FIL111

Panahon ng Espanyol
 Mapalaganap ang Kristiyanismo
 Kalagayang “barbariko”, “di sibilsado” at pagano”
 Ang pananakop ng Espanyol sa Pilipinas ay naging katumbas na ng pagpapalagananp ng
Kristiyanismo.
 Ang mga prayleng Espanyol ang siyang naging institusyon ng mga Pilipino
 Upang maisakatuparan ang kanilang layunin, inuna nila ang paghahati ng mga isla ng
mga pamayanan.
Ang pamayanan ay hinati-hati sa apat na orden ng misyunerong Espanyol na pagkaraa’y
naging lima:
1. Agustino 4. Heswita
2. Pransikano 5. At Rekoleto
3. Dominiko
 Ang paghahati ng pamayanan ay nagkaroon ng malaking epekto sa pakikipagtalstasan ng
mga katutubo:
Sinikil nila ang kalayaan ng mga katutubong makipagkalakalan sa ibang lugar upang hindi na rin
nila magamit ang wikang katutubo
 Upang mas maging epektibo ang pagpapalaganap ng Kristiyanismo, ang mga misyonerong
Espanyol mismo ang nag-aaral ng mga wikang katutubo.
 Nasa kamay ng mga misyunerong nasa ilalim ng pamamahala ng simabahn ang edukasyon ng
mamamayan noong panahon ng mga espanyol.
 Nagmungkahi naman si Gobernador Tello na turuan ang mga Indio ng wikang Espanyol
 Kailangang maging bilingguwal ang mga Pilipino. (Carlos I at Felipe II)
 Iminungkahi naman ni Carlos I na ituro ang Doctrina Christiana gamit ang wikang Espanyol
 Ika-2 ng Marso, Muling inulit ni Haring Felipe II ang utos tungkol sa pagtuturo ng wikang
Espanyol sa lahat ng katutubo, ngunit nabigo ang nasabing kautusan kaya si Carlos II ang
lumagda ng isang dekrito na inuulit ang probisyon ng nabanggit na kautusan. Nagtakda rin sya
ng parusa para sa mga hindi susunod.
 Noong Disyembre 29, 1972, si Carlos IV ay lumagda sa isa pang dekrito na nag-uutos na
gamitin ang wikang Espanyol sa lahat ng paaralang itatatag sa pamayanan ng mga Indio.

Panahon ng Rebolusyong Pilipino

 Matapos ang mahigit na 300 taong pananahimik dahil sa pananakop ng mga Espanyol,
namulat ang mga mamamayan sa kaapihang kanilang dinaranas.
  Sa panahong ito, maraming mga Pilipino ang naging matindi ang damdaming
nasyonalismo. Nagtungo sila sa ibang bansa upang kumuha ng mga karunungan.
 1872, nagkaroon ng kilusan ang propagandista na siyang naging simula ng kamalayan
upang maghimagsik.
 Itinatag nina Andres Bonifacio ang Katipunan. Ang wikang Tagalog ang ginamit sa
kanilang mga kautusan at pahayagan. Ito ang sinasabing unang hakbang tungo sa
pagtataguyod ng wikang Tagalog.
 Sumibol sa mga manghihimagsik na Pilipino ang kaisipang “isang bansa, isang diwa”
 Pinili nilang gamiting ang wikang Tagalog sa pagsulat ng sanaysay, tula, kuwento, liham,
at mga talumpati na punumpuno ng damdaming makabayan.
 Konstitusyong Biak-na-Bato (1899)
 Sa pamumuno ni Aguinaldo ay unang naitatag ang Republika, isinaad sa konstitusyon na
ang paggamit ng wikang Tagalog ay opisyal.

PANAHON NG MGA AMERIKANO

 Pagkatapos ng kolonyalistang Espanyol, dumating ang mga Amerikano sa pamumuno ni

Almirante Dewey.
 Ingles ang naging wikang panturo noong panahong ito.
 Ginamit na instrumento ang pambansang sistema ng edukasyon sa pagnanais na
maisakatuparan ang mga plano alinsunod sa mabuting pakikipag-ugnayan.
 Ang mga sundalo ang kinikilalang unang guro at tagapagturo ng Ingles na kilala sa
tawag na Thomasites.
 Noong taong 1931, ang Bise Gobernador Heneral George Butte ay nagpahayag ng
kanyang panayam ukol sa paggamit ng bernakular sa pagtuturo sa unang apat na taong
pag-aaral.
 Sumang-ayon kay Bise Gobernador Heneral George Butte sila Jorge Bocobo at Maximo
Kalaw.
Ayon sa Kawanihan ng Pambayang Paaralan, nararapat na Ingles ang ituro sa pambayang
paaralan. Ilan sa mga kadahilanan ay:
1. Ang pagtuturo ng bernakular sa mga paaralan ay magreresulta sa suliraning
administratibo.
2. Ang paggamit ng iba’t ibang bernakular sa pagtuturo ay magdudulot lamang ng
rehiyonalismo sa halip
na nasyonalismo.
3. Hindi magandang pakinggan ang magkahalong wikang Ingles at bernakular.
 4. Malaki ang nagasta ng pamahalaan para sa edukasyong pambayan at paglinang ng
Ingles upang
maging wikang pambansa.
5. Ingles ang nakikitang pag-asa upang magkaroon ng pambansang pagkakaisa.
6. Ingles ang wika ng pandaigdigang pangangalakal.
7. Ang ingles ay mayaman sa katawagang pansining at pang-agham.
8. Dahil nandito na ang wikang Ingles ay kailangang hasain ang paggamit nito.
Ilan sa mga katwiran ng mga tagapagtaguyod ng bernakular ay ang mga sumusunod:
1. Walumpong porsiyento ng mag-aaral ang nakaaabot ng hanggang ikalimang grado lamang.
2. Kung bernakular ang gagamiting panturo, magiging epektibo ang pagtuturo sa primary.
3. Nararapat lamang na Tagalog ang linangin sapagkat ito ang wikang komon sa Pilipinas.
4. Hindi magiging maunlad ang pamamaraang panturo kung Ingles ang gagamitin.
5. Ang paglinanang ng wikang Ingles bilang wikang pambansa ay hindi nagpapakita ng
nasyonalismo.
6. Nararapat lamang na magsagawa ng mga bagay para sa ikabubuti ng lahat katulad ng
paggamit ng bernakular.
7. Walang kakayahang makasulat ng klasiko sa wikang Ingles ang mga Pilipino.
8. Hindi na nangangailangan ng mga kagamitang panturo upang magamit ang bernakular,
kailangan lamang na iyo
ay pasiglahin.

LAYUNING MAITAGUYOD ANG WIKANG INGLES AT MGA ALITUNTUNING

DAPAT SUNDIN:
 Paghahanap ng gurong Amerikano lamang
 Pagsasanay sa mga Pilipinong maaaring magturo ng Ingles at iba pang aralin
 Pagbibigay ng malaking tuon o diin sa asignaturang Ingles sa kurikulum sa lahat ng antas
ng edukasyon
 Pagbabawal ng paggamit ng bernakular sa loob ng paaralan
 Pagsasalin ng teksbuk sa wikang Ingles
 Paglalathala ng mga pahayagang lokal para magamit sa paaralan
 Pag-alis at pagbabawal ng wikang Espanyol sa paaralan
 Mga pag-aaral, ekspirimento at sarbey upang malaman kung epektibo ang pagtuturo
gamit ang
 Wikang Ingles
 Iniulat na "gaya ng makikita, ang gobyerno ay gumastos ng milyon-milyon para
maisulong ang paggamit
 ng Ingles upang mabisang mapalitan nito ang Espanyol at mga dayalek sa mga
ordinaryong usapan, at
 ang Ingles ang sinasalita ay kay hirap makilala na Ingles na nga.” Henry Jones Ford
 Propesor Nelson at Dean Fansler (1923)
 •may katulad na obserbasyon kay Henry Jones Ford.
 •kumuha ng mataas na edukasyon ngunit nahihirapan sa paggamit ng wikang Ingles.
 Ayon sa surbey na ginawa nina Najeeb Mitri Saleeby at ng Educational Survey
Commision na pinamumunuan ni Dr. Paul Monroe, ang kakayahan makaintindi ng mga
kabataang Pilipino ay mahirap tayahin kung ito ba ay hindi nila malilimutan paglabas ng
paaralan.
 Ayon kay Najeeb Mitri Saleeby kahit na napakahusay ang maaaring pagtuturo sa wikang
Ingles ay hindi pa rin ito magiging wikang panlahat dahil ang mga Pilipino ay may kani-
kaniyang wikang bernakular.
 Iginiit din ni Saleeby na makabubuti kung magkakaroon ng isang pambansang wikang
hango sa katutubong wika nang sa gayun ay maging malaya at mas epektibo ang paraan
ng edukasyon ng buong bansa.
 Iminungkahi ni Lope K. Santos na isa sa mga wikang ginagamit ang nararapat na maging
wikang pambansa.
 Ipinalabas noong 1937 ni Pangulong Quezon ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134
na nag-aatas na Tagalog ang magiging batayan ng wikang gagamitin sa pagbuo ng
wikang Pambansa
 Ipinalabas noong 1937 ni Pangulong Quezon ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134
na nag-aatas na Tagalog ang magiging batayan ng wikang gagamitin sa pagbuo ng
wikang Pambansa

PANAHON NG MGA HAPONES

 Pinagbabawal ang paggamit ng wikang Ingles
 Maging paggamit ng aklat at peryodiko tungkol sa Amerika
 Ipinagamit ang katutubong wika, partikular ang wikang Tagalog sa pagsulat ng mga
akdang
pampanitikan.
 Panahong namayagpag ang panitikang Tagalog.
 Ordinansa Militar Blg. 13 na nag- uutos na gawing opisyal na wika ang Tagalog at ang
wikang hapones (Nihonggo)
 Philippine Executive Comission na pinamunuan ni Jorge Vargas
 Nagpatupad ang komisyong ito ng mga pangkalahatang kautusan buhat sa tinatawag na
Japanese Imperial Forces sa Pilipinas.
 Binuksan muli ang paaralang bayan sa lahat ng mga antas.
 Itinuro ang wikang nihonggo sa lahat. Ngunit binigyan diin ang paggamit ng Tagalog
 Ang GOBYERNO-MILITAR ang nagturo ng Nihonggo sa mga guro paaralang-bayan.
 Ang mga nagsipagtapos ay binibigyan ng katibayan
 3 uri ng katibayan: Junior, Intermediate, at Senior
 Isinilang ang KALIBAPI o Kapisanan sa paglilingkod sa Bagong Pilipinas
 Ang pagpapabuti ng edukasyon at moral na rehenerasyon at pagpapalakas at
pagpapaunlad ng kabuhayan sa pamamatnubay ng Imperyong Hapones.
 Si Benigno Aquino ang nahirang na direktor nito
 Pangunahing proyekto ng kapisanan ang pagpapalaganap ng wikang Pilipino sa buong
kapuluan.
 Katulong nila sa proyektong ito ang Surian ng Wikang Pambansa.
 Nagkaroon ng usapin sa pagitan ng mga tagapagtaguyod ni wikang pambansa at liberal
na aral sa tradisyon ng mga Amerikano
 Nagkaroon din ng debate sa pagitan ng mga Tagalista laban sa mga kapwa Tagalista.
 Nagkaroon din ng argumento ang mga Tagalog sa di Tagalog.
 Isa rin sa usapin sa pagitan ng mga Tagalista laban sa mga may kaalamang
panlingguwistika.
 Si JOSE VILLA PANGANIBAN ay nagturo ng Tagalog sa mga hapones at hindi
tagalog.
 “A Short to the National Language” ibat ibang pormularyo ang kanyang ginawa upang
lubos na matutunan ang wika.

PANAHON NG PAGSASARILI HANGGANG KASALUKUYAN

 Ito ang panahon ng Liberasyon

 Noong Hulyo 4, 1946, ipinahayag na ang wikang opisyal sa Pilipinas ay Tagalog batay
sa Batas Komonwelt Bilang 570.
 Ito ang panahon ng pagbangon sa mga nasalanta ng digmaan
 Nararamdaman pa rin ang impluwensiyang pang-ekonomiko at panlipunan ng mga
Amerikano
 Ito ang naging sanhi ng pagkabantulot sa pagsulong, pag-unlad, at paggamit ng wikang
pambansa.
 Agosto 13, 1959 –pinalitan ang tawag sa wikang pambansa. Mula Tagalog ito ay
nagiging Pilipino sa bisa ng kautusang Pangkagawaran Blg. 7 –ipinalabas ni Jose B.
Romero (dating Kalihim ng Edukasyon)
 Nilagdaan naman ni Kalihim Alejandro Roces at nag-utos na simulan sa taong-aralan
1963-1964 na ang mga sertipiko at diploma sa pagtatapos ay ipalimbag na sa wikang
Pilipino.
 Noong 1963, pinag-utos na awitin ang Pambansang Awit sa titik nitong Pilipino.
 Ito ay batay sa Kautusang Tagapagpaganap Blg. 60 s. 1963 na nilagdaan ni Pangulong
Diosdado Macapagal
 Ferdinand Marcos (pangulo ng Pilipinas) –inutos niya sa bisa ng Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 96 s. 1967, na ang lahat ng edipisyo, gusali, at tanggapan ay
pangalanan sa Pilipino.
 Nilagdaan din ni kalihim Tagapagpaganap Rafael Salas ang Memorandum Sirkular Blg.
172 (1968) –nag-uutos na ang mga ulong-liham ng mga tanggapan ng pamahalaan ay sa
Pilipino gagawin.
 Memorandum Sirkular Blg. 199 (1968) –nagtatagubilin sa lahat ng kawani ng
pamahalaan na dumalo sa mga seminar sa Pilipino na pangungunahan ng Surian ng
Wikang Pambansa sa iba’t ibang purok lingguwistika ng kapuluan.
 Noong 1969 –nilagdaan ni pangulong Marcos ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187
na nag-uutos sa lahat ng kagawaran, kawanihan, tanggapan, at iba pang sangay ng
pamahalaan na gamitin ang wikang Pilipino hangga’t maaari sa Linggo ng Wikang
Pambansa at pagkaraan naman ay sa lahat ng opisyal na komunikasyon at transaksiyon.
 Noong Hunyo 19, 1974 –ang Kagawaran ng Edukasyon at Kultura sa pamumuno ni
Kalihim Juan L. Manuel ay nagpalabas ng Kautusang Pangkagawarang Edukasyong
Bilingguwal.
 Corazon Aquino (unang babaeng Pangulo) –bumuo ng bagong batas ang Constitutional
Commission
 Sa Saligang Batas 1987 ay nilinaw ang mga kailangang gawin upang maitaguyod ang
wikang Filipino
 Sa Termino ni Pangulong Aquino –isinulong ang paggamit ng wikang Filipino. Ang
Seksiyon XIV ng Saligang Batas 1987 ay nagsasaad ng sumusunod:

WIKA
 SEK. 6. –angwikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino
 SEK. 7. –ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang
opisyal ng Pilipinas ay Filipino at, hangga’t walang ibang itinatadhana ang batas,
Ingles. Ang mga wikang panrehiyon ay pantulong na mgawikang opisyal sa mga
rehiyon at magsisilbi na pantulong na mga wikang panturo doon. Dapat itaguyod
ng kusa at opsiyonal angKastila at Arabic.
 SEK. 8. –Dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing
wikang panrehiyon, Arabic at Kastila
 SEK. 9. –Dapatmagtatag ang kongreso ng isang komisyonng wikang pambansa na
binubuo ng mga kinatawan ng iba’t ibang mga rehiyon at mga disiplina na
magsasagawa, mag-uugnay, at magtataguyod ng mgfa pananaliksik sa Filipino.
 Tinupad ni Pangulong Corazon C. Aquino sa pamamagitan ng Executive Order No. 335,
ito ay “Nag-aatas sa lahat ng mga kagawaran, kawanihan, opisina, ahensya, at
instrumentality ng pamahalaan na magsagawa ng mga hakbang na kailangan para sa
layuning magamit ang Filipino sa opisyal na mga transaksiyon, komunikasyon, at
korespondensiya.”
 Nang umupo naman si Pangulong Gloria Macapagal Aroyo –naglabas siya ng Execituve
Order No. 210 noong Mayo 2003 na nag-aatas ng pagbabalik sa isang monolingguwal na
wikang panturo –ang Ingles, sa halip na ang Filipino
 Sa kasalukuyan –Mabilis ang paglaganap at paggamit ng wikang Filipino ; bunga ito ng
epektibong pagtuturo ng wikang Filipino sa mga paaralan ; resulta din ito ng patuloy at
dumaraming paglabas ng mga babasahin na nakasulat sa wikang Filipino, lalo na ang
komiks. ; Ilan pang dahilan ay ang patuloy na pambansang pagtangkilik sa mga
telenobela at pelikulang Pilipino, at ang paggamit ng Filipino sa radyo at telebisyon.
 Noong ika-5 ng Agosto 2013, sa pamamagitan ng kapasiyahan Blg. 13-39 ay
magkasundo ang kaluponan ng KWF sa sumusunod na depinisyon ng Filipino: Ang
Filipino ay ang katutubong wika na ginagamit sa buong Pilipinas bilang wika ng
komunikasyon, sa pagbigkas at sa pasulat na paraan, ng mga pangkating katutubo sa
buong kapuluan. Sapagkat isang wikang buhay, mabilis itong pinauunlad ng araw-araw
at iba’t ibang uri ng paggamit sa iba’t ibang pook at sitwasyon at nililinang sa iba’t
ibang antas ng saliksik sa mga lahok na nagtataglay ng mga malikhaing katangian at
kailangang karunungan mula sa mga katutubong wika ng bansa.