1.

BÖLÜM

XX. YÜZYIL BAŞLARINDA DÜNYA

2. BÖLÜM

II. DÜNYA SAVAŞI

3. BÖLÜM

SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ

4. BÖLÜM

YUMUŞAMA DÖNEMİ
5. BÖLÜM

KÜRESELLEŞEN DÜNYA
 PARİS BARIŞ KONFERANSI(18 OCAK 1919)
1-I.DÜNYA SAVAŞI RESMEN BİTTİ.
2-YENİLEN DEVLETLER BARIŞ ANLAŞMALARINI İMZALADI.

3-OSMANLI PAYLAŞILAMADIĞI İÇİN SEVR İMZALANAMADI(SANREMO

KONFERANSINDA İMZALANDI.)
4-İZMİR İTALYADAN ALINARAK YUNANA VERİLMİŞTİR
YORUM:İTİLAFLAR ARASINDAKİ İLK GÖRÜŞ AYRILIĞI YAŞANDI.
5-MİLLETLER CEMİYETİNİN KURULMASI KARARA BAĞLANDI.
6-SÖMÜRGECİLİK MANDA VE HİMAYEYE DÖNÜŞTÜ.

NOT: ERMENİ DEVLETİNİN KURULMASI RESMEN KARARA BAĞLANDI.

SOVYETLER BİRLİĞİ
 1.Dünya savaşının getirdiği ekonomik

sıkıntılar Rusya’da işçi sınıfının ortaya

çıkmasına sebep olmuştur.Çar 2. Nikola

Petersburg isyanını bastıramayınca

yönetimi Duma ‘ya devretmiştir.Duma

sürgündeki lider Lenin’i ülkeye davet

etmiştir. İhtilal dönemindeki Rusya'yı

anlatan roman Maksim Gorki ‘ANA’ dır.

 Çarlık Rusya’da Ekim 1917’de

yapılan Bolşevik Devrimi lideri Vlademir
İlyiç Lenin’dir.

(1917 – 1924)

 NEP ( Yeni Ekonomik Politika )

WLADEMİR İLYİÇ LENİN
uygulandı.
(1917-1924)
* Lenin, 1924’te ölünce yerine Joseph

Stalin geçti.

* 1953 yılında ölünceye kadar

SSCB'nin liderliğini yaptı. Köylünün

elinden toprağını aldı

Kollektifleştirme

* Planlı Ekonomi politikası uygulandı.

JOSEPH STALİN
(1924-1953)
 Altınorda Devletinin yıkılması sonrası ilk olarak 16.yüzyıldan itibaren

Ruslar Türk hanlıklarını ele geçirmeye başlamıştır.

 1905 ‘de Rusya Müslüman Kongresi 1916 ‘da Milli İstiklal Ayaklanması

 20. yüzyılın başlarında ise Türkler haklarını korumak için faaliyete

geçti. İsmail Gaspralı, Yusuf Akçura ve Zeki Velidi Togan liderliğinde

partiler kurarak Rus meclisine (DUMA)temsilci gönderdiler.

* Sovyet Rusya’nın Türkistan’ı istila edip bölgede asimilasyon yapma

çalışmaları Türkistanlı Türkler’in 1918’de Hokand şehrinde Korbaşı Ergaş

liderliğinde

BASMACI HAREKETİNİ başlattı. Basmacı hareketlerinin amacı

Türkistan'ın bağımsızlığını kazanmasını sağlamak

* Bu hareket 1921’de Enver Paşa’nın katılımıyla biraz güçlendi. Ancak Enver

Paşa 1922’de şehit oldu.

* Basmacı Hareketi 1935’te tamamen bitti.

İSMAİL GASPRALI
* 1851-1914 yılları arasında

yaşamıştır.

* Türkçü- Turancı görüşün

ideologlarındandır.

* Dilde, Fikirde ve işte birlik

sloganıyla Türk halklarının

birliktelik programını

oluşturmuştur.
YUSUF AKÇURA
* 1879-1935 yılları arasında

yaşamıştır.

* Türkçülük akımının önde

gelen temsilcilerinden olan

* Tatar yazar ve siyaset

adamı.( Üç Tarzı Siyaset)

* Türk Tarih Kurumu’nun

kurucularındandır.
Zeki Velidi TOGAN
 Türkistan Milli Birliğinin kurucusu
Duma’da Ufa Türklerinin vekili
İstanbul Üniversitesi Tarih Kürsüsünün
kurucusu
 Sultan Galiyev

 Tatar lider ve düşünce adamı-Ulusal Komünizmin fikir babası

 Orta Asya'daki Türk Halklarını birleştirerek Sosyalist bir

Türkistan devleti kurmak istemiştir

İngiltere ve Fransa San Remo Konferansı ile manda ve himaye yönetimi ile

yeni bir harita oluşturmuştur.

Fransa Mandası: Suriye ,Lübnan ,Cezayir ,Tunus

İngiltere Mandası: Irak ,Ürdün ,Filistin ,S.Arabistan ,Mısır

Irak :Şerif Hüseyin'in oğlu Faysal emiri oldu

S.Arabistan:Şerif Hüseyin'e savaş açan Abdülaziz Suud Arabistan'ın

temelini attı.

Mısır: Saad Zağlul Mısır’a özgürlük kazandırdı

Ürdün: Şerif Hüseyin'in oğlu Abdullah emir olmuştur.

 BALFOUR DEKLERASYONU(1917)
İngiltere Balfour Deklerasyonu(1917) ile Filistin’de bir Yahudi devleti

kurulmasını kabul ettiği resmen bildirilmiştir. Bu tarihten sonra Yahudiler

büyük kitleler hâlinde Filistin’e göç etmeye başlamışlardır.

Şerif HÜSEYİN İngiliz CASUS LAWRENCE

 Meiji Restorasyonu, İmparator Mutsihito liderliğinde

Japonya’nın aydınlanmasını ifade eder.

Bu Açılım Meiji Resterasyonu (Aydın Hükümeti) adını

alır.

İMPARATOR MUTSİHİTO
 Japonya’da Modernleşme
* Feodal düzen yıkılarak Batı tarzı hükümet kuruldu.

* Prusya-Alman modeline dayalı yeni bir anayasa oluşturuldu

* Çağdaş bir bankacılık sistemi oluşturuldu.

•Takvim,demiryolu,gazete,ilköğretim zorunlu oldu.

•Batılı tarzda kılık-kıyafet

* Kültürel – Ekonomik Kalkınma amaçlandı.

• Başkent Kyoto’dan Edo’ya (Tokyo) taşındı.

• Avrupa’ya öğrenci yolladı.

• Bu adam vallahi II.Mahmut :))

• Uyarı: Harf devrimi yapmamıştır.

 MONROE DOKTİRİNİ (YALNIZLIK SİYASETİ)
ABD başkanı James Monroe’nin, 2 Aralık 1823’de “Monroe Doktrini” olarak

bilinen ABD’nin dış politikası ile ilgili prensiplerini kongreye sunmuştur.

Öngördüğü hususlar şöyle idi:

• ABD, Avrupalı güçlerin arasında bunları ilgilendiren sorunlara, savaşlara

ve politikalara karışmamayı esas alır.

• 1.Dünya savaşından sonra tekrar uygulamaya koymuştur.

ABD’de ‘KARA PERŞEMBE’ adıyla başlayıp bütün dünyayı etkileyen ekonomik
krizdir.
Krizin başlıca nedenleri şunlardır;
Amerikan ekonomisinde söz sahibi şirket sayısının 200 civarında yani
sayıca az olması. Bunlardan birinin bile batmasının ekonomiyi yıpratması
Bankacılığın düzenli olmaması
Başkan Hoover’ın ekonomiyi iyi yönetememesi
Amerika’nın bir çok ülkeye kredi vermesi. Daha sonra bu kredileri geri
alamaması
Otomobil ve ev (Mortgate) kredilerinin çok fazla verilmesi
NOT: Roosvelt NEW DEAL politikası ile iktidara geldi.
Bu dönemi anlatan roman: John STENBECK’in Gazap Üzümleri
romanıdır
Merkez Bankası kuruldu.

Koruyucu Gümrük Politikasına gidildi.

Türk Parasını Koruma Kanunu çıkarıldı.

Korumacı-devletçi iktisat politikasına geçilmesi

Yerli Malı haftaları ile yerli malı tüketimi özendirildi.

Krilling sistemine geçildi.

Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti kuruldu.

İhraç malları kalitesi için TÜRK OFİS kuruldu.

1929 DÜNYA EKONOMİK KRİZİ SONRASI İHAP HULUSİ GÖREY ve Nurettin
KENAN ‘a HAZIRLATILAN AFİŞLER
1-MİLLETLER CEMİYETİ(1920):TÜRKİYE ÜYEDİR

2-KÜÇÜK ANTANT(1921):TÜRKİYE ÜYE DEĞİL

YUGOSLAVYA,ROMANYA,ÇEKOSLAVAKYA kurucu devletleri.

3-WASHİNGTON DENİZ SİLAHSIZLANMA(1922):JAPONYA’YI FRENLEME

4-RAPALLO(1922):ALMANYA’YI SAKİNLEŞTİRME

5-LOCARNO(1925):ALMANYA’YI SAKİNLEŞTİRME

6-BRİAND-KELLOG(FR-ABD 1928):TÜRKİYE ÜYEDİR

7-LİTFİNOV(SSCB 1928) TÜRKİYE ÜYEDİR

8-LONDRA DENİZ SİLAHSIZLANMA:JAPONYAYI FRENLEME

İTALYA
* Benito Mussolini (Duçe)

liderliğinde Faşist Parti (Kara

Gömlekliler yürüyüşü) 1922’de iktidar

oldu. İktidara gelince ‘Akdeniz Bizim

Deniz’ politikasını hayata geçirmeye

çalıştı.( Scala Nutuk’u)

ALMANYA
1919 da Weimar Anayasası ilan edilerek

demokrasiye geçildi

* Wersay Antlaşmasına duyulan tepki

1924’te NasyonelSosyalist Partisini (Nazi)

ilk kez meclise soktu.

* 1929 Dünya Ekonomik Krizi Nazilere

iktidar yolunu açtı.

* 1932 seçimlerinde birinci parti oldu ve

1933’te Adolf Hitler başbakan oldu.

 Adolf Hitler
 Kendisine rehber anlamında Führer denildi.

 Kavgam isimli kitabını 1923’te yazdı.

 Gestapo örgütünü kurdu

 İktidara geldikten sonra Versay Kalkacak dedi. -‘Yaşam Sahası’ isimli

politikayı hayata geçirmeye çalışmıştır.

 UYARI: Bu durumun üzerine Albert Einstein ülkeyi terk etti.

İSPANYA(Falanjizm)
* 1936’da Cumhuriyetçiler ile

milliyetçiler arasında iç savaş 1939’da

milliyetçilerin zaferi ile bitti.

* Milliyetçilerin lideri Franco

İspanya’nın yeni lideri oldu. öldüğü

1975 tarihine kadar diktatör olarak

kaldı.
PORTEKİZ
* Oliveira Salazar 1932 yılından

1968 yılına kadar Portekiz

Cumhuriyeti’nin diktatörü olarak

kaldı.
İKİ SAVAŞ ARASI DÖNEMDE BİLİMSEL VE KÜLTÜREL GELİŞMELER
 İlk Radyo yayını , Sesli sinema başladı
 Trafik ışıkları , Mimaride Bauhaus modeli
 Roket denemesi, Radar geliştirildi , Nötron bulundu,dondurulmuş gıda
,Tüberküloza karşı BCG aşısı bulundu.

 Aleksandır Fleming Penisilin ve Antibiyotiği buldu

 Salvador Dali Resimde Sürrealizm

(Gerçeküstücülük)
 Mihver( Berlin-Roma-Tokyo) Müttefik
* Almanya * İngiltere
* İtalya * Fransa
* Japonya * SSCB
* Finlandiya * ABD
* Romanya
* Macaristan
* Bulgaristan
Almanya Adolf Hitler
İtalya Benito Mussolini
Japonya İmparator Hirahito
İngiltere Neville Chamberlain-Winston Churchill
Fransa Mareşal Petain-De Gaulle
SSCB Stalin
ABD Franklin Roosvelt-Harry Truman
Paris Barış Konferansının dünya düzenini bozması.

Versay Antlaşması ile Avrupa'daki sorunların çözümlenememesi,

Almanya'nın ağır yükümlülükler altına sokulması,

İtalya ve Almanya'da aşırı milliyetçi ( faşizm- Nazizm) akımların

iktidara gelmesi ve yayılmacı politikaları

Japonya’nın Milletler Cemiyetinden ayrılarak Mançurya’yı işgali ve

Avrupalı devletleri Asya’dan uzaklaştırma isteği

Milletler Cemiyetinin dünya barışını koruyamaması

1929 Dünya Ekonomik Bunalımının neden olduğu olumsuzluklar

Bloklaşmalar (Berlin-Roma-Tokyo Mihveri)

Silahlanma yarışı
“Bizim Deniz” İTALYA

* Mussolini önderliğinde sömürgeciliği

“Roma İmparatorluğunun Kuruluşu” olarak

millileştirdiler.

* İlk sorun Yugoslavya ile yaşandı.Serbest

Şehir olan FİUME’nin işgal edilmesi

* Yunanistan’a ait KORFU ADASI’nın işgali

* Arnavutluk’u nüfuzu altına aldı.

* 1935’te Habeşistan’ı işgal etti.

Yorum: Almanya Lacorno’yu dağıttı.

“Asya Asyalılarındır” JAPONYA

* 1929 bunalımının etkisin azaltmak için

Mançurya’yı işgal etti.(1931)

* 1931’de Milletler Cemiyeti’nden çekildi.

Washington deniz silahsızlanmadan ayrıldı.

* Çin topraklarını işgale başladı.

“Hayat Sahası” ALMANYA

* Fransa’ya bırakılan Saar bölgesini referandumla

topraklarına kattı (1935).

* Ren Bölgesine asker çıkardı (1936).

* Avusturya’yı ilhak etti.( Anschluss Olayı 1938)

* Zorunlu askerliği getirdi.

* Hayat alanı olarak gördüğü Çekoslovakya toprakları

içerisinde yer alan “Südetler” bölgesini işgale başlaması

* Südet Bunalımı uluslar arası bir gerginliğe neden oldu.

MÜNİCH KONFERANSI (1938)

* İngiltere ve Fransa Südet bölgesini Almanya’ya bıraksalar da

yatıştırma politikası yeterli olmadı.

* Bu konferansa davet edilmeyen SSCB Almanya’ya yakınlaştı.

Ancak Almanya’nın Çekoslovakya topraklarını işgale başlaması

İngiltere'nin 'yatıştırma politikasını terk etmesine neden olmuştur.

.
 Almanya;
* Norveç, Danimarka, Belçika ve Hollanda’yı işgal ettikten Fransa’yı

Yıldırım Harekatı işgal ederek Paris’i ele geçirdi.

* Fransa’nın bir kısmı Almanya’nın oldu ve burada kendi kontrollerinde

VİCHY HÜKÜMETİ kurdu.(Mareşal Petain lider oldu)

MAGİNOT HATTI
FRANSIZLAR 1930’LARDA ALMANLARINA KARŞI DÜNYANIN EN GÜÇLÜ
SAVUNMA HATTINI KURMAYA KARAR VERDİLER. BU HAT BİRBİRİNDEN
BİR TOP ATIMI UZAKLIKTA 50 KULEDEN VE BUNLARA BAĞLI YER ALTI
SIĞINAKLARINDAN OLUŞUYORDU. ANCAK ALMANLAR BU HATTI ÇOK
RAHAT GEÇTİ VE FRANSA’YI İŞGAL ETTİ.
 * Fransa’yı dize getiren Hitler, yönünü İngiltere’ye çevirdi. KARTAL
HÜCUMU veya İngiltere Muharebesi denilen hava saldırılarıyla İngiltere
bombardımana tutuldu. Ancak istenilen sonuç alınamadı.
* İngiltere saldırısından umduğunu bulamayınca ‘Hayat Sahası’ zihniyeti için

SSCB’yi hedef aldı.

* Bunun için önce Romanya ve Bulgaristan ile ittifak antlaşmaları yaptı. Kısa

zamanda Yugoslavya ve Yunanistan’ı MARİTA(Atina)-MERKÜR

HAREKATI(Girit) ele geçirdi.

* 1941’de BARBAROSSA HAREKATI ile SSCB’yi ele geçirme faaliyetine

başladı.

* Stalingrad Savaşı’nı Almanlar kaybetti.(7mil.Rus öldü)

* 1940 ‘ta İtalya’nın Sudan, Somali ve Mısır’a saldırarak savaşa girmesi

İngiltere’yi zor durumda bıraktı.

* İtalyanlar, İngiltere’yi saf dışı bırakmak için Kuzey Afrika ve en önemlisi

de Süveyş Kanalı’nı almak istiyorlardı.

* El-Alameyn savaşında Alman General Rommel(çöl tilkisi) etkili olsada;

* Ancak 1942’de ABD savaşa girip Kuzey Afrika Cephesinde İngiltere ve

Fransa’ya yardım edince, 1943 yılında İtalyan ve Alman birlikleri teslim

oldu.( MEŞALE HAREKATI)

 ASYA VE PASİFİKTE SAVAŞ
* Avrupa’daki savaş Japonya’nın Pasifik Adalarında yayılmasına Karşın

ABD’nin Japonya’ya uyguladığı ambargonun Japon hükümetine darbe vurması

üzerine;

* Japonya 7 Aralık 1941’de General YAMATO Hawai’deki Pearl

Harbaour’daki ABD askeri üslerini bombaladı. Böylece ABD fiilen savaşa

girdi.

* Japonya Mercan Deniz Savaşı’nda, Midway Deniz üssü saldırılarında. Son

olarak da Japonya Leyte Deniz Savaşı’nda ABD’ye yenildi. Pasifikteki

üstünlük ABD’ye geçti.

Kazablanka konferansından sonra Mihver Devletlerin kayıtsız şartsız teslim

alınması kararlaştırıldı.

İtalya’da Husky Harekatından sonra Musollini devrildi ve ilk çekilen devlet

İtalya oldu.

İlk çekilen İtalya sonra Almanya en son çekilen Japonya

* ABD öncülüğünde yapılan NORMANDİYA ÇIKARMASI ile Almanlar

Fransa’dan atılmış, kısa süre sonra Müttefik Kuvvetler Almanya’ya kadar

ilerlemiştir.(General EİSENHOWER)
* Bu bölgede savaş ABD’nin Japonya’ya atom bombası atması ile son

buldu.

* ABD ilk atom bombasını Hiroşima kentine attı. 6 Ekim 1945 ‘te Enola Gay

isimli uçağın taşıdığı ‘Little Boy’ isimli atom bombası atıldı.

 * İkinci bomba ise Nagazaki şehrine atıldı. Buraya atılan bombanın adı ise

‘Fat Boy’ idi. Atom bombaları sonucu Japon İmparatoru Hirohito kayıtsız

şartsız teslim oldu.

Atlantik Bildirisi
Birleşmiş Milletler Bildirisi
 Atlantik Bildirisi (1941)

* Monroe Doktrini’ne bağlı olarak başlangıçta savaş

dışında kalan ABD; Almanya’nın ilerleyişi karşısında

sessiz kalamadı.

* İlk olarak silah satışını serbest bıraktı.

* "Ödünç Verme ve Kiralama Yasası“ çıkardı.

* İngiltere Başbakanı Churchill ve ABD Başkanı

Roosevelt, Atlantik Bildirisi'ni yayınladılar.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER TEŞKİLATI kuruluyor…
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER

1941 Atlantik Bildirisi ile temelleri atıldı.

1943 Moskova Konferansı’nda kurulmasına

karar verildi.

Yalta konferansında Almanya ve japanya’ya

savaş açmayan üye olamaz denildi.

1945 San Francisco Konferansı’nda Birleşmiş

Milletler Bildirisi imzalandı.
Türkiye'nin savaşa katılması konusu
gündeme gelmiştir.Amaç Almanya’yı

1. KAZABLANKA KONFERANSI (Sicilya çıkartması)

Etkisiz hale getirerek Avrupa’da

2. QUEBEC KONFERANSI(Normandiya Çıkartması)

3. MOSKOVA KONFERANSI(Dışişleri Bakanları katıldı)

4. TAHRAN KONFERANSI Türkiye katılımcı

olarak yer aldı.
5. ADANA KONFERANSI
ilerlemek

6. KAHİRE KONFERANSI

7. DUMBARTON OAKS KONFERANSI

8. SAN FRANCİSCO KONFERANSI

Türkiye'nin savaşa katılması gündeme

gelmemiştir
II. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru gelecekteki barışın esaslarını
saptamak amacıyla toplanmıştır.

( Roosevelt, Churchill ve Stalin – KIRIM ”Yalta Limanı)

D.Ç.B:SORUDA BOL BOL RUSYA’DAN BAHSEDECEK

 (ABD, İngiltere, SSCB)

* Müttefikler arasında;

 Avrupa’da ortaya çıkan sorunları çözmek

 yapılacak barış antlaşmalarının temel koşullarını belirlemek amacıyla Berlin

yakınında Potsdam’da yeni bir konferans toplandı. (üç büyüklerin son

konferansı-Bol Bol Almanya’dan bahsedecek)

Buna göre;
Almanya, dört işgal bölgesine ayrılarak ABD, İngiltere, Fransa ve

SSCB yönetimine bırakıldı.

Almanya için ekonomik ve askerî kısıtlama ve yükümlülükler getirildi.

Avusturya’nın dört işgal bölgesine ayrılması

İtalya ile koşulları ağır olmayan bir barış anlaşması imzalanması

karara bağlandı.
UYARI:
* Postdam Konferansı’nda devletlerin çıkarlarını

korumak için yaptıkları sert tartışmalar

dünyanın başlıca iki nüfuz alanına (iki bloka)

ayrılma dönemine girmesine yol açmıştır.

II. DÜNYA SAVAŞI’NIN GENEL SONUÇLARI
* Toplam 60 milyon insan öldü.

* Aşırı milliyetçi akımlar (Nazizm, Faşizm) önemini kaybetmiştir.(İtalya'ya

Cumhuriyet geldi)

* İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi yayınlandı.

* Almanya, Doğu - Batı olmak üzere ikiye ayrıldı.

* İki süper güç ortaya çıktı ( ABD – SSCB)

* Dünya barışını sağlamak için Birleşmiş Milletler Teşkilatı kuruldu (1945).

* Savaş suçluları NURNBERG MAHKEMESİ’nde yargılandı Bretton Woods

Antlaşması ile Dünya Bankası ve İMF’nin kurulmasına karar verildi.

II. Dünya Savaşında Türkiye
* Türkiye bu dönemde
- Adana
- Kahire
- San Francisco Konferanslarına katılmıştır.
II.Dünya savaşında Türkiye,

Cumhurbaşkanı İsmet İNÖNÜ

Başbakanlar

- Refik Saydam

- Şükrü Saraçoğlu
 * Türkiye Denge Politikası ile II. Dünya Savaşı sonuna kadar savaşa

girmedi.

* İngiltere ve Fransa ile “Karşılıklı Yardım Antlaşması” imzalandı.

* Almanya ise Türkiye’nin müttefik grubuna geçmemesi için “Saldırmazlık

Paktı” imzaladı.

D.Ç.B:Her iki tarafa da krom madenini de satmasını bildik

 ÖNLEMLER:

 Çatalca'da ÇAKMAK HATTI kuruldu.

 Sivil araçların sokağa çıkması yasaklandı.

 Hava karartmaları uygulandı.(Karartma geceleri-Rıfat ILGAZ)

 Karadeniz'de gemi seferleri durduruldu.

 Karne uygulamasına geçildi.

 İaşe ve Ticaret Müsteşarlığı kuruldu.

 Hasan Ali Yücel ,İsmail Hakkı Tonguç ; Köy Enstitülerini

kurdu.
* NARH KOYMA kararı alındı

•MİLLİ KORUNMA KANUNU – 1940

•Et-balık Kurumu

•Petrol ofisi

* VARLIK VERGİSİ - 1942

* TOPRAK MAHSULLERİ VERGİSİ -1944

* TOPRAKSIZ ÇİFTÇİYİ TOPRAKLANDIRMA

KANUNU- 1945
 TÜRKİYEDE SANAT VE EDEBİYAT

 Garip akımı başladı. Harika çocuk Yasası çıktı(İdil-Biret)

 İstanbul Radyosu yayına başladı. Milli Kütüphane kuruldu

 Yurttan Sesler programı yapılmıştır(Safiye Ayla, Müzeyyen Senar, Hamiyet

Yüceses)

 Irkçılık Turancılık Davası(1944):23 ismin ırkçılık ve Turancılıktan

yargılanmasıdır. ZEKİ VELİDİ TOGAN,ALPARSLAN TÜRKEŞ,NİHAL ATSIZ

,REHA OĞUZ,NURULLAH BARIMAN çeşitli cezalar verilmiştir

 NOT:. 1933 ‘de ALBERT EİNSTEİN Nazi zulmünden kaçan 40 bilim adamını

Türkiye'ye sığınması için Atatürk’e mektup yollamış ve bunlar Türkiye’de

üniversitelere yerleştirilmiştir
 Soğuk Savaş
 II. Dünya Savaşı'ndan galip çıkmış iki süper

gücün (ABD – SSCB) arasındaki anlaşmazlık ve

rekabetin, silahlı çatışma yaşanmaksızın; daha

çok ekonomik, siyasal ve ideolojik sürdürüldüğü

döneme verilen isimdir.

 Soğuk Savaş tabirini kullanan ilk siyasetçi;

Bernard Baruch ‘tur
 Soğuk Savaş Dönemi

Batı Bloku Doğu Bloku

ABD SSCB
Bağlantısızlar ( Üçüncü Blok)
* Doğu ve Batı bloklarının dışında II. Dünya

Savaşından sonra bağımsızlıklarını kazanan

Asya ve Afrikalı devletler tarafından

“Bağlantısızlar Hareketi” oluşturulmuştur.

* Endenozya’nın Bandung şehrinde yapılan

Bandung Konferansı ile 1955’te kuruldu.

UYARI: Barış içinde yaşamanın beş ilkesi kabul edildi.

NOT:Bağlantısızlar 1961’de Belgrat 1964’de Kahire konferanslarını toplamıştır.

 MISIR LİDERİ HİNDİSTAN BAŞBAKANI YUGOSLAV LİDER
CEMAL ABDÜLNASIR JAWAHARLAL NEHRU JOSEPH TİTO

BAĞLANTISIZLAR HAREKETİ LİDERLERİ

DOĞU BLOKU’NUN KURULUŞU
* Doğu Bloku; ideolojik, ekonomik ve askeri alanlarda

işbirliğini sağlayan üç örgütle tanımlanabilir.

COMECON
VARŞOVA
COMİNFORM PAKTI
Doğu
Bloku
 Cominform-1947
* İdeolojik işbirliğidir.

* Avrupa’daki komünist partiler arasında bilgi

akışını sağlamakla görevli örgütlenmedir.

Yugoslavya, Bulgaristan, Macaristan,

Romanya, Çekoslovakya, Polonya, Fransa ve

İtalya katılmıştır.

1948’de Yugoslavya’nın Cominform’dan çıkartılmıştır.

Comecon -1949
* Ekonomik işbirliğidir.

* Sosyalist blok ülkeleri Molotof Planı

çerçevesinde “Karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma

konseyini “ oluşturdular.
Varşova Paktı-1955
* Askeri işbirliğidir.

Bu örgüt 1991’ de SSCB’nin dağılmasıyla bitmiştir.

VARŞOVA PAKTI -1955
* ABD, Kanada ve Batı Avrupa ülkelerinin
DEMİR PERDE ÜLKELERİ
sosyalizmin yayılması tehlikesine karşı İngiltere Başbakanı
Churchill 1946’da Fulton
Konuşmasında kullandığı
NATO’yu kurmaları (1949) Doğu Bloku Ülkeleri
için “Demir Perde
* SSCB’nin NATO’ya katılma amacı ile yaptığı Ülkeleri” terimi kullanmıştır.

başvurunun ABD ve İngiltere tarafından

reddedilmesi (1954)

* Federal Almanya’nın NATO’ya üye yapılması

Katılan Devletler; SSCB, Arnavutluk, Romanya, D. Almanya,

Macaristan, Polonya, Çekoslovakya, Bulgaristan
SOSYALİST BLOKTA SARSINTILAR
1-Çin SSCB ile liderlik mücadelesine girdi.

2-Tito’lu Yugoslavya Cominform’dan atıldı.

3-Çekoslovakya’da Alexsander Dubcek İnsancıl komünizmi savundu.

4-Macaristan’da İmre Nagi komünizmin yumuşatılmasını istedi.

5-Arnavutluk ve Yugoslavya ülkesine komünizmin gelmesinde SSCB’ye borçlu

değildir.

NOT: Rusya karşılık olarak Brejnev Doktrinini yayınladı.

BATI BLOKU’NUN KURULUŞU
 Avrupa'da,

 Truman Doktrini,

 Marshall yardımı ve OECC

(Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütünün Kurulması)

 Batı Avrupa Birliği

 NATO

 Avrupa Konseyi

 AET
 * ABD’nin Batı dünyasının liderliğini açık bir şekilde üstlenmek için

yaptığı ilk girişimdir.

* Truman Doktrini, yeryüzünün iki bloka ayrıldığını ve SSCB-ABD

mücadelesinin başladığını ilan etmiştir. (Komünizmin yayılmasını engellemek
temel amaçtır.)

* II. Dünya Savaşından önce İngiltere’nin etkisi altındaki bir bölgenin

kontrolünün ABD tarafından devralındığının göstergesidir

*Türkiye ve Yunanistan’a ekonomik yardım yapılmıştır.

* Sosyalizmin Avrupa’da yayılması tehdidine karşı

Türkiye’nin de dahil olduğu 16 Avrupa ülkesine

Amerikan malı malzeme ve makine yardımı yapılmasını

öngören bir doktrindir.

* Marshall Planını kabul eden ülkeler Amerikan

yardımını paylaştırmakla görevli olacak bir örgüt

olan Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütünü (OECC)

kurdular.
Marshall Planı ile Yardım Alan Ülkeler
* İngiltere ve Fransa

* İtalya ve Batı Almanya

* Hollanda ve İzlanda

* Avusturya ve Belçika

* Danimarka ve Lüksemburg

* Norveç ve İsveç

* Yunanistan ve Yugoslavya

* İrlanda ve Portekiz

* Türkiye
 Batı Avrupa Birliği (Mart 1948)

* SSCB'nin 1948'de Marshall Yardımı'ndan yararlanma

eğiliminde olan Çekoslovakya'yı işgal etmesi

* Berlin Krizi’nin yaşanması

Batı Avrupa devletlerini tedirgin etti. İngiltere, Fransa,

Belçika, Hollanda ve Lüksemburg arasında Batı Avrupa

Birliği kuruldu.(1948)
* SSCB’nin tehditlerine karşılık 4 Nisan 1949’da

12 Batılı ülke (İngiltere, Fransa, Belçika, Hollanda,

İtalya,İzlanda, Danimarka, Lüksemburg, Norveç,

Portekiz, ABD, Kanada) arasında kısa adı ile NATO

olan Kuzey Atlantik İttifakını kurdu.

 NATO STRATEJİLERİ

1-SINIRLI SAVAŞ:Natonun asker sayısının hızla artırılması

2-KİTLESEL KARŞILIK :Nükleer silah üsleri kurma.İzmir’e Jüpiter füzelerinin

yerleştirilmesi ve İncirlik üssü bu stratejinin sonucu

3-ESNEK KARŞILIK:Olası bir saldırıda NATO’nun silah niteliğini yavaş yavaş

artırılarak denetimli bir tırmanma politikası izlenecek.

4-İLERİ SAVUNMA DOKTRİNİ:Çatışma yerleşim merkezlerinden uzak

tutulmalı.Türkiye ve Norveç gibi merkeze uzak ülkelere yük fazla düşmektedir.

1952’de Türkiye ve Yunanistan(Kumamız )
Ordusu olmayan tek Nato üyesi
İzlanda

2009’da en son üye olanlar

Arnavutluk ve Hırvatistan
Avrupa Konseyi 1949
* Hukuk ve insan haklarının korunması,

* Medya, sosyal dayanışma, sağlık, eğitim,kültür,

spor, gençlik vb. alanlarda iş birliği ve yardımlaşmayı

amaçlamıştır.

* Türkiye Konseye 8 Ağustos 1949’da üye olmuştur.

 Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)
 Ekonomik potansiyelleri birleştirip bir Avrupa pazarı oluşturmak
 Sovyetler Birliği’nin Batı’ya doğru yayılmasını engellenmek

Amacıyla Fransız Dış İşleri SCHUMAN BİLDİRGESİ (9 Mayıs 1950) ile

birliğin temelleri atıldı.

 Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu kurulmuştur (18 Nisan 1951)

 1957’de Roma Antlaşması ile Avrupa Ekonomik Topluluğu kurulmuştur.

 1992’de Manschritt Antlaşması ile Avrupa Birliği adını almıştır.

 SOĞUK SAVAŞTA ORTA DOĞU

 Soğuk Savaş Dönemi'nde Orta Doğu istikrarsız ve karışıklıklarıyla "dünyanın

bir numaralı fırtına merkezi" olarak adlandırılmıştır.

Orta Doğu'da görülen istikrarsızlık İsrail Devleti'nin kurulmasıyla daha da

karmaşık bir yapıya bürünmüştür
 İSRAİL'İN KURULMASI
Yahudilerin Filistin’de bir devlet kurması fikri ilk kez 1897’de

İsviçre’de yapılan bir konferansta gündeme gelmiştir.

Dünya Siyonist Örgütü başkanı Teodor Herzl, Osmanlı padişahı

II.Abdülhamit’ten Yahudilerin Filistine göç etmesi ve karşılığında

Osmanlı borçlarının kapatılmasını teklif etmiştir.

I. Dünya Savaşı sırasındaki Balfaur Deklerasyon (1917) da bu göçü

hızlandırmıştır. Yahudiler 1948’de İsrail Devleti’ni resmen kurdular.

Bu durum Arap-İsrail Savaşına neden oldu.

NOT:Filistinli mücahitlerin verdiği mücadeleye İNTİFADA denir.

F.K.Ö. Lideri Yaser ARAFAT’tır. Filistinli mücahitlere ‘Benim Küçük

Generallerim’ demiştir.
DÜNYA SİYONİST

ÖRGÜTÜ KURUCUSU

TEODOR HERLZ
 EİSENHOWER DOKTRİNİ
Orta Doğu ülkelerine yapılacak bir komünist saldırı durumunda ABD silahlı

kuvvetlerinin kullanılması ve bölge ülkelerine mali yardım yapılmasını

öngörüyordu.

Mısır, Suriye, Ürdün ve S.Arabistan kabul etmediler.

 Berlin Krizi

Kore ve Çinhindi Savaşı

U-2 Olayı
SOĞUK SAVAŞIN İLK KRİZİ
BERLİN KRİZİ 1948-1949
ABD, İngiltere ve Fransa’nın Almanya’nın kendi

kontrolleri altında olduğu bölgelerde sosyalizmin

yayılmasına karşı baraj oluşturabilecek yeni bir

Alman devleti kurulması kararı aldılar.

SSCB’nin bu duruma tepki olarak Berlin’i abluka

altına alması ile kriz başladı.

BERLİN KRİZİ SÜRECİ
1949’da Federal Almanya (Batı) ve Demokratik Almanya (Doğu) olmak üzere

ikiye ayrıldı.

1961’de Berlin Duvarı inşa edildi.

( Soğuk Savaşın en önemli sembolü)

 UZAK DOĞU'DA GELİŞMELER

KORE SAVAŞI (1950 - 1953)

 Soğuk Savaşın sıcak çatışmaya

dönüştüğünün ilk göstergesidir.

 1950'de başlayan Kore Savaşı 1953'te

tarafların birbirlerine üstünlük
sağlayamamasıyla sonuçlandı.
Panmunjon Mütarekesi ile savaş
bitti.38. enlem tekrar sınır kabul
edildi Kore toprakları da Almanya'da
olduğu gibi biri sosyalist diğeri liberal
iki devlete bölünmüş olarak kaldı.
Türkiye NATO'ya üyeliğini
kolaylaştırmak amacıyla
Kore'ye gönderilen
Birleşmiş Milletler
kuvvetlerine katılmıştır.
Kore Savaşı'na katılan
askeri birlikler,
Türkiye'nin ülke dışına
gönderdiği ilk askerlerdir.
KORE SAVAŞINDA TÜRK TUĞAYINI YÖNETEN TAHSİN YAZICI BİRLEŞMİŞ
MİLLETLER KOMUTANI MAC ARTUR’DAN MADALYA ALIRKEN

UYARI:Türklerin en kanlı savaşı Kunuri Muharebeleridir

 ÇİNHİNDİ SAVAŞI
Fransa'ya karşı bağımsızlık mücadelesi yapan Laos, Kamboçya ve Vietnam, Çin ve
SSCB tarafından desteklenince ABD de Fransa'ya mali yardımda bulundu.

Fransa'nın başarısızlığıyla sonuçlanan savaşların ardından Cenevre Antlaşması

imzalandı (1954).

Fransa, Laos ve Kamboçya'nın bağımsızlığını kabul etti.

Vietnam'da bağımsız iki devletin kurulması kararlaştırıldı. (Kuzey – Güney)

Bu gelişmelerin ardından ABD, SSCB'nin Uzak Doğu'da yayılmasını önlemek

amacıyla yeni tedbirler almıştır.

 ANZUS (Avustralya, Yeni Zellanda, ABD)

 SEATO (MANİLA PAKTI) (Güney Doğu Asya

Anlaşma Teşkilatı; ABD, Fransa, İngiltere,
Pakistan, Avustralya, Yeni Zelanda, Filipinler
ve Tayland)
 HİNDİSTAN VE PAKİSTAN’IN BAĞIMSIZLIĞINI KAZANMASI

Pakistan ve Hindistan İngiltere sömürgesi olan iki bölge idi.

Bu bölgeler de bağımsızlık mücadelesinin öncülüğünü

Hinduların lideri Mahatma Gandhi 400 km Tuz Yürüyüşü ile Pasif Direnişi

başlattı

Müslümanların liderliğini Muhammed Ali Cinnah yapıyordu.

İngiltere 1947 yılında II. Dünya Savaşı sonrası bölgede iki ayrı

devletin kurulmasına müsaade etti.

Hindistan ve Pakistan devletleri kuruldu.

Ancak Pakistan ve Hindistan bağımsız olduktan sonra özellikle

KEŞMİR BÖLGESİ sebebiyle hep sorun yaşamışlardır.

 Pakistan Bağımsızlık Lideri Muhammed
Ali Cinnah

Hindistan Bağımsızlık Lideri

Mohandas Karamçand Gandi

Hindistanın ilk
Başbakanı Nehru
 U - 2 Olayı
 NATO üslerinden kalkan Amerikan U-2 haber alma uçağının 1960 yılı

Mayıs'ında SSCB hava sahasında düşürülmesi Soğuk Savaş Dönemi'nde

ABD - SSCB ilişkilerinde gerginliğe yol açtı.

 SSCB'nin füzelerle karşılık vereceğini, bu saldırıda kullanılan üsleri

vuracağını açıkladı.

 Eisenhower'in 25 Mayıs 1960'ta U-2 uçuşlarını durdurmasıyla sorun

bitirildi.
 SOĞUK SAVAŞTA DÜNYAKİ GELİŞMELER
 Akdeniz olimpiyatları yapıldı

 İlk Bilgisayar yapıldı(Eniac)

 DNA ‘nın yapısı çözüldü

 ‘Red STONE’ Balistik füze yapıldı

 Çocuk felci aşısı

 SSCB Suputnik füzesiyle uyduyu yörüngeye oturtturdu

 SSCB Suputnik II Füzesiyle canlıyı uzaya yolladı(Layka-Köpek)

 ABD Explorer I ile uzaya ilk kez uydu önde

 Vostok I (1961) Uzaya ilk insan göndermeyi SSCB başardı(Yuri Gagarin)

 İlk kez kalp pili yapıldı

 Lazer icat edildi

SOĞUK SAVAŞTA TÜRKİYE
* Türkiye Soğuk Savaş Dönemi'nde ABD

liderliğindeki Batı Bloku’nda yer almış ve buna bağlı

olarak aşağıdaki uluslararası örgütlere katılmıştır:

1-Avrupa Konseyi (1949)

2- NATO (1952)

3- Balkan Paktı (1954)

4- Bağdat Paktı 1955 (CENTO 1959)

 1945’te Nuri DEMRAĞ önderliğinde Milli Kalkınma Partisi kuruldu.

CHP de Dörtlü Takrir Grubu istifa ederek Demokrat Partiyi (1946)

kurdu.
 Celal BAYAR
 Adnan MENDERES
 Fuat KÖPRÜLÜ
 Refik KORALTAN
1946 seçimlerini CHP kazandı.
Tek dereceli seçim (1946)
1948 tarihinde de CHP’ye karşı muhalefeti yetersiz gören bir grup
milletvekili DP’den ayrılarak Millet Partisini kurdu.
1950 seçimlerini DP kazandı.(Beyaz Devrim) Bu seçimde gizli oy açık
sayım yapılmıştır.
DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ GELİŞMELER:
1951 Atatürk hakkında işlenen suçlar kanunu
1951 Halkevleri ve Köy Enstitüleri kapatıldı.
1952 Ezan tekrar Arapça oldu.
1953 Anıtkabir tamamlandı.
1954 Kıbrıs sorunu başladı.
1955 6-7 Eylül olayları yaşandı(İstanbul’daki Rum işyerleri yağmalandı)
KTÜ ,ODTÜ,ATATÜRK,EGE Üniversiteleri kuruldu.
1958’de İMF’den borç alındı
Marshall Yardımı alındı ekonomiye geçici rahatlık getirdi.
Müzikte;Zeki Müren ,Neşet Ertaş ve Avrupa tarzı(Rock and Roll)
Sinemada ilk renkli film Halıcı Kız gösterime girdi
Edebiyatta Hisarcılar ve İkinci Yeniciler ortaya çıktı
555k olayları yaşandı.
 NURİ DEMİRAĞ MİLLİ KALKINMA
PARTİSİNİN KURUCUSUDUR.
CUMHURİYETİN İLK DEMİRYOLLARINI
YAPAN KİŞİDİR.
AYRICA BEŞİKTAŞ’TA KURDUĞU UÇAK
FABRİKASI İLE YERLİ UÇAKLAR ÜRETTİ.

UYARI: Nuri KİİLİGİL (Kafkas cephesinin Nuri

Paşası-Bakü Fatihi) Sütlücede 1930 ‘da
Türkiye'nin ilk silah fabrikasını kurdu
Yumuşama (detant)

Uluslar arası ilişkilerde blokların gerginliğini

azaltmak için karşılıklı görüşmelerin tercih edildiği

dönemdir.
Yumuşama Sürecinin İlk Adımı
ABD Başkanı John Kennedy ve SSCB Başkanı Kruşçev nükleer silahlanma

yarışında her iki tarafların zarar görecek olmasından dolayı 1961’de Viyana'da

bir araya gelmişlerdir.

 YUMUŞAMA DÖNEMİ POLİTİKALARI

Japonya ‘ya dünya şampiyonası için giden Amerikan Ping Pong Takımının Çin’e

davet edilmesi ile başlayan ABD-Çin arasındaki iyi ilişkilere Ping Pong

Diplomasisi denir.
Nükleer Denemelerin Kısmen Sınırlandırılması

Antlaşması (1963)

Salt-I (1969) ve Salt-ll (1979) Antlaşmaları

Helsinki Konferansı ve Helsinki Nihai Senedi'nin

İmzalanması
 1963
Nükleer Silahların
Kısmen Yasaklanması
Antlaşması Salt-I
(İlk adım)
(1969) Salt-II
(1979)

KÜBA KRİZİ
=
FÜZE KRİZİ
=
Nükleer Silahların sınırlandırılması
 SALT-I 1972

1969’da ABD ve SSCB arasında SALT-I (Stratejik Silahları Azaltma)

görüşmeleri başladı ve 1972’de SALT-I Antlaşması imzalandı

“savunma amaçlı füzelerin sınırlandırılması kararlaştırıldı”

 SALT-II 1979
ABD ile SSCB arasında yapıldı.

“Uzun menzilli nükleer silahların sınırlandırılması kararlaştırıldı”

SSCB'nin Afganistan'ı, işgaline (1979) bağlı

olarak ABD Kongresi'nin onayını alamadığı için

sonuçsuz kaldı.

NOT: SSCB’yi protesto eden birçok ülke Moskova olimpiyatlarına katılmadı.

HELSİNKİ KONFERANSI
1975

Avrupa’da yumuşama sürecinde güvenlik ve işbirliğini

güçlendirmek için

(Arnavutluk hariç)

Doğu ve Batı bloku ülkeleri

Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Konferansı’nda toplandı.

(AGİK)

Helsinki Nihai Senedi imzalandı.

Helsinki Nihai Senedi, ABD ve SSCB arasındaki yumuşamanın Avrupa'ya

taşınmasına ve Avrupa'da bir barış havasının doğmasına neden olmuştur.

Helsinki Nihai Senedi

Toprak bütünlüğüne, egemenlik haklarına saygı göstermeyi

Birbirlerinin iç işlerine müdahale etmemeyi

İnsan hak ve hürriyetlerine saygılı olmayı

Kuvvet kullanımından kaçınmayı

Sınırların dokunulmazlığı
Küba Krizi (1962)

Keşmir Sorunu (1965)

Petrol Krizi (1973)

Kıbrıs Sorunu (1974)

KÜBA KRİZİ (1962)
 KÜBA KRİZİ (1962)
Fidel Castro'nun ülkesindeki Amerikan şirketlerini devletleştirme girişimleriyle
başladı.

ABD yönetimi Fidel Castro’yu devirmek için Çıkarma harekatı, 17 Nisan

1961'de (Domuzlar Körfezi Harekatı) başlattı. Bu başarısız darbe girişimi;
Castro'nun devrilmesini sağlayamadığı gibi O'nu SSCB'ye daha çok
yaklaştırdı.

Kriz nedeni ile ABD - SSCB arasında nükleer savaş çıkma ihtimali ortaya
çıkınca her iki taraf geri adım attı.

SSCB, Türkiye’deki ABD’ye ait Jüpiter füzelerinin sökülmesi karşılığında

Küba’daki füzeleri(Ekim Füzeleri)söktü ve kriz bitti.
ABD ve SSCB arasında KIRMIZI TELEFON HATTI ant.imzalandı

Bu durum Türkiye'nin ; ABD tarafından feda edilebileceğine dair bir

güvensizlik ve kırgınlığın doğmasına neden olmuştur
 ABD Başkanı Kenndy’nin Fidel

Castro’yu devirmek için yaptırdığı

Domuzlar Körfezi Çıkartması ABD için

tam bir başarısızlık olmuştur.

ABD 1961’de
Türkiye’ye SSCB’yi
tehdit amaçlı Jüpiter
füzelerini
yerleştirmiştir.
 KEŞMİR SORUNU
1947’de İngiltere bölgeden çekilince Hindistan ve Pakistan
devletleri olarak bu bölgede iki yeni devlet kuruldu.
Yeni kurulan iki devlet arasında Keşmir Bölgesinin paylaşımı sorun
oldu.
Hindu ve Müslümanlar arasındaki çatışmalar günümüzde bile devam
etmektedir.(TAŞKENT DEKLERASYONU)

Keşmir; Hindistan, Pakistan,

Afganistan ve Çin sınırlarının
kesiştiği bir bölgededir.

yeraltı zenginliklerine ve önemli bir

stratejik konuma sahiptir.
 PETROL KRİZİ

OPEC
(Petrol İhraç eden ülkeler)

Petrol fiyatlarını yüksek seviyeye çıkarmak ve üretici ülkeler arasında

teknik konularda işbirliği sağlamak amacıyla OPEC kuruldu( 1960)

 OAPEC
Petrol ihraç eden Arap ülkeleri teşkilatıdır

Bu örgüt 1973 Arap-İsrail Savaşı sonunda Arap

dünyası petrolü Batı dünyasına karşı bir silah olarak

kullanma kararı aldı.

Vietnam Savaşı (1965)
Arap - İsrail (1967 ve 1973)
Kıbrıs Barış Harekatı (1974)
SSCB'nin Afganistan'ı İşgali (1979-1988)
İran - Irak Savaşı (1980-1988)
VİETNAM SAVAŞI (1965 - 1973)
 VİETNAM SAVAŞI (1965 - 1973)

Soğuk Savaş Döneminde Çinhindi Savaşın ardından yapılan Cenevre

Antlaşmasıyla (1954), Laos, Kamboçya ve Vietnam, Kuzey ve Güney Vietnam
olmak üzere ikiye ayrıldı.

Cenevre Antlaşması, iki Vietnam'ın 1956 seçimleriyle birleşmesini

öngörüyordu. Sorun da buradan çıktı.

ABD, Güney Vietnam'ı komünist Kuzey Vietnam'a karşı savunmak amacıyla

yaptığı Vietnam Savaşı'nda elli beş bin askerini de kaybetti.
ABD Vietnam'da kelimenin tam anlamıyla bataklığa saplanmıştı.
Amerikan askerlerinin ölümlerinde görülen artış, ABD kamuoyunun
tepkisinin artmasına neden oldu.

Nixon Doktrini (1969)

ABD askerini kullanarak değil, yalnızca ekonomik yardım ve
silah yardımı yaparak destek olmayı öngören bir doktrindir.

1975'te Vietnam'ın tamamında komünist bir rejim egemen olmuştu.

1976'da iki devletin birleşmesiyle "Vietnam Cumhuriyeti" kuruldu.

Muhammed Ali Clay “ Vietnamlılar bana hiçbir kötülük yapmadılar ki onlarla

savaşayım “ sözüyle Vietnam Savaşına gitmeyi reddettiği için spor yapması

yasaklanmıştır.

DOMİNO TEORİSİ:ABD’nin demokratik ideallerden ne kadar uzak olursa olsun

anti-komünist rejimleri desteklemesi.

 ARAP-İSRAİL SAVAŞLARI

Filistin topraklarında İsrail Devleti’nin 1948’de kurulması günümüze kadar Arap

– İsrail savaşlarının sürmesine neden oldu.

ABD İsrail’in kurulduğunu aynı gün tanıdı. İkinci gün İngiltere tanıdı

1948-1949 Arap-İsrail Savaşı

1956 Süveyş Krizi ve İsrail-Mısır Savaşı

1967 Altı Gün Savaşı(İsrail Galon tepelerini alarak toraklarını 4 katına çıktı)

1973 Yom Kippur Savaşı(Perol Krizine sebep olmuştur)

İSRAİL HER SAVAŞ SONRASI TOPRAKLARINI GENİŞLETMİŞTİR.
 1978 Camp David Antlaşması

1970’te Cemal Abdülnasır’ın vefatından sonra Mısır’ın yeni

lideri Enver Sedat oldu.

Enver Sedat, SSCB yanlısı politika yerine Batı yanlısı

politika takip etti. Bu antlaşmanın sağlanmasında ABD’nin
Mekik Diplomasisi etkili oldu. (Kissinger Doktrini)
Arap dünyasının tepkilerine rağmen ABD’nin arabuluculuk
yapması ile Mısır-İsrail arasında antlaşma imzalandı.

Bu Ant ile;
Mısır İsrail’i tanıdı
Mısır Arap dünyasından uzaklaştı

1980 Venedik deklarasyonu-1981 Fahd Planı-1982 Reagan Planı ile İsrail ve

Filistin arasında arabuluculuk yapılmak istenmiştir.
SSCB’NİN AFGANİSTANI İŞGALİ (1979-1989)

1978'de Afganistan'daki iç çatışmaları ve ekonomik sıkıntıları

fırsat olarak değerlendiren SSCB Afganistan’da kendi yanlısı bir

hükümet kurdurdu.( Babrak Karmal Hükümeti)

Yeni yönetimin SSCB yanlısı politikaları sonucu halk yönetime karşı

direniş başlattı. Afgan yönetimi isyanları bastıramayınca SSCB’den

yardım istedi. SSCB’ de 1979’da Afganistan’ı işgal etti.

ABD ise bu işgal üzerine SALT- II Antlaşmasını onaylamadı.

Ayrıca SSCB işgaline karşı çıkan ve adına MÜCAHİTLER denilen

grup ABD’nin de desteğiyle SSCB’nin Afganistan’da otorite

kurmasını engelledi.

BM’nin baskısıyla SSCB 1989’da Afganistan’ı boşalttı.

 İSLAM KONFERANSI ÖRGÜTÜ

 Dennis Michael Rohan isimli bir tarikat üyesinin Mescidi Aksayı kundaklaması

üzerine Ürdün Kralı Hüseyin’in önerisi Kahire'de İslam Zirvesi sonucu kuruldu

 Merkezi Cidde olan örgüt ilk toplantısını Fas'ta yaptı

 İkinci toplantısını Lahor'da yaptı

 Şu anki başkanı İyad MADANİ dir

 IRAK’TA REJİM DEĞİŞİKLİĞİ

Irak Sadabat ve Bağdat Paktında yer aldı.

1958’de Irakta Cumhuriyet ilan edildi.

Rejim değişikliğinden sonra Irak Bağdat

Paktından çekildi. BAAS PARTİSİ

 Özel mülkiyet güvencesi
BAAS PARTİSİ yönetimde söz sahibi oldu.  Laik bir Arap toplumu
 İç ve dış ticarette
Baas yönetimi SSCB’ye yakınlaştı. denetim

SSCB’den Silah ve ekonomik yardım aldı.

1979’da Saddam tek başına iktidara geldi.

 İRAN’DA REJİM DEĞİŞİKLİĞİ

Pehlevi hanedanlığı 1925’ten 1979 yılına kadar İran’ı

yöneten ailedir.

Rıza Şah Pehlevi’nin Batı yanlısı politikaları ve halkın

bu duruma sıcak bakmaması 1978’de bölgesel nitelikli
başlayan isyanlar bir yıl içinde halk hareketine
dönüştü.

1979’da da Fransa’da sürgün bulunan Ayetullah

Humeyni ‘nin ülkeye geri dönmesiyle İran İslam
Cumhuriyeti kuruldu.

İran dış politikada bağlantısızlık ilkesini izledi

RIZA ŞAH PEHLEVİ 1979’DA 1979 İRAN İSLAM
DEVRİLİNCE ÜLKE DIŞINA DEVRİMİ LİDERİ
KAÇTI. AYETULLAH HUMEYNİ
 İRAN-IRAK SAVAŞI (1980-1988)

Nedenleri;
Basra Körfezi ve Şattül Arap Su yoluna sahip olma düşüncesi

vardır.

İran ve Irak’ın Orta doğuda liderliğe oynaması

İran’da 1979’da Humeyni devrimi ile rejimin değişmesi, Irak’ta

da Saddam Hüseyin’in lider olması bu savaşın çıkışını

hızlandırmıştır.

Karşılıklı yapılan 8 yıllık saldırıların sonucunda her iki taraf hiç bir şey

kazanamamıştır. Ancak her iki devlete silah satan ülkeler para kazanmıştır.

Not : Irak savaştaki kayıplarını karşılamak için Kuveyt’i işgal edecektir.Bu

durum I.Körfez Savaşına sebep olacaktır.

 FIRAT VE DİCLE NEHİRLERİ
BİRLEŞTİKTEN SONRA ŞATTÜL
ARAP ADINI ALIR.

İrangate Olayı
Özellikle ABD ile İran’ın gergin olan
politikaları döneminde bile ABD’nin
İsrail aracılığıyla İran’a silah sattığı
ortaya çıkmıştır. Bu olaya İrangate
Olayı denildi. (Bu dönemde ABD
Başkanı Raneld Regan idi)
 YUMUŞAMA DÖNEMİ DÜNYADAKİ GELİŞMELER

 Edebiyatta post modern akım oluştu.

 Heavy Metal müzik ortaya çıktı

 Tokyo Olimpiyatları ilk kez TV'den izlendi(1964)

 Aya ilk insan gitti( Neil Amstrong-Apollo 11)

 İnternet Bilim adamlarının iletişimi için kuruldu.

 İlk kez sınai Robot yapıldı

 İlk kalp nakli yapıldı

 Video kaset ve CD yapıldı

 Hepatit B aşısı yapıldı

 MR yapıldı
 Kıbrıs Meselesi

ENOSİS
Türkçe karşılığı "ilhak" olan Enosis, Kıbrıs'ın Yunanistan'a katılmasını
amaç edinen, düşünce ve idealdir.

EOKA
Kıbrıslı Rumların ENOSİS'i gerçekleştirmek amacıyla, kurdukları terör
örgütüdür.

Başlangıçta Kıbrıs'taki İngiliz varlığını hedef alan örgüt 1958'den sonra

Türklere yönelik faaliyetlere başlamıştır.
II. Dünya Savaşı'nın ardından Kıbrıs'ın bağımsızlığı için
“ENOSİS (ilhak)” İngiltere'ye resmi başvuru yapan Yunanistan
1954'te uluslararası alandaki girişimlerini artırdı ve konuyu BM
taşıdı.

İstekleri BM’de kabul görmeyince Yunanistan, Kıbrıs'ta EOKA

adı altında bir terör örgütü kurdurdu.

EOKA ‘nın amacı ENOSİS (Kıbrıs'ın Yunanistan'a ilhakı) projesini

gerçekleştirmekti. Hedef önce İngiltere, sonra da Kıbrıs'taki
Türkler olacaktı.

EOKA ‘nın amacına ulaşmak için terör eylemlerini artmıştır.

Türklerde 1955’te önce Volkan sonra Türk Mukavemet Teşkilatını

(TMT) kurdular. Bu terör faaliyetleri kısa zamanda Kıbrıs’ta
bir iç savaş halini aldı.

Bu sorunu çözmek için Yunanistan ve Türkiye Zürih Antlaşması ve

Londra Antlaşması ile 1960’ta Bağımsız Kıbrıs Cumhuriyetini
kurdular. Türkiye,Yunanistan ve İngiltere garantör devlet oldular.
Cumhurbaşkanlığa Rum lider Makarios, yardımcılığına da Türk
lider Dr. Fazıl Küçük getirildi.

Ancak EOKA Türklere yönelik terör faaliyetlerini arttırdı. Kanlı

Neol denilen baskınla 24 Türk öldürüldü. Türkiye bunun üzerine
ilk olarak 1964’te Rum mevzilerini bombaladı. Ancak çatışmalar
devam edince Kıbrıs Türkleri Rumlarla yaşamanın mümkün
olamayacağını anladı.

ABD Başkanı Johnson’un 1964'de İsmet İnönü’ye gönderdiği

mektup ABD Türkiye ilişikilerini bozdu. Türkiye Kıbrıs Barış
harekatı yaparsa ABD müdahale edecektir

Rumlar AKRİTAS PLANI ile Yunanistan ile Kıbrıs'ın birleşmesini

planladılar.
 Enosis’in biran önce gerçekleşmesini isteyen EOKA örgütü
pasif buldukları Makarios’a karşı 1974’te darbe yaptı ve
Makarios’un yerine Nikos Sampson’u Cumhurbaşkanı yaparak
‘Kıbrıs Elen Cumhuriyeti’ni ilan ettiler.

Türkiye(Ecevit-Erbakan Hükümeti) , bu darbenin bir Yunan

hareketi olduğunu öne
sürerek 1974’te adaya müdahale kararı aldı ve ‘Kıbrıs
Barış Harekatı’nı başlattı. Ancak BM, barış önerisinde
bulununca barış önerisine uydu. Fakat görüşmelerden hiç bir
netice çıkmayınca İkinci Barış Harekatı yaptı ve adanın üçte
birine hakim oldu. (YEŞİL HAT ile LEFKOŞE ikiye bölündü)

1975’te Rauf Denktaş ‘Kıbrıs Türk Federe Devleti’ni kurdu.

Ancak Rumlar Türklerin adadaki varlığını kabul etmek

istememesi üzerine Rauf Denktaş liderliğinde 1983’te
‘Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ kuruldu.
NOT:2004 ANNAN PLANINA %65 ORANINDA TÜRKLER EVET
DEMİŞTİR.RUMLAR İSE HAYIR DEMİŞTİR.
TÜRK LİDERLER
FAZIL KÜÇÜK VE
RAUF DENKTAŞ

RUM LİDER
MAKARİOS
 Yunanlılar ile Diğer Meseleler
 6-7 Eylül Olayları (Atatürk'ün evine Yunanlılar tarafından bomba atıldığı
haberinin yayılması üzerine 1955’te sokaklara dökülen binlerce kişi
gayrimüslimlere ait ev ve işyerlerini yakıp yıkması olayı)

 Ege Adalarının Silahlandırılması

 Kıta Sahanlığı Sorunu(Türkiye Sismik-1 gemisi ile Egede petrol arama

yaptı.Bern Deklerasyonu ile sorun halledildi)

 Kara Sularının 6 milden 12 mile Çıkarılması(Casus Belli –Savaş sebebi)

 Hava Sahası (FIR Hattı- Uçuş Bilgi Bölgesi) sorunu(Türkiye Kıbrıs

savaşından ötürü NOTAM verince Yunan hava sahasını sivil uçuşlara
kapattı.NATO’nun araya girmesi ilee tekrar açıldı-1977)

 Kardak Kayalıkları Sorunu

ERMENİ İDDAALARI VE ASALA
Türkiye’deki Ermeni Meselesi,, Ermeni diasporası ve emperyalist
ülkelerin gayretiyle ortaya çıkarılmıştır.

Ermeniler kısa adı ASALA olan ‘Ermeni Kurtuluşu için Ermeni Gizli
Ordusu’ adı verilen bir terör örgütü kurdular.

Bu örgüt 1973 yılından itibaren özellikle Türk diplomatlarına yönelik

terör eylemleri başlattılar. Amaçları; 4T olarak adlandırılan
Tanıtma, Tanınma, Tazminat ve Toprak şeklinde ifade edilir.
DİASPORASI: Dünyanın pek çok ülkesine dağılmış olarak yaşamalarına
rağmen kavimsel kimliklerini kaybetmemekte direnen halklar
ASALA TERÖR ÖRGÜTÜ GENELDE DİPLOMATLARIMIZI HEDEF
ALMIŞTIR
 TÜRKİYE’DE BUNALIMLI YILLAR
27 Mayıs 1960 askeri darbesi gerçekleşti.

DP iktidarına son verildi.

Adnan Menderes (bşbkn), Fatin Rüştü Zorlu (dış iş bkn), Hasan

Polatkan (Maliye bkn) idam edildi.

Milli Birlik Komitesi kuruldu ve Kurucu Meclis Kanunu kabul edildi.

Yeni anayasa halk oylaması sonucu yürürlüğe girdi.

Meclis 1961’de Cemal Gürsel’i Cumhurbaşkanı seçti.

Asker darbenin tam olarak başarıya ulaşmadığına inanan Talat

Aydemir önderliğindeki yeni darbe girişim engellendi.

1961 seçimlerine AP,CHP,YTP,CKMP katıldı.

1961’den 1971’e kadar AP iktidarda kaldı(S.Demirel)

12 Mart 1971 Askeri Muhtırası ile Süleyman Demirel istifa
etti.

1971’de hiçbir partiye üyeliği olmayan Nihat Erim tarafından

yeni hükümet kuruldu.

1973’te Fahri Korutürk Cumhurbaşkanı oldu.

12 Eylül 1980 askeri darbesi gerçekleşti.

Milli Güvenlik Konseyi oluşturuldu.

Devlet Başkanı Kenan Evren ve Bülent Ulus Bakanlar Kurulunu

oluşturdu.

1982 Anayasası halk oylamasına sunularak kabul edildi.(

hazırlayan Prof. Dr. Orhan Aldıkaçtı)

1983’te Anavatan Partisi iktidara geldi

27 MAYIS
ASKERİ
HÜKÜMET
DARBESİ LİDERİ
CEMAL GÜRSEL

YARGILANAN
ADNAN
MENDERES,
HASAN
POLOTKAN VE
FATİN RÜŞTÜ
ZORLU
TALAT AYDEMİR
1960 DARBESİNİN AMACINA
ULAŞMADIĞINI DÜŞÜNEREK YENİ BİR
DARBE GİRİŞİMİNDE BULUNDU.
BAŞARISIZ OLDU VE İDAM EDİLDİ.
İsmail Nihat Erim
1971-1972 yılları arasında
Türkiye Cumhuriyeti
başbakanı. 1980’de suikast
sonucu öldürüldü.
TURGUT ÖZAL 1983-1989 YILLARI ARASINDA BAŞBAKANLIK
YAPTI. 1989’DA CUMHURBAŞKANI OLDU, GÖREVİ
SIRASINDA 1993’TE VEFAT ETTİ
 YUMUŞAMA DÖNEMİ TÜRKİYEDE GELİŞMELER
• 1960 DPT kuruldu. TÜBİTAK kuruldu
• Tofaş fabrikasında Cemal Gürsel'in emri ile Devrim ve Tecrübe Eskişehir'de
üretildi
• Seydişehir alüminyum fabrikası kuruldu
• Edebiyat ;Ahmet ARİF,Nazım Hikmet,Necip FAZIL,Can Yücel ,Yaşar
Kemal,Rıfat ILGAZ ,Fakir BAYKURT
• Sinemada; Zeki ALASYA ,Metin AKPINAR ,Kemal SUNAL Cüneyt ARKIN
Kartal TİBET ,Rıfat ILGAZ-Hababam Sınıfı,
• Metin ERKSAN- Susuz YAZ Berlin filim festivalinde Altın Ayı ödülünü aldı
• Yıldırım GÜRSES Altın Mikrofon ödülünü Gençliğe Veda isimli şarkı ile aldı
• Anadolu Rock; Cem, Erkin ,Barış MANÇO,Moğollar
• İlk TV yayını İTÜ yapılmıştır.1982 ilk renkli TV yayını başlamıştır.1990’da
ilk özel TV Star
 Önemli Olayları
SSCB'nin Dağılması

İki Almanya'nın Birleşmesi

(Berlin Duvarı'nın yıkılması)

Avrupa Birliği'nin Kurulması

Yugoslavya'nın Dağılması

NATO'nun Avrupa'da Genişlemesi

(Eski Doğu Bloku devletlerinin NATO'ya üye olması)

İkiz Kulelere Yapılan Terör Saldırıları

 Savaşları
Yugoslavya İç Savaşı

Körfez Savaşları

SSCB'nin Afganistan'ı İşgali

 Örgütleri

Avrupa Birliği

Bağımsız Devletler Topluluğu

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı

Şanghay Beşlisi

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı

TİKA (Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı

 SSCB’nin Dağılması

Gorbaçov tarafından Ocak 1987’de Glasnost ve Kasım 1987’de

Perestroyka açıklandı.

Glasnost Perestroyka
(Açıklık) ( Yeniden Yapılanma)

Siyasi merkeziyetçiliğin ortadan kaldırılması ve toplumun

her kesimine söz tanınması amaçlandı. 1980’li yıllarda sosyalizmin artık
işleyemez hale gelmesi üzerine;
(SSCB’nin Demokratikleşmesi) Ekonominin üzerindeki merkeziyetçiliği
kaldırarak devletin bütünlüğünü
korumaya çalışan politikadır.

NOT:Açıklık politikası ifade özgürlüğünü genişletince

Cengiz Abdülaze ‘Pişmanlık ‘adlı filmi çekti.Rabakov
Arbat Çocukları adlı romanı yazdı
Mihail Sergeyeviç Gorbaçov,
SSCB devlet adamı. 1985'ten 1991'e kadar Sovyetler Birliği'ni yöneten
lider..Glasnost ve Perestroyka‘yı gerçekleştiren lider(1990 Nobel Barış
ödülünü aldı)
 Doğu Bloku’nun Dağılması

Gorbaçov'un beklediği bütünleşme ve güçlenme çabalarını dağılmaya

götürdü.

Bu dağılma, ülkelere bağımsızlığı ve Blok'tan kopmaları getirdi.

Macaristan, Polonya, Çekoslavakya, Bulgaristan, Romanya Arnavutluk,Doğu

Almanya
 Kadife Devrimi(1989)
Çekoslovakya'da 1989'da Kadife Devrimi olarak adlandırılan kansız ve

çatışmasız bir devrimle demokrasiye geçilmiştir.

1993'te Çekoslovakya toprakları ikiye ayrılmıştır.

Çek
Slovakya
Cumhuriyeti
1950 Beyaz Devrim (Türkiye de )

1967 Prag Baharı( Çekoslovakya'da Alexander Dubçek İnsancıl Komünizm,

Milli Komünizm)

1989 Kadife Devrim (Çekoslovakya'da)

2003 Gül Devrimi (Gürcistan)

2004 Turuncu Devrim (Ukrayna)

2011 Yasemin Devrimi (Tunus)

 SSCB’NİN DAĞILMASININ DÜNYA DENGESİ
ÜZERİNE ETKİLERİ

1991’de SSCB’nin dağılmasıyla Doğu Bloku çöktü.

Kontrol Batı Blokuna dolayısıyla ABD’ye geçti.

 ABD, İkiz Kule saldırılarını bahane ederek 2001’de

Afganistan’ı işgal etmesi
 Nükleer Silahlanmayı önlemek iddiasıyla da 2003’te
Irak’ı işgal etmesi

Bu müdahale ile Petrol zengini olan Basra Körfezi ABD kontrolüne geçti.
 Şanghay Beşlisi
ABD'ye karşı denge oluşturmak amacıyla "Şanghay Beşlisi" olmuştur.

Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan

Özbekistan’nın katılımı sonucu Şangay İş Birliği Teşkilatı adını aldı.

 Bağımsız Devletler Topluluğu

 Rusya,
 Ukrayna,
 Beyaz Rusya,
 Kazakistan,
Alma Ata Zirvesi  Kırgızistan,
(21 Aralık 1991)  Türkmenistan,
 Özbekistan,
SSCB’nin dağılmasından sonra 21 Aralık 1991'de  Azerbaycan,
Kazakistan'ın o zamanki başkenti Alma-Ata'da; 11
 Tacikistan,
Cumhuriyet’in katılımıyla toplanan zirvedir.
 Ermenistan
2008 ‘de Gürcistan Güney Osetya sorunu nedeni ile  Moldovya
ayrılmıştır.
 Estonya
2005 yılında Türkmenistan üyelikten ayrılıp gözlemci
olmuştur.  Letonya
 Ukrayna
 AZERBAYCAN – BAKÜ

1918’de Mehmet Emin Resulzade liderliğinde bağımsız

oldu.

1920’ de tekrar SSCB hakimiyetine girdi.

Ebulfeyz Elçibey’in liderliğinde Halk Cephesi kuruldu.

SSCB dağılınca da Azerbaycan 1991’de bağımsızlığını
ilan etti.
İlk tanıyan devlet Türkiye’dir.

1993’te Cumhurbaşkanı olan Haydar Aliyev’in “Biz bir

millet, iki devletiz” sözleri Türk-Azeri ilişkilerinde
yönlendirici oldu.
Bakü – Tiflis – Ceyhan Boru Hattı faaliyete geçirildi.
 MEHMET EMİN RESULZADE

EBULFEYZ ELÇİBEY
 DAĞLIK KARABAĞ SORUNU

1923’te özerk bölge statüsü verildi.

1988’de çoğunluğu Ermenilerden oluşan Karabağ

Parlamentosu’nun Ermenistan’a bağlanma kararı,

Azeriler ile çatışmaya neden olmuştur.

Ermeniler,1992’ de Karabağ’ı işgal ederek başta

HOCALI olmak üzere bir çok kentte sivilleri

öldürmüştür. ( HOCALI KATLİAMI )

 KAZAKİSTAN

Nur Sultan Nazarbayev liderliğinde 1991’de bağımsız

oldular.

İlk tanıyan devlet Türkiye oldu.

Başlayan dostluk ilişkileri sonucu 1993’te Türkistan’da

Ahmed Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi
kuruldu.
Orta Asya Birliği Fikrini ortaya atan ilk ülkedir.

Kazakistan 1991’de Semey nükleer deneme alanını

kapatarak dünya tarihinde ilk defa gönüllü olarak kendi
nükleer silah deposundan vazgeçen ülke olmuştur.
 KIRGIZİSTAN

1991’de bağımsız olan Asker Akayev liderliğinde

bağımsız oldu. Başkenti Bişkek ‘tir.

İlk tanıyan devlet Türkiye’dir.

Kırgızistan-Türkiye ilişkilerinin gelişmesi sonucu

1995’te Manas Üniversitesi kurulmuştur.

Rus egemenliğine giren ilk Türk topluluğudur.

Kırgız yazar Cengiz Aytmatov’un romanları

ülkemizde büyük ilgi görmektedir.
 ÖZBEKİSTAN –TAŞKENT

Basmacılık Hareketi’nin başarısız olması

üzerine SSCB’ye bağlandı.

1991’de İslam Kerimov liderliğinde bağımsız

oldular.

Başkenti Taşkent’tir.
 TÜRKMENİSTAN - AŞKABAT

Türkmenistan 1991’de Saparmurad Niyazov

liderliğinde bağımsız oldular.

Başkenti Aşkabad’tır.

1924’te SSCB egemenliğini kabul etmiştir.

SSCB, Türkmenistan’ı özellikle pamuk üretimini

zorunlu tutarak bölgeyi kendi sanayisi için hammadde
kaynağı olarak görmüştür.

Doğalgaz ve petrol yönünden zengindir.

KAZAK LİDER NURSULTAN ÖZBEK LİDER İSLAM
NAZARBAYEV KERİMOV
KIRGIZ LİDER ASKAR AKAYEV

TÜRKMEN LİDER SAPARMURAD NİYAZOV

(TÜRKMENBAŞI)
 TİKA
( TÜRK İŞBİRLİĞİ VE KALKINMA İDARESİ BAŞKANLIĞI)

24 Ocak 1992’de Türk dilinin konuşulduğu ülkeler ve Türkiye’ye komşu

ülkeler olmak üzere, gelişmekte olan ülkelerin;

kalkınmalarına yardımcı olmak,

ekonomik,teknik, sosyal, kültürel ve eğitim alanlarında

işbirliğini geliştirmek için kurulan teşkilattır.(Başbakanlığa bağlıdır.)

 KARADENİZ EKONOMİK İŞBİRLİĞİ(1992)
 Coğrafi yakınlık ve komşu devletlerin Bilim ,Teknik Eğitim dayanışmasıdır.

 Merkezi İstanbul'dur

TÜRKSOY(Türk Kültür ve Sanat Yönetimi)

 Türk Dünyasının UNESCO’su olarak kabul edilir

 Türk sanat ve sanatçılarının geliştirilmesini amaçlar

 Merkezi Ankara'dır
 AVRUPA BİRLİĞİ

 1951’de Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu olarak temeli

atıldı.
 1957 Roma Antlaşması ile Avrupa Ekonomik Topluluğu
adıyla kuruldu.
 Kurucu üyeler: Federal Almanya, Fransa, İtalya,
Lüksemburg, Belçika ve Hollanda’dır. Merkezi Brüksel’dir.
 1992’de Maastrich Antlaşması(Hollanda) ile Avrupa
Birliği adını almıştır.( 27 bağımsız devlet)

 2002’ de ortak para birimi olan AVRO’ya geçtiler.

(İngiltere, Danimarka ve İsveç) bu parayı kullanmıyor.
2004’te Ortak AB Anayasasına geçildi. Ancak

halkoylaması sonucu Fransa ve Hollanda kabul

etmedi. Bu sebeple bu anayasa yerine 1 Ocak

2009’da LİZBON ANTLAŞMASI yürürlüğe

girdi.(Lizbon Ant. İrlanda halkoyu sonucu reddetti)

AB ülkeleri arasında vizesiz dolaşım hakkı sağlayan

protokole SHENGEN VİZESİ denir. (İngiltere ve

İrlanda Shengeni imzalamadı)

Ortak bir Avrupa Kültürü oluşturmak için ortaya
konulan kriterler

Maastrich Kriterleri
Ekonomik ve parasal politikalarla, bu politikaların uygulanması için gerekli
kurumsal değişiklikleri düzenlemiştir.

Kopengah Kriterleri
Adaylık için başvuruda bulunan ülkelerin tam üyeliğe kabul edilmeden önce
karşılaması gereken kriterleri belirtmiştir.
Bu kriterlerde, demokrasi, hukukun üstünlüğü, insan hakları, azınlık hakları
ve işleyen bir piyasa ekonomisi alanlarında belirli bir seviyeye gelmiş olmak
istenmektedir.
 Yugoslavya’nın Dağılması
I.Dünya Savaşı sonrası Sırp-Hırvat ve Slovenlerden
oluşan krallıkla yönetilen Yugoslavya devleti kuruldu.

1945’te ise General Tito, Yugoslavya Halk Cumhuriyetini

kurarak monarşiye son verdi. Bir milletin egemen
olmasını engellemek için, siyasi yapı olarak Federalizm
benimsendi.

1980’de Tito ölünce, Yugoslavya’yı oluşturan 6 federal

cumhuriyetin Cumhurbaşkanları devleti dönüşümlü olarak
yönetti. Parçalanma süreci başladı.
Yugoslavya Federal Hükümetine ilk bağımsızlık ilanı
yapan 1990’da Slovenya ve Hırvatistan oldu. 1991’de
Sırp-Hırvat çatışması çıktı.

Aynı yıl Makedonya ve Bosna-Hersek bağımsızlığını

ilan etti.

Bosna-Hersek bölgesi Boşnakların yanı sıra Sırp

nüfusunun yoğun olduğu bir bölge idi. Sırplar, Bosna-
Hersek’in bağımsızlık ilanına karşı 1991’de
Saraybosna’ya girerek birçok sivili öldürdü.
(Srebrenica Katliamı)

Bunun üzerine NATO Sırp hedeflerine askeri müdahale

de bulunmuştur.
 DAYTON ANTLAŞMASI (1995)
Sırbistan – Bosna Savaşını sona erdiren antlaşmadır.

Antlaşmayla Bosna-Hersek topraklarında iki devlet kurulmuştur.

Bosna-Hersek Sırp Cumhuriyeti

Federasyonu
Sırpların
Boşnak ve Hırvatların
kontrolünde kontrolünde
 Srebrenica Katliamı

Avrupa'da gerçekleşmiş en büyük toplu insan kıyımı olması ve Avrupa'daki

hukuksal olarak ilk kez belgelenmiş soykırım olması açısından da önem taşır.

MÜSLÜMAN BOŞNAKLARIN LİDERİ ALİYA

İZZETBEGOVİÇ

Bosnaki savaşı anlatan eserler;

Yağmurdan Önce Filmi1994
Halimenin Yolu Filmi 2012
Mavi Kelebekler Dizisi 2011
Sevdalinka Romanı (Aşye Kulin)
Sırplar savaş içerisinde yüzlerce
toplu mezar oluşturmuştur. Bu
mezarlar bulunamaması için uzak
yerlerde açılmıştır.
Bu toplu mezarlar mavi
kelebekler sayesinde bulundu.
Öyle ki bölgede araştırma yapan
uzmanlar mezarların üzerinde
yetişen Artemis çiçeklerinin ve
bu çiçeklerle beslenen mavi
kelebeklerin sayısında artış
gözlemlediler.
Bu yöntemle bugüne dek yüzlerce
toplu mezar bulundu. Bulunmaya
da devam ediyor.
 Yugoslavya’nın dağılmasıyla
Karadağ(2006), Sırbistan, Kosova (2008), Bosna-Hersek,

Hırvatistan,Slovenya kurulmuştur.
 BALKANLAR

Bulgaristan'da Balkan Türklerine baskı artınca Türkiye 1989 ‘da kapılarını

Türklere açtı
300 bin Balkan Türkü Türkiye'ye göç etti(Naim Süleymanoğlu)

Balkan(Batı Trakya) Türklerinin haklarının en büyük savunucusu DR. SADIK

AHMET ‘dir. 1995 yılında trafik kazasında hayatını kaybetmiştir
 ORTA DOĞU SORUNLARI

I.Körfez Savaşı(1990-1991)
İran-Irak savaşından sonra ırak lideri Saddam Hüseyin'in ekonomik zararını

gidermek için Kuveyt'i işgali.

ABD Çekiç Güç’ü oluşturarak Çöl Fırtınası harekatını yaptı savaşı kazandı

Irak 32. ve 36. paralele göre ayrıldı.

Cumhurbaşkanı Özal Çekiç Gücü Türkiye'ye konuşlandırdı. ( Adana-

İNCİRLİK)
 ORTA DOĞU SORUNLARI

II.Körfez Savaşı(2001)
11 Eylül 2001’de ikiz kulelere saldırı sonucu ABD ‘de Ortadoğu'da sertleşti.

Irak’ın elindeki kitle imha silahları gerekçesi ile ABD Irak’ı işgal etti.

2005’de Celal Talabani Cumhurbaşkanı oldu

2006’da Saddam Hüseyin idam edildi

 Afganistan’daki Gelişmeler

SSCB 1989’da Afganistan’dan çekildikten sonra

Mücahitler yeni hükümeti kurdular.

Afganistan’da 1996’da Taliban ülkeyi kontrol altına aldı

ve İslam Devleti kurdu.

Taliban’ın kurduğu İslam Devletine karşı olanlar da

ülkenin kuzeyinde toplanarak ‘Kuzey İttifakı’ adı altında
örgütlendi.

2001’de El Kaide Terör Örgütü ABD’ deki İkiz Kuleleri

bir saldırı ile yıktı.
Taliban yönetimi 2001’de görevden uzaklaştırıldı.

Hamid Karzai yeni hükümeti kurdu.

Bu hükümete güvenlik konusunda destek vermek için

BM Güvenlik Konseyi tarafından ISAF (Uluslar arası

güvenlik destek gücü) kuruldu. ISAF 2003’ten

itibaren NATO’nun emrine verildi.

 KÜRESEL SORUNLAR
 Çernobil Faciası-1986 Ukrayna’da nükleer santral patlaması

 2005 Kyoto Protokolü-çevre kirliliği ve sera gazı salınımına karşı

Japonya'da imzalandı. ABD’nin imzası yoktur.

 2010 Meksika petrol faciası(Horizon)

 2011 Fukuşima Faciası(Japonya)

 Sağlık alanında küresel sorunlar;AIDS ,KKKA ,Kuş Gribi ,SARS

,Domuz Gribi ,EBOLA 2015 ‘de ise ZİKA salgını

 KÜRESELLEŞEN DÜNYADA TÜRKİYE
 1984 İlk renkli TV yayını
 1990 da İlk özel radyo
 2002 ‘de ilk kopya koyun ‘Oyalı’ ve ‘Zarife’
 Halterde Naim Süleymanoğlu(Cep Herkülü)

 Hamza YERLİKAYA(Asrın Güreşçisi)

 2002 Dünya 2008 Avrupa şampiyonasında Futbolda 3. oldu
 1989 döviz satın alma serbest oldu
 1994’de Özelleştirme idaresi kuruldu
 2005’de Türk Lirasında 6 sıfır atıldı
 TÜRK ORDUSU VE DÜNYA BARIŞI

Türk ordusu BM, NATO ve AB liderliğindeki çeşitli barış gücü görevlerine

iştirak etmiştir.
Bunlar;
Kore, (BM)
Somali,(BM)
Bosna-Hersek,(BM gücünde yer aldı ve NATO bünyesinde görev yaptı)
Arnavutluk, (BM)
Kosova,(NATO)
Afganistan(NATO- ISAF)
Lübnan(BM)

Kosova,Afganistan ve Lübnan da asker bulundurmaya devam ediyor.