Üretim/İşlemler Yönetimi

Kapsamındaki Kararlar

• Stratejik Kararlar
1

• Operasyonel Kararlar
2

• Taktiksel Kararlar
3
 Stratejik Kararlar
 İşletmenin başarı, performans, rekabetçi

gücü ve karlılığı üzerinde uzun vadeli

etkilere sahip olan; ilk seferde doğru

kararın alınmasını gerektiren ve uzun

vadeli planları kapsayan kararlardır.

 Bu kararların işletme açısından stratejik

öneme sahip olması nedeniyle, tüm

işletme fonksiyonlarına ait yöneticilerin

bir araya gelerek bir planlama yapmaları

gerekmektedir.
 Stratejik Karar Örnekleri
 Yeni ürün geliştirme kararları

 Yeni ürün için üretim süreci tasarım kararları

 Süreç ve teknoloji seçimine ilişkin kararlar

 İşletme ya da üretim kaynaklarının (hammadde, üretim kapasitesi,

işgücü vb.) yeni ve mevcut iş olanakları arasında dengeli bir şekilde

dağılımı kararları

 Kuruluş yeri seçimi ile ilgili kararlar

 Tesislerin yerleştirilmesine ilişkin kararlar

 Dış kaynak kullanıp kullanmama kararları

 Üretim/İşlemler Sistemlerinin
Tasarımı ve İşletilmesi

Sistemin Tasarımına İlişkin Sistemin İşleyişine ve

Kararlar Denetimine İlişkin Kararlar

• Ürün ve Hizmet Tasarımı • Üretim planlaması ve Denetimi

• Süreç Tasarımı ve Teknoloji • Malzeme ve Envanter Yönetimi
Seçimi • Kalite Denetimi
• Kapasite Planlaması • Tamir-Bakım Planlaması
• Kuruluş Yeri Seçimi • Dağıtım
• Tesis Tasarımı ve Yerleştirilmesi
• İş Ölçümü ve Tasarımı
• Tedarik Zinciri Yönetimi
 Üretim/İşlemler Sisteminin
Tasarımına İlişkin Kararlar
 Üretim sisteminin tasarımı, sistemin planlanmasını, dizaynını ve
kurulmasını ifade etmektedir.
 Bu kararlar; üretilecek ürünlerin ve bunların üretiminde kullanılacak
süreçlerin geliştirilmesi, teknoloji seçimi, üretim kapasitesinin
belirlenmesi, tesislerin yerlerinin seçimi, üretim departmanlarının
düzenlenmesi, alanların, teçhizat ve makinelerin yerleştirilmesi, üretim
sırasında kullanılacak üretim yöntemlerinin ve işlerin tasarımı, tedarik
zinciri yönetimi gibi alanlarda alınacak kararları kapsamaktadır.
 Üretim/İşlemler Sisteminin
Tasarımına İlişkin Kararlar
 Tasarıma ilişkin kararların temel özellikleri:
 Uzun vadeli kararlardır.
 İşletmenin başarı, performans, rekabetçi pozisyonu ve karlılığı üzerinde
kritik rol oynamaktadırlar.
 Yüksek miktarda sermayenin bağlanmasını gerektiren kararlardır.
 Herhangi bir hata yapılması durumunda geri dönülemez, dönülse dahi
yüksek maliyetlere neden olan kararlardır.
 İşletmenin tümünü ilgilendiren kararlardır.
 Üretim/İşlemler Sisteminin
Tasarımına İlişkin Kararlar
 Tesis Tasarımı ve Yerleştirilmesi: Bu kararlar kapsamında, tesisin
yerleştirilmesi faaliyetleri, yani üretim sürecinin ve destek faaliyetlerinin en iyi
yerleşim düzeninin belirlenmesini ilişkin kararlar alınır.
 Perakendeci hizmet işletmelerinin tesis tasarım ve yerleştirme faaliyeti,
ürünlerin raflarda sergilenmesi, üretimdeki çeşitli departmanların birbirleriyle
olan ilişkilerinin belirlenmesi ve tesisin fiziksel yerleştirme düzeninin
hazırlanmasına ilişkin kararları içerir.
 İşletmenin kapasite ihtiyaçları, personel sayısı, satın alma konusundaki
kararları, envanter politikası ve düzeyi bu kararlarda etkili olan faktörlerdir.
 Yerleştirme sırasında birbiriyle ilişkisi fazla olan departman ve bölümlerin
birbirlerine yakın konumlandırılması önemlidir.
 Üretim/İşlemler Stratejisi (1/2)
 Üretim/işlemler stratejisi, işletme stratejisini destekleyerek işletmenin uzun

dönemli başarı, performans, rekabetçi yapısı ve karlılığına olumlu katkı yapacak

şekilde üretim fonksiyonunun uzun dönemde yerine getireceği faaliyetleri ortaya

koyan bir plan türüdür.

 Bir başka ifadeyle, üretim/işlemler stratejisi üretimde rekabet öğelerinin

işletmenin hedeflerinin başarılmasını desteklemek için etkin şekilde

kullanılmasıdır.

 Üretim/işlemler stratejisinin temel işlevi; maliyet, kalite, hız ve esneklik gibi

alanlarda işletme stratejisini destekleyecek hedefler ve bu hedeflere nasıl

ulaşılacağını belirlemektir.
 Üretim/İşlemler Stratejisi (2/2)
 Üretim/işlemler stratejisi; işletmenin üreteceği ürünler ve hizmetler,

kullanılacak üretim süreçleri ve yöntemleri, kalite, üretim maliyetleri,

siparişlerin alınmasından teslim edilmesine kadar geçen süre, üretim planlaması

ve programlamasına ilişkin konuları kapsamaktadır.

 Üretim/işlemler stratejisinin başarılı olabilmesi müşteri odaklı bir anlayışın

benimsenmesini gerektirmektedir.

 Üretim/işlemler stratejisi geliştirilirken; işletmenin iç ve dış çevre analizi

yapılarak işe başlanır. Daha sonra fırsat ve tehditler tespit edilir. İşletmenin

hedef kitlesi belirlendikten sonra, bu hedef kitlenin taleplerine cevap

verebilecek üretim/işlemler sisteminin sahip olması gereken temel yetenekler

belirlenerek güçlendirilir.
 Genel kabul Üretim/İşlemler Stratejisinin
Geliştirilmesi
görmüş bir

hiyerarşik

sıralama
• Organizasyonun, işletmenin ya da sürecin amaçları ve amaçlar arasındaki öncelik
olmamakla
1 ilişkisi belirlenir.
birlikte,

gerek işletme
• Dış çevre analizi yoluyla işletme ya da sürecin karşı karşıya olduğu tehdit ve fırsatlar
gerekse
2 belirlenir.
üretim /

işlemler

stratejisinin • İşletme ya da sürece yönelik iç çevre analizi yoluyla, güçlü ve zayıf yönler belirlenir.
3
hazırlanması

aşamasında

takip edilen • Bir sistem olarak işletmenin ya da sürecin ekonomik ortamdaki uygun yeri tespit edilir.
4
temel

aşamalar
• Dış çevre analizi yoluyla ulaşılan ve işletme ya da süreç için fırsat olarak
yanda nitelendirilebilecek gelişmeleri lehe çevirebilecek yollar ve hareket planları belirlenir.
5
gösterilmiştir
Üretim/işlemler

stratejisi
Üretim/İşlemler Stratejisinin
oluşturulurken,
Öğeleri
yöneticilerin

rekabet

araçlarından 1 • Ürün Tasarım Biçiminin Belirlenmesi

istenilen faydanın • Üretim Süreç Tipinin Belirlenmesi

2
sağlanabilmesi
3 • Mamul Stok Politikasının Belirlenmesi
için bazı

konularda 4 • Üretim/Hizmet Tesislerinin Odağının Belirlenmesi

kararlar almaları
5 • Yeni Ürün/Hizmet Geliştirilmesi ve Tasarımı
gerekmektedir.
6 • Teknoloji Seçimi ve Süreç Geliştirilmesi
İşte karar

alınması gereken
7 • Kaynakların Stratejik Alternatifler Arasında Dağıtımı
bu konular
8 • Tesis Planlama: Kapasite, Yer Seçimi ve Yerleştirme
üretim/işlemler

stratejisinin 9 • İş Tasarımı
öğeleridir
10 • İşleyişle İlgili Taktik Kararlar
 Tesis Planlama: Kapasite, Yer Seçimi ve Yerleştirme

• Kapasite, işletmelerin denetleyebilecekleri önemli bir kaynak türüdür.

• Kapasite kararları, uzun dönemde sistemin esnekliğini, hızını ve
güvenilirliğini etkilemektedir.
• Kapasiteye ilişkin kararların alınabilmesi için; arazi ve üretim araçlarının
satın alınması, yeni üretim tesislerinin yerlerinin belirlenmesi gerekmektedir.
• Tesis yeri ve kapasite kararları arasında sıkı bir ilişki vardır.
• Tek bir tesisten farklı noktalara dağıtım veya farklı tesislerden farklı
noktalara dağıtım kararları maliyet fayda analizleri neticesinde alınabilecek
kararlardır.
• Tesisler kurulduktan sonra, tesilerin iç düzeninin belirlenmesi yani gereki
üretim araçlarının yerleştirilmesi işletmenin arzuladığı üretim hacmi, kalite
ve maliyetlerini etkileyecektir.
Tesis İçi Yerleştirme
 Tesis içi yerleştirme kararlarıyla, bir tesis
içerisinde malzeme ve insan hareketini
minimize edecek, çalışanlar için güvenli
bir iş ortamı sunacak, verimliliği
arttıracak şekilde bölümlerin ve/veya
makinelerin yerleştirilmesi
amaçlanmaktadır.
Tesis İçi Yerleştirme
 Ürüne göre yerleştirme
 Sürece göre yerleştirme
 Hücresel yerleştirme
 Sabit konumlu mamüle göre yerleştirme
Tesis İçi Yerleştirme
 Ürüne göre yerleştirme ve hat dengeleme
problemleri
◦ Tüm iş istasyonlarının çıktı hızlarının
dengelenmesi ve bu yolla sistemdeki atıl
zamanın bertaraf edilmesi amaçlanmaktadır.
Tesis İçi Yerleştirme
 Sürece göre yerleştirme teknikleri
◦ Basit grafik yaklaşım
◦ İşlem sıra analizi
◦ Yük mesafe analizi
◦ Sistematik yerleşim planlaması