1. Podział na epoki.

Starożytność

W starożytności wyróżnia się następujących filozofów: Sokrates, Platon, Arystoteles.

Sokrates był nauczycielem Platona.

Platon był nauczycielem Arystotelesa.

Wyróżnia się również 3 szkoły hellenistyczne:

 Stoicy
 Epikurejczycy
 Sceptycy

Średniowiecze

W średniowieczu wyróżnia się trzech filozofów:

 Tomasz z Akwinu (Akwinata)
 Anzelm z Canterbury
 Augustyn z Hippony

Nowożytność i Współczesność

Wyróżnia się 3 rewolucje naukowe:

 Rewolucja naukowa
 Rewolucja darwinowska
 Rewolucja psychoanalityczna

2. Implikacja.

Implikacja jest to zdanie o postaci: Jeżeli p, to q.

p – poprzednik implikacji
q – następnik implikacji

Argument jest poprawny formalnie w dwóch sytuacjach:

 Stwierdzenie poprzednika
 Zaprzeczenie następnika
3. Poprawność materialna i formalna.

Argument może być poprawny na dwa sposoby:

 Poprawność materialna – kiedy wszystkie przesłanki są prawidłowe.
 Poprawność formalna – kiedy wniosek dziedziczy poprawność przesłanek i
również jest prawidłowy.

Argument może być poprawny formalnie i niepoprawny materialnie, oraz na odwrót

– poprawny materialnie i niepoprawny formalnie.

4. Natura i źródła filozofii.

Filozofia – jest to umiłowanie mądrości (phileo – kocham, sophia – mądrość).

Do źródeł filozofii zalicza się:

 Zdziwienie – ma charakter teoretyczny.
 Zwątpienie – ma charakter teoretyczny.
 Sytuacje graniczne – ma charakter praktyczny.

5. Pesymizm pitagorasa.

Pesymizm pitagorasa – mądrość jest rzeczą boską, a człowiek może do niej jedynie
dążyć.

6. Podwójnie narodzony optymizm.

Zgodnie z tą teorią ludzie początkowo rodzą się jako optymiści, jednak przez sytuacje
graniczne porzucają optymizm na rzecz pesymizmu, po czym powracają do
optymizmu.

7. Dyscypliny filozoficzne.

Do dyscyplin filozoficznych zalicza się:

 Metafizyka – kwestie związane z istnieniem.
 Epistemologia – kwestie związane z poznaniem.
 Aksjologia – związana jest z wartościami moralnymi i estetycznymi.
8. Problemy filozoficzne.

Statek Tezeusza

W Statku Tezeusza w wyniku upływu czasu wymieniane są deski, ostatecznie

dochodzi do sytuacji, w której wszystkie deski zostają wymienione. Przez cały ten czas
deski ze statku zbierał kolekcjoner, który odtworzył statek i postawił go w muzeum.
W efekcie istnieją dwa statki.

Który z tych statków będzie Statkiem Tezeusza?

Na to pytanie można odpowiedzieć na podstawie „Czterech wyjaśnień (przyczyn)”

autorstwa Arystotelesa.

Przyczyna materialna – Statkiem Tezeusza jest statek stojący w muzeum.

Przyczyna celowa – Statkiem Tezeusza jest statek pływający po morzu

Paradoks kamienia

Paradoks ten opiera się na pytaniu czy Bóg mógłby stworzyć kamień tak ciężki, iż nie
mógłby go podnieść?

Paradoks ten posiada trzy rozwiązania:

 Samoograniczenie – Bóg mógłby stworzyć taki kamień jednak tym samym
ograniczyłby swoją wszechmoc.
 Wszechmoc absolutna – Bóg może robić wszystko, dlatego mógłby taki
kamień stworzyć i mógłby go jednocześnie podnieść.
 Wszechmoc w granicach logiki – Bóg mógłby czynić wszystko, jako istota
wszechmocna ale jedynie w granicach logiki.

9. Paradoksy starożytnych.

Zenon z Elei – twórca dwóch paradoksów:

 Achilles i żółw
 Dychotomia

Eubulides z Miletu – twórca dwóch Paradoksów:

 Paradoks kopca
 Paradoks kłamcy
 Achilles i żółw

Zgodnie z tym paradoksem, Achilles jako najszybszy biegacz nie byłby w stanie nigdy
dogonić żółwia. Czas między nimi malałaby w następujący sposób 1 -> ½ -> ¼ i tak do
wartości nieskończenie małych.

Dychotomia

Zgodnie z tym paradoksem, można dojść do następujących wniosków:

 Achilles nigdy nie dogoni żółwia
 Achilles nie może się poruszać
 Achilles nie może dotrzeć do punktu z którego wyruszył żółw

Super zadanie (supertask) – polega na wykonaniu nieskończonej liczby kroków w

skończonym czasie.

Paradoks kopca

W tym paradoksie dochodzi do sprzeczności, gdyż można dojść do dwóch różnych

wniosków, które są ze sobą sprzeczne:
 Jedno ziarenko tworzy kopiec
 Jedno ziarenko nie tworzy kopca

Paradoks kłamcy

Pomysł na ten paradoks Eubulides z Miletu zaciągnął od Epimenidesa z Krety, który

sformułował paradoks w postaci: „Kreteńczycy kłamią”.

Kłamca mówi: „Kłamię”

W paradoksie tym dochodzi do sprzeczności gdyż to co mówi może być zarazem

kłamstwem i prawdą.

10. Presokratycy i zwrot etyczny.

Presokratycy – to filozofia przed Sokratesem.

 Monizm ilościowy – istnieje tylko jedna rzecz.
Monizm jakościowy (rodzajowy) – istnieją rzeczy tylko jednego rodzaju.

Pluralizm ilościowy – istnieje wiele rzeczy.

Pluralizm jakościowy (rodzajowy) – istnieją rzeczy różnych rodzajów.

Wariabilizm – wszystko się zmienia.

Statyzm – nic się nie zmienia.

Mechanicyzm – istnieją przyczyny sprawcze.

Finalizm – istnieją przyczyny celowe.

Zwrot etyczny – typowa filozofia przed Sokratesem dotyczyła:

 Monizmu i pluralizmu
 Wariabilizmu i statyzmu
 Mechanicyzmu i finalizmu
Sokrates natomiast zainteresował się człowiekiem. Platon i Arystoteles zajęli się
człowiekiem i przyrodą, natomiast szkoły hellenistyczne tak jak Sokrates zajmowały
się człowiekiem.

Sofiści – byli wędrownymi nauczycielami filozofii, którzy za swoje nauki pobierali

opłaty. Najwybitniejszym sofistą był Protagoras z Abdery. Do najważniejszych
aspektów nauczania Sofistów zalicza się:
 Relatywizm protagorejski
 Konwencjonalizm

Protagoras z Abdery – „Człowiek jest miarą wszechrzeczy”

11. Demokryt.

Demokryt – był monistą jakościowym (rodzajowym), uważał że świat składa się z

atomów, które są niepodzielne.

Dwie najważniejsze teorie związane z Demokrytem to:

 Całość przez części – tłumaczenie całości jaką jest człowiek odbywa się na
podstawie części jakimi są atomy.
 Obserwowalne przez nieobserwowalne – tłumaczenie obserwowalnego czyli
świata odbywa się na podstawie nieobserwowalnego czyli atomów.
12. Pierścień gygesa.

O pierścieniu gygesa jest mowa w Państwie, autorstwa Platona.

Historia ta ukazuje nam że nie ważne jak człowiek jest dobry, to gdyby nie musiał
ponosić odpowiedzialności za swoje czyny to nie zachowywałby się w sposób
moralny. Osoba posiadająca pierścień gygesa zaczęłaby postępować w sposób
niemoralny.

13. Sokrates.

Szczęście = cnota = wiedza

Intelektualizm etyczny – pogląd zgodnie z którym cnota = wiedzy o tym co dobre.

„Wiem, że nic nie wiem” – są to słowa przedstawiające Ironie sokratejską, a nie

będące przejawem sceptycyzmu Sokratesa.

14. Dylemat Eutyfrona.

Eutyfrona – moralne jest to co nakazane przez bogów.

Jeżeli coś jest nakazane przez bogów, to jest moralne.

Jeżeli coś jest moralne, to jest nakazane przez bogów.

15. Dychotomia fałszywa i dylemat konstrukcyjny.

Dychotomia fałszywa – polega na przedstawieniu danej sytuacji w taki sposób, jakby

inne opcje już nie istniały.

Dylemat konstrukcyjny – przybiera dwie formy:

Prosty Złożony
Przesłanka 1 p lub q p lub q (alternatywa)
Przesłanka 2 Jeżeli p, to r jeżeli p, to r (implikacja)
Przesłanka 3 Jeżeli q, to r jeżeli q, to s (implikacja)
Wniosek r r lub s
16. Platon.

Tłumaczenie Platona: rzeczy materialne tłumaczy się przez rzeczy niematerialne.

Anamneza – przypominanie sobie. Proces poznania w tym świecie polega na

przypominaniu sobie tego co jest nam znane ze świata idei.

Człowiek jest nieśmiertelny.

W Uczcie Platona, znajdują się dwie mowy:

 Mowa wieszczki Diotymy – o miłości platonicznej.
 Mowa Arystofanesa – o połączonych ze sobą osobach (kobieta z kobietą,
mężczyzna z kobietą, mężczyzna z mężczyzną).

17. Arystoteles.

Cztery wyjaśnienia (przyczyny) – wyróżnia się następujące:

 Materialna
 Formalna
 Sprawcza
 Celowa

Uważał że świat jest wieczny a człowiek jest śmiertelny.

Hylemorfizm – pogląd zgodnie z którym, każde indywiduum składa się z materii i

formy.

Szczęście ≠ Cnota Cnota ≠ Wiedza

Typy charakterów:
 Cnotliwy
 Opanowany
 Nieopanowany
 Nikczemny

Przyjaźń oparta na:

 Korzyściach
 Cnotach
 Przyjemnościach
18. Stoicy.

Do przedstawicieli stoików zalicza się:

 Seneka
 Marek Aureliusz
 Epiktet

Sofizmat próżnego trudu – sprowadza się do tego, że nie warto podejmować działań,
gdyż są one próżnym trudem. Jeżeli jest nam coś przeznaczone to nic tego nie zmieni.

Stoicy wyróżniają rzeczy godne wyboru oraz rzeczy godne odrzucenia.

Stoicy byli egalitarystami i uważali, że wszyscy ludzie są sobie równi.

19. Epikurejczycy.

Do epikurejczyków zalicza się:

 Epikur
 Lukrecjusz

Oboje oni w swoich rozważaniach przedstawiali argumenty za nieracjonalnością lęku

przed śmiercią.

20. Sceptycy.

Tryle mat Agrypy – wiedza oparta na rozumie. Wiedza taka ma trzy negatywne
aspekty:
 Błędne koło – p ponieważ q, ponieważ p….
 Arbitralność – p bo q i koniec kropka
 Nieskończony regres – p ponieważ q, ponieważ w…..