Tr

ongdòngchảylịchsửcủađấtnướcViệtNam t
a,dùtrải
quahơnmộtngànnăm Bắc
thuộc,
nhưngýthứcv ềsựtựchủvàbảnsắcdântộcv ẫnđượcgiữgì
n,nungnấu.
Ýthứcấyđã
chínmuồicùngvớichiếnt
hắnglị
chsửcủaNgôQuy ềnt r
ênsôngBạchĐằngv àonăm 938,
mởr
a
thờikỳđộcl
ậptựchủchodânt ộc.

ThờikỳNgô-Đi
nh-
TiềnLêđượcxem làgiaiđoạnđầuchocôngcuộcbảov ệvàxâydựngnền
độclậptựchủcủanướcnhà.Trongkhoảngt
hời gi
annày ,
chủquyềnlãnhthổluônbịđedoạbởi
cácthếl
ựcphươngBắc,đồngthờinềnvănhọcv i
ếtViệtNam cũngphải t
ừngbướctạodựngbản
sắcri
êngcủadântộc.Vàt
ácphẩm đượcxếpv àov ịt
rítr
angtrọng,
khaisángchonềnvănhọc
vi
ếtbằngchữHáncủadânt ộcViệtNam,đóchínhlàbàithơQuốct ộcủacủaThiềnsưPháp
Thuận.

Thi
ềnsưPhápThuận(
914-990),
tênthậtlàĐỗPhápThuận,xuấtgi
atừnhỏ,
thuộcđời
thứmười
củadòngthi
ềnTỳ-
ni-
đa-
lưu-
chi.
Đangl úcnhàTiềnLêmớitạodựngsựnghiệp,Sưđượcmờiv
ào
tr
ùkếhoạchđịnhsáchl
ược,đượcv uaLêĐại Hànhcungkí
nhgọi l
àĐỗPhápSư.

Gặpl
úcnhàTốngđangl ăm l
ebờcõinướcta,
vuaLêĐạiHànhđãhỏiThi
ềnsưPhápThuậnv
ề
"
vậnnước",
vàthôngquađó,
Thiềnsưđãkhéoléotr
ảlời
nhàvuabằngmộtbàit
hơNgũngôntứ
t
uyệt
,vềsaungườitat
hườnggọivớit
ựađềQuốctộ.

Quốct
ộnhưđằngl
ạc,

Nam t
hiênl
ýthái
bình.

(
vậnnướcnhưdâymâyl
eoquấn,

ởcõi
trời
Nam [
mở]r
acảnht
hái
bình.
)

Mởđầuchobài thơ,
Thiềnsưmượnhì nht
ượngt hiênnhiên,dâymâyl eoquấnmộtloạit
hựcv ật
khôngphải làt
hângỗ,màsựt ồnt ại
củadạngt hựcv ậtnàyphải nươngvàonhau,quấnbệnvào
nhautạor asựvữngchắc,phảil
âudài vàpháttr
iểnv ươnl ênđểdiễntảđểvívonsosánhv ớivận
nước.
Mộtkhái niệm t
rừutượngv ôhìnhvàmộthì nhảnhcụt hểsốngđộngđượccâut hơđồng
đẳng,
đẳngl ậpvívonnhaulàm chotưởngtribùngphátl iêntưởngvànhậnbiếtđượcvậnnước,
ngôivua,tr
iềuđạiđươngthời.
Vậnnướcấy ,tr
iềuđại ấyl
àbềnv ữnglàlâudàivàđangpháttr
iển
thị
nhv ượng.

Mộtni
ềm t
in,
mộtdựđoánt
iênt
riđầykhí
chl
ệvềt
ươngl
ait
ươi
sángcủađấtnước.

Ni
ềm t
ựhàokí
nđáosâusắccủat
ácgi
ả,củadânt
ộcv
ềmộtquốcgi
amới
giànhl
ạiđộcl
ập

chí
nhquyềnsaungànnăm dài
bịđôhộ.Nam thi
ênkhácvới
Bắct hi
ênki
a.Nam quốckhácv
ới
Bắcquốcấy(Tống)
.Mỗinơimỗibờcõiđềucóchủngựlànơicủadânchúngquốcgiaấysi
nh

sống.
Ôi
niềm t
ựhàocủaôngcha,
ôini
ềm t
ựhàocủacácbậct
iềnnhân,
đầyhàosảngl
àm saomà

mỗilầnbài
thơv
angl
ênchúngt
anhữngngười
conđấtVi
ệtl
ạit
hấyl
ângl
âng,
ngấnl
ệkhót
ảbi
ết
dườngnào.

Tiếptheo,
Thi
ềnsưđãv
ạchr
amộtđườngl
ốichí
nht
rị
,t
rịquốcchođấngquân,
quahai
câut
hơ
cuối:

v
ôvi
cưđi
ệncác,

Xứxứt
ứcđaobi
nh.

(
vôv
inơi
cungđi
ện,

[t
hì]khắpmọi
nơi
đềudứthếtđaobi
nh)

Đóchí
nhlàdùngĐứct r
ị.Đứctrị
ấy,
thôngquaứngdụngnhữnggiátrịđạođứcPhật ,
nhữngt ư
t
ưởngt
ừbi ,
tríhuệ,
vôngã,vôt
hườngcủaPhậtv àovi
ệcvậnhànhđấtnước,cait
rịquốcgiadân
t
ộc.
Ngồinơicungđiệnmàtháibì
nhthị
nhtr
ị,dânchúngt
uânphụctrăm quanvănv õvângtheo.

Khinói đếnkháini
ệm vôv i
,người tathườngnghĩngayđếnphạm t rùvôv icủatri
ếthọcLão
Trang.Nhưngởđâyt hựcsựkhôngphải nhưthế.Vềphí aPhậtgiáo,vôvilàmộtphạm t rùlớnvà
thườngđượccoi làdị
cht ừchữasamskr tacủati
ếngPhạn.Nội dungcủav ôv i
theohướngnày
thườngđượcquyđị nhtronggiới hạncủabảnt hểluậnv ànhậnthứcluận.Songảnhhưởngcủa
kinhLụcđột ậpđốivớiPhậtgiáonướct alúcấy,
tathấyt r
uyện81củaki nhnàycómộtđị nh
nghĩacủav ôvinhưsau:“Cẩnt hận,khôngkiêungạo, l
àhạnhcủahọcsĩ ,bỏl òngdơânái ,không
l
ấm bụi bặm củasáutì
nh, khôngđểcácái nhỏnhưt óctơchedấut ronglòngmì nhthìcácniệm
l
ắngdi ệt,đól
àv ôvi
”.

Vậyrõràng,khi
nóiđếnvôv it
rênđiệncác, Thi
ềnsưPhápThuậnđãmuốnđềxuấtmộtmẫu
ngườil
ýtưởngchov uaLêĐại Hànhtrongv i
ệctrịvìđấtnước,mộtmẫungười cótrí
,cóđức.
Ngườil
ãnhđạophải sởhữunhữngphẩm chấtt àivàđứcnàyt hìđấtnướcmới t
háibìnhthịnht
rị
,
nơinơi
mới chấm dứtchi
ếntranh.Khimộtđấtnướcđãt hế,
tấtnhi
ênvậnnướcsẽdài l
âu,vàvận
mạngcủat r
iềuđạicũngnhờthếmàt ồntạivớiđấtnước.Chonên, t
uykhôngtrảlờit
rựct i
ếpcho
câuhỏivậnnướcngắndài củav uaLêĐại Hành,nhưngýnghĩ acủabàithơt
hìhếtsứchi ểnnhi
ên,
khôngcầnphảibàncãiđâulày ếutốcấut hànhnênv ậnnước.

Tóm l
ại,
l
ờikhuy
ênt
ưvấncủat
hiềnsưPhápThuậnkhi
vuaLêĐại
Hànhhỏi
vềv
ậnnước

dài
ngắnt
hếnào?Vuaphải
làm đượchai
điều:

Mộtlàphải
đoànkếtt
oàndân,
tr
uyềnt
hốngnàyt
rướcđãđượct
hểhi
ệnr
õquacâuchuy
ệncổ
t
íchBóđũacủadântộcVi
ệtNam.

Hai
làphải
ứngdụngnhữnggi
átr
ịđạođứct
ưtưởngPhậtGi
áov
àot
rongv
iệccai
trị
quốcgi
a
dânt
ộc.

Đượcnhưv
ậyđấtnướcsẽt
hái
bìnhl
âudài
,phátt
ri
ểnv
ữngbền,
khắpnơi
nơi
dứtt
rừđao

bi
nhkhói
lửachi
ếnt
ranh.

Từnhữngđiềuđãphântíchởtr
ên,chỉvỏnvẹnhaimươichữ,bàit
hơQuốct ộ,
vớinghệt
huậtso
sánhcùngẩndụtàitì
nh,
dễhiểu,
ThiềnsưPhápThuậnđãbi ếtcôđọngmộtcáchchí nhxáccốt
l
õicủahệthốngtưtưởngchínht
rịbảnthânvàothờiđại
củamì nh.Vàđâycũnglàcâutrảl
ờithỏa
đángnhấtchovuaLêĐạiHànhtrongv i
ệctr
ịnước,
andân.

Quađây ,
chúngtacũngthấyđượcgiátr
ịnhânbản"Phậtphápbấtl
ythếgi
anpháp"củaPhật
gi
áo.Gi
átrịnàyl
àsựtiếpnốicủaThi
ềnsưPhápThuậnđối vớit
hếhệđitr
ướclàThi
ềnsưĐị nh
KhôngvàLaQuý .
Hayxahơnnữa,làBảyphápbấtt
hốimàĐứcPhậtđãdạychodânBạt -kỳvới
mụcđíchbảov ệvàphátt
ri
ểnquốcgiavữngmạnh,l
âudài.