MONOSACHARYDY

1. Wskaż kryterium podziału cukrów prostych.

-Cukry proste dzielimy stosując następujące kryterium:
a. liczbę atomów węgla w cząsteczce (triozy, tetrozy, pentozy, heksozy)
b. obecność grupy funkcyjnej- aldehydowej- aldozy, lub ketonowej- ketozy
2. Wyjaśnij, dlaczego cukry proste nazywamy polihydroksyaldehydami lub polihydroksyketonami.
-Ponieważ zawierają liczne grupy hydroksylowe- OH oraz grupę aldehydową -COH, lub ketonową =CO
3. Podaj różnice strukturalną pomiędzy rybozą a deoksyrybozą. (nie)
- Ryboza pozbawiona atomu tlenu przy węglu drugim cząsteczki stanowi deoksyrybozę
4. Określ czy ryboza i deoksyryboza wchodzą w skład kwasów nukleinowych. Odpowiedź uzasadnij.
-Ryboza i deoksyryboza należą do cukrów prostych, wchodzących w skład nukleotydów DNA i RNA
5. Określ czy ryboza i deoksyryboza są monosacharydami. Odpowiedź uzasadnij
6. Wyjaśnij na czym polega zamykanie łańcucha aldozy w pierścień
Należy cząsteczkę cukru obrócić na bok, a następnie ułożyć tak aby pierwszy atom węgla był w prawym
górnym rogu. Następnie należy dokonać obrotu wiązania przedostatniego atomu węgla z ostatnim, by
umożliwić wytworzenie wiązania między grupa hydroksylową a aldehydową

OLIGOSACHARYDY
7. Podaj grupy funkcyjne cukrów, które biorą udział w tworzeniu wiązania glikozydowego
-Wiązanie glikozydowe powstaje w wyniku reakcji grupy aldehydowej lub ketonowej.

8. Porównaj znane ci disacharydy z uwzględnieniem monomerów je tworzących i wiązań w nich

występujących (laktoza, maltoza, sacharoza)
Sacharoza zbudowana jest z jednej cząsteczki glukozy i fruktozy połączonych wiązaniem 1,2-alfa-
glikozydowym.Laktoza zbudowana jest z jednej cząsteczki glukozy i galaktozy połączonych wiązaniami 1,4-
Beta-glikozydowymi, natomiast maltozę budują dwie cząsteczki glukozy połączone wiązaniami 1,4-alfa-
glikozydowymi

9. W zależności od formy anomeryczej wiązanie O-glikozydowe dzielimy na L-glikozydowe i B-glikozydowe.

Określ znaczenie biologiczne dwóch różnych form wiązania w organizmach.
Organizmy wytwarzają enzymy rozkładające/hydrolizujące wiązania L-glikozydowe, natomiast nie wszystkie
organizmy wytwarzają enzymy rozkładające wiązania B-glkozydowe.

POLISACHARYDY
10. Glikogen i skrobia składają się z cząsteczek glukozy połączonych wiązaniami typu alfa. Dlaczego reakcja
barwna z płynem Lugola jest charakterystyczna tylko dla cząsteczek skrobi?
-Skrobia w reakcji tej barwi się na kolor niebieski , barwa ta pochodzi od kompleksu amylozy z jodem,
cząsteczki jodu absorbują się wewnątrz spirali po jednej na każdy skręt. Glikogen jest polisacharydem,
którego rozgałęzione łańcuchy zbudowane są głównie z cząsteczek amylopektyny

11. Skrobia i celuloza to polisacharydy, których wspólnym monomerem jest cząsteczka glukozy. Podaj
zasadniczą różnicę w budowie cząsteczek skazanych polisacharydów.
-W cząsteczce skrobi reszty glukozy są złączone wiązaniami L-glikozydowymi. Celuloza jest polimerem o
prostym łańcuchu zbudowanym z reszt glukozy połączonych wiązaniami B-glikozydowymi.
12. Wskaż cechy celulozy warunkujące jej dużą wytrzymałość mechaniczną.
-Wytrzymałość mechaniczną celulozy warunkują proste łańcuchy polisacharydowe, które są ustawione w
szeregi pomiędzy którymi występują wiązania wodorowe dzięki temu wykazują dużą odporność na
rozciąganie.
13. Dlaczego celuloza nie może być wykorzystywana podobnie jak skrobia i glikogen jako źródło energii.
-Cząsteczkę celulozy tworzą cząsteczki glukozy, które łączą wiązania typu B. Wiązanie to nie jest
 rozszczepiane przez enzymy hydrolizujące wiązania glikozydowe pomiędzy cząsteczkami L-glukozy w skrobi i
glikogenie. Ludzie nie mają enzymu, który umożliwiałby trawienie celulozy i wykorzystanie jej jako substancji
dostarczającej energii.
14. Podaj różnice pomiędzy amylozą a amylopektyną
-Amyloza jest nierozgałęzionym polisacharydem, którego cząsteczki składają się z łańcuchów liniowych
ułożonych w kształcie spirali, natomiast amylopektyna jest rozgałęzionym polisacharydem.
-Amyloza w roztworach koloidalnych tworzy z jodem zabarwienie ciemnoniebieskie, natomiast
amylopektyna, nie zmienia zabarwienia w obecności jodu.
15. Porównaj budowę cząsteczki skrobi i celulozy.
-Cząsteczka skrobi ma formę rozgałęzionego łańcucha, w którym występują wiązania alfa-1,4-glikozydowe,
natomiast celuloza składa się z prostych długich monomerów glukozy połączonych ze sobą wiązaniami B-1,4-
gliozydowymi
16. Wyjaśnij w jaki sposób budowa celulozy wpływa na jej właściwości i umożliwia pełnienie przez nią
odpowiedniej funkcji gdy otacza nasiona bawełny.
-Celuloza tworzy długie łańcuchy, które układają się równolegle, co nadaje jej wytrzymałość na uszkodzenia
mechaniczne- dlatego ochrania nasiona bawełny.
17. Określ jakie jest znaczenie występowania wiązań wodorowych pomiędzy łańcuchami celulozy.
-łączą i stabilizują łańcuchy wodorowe
18. Wyjaśnij dlaczego do biosyntezy celulozy wystarcza jeden enzym, a glikogenu-konieczna jest aktywność
dwóch różnych. Odnieś się do różnic w budowie cukrów i rodzaju występujących w nim wiązań łączących
monomery.
-Cząsteczki glikogenu zbudowane są z monomerów glukozy połączonych wiązaniami alfa-1,4glikozydowymi a
ich rozgałęzione łańcuchy przez alfa-1,6glikozydowe, natomiast w celulozie występują jedynie wiązania beta-
1,4-glikozydowe. Każde z wiązań tworzone jest przez inny enzym, dlatego w glikogenie potrzebne są dwa.
19. W czasie dojrzewania owoców zachodzą przemiany cukrów złożonych w proste. Zaplanuj doświadczenie ,
które pozwoli odpowiedzieć na problem badawczy „Czy wraz z dojrzewaniem jabłka następuje w nim
rozkład skrobi do cukrów prostych”. Uwzględnij opis doświadczenia i przewidywane wyniki.
a- opis:
1.Należy przygotować pokrojone dojrzałe i niedojrzałe jabłka. Do szalki nr.1 umieścić z kawałkiem dojrzałego
jabłka, do szalki numer 2 umieścić kawałek niedojrzałego jabłka następnie do obu dodać płyn Lugola
2.Do szalki numer 3 umieścić dojrzałe jabłko, do szalki numer 4 umieścić niedojrzałe jabłko. Dodać odczynnik
Fehlinga i podgrzać palnikiem.
3. Do szalki numer 4 umieścić dojrzałe jabłko a do 5 niedojrzałe- próba kontrolna.
b) szalki z dojrzałym jabłkiem i odczynnikiem Fehlinga- pojawi się kolor ceglasty
szalki z niedojrzałym jabłkiem i odczynnikiem Fehlinga- kolor niebieski
szalki z dojrzałym jabłkiem i płynem Lugola- pomarańczowe zabarwienie
szalki z niedojrzałym jabłkiem i płynem Lugola- niebieskie zabarwienie
20. Wykaż dlaczego skrobie można wykryć płynem Lugola w przeciwieństwie do celulozy. Odnieś do różnic w
budowie obu cukrów
-Do wnętrza rozgałęzionych łańcuchów skrobi wnika odczynnik, natomiast celuloza zbudowana jest z długich
prostych łańcuchów do których odczynnik nie wnika.
21. Wskaż organizmy, u których chityna stanowi główną substancję szkieletową.
-Występuje w pancerzach stawonogów, oraz w ścianach komórkowych grzybów.
22. Wykaż związek budowy glikogenu z jego funkcją, jaką pełni w komórkach zwierząt
-Glikogen zbudowany jest z wielu połączonych cząsteczek glukozy, tworzących rozgałęzione łańcuchy,
dlatego gdy wzrasta zapotrzebowanie na glukozę, odłączana jest ona od poszczególnych rozgałęzień i
wykorzystywana jako substrat energetyczny.
23. Wykaż związek budowy chityny z możliwością użycia jej jako składnika nici chirurgicznych
-Chityna tworzy długie łańcuchy, które dzięki splataniu się są wytrzymałe na uszkodzenia mechaniczne.