Professional Documents
Culture Documents
t½Sif*½k"r®
{NyDv 13-&uf 2023-ck
rmwdum
emrf0dbwfrsm;
od a,m? tH a,m? em [d? o eH? o®m [d? o eH? o®ð ok/
tpDt&ifxl;
uGap0g?(arm*¾vmef) wdvd*Fawm Xmae oda,mear/ (o'´eDwd) awok0k'¨d (upönf;)
1/ od 0dbwfonf a- odkYajymif;onf/ ew¬d yk&douma&? ew¬d twåuma&?
2/ yxrma,onf a- odkY ajymif;onf/ Amavp? olrdkufwdkYonf4if;? y@dawp-ynm½SdwdkYonf4if;
3/ wcgw&H a,m0dbwfonf yuwdtwdkif; aeonf/ 0ae 0gVrda*gap0 tpä aumu w&päa,m
4/ yxrma,maemif ao tu©&m vm/ a,aupd Ak'¨H o&PH *wmao/ (t|uxmwdkYu aoedygwf
[kqdk)
*kdPf;0ifyk'frsm;
pnf;rsOf;rsm;
pdwåm'd*dkPf;½kyfNyD;yHk
*kdPf;0ifyk'frsm;
pdwåH pdwf t*ø t*Fg
ukvH trsKd; ZvHçO'uH a&
bwåH xrif; trÁKZH Mum
'geH 'geç tvª ykvdeH oJ
oDvH oDv [d&nHçok0PÖH a½T
,meH ,mOf trwH edAÁmef
avmpeHçe,eH rsufpd okomeH okomef
£eH a<u; tm,k"Hçtm0k"H vufeuf
0eH awm [',H ESvHk;
"nH pyg; pD0&H ouFef;
e*&H NrKdU 0w¬H t0wf
rEÅav;e*&H rEÅav;NrKdU £`Ed´,H £a`E´
&efukefe*&H &efukefNrKdU 0'eH EIwfcrf;
[dwH pD;yGm; ygeH tazsmf
ur®H uHç trIç tvkyf b0eHçbk0eH Adrmef
aomygeH apmif;wef;ç avSum; avm[H oHç aMu;
yknH aumif;rI tvmwH rD;p
ygyH raumif;rI wk@H EIwfoD;
zvH toD;ç tusKd; t@H tk
½lyHç 0PÖH tqif; yDXH xdkifckH
om"eH NyD;apjcif; u&PH jyKjcif;ç½GwfqdkaMumif;
aomwH em; r&PH aojcif;
CmeH ESmacgif; ÓPH ÓPf
um&PH taMumif; tm&rPH tm½kH
"eHç oEÅuH Opöm t&nH awm
psmeH psmef wmPH apmifha½Smufjcif;
rlvH tjrpf p&PH tusifh
ulvHç wD&H urf; qwåH xD;
ZmvH ydkufuGef qd'´H tayguf
r*FvH r*Fvm 0g,k,meH av,mOfysH
eVdeHçevdeHçy'krH y'kr®mMum armfawmf,meH armfawmfum;
vd*ø toGif yrmPH twdkif;t½Snf
ygVdo'´gydkYcscsuf
8
wd,mrH nOfhokH;,mrf 0daooeH txl;jyKwwfonf
awrmoH oHk;v cD&H EdkY&nf
a,mZeH wpf,lZem tEéH tpm
*g0kwH wpf*g0kwf ,xmAmvH tMuif tMuif rdkufonfhtavsmuf
XmeH t&yf opöH rSef\ç rSefaompum;
t*¾H tzsm; odyÜH twwf
Oy*¾H tzsm;\teD; o,eH tdyf,m
y,weH tm;xkwfjcif; wdPH jruf
t*g&Hç a*[H tdrf 0peH pum;
pr®H ta& trÁH o&ufoD;
a*gwåH trsKd;tEG,f
emrH emrnfçtrnf
tpDt&ifxl;
od0dbwfonf a- odkY ajymif;onf/
abm*0wDemr rE´da&/ e*a& edr®daw uÍöera,/(Zmwu 2? 278)
abm*0wDemr rE´da&-abm*wDtrnf½Sdaom eef;NrKdUawmfonf/ (yxryg')
uÍöra,-a½TjzifhNyD;aom? e*a&-NrKdUudk? edr®dwH-zefqif;tyf\/ (wwd,yg')
rSwfcsuf/ ur® uJhodkY pr®-ta&? to®-ausmufcJ? a0o®-tdrf? Cr®-aEGç aeyl? wdkYüvnf; o®ðonf ed
odkYajymif;onf/ xmrç t'¨ aemufü emç o®mç o ½SdvQif xmrç t'¨ wdkY\ t (?) onf O ( k)
odkYajymif;onf/ xmareç xmrkem? xmro®mç xmrrSmç xmrkem?xmrkaemç xmró ponf jzpf\/
ygVdo'´gydkYcscsuf
9
ur®ponftwGuf pnf;rsOf;rsm;
ygVdtbd"mef
,k0(yk) ysKdjrpfEke,f- i,f½G,f- ol? uav;i,f? vkvifysKd vlysKd
rC0(y) odMum;? rC0yef;
xmr(yke) tm;? tpGrf;]pGrf;&nf}owåd
rk'¨(yk) OD;acgif;? xdyf(txGwftxdyf OD;xdwf vQmxdwfponf)
t'¨(yke) nDrQaomtzdkY? xuf0uf? tcsdefumv? {uefpifppf? rcRwf? t½G,f?
ygVdo'´gydkYcscsuf
10
{u0kpf A[k0kpf
yxrm unm unm unma,m
tmvye abmwd uan abmwda,m unm unma,m
'kwd,m unH unm unma,m
wwd,m unm, unm[d unmbd
pwkw¬D unm, unmeH
yÍörD unm, unm[d unmbd
q|D unm, unmeH
owårD unm, unm,H unmok
pOfrsOf;rsm;
tpDt&ifxl;
1/ em o o®m o o®ð wdkYonf ,m odkY ajymif;NyD; a½SUu -g onf ? odkYajymif;onf/
qm,,m-t&dyfü? ou©a&myr,m-oumcJ Oyrmjzifh? Amv'g&uvDV,m-oli,fuav;
\ pHy,fupm;jcif;jzifh/
2/ tum&EÅyk'fudk £w¬dvdif[k ajym&ef -g qufjcif;onf tNrJr[kwf/ wcgw&H -D vnf;
qufonf/ uvsmPm uvsmPD? okE´&m okE´&D? 'Dyem 'DyeD? aombPm aombPD/
3/ Oum&EÅ rmwk "Dwk yk'fwdkYudkvnf; £w¬dvdif[k ajym&ef -g qufwwfonf/
Owå&rmwm? eE´rmwm? a'0"Dwm (-g qufonfhtwGuf unm'D*dkPf;jzpfoGm;onf)
4/ obm y&dom wdkYaemufu o®ð onf wd odkYajyif;onf/ wðobmy&doawm(arm*f)
5/ o®m o®ð ü unrSm unrSd [k ½SdEdkifonf/
unm'd*kdPf;0ifyk'frsm;
unm owdkYorD; **Fg **Fgjrpf
bdu©m xrif; em0g avS
0DPm apmif; *gxm *gxm
*D0g vnfyif; aoem ppfwyf
Zd0Sg vQm omvm p&yf
a*g"m zGwf rmvm yef;
OKum oef; a0vm tcsdef
a'gvm ykcuf ylZm ylaZmfjcif;
yyg a&tdk;pif cd¥m jrL;wl;jcif;
Zm,m r,m; ydygom a&iwfjcif;
omcg opfcuf a0'em cHpm;jcif;
tr®mç tEém trd onm rSwfom;jcif;
y&dom y&dowf apwem aphaqmfjcif;
obm yGJobif yZm owå0gtaygif;
avcg pmç pmvHk; a'0wm ewf
o'¨g ,kHMunfjcif; 0¥um iHk;
ar"mçynmç0dZÆm ÓPf Avum AsKdif;
pdEÅm BuHjcif; aozmvdum qdwfzvl;yif
rEÅm twdkiftyif vuFm vif;,mOfwdkif
wPSmç{Zmç ovmum 0g;jcrf;
wodPSm wufrufjcif; 0gvdum oJ
£päm vdkcsifjcif; odcg tarmuf
rkpäm awGa0jcif; 0domcg 0domcg
rm,m [efaqmifjcif; 0dodcg vrf;
arwåm cspfjcif; 0pm vif;av
rwåm twdkif;t½Snf 0Íößm tNrKH
odu©m tusifh Z#m qHuspf
ZCFm ajcovHk; C#m taygif;
0gpm pum; aZ|m trBuD;
qm,m t&dyf aom@m ESmarmif;
tmom tvdk 0dw@m qefYusifbuft,l
ygVdo'´gydkYcscsuf
13
u½kPm oem;jcif; rÍÆLom aowåm
0edwm rdef;r Zwkum vif;EdkY
vwm EG,f um½kum rdk;oD;
uxm pum; okvom okvom
ed'´g tdyfaysmfjcif; 'dom t&yfrsufESm
ok"m tuFaw emomçemodum ESmacgif;
&m"m &m"eu©wf ZkPSm va&mif
0goem txHk *k[m *l
oðoyg ,if;wdkufyif þ[m tm;xkwfjcif;
ybm ta&mif vodum tap;
oDrm tydkif;tjcm; 0ok"m ajr
crm onf;cHjcif; ,EÅem0g oabFm
cwåd,m rif;orD; 'g&dum uav;r
ou©&m ausmufp&pf bm0em bm0em
ok&m ao&nf ykpäm ykpämç tar;
wkvm csdefcGif okrem jrwfav;
odvm ausmuf okrermvm jrwfav;yef;
vDvm wifhw,fjcif; Am[m vufarmif;
vmvm wHawG; od0g awmacG;
{vm oGm;&nf u#Kudum ADvHk;
arcvm cg;ywf psv’dumç
uvm tpdwf psdv’dum y&pf
0V0g jrnf;r umVum ½Snfh
tvrÁKom tvrÁKom vlwm yifhul
rlom rdkufcGuf
ygVdo'´gydkYcscsuf
14
Bud,mtaMumif;
Bud,mrnfyHk
ouf½SdoufrJhjzpfaom emrfyk'fç emrfpm; yk'fwdkY\ tjyKtrIwdkYudk azmfjyaomyk'fonf Bud,myk'f
rnf\/ Mud,myk'fjzpf&ef "mwfodkY ypönf;0dbwf aygif;pyfay;&onf/
yHkpHum;/ (u) ypwd [laom Bud,myk'fjzpf&ef yp"mwfodkY typönf;ESifh wd0dbwf aygif;pyf ay;
&\/
tmcsmwfvu©Pm
tmcsmwfBud,monf -
(1) twdwf tem*wf ypöKyÜef[k umvoHk;yg;½Sd\/
(2) yxryk&dofç rZÑdryk&dofç Owåryk&dof[k yk&dofoHk;yg;½Sd\/
(3) oGm;jcif; vmjcif;paom Bud,mudk y"metm;jzifh a[mMum;wwf\/
(4) uwåKum&u ur®um&u bm0um&u [k um&u oHk;yg;½Sd\/
(5) ykv’dif eykv’dif £w¬dvdif[k vdifoHk;yg;r½Sd/
(6) {u0kpf A[k0kpf [k 0kpfESpfyg;½Sd\/
tmcsmwf0dbwfrsm;
tmcsmwf0dbwfonf-
0wårmef0dbwfç yÍörD0dbwfç owårD0dbwfç ya&mu©m0dbwfç [d,swåeD0dbwfç tZÆwåeD0dbwfç
b0dóEÅD0dbwfç umvmwdywåd0dbwf [lí ½SpfrsKd;½Sd\/
(yxri,fwef;ygVdo'´gtoHk;tEIef; 93-95)
0wårmef0dbwf toHk;jyKyHk
bl0g'd*kdPf;0if "mwfrsm;
*pä oGm; ur oGm; '"m aqmif
tm*pä vm puFr pBuøoGm; yd'[ ydwf
0E´ ½Sdcdk; twduúr vGefoGm;ç vGefMuL; eda" jr§Kyf
b0 jzpf OyouFr oGm;ç csOf;uyf awZ aoG;
yp csuf pvç pÍöv wkefvIyf &u© apmifha½Smuf
*arç Cr® ''´v awmufy tZÑm0o ae
oyÜ oGm; psm, BuH Z*Fr oGm;
£pä tvdk½Sd wk' xdk;qG y#dZ*¾ jyKpkç vkyfauR;
{o ½SmrSD; y0do 0if er udkif;nTwfç ½Sdcdk;
ed,pä Ek' y,fEkwf yoD' Munfç Munfndk
ed,r a½SmifMuOf O'´do ½Gwfjy t0[& cdk;,l
onr apmifhpnf; vdc a&; yu©E´ ysHç ajy;0if
tpä uyf0ifç ae zko xda&muf &r arGUavsmfç aysmf
Oygo qnf;uyf a[m jzpf yAÁZ ½SifjyKç &[ef;jyK
vb & tEkabm cHpm; vdc a&;
0p ajym ao t&[ xdkufwef
0o ae o, tdyf r[ ylaZmf
a&m'ç ½k' idk Xmç wd| &yfç wnf p& vSnfhvnfç usifh
tauúmo qJa&; oP²[ aumif;pGm wnf Z, atmif
Z&ç ZD,s t"da| aqmufwnf p0 pkaw
ZD, tdk yd0ç ydAç o& atmufarhç trSwf&
r&ç rD,s yg aomuf Zy ½Gwfzwf
rD, ao tw¬d ½Sd\ (to+wd) 0Z oGm;ç uyfa&muf
yóç 'u© jrifç Munfhç ew¬d r½Sd (e+to+wd) arm' 0rf;ajrmuf
awGU jAL0dç jAL ajym yarm' vGefpGm 0rf;ajrmuf
'dó xifç awGUç jriftyf [eç 0a" owf "m0 ajy;
edoD' xdkif Zka[m y[& ykwfcwfç ½kduf
,Z ylaZmf ZG[ ylaZmf !Ho udkuf
0'ç 0a' Z[m yX zwf
0ZÆç 0aZÆ ajymç qdk yZ[ y,fpGefY 0gç ,m oGm;
ygVdo'´gydkYcscsuf
20
ypöKyÜef 0gusrsm;
1/ Aka'¨g "r®H bmowd/ bk&m;onf w&m;udk a[m\/
uwåm; uH Bud,m
2/ yk&daom unH yówd/ a,musfm;onf trsKd;orD;udk jrif\/
3/ rEkóm 0g,k,maee yk*H e*&H *päEÅd/ vlwdkUonf yk*HNrKdUodkY av,Ofjzifh oGm;ukef\/
u&P
4/ oDa[m r[ðoH cg'wd/ jcaoFhonf uRJudk pm;\/
5/ Asa*¢g 0eH y0dowd/ usm;onf awmodkY 0if\/
6/ oukPm tumoH yu©E´EÅd/ iSufwdkYonf aumif;uifodkY ysHwufoGm;Muukef\/
7/ r,la&m ½ku©o®ð tpäwd/ Oa'gif;onf opfyifü ae\/ (tm o + t + wd = tpäwd)
Moumo t pä
8/ yk&daom tr®H erwd/ a,musfm;onf tarudk ½Sdcdk;\/
10/ As *¢g 0eo®m *grH tm*päEÅd/ usm;wdkYonf awmrS ½GmodkY vmukef\/
tyg'ge
11/ yk&daom Ak'¨H 0E´wd/ a,musfm;onf bk&m;udk ½Sdcdk;\/
12/ yk&dom Ak'¨H 0E´EÅd/ a,musfm;wdkYonf bk&m;udk ½Sdcdk;ukef\/
13/ wGH tr®H 0E´od/ oifonf tarudk ½Sdcdk;\/
14/ wkarS oHCH 0E´x/ oifwdkYonf oHCmudk ½Sdcdk;Muukef\/
15/ t[H rEÅav;e*&H *pämrd/ igonf rEÅav;NrKdUodkY oGm;tHh/
16/ yk&daom bwåH ypwd/ a,musfm;onf xrif;udk csuf\/
17/ omraPa&m *gxma,m O'´dowd/ omraPonf *gxmwdkYudk ½Gwfjy\/
18/ a'a0g aZw0e0d[m&H tm*päwd/ ewfonf aZw0efausmif;odkY vm\/
19/ t[H Aka'¨ yoD'grd/ igonf jrwfpGmbk&m;udk MunfnKd\/
20/ r,H rEÅav;e*a& &rmr/ &efukefe*a& e &rmr/ igwdkYonf rEÅav;NrdKUü aysmfukef\/
&efukefNrKdUü raysmfukef/
(e onf Bud,mudk wm;jrpfaom pum;vHk; jzpfonf/ r-[k qdkvdkonf/ Oyrm- e *päwd - roGm;?
e ypwd - rcsuf? e &rmr - raysmfukef? ponfjzifh odyg)
1/ t[H Mo'eH tmp&d,ó ykwåó ''grd/ igonf xrif;udk q&m\ om;tm; ay;\/
2/ Aka'¨g "r®H oHCó odómeH bmowd/ bk&m;½Sifonf w&m;awmfudk oHCmawmf\ wnfhwdkYtm;
a[mawmf\/
3/ 0gPdaZm tm[m&H uóuó a*gPmeH ''gwd/ ukefonfonf tpm;tpmudk v,form;\
EGm;rsm;tm; ay;\/
(yxri,fwef;ygVdo'´gtoHk;tEIef;138-142)
ygVdo'´gydkYcscsuf
26
um&dwf0gus
um&dwf"mwfESifh uwåm; uH
um&eftaMumif;
0kpfESifhudef;taMumif;
0dbwftaMumif;
trSm/ zwfpm0gusrsm; zwfNyD;&if um&u tum&u cGJMunfhyg/ Oyrm - yk&daom r*¾H *päwdü
yk&daom um; uwåKum&u? r*¾H um; ur®um&u/ wGH taEée 0ood ü wGHonf uwåK
um&u? taEée um; tum&u [k ponfjzifh cGJjcm;od&ef BuKd;pm;yg/
pnf;rsOf;rsm;
1 ]y'awm ya&oH}[k zGifhí a0g aemwdkYudk wyk'fESpfyk'faemif xm;&rnf/ ]a0g *grH *apä,smod} [k
rxm;&? ]*grH a0g *apä,smod} [k xm;yg/
ygVdo'´gydkYcscsuf
33
1/ Aka'¨g tarS 0daewd/ bk&m;onf uREfkyfwdkYudk qHk;r\/
2/ t[H wH ykpämrd/ uREfkyfonf oifhudk ar;\/
3/ wGH r,m o[ e wd|od/ oifonf uREfkyfESifhtwl r&yf/
4/ w0 tmp&da,m w,m o'¨ð bmowd/ oif\ q&monf oifESifhtwl pum;ajym\/
5/ r,H uóuawm 0g 0gPdZawm 0g tm[m&H vbmr/ uREfkyfwdkYonf v,form;xHrSjzpfap
ukefonfxHrSjzpfap tpmt[m&udk &ukef\/
ã (aw? ar? a0g? aem emrfpm;yk'frsm;udk 0gus\ tpü xm;oHk;avhr½Sd/ wyk'faemufü xm;oHk;
onf/ ar o[ma,mç aw o[ma,mç a0g tmp&da,mç aem tmp&d,m [k roHk;&/ p? 0g?
{0 paom edygwfyk'fwdkYESifh ,SOfwGJívnf; roHk;&)
twdwfBud,m
½kyfpOfyHk
86/ u&óumowårZÆwåeDrSd/ u&f onf umof odkYajymif;onf/ u&f rSwyg;aom "mwfaemif ovmonf/
99/ oAÁawm OH £Hok/ OH (-Hk) rS £Hok (-ðok) tHok (-Hok) tmoHk (-goHk) odkY ajymif;onf/
111/ £um&m*arm toAÁ"mekurSd/ w¬ç rSm a½SUü wcgw&H £(-d)vmonf/
112/ (u) w¬ç rSm a½SUü O(-k)vmonf/
(c) Mo (a-g) onf t (?)ç £ (-d) w¬ç aw¬m odkY ajymif;onf/
(*) þ (-D) rS £ (-d) odkY? rSm rS rS odkY ajymif;onf/ (upönf;bm#D-'k? 404-405)
114/ tum&m*arm [d,swåeD tZÆwåeD umvmwdywåDok/ "mwftpü wcgw&H t (?) vmonf/
½kyfNyD;yHk
twdwf0gusrsm;
y/ a,m a,
'k/ ,H a,
w/ a,e a,[d? a,bd
p/ ,ó a,oH? a,omeH
rD/ ,o®m? ,rSm a,[d? a,bd
q/ ,ó a,oH? a,omeH
o/ ,o®ð? ,rSd a,ok
y/ ,H ,med
'k/ ,H ,med
pnf;rsOf;rsm;
y/ aom ae? aw
'k/ eH? wH ae? aw
w/ aee? awe ae[d? aebd? aw[d? awbd
p/ eó? tó? wó aeoH? aeomeH? awoH? awomeH
rD/ eo®m? to®m? wo®m? erSm? wrSm ae[d? aebd? aw[d? awbd
q/ eó? tó? wó aeoH? aeomeH? awoH? awomeH
o/ eo®ð? to®ð? wo®ð? erSd? wrSd aeok? awok
wo'´g eykv’dif½kyfNyD;yHk
y/ w + od = eH w + od = wH w + a,m = wmed ^ emed
e i i wf+?> -g ed e
pnf;rsnf;rsm;
tpDt&ifxl;
]]wa,m ae0 p oAÁemar[d}}jzifh oAÁemrfaemif tmç {ç tm, oHk;ck r½SdaMumif; qdkaomf
vnf; ygVdawmfü 4if;oHk;ck ½SdaMumif;awGU&onf/ oAÁ + o®m = oAÁm (oAÁm p o0wd? oAÁxm
o0wd/ oAÁmp-tvHk;pHkrSvnf;? o0wd-,dk pD;\/ oAÁxm-cyfodrf;aomtjym;tm;jzifh? o0wd-,dkpD;\)
w + o®ð = aw (wsm[H raEÅ Oyw¬a'¨g? t[H-igonf? awraEÅ-xdkrEÅmefaMumifh? Oyw¬a'¨g-cdkifrm Murf;cuf\)
, + o = ,m, (,m, aem tEkurÜm, tarS yAÁZ,D rked? aem-igwdkYtm;? ,m,tEkurÜm,-
tMuif oem;rItusKd;iSg? rked-jrwfpGmbk&m;onf? tarS-uREkfyfwdkYudk? yAÁZ,D-&[ef;jyKNyD/)
eyHkvdefüvnf; oAÁemrfwdkYaemuf a,mwdkYrSajymif;aom yxrma,medonf tmç 'kwd,ma,medonf
{ odkY ajymif;Edkifonf/ , + a,m> ed> -g=,m
,m ykaAÁ aAm"dowåmeH? yv’uF0&rmbkaZ
edrdwåmed y'dóEÅd? wmed tZÆ y'dóa&/ (Ak'¨0ifygVd)
ykaAÁ-a½S;ü? aAm"dowåmeH-bk&m;avmif;wdkY\? yv’uF0&rmbkaZ-jrwfaomyv’ifzGJUacGíaeawmfrl&m
ü? ,medrdwåmed-tMuifedrdwfwdkYonf? y'dóEÅd-xifukefNyD? wmededrdwåmed-xdkedrdwfwdkYonf? tZÆ-,aeY?
y'dóa&-xifukef\/
, + a,m> ed> a-=a, (uð rmP0ó "emed a, wH ZdeaEÅm [a& tu©"kawåm) wH-oifvkvif
udk? ZdeaEÅm-Edkifonfjzpfí? a,-,med"emed-tMuifavmif;wrf;OpömwdkYudk? tu©"kawåm-trfMuL;orm;onf?
[a&-aqmif,l&m\/ rmP0ó-oifvkviftm;? wmed"emed-xdkOpömwdkYonf? uð-tb,frSmenf;/
ygVdo'´gydkYcscsuf
41
ã w o'´g yHkvdef^eyHkvdef wdkwGif pwkw¬D^q|D A[k0kpfü tmoH^tmomeH [k ½SdEdkifonf/
w + eH = tmoH ^ tmomeH
t> -g oH^om
ae0goH auom 'dóEÅd? [w¬yg'g p Zmvdaem (a0óEÅ&m) tmoH-xdkuPSmZmvDwdkY\?
auom-qHyifwdkYonf? ae0'dóEÅd-rxifukef? Zmvdaem-ZmvD\? [w¬yg'gp-vufajcwdkYonfvnf;?
ae0'dóEÅd-rxifukef/
oAÁemrf 27-yk'f
(tjcm;o'´gusrf; wdkYü yÍöudk oAÁemrfü xnfhrwGufyJ 27-yk'f[k qdkonf)
ygVdo'´gydkYcscsuf
42
emremrfwdkYudk wdkuf½kduf roHk;vdkíjzpfap? arhavsmh&müjzpfap emremrfrsm;tpm; toHk;jyKaomaMumifh
oAÁemrfwdkYudkyif emrfpm;[k ac:onf/
yHkpH/ aum yk&daom *päwd/ b,fa,musfm;onf oGm;oenf;/ (aum ESifh yk&daom vdif0kpf0dbwfwl)
aue ,maee tm*päod/ tb,f,Ofjzihfvmoenf;/ (aue ESifh ,maee vdif0kpf0dbwfwl)
, ^w tpHkygaom 0gusrsm;
1/ a,m "r®H yówd? aom rH yówd/ tMuifolonf w&m;udk jrif\/ xdkolonf ig(bk&m;)udk jrif
\/ a,m-tMuifolonf(rowfrSwf&ao;í ted,r[k ac:onf) "r®H yówd-w&m;udk jrif\?
owfrSwfvdkufjcif;jzpfonf? aom-xdkw&m;udk jrifolonf(owfrSwfNyD;í ed,r[k ac:onf)
2/ ,o®ð ora, aAm"doawåm Zm,wd? wo®ð ora, a'0g p rEkómp 'dAÁEÅd/ tMuiftcsdefü bk&m;
tavmif;onf zGm;jrif\/ xdktcsdefü ewfwdkYonf4if; vlwdkYonf4if; aysmfjrL;Muukef\/
3/ a, Aka'¨ p "ar® p oHaC p e yoD'EÅd? aw OZÑm,EÅd/ tMuifolwdkYonf bk&m;ü4if; w&m;ü4if;
oHCmü4if; rMunfnKdukef/ xdkolwdkYonf uJh&Jhukef\/
4/ ,o®m wGH ukZÑod? wo®m e bmood/ tMuifaMumifh oifonf pdwfqdk;\/ xdkaMumifh oifonf
pum;rajym/
5/ a, ygyH ua&mEÅd? aw tyg,H *päEÅd/ tMuifolwdkYonf raumif;rIudk jyKukef\/ xdkolwdkYonf i&JodkY
oGm;Muukef\/
6/ tw¬davmau orPjA[®Pm? a, {0H 0'EÅd/ tMuif(&[ef;ykPÖm;)wdkYonf þodkY ajymqdkukef\/ xdk
&[ef;ykPÖm;wdkYonf avmuü ½Sdukef\/
1/ ,xm wGH rnod? wxm wGH bmood/ tMuifuJhodkY oifonf xif\? xdkuJhodkY oifonf ajym
\/ (oifonf oifxifovdk ajym\)
2/ ,'g aAm"doawåm Zm,wd? w'g avmau tmavmaum OyÜZÆwd/ tMuiftcg bk&m;avmif;onf
arG;zGm;\/ xdktcg avmuü tvif;a&mifonf jzpfay:\/
ygVdo'´gydkYcscsuf
44
3/ ,awm pE´drol&da,m avmau OyÜZÆEÅd? wawm y|m, tmavmaum ygwkb0wd/ tMuiftcsdefrS
(pí)vESifhaewdkYonf avmuü jzpfay:ukef\/ xdktcgrS pí avmuü tvif;a&mifonfjzpfay:\/
4/ ,Mw ol&da,m 0dp&wd? wMw tmavmaum 0dZÆwd/ tMuift&yfü aeonf vSnfhvnf\? xdkt&yf
ü tvif;a&mifonf ½Sd\/
5/ ,m0 "ar®m avmau wd|wd? wm0 Aka'¨g avmau 0dZÆwd/ tMuiftrQavmuf w&m;onf avmu
ü wnf\/ xdkrQavmuf bk&m;onf avmuü ½Sd\/
6/ ,w¬ Aka'¨g 0dZÆwd? ww¬ "ar®m 'dyÜwd/ tMuift&yfü bk&m;onf ½Sd\? xdkt&yfü w&m;onf
awmufy\/
{w (þ) o'´g yHkv’dif ½kyfpOfyHk
y/ {aom {aw
'k/ {wH {aw
w/ {awe {aw[d? {awbd
p/ {wó {awoH? {awomeH
rD/ {wo®m? {wrSm {aw,d? {awbd
q/ {wó {awoH? {awomeH
o/ {wo®ð? {wrSd {awok
y/ {wH {wmed
'k/ {wH {wmed
ã yHk eyHk wGif tH aMumifh {w onf {e odkY ajymif;Edkifonf/ ({eH bdu©KH "r®H tZÑmaywd)
t,H
£r (þ) o'´g ykv’dif ½kyfpOfyHk
£r te
y/ t,H £ar {
'k/ £rH £ar t
w/ taee? £rdem £ar[d? £arbd? {[d? {bd £rd
p/ £ró? tó £aroH? £aromeH? {oH? {omeH
rD/ £ro®m? £rrSm? to®m £ar[d? £arbd? {[d? {bd
q/ £ró? tó £aroH? £aromeH? {oH? {omeH
o/ £ro®ð? £rrSd? to®ð £arok? {ok
pnf;rsOf;rsm;
78/ £ród'rHodok eyHkoau/ eyHkvdefü tH od 0dbwfaMumifh £r onf 0dbwfESifhtwl £'H odkY ajymif;onf/
119/ oAÁódraó0g/ ok eH [d wdkYaMumifh £r o'´gonf wcgw&H { odkYajymif;onf/
120/ tedrdemrSdp/ em aMumihf £ronf te odkY[kwf £rd odkY tNrJ ajymif;onf/
121/ teyHkouóm,HodrSd/ od aMumifh eyHkvdefr[kwfaom £r onf t,H odkY ajymif;onf/
126/ £ro'´óp/ o o®m o®ð 0dbwfESifh 0dbwfrSajymif;vmaom oH omaMumifh £r onf t odkY
wcgw&H ajymif;onf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
47
ã £r onf t,Hç £rdç teç £'Hç tç { odkY ajymif;Edkifonfudk owdjyKyg/ t,H
£rd
£r te
£'H
t
{
tpDt&ifxl;
ã ykHvdefü o®ð aESmif;&müvnf; £r onf te odkY ajymif;onf/ £r + o®ð = terSd
te rSd
terSd ba'´ okaomaP? uð Ek Z*¢od aombaP (ZmwfygVdawmf) okaomaP-aumif;aom
cg;½Sdaom? aombaP-wifhw,fpGmaom? ba'´-½Sifr? uðEk-tb,fhaMumifh? terSd-þawmt&yfü?
uð Ek -tb,fhaMumifh? Z*¢od-&,f&oenf;/
uð (bm?b,f) ykv’dif½kyfpOfyHk
y/ aum au
'k/ uH au
w/ aue au[d? aubd
p/ uó? udó auoH? auomeH
rD/ uo®m? urSm au[d? aubd
q/ uó? udó auoH? auomeH
o/ uo®ð? udo®ð? urSd? udrSd auok
y/ uð umed
'k/ uð umed
ygVdo'´gydkYcscsuf
48
y/ uð + od = uð uð + a,m = umed
uf+?> -g ed
'k/ uð + i = uð uð + a,m = umed
uf+?> -g ed
ã ykHvdef^eykHvdef o®mü udo®m? udrSm? eykHvdef odü uH? yxrma,mü au? tHü uH? 'kwd,ma,mü au
[kaom ½kyfyHkpHrsm; ½SdEdkifonf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
49
pnf;rsOf;rsm;
9/ aom aw[d o'¨ð bdu©Kó 0d[m&H *päd/ xdkolonf xdkolwdkYESifhtwl &[ef;\ ausmif;odkY oGm;NyD/
10/ omraP&m awoH 0w¬med t'goHk/ udk&ifwdkYonf xdkolwdkYtm; t0wfudk av;vªcJhukefNyD/
11/ tmp&da,m trSmuH [dwH ua&mwd/ q&monf igwdkY\ pD;yGm;udk jyK\/
12/ wkrSmuH rdwåm trSmuH a*a[ 0oEÅd/ oifwdkY\ rdwfaqGwdkYonf igwdkY\ tdrfü aeukef\/
13/ t,H 'g&aum wkrSmuH ykawåm ta[mod/ þuav;onf oifwdkY\om; jzpfcJhNyD/
14/ £ar odóm tmp&d,ó pD0&med a"m0EÅd/ þwynfhwdkYonf q&m\ ouFef;wdkYudk avQmfzGwfukef\/
15/ wkarS oHCó pD0&med a'x/ oifwdkYonf oHCmtm; ouFef;udk ay;vªMuukef\/
16/ {awoH orPmeH odóm trSmuH rdwåm ta[oHk/ þ&[ef;wdkY\ wynfhwdkYonf igwdkY\
rdwfaqGrsm; jzpfukefNyD/
17/ t,H yk&daom 0gPdaZm b0wd/ þa,musfm;onf ukefonfjzpfonf/
18/ wGH {aw[d a*gaP[d acwåH uood/ oifonf þEGm;wdkYESifh v,fudk xGef\/
19/ {wmed "emed b&d,m, 0w¬L a[mEÅd/ þypönf;OpömwdkYonf r,m;\ OpömwdkYonf jzpfukef\/
ygVdo'´gydkYcscsuf
50
20/ oraPm {awe oDave pdwåó okcH tvbd/ &[ef;onf þoDvaMumifh pdwf\ csrf;omjcif;udk &cJhNyD/
21/ wkarS £rdem Amave e 0ox/ oifwdkYonf þvlrdkufESifh raeMuukef/
22/ r,H {aw[d ykayæ[d apwd,ó ylaZr/ igwdkYonf þyef;wdkYjzifh apwDtm; ylaZmfMukef\/
23/ £arok yAÁawok ½ku©m ½k[EÅd/ þawmifwdkYü opfyifwdkYonf aygufukef\/
tar;0gusrsm;
ã emr onf 1? edygwf emr 2? emrf emr [k ESpfrsKd;½Sd\/ 0dbwfrjrif&aom emr udk edygwfemr
[krSwfyg/ 0dbwfjrif&aom emarm? emrH udk emrfemr [krSwfyg/ edygwfemrü emr+od=emr [k od
udk acszsufí ½kyfNyD;í emr-rnf\ [kom tenf;udef; jyefyg/ emarmü emr+od=emarm? odonf Mo
okdYajymif;í emarm NyD;ojzifh uðemarm-tb,ftrnf½Sdoenf;[k tenf;udef;jyefyg/ emrmü emr+a,m?
a,monf tmodkYajymif;í emrm[k NyD;ojzifh uðemrm-tb,ftrnf½Sdukefoenf;[k trsm;udef;jyefyg/uðudk
emrESifh q|DA[kAÁDormof wGJpyfvQif uðemarm? aumemarm paom yHkvdef½kyf? uðemrH? uðemrmed paom
eyHkvdef½kyf? uðemrm? umemrm paom £w¬dvdef½kyfrsm; 0dbwftm;vHküyif½Sd[k o'´eDwdqdk\/ odkYaomf
uðemarm? aumemarm rSwyg;aom ½kyfyHkpHrsm; yd#uwfawmfü awGU&cJonf/(wGJzuf 115^bm#D'k-60)
ãuðonf emryk'fESifh ormofwGJonfhtcg udEémarm[k yuwdyk'ftwdkif;vnf;aumif;ç aumemarm[k
um&d,yk'ftjzpfodkY ajymif;ívnf;aumif; ESpfrsKd;NyD;onfudk awGU&onf/(wdyd"mef uðyk'ftzGifh)
ã tm0kaomç abmç baEÅç abmaEÅmç abmwd wdkYonf ac:aomç jyefíxl;aom yk'frsm;jzpfonf/ i,fol
i,foludk ]tm0kaom} (igh½Sif ^ igh½SifwdkY) [kvnf;aumif;ç BuD;oludk ]baEÅ} (t½Sifbk&m; ^ t½Sifbk&m;wdkY)
[kvnf;aumif; oHk;pGJyg/ Ak'¨y&dedAÁmefrpHrSDu BuD;BuD;i,fi,f tcsif;csif; tm0kaom[k ac:Muonf/
Ak'¨y&dedAÁmefpHNyD;aemuf BuD;olui,foludk tm0kaom? i,folu BuD;oludk baEÅ [k ac:a0:oHk;pGJ&onf/
tm0kaom ESifh baEÅ tenf;udef; trsm;udef; ESpfrsKd;oHk;Edkifaom edygwfyk'frsm; jzpfMuonf/ abm onf
udkvnf; tenf;udef;trsm;udef; ESpfrsKd;oHk; edygwftjzpf,lEdkifonf/ abmudk emrftjzpf,lrl yHkvdef^eyHkvdef
ü ]abm} £w¬dvdefü ]abmwd} jzpfonf/ (abm-tdktcsif;ç tdktcsif;wdkY? tdkt½Sifç tdkt½SifhwdkY) (abmwd-
tdk½Sifr? (b0EÅ >abmw+(e'g'd)-D>-d+(tmvkyf) od ) abmudk emrftjzpf,lrl b0EÅ>abm+(tmvkyf) od?
[k NyD;onf/ abm yk&do ü abm um; þ abmwnf;/ abmaEÅmum; b0EÅ>abmEÅ+a,m>a-g/
(abmaEÅm-t½Sifaumif;wdkY? t½Sifaumif;wdkYonf) (bmom#Dum? wdydjrefrm wdkYrS aumufEkwfcsuf)
50/ abmwd uan - t,H 'g&dum uð emrm/ tdk owdkYorD;-þuav;ronf tb,f trnf½Sdoenf;/
51/ abm yk&do - t,H 'g&dum rat; emr/ tdk a,musfm; - þuav;ronf rat;rnf\/
52/ abm 'g&u - wGH uð emarm/ tdk oli,f - oifonf tb,ftrnf½Sdoenf;/
53/ abm orP - t[H armifvS emr/ tdk &[ef; - wynfhawmfonf armifvSrnf\/
54/ abmwd 'g&dau - wGH uð emrm/ tdk uav;r - oifonf tb,f trnf½Sdoenf;/
55/ abm yk&do - t[H raxG; emr/ tdk a,musfm; uRefronf raxG;rnf\/
56/ abm omraP& - t,H 0d[ma&m uð emarm/ tdkudk&if - þausmif;onf tb,ftrnf½Sdoenf;/
57/ abmaEÅm orPm - t,H 0d[ma&m aZw0eH emr/ tdk &[ef;wdkY - þausmif;onf aZw0ef
rnf\/
ygVdo'´gydkYcscsuf
52
tem*wfBud,m
{u0kpf A[k0kpf
emr ówd óEÅd
wkrS óod óx
trS ómrd ómr
(bl-jzpfjcif;) b0dówd b0dóEÅd
b0dóod b0dóx
b0dómrd b0dómr
eESifhEkygaomBud,mrsm;
]e} onf wm;jrpfjcif; t"dyÜg,f&aom edygwfyk'fjzpfonf/ ]Ek} onfvnf; ar;cGef;oauFwjy
edygwfyk'fjzpfonf/ e udk r [k bmomyg/ Ek udk avm? vm;? vJ [k bmomjyefyg/
ã tmr udk rSefyg? wifyg? [kwfuJh? tif; (tdrf;) [k bmomjyefEdkifonf/ tm0kaomç baEÅ paom
tmvkyfwdkYudk rsm;aomtm;jzifh wyk'faemifxm;avh½Sdonf/ wpfcgwpf&H tpqHk;rSmvnf; xm;avh½Sd
onf/
11/ *päod Ek tm0kaom wGH *grH/ igh½Sif oifonf ½GmodkY oGm;oavm/
12/ tmr *pämrd t[H *grH/ [kwfuJh uREkfyf ½GmodkYoGm;ygonf/
tem*wf0gusrsm;
43/ 0odóod Ek wGH £ro®ð 0d[ma& £rH awrmoH/ oifonf þausmif;wdkufü þoHk;vywfvHk;
aeygrnfvm;/
44/ em[H 0odómrd £ro®ð 0d[ma& £rH awrmoH/ igonf þausmif;wdkufü þoHk;vywfvHk;
aevdrfhrnfr[kwf/
45/ t[H 'g&aue o'¨ð armawmf,maee rEÅav;e*&H *rdómrd/ igonf uav;ESifhtwl armfawmf
,Ofjzifh rEÅav;NrKdUodkY oGm;tHh/
46/ r,H £ro®ð 0d[ma& oHCó £rmed pD0&med 'ómr/ igwdkYonf þausmif;wdkufü oHCmtm;
þouFef;wdkYudk vªMuvdrfrnf/
47/ wkarS £ro®m 0d[m&m edu©rdóx/ oifwdkYonf þausmif;wdkufrS xGufMuvdrfhrnf/
48/ £'H pD0&H rr oEÅuH a[ówd/ þouFef;onf ig\ Opömonf jzpfvdrfhrnf/
49/ tmp&da,m trSmuH Mo0g'H 'ówd/ q&monf igwdkYtm; tqHk;trudk ay;vdrfhrnf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
56
50/ rpöK oawå aeówd/ aorif;onf owå0gwdkYudk ac:aqmifvdrfhrnf/
51/ 'g&dum uo®m oHCó tw¬m, bwåH e ypdówd/ uav;ronf tb,fhaMumifh oHCmawmf
wdkY tusKd;iSg qGrf;udk rcsufvdrfhrnfenf;/
71/ {om bdu©a0 wkvm {wH yrmPH rr om0umeH bdu©LeH ,'d'H om&dykwåarm*¾v’memwd/
(tH? 1? 87) tm,mpe0*f/
&[ef;wdkY igbk&m;\ wynfhjzpfukefaom &[ef;wdkYwGif tMuif om&dykMwmarm*¾vmefwdkYonf
½Sdukef\/ igbk&m;\ wynfhjzpfukefaom &[ef;wdkYwGif þom&dykMwmarm*¾vmefwdkYonf
csdefcGifyrm EdIif;½Sdefp&mwnf;/ wif;awmifyrm EIdif;,SOfp&mwnf;/
72/ aom {0rm[ ]] {xm,H ra*¾g t,H y#dy'g/ (tH? 1? 169) o*Fg&0okwf/
xdkjrwfpGmbk&m;onf þodkY ajym\/ vmMuukefavm? þonfum; r*fwnf;? þonfum;
tusifhwnf;/
80/ aom ta*¾g r[mapma&m/ a,m toEÅH tblwH Owå&drEkó"r®H Ov’ywd/(0d? 1? 115)
tMuif&[ef;onf xif½Smr½Sdaom rjzpfbl;aom psmefr*fzdkvfw&m;udk 0g<um;ajymqdk\/
xdk&[ef;onf tqdk;qHk;aom olcdk;BuD;wnf;/
*kP0g'd*kdPf; (eykv’dif)
(wwd,mrS pí yHkvdefESifhwl)
*kP0g'd*kdPf;0ifrsm;
*päEÅm'd*dkPf; eykv’dif
2/ eyHkvdefü a,m udk £(-d)odkajymif;jcif;rSm *kP0EÅd ponfh 0EÅK ypönf;ü tyÜu jzpfonf/ (v,fwD)
*päEÅm'd*kdPf; psOf;rsOf;rsm;
135/ odrSd *päEÅm'DeH EÅoa'´g tH/ aemufu od ½SdvQif *päEÅm'd*kdPf;0ifyk'fwdkY\ EÅonf tH odkY
ajymif;onf/
136/ aoaook EÅK0/ *päEÅm'd*kdPf;0ifyk'fwdkYaemuf odrSwyg;aom 0dbwf½SdcJhvQif *kP0g'd*dkPf;\
EÅK ajymif;vJyHktwdkif; ajymif;vJrnf/
191/ abm a*wk/ * od aMumifh b0EÅonf abm odkY ajymif;onf/
*päEÅm'd*kdPf;½kyfxl;rsm;
*päEÅm'd*kdPf;0ifrsm;
zwfpm0gusrsm;
2/ b*0g yO§H ykpäwd ]] wH uð rnx bdu©a0 ½lyH edpöH 0g tedpöH 0g}}wd/ tedpöH baEÅ/ ,H yemedpöH
'ku©H 0g wH okcH 0gwd/ 'ku©H baEÅ/ (bd?|?1?98)
3/ [E´ 'ged bdu©a0 tmrEÅ,mrd a0g? 0,"r®m ocFg&m? tyÜrma'e orÜma'x/ ('D?|?1? 16)
4/ {uH or,H b*0g tEÅ&m p &mZ*[H tEÅ&m p emVE´H t'¨ger*¾y#dyaEém a[mwd r[wm bdu©K
oHaCe o'¨ð yÍörawå[d bdu©Koaw[d? okydÜa,myd y&dAÁmZaum tEÅ&m p &mZ*[H tEÅ&m p
emVE´H t'¨ger*¾y#dyaEém a[mwd o'¨ð taEÅ0godem jA[®'awåe rmPa0e? wMw ok'H okyÜda,m
y&dAÁmZaum taeuy&d,ma,e Ak'¨ó t0PÖH bmowd? "r®ó t0PÖH bmowd? oHCó
t0PÖH bmowd? okyÜd,ó ye y&dAÁmZuó taEÅ0goD jA[®'awåm rmPa0g taeuy&d,ma,e
Ak'¨ó 0PÖH bmowd? "r®ó 0PÖH bmowd? oHCó 0PÖH bmowd/ 'D? 1? yg? 1
5/ awe acg ye ora,e oÍöa,m emr y&dAÁmZaum &mZ*a[ y#d0owd r[wd,m y&dAÁmZu
y&dom, o'¨ð/ "r®y'? |? 1? 57
(u) Aka'¨g ra*¾ XwGm *gr0goDeH "r®H tbmod/ bk&m;onf vrf;ü &yfí ½Gmom;wdkYudk w&m;udk a[mNyD/
(c) uóum ygomaP edoD'dwGm tm[m&H bkÍÆðok/ v,form;wdkYonf ausmfzsmay:ü xdkifí tpmudk
pm;ukefNyD/
(*) t[H 0d[m&H *pädwGm Ak'¨ó yd@ygwH t'goð/ uREfkyfonf ausmif;odkY oGm;í bk&m;tm; qGrf;udk vªcJhonf/
(C) uóum wdPH tm'g, 0eawm *grH tm*rHok/ v,form;wdkYonf jrufudk,lí awmrS ½GmodkY
vmMuukefNyD/
(i) oraPm rEkómeH "r®H bmodwGm 0d[m&H t*rmod/ &[ef;onf vlwdkYtm; w&m;udk a[mí
ausmif;odkY oGm;NyD/
ã tvdkqE´ &nf½G,fcsufudk azmfjy&ef rl&if;pmvHk;("mwf)odkY wHk qufay;&onf/ wHk udk iSg? tvdkYiSg? &ef [k
jrefrmjyef&onf/
(*) 'do "mwfodkY wHkç wAÁ qufvQif 'dorS oESifh wAÁrS o onf | odkYajymif;oonf/
yHkpH '|KH-jrifjcif;iSg? '|AÁH-jriftyf\/ ('do + wHk = '|KH) ('do + wAÁ + od = '|AHÁ)
' | wf+-Hk ' | i
8/
(u) rqHk;aom"mwfodkY wkeç wGmeç wGm qufvQif rESifh wkeç wGmeç wGm onf r® odkY wcgw&H ajymif;onf/
ykHpHrsm; Mouúr®-zJí(Mo+urk+wGm)? tbd&r®-arGUavsmfí (tbd+&rk+wGm)?
tm*r®-vmí^pGJí^taMumifjyKí(tm*rk+wGm)
(c)[qHk;aom"mwfodkY wkeç wGmeç wGm qufvQif [ESifh wkeç wGmeç wGm onf ,S odkY wcgw&H ajymif;onf/
yHkpHrsm; tm½k,-wufí^wufpD;í (tm+½k[+wGm)? Mo*,S-oufí(Mo+*[+wGm)
(*) ' qHk;aom"mwfodkY wkeç wGmeç wGm qufvQif 'ESifh wkeç wGmeç wGm onf ZÆ odkY wcgw&H ajymif;onf/
yHkpHrsm;? OyorÜZÆ-a&mufí^jynfhpHkapí (Oy+oH+y'+wGm)? qdZÆ ^qdZÆdwGm-jywfí(qd'+wGm)
(C) bqHk;aom"mwfodkY wkeç wGmeç wGm qufvQif rESifh wkeç wGmeç wGm onf AÇ ^'¨g odkY wcgw&H
ajymif;onf/
yHkpHrsm;? tm&bdwGm ^ tm&AÇ ^ tm&'¨g - tm;xkwfí (tm+&b+wGm)
OyvAÇ ^ Oyv'¨g-&í (Oy+vb+wGm)
ygVdo'´gydkYcscsuf
72
(i) "qHk;"mwfodkY wGm wGmequfvQif "ESifhwGm^wGmeonf tpOftwdkif; '¨g ^ '¨ge odkY wcgw&H ajymif;onf/
yHkpHrsm;? 0d'¨g^0d'¨ge-ypfí^xGif;í^azmufí?(0d"+wGm^wGme) Ak'¨g^Ak'¨ge-odí (Ak"+wGm^wGme)
tusOf;csKyfrSwf&ef
wke^wGme
r+wG m=r® [+wGm=,S '+wGm=ZÆ
udkvnf;,l
b+wG m=AÇ ^'¨g "+wGm^wGme='¨g^'¨ge
zwfpm0gusrsm;
8/ tvH 0uúvd? uð aw £rdem ylwduma,e 'da|e? a,m acg 0uúvd "r®H yówd? aom rH
yówd? a,m rH yówd? aom "r®H yówd? "r®H [d 0uúvd yóaEÅm rH yówd? rH yóaEÅm "r®H
yówd/ (oH?2?98)
0uúvd-0uúvd? tvH-roifh? aw-oifhtm;? 'da|e-jriftyfaom? £rdemylwduma,e-þykwfaom
udk,fjzifh? uð-tb,ftusKd;½SdtHhenf;/ tusKd;r½Sdaomtvkyfudk ]]£rdem ylwduma,e 'da|e}}[k wwd,mjzifh
a&;onf/
aom ur®H umwkeç uwGme 0gç uwGm 0g *päwd/ aom-xdkolonf? ur®H-trIudk? uwke-
NyKNyD;í? 0g-wenf;? uwGme-jyKNyD;í? 0g-wenf;? uwGm-jyKNyD;í? *päwd-oGm;\/
ypöKyÜefteufjyefqdkyHk
[dwfteufjyefqdkyHk
o&rmaem a&m'wd/ o&rmaem-atmufarhjcif;aMuifh? a&m'wd-idk\/ 'óaEÅm tm[/ 'óaEÅm-
jyvdk onf\tjzpfaMumifh? tm[-qdk\/ þü tEÅrmeonf [dwfteufudk jyqdk\/
rmetEÅtoHk;jyKyHk
(u) t'´om acg b*0g OyuH 'l&awm tm*päEÅH/ bk&m;onf ta0;rS vmaeaom Oyuudk jrifNyD/
(c) 0d[m&H *päEÅm rEkóm ra*¾ b*0EÅH yóðok/ ausmif;odkYoGm;aom vlwdkYonf vrf;ü bk&m;udk
awGUjrifukefNyD/
(*) 0ae 0oEÅm bdu©L orxH p 0dyóeH p bma0EÅd/ awmü aeukefaom &[ef;wdkYonf orxudk
vnf;aumif; 0dyóemudkvnf;aumif; yGm;ukef\/
(C) ra*¾ uDVEÅm 'g&um b*0EÅH e*&H y0doEÅH yóðok/ vrf;ü upm;ukefaom oli,fwdkYonf
NrKdUodkY 0ifvmaom bk&m;udk jrifukefNyD/
ygVdo'´gydkYcscsuf
76
(2) ypöKyÜefudwfBud,mudk 0gusü ty"meBud,myk'ftjzpf toHk;jyKaomtcg y"meBud,mESifh uwåm;wlvQif
uwåm;0dbwfjzifhom xm;&onf/ jyKvkyfpOf jyKvkyfaeqJtcg[k t"dyÜg,f&onf/
(u) b*0g om0w¬d,H 0d[&aEÅm £rH ZmwuH uaxod/ bk&m;onf om0w¬dNrKdUü aepOf þZmwfudk
a[mcJh\/
(c) t[H e*&H *päaEÅm tEÅ&mra*¾ {uH ½ku©H t'´oH/ uREkfyfonf NrKdUodkY oGm;pOf vrf;c&D;ü opfyif
wyifudk jrifNyD/
(u) jA[®'awå &ZÆH uma&aEÅ aAm"doawåm jA[®Pukav edAÁwåd/ jA[®'wåonf rif;jyKvwfaomf bk&m;
avmif;onf jA[®PrsKd;ü jzpfcJh\/
(c) aAm"doawå Zm,rmae blrd urÜd/ bk&m;avmif; arG;zGm;vwfaomf ajrBuD;onf wkefvIyfcJh\/
ab'pdEÅmvmyHkpHrsm;
Ob ½kyfNyD;yHk
p^q Ob + eH = ObdEéH
-dEéH
o Ob + ok = Oabok Oabok = Oabmok
bf+? > a- bf+a-> a-m
'Gd ½kyfNyD;yHk
pnf;rsOf;rsm;
16/ aem p 'Gg'dawm eHrSd/ eH aMumifh 'Gd pwk tp t|m&otqHk; yk'fwdkYaemif evm/
35/ Obm'dawmerdEéH/ ObESifh a'GrSajymif;vmaom 'k0d aemuf½Sd eHonf £EéHodkYajymif;onf/
38/ okeH[dokp/ okç eHç [d wdkYaMumifh a½SUuo&onf 'DCodkYajymif;onf/
50/ ok[doGuma&m{/ ok [d ok aMumifh tonf {odkYajymif;onf/
61/ awok0k'¨d jzifh Oab[dü {onf a-modkYajymif;onf/
81/ a,mok 'GdEéH a'Gp/ a,m aMumifh 0dbwfESifhtwl 'Gdonf a'Gç 'ka0 odkYajymif;onf/
eH aMumifh a'Gonf 'k0dodkYajymif;onf/
po'´gjzifh [d ok aMumifh 'Gdudk 'ka0jyKonf/ (v,fwDy'rmvm)
154/ wawma,mearmwkü wkjzifh a,monf a-m odkYajymif;onf/
½kyfNyD;yHk
yHk pwk + a,m = pwåma&m eyHkvdef pwk+ a,m=pwåm&d £w¬dvdif pwk+a,m= pwaóm
pwk + a,m = pwka&m
wf+K> K& a-m
pwk+eH = pwkEéH
ygVdo'´gydkYcscsuf
80
pnf;rsOf;rsm;
zwfpmrsm;
9/ em[H bdu©a0 tnH {u"r®rÜd orEkyómrd? a,e tEkyÜEém 0g ukovm"r®m OyÜZÆEÅd? OyÜEém 0g
tukovm "r®m y&d[m,EÅd? ,x,d'H bdu©a0 tyÜrma'g/ tyÜrwåó bdu©a0 tEkyÜEém ap0 ukovm
"r®m OyÜZÆEÅd? OyÜEém p tukovm "r®m y&d[m,EÅDwd/ (tH? 1? yg? ESm-10)
10/ {uyk*¾avm bdu©a0 avmau OyÜZÆrmaem OyÜZÆwd A[kZe[dwm, A[kZeokcg, avmumEk urÜm,
tw¬m, [dwm, okcg, a'0rEkómeH/ uwarm {uyk*¾avm¿ wxm*awm t&[H or®morÁKa'¨g?
t,H acg bdu©a0 {uyk*¾avm avmau OyÜZÆrmaem OyÜZÆwd A[kZe[dwm, A[kZeokcg, avmumEk
urÜm, tw¬m, [dwm, okcg, a'0rEkómeH/ (tH? 1? yg? ESm-21)
11/ a'Grmed bdu©a0 okcged/ uwrmed a'G¿ *d[dokcÍö yAÁZdwokcÍö/ £rmed acg bdu©a0 a'G okcged/
{w'*¾H bdu©a0 £aroH 'GdEéH okcgeH ,xd'H yAÁZdwokcEÅd/ (tH? 1? yg? ESm-79)
12/ a'Gar bdu©a0 "r®m/ uwar a'G¿ [d&D p MowyÜÍö/ £ar acg bdu©a0 a'G "r®mwd/
(tH? 1? yg? ESm-82)
13/ a'Grm bdu©a0 tmom 'kyÜZ[m/ uwrm a'G¿ vmbmom p ZD0dwmom p/ £rm acg bdu©a0
a'G tmom 'kyÜZ[mwd/ (tH? 1? yg? ESm-86)
½Sif;vif;csuf
ã rsOf;wm;xm;aom pum;vHk;rsm;udk Munfhyg/ ]a'G}onf vdifoHk;yg;ü yHkpHwljzpfí okcged(eyHkvdif) "r®m (yHkvdif) tmom
(£w¬dvdef) emrf (Noun) wdkY\ 0doaoe(Adjective) jzpfaomfvnf; yHkpHrajymif;yJ wyHk;pHwnf; jzpfaeonf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
81
uHa[m0gus a&;om;yHk
1/ uwåm;udk wwd,mESifh a&;yg/
2/ uHudk yxrmESifha&;yg/
3/ rl&if;"mwfodkY -D, ^, qufNyD; twåaemyk'f0dbwfjzifh Bud,mudk wnfaqmufyg/
ur®Bud,mwnfaqmufyHk
twåaemyk'f 6-vHk;
(Third Person) aw - taEÅ?
(Second Person) ao - a0S?
(First Person) { - arS/
*päD,aw-oGm;tyf\/ *päD,aEÅ-oGm;tyfukef\/
*päD,ao-oGm;tyf\/ *päD,a0S-oGm;tyfukef\/
*päDa,-oGm;tyf\/ *päD,marS-oGm;tyfukef\/
½Sif;jycsuf/ uwåm;0gus (Active Voice) ü yk&daom r*¾H *päwd [k uwåm;yk'fudk yxrmjzifh uHyk'fudk
'kwd,mjzifh a&;&\/ uHa[m0gus (Passive Voice) ü ]yk&daoe}[k uwåm;udk wwd,mESifh
]ra*¾g} [k uHudk yxrmESifh a&;&onf/ Bud,mü uwåm;a[m0guswGif *päwd-oGm;\ [k jrefrmjyef
&NyD; uHa[mwGif *päD,aw-oGm;tyf\ [k ]tyf}qdkaom pum;vHk; xnfhí jrefrmjyef&onf/ tyftpm;
xdkufç oifh pum;vHk;rsm;udkvnf; toHk;jyKEdkifonf/
uHa[m0gusyHkpH
zwfpmrsm;
(ygVdodu©m 43-46)
zwfpmrsm;
(yxrBuD;wef; ygVdo'´gtoHk;tEIef;)
14/ wa,mar bdu©a0 r'g/ uwar wa,m¿ a,mAÁera'g tma&m*sra'g ZD0dwra'g/ (tH?1?yg?145)
15/ wdaóm £rm bdu©a0 orÜ'g/ uwrm wdaóm¿ o'¨gorÜ'g oDvorÜ'g ynmorÜ'g/ £rm
acg bdu©a0 wdaóm orÜ'gwd/ (tH?1?yg?291)
16/ wDPdrmed bdu©a0 y@dwynwåmed oyÜK&doynwåmed/ uwrmed wDPd¿ 'geH bdu©a0 y@dwynwåH
oyÜK&doynwåH/ yAÁZÆm bdu©a0 y@dwynwåm oyÜK&doynwåm/ rmwmydwleH bdu©a0 Oy|meH y@dwynwåH
oyÜK&doynwåH/ (tH?1?yg?149)
17/ wD[d bdu©a0 ta*F[d orEém*awm rdawåm ao0dwaAÁm/ uwar[d wD[d¿ 'k'´'H ''gwd? 'kuú&H
ua&mwd? 'ku©rH crwd/ £ar[d acg bdu©a0 ta*F[d orEém*awm rdawåm ao0dwaAÁm/
(tH?1?yg?289)
½Sif;vif;csuf
19/ wdaóm £rm bdu©a0 0k¹kda,m/ uwrm wdaóm¿ o'¨g0k¹kd oDv0k¹kd ynm0k¹kd/ £rm acg bdu©a0
0k¹kda,mwd/ (tH?1?yg?291)
20/ *E¨Zmwokwå
wDPdrmed baEÅ *E¨Zmwmed? a,oH tEk0gwHa,0 *aE¨m *päwd aem y#d0gwH/ uwrmed wDPd¿
rlv*aE¨m om&*aE¨m ykyæ*aE¨m? £rmed acg baEÅ wDPd *E¨Zmwmed? a,oH tEk0gwHa,0 *aE¨m *päwd
aem y#d0gwH/ tw¬d Ek acg baEÅ udÍöd *E¨ZmwH? ,ó tEk0gwrÜd *aE¨m *päwd? y#d0gwrÜd *aE¨m *päwd?
tEk0gwy#d0gwrÜd *aE¨m *päwDwd/
tw¬meE´ udÍöd *E¨ZmwH? ,ó tEk0gwrÜd *aE¨m *päwd? y#d0gwrÜd *aE¨m *päwd? tEk0gwy#d0gwrÜd
*aE¨m *päwDwd/ uwrÍö ye *E¨ZmwH? ,ó tEk0gwrÜd *aE¨m *päwd? y#d0gwrÜd *aE¨m *päwd?
tEk0gwy#d0gwrÜd *aE¨m *päwDwd/
£"meE´ ,o®ð *gar 0g ed*ar 0g £w¬D 0g yk&daom 0g Ak'¨H o&PH *awm a[mwd? "r®H
o&PH *awm a[mwd? oHCH o&PH *awm a[mwd? ygPmwdygwm y#d0d&awm a[mwd? t'dEém'gem
y#d0d&awm a[mwd? umarokrdpämpm&m y#d0d&awm a[mwd? rkom0g'g y#d0d&awm a[mwd? ok&mar&,
rZÆyrm'|mem y#d0d&awm a[mwd? oDv0g a[mwd uvsmP"ar®m? 0d*wrvrapäa&e apwom t*g&H
tZÑm0owd rkwåpma*g y,wygPd a0go*¾&awm ,mpa,ma*g 'geoH0dbm*&awm/
21/ pwåm&drmed bdu©a0 o*F[0w¬Led/ uwrmed pwåm&d¿ 'geH ay,s0ZÆH tw¬p&d,m ormewåwm
£rmed acg bdu©a0 pwåm&d o*F[0w¬LeDwd/ (tH?1?yg?341)
22/ pwl[d bdu©a0 "ar®[d orEém*awm ,xmbwH edu©dawåm {0H ed&a,/ uwar[d pwl[d¿
ygPmwdygwD a[mwd? t'dEém'g,D a[mwd? umarok rdpämpm&D a[mwd? rkom0g'D a[mwd/ £ar[d
acg bdu©a0 pwl[d "ar®[d orEém*awm ,xmbwH edu©dawåm {0H ed&a,/ (tH?1?yg?382)
23/ pwåma&mar bdu©a0 yk*¾vm oaEÅm oH0dZÆrmem avmuo®ð/ uwar pwåma&m¿ ½lyyÜyrmaPm?
½lyyÜoaEém aCmoyÜrmaPm aCmoyÜoaEém? vlcyÜrmaPm vlcyÜoaEém? "r®yÜrmaPm "r®yÜoaEém/
£ar acg bdu©a0 pwåma&m yk*¾vm oaEÅm oH0dZÆrmem avmuo®ðEÅd/ (tH?1?yg?382)
24/ pwaóm £rm bdu©a0 tmbm/ uwrm pwaóm¿ pE´mbm ol&d,mbm t*¾gbm
ynmbm/ £rm acg bdu©a0 pwaóm tmbm/ {w'*¾H bdu©a0 £rmoH pwkEéH tmbmeH
,'d'H ynmbmwd/ (tH?1?yg?456)
ygVdo'´gydkYcscsuf
89
yÍö(5) rS t|m&o(18) txd *Pef;ocsFmrsm;
y^'k yÍö
w^rD yÍö[d
p^q yÍöEéH
o yÍöok
(vdifoHk;yg;vHk;½kyfpOfwl\)
½kyfNyD;yHk
pnf;rsOf;rsm;
16/ aem p 'Gg'dawm eHrSd/ eH aMumifh 'Gd pwk tp t|m&otqHk; yk'fwdkYaemif evm/
39/ yÍöm'De rwåH/ ok eH [d wdkYaMumifh yÍö rS t|m&owdkifaom ocsmF*Pef;rsm;\ ]t} onf
a-odkY ajymif;roGm;&ef ]t}odkYajymif;onf/ (aocsmatmifjyKvkyfjcif;jzpfonf)
83/ yÍöm'De ruma&m/ a,m ESpfvHk;aMumifh yÍö rS t|m&owdkifaom ocsmF8Pef;rsm;\ ]t}onf
a,mESifhtwl ]t}odkYajymif;onf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
90
zwfpmrsm;
25/ abmZeH bdu©a0 ''rmaem 'g,aum y#d*¾g[umeH yÍö Xmemed a'wd/ uwrmed yÍö¿ tm,Hk
a'wd? 0PÖH a'wd? okcH a'wd? AvH a'wd? y#dbmeH a'wd/ (tH?2?yg?35)
26/ yÍödrmed bdu©a0 umv'gemed/ uwrmed yÍö¿ tm*EÅKuó 'geH a'wd? *rduó 'geH a'wd?
*dvmeó 'geH a'wd? 'kAÇdau© 'geH a'wd? ,med wmed e0oómed e0zvmed? wmed yXrH oDv0aEÅok
ywd|maywd/ £rmed acg bdu©a0 yÍö umv'gemeDwd/ (tH?2?yg?35)
27/ yÍödrm bdu©a0 orÜ'g/ uwrm yÍö¿ o'¨gorÜ'g oDvorÜ'g okworÜ'g pm*orÜ'g ynm
orÜ'g/ £rm acg bdu©a0 yÍö orÜ'gwd/ (tH?2?yg?46)
28/ yÍödar bdu©a0 puFar tmedoHom/ uwar yÍö¿ t'¨geu©arm a[mwd? y"meu©arm a[mwd?
tyÜgAma"m a[mwd? todwH yDwH cg,dwH om,dwH or®m y&drmPH *päwd? puFrm"d*awm orm"d
pd&|dwdaum a[mwd/ £ar acg bdu©a0 yÍö puFar tmedoHomwd/ (tH?2?yg?24)
29/ yÍödrmed bdu©a0 Xmemed orÜóEÅm rmwmydwa&m ykwåH £päEÅd ukav Zm,rmeH/ uwrmed yÍö¿
bawm 0g aem b&dówd? udpöH 0g aem u&dówd? ukv0Haom pd&H Xówd? 'g,ZÆH y#dyZÆdówd?
tx 0g ye aywmeH umvuFwmeH 'u©dPH tEkyÜ'ówDwd/ £rmed acg bdu©a0 yÍö Xmemed
orÜóEÅm rmwmydwa&m ykwåH £päEÅd ukav Zm,rmeEÅd/ (tH?2?yg?37)
ygVdo'´gydkYcscsuf
91
&wåm'd*kdPf;
ykv’dif Oum&EÅ
bdu©K (&[ef;) ½kyfpOfyHk
½kyfNyD;yHk
rD/ bdu©K + o®m = bdu©Ko®m bdu©K + o®m = bdu©KrSm bdu©K + o®m = bdu©Kem
rSm em
(bdu©L[d?bd? bdu©K[d?bd wwd,mESifhwl)
65/ tuw&óm vawm ,Gmvyeó a0a0g/ yHkvdef Oum&EÅ aemufu tmvkyf a,monf
a0ç a0g odkYajymif;onf/
68/ vawm a0guma&mp/ yHkvdef O^OD qHk;onfh pumvHk;aemufu a,m onf a0g odkYajymif;onf/
um&o'´gydkjzifh a,m onf aemodkYajymif;onf/ a[wkaemçZEÅKaem yHkpH/
(65-okwf tpDt&ifrS <uif;orQ tmvkyf yxrm 'kwd,m a,mwdkYudk
þokwfu a0g-omjyKonf/ a0-rjyK)
46/ a0a0gok avmp/ a0ç a0g aMumifh O onf t odkY ajymif;onf/
31/ tHarmed*¾[DwH psvay[d/ psvy aemuf tHonf ed*¾[dwfodkY ajymif;onf/
38/ okeH[dokp/ okç eHç [d 0dbwfwdkYaMumifh a½SUu o&onf 'DCodkY ajymif;onf/
rajymif;onfh tcgvnf;½Sdonf/
66/ psvawm oó aem 0g/ psv2 wdkY aemufu o onf aem odkYajymif;onf/
tpDt&ifxl;
1/ vaemufu tHonf eHodkYajymif;onf/
2/ a,m udk a0gçaem rjyK&mü a,maMumifh O onf t odkY ajymif;onf/ a[wa,mç ZEÅa,m ponf
jzpf\/ (v,fwDy'rmvmusrf; ywGJ 127)
zwfpmrsm;
30/ txacg ax&meH bdu©LeH {w'a[mod ]]uw¬ Ek acg r,H "r®Íö 0de,Íö o*Fga,,smrm}}wd
txacg ax&meH bdu©LeH {w'a[mod]]&mZ*[H acg r[ma*gp&H y[lwaoemoeH? ,EéLe r,H
&mZ*a[ 0óH 0oEÅm "r®Íö o*Fga,,smrm? e tan bdu©L &mZ*a[ 0óH Oy*apä,sK}}EÅd/
(oDvu©E¨0*¾t|uxm-6)
31/ pwl[d bdu©a0 "ar®[d orEém*awm bdu©K tyPÖuy#dy'H y#dyaEém a[mwd? a,medpó tm&'¨g
a[mwd tmo0geH c,m,/ uwar[d pwl[d¿ £" bdu©a0 bdu©K oDv0g a[mwd? A[kókawm
a[mwd? tm&'¨0D&da,m a[mwd? yn0g a[mwd? £ar[d acg bdu©a0 pwl[d "ar®[d orEém*awm
bdu©K tyPÖuy#dy'H y#dyaEém a[mwd? a,medpó tm&'¨g a[mwd tmo0geH c,m,mwd/
(tH? yg? 1? 388)
32/ {0H ar okwH -- {uH or,H b*0g om0w¬d,H 0d[&wd aZw0ae temxyd@duó tm&mar/
wMw acg b*0g bdu©L tmraEÅod ]]bdu©a0g}}wd/ ]]b'aEÅ}}wd bdu©L b*0awm ypöaómoHk/
(tH? yg? 2? 1)
ygVdo'´gydkYcscsuf
94
tajccHajymif;vJyHk
1/ow¬+K> mç od ow¬m'd*kdPf;
2/ow¬+K> ?ç eH ykv’dif Oum&EÅ
3/ow¬+K> m& ow¬K (bk&m;) ½kyfpOfyHk
ã uwåKç cwåK-trwf? trwfa[m uwåKç cwåK wdkY\ tmvkyfodonf {odkYajymif;í uawåç cawå [k
½SdEdkifonf/ *odaMumifh uwåK\ Oonf tm&odkYajymif;í uwåm&[kvnf; ½SdEdkifonf/ aewåKaemufu
o®ðonf {odkYajymif;í aeawå[kvnf;½SdEdkifonf/
pnf;rsOf;rsm;
148/ ow¬Kydwm'DerSm odo®ð odavmaygp/ odaMumifh ow¬Kydwk ponfwdkY\ tqHk; Oonf tmodkYajymif;
NyD; odonf aysmufuG,foGm;onf/
149/ tanoGm&wåH/ odrSwyg;aom 0dbwfaMumifh ow¬K ydwkwdkY\ tqHk;Oonf tm&odkYajymif;onf/
150/ 0g eHrSd/ eHaMumifh ow¬K ydwkwdkY\ tqHk;Oonf wcgw&H tm&odkYajymif;onf/
151/ ow¬KewåÍö/ eHaMumifh ow¬K ydwkwdkY\ tqHk;Oonf t odkYajymif;onf/
152/ Ooo®ð oavmaygp/ oaMumifh ow¬K ydwkwdkY\ tqHk;Oonf O odkY xyfajymif;onf/ ovnf;
aysmufuG,foGm;onf/ Oxyfajymif;jcif;jzifh cdkifNrJoGm;í tm&odkY rajymif;awmhay/
154/ wawma,mearmwk/ OrS ajymif;vmaom tm&rSaemuf a,monf MoodkY ajymif;onf/
155/ wawmo®drd/ tm&aemufu o®ð onf £odkYajymif;onf/ (wawmjzifhtm&aemufr[kwfaom o®ðudk
vnf; £odkYajymif;onf? bk0dç 'd0d)
156/ emtm/ tm& aemufu em onf tm odkY ajymif;onf/
157/ tma&m&órDuma&/ o®ð onf £odkYajymif;u tm&\ tmonf t odkYajymif;onf/
107/ oAÁa,mederm{/ tm{ okwfcGJjzifh tm&aemufu yxrma,monf tmç 'kwd,ma,monf
{odkYajymif;oonf/
38/ okeH[dokp/ okç eHç [d 0dbwfwdkYaMumifh a½SUu o&onf 'DCodkY ajymif;onf/
rajymif;onfh tcgvnf;½Sdonf/
66/ psvawm oó aem 0g/ psv wdkY aemufu o onf aem odkYajymif;onf/
218/ trS wkrS(y)o®mem0/ o®mudk em0dbwf ajymif;vJyHktwkdif; ajymif;Edkifonf/
ydwkESifh½kyfpOfyHk^ajymif;vJyHkwlaompum;vHk;rsm;
ydwkponftwGufpOf;rsOf;
tpDt&ifxl;
y rmwm rmwa&m
tm abmwd rmwç rmwm abmwda,m rmwa&m
'k rmw&H (rmwHk) rmwa&m (rmwa&)
w rmw&mç rmwk,mç rmwa&[dç rmwa&bdç rmwl[dç rmwlbd
p rmwkç rmwkóç rmwk,mç rmw&meHç rmwmeHç rmwleH
rD rmw&mç rmwk,mç rmwa&[dç rmwa&bdç rmwl[dç rmwlbd
q rmwkç rmwkóç rmwk,mç rmw&meHç rmwmeHç rmwleH
o rmwko®ðç rmwkrSdç rmw&dç rmwk,mç rmwk,H rmwa&okç rmwlok
(ed½kwåd'DyeDygXf-114)
tpD&ifxl;
1/ rmwkü emç o(2)ç o®mç o®ð {u0kpf ig;vHk;ü rwsm? o®ðü rwsH [k½SdEdkifonf/
2/ ydwkü emç o(2)ç o®mç o®ð {u0kpf ig;vHk;ü aywsm? o®ðü aywsH [k½SdEdkifonf/
3/ tmvkyfodonf {odkY ajymif;onf/ tpä&d,H eE´rmaw? eE´rmaw-eE´r,fawmf? tpä&d,H-
tHhMozG,f½SdaypG?
½kyfajymif;yHk
pnf;rsOf;rsm;
61/ yawm,m/ yaemufu emç oç o®mç o®ð onf ,modkYajymif;onf/
61/ awok0¹d/ rmwkü wk\ Oonf aysmufuG,foGm;NyD; rm\ tonf todkYajymif;onf/
165/ Cyawmo®ð,H0g/ Cyaemufu o®ðonf ,HodkYajymif;onf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
99
raem*kdPf; tum&EÅ ykvd’if ^ eykv’dif
½kyfajymif;yHk
re + tH = raem re + em = reom
a-m (o) m
re + o = reaom re + o®ð = reod
(o) a-m (o) -d
pOf;rsOf;rsm;
(ed,H) omç aomç od yg? ud&d,m Mo? tv,f Mo? raem*kdPf;[kod/ (v,fwDy'rmvm? y-76)
ã (OD;awZ uJhodkY emrnfa[m awZç ,oç qE´ wdkYonf ykHvdefyk&dom'd*kdPf; jzpfonf/ ysufjcif;
t"dyÜg,f½Sdaom 0,ç BuD;yGm;jcif;ç ukokdvfaumif;rI t"dyÜg,f½Sdaom t,ç o&½SpfvHk;udk qdkvdkaom
o& wdkYonf ykvdefyk&dom'd*kdPf;jzpfonf/ &a[m onf edygwfvnf; jzpfEdkifonf)
(tajcjyKo'´gwGJbuf-53)
pOf;rsOf;rsm;
54/ aom 0g/ tum&EÅyk'f aemufu emonf aom odkYajymif;onf/
55/ 'DaCma&[d/ 'DC Mo& o'´gwdkY aemufu o®monf aomodkY ajymif;onf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
101
raem*Pm'd*kdPf;
yxr raem*Pm'd*kdPf;0ifyk'frsm;
xmro'´g ykv’dif½kyfpOfyHk
y xmarm xmrm
tm abm xmrç xmrm abmaEÅm xmrm
'k xmrH xmar
w xmareç xmromç xmrkemç xmraom xmar[dç xmarbd
ygVdo'´gydkYcscsuf
102
p xmróç xmraomç xmrkaemç xmrmeH
rD xmro®mç xmrrSmç xmrmç xmrkem xmar[dç xmarbd
q xmróç xmraomç xmrkaemç xmrmeH
o xmro®ðç xmrrSdç xmarç xmrod xmarok
xmr + em = xmraom
aom
xmrkaemç xmrkem ponfudk ur®twdkif; odyg/ pmrsufESm 9-udk jyefMunfhyg/
y tmayg tmyg
tm abm tmyç tmyg abmaEÅm tmyg
'k tmyHç tmayg tmay
w tmaye (]tmyom}[k r½Sd) tmay[dç tmaybd
p tmyó (]tmyaom}[k r½Sd) tmygeH
rD tmyo®mç tmyrSmç tmyg tmay[dç tmaybd
q tmyó (]tmyaom}[k r½Sd) tmygeH
o tmyo®ðç tmyrSdç tmay (]tmyod}[k r½Sd) tmayok
*kdPf;0ifyk'frsm;
tpDt&ifxl;
1/ taemif [d wcgw&H ausaysmuf? yHkpH-bkÍÆ
2/ [dç rdç r a½SUu t> tm ajymif;? ykpH-bkÍÆm[d? bkÍÆmrd? bkÍÆmr
taem"d
(1) oaAÁ owåm ta0&m a[mEÅK? tAsmyZÆm a[mEÅK? teDCm a[mEÅK? okcD twåmeH y&d[&EÅK (arwåm)/
'ku©m rkpöEÅK (u½kPm)/ ,xmv'¨orÜwådawm rm 0d*päEÅK (rk'dwm) ur®óum (Oayu©m)/
(2) oaAÁ ygPm . . ./
(3) oaAÁ blwm . . ./
(4) oaAÁ yk*¾vm . . ./
(5) oaAÁ twåbm0y&d,myEém . . ./
Mo"d
(6) oAÁm £w¬da,m . . ./
(7) oaAÁ yk&dom . . ./
(8) oaAÁ t&d,m . . ./
(9) oaAÁ te&d,m . . ./
(10) oaAÁ a'0g . . ./
(11) oaAÁ rEkóm . . ./
(12) oaAÁ 0dedygwdum ta0&m a[mEÅK? tAsmyZÆm a[mEÅK? teDCm a[mEÅK? okcD twåmeH
y&d[&EÅK (arwåm)/ 'ku©m rkpöEÅK (u½kPm)/ ,xmv'¨orÜwådawm rm 0d*päEÅK (rk'dwm)
ur®óum (Oayu©m)/
yk&w¬drm, 'dom, ypädrm, 'dom, Owå&m, 'dom, 'u©dPm, 'dom,ç yk&w¬drm,
tEk'dom, ypädrm, tEk'dom, Owå&m, tEk'dom, 'u©dPm, tEk'dom, a[|drm, 'dom,
Oy&drm, 'dom, oaAÁ owåm (y) oaAÁ 0dedygwdum (y) ur®óum/ (edos oN*Ø[fbm#D 650)
ygVd-jrefrm tbd"mef
a[mEÅK-jzpfMuygap ygP(yk) xGufouf0ifouf½Sdaom 0dedygwdu(wd) tyg,fbHkom;
t-a0&(wd) &efr½Sdonf owå0g Mo"d(y) ydkif;jcm;jcif;
t-AsmyZÆ(yk?e)pdwfqif;&Jjcif;r½Sdol blw(yk?e) cE¨mig;yg;xif½Sm;jzpfol taem"d(e+Mo"d) (wd) tydkif;tjcm;
teDC(wd) qif;&Jr½Sdol yk*¾v(y) yk*¾Kdvf? owå0g r½Sdaom
y&d+[&-aqmif twåbm0+y&d,myEé(wd) twåabmü yk&w¬dr(wd) ta½SUjzpfaom
'ku©(e)qif;&J tusKHk;0ifol Owå&(wd) ajrmuft&yfjzpfaom
rkpö-vGwf t&d,(wd) t&d,m 'u©dP(wd) awmift&yfjzpfaom
,xmv'¨orÜwåd(xD)-&NyD;pnf;pdrf te&d,(e+t&d,) (wd) ykxkZOf ypädr(wd)taemuft&yfjzpfaom
0d*pä-ukefcef;çuif;aysmufçysufpD; a'0(y) ewf 'dom(£)t&yfrsufESm
ur®+ou=ur®óu(wd) rEkó(y)vl tEk'dom(£)taxmifht&yf
uHomvQif udk,fydkifOpöm½Sdol £w¬d(£) rdef;r
ygVdo'´gydkYcscsuf
106
ig;yg;oDv cH,laqmufwnfyHk
t[H baEÅ wdo&aPe o[ yÍöoDvH "r®H ,mpmrd tEk*¾[H uwGm oDvH a'x ar baEÅ/
('kwd,rÜd - -) (wwd,rÜd - -)
tpDt&ifxl;
{,sç {,smodç {,smrd > { ajymif;? ykpH-*apä
{,sKH > OH ajymif;? ykpH-*päKH
owårDtoHk;jyKyHk
ygVd-jrefrmtbd"mef
(0denf;i,fav;apmifygXf-ESm 4)
ygVd-jrefrmtbd"mef
oAÁo'´g^,o'´g ½kyfpOfyHk
y oAÁm oAÁmç oAÁma,m
tm abmwd oaAÁ abmwda,m oAÁmç oAÁma,m
'k oAÁH oAÁmç oAÁma,m
w oAÁm, oAÁm[dç oAÁmbd
p oAÁm,ç oAÁóm oAÁmoHç oAÁmomeH
r oAÁm, oAÁm[dç oAÁmbd
q oAÁm,ç oAÁóm oAÁmoHç oAÁmomeH
o oAÁm,Hç oAÁóH oAÁmok
pnf;rsOf;rsm;
128/ Cyawm o®ð omeH oHom/ Cytrnf½Sdaom oAÁemrfwdkY aemufu o®ðç o 0dbwfwdkYonf
tpOftwdkif; wcgw&H oHç o wdkY ajymif;onf/
11/ oHomaoGu 0paeok p/ {u0kpf0dbwf oH om tjyKaMumifh o vm/
15/ aCm&óH/ {u0kpfjzpfukefaom oHç om tjyKwdkYaMumifh Ctrnf½Sdaom tmonf todkYajymif;onf/
½kyfajymif;vJyHk
o&P*reH y&dykPÖH/
tmr baEÅ/
£w¬dvdef
oAÁemrf wo'´g ½kyfpOfyHk
{u0kpf A[k0kpf
w/ w + m + em = wm, w + m + em = em,
m, e m,
w + m + o = wm,^em, w + m + eH = wmoH^wmomeH
e m, oH^omeH
w + m + eH = emoH^emomeH
e oH^omeH
w + m + ok = wmok w + m + ok = emok
e
£w¬dvdef
oAÁemrf {wo'´g ½kyfpOfyHk
{u0kpf A[k0kpf
y/ £rm + od = t,H
t,H
p^q/ £r + m + o = tóm
t ? (o) om
ygVd-jrefrmtbd"mef
ygVd-jrefrmtbd"mef
½kyfNyD;yHk
trk + od = t'Hk trk + od = trHk trk + a,m = trl trk + a,m =trled
t'kH ? H> . rf+K> L rf+K> L ed
trk + ? H = t'kH trk + ? H = trHk
t'Hk H
1 v,fwDy'rmvmjy
2 v,fwDy'rmvmjy
ygVdo'´gydkYcscsuf
118
trk + od = tok trk + od = trk trk + a,m = trl trk + a,m = trka,m
rf>of+K rf+K> L
ã tok trk wdkYaemuf u tu©&mqufí tokaumç tokuHç tokum? trkaumç trkuHç trkum
ponfjzifh yk&dom'd*dkPf; pdwåm'd*kdPf; unm'd*kdPf; wdkYtwdkif; ½kyfpOf&rnf/
£ar[d wD[d "ar®[d orEém*wó Ak'¨ó b*0awm oAÁH um,ur®H ÓPykAÁ*FrH ÓPmEky&d0wåH?
oAÁH 0pDur®H ÓPykAÁ*FrH ÓPmEky&d0wåH? oAÁH raemur®H ÓPykAÁ*FrH ÓPmEky&d0wåH/
£ar[d q[d "ar®[d orEém*wó Ak'¨ó b*0awm ew¬d qE´ó [med? ew¬d "r®a'oem,
[med? ew¬d 0D&d,ó [med? ew¬d 0dyóem, [med? ew¬d orm"dó [med? ew¬d 0drkwåd,m [med/
£ar[d 'Gg'o[d "ar®[d orEém*wó Ak'¨ó b*0awm ew¬d '0g? ew¬d &0g? ew¬d tzk#H?
ew¬d a0*g,dwwåH? ew¬d tAsm0#raem? ew¬d tyÜ#docFgEkayu©m/
ygVd-jrefrmtbd"mef
pnf;rsOf;rsm;
y/ &wåd + od = &wåd
&wåd + a,m = &wåD &wåd + a,m = &wåda,m
wåf+-d> -D
&wåd + a,m = &awsm
wåf+-d> -s a-m
tm/ (yxrmESifhwl)
(c) Oum&EÅ
*kdPf;0ifyk'frsm;
ygVdo'´gydkYcscsuf
123
(c) ODum&EÅ
*kdPf;0ifyk'frsm;
w/ 0"l + em = 0"k,m
"f+L>K ,m
ygVdo'´gydkYcscsuf
124
&wåm'd*dkPf; (ykv’dif)
(u) tmum&EÅ (C) O
(c) £um&EÅ (i) OD
(*) þum&EÅ (p) Mo
(u) tmum&EÅ (om-acG;) om> ome
y om omç omaem
tm a[1 oç om a[ omç omaem
'k oHç omeH aoç omae
w omem(aoe)2 omae[dç omaebd (om[d? ombd)
p omó(oó? om,) omeH
rD omem(oo®m?orSm?om) omae[dç omaebd (om[d? ombd)
q omó(oó) omeH
o omae(oo®ð?orSd?ao) omaeok (tajcjyKo'´gwGJzuf-82)
pnf;rsOf;rsm;
33/ taCm &ó aru0pe a,moGydp/ {u0kpf0dbwf a,m0dbwfaMumifh Cr[kwfaom 'DConf
&óodkYajymif;onf/ od0dbwfaMumifhum; &óodkYrajymif;/
34/ e odo®dr eyHkoumed/ odaMumifh eyHkvdifr[kwfaom £w¬dvdif ykv’dif 'DCo&onf &óodkYrajymif;/
106/ [d0dbwådrSdp/ [d0dbwfaMumifh ykr\ tqHk;tonf tme odkYjymif;onf/ pjzifh 0dbwftm;vHkaMumifh
rC0,k0wdkY\ tqHk;tonf &Hcg tmeodkYajymif;onf/
½kyfNyD;yHk
y/ om + od = om om + a,m = om
of+m>? m
tm/ om + od = oç om om (yxrma,mESifhwl)
of+m>?> m>?
'k/ oH+ ?H = oH om om + ?H = omeH
of+m>?>me
pnf;rsOf;rsm;
t*¾d + od = t*¾ded
*¾f+-d>-ded
*kdPf;0ifyk'frsm;
pnf;rsOf;
*kdPf0ifyk'frsm;
*kdPf0ifyk'frsm;
ã tbdblç 0wåblç orÇLç yblç 0dblç y&mbdbl wdkYudk o,rÇL twdkif; ajymif;yg/ oAÁnL a0'*l
0dnL ponfwdkYü a,mwdkYonf a0godkYrajymif;yJ aemodkYajymif;onf/ o[blü a,mwdkYonf a0gçaem
ESpfrsKd;vHk; ajymif;onf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
128
(p) Moum&EÅ (a*g-EGm;)
a*g> *g0ç*0
y a*g *ga0gç *a0g
tm a[ a*g abmaEÅm *ga0gç *a0g
'k *0Hç *g0Hç *g0Hk *ga0gç *a0g
w *ga0eç *a0e a*g[dç a*gbd
p *g0óç *0ó *0Hç a*geHç *kEéH
rD *g0o®mç *g0rSmç *g0g
*0o®mç *0rSmç *0g a*g[dç a*gbd
q *g0óç *0ó *0Hç a*geHç *kEéH
o *g0o®ðç*g0rdSç *ga0
*0o®ðç *0rSdç *a0 *ga0okç *a0okç a*gok
pnf;rsOf;
pnf;rsOf;rsm;
*kdPf;0ifyk'frsm;
t|d-t½kd; tu©dçtpäd-rsufvHk;
ow¬d-aygif 0g&d-a&
'"d-EdkY"rf; oyÜd-axmywf
ygVdo'´gydkYcscsuf
130
(c) þum&EÅ (okcum&D-csrf;omudkjyKavh½Sdaom'ge)
pnf;rsOf;rsm;
*kdPf;0ifyk'frsm;
ygVdo'´gydkYcscsuf
131
(*) Oum&EÅ (tm,k-touf)
*kdPf;0ifyk'frsm;
ygVdo'´gydkYcscsuf
132
(C) ODum&EÅ (a*gMwbl-a*gMwbkpdwf)
*kdPf;0ifyk'frsm;
"r®nL-w&m;udkodaom ÓPf
tbdbl-vTrf;rdk;aom(ÓPfçpdwf)
pnf;rsOf;rsm;
101/ ykrEÅóm odrSd/ odaMumifh ykrç rC0ç ,k0ç t'¨ wdkY\ tonf 0dbwfESifhtwl tmodkY ajymif;onf/
102/ trmvyaeu0pae/ tmvkyf{u0kpf od0dbwfaMumifh 0dbwfESifhwuG ykr\ tqHk;tonf tHodkY
ajymif;onf/
103/ ormao p 0dbmom/ ykrESifh tjcm;pumvHk; ESpfck aygif;pyf&mwGifvnf; tmvkyf {u0kpf od
0dbwfaMumifh 0dbwfESifhwuG ykr\ tqHk;tonf tHodkY &Hcg ajymif;onf/
(a[ £w¬dykrH=tHajymif;yHk? a[ £w¬dykrç £w¬dykrm=trHajymif;onfhyHk)
104/ a,moGm aem/ a,m0dbwfaMumifh 0dbwfESifhwuG ykr\ tqHk;tonf tmaemodkY ajymif;onf/
105/ tmae o®ðrSd 0g/ o®ð0dbwfaMumifh 0dbwfESifhwuG ykr\ tqHk;tonf tmaeodkY &Hcg ajymif;onf/
106/ [d0dbwådrSdp/ [d0dbwfaMumifh ykrtqHk;tonf tmaeodkYajymif;onf/ 0dbwftm;vHk;aMumifh rC0
,k0ponfwdkY\ tqHk;tonf tmeodkY &Hcg ajymif;onf/
107/ oko®d rm0g/ ok0dbwfaMumifh ykrtqHk;tonf &Hcg tmodkY ajymif;onf/
108/ OemrSd p/ emçoço®maMumifh ykrçur®çxmrçt'¨ wdkY\ tonf O (odkYr[kwf) tmodkY ajymif;onf/
109/ tur®EÅó p/ po'´gjzihf em ok aMumifh rC0 ,k0 wdkY\ tqHk;tudk tmjyK/
½kyfajymif;vJyHk
y/ ykr + od = ykrm ykr + a,m = ykrmaem
rf+? > m rf+? > tmaem
tm/ ykr + od = ykrH 'k/ ykr + ?H = ykrmeH
rf+? > ?H rf+? > tme
ygVdo'´gydkYcscsuf
134
w/ ykr + em = ykrkem ykr + em = ykrmem ykr + [d = ykrmae[d
rf+? > K rf+? > tm rf+?>tmae
p^q/ ykr + o = ykrkaem o/ ykr + o®ð = ykrmae ykr + ok = ykrmaeok
rf+?>K aem rf+? >tmae rf+?>tmae
ã tH0dbwfjzifh t'¨geHç [d0dbwfjzifh t'¨gae[dç o®ð0dbwfjzifh t'¨gae wdkYü t'¨\ tonf tmeodkY
ajymif;onf/ o®ð0dbwfjzifh t'¨edü o®ðonf edodkY ajymif;onf/ usef½kyfrsm;onf ykrtwdkif; jzpfonf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
136
&mZm'd*kdPf; ykv’dif tum&EÅ
pnf;rsOf;rsm;
84/ &mZó &anm &mZdaem ao/ oaMumifh &mZonf 0dbwfESifhtwl &anm &mZdaemodkY ajymif;onf/
85/ &nH eHrSd 0g/ eHaMumifh &mZonf 0dbwfESifhtwl &nHodkY ajymif;onf/
86/ emrSd &nm 0g/ emaMumifh &mZonf 0dbwfESifhtwl &nmodkY ajymif;onf/
87/ o®ðrSd &an &mZded/ o®ðaMumifh &mZonf 0dbwfESifhtwl &anç &mZdedodkY ajymif;onf/
00/ &mZódemrSd(arm*¾vmefusrf;)emaMumifh &mZ\ tonf £odkYajymif;onf/
118/ &mZó &mZk okeH[dok p/ okçeHç[d wdkYaMumifh &mZonf &mZkodkY wcgw&Hajymif;onf/
137/ jAwåoc&mZm'dawm trmeH/ jA[®ç twåç ocç &mZ wdkYaemufu tHonf tmeHodkY ajymif;onf/
138/ osmp/ jA[®ç twåç ocç &mZ wdkY aemufu odonf tmodkY ajymif;onf/
139/ a,mermaem/ jA[®ç twåç ocç &mZ wdkY aemufu a,mwkdYonf tmaemodkY ajymif;onf/
140/ ocawm pm a,maem/ oc aemufu a,mwkdYonf tma,m (odkYr[kwf) aemodkY ajymif;onf/
141/ o®d ar/ oc aemufu o®ðonf {odkY ajymif;onf/
142/ jA[®awm *ó p/ jA[® aemufu (tmvkyfod) *od onf {odkY ajymif;onf/
143/ ocEÅód aem em eH aook/ (a,mrSajymif;vmonfh) aemç emç eH o 0dbwfwdkYa½SUu oc\
tonf £odkYajymif;onf/
143/ tma&m [drSd 0g/ [daMumifh oc\ tonf wcgw&H tm&odkYajymif;onf/
144/ oke rHok0g/ okç eHç tH 0dbwfwdkYaMumifh oc\ tonf wcgw&H tm&odkYajymif;onf/
145/ jA[®awmwk o®ð ed/ jA[®ç ur®ç pr®ç rk'¨ç t'¨ wdkYaemufu o®ðonf edodkYajymif;onf/
146/ OwåH oemok/ oç emç eH wdkYaMumifh jA[®\ tonf OodkYajymif;onf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
137
160/ twåaEÅm [do®d rewåH/ [dç ok 0dbwfaMumifh twå\ tonf teodkYajymif;onf/
161/ wawm o®ðed/ twåaemufu o®ðonf edokdY ajymif;onf/
162/ oóaem/ twåaemufu oonf aemokdY ajymif;onf/
163/ o®mem/ twåaemufu o®monf emokdY ajymif;onf/
½kyfNyD;yHk
w twå + [d = twåae[d
wåf+?> ?e
ef+?> a
ygVdo'´gydkYcscsuf
139
ã tmwkr (udk,fç rdrdudk,f) udkvnf; yxrmç tmvkyfç 'kwd,mü twåESifhtwl ½kyfpOf^½kyfNyD;í
wwd,mrSpí owårDtxd yk&doESifhtwl ½kyfpOf^½kyfNyD;yg/
½kyfNyD;yHk
pnf;rsOf;rsm;
17/ trm yawm o®ðo®meH 0g/ yrnfaom £þ rS aemuf o®ðo®monf tpOftwdkif; tH tm odkY ajymif;
onf/ em ESifh o vnf; tm odkY ajymif;onf/
21/ y onó p/ 0dbwfrS ajymif;vmonfh Mo tm tH o&aMumifh £ þ onf , odkY ajymif;onf/
31/ tHarmed*¾[DwH psvay[d/ psvy aemuf tHonf ed*¾[dwfodkY ajymif;onf/
33/ taCm &ó aru0pe a,moGydp/ {u0kpf0dbwf a,m0dbwfaMumifh Cr[kwfaom 'DConf
&óodkYajymif;onf/ od0dbwfaMumifhum; &óodkYrajymif;/
61/ yawm,m/ yrnfaom £þ OODaemufu em o o®m o o®ð wdkYonf ,modkYajymif;onf/
67/ Cyawmp a,meH avmayg/ C y ps v wdkY\ aemufü½Sdaom a,monf wcgw&H aysmufuG,f
oGm;onf/
154/ wawma,mearmwkü wkjzifh a,monf a-m odkYajymif;onf/
165/ Cyawm o®ð,H0g/ C y wdkY\ aemuf½Sdaom o®ð onf wcgw&H ,H odkY ajymif;onf/
169/ aooawm avmyH *odyd/ od onf a-gç -gç ? H odkY rajymif;u aysmufuG,foGm;onf/
172/ tH,rDawm yonawm/ yrnfaom þaemufu tHonf ,H odkYajymif;onf/
193/ psvyg &óH/ *odaMumifh psvy rnfaom þOD wdkYonf &óodkYajymif;onf/
217/ ,0wH wve'um&meH AsÍÆemed pvÚZ um&wåH/ ,tu©&m½Sdukefaom wçvçeç' wdkYonf
tpOftwdkif; pçvçÚçZ odkY ajymif;onf/ (ajymif;NyDvQif a'Gabmf jzpfoGm;onf)
ygVdo'´gydkYcscsuf
141
½kyfNyD;yHk
*kdPf;0ifyk'frsm;
*dkPf;0ifyk'frsm;
pnf;rsOf;rsm;
½kyfNyD;yHk
vdif um&ef
ykHvdif um&ef = t tm £ þ O OD Mo
eykHvdif um&ef = t £ þ O OD Mo
£w¬dvdif um&ef = tm £ þ O OD Mo
ygVdo'´gydkYcscsuf
146
ykv’dif½kyfpOfrsm;
tum&EÅ (&mZm'd*dkPf;)
y ocg ocgaemçocga,mçocdaem
tm abm ocçocgçoac abmaEÅm ocgaemçocga,mçocdaem
'k ocgeHç ocg&Hç ocH ocgaemçocga,mçocdaem
w ocdem ocga&[dçbdçoac[dçbd
p^q ocdaemç ocdó ocDeHçocg&meHçocgeH
rD ocdem ocga&[dçbdçoac[dçbd
o oac ocga&okçoacok
tum&EÅ (*kP0g'd*dkPf;)
y *kP0g? *kP0aEÅm *kP0EÅm? *kP0aEÅm
tm abm *kP0H? *kP0? *kP0g abmaEÅm *kP0EÅm? *kP0aEÅm
'k *kP0H? *kP0EÅH *kP0aEÅ
w *kP0wm? *kP0aEÅe *kP0aEÅ[d? *kP0aEÅbd
p^q *kP0ó? *kP0awm? *kP0EÅó *kP0wH? *kP0EÅmeH?
rD *kP0wm? *kP0EÅo®m? *kP0EÅrSm? *kP0EÅm *kP0aEÅ[d? *kP0aEÅbd
o *kP0wd? *kP0EÅo®ð? *kP0EÅrSd? *kP0aEÅ *kP0aEÅok
ygVdo'´gydkYcscsuf
148
tum&EÅ(*päEÅm'd*kdPf;)
y *päH? *päaEÅm *päEÅm? *päaEÅm
tm abm *päH? *pä? *päm abmaEÅm *päEÅm? *päaEÅm
'k *päH? *päEÅH *päaEÅ
w *päwm? *päaEÅe *päaEÅ[d? *päaEÅbd
p^q *päó? *päawm? *päEÅó *päwH? *päEÅmeH
rD *päwm? *päEÅo®m? *päEÅrSm? *päaEÅm *päaEÅ[d? *päaEÅbd
o *päwd? *päEÅo®ð? *päEÅrSd? *päaEÅ *päaEÅok
tmum&EÅ (&wåm'd*kdPf;)
y om om
a[ oçom a[ om
'k oH ao
w aoe om[dçbd
p^q oóçom, omeH
rD oo®mçorSmçom om[dçbd
o oo®ðçorSdçao omok (v,fwDemrfy'rmvm-113)
Moum&EÅ (&wåm'd*kdPf;)
tum&EÅ pdwåm'd*kdPf;
y pdwåH pdwåm pdwåmed
tm abm pdwåçpdwåm b0EÅmed pdwåm pdwåmed
'k pdwåH pdawå pdwåmed
w pdawåe pdawå[dçbd
p^q pdwåó pdwåmeH
y pdwåo®m pdwårSm pdwåm pdawå[dçbd
o pdwåo®ð pdwårSd pdawå pdawåok
Moum&EÅ (&wåm'd*kdPf;)
þum&EÅ(e'g'd*kdPf;) þum&EÅ(*[ywm'd*kdPf;)
y e'D e'Dç e'da,m (eaZÆm) y *[ywmeD *[ywmeDDç*[ywmeda,m
tm abmwde'd abmwda,me'Dçe'da,m(eaZÆm) tm abmwd *[ywmed abmwda,m *[ywmeDç
'k e'ðçe'd,H e'Dç e'da,m (eaZÆm) *[ywmeda,m
w e'd,m (eZÆm) e'D[dçbd 'k *[ywmeðç*[ywmed,H *[ywmeDç
p^q e'd,m (eZÆm) e'DeH *[ywmeda,m
rD e'd,m (eZÆm) e'D[dçbd w *[ywmed,m *[ywmeD[dçbd
o e'd,mçe'd,H (eZÆH) e'Dok p^q *[ywmed,m *[ywmeDeH
rD *[ywmed,m *[ywmeD[dçbd
o *[ywmed,mç*[ywmed,H *[ywmeDok
ygVdo'´gydkYcscsuf
153
Oum&EÅ(&wåm'd*kdPf;) Oum&EÅ(ow¬m'd*kdPf;)
y ,m*k ,m*lç ,m*ka,m y rmwm rmwa&m
tm abmwd,m*k abmwda,m,m*lç,m*ka,m tm abmwd rmwçrmwm abmwda,m rmwa&m
'k ,m*kH ,m*lç,m*ka,m 'k rmw&H(rmwHk) rmwa&m (rmwa&)
w ,m*k,m ,m*l[dçbdç ,m*k[dçbd w rmw&mç rmwk,mç rmwa&[dçbdçrmwl[dçbd
p^q ,m*k,m ,m*leHç,m*keH p^q rmwkçrmwkóçrmwk,m rmw&meHçrmwmeHçrmwleH
rD ,m*k,m ,m*l[dçbdç ,m*k[dçbd rD rmw&mçrmwk,mç rmwa&[dçbdçrmwl[dçbd
o ,m*k,mç,m*k,H ,m*lokç,m*kok o rmwko®ðçrmwkrSdçrmw&dç
rmwk,mç rmwk,H rmwa&okç rmwlok
ykv’dif(oAÁ) eykv’dif(oAÁ)
y oaAÁm oaAÁ y oAÁH oAÁmed
tm abm oAÁçoAÁm abmaEÅm oaAÁ tm abm oAÁçoAÁm b0EÅmed oAÁmed
'k oAÁH oaAÁ 'k oAÁH oAÁmed
w oaAÁe oaAÁ[d^bd w oaAÁe oaAÁbd^bd
p^q oAÁó oaAÁoHçoaAÁomeH p^q oAÁó oaAÁoHçoaAÁomeH
rD oAÁo®mçrSm oaAÁ[d^bd rD oAÁo®mçrSm oaAÁ[d^bd
o oAÁo®ðçoAÁrSd oaAÁok o oAÁo®ðçoAÁrSd oaAÁok
£w¬dv’dif(oAÁ)
y oAÁm oAÁmçoAÁma,m ã uw&ç uwrç £w&ç tnç tnw&ç
tm abmwd oaAÁ abmwda,m oAÁmçoAÁma,m tnwr wdkYonf ykv’dif eykv’difü oAÁESifh
'k oAÁH oAÁmçoAÁma,m ½kyfpOf tvHk;pHkwlonf/ £w¬dvdifwGif oço®ðü
w oAÁm, oAÁm[dçbd uw&ponf\ tonf £odkYajymif;í
p^q oAÁm,çoAÁóm oAÁmoHçoAÁmomeH uw&dómç uw&dóH ponfjzifh oAÁxuf
rD oAÁm, oAÁm[dçbd ½kyfpOfydkonf/
o oAÁm,HçoAÁóH oAÁmok
£w¬dv’dif(ykAÁ)
ykv’dif(ykAÁ) y ykAÁm ykAÁmçykAÁma,m
y ykaAÁm ykaAÁçykAÁm tm abmwd ykaAÁ abmwda,m ykAÁmçykAÁma,m
tm abmykAÁçykAÁm abmaEÅm ykaAÁçykAÁm 'k ykAÁH ykAÁmçykAÁma,m
'k ykAÁH ykaAÁ w ykAÁm, ykAÁm[dçbd
w ykaAÁe ykaAÁ[d^bd p^q ykAÁm,çykAÁóm ykAÁmoHçykAÁmomeH
p^q ykAÁó ykaAÁoHçykaAÁomeH rD ykAÁm, ykAÁm[dçbd
rD ykAÁo®mçrSmçykAÁm ykaAÁ[d^bd o ykAÁm,HçykAÁóH ykAÁmok
o ykAÁo®ðçykAÁrSdçykaAÁ ykaAÁok
ã ykAÁ eykv’dif½kyfpOfyHkrSm oAÁtwdkif;om jzpfonf/ y&ç ty&ç 'u©dPç Owå&ç t"& wdkYudkvnf; ykAÁ
twdkif; ½kyfpOf&onf/ odkYaomf 'u©dPç Owå& \ £w¬dvdif½kyfpOf&mwGif o®ðü o®ðonf tm,odkYvnf;
ajymif;í 'u©dPm,ç 'u©Pm,Hç 'u©dPóH? Owå&m,ç Owå&m,Hç Owå&óH [k jzpfonf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
155
ã , onf vdifoHk;yg;vHk;ü oAÁESifh tvHk;pHk wlonf/
ykv’dif (w) eykv’dif (w)
y aom aeçaw y eHçwH emedçwmed
'k eHçwH aeçaw 'k eHçwH emedçwmed
w aeeçawe ae[dçbdçaw[dçbd
p^q eóçtóçwó aeoHçaeomeHç wwd,mrSpí ykv’difESifhwl
awoHçawomeH
rD eo®mçto®mçwo®mçerSmçwrSm ae[dçbdçaw[dçbd
o eo®ðçto®ðçwo®ðçerSdçwrSd aeokçawok
£w¬dvdif (w)
y om emç ema,mç wmç wma,m
'k eHç wH emç ema,mç wmç wma,m
w em,ç wm, em[dç embdç wm[dç wmbd
p^q wdómçwómçeómçtóm
wdóm,çwóm,çeóm,çtóm, emoHç emomeHç wmoHç wmomeH
em,ç wm,
rD em,ç wm, em[dç embdç wm[dç wmbd
o wdóHçwóHçeóHçtóH
em,Hç wm,H emokç wmok
eykv’dif (trk)
y t'kHçtrHk trlç trled
'k t'kHç trHk trlç trled
ygVdo'´gydkYcscsuf
157
ykv’dif (uð) £w¬dvdif (uð)
y aum au y um umçuma,m
'k uH au 'k uH umçuma,m
w aue au[dçbd w um, um[dçumbd
p^q uóçudó auoH? auomeH p^q um,çuóm umoHçumomeH
rD uo®mçurSm au[dçbd rD um, um[dçbd
o uo®ðçudo®ðçurSdçudrSd auok o um,Hç uóH umok
eykv’dif (uð)
y uð umed
'k uð umed
wd (oHk;ck) ½kyfpOfyHk
y^'k yÍö
w^rD yÍö[d
p^q yÍöEéH
o yÍöok
(vdefoHk;yg;vHk;½kyfpOfwl\)
a,m tm? ed? tmaem? tma,m? aem? Mo? a0g? aZÆm? {? £? a0? acs
[d bd
o®ð rSd? {? ed? ,H? tm,? tH? od? óH? wð? wd? ,m? £? Mo? tm? ZÆH
(pepfopfygVdo'´g 93-94)
ygVdo'´gydkYcscsuf
161
emrfyÍörydkif;vmypönf;rsm;
]awm Mw x "d 0 [ð [H [ " [dÍöeH 'g 'gpeH 'ged &[d "kem} þ 15 ypönf;udk
oAÁemrfyk'frsm;odkY quf&onf/ þypönfrsm;onf 0dbwfuJhodkY jzpfaomaMumifh þypönf;rsm; qufxm;aom
yk'fudk yk'f&m0ifatmif odçpaom0dwfrsm; rquf&awmh/ 0dbwfeufrsm;udk þypönf;rsm;u a[mEdkifonf/
q,fhig;ypönf;wGif awmypönf;onf yÍörDpaom udk;eufrSm oufonf/ [dÍöeH 'gpeH 'g 'ged &[d
"kem wdkYonf tcsdefumvjy owårDüoufonf/ usefypönf;wdkYonf ae&mjy owårDteufüoufonf/
oAÁawm-tvHk;pHkrS
ukawm-tb,ft&yfrS? tb,ft&yfwdkYrS (yÍörDeuf) ({u0kpf A[k0kpf ESpfeufoifh)
tcsdefumvjy
u'g-b,ftcgü? oAÁ'g-tvHk;pHkaomtcgü? tn'g-tjcm;aomtcgü? {u'g-wyg;aomtcgü?
,'g-tMuiftcgü? uk'gpeH-w&Hwcgü? w'gedç w'g-xdktcgü
{w&[dç t"kemç £'ged-þtcgüç ,cktcgü? o'g-tvHk;pHkaomtcgü? uk[dÍöeH-w&Hwcgü
ae&mjy
ukMw ukw¬ uw¬-tb,ft&yfü tb,ft&yfwdkYü? oAÁ"d-tvHk;pHküç tvHk;pHkwdkYü
uG-tb,ft&yfüç tb,ft&yfodkY? uk[ðç uk[H-tb,ft&yfüç tb,ft&yfwdkYü
w[ðç w[H-xdkt&yfüç xdkt&yfwdkYü? £[ç£"-þt&yfüç þt&yfwdkYü
,[ð-tMuift&yfüç tMuift&yfwdkYü?
ygVdo'´gydkYcscsuf
162
ã 15 ypönf;wGif awmypönf;onf rS? udk? aMumifh? onf? tm;jzifh? wGif? ü? [lí? \? [k udk;euf½Sd
\/ Mw ESifh x onf ü? onf? udk? odkY? rS? \? wGif-[k ckESpfeuf½Sd\? usefypönf;rsm;um;
ü-[laom teufüomjzpf\/ (pepfopfygVdo'´g-95)
awmypönf; udk;euf
Mw x ckepfeuf
ajymif;vJyHk
uð > uç uk
{w > tç {
£r > £ç tç {w
oAÁ > o
ygVdo'´gydkYcscsuf
164
tmcsmwf
uwåm; uH[lonfrSm emrf\qdkif&mjzpfonf/ Bud,mum;tmcsmwf\ qdkif&mjzpf\/ ygVdudk pDuHk;
EIef;zGJU&mü uH uwåm; Bud,mwdkYom tcsKyftjcm y"meaywnf;/ (179-tjcjyK)
tmcsmwfBud,m wnfaqmuf&mwGif tmcsmwf0dbwfudk toHk;jyK&rnf/ tmcsmwf0dbwfonf
0wårmef0dbwfç yÍörD0dbwfç owårD0dbwfç ya&mu©m0dbwfç [d,swåeD0dbwfç tZÆwåeD0dbwfç
b0dóEDÅ0dbwfç umvmwdywåd0dbwf [lí ½SpfrsKd;½Sd\/ wrsKd;wrsKd;ü 12-vHk;pD ½Sd\/ a½SU 6-vHk;udk
y&óyk'f[k emrnfrSJYí aemuf 6-vHk;udk twåaemyk'f[k emrnf rSJYavonf/ a½SU 6-vHk;wGifvnf; a½SUqHk;
2-vHk;udk a½SUqHk;uxm;aomaMumifh yXrykk&dof[k ac:onf/ tv,f 2-vHk;udk tv,frSmxm;aomaMumihf
rZÑdryk&dof[k ac:onf/ aemufqHk; 2-vHk;udk aemufqHk;usaomaMumifh Owåryk&dof[k ac:onf/
twåaemyk'f aemuf 6-vHk;udkvnf; y&ótwdkif; 2-vHk;pDudk yXr rZÑdr Owår[k ac:yHk odyg/ ]]yk&do}}
onf jynfhpHkjcif;[k t"dyÜg,f&onf/ yk'fwckckonf 0dbwfrygvQif rjynfhpHkao;ç tmcsmwf0dbwfygrS
jynfhpHkonf/ xdkYaMumifh tmcswf0dbwfudk yk&do(yk&dof)[k rSnfhac:onf/
tmcsmwf0dbwf 8-rsKd;wGif wrsKd;wrsKd;ü 0dbwf 12-vHk;½SdaomaMumifh tmcsmwf0dbwf 96-vHk;½Sd\/
xdkwGif y&óyk'f 48-vHk;ç twåaemyk'f 48-vHk;½Sd\/ tmcswf0dwbf 96-vHk;udk yXr rZÑdr Owåryk&dof
oHk; rsKd;jzifh cGJjcm;vQif yXryk&dof-32? rZÑdryk&dof-32? Owåryk&dof-32 jzpf\/
tmcswf0dbwf 8-rsKd;
0wårmem
wd tEÅd od x rd r aw taEÅ ao a0S { arS
yÍörD
wk tEÅK [d x rd r wH tEÅH ók a0Sg { tmrao
owårD
{,s {,sKH {,smod {,smx {,smrd {,smr {x {&H {axm {,sma0Sg {,sH {,smarS
ya&mu©m
t O { w¬ t rS w¬ a& aw¬m a0Sg £ arS
[d,swåeD
tm OK Mo w¬ t rSm w¬ w¬KH ao 0SH £H rSao
tZÆwåeD
þ OH Mo w¬ £H rSm tm OK ao 0SH t arS
b0dóEÅD
ówd óEÅd ówd óx ómrd ómr óaw óaEÅ óao óa0S óH ómarS
umvm
óm óHok aó óx óH ómrSm óx óðok óao óa0S óð ómrao
wdywåd
ygVdo'´gydkYcscsuf
165
tenf;qHk; uwåm;ESifhBud,m ESpfrsKd;ygaom pum;&yfESifh uwåm;ç uHç Bud,m oHk;rsKd;ygaom
pum;&yfudk 0gus[k ac:onf/ 0gusonf uwåm;a[m0gus (Active Voice) uHa[m0gus (Passive
Voice) [k ESpfrsKd;½Sd\/ uwåm;a[m0gusü uwåm;udk yxrm0dbwfjzifh a&;&onf/ uHudk 'kwd,mjzifh
a&;&onf/ uHa[m0gusü uHudk yxrm0dbwfjzifh a&;&onf/ uwåm;udk wwd,m0dbwfjzifh a&;&onf/
uwåm;a[m0gus
ã uwåm;a[m 0gusü
1/ uwåm;udk yxrmESifh a&;yHk
2/ uHudk 'kwd,mESifh a&;yHk
3/ uwåm;ESifh Bud,mudk tenf; trsm;ç o'´g yk&dof udkufnDatmif a&;yHk wdkYudk
owdjyKyg/
uHa[m0gus
uHa[m 0gusü uHonf emro'´g jzpfygu Bud,mudk yxryk&dof ( wdç tEÅd ) ponfjzifh
a&;&onf/ uwåm;onf tenf;jzpfygu wd-jzifh a&;&rnf/ uwåm;onf trsm;jzpfygu tEÅd-jzifh
a&;&rnf/uHa[mBud,mudk rl&if;"mwf (*päf-ponf) + -D, odkYr[kwf , (uHa[moauFwjyypönf;) +
tmcsmwf0dbwf (wdç tEÅdponf) jzifh a&;&onf/
ã uHa[m 0gusü
1/ uHudk yxrmESifh a&;yHk
2/ uwåm;udk wwd,mESifh a&;yHk
3/ uHESifh Bud,mudk tenf; trsm;ç o'´g yk&dof udkufnDatmif a&;yHk wdkYudk owdjyKyg/
emra,m* A[k0kpf
wkrSa,m* {u0kpf
trSa,m* {u0kpf
trSa,m* A[k0kpf
(1)0wårmef
y&óyk'f twåaemyk'f
a,m* {u0kpf A[k0kpf {u0kpf A[k0kpf
emr *päwd? *apä *päEÅd? *päa& *päaw *päaEÅ?*päa&
wkrS *päod? *apä *päx *päao *päa0S
trS *pämrd?*apä *pämr *apä *pämarS
(yg#vdykwåH-yg#vdykwfjynfodkY?*päwd-oGm;\?om0w¬d,H-om0w¬djynfodkY?y0dowd-(qGrf;tvdkYiSg)0if\?aZw0ae-
aZw0ef ausmif;ü? 0d[&wd-ae\ t[H-igonf? rHoH-tom;udk? ecg'grd-rpm;yg/ abm-tarmif? t[H-ig-
onf? rHoH-tom;udk? cg'grd-pm;yg\/ £[-þt&yfü? rv’m-vufa0SYorm;wdkYonf? ,kZÆEÅd-xdk;owfMuukef\)
ygVdo'´gydkYcscsuf
171
2/ jzpfNyD;umpESifh jzpfcgeD;udk ajymqdka&;om;yHk
ukawm b0H tm*päwd? yg#vdykwåawm tm*pämrd/ (jzpfNyD;ump)
uk[ð *päod? om0w¬d,H *pämrd/ (jzpfcgeD;)
r,H bPmr/ (jzpfcgeD;)
(b0H-t½Sifonf? ukawm-tb,ft&yfrS? tm*päwd-vmcJhygoenf;? yg#vdykwåawm-yg#vdykwfjynfrS? tm*päwd-
vmcJhyg\/ uk[ð-tb,ft&yfodkY? *päwd-oGm;rvdkYvJ? om00w¬d,H-om0w¬djynfodkY? *pämrd-oGm;rvdkY)
ed&,H Ele *pämrd? ew¬d ar {w¬ oHoa,m(i&JodkY pifppf oGm;&rnf? þudpöü igtwGuf
oHo,r½Sd)
"k0H Aka'¨g b0gr[H (rcRwf ig bk&m; jzpfvdrfhrnf)
reom ap y'ka|e bmowd 0g ua&mwd 0g(ysufaompdwfjzifh wu,f ajymonfjzpfap jyKvkyf
onfjzpfap)
5/ u'gç u&[dESifh jzpfvmrnfudk ajymvdk&mü wcgw&H 0wårmefoHk;
u'g *päwd (b,fawmhoGm;rvJ)
u&[d *päwd^ u'g *rdówd/ (b,fawmh oGm;rvJ)
u'g um0dEéH yómrd/ (b,ftcgü AdóEdk;udk jrif&ygtHhenf;)
u&[d ouF&H 'u©mrd (b,ftcgrS ra[oG&udk jrif&ygtHhenf;)
(2) yÍörD
y&óyk'f twåaemyk'f
a,m* {u0kpf A[k0kpf {u0kpf A[k0kpf
emr bkÍÆwk bkÍÆEÅK bkÍÆwH bkÍÆEÅH
wkrS bkÍÆ? bkÍÆm[d bkÍÆx bkÍÆók bkÍÆa0Sg
trS bkÍÆmrd bkÍÆmr bkaÍÆ bkÍÆmrao
apcdkif;jcif;/ ua&mwk ukovH/ okPmwk ar baEÅ oHaCm/ *grH *päwk abm 'ged/
awmif;wjcif;/ okcH aw a[mwk oAÁ'g/ t[H okcD b0grd/
usdefpmqdkjcif;/ {udum o,ae aowk? ,m aw tarÁ t0g[&d (pGyfpGJcH&í r[kwfaMumif;jyqdkjcif;)
usdefqJjcif;/ wH tEkAE¨wk r[ðoD/ tu©,H a[mwk aw b,H/ rk'¨g zvwk owå"m/
awmif;jcif;/ ''g[d y0&H *ZH/ ''g[d ar *gr0&H/
ygVdo'´gydkYcscsuf
173
qufpyfar;jcif;/ udEéK abm tbd"r®H 0g okaPmrdç O'g[k 0de,H 0g okaPmrd/ uð abm a0'H
t"d,mrdç O'g[k wuúH t"d,mrd/ (½kd;½kd;tar;r[kwfç udpöESpfck qufpyfar;jcif;)
qkawmif;jcif;/ t,H okrermvm0 yd,m a[mrd b0gba0/ £rH [w¬ð 0DwyDawe oav’e
0dZÑmaywGm ZD0dwu©,H ygaywGm qAÁPÖ&o®ð 0doZÆaEÅ ,ru'aEÅ tm[&maywHk
orw¬m a[mrd/
{,sç {,sKH? {,smodç {,smx? {,smrdç {,smr? {xç {&H? {axmç {,sma0Sg? {,sHç {,smarS/
y&óyk'f twåaemyk'f
a,m* {u0kpf A[k0kpf {u0kpf A[k0kpf
emr 'daAÁ,sç 'daAÁ 'daAÁ,sKH 'daAÁx 'daAÁ&H
wkrS 'daAÁ,smodç 'daAÁ 'daAÁ,smx 'daAÁaxm 'daAÁ,sma0Sg
trS 'daAÁ,smrdç 'daAÁ 'daAÁ,smr 'daAÁ,sHç 'daAÁ 'daAÁ,smarS
tpDt&ifxl;
{,sç {,smodç {,smrdç {,sH > { ajymif;? ykpH-'daAÁ
{,s> tm ajymif;? ykpH-u,d&m ("r®y' | y 40)
{x> rS { tm ajymif;? ykpH-u,d&mx
{,smr> {,smrkç {rk ajymif;? ykpH-r,H b0a,smrkçba0rk-jzpfukef&m\/(o'´oHcdyftajz)
owårDtoHk;jyKyHk
(4) ya&mu©m
tpDt&ifxl;
w¬ç a&ç aw¬mç rSç arS AsOf;0dbwfaESmif;&mü £vm/ yHkpH-Abl0dw¬ç Abl0da& ponf
y&óyk'f twåaemyk'f
jzpfNyD;onfudk arhavsmhjcif;/ t[H 0dvvmyH ud&/ t[H pum&H ud&/ t[H Abl0H ud&/
rod[efaqmifjcif;/ em[H uvda*F Z*gr/ (aejcif;\taMumif;&if;udkygzHk;onf/
½kd;½kd;zHk;&mü ]]em[H t0oð}} raebl;yg[k tZÆwåeDoHk;)
olwyg;ajymoH wqifhMum;&jcif;/ aom tm[ ud&/ wGH Abla0 ud&/ {0H ud& ayg&mPm[k/
1 tH (upönf;o'´gBuD;ygXf 222)
2 £H (upönf;o'´gBuD;ygXf 222)
ygVdo'´gydkYcscsuf
177
(5) [d,swåeD
tmç OD? Moç w¬? tç rSm? w¬ç w¬KH? aoç 0SH? £Hç rSao/
y&óyk'f twåaemyk'f
tpDt&ifxl;
1/ "mwftpü tvm? yHkpH-tb0g ponf
2/ tmç OD> tç O yHkpH-tb0ç tb0k ponf
3/ Mo > tç £ yHkpH-tb0ç tb0d ponf
4/ w¬> x yHkpH-tb0x
5/ rSm > rS yHkpH-tb0rS
y&óyk'f twåaemyk'f
a,m* {u0kpf A[k0kpf {u0kpf A[k0kpf
emr tb0Dç b0D? tb0Hkçb0Hk tb0gçb0g? tb0lç b0l
tb0dç b0dç tb0ðokçb0ðok tb0dw¬çb0dw¬? tb0kç b0k
tb0Hokç b0Hok
wkrS tba0gçba0gçtb0çb0ç tb0dw¬çb0dw¬ tb0daoçb0dao? tb0d0SHçb0d0SH?
tb0dçb0d tb0kw¬çb0kw¬
trS tb0ðç b0ð tb0drSmçb0drSmç tb0ç b0? tb0darSçb0darS?
tb0drSçb0drS tb0Hç b0H
tb0krSmçb0krSm
tb0krSç b0krS
ówdç óEÅdç óodç óxç ómrdç ómr? óawç óaEÅç óaoç óa0Sç óHç ómarS/
y&óyk'f twåaemyk'f
a,m* {u0kpf A[k0kpf {u0kpf A[k0kpf
emr *pädówd *pädóEÅdç *pädóa& *pädóaw *pädóaEÅç *pädóa&
wkrS *pädóod *pädóx *pädóao *pädóa0S
trS *pädómrd *pädómr *pädóH *pädómarS
toHk;jyKyHk
1/ aemiftem*wf jzpfysufrnfhtaMumif;t&mudk ajymqdka&;om;vdkaomtcg
2/ *&[(uJh&Jhjcif;t"dyÜg,f&aom)emrESifhwGJNyD; twdwfutaMumif;t&mudk ajymvdk&mtcg
3/ 0drS,(tHhMojcif;t"dyÜg,f&aom)emrESifhwGJNyD; twdwfutaMumif;t&mudk ajymvdk&mtcg
4/ twdwfu tjzpftysufudk ,Mw[d-emr-ESifh thHMopGm ajymvdk&mtcg
5/ twdwfu tjzpftysufudk uxH[d-emr-ESifh uJh&Jhjypfwif ajymvdk&mtcg wdkYü b0dóEÅDudk toHk;jyKonf/
1-yHkpH? aom *pädówd? aw *pädóEÅd/ aom-xdkolonf? *pädówd-oGm;vwHh? aw-xdkolwdkYonf? *pädóEÅd-
oGm;ukefvwHh/
2-yHkpH? £ar [d emr uvsmP"r®m y#dZmedóEÅd? £ar([d)þraumif;aomw&m;½SdolwdkYonf? uvsmP"r®m-
aumif;aomw&m;½dSolwdkY[lí? y#dZmedóEÅdemr-0efcHukefbd\/
3-yHkpH? tpä&d,H taE¨m emr yAÁw rma&m[dówd? taE¨m-oluPf;onf? (ormaem-jzpfygvsuf) yAÁwH-
awmifay:odkY?tma&m[dówdemr-wufEdkifygay\? tpä&d,H-tHhMozG,faumif;avpG?
4-yHkpH? ,Mw[d emr onD Zm*a&m yÍörwåmed ou#owmed edóm,edóm, twduúEÅmedae0'u©wd, e ye
aomówd/
,Mw[d(a,m[d)tMuiftmVm&&aohonf? onDormaem-onm½Sdoljzpfygvsuf? Zm*a&m-Edk;aeygvsuf?
edóm,edóm,-rdrdudk uyfíuyfí? twduúEÅmed-vGefoGm;ukefaom? yÍörwåmed ou#owmed-vSnf;ig;&mwdkYudk?
ae0'u©wdemr-jrifvnf;rjrifvdkuf? eyeaomówdemr-Mum;vnf;rMum;vdkuf? wó-xdktmVm&aoh\? oEÅ0d[m
a&e-NidrfoufaomaeaMumif;ormywfjzifh?wH0d[&PH-xdkaejcif;onf? tpä&d,H0wabm-tHhMozG,faumif;avpG/
5-yHkpH? uxH [d emr wGH armCyk&do {0H oGu©maw "r®0dea, O'&ó um&Pm yAÁZdóod/(0d3 73)
armCyk&do-tcsnf;ESD;a,musfm;? uxH[demr-tb,fhaMumifhomvQif?wGH-oifonf? {0H-þodkY? oGu©m
aw-aumif;pGma[myftyfaom? "r®0dea,-okwftbd"r®m0denf;[laomomoemü? O'&ó-0rf;\? um&Pm-
taMumif;aMumifh? yAÁZdóodemr-&[ef;jyK&oenf;/
ygVdo'´gydkYcscsuf
180
(&) umvmwdywåd
ómç óHokç aóç óxç óHç ómrSm? óxç óðokç óaoç óa0Sç óðç ómrSao/
y&óyk'f twåaemyk'f
a,m* {u0kpf A[k0kpf {u0kpf A[k0kpf
emr t*pädómç *pädóm t*pädóHokç *pädóHok t*pädóxç*pädóx t*pädóðokç*pädóðok
t*pädóç *pädó
wkrS t*pädaóç *pädaó t*pädóxç *pädóx t*pädóaoç*pädóao t*pädóa0Sç*pädóa0S
t*pädóç *pädó
trS t*pädóHç*pädóH t*pädómrSmç*pädómrSm t*pädóðç *pädóð? t*pädómrSaoç
t*pädómrSç *pädómrS *pädómrSao
tpDt&ifxl;
1/ óm > ó yHkpH-t*pädó ponf
2/ aó > ó yHkpH-t*pädó ponf
3/ ómrSm > ómrS yHkpH-t*pädómrS ponf
emrfyk'f tmcsmwfyk'fwdkYESifh wGJzufí ,if;yk'fwdkYteufudk (1) rGrf;rH (2) jyifqif (3) jc,frIef;
aom yç y&m paom ESpfq,faom yk'fwdkYudk Oyom&yk'f[k ac:onf/
tbd0E´mrd=tvGef½kdaopGm½Sdcdk;yg\/ Oy**ø=jrpf\teD;tem;/Oy+**Fg(jrpf)
tbd+0E´(½Sdcdk;)+rd ywdaomwH=a&qef/ywd+aomw(a&tvsOf)
O*¾päwd=wuf\/ O+*rk(oGm;)+wd tbd"r®=vGefuJxl;jrwfaomw&m;/
Oav’mau,smx=armhMunfhMuavmh/ tbd+"r®(w&m;)
O+avmu(Munfh){,smx
Moavmau[d=iHkYMunfhavmh/t0+avmu+[d emrfyk'fteufudk jyifqifyHk
zaóm=awGUxdjcif;
tmcswfyk'fudk jc,frIef;yHk oræaóm=awGUxdjcif;/ oH+zó(awGUxdjcif;)
vbwd=&\/ y#dvbwd=&\/
y#d+vb(&)+wd
a0a'wd=cHpm;\/oHa0a'wd=cHpm;\/
oH+0d'(cHpm;)+wd
ykHpHrsm;
omrDum&uESifhwGJonfhedygwfyk'frsm;
1/ Oy&d=tay:rSm
½ku©ó Oy&d oukaPm a[mwd/ opfyif\ tay:rSm iSuf½Sdonf/
2/ a[|m=atmufrSm
½ku©ó a[|m 'g&um uDVEÅd/ opfyif\ atmufrSm uav;rsm; upm;aeMuonf/
3/ yka&? yk&awm=a½SUrSm
a*[ó yka&(yk&awm) ½kau©m a[mwd/ tdrf\a½SUrSm opfyif½Sdonf/
4/ ypäm? ypäawm=aemufrSm
0d[m&ó ypäm(ypäawm) omraP&m a[mEÅd/ ausmif;\aemufrSm omraPrsm;½SdMuonf/
5/ orDay? oEÅdau=teD;rSm
e*&ó orDay(oEÅdau) rEkóm 0oEÅd/ NrKdU\teD;tem;rSm vlrsm;aeMuonf/
6/ 'la&=ta0;rSm
e*&ó 'la& acwåmed a[mEÅd/ NrKdU\ta0;rSm v,frsm; ½SdMuonf/
7/ t0d'la&=reD;ra0;ü
trSmuH a*[ó t0d'la& a*gPm wdPH cg'EÅd/
igwdkY\ tdrf\ reD;ra0;ü EGm;rsm;onf jrufudk pm;Muonf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
187
8/ taEÅm=twGif;rSm
e*&ó taEÅm t&a,m e a[mEÅd/ NrKdU\twGif;ü &efolrsm; r½SdMuyg/
9/ A[d=tjyiftyü
e*&ó A[d t&a,m e a[mEÅd/ NrKdU\tjyifyü &efolrsm; r½SdMuyg/
1/ 0dem=uif;í? rygbJ
wGH y@dawe 0dem rm 0om[d/ oifonf ynm½SdESifh uif;uGmNyD; raeESifh/
oDave 0dem "r®H p&dwHk e oauúmwd/ tusifhoDvESifh uif;uGmNyD; w&m;udk usifh&ef rpGrf;Edkif/
2/ o'¨ð? o[=twlwuG
r,H tmp&da,e o[(o'¨ð) ur®H ua&mr/ igwdkYonf q&mESifh twlwuG tvkyfvkyfMuonf/
jrefrmodkY jyefqdkyg
ormof
(tajcjyKo'´g 445-447)
tAs,Dabm ormofwGJpyfaomtcg
(1) Oyom&ykf? odkYr[kwf edygwfyk'fwdkYudk a½SUqHk;u xm;&rnf/
(2) xdkOyom&yk'f? odkYr[kwf edygwfyk'fwdkYteufom jy|mef;&rnf/
(3) a½SUyk'fü yxrm0dbwfç aemufyk'fü 0dbwfckESpfoG,fwGif wrsKd;rsKd;aus&rnf/
ã tAs,Dabmpnf;rsOf;
tum&EÅtAs,Dabm½kyfpOf
bmomjyefyHk/ NrKdU\teD;onf? wdkYonf? tdkNrdKU\teD;çwdkY? -teD;udkçwdkYudk? ponfjzifh jyefyg/ ½lbm#D y 545ç6 üMunfhyg
£um&EÅtAs,Dabm½kyfpOf Oum&EÅtAs,Dabm½kyfpOf
ur®"m&,formofonf
1/ 0daooeykAÁy' ur®"m&,f 5/ orÇm0emykAÁy' ur®"m&,f
2/ 0daooEkwå&y' ur®"m&,f 6/ t0"m&PykAÁy' ur®"m&,f
3/ 0daooaemb,y' ur®"m&,f 7/ eedygwykAÁy' ur®"m&,f
4/ OyrmEkwå&y' ur®"m&,f 8/ ukedygwykAÁy' ur®"m&,f
9/ yg'dykAÁy' ur®"m&,f - [lí 9-rsKd;½Sd\/
0daooEkwå&y'ur®"m&,f
0daooeyk'fudk aemufuxm;í wGJpyfvQif ]0daooEkwå&y'ur®"m&,formof} jzpfonf/
yHkpH-om&dykawåm p aom axa&m pmwd om&dykwåaw¬a&m=t½Sifom&dykMwmrax&f
"r®ygavm p aom tmp&da,m pmwd "r®ygvmp&da,m=q&mawmft½Sif"r®ygv
0d"ka&m p aom y@dawm pmwd 0d"k&y@dawm=0d"k&ynm½Sd? 0d"k&okcrdef
0daooaemb,y' ur®"m&,f
0daooeyk'fawGcsnf;wGJpyfvQif ]0daooaemb,y' ur®"m&,formof}rnf\/
yHkpH-oDwÍö wH OPSÍömwd oDwkPSH=at;vnf;at; ylvnf;ylaompm;zG,f
caÍÆm p aom ckaZÆm pmwd cÍÆckaZÆm=cGifvnf;cGif ukef;vnf;ukef;aomol
qd'´Íö wH t0qd'´Íömwd qd'´g0qd'´H=taygufBuD;vnf;½Sd taygufi,fvnf;½Sdaom0w¬K
OpöÍö wH t0pÍömwd Opöm0pH=tjrwfvnf;ygt,kwfvnf;ygaomudpö
*wÍö wH ypöm*wÍömwd *wypöm*wH=toGm;vnf;aqmiftyf tjyefvnf;aqmiftyfaom ur®|mef;
OyrmEkwå&y' ur®"m&,f
Oyrmeyk'fudk aemufuxm;í wGJpyfaomormofonf ]OyrmEkwå&y'ur®"m&,formof} jzpfonf/
jrefrmbmomjyefqdkaomtcg Oyrmeyk'fudk oifhavQmfovdk wGJpyf&onf/
yHkpH-oDa[m 0d,mwd oDa[m (Oyrmw'¨dwf)
rked p aom oDa[m pmwd rkedoDa[m=jcaoFhrif;uJhodkY &J&ifhawmfrlaom jrwfpGmbk&m;
tm'dapöm0d,mwd tm'dapöm (Oyrmw'¨dwf)
Aka'¨g paom tm'dapöm pmwd Ak'¨g'dapöm=aerif;ESifhwlawmfrlaom jrwfpGmbk&m;
&Hod0d,mwd &Hod (Oyrmw'¨dwf)
o'¨ar®m p aom &Hodpmwd o'¨r®&Hod=a&mifjcnfESifhwlawmfrlaom olawmfaumif;w&m;
paE´m0d,mwd paE´m (Oyrmw'¨dwf)
rkcÍö wH paE´m pmwd rkcpaE´m=vSywifh½Tef; vjynfh0ef;uJhodkY usufoa&½Sdaom rsufESm
ygVdo'´gydkYcscsuf
193
orÇm0emykAÁy' ur®"m&,f
t0"m&PykAÁy' ur®"m&,f
ukedygwykAÁy' ur®"m&,f
yg'dykAÁy' ur®"m&,f
ytp½Sdaom Oyom&yk'fa½S;½Sdaom ur®"m&,formofonf ]yg'dykAÁy' ur®"m&,formof} jzpfonf/
yHkpH-yu|H 0peH yg0peH=jy|mef;aom(jrwfpGmbk&m;)pum;awmf
bkoH 0'¨H y0'¨H=tvGefBuD;aomcE¨m
orH tm"meH orm"meH=aumif;pGm(tnDtrQ)xm;jcif;(pdwfwnfMunfjcif;)
0d0d"m rwd 0drwd=txl;xl;tjym;jym;odjcif;
0d0da"m uayÜg 0duayÜg=txl;xl;tjym;jym; (trsKd;rsKd;tzHkzHk) BuHpnfjcif;
t"duH oDvH t"doDvH=vGefuJaomoDv? jrifhjrwfaomoDv
okE´a&m *aE¨m ok*aE¨m=aumif;aomteHY(arT;BuKdifaomteHY)
ygVdo'´gydkYcscsuf
195
owdjyK&rnfhtcsufrsm;
'd*kormof
ocFsmo'´ga½S;½Sdaom ur®"m&nf;ormofonf 'd*kormofrnf\/ ,if;'d*kormofonf
(u) ekykv’dif {u0kpfxm;&aom orm[m&'d*k(0dN*Kd[ftcdkufüum; vdifudk oifhovdkxm;onf)
(c) aemufyk'fvdiftwdkif; vdifoHk;yg;ç 0kpfESpfyg; xm;Edkifaom torm[m&'d*k [lí 2-rsKd;½Sdonf/
(u)yHkpH-wa,m avmum(yHk) wdavmuH-oHk;yg;aomavmu(avmuoHk;yg;)
pwaóm 'dom(xD)pwk'´doH-av;yg;aomt&yfrsufESm(t&yfav;rsufESm)
owå t[med(eyHk) owåm[H-ckepf&uf
yÍö oDvmed yÍöoDvH-ig;yg;oDv
yÍö odu©my'ged yÍöodu©my'H-ig;yg;aomodu©myk'f
t| oDvmed t|oDvH-½Spfyg;oDv
(c)yHkpH-{aum yk*¾avm {uyk*¾avm-wpfa,mufwnf;aomyk*¾Kdvf
wa,m b0g wdb0g-oHk;yg;aomb0wdkY
pwaóm 'dom pwk'´dom-av;yg;aomt&yfrsufESmwdkY
'oo[óH puú0gVmed 'oo[ópuú0gVmed=waomif;aompMum0VmwdkY
rSwfom;zG,f
(1) &wådç t*Fkvdç a*g"m0&D-paom o'´gwdkYESifh t-ypönf;qufoG,fvQif yk'ftqHk;o&rsm; ausaysmuf
oGm;onf/ yHkpH-'Gd&wåH(ESpfnOfh)? 'G*FkvH(vufESpfopf)? owåa*g"0&H(7-pif;aom a*g"m0&Djrpf)ponf/
(2) ok&bd? ok? 'k? ylwd-o'´gwdkYESifh wGJpyfonfh *E¨o'´g\ tpdwftudk £jyK&onf/
yHkpH-ok&bd*E¨d(arT;BuKdifaomteHY)? ok*E¨d(aumif;aomteHY)? 'k*¾E¨d(raumif;aomteHY)? ylwd*E¨d(ykyfaomteHY)?
ygVdo'´gydkYcscsuf
196
wyÜK&doformof
uHyk'fudk iJhaom vdkvm;aom *w? edódw? twDw? twduúEÅ? ywå? tmyEé-paom aemufyk'f
rsm;ESifh ormofwGJvQif 'kwd,mwyÜK&doformofwGJpyf&rnf/
rSwfcsuf w0EÅKç wm0Dç rmeç tmeç tEÅç wHkç wkeç wGmeç wGm wa0ç wka,-ypönf;qHk;aom
yk'frsm;ESifh ormof rwGJpyf&yg/ xdkypönf;qHk;aom yk'ftm;vHk;yif eo'´gESifh wGJ&müum; ormof
jzpfao;\/ tbkwå0gç tbkwåm0Dç tuk½krmaemç t*päaEÅmç tu&maemç tumwHkç tumwkeç
tuwGmç tumwa0ç ta[wka, [k eedygwykAÁy'ur®"m&J ormofjzpfao;\/ e-edygwfrSwyg;
tjcm;aom a½SUyk'frsm;ESifhum; ormofrjzpf/ xdkyk'ftcsKdYwdkYonf rdrdwdkYu a½SUuae&rl ]vAÇrme0daoamç
"r®KZÆvEŽkpdç Oyg'g½lyH(Oyg'g,½lyH-[k qdkvdkvsuf wGmypönf;\ um&d,jzpfaom-, ausonf)ponfjzifh
ormofjzpfao;onf/ (½lyod'¨dbmom#Dum 'k 83)
raZÑavmyDwyÜK&dof
txl;rSwfzG,f
A[kAÁDormofxl;jcm;csuf
torm[m&'Gef ½kyfpOfyHk
{u0kpf A[k0kpf
y orPjAm[®Pm
tm abmaEÅm orPjAm[®Pm
'k orPjAm[®aP
w orPjAm[®aP[dçbd
p orPjAm[®PmeH
rD orPjAm[®aP[dçbd
q orPjAm[®PmeH
o orPjAm[®aPok
ygVdo'´gydkYcscsuf
208
pnf;rsOf;/ wxm 'GaE´ ygPd wl&d, a,m*¾ aoe*F ck'´ZEÅKu 0d0d"0d½k'¨ 0dobm*.w¬m'DeÍö/ orm[m&
'd*kormoftwdkif; 'Geformofüvnf; owGm\t*Fgç wl&d,m\t*Fgç ,mOf\t*Fgç ppf\t*Fgç
i,faomowGmç txl;xl;tjym;jym;qefYusifbufç vu©PmuGJvsuf udpöwlteuf½Sdaomo'´g ponfwdkYonf
eyHkvdef{u0kpfom jzpfonf/
owGm\t*FgykHpH
pu©KaomwH-rsufpdçem;? [Ek*D0H-ar;çvnfyif;? uPÖemoH-em;çESmacgif;? ygPdyg'H-vufçajc?
q0drHoavm[dwH-ta&çtom;çtaoG;?
wl&d,m\t*FgyHkpH
*Dw0g'dwH-oDqdkjcif;çwD;rIwfjcif;? or®wmVH-armif;wD;jcif;çvufckyfwD;jcif;? ocFyP0H-
c½koif;xufpnf? ocFyP0!d@drH-c½koif;ç xufpnfç pnfwdk?
,mOf\t*FgyHkpH
zmvygpeH-x,foGm;ç ESifwH? ,k*e*FvH-xrf;ydk;ç xGefwHk;?
ppf\t*FgyHkpH
[w¬dtóH-qifçjrif;? &xywåduH-&xm;çajcvsif? todpr®H-oefvsufçjr§m;um? "EkuvmyH-
av;çjr§m;usOfawmuf?
i,faomowGmyHkpH
!HoruoH-rSufçjcif? ukE¦udydv’duH-ydk;½GçjcyHk;?
txl;xl;tjym;jym;qefYusifbuf(urÇm&ef)yHkpH
t[deukvH-a>rça>ryg? AdVm&rloduH-aMumifç<uuf? umaumvluH-usD;çZD;uGuf? oyÜr@KuH-
a>rçzm;? *½kVoyÜH-*VKefçe*g;?
vu©PmuGJvsuf udpöwlteuf½Sdaomo'´gyHkpH
1
oDvynmPH-oDvçynm? orx0dyóeH-orxç0dyóem? emr½lyH-emrfç½kyf? [da&mwåyÜH-
t½SufçtaMumuf? owdorÜZnH-owdçorÜZn? 0dZÆmp&PH-todÓPfçtusifh? avmbarm[H-
avmbçarm[? a'goarm[H-a'goçarm[? t[d&dumaemwåyÜH-t[d&duçtaemwåyÜ? xderd'¨H-
xdeçrd'¨? O'¨pöukuúKpöH-O'¨pöçukuúKpö?
ykHpHrsm; /½ku©-opfyif
tóaw¬m p uyDwaem p tów¬uyDweHç tów¬uyDwem 0g/ tóaw¬m
p-anmifAk'¨a[yifvnf;? uyDwaem p - anmifcsnfyif;vnf;? tów¬uyDweH-anmifAk'¨a[ç
anmifcsOf? tów¬uyDwem-anmifAk'¨a[ anmifcsOfwdkY/
wdP-jruf
Ood&Íö AD&PÍö Ood&AD&PHç Ood&AD&Pm 0g/ Ood&Íö-yef;&if;vnf;? AD&PÍö-jrufarT;vnf;?
Ood&AD&PH-yef;&if;çjrufarT;? Ood&AD&Pm-yef;&if;çjrufarT;wdkY/
yok-om;aumif
taZm p {Vaum p taZVuHç taZVum 0g/taZm p-qdwfvnf;? {Vaum p-odk;vnf;?
taZVuH-qdwfçodk;? taZVum-qdwfçodk;wdkY/
"e-Opöm
[d&nÍö ok0PÖÍö [d&nok0PÖHç [d&nok0PÖm 0g/ [d&nÍö-aiGvnf;? ok0PÖÍö-a½Tvnf;?
[d&nok0PÖH-aiGa½Tç [d&nok0PÖm-aiGa½TwdkY/
"n-pyg;
omvd p ,a0g p omvd,0Hç omvd,0g/ omvd p-oav;pyg;vnf;? ,a0g p-rka,mpyg;vnf;?
omvd,0H-oav;rka,m? omvd,0g-oav;rka,mwdkY/
Zey'-Zeyk'f
umoD p aumovm p umodaumovHç umodaumovm 0g/ umoD p-umodwdkif;wdkYvnf;?
aumovm p-aumovwdkif;wdkYvnf;? umodaumov-umodaumovwdkif;? umodaumovm-
umodaumovwdkif;wdkY/ (wwdkif;we,fudk Zeyk'f[k ac:onf/ Zeyk'fa[mo'´gwdkYonf
ykHvdefA[k0kpfcsnf;om jzpfí ]]umoD}}[k A[k0kpfjzifh xm;onf)
w'¨dwf
]]awoH+[dwH w'¨dwH}} awoH-xdkemrfyk'fwdkY\? [dwH-pD;yGg;wnf;? w'¨dwH-xdkemrfyk'fwdkY\pD;yGm;?
þ0dN*Kd[ft& emrfyk'fwdkY\ pD;yGm;jzpfaom (emrfyk'fwdkYü pD;yGm;wufvmovdk teufwdk;yGm;atmifjyKwwfaom)
P tp½Sdaom ypönf;onf w'¨dwfrnf\/ xdkypönf;ESifhwGJbuf&aom yk'frsm;vnf; ruif;paumif;aom
t0dembm0enf;tm;jzifh w'¨dwfyk'frnf/
emrfyk'fwdkYü pD;yGm;wufyHk/ /0od|[laom emrfyk'fonf ]]0od|}}trnf½Sdoludk a[m\/ 0od|aemif
w'¨dwf P ypönf;oufí 0goda|mjzpfvmonfhtcg ]]0od|\ om;}}[laom teufudk a[m\/ þyk'fü
]]\}}[laom teuf ]]om;}}[laom teufrsm;vnf; Pypönf;twGuf wdk;wufvmaom pD;yGm;aywnf;/
þodkY emrfyk'frsm;udk teufwdk;yGm;vsuf pD;yGm;wufatmif jyKwwfaomaMumifh ]]awoH+[dwH}}t&
]]w'¨dw}}[k ac:&avonf/ (w+[dw= w-txufü (-H)ed*¾[dwfvm? [dwü [onf "odkYajymif;í
wHtxufu ed*¾[dwfonf 'odkYajymifNyD; w'¨dw[k jzpfonf)
(tajcjyKo'´g-494)
w'¨dwf oHk;rsKd;
(u) omrn
(c) tAs,
(*) bm0
1/ typöw'¨dwf
]]typö}}o'´gonf ykHv’difjzpfvQif om;ç eykHv’difjzpfvQif trsKd;ç £w¬dvdifjzpfvQif trsKd;tEG,f
[laom teufudk jy\/ om;ç orD;ç trsKd;tEG,f [laom typöteufudk qufvufnTefjyaom ]P}paom
w'¨dwfypönf;rsm;ESifh orÁmefteufa[m q|D0dbwfqHk;aom emrfyk'fwdkY qufoG,fxm;aom w'¨dwfonf
typöw'¨dwfrnf\/ xdktypöo'´g\ teufudkqufvufnTefjyaom ypönf;rsm;onf P Pm,e Pme
aP,s Pd Pdu Ps P0 aP& ypönf;wdkY jzpfukef\/
ygVdo'´gydkYcscsuf
211
rl&if;+w'¨dwfypönf;
0od|+P 0od|ó typöH1 0goda|m(0od|\om;) 0god|D2 (0od|\orD;) 0god|H (0od|\trsKd;)
bm&'GgZ+P bm&'Gg&Zó typöH bm&'GgaZmç bm&'GgZDç bm&'GgZH
a*gwr+P a*gwró typöH a*gwarmç a*gwrDç a*gwrH
Ava'0+P Ava'0ó typöH Amva'a0gç Amva'0Dç Amva'0H
0oka'0+P 0oka'0ó typöH 0goka'a0gç 0goka'0Dç 0goka'0H
arm*¾v’+Pm,e arm*¾v’ó typöH arm*¾v’m,aemç arm*¾v’m,eDç arm*¾v’m,eH
arm*¾v’+Pme arm*¾v’ó typöH arm*¾v’maemç arm*¾v’meDç arm*¾v’meH
'kP+Pd 'kPó typöH a'gPd ('kP\om;)
0go0+Pd 0go0ó typöH 0go0d(0go0\om;)
ousykwå+Pd ousykwåó typöH ousykwåd(omuD0ifrif;\om;)
rl&if;+w'¨dwfypönf;
uwådum+aP,s=uwådum, typöH uwådaua,sm (uwådum\om;)
a&m[dPD+aP,s=a&m[dPd,m typöH a&m[daPa,sm (a&m[dPD\om;)
okpd+aP,s=okpd,m typöH aomapa,sm (okpd\om;)
1 'Gg&udk tu©&mtpOftwdkif;a&;vQif ]]'f0g&}}[k a&;&onf/ 'fü o&r½Sd? a-g o&ay:vmu a'g0g&-[k jzpfonf/
(tajcjyKo'´g-556)
2 ydkufuGefjzifhowfwwfolwHig rkqdk;[k bmomjyefvQif [ewdw'¨dwf jzpfonf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
215
ya,mZew'¨dwf=Oy"d+Pdu=Oy"d wó ya,mZeH Moy"duH=cE¨m[laomtusKd;½SdaomuH
(0dygufcE¨mtusKd;ay;aomuH)
wMwbwådw'¨dwf=pwkr[m&mZ+Pdu=pwkr[m&maZ bwåd {awoEÅd pmwkr[m&mZdaum=ewfrif;BuD;
av;a,mufüqnf;uyf cHpm;jcif;½Sdaomewfrsm;
pnf;rsOf;rsm;
7/ a,e 0g oHo|H w&wd p&wd 0[wd Pdaum/ tMuif0w¬Kjzifh a&maESm\ç ul;oGm;\çvSnfhvnf\ç
½Gufaqmif\? ponfht"dyÜg,fukdazmfjy&ef wwd,EÅvdifrSaemufü Pduoufonf/
8/ wrDaw awe uwm'd oEéd"me eda,m* odyÜ b@ ZD0duaw¬ok p/ xdkudk ½GwftH\ç xdkjzifh
jyKtyf\ç xdkü pGJuyf wnfae\ç xdkü ,SOf\çxdlol\ twwfç xdkol\ b@mç xkdol\ touf
arG;0rf;aMumif; ponfh t"dyÜg,fudk azmfjy&ef Pduoufonf/
3/ &m*g'dw'¨dwf
pnf;rsOf;rsm;
6/ Xmem'dw'¨dwf
pnf;rsOf;
13/ w'ó Xme rda,m p/ xdkt&monf xdkoabm\ wnf&mtaMumif; [laomteufü
]£,}qufonf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
220
7/ Oyrmw'¨dwf
pnf;rsOf;
14/ Oyrw¬m ,dwwåH/ Oyrmteufü tm,dwwå ypönf;qufonf/
8/ edódww'¨dwf
pnf;rsOf;
16/ tmvk wAÁ[kav/ xdkol\ xdkw&m;rsm;\[laom teufü ]tmvk}ypönf;oufonf/
edAÁwåw'¨dwf
(v,fwDy'rmvm 243-245)
0dbwfqufoG,fyHk
0daoow'¨dwfyk'fwdkYudk
1/ ykv’difjzpfvQif t-o&qHk;aom ykv’difemrfuJhodkYvnf;aumif;
2/ £w¬dvdifjzpfvQif tm-o&qHk;aom £w¬dvdifemrfuJhodkYvnf;aumif;
3/ eykv’difjzpfvQif t-o&qHk;aom eyHkvdefemrfuJhodkYvnf;aumif; 0dbwfqufoG,f&onf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
224
y@dw+w&=y@dww&=omíynm½Sdol
y@dw+wr=y@dwwarm=omíynm½Sdol? ynmt½SdqHk;ol
ygy+w&=ygywa&m
ygy+wr=ygywarm
ygy+£odu=ygydodaum txl;,kwfrmol(omí ,kwfrmol)
ygy+£,=ygyda,m
ygy+£|=ygyda|m
0&+w&=0&wa&m
0&+wr=0&warm
0&+£odu=0&dodaum txl;jrwfol(omí jrwfol)
0&+£,=0&da,m
0&+£|=0&da|m
(0daooe 0a&mwd 0&wa&m? ponf)
ygVdo'´gydkYcscsuf
225
0k¹+£,=aZa,sm
0k¹+£|=aZa|m
0daooe-txl;ojzifh? 0ka¹m-BuD;onfwnf;? aZa,sm^aZ,sH^aZ,sm^aZma|m^aZ|H^aZ|m
txl;ojzifh BuD;onf?
yow¬+£,=aoa,sm(aZa,sm)
yow¬+£|=aoa|m(aZa|m)
0daoaoe-txl;ojzihf? yoaw¬m-csD;rGrf;tyfonfwnf;? aoa,sm ao,sm ao,sHç aZa,sm
aZ,sm aZ,sHç aZa|m aZ|m aZ|H-txl;ojzifh csD;rGrf;tyfonf?
tEÅd+£,=ae'da,m
tEÅdu+£|=ae'da|m
0daoaoe-txl;ojzifh? tEÅdaum-eD;onfwnf;? ae'da,m ae'd,m ae'd,Hç ae'da|m ae'd|m
ae'd|H-txl;ojzifh eD;onfwnf;/
AmVS+£,=om"da,m
AmAmVS+£|=om"da|m
0daoaoe-txl;ojzifh? AmaV§m-jyif;xefonfwnf;? om"da,m om"d,m om"d,H om"da|m
om"d|m om"d|H-txl;ojzifh jyif;xefonf/
tyÜ+£,=uPda,m
tyÜ+£|=uPda|m
0daoaoe tayÜg-enf;onfwnf;? uPda,m uPd,m uPd,H uPda|m uPd|m uPd|H-
txl;ojzifh enf;onfwnf;/
,k0+£,=uPda,m
,k0+£|=uPda|m
0daoaoe ,k0g-EkysKdonfwnf;? uPda,m uPd,m uPd,H uPda|m uPd|m uPd|H-
txl;ojzifh EkysKdonf/
*kP0EÅK+£,=*kPda,m
*kP0EÅK+£|=*kPda|m
0daoaoe *kP0g-*kPf½Sdonfwnf;? *kPda,m *kPd,m *kPd,H *kPda|m *kPd|m *kPd|H/
ygVdo'´gydkYcscsuf
226
owdrEÅK+£,=owda,m
owdrEÅK+£|=owda|m
0daoaoe owdrm-owd½Sdonfwnf;?owda,m owd,m owd,H owda|m owd|m owd|H/
ar"m0D+£,=ar"da,m
ar"m0D+£|=ar"da|m
0daoaoe ar"m0D-ynm½Sdonfwnf;? ar"da,m ar"d,m ar"d,H ar"da|m ar"d|m ar"d|H/
yk'fajymif;vJyHk
£,ç £|ypönf; qufoG,fvQif
pOf;rsOf;okwfpOf
210/ 0k¹ó aZm £,da|ok/
211/ yow¬ó aom p/
212/ tEÅduó aea'g/
213/ AmVSó oma"m/
214/ tyÜó uPf/
215/ ,k0geÍö/
216/ 0EÅKrEÅK0DeÍö avmayg/
(C) wdaóm emr 'g&aum ygayg a[mwd? zkaóm wawmyd ygywa&m? 'awåm ye ygywarm/
wdórnfaom oli,fonf ,kwfrmaomoljzpfonf/ zkóonf olYxufyif omí ,kwfrmonf/
'wåonfum; t,kwfrmqHk;jzpfonf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
228
(i) umrm0p&H [DeH? ½lyg0p&H Ouú|H? t½lyg0p&H Ouú|w&H? avmukwå&H ye Ouú|wrH/
umrm0p&pdwfonf ,kwfnHhonf/ ½lyg0p&pdwfonf jrwfonf/ t½lyg0p&pdwfonf omí
txl;jrwfonf/ avmukwå&mpdwfonfum; tvGeftMuL;txl;jrwfonf (tjrwfqHk;jzpfonf)/
avhusifh&ef 0gusrsm;
(u) ½kd;½kd;emr0daooe0gus
avhusifhcef;rsm;
jrefrmbmomodkYjyefqdkyg
1/ t,H bdu©K tan[d bdu©L[d *kPda,m a[mwd/
2/ a,m*D tanok rEkaóok owda|m a[mwd/
3/ {aw 0gPdZm £aroH 0gPdZmeH ygywrm a[mEÅd/
4/ t,H unm rr b*deD[d uPd,m a[mwd/
5/ owdrm ydwm okpdw&H "r®H p&wd/
6/ r,H okpdwrH yk*¾vH £pämr/
7/ wkarS y@dwwrH tmp&d,H y&da,ox/
8/ t,H 'g&aum £arok 'g&auok ygywarm/
9/ {wm £w¬da,m tnm[d £w¬D[d aZ,sm/
10/ t[H okpdwrH 0w¬H £pämrd/ yxrvwfwef; ygVdo'´gtoHk;tEIH; 157-166?
pepfopfygVdo'´g 420-422
v,fwDy'rmvm w 246-250
ygVdo'´gydkYcscsuf
230
12/ tów¬dw'¨dwf
yHkpHrsm;
ydkifqdkifjcif; emr0daooe
tjcm; tów¬dw'¨dwfypönf;rsm;
21/ w'ów¬Dwd 0D p/ xdkol\ xdkt&monf ½Sd\[laom teufü 0Dç oç £vç 0ç tmvç paom
ypönf;rsm; qufonf/
22/ wyg'dawm oD/ xdkol\ xdkt&monf ½Sd\[laom teufü wy-tp½Sdaom o'´grS aemufü oD-
ypönf; qufonf/
23/ '@m'dawm þu þ/ xdkol\ xdkt&monf ½Sd\[laom teufü '@-twl½Sdaom t0PÖEÅrS
aemufü þu þ ypönf;oufonf/
24/ r"Gg"dawm a&m/ xdkol\ xdkt&monf ½Sd\[laom teufü r"k-tp½Sdaom o'´grSaemufü
&-ypönf; oufonf/
25/ *kPm'dawm 0EÅK/ xdkol\ xdkt&monf ½Sd\[laom teufü *kP-twl½Sdaom o'´grSaemufü
0EÅKypönf;oufonf/
26/ owsm'D[d rEÅK/ xdkol\ xdkt&monf ½Sd\[laom teufü owd-tp½Sdaom o'´grSaemufü
rEÅK-ypönf;oufonf/
27/ o'¨g'dawm P/ xdkol\ xdkt&monf ½Sd\[laom teufü o'¨g-twl½Sdaom o'´grSaemufü
P-ypönf;oufonf/
(tajcjyKo'´g 521-526)
13/ ocsFmw'¨dwf
14/ yl&Pw'¨dwf
yHkpH/
'Gd+w,(wD,)='kwda,m? 'kwd,m? 'kwd,H=ESpfckajrmuf
wenf; a'Ga,0 'kwda,m (oGw¬w'¨dwf wd,ypönf;)
wd+wd,(wD,)=wwda,m? wwd,m? wwd,H=oHk;ckajrmuf
pwk+x(w¬)=pwkaw¬m? pwkw¬Dç pwkw¬m? pwkw¬H=av;ckajrmuf
pwkEéH yl&aPm pwkaw¬m? pwkEéH yl&PH pwkw¬H? pwkEéH yl&PD pwkw¬mç pwkw¬D (ylP&w'd¨wf)
wenf; pwka,0 pwkaw¬m (oGw¬w'¨dwf)
yÍö+r=yÍöarm? yÍörD=yÍörm? yÍörH=ig;ckajrmuf
yÍöEéH yl&aPm yÍöarm? yÍöEéH yl&PH yÍörH? yÍöEéH yl&PD yÍörmç yÍörD
q+X(Xr)=qa|m? q|D=q|m? q|H=ajcmufckajrmuf
q|arm? q|rD? q|rH/
qEéH yl&aPm qa|m? qEéH yl&PH q|H? qEéH yl&PD q|mç q|D
owå+r=owåarm? owårD=owårm? owårH= 7-ckajrmuf
owåEéH yl&aPm owåarm? owåEéH yl&PH owårH? owåEéH yl&PD owårmç owårD
t|+r=t|arm? t|rD=t|rm? t|rH=8-ckajrmuf
t|EéH yl&aPm t|arm? t|EéH yl&PH t|rH? t|EéH yl&PD t|rmç t|rD
e0+r=e0arm? e0rD=e0rm? e0rH=9-ckajrmuf
e0EéH yl&aPm e0arm? e0EéH yl&PH e0rH? e0EéH yl&PD e0rmç e0rD
'o+r='oarm? 'orD='orm? 'orH= 10-ckajrmuf
'oEéH yl&aPm 'oarm? 'oEéH yl&PH 'orH? 'oEéH yl&PD 'ormç 'orD
ygVdo'´gydkYcscsuf
235
y'rmvm
ocFsmo'´gudk ajymif;vJyHk
yHkpH-'Gd+wd,(wD,)='kwd,('kwD,)
'Gd+'o=a'G p 'o p 'Gg'oçAm&o/ 'GD[d t"dum 'o 'Gg'oçAm&o/
'Gd+0Do='Gg0Doç Am0Do
'Gd+wðo='Gwåðoç Amwåðo
'Gd+pwåmvDoH=a'GpwåmvDoHç 'GgpwåmvDoHç 'dGpwåmvDoH/
yHkpH-wd+wd,=wwd,(wwD,)
wd+'o=wa,m p 'o p aw&oç awVo? wD[d t"dum 'o aw&oçawVo
wd+pwåmvDo=awpwåmvDo
wd+ynm=awynmo
wd+e0kwd=awe0kwd
ygVdo'´gydkYcscsuf
237
4/ 'o-o'´gESifh wGJpyfvQif pwk-udk tcsKdU pkç apm ajymif;&onf/
q+'o=aomVo
typö,EÅy'rmvm
pwåmvDoHç wmvDoH
ynmoç yPÖmo
1/ o|d=60 6/ yÍöo|d=65
2/ {uo|d=61 7/ qo|d=66
3/ 'Ggo|dç'Gdo|dça'Go|d=62 8/ owåo|d=67
4/ awo|dç wdo|d=63 9/ t|o|d=68
5/ pwko|d=64 10/ {uleowåwd=69
owåwdç owå&d
1/ owåwdçowå&d=70 6/ yÍöowåwd=75
2/ {uowåwd=71 7/ qowåwd=76
3/ 'Ggowåwdç 'Ggowå&d 8/ owåowåwd=77
'Gdowåwdça'Gowå&d=72 9/ t|owåwd=78
4/ awowåwdç wdowåwd=73 10/ {ulemoDwd=79
5/ pwkowåwd=74
toDwd
1/ toDwd=80 6/ yÍömoDwd=85
2/ {umoDwd=81 7/ qtoDwd=86
3/ a'GtoDwdç'GgoDwd=82 8/ owåmoDwd=87
4/ awtoDwd=83 9/ t|moDwd=88
5/ pwk&moDwd=84 10/ {ulee0kwd=89
ygVdo'´gydkYcscsuf
243
e0kwd
1/ e0kwd=90 6/ yÍöe0kwd=95
2/ {ue0kwd=91 7/ qe0kwdç qEé0kwd=96
3/ 'Gde0kwdça'Ge0kwdç 8/ owåe0kwd=97
'Gge0kwd=92 9/ t|e0kwd=98
4/ awe0kwdçwde0kwd=93 10/ e0e0kwdç {uleowH=99
5/ pwke0kwd=94
pnf;rsOf;rsm;
owH=100 'GdowH=200
wdowH=300 pwkowH=400
yÍöowH=500 qowH=600
owåowH=700 t|owH=800
e0owH=900
o[ó ponfjzpfyHk
tAs,w'¨dwf oHk;rsKd;
(u) 0g&w'¨dwf
(c) 0dbm*1w'¨dwf
(*) yum&w'¨wf
(u) 0g&w'¨dwf
(c) 0dbm*w'¨dwf
yHkpH- {u+"m={aum 0dbma*g {u"m? {uH 0dbm*H {u"m? {aue 0dbma*e {u"m?
(y) {uo®ð 0dbma* {u"m(tAs,w'¨dwf 0dbm*teuf "mypönf;)=wpfyg;aom tbdkYtpk
'Gd+"m=a'G 0dbma*gç a'G 0dbm*Hç 'GD[d 0dbma*e(y)'GDok 0dbma*ok 'Gd"mç'k"mça'G"m=2-zdkY 2-pk
('Gd\£udk {-ajymif;onf)
A[k+"m=A[k"m=rsm;pGmaom tzdkYtpk
{u+ZÑ={aum 0dbma*g {uZÑH=waygif;wnf;
1 v,fwD y'rmvmç yk'fppfusrf;ü 0dbm*w'¨dwfudk omrnw'¨dwfü oGif;onf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
247
'Gd+ZÑ=a'G 0dbma*g a'GZÑH=2-zdkY 2-pk? 2-jzm
okwå+aom=okawåe 0dbma*e okwåaom=rmwdum[laom tzdkYtpktm;jzifh
a,med+aom=a,medaom=toifhtm;jzifh(tAs,w'¨dwf au0v wwd,w¬ü aomypönf;
wenf; a,medemrfyk'faemif em0dbwfudk aomjyK)
(*) yum&w'¨dwf
yHkpH- w+xm=aom yuma&mç aw yum&mç wH yum&Hç (y) awok yuma&ok wxm=xdk txl;tjym;
oAÁ+xm=oaAÁm yuma&m oAÁxm=cyfodrf;aom txl;tjym;
w+xwåm=aom yuma&m(y) awok yuma&ok wxwåm=xdk txl;tjym;
tn+xwåm=tanm yuma&m tnxwåm=wyg;aom txl;tjym;
uð+xH=aum yuma&m (y) auok yuma&ok uxH=tb,ftxl;tjym;enf;
£r+w¬H=t,H yuma&m £w¬H=þ txl;tjym;
oAÁawm oAÁMw oAÁw¬ oAÁ"d uG uk[ð u[H £[ £" uk[dÍöeH u'g uk'gpeH £'ged
{w&[d {w&[d t"kem paom 0dbwådypönf;qHk;aom yk'frsm;vnf; tAs,w'¨dwfyif jzpfMuonf/
pnf;rsOf;
17/ Ps wå wm bma0 wk/ abmteufü Ps wå wm wåe aP,s paom ypönf;rsm; oufonf/
18/ P 0Dorm'D[d/ abmteufü 0dor-tp½Sdaom o'´gaemif P-ypönf; oufonf/
19/ &rPD,m'dawm uPf/ abmteufü &rPD,tp½Sdaom o'´gaemif uPfypönf; oufonf/
(yxrvwfwef; ygVdo'´gESifh toHk;tEIef; 155-156)
pepfopf ygVdo'´g
ygVdo'´gydkYcscsuf
250
um&u
xdkum&ursm;onf
uwåKum&u=Bud,mudk jyKvkyfwwfaomj'yf
ur®um&u=(Bud,m\)trIudpö
u&Pum&u=Bud,mjzpfay:rIü uwåm;\xl;jcm;aom taqmuftOD(taMumif;)
orÜ'geum&u=(0w¬KBud,mudk)ay;&m (cH,lwwfol)
tyg'geum&u=zJcGg&m? xGufcGg&m? jzpfay:&m
Moumoum&u=wnfae&mt&yfç tcsdeftcg- [k ajcmufrsKd;½Sd\/
tum&u
xdktum&uwdkYonf
yxrm0dbwsw¬ ({um'o) 11
tw¬ ya,m*
yxrm0dbwfudk
(1) 0kwåuwåKum&u
(2) 0kwåur®um&u
(3) tmvkyfyk'f
(4) (wcsKdY)0daooeteufa[mo'´g
(5) ok'¨vd*Fç ocsFmç twdkif;t½Snf (y&drmP) teufa[mo'´g
(6) Oyom&yk'f
(7) tcsKdUaomedygwfyk'f- wdkESifh qufoG,foHk;pGJ&onf/
(3) tmvkyfyk'f=ac:a0gajymqdkaomtrnf(emrnf)
yHkpH-abm Z0e= tdk (a[h) Z0e? OD; Z0e
a[ ,o= tdk (a[h) ,o? tdk ,o
(*)twdkif;t½Snf(y&drmP)teuf
yHkpH=a'gaPm=wpdwf? cg&D=wwdkY? tmVSuH-wjynf?
(6) tcsKdUedygwfyk'f
yHkpH=p=vnf;? 0g=aomfvnf;? tw¬d=½Sd\? ouúm=wwf(Edkif)aumif;\? vAÇm=&tyf\/
yxrm0dbwf
vdefESifh vdefteuf
ur®m'doHo|vd*Fw¬ ^ ok'¨vd*Fw¬
[kwGm xnfh&jcif;taMumif;
'kwd,m0dbwsw¬ ('o) 10
tw¬ ya,m*
1/ t0kwåur®w¬ &xH-&xm;udk? ua&mwd-jyK\/
2/ ykAÁ{ea,m* *grH-½Gm\? ykaAÁe-ta½SUrsufESmü? &rPD,H-arGUavsmfzG,faumif;\?
zdwH-0ajymom,m\/
3/ ur®yÜ0peD, yAÁZÆH-&[ef;jyKonfudk? tEk-trSwfjyKí? yAÁZd-&[ef;jyKNyD/
4/ u&Pw¬ rH-igESifh? oapemvydówd-tu,fí pum;rajymqdkonfjzpfvwHh/
5/ tpöEÅoHa,m*w¬ owåm[H-ckESpf&ufywfvHk;? abmZeH-tpmudk? bkÍÆwd-pm;\/
6/ orÜ'gew¬ b*0g-jrwfpGmbk&m;onf? rH-ightm;? ywdbmwk-xif½Sm;jyygapownf;/
7/ t0"sw¬ rEkórHoH-vlom;rS? 0d&r-a½SmifMuOfygavmh/
8/ bkr®w¬ t*g&H-tdrfü? tZÑm0owm-pdk;tkyfaexdkifojzifh?
9/ omrsw¬ bdu©KoHCH-&[ef;oHCm\? ydXdawm-aemufrSç aemufü?
10/ umvw¬ ykAÁPSor,H-eHeuftcgü
(u) yk&daom y@daw y,d½kygowd/ (t0kwåur®) (c) bdu©K ZeH "r®H oma0wd/ (um&dwur®)
(*) opöH "r®H okPm[d/ xd&H uxH bmPm[d/ rk'kH ypwd/ (0daooe)
(C) rmoH rHaom'eH bkÍÆwd/ o&'H &rPD,m e'D/ rmoH oZÑm,wd/ a,mZeH 0e&mZd/ a,mZeH 'DaCm
yAÁawm/ aumoH oZÑm,wd/ (tpöEÅoHa,m*) (a,mZae a,mZae 0d[m&H ydwd|maywd/
t0kwåur®um&u
um&dwur®um&u
0daooeteufa[mo'´g
(8) ½ku©H ½ku©H ywd (y&d^tEk) 0daZÆmwaw/ ½ku©H ½ku©H ywd ^½ku©H ½ku©H y&d ^½ku©H ½ku©H tEk ^opfyif
opfyifwdkif;ü? paE´m-vonf? 0daZÆmwaw-awmufy\/
þü o[teuf(wwd,mteufü) 'kwd,m0dbwfqufoG,fwGJpyf&onf/
q|DD0dbwf teufa[mo'´g
ã tEÅ&mç tbdawmç y&dawm wdkYonf edygwf? ywdum; Oyom&/ ouúwtvdk Bud,mESifh rwGJaomaMumifh
ur®y0peD,/ ]e'ð ae&ÍÆ&H ywd}ü ywdonf t|uxmwdkYtvdk ur®yÜ0peD,om jzpfoifh&um; ur®yÜ0peD,
,kawåjzifh 'kwd,mouf/ ]ae&ÍÆ&He'ð ywd-ae&ÍÆ&mjrpfü}[kay;/ (½lbm#D y 377)
owårD0dbwf teufa[mo'´g
tw¬ ya,m*
1/ ok'¨(t0kwå)uwåKum&u
2/ a[wk(t0kwå)uwåKum&u
3/ um&dwur®um&u("mwkuwåKum&u)
4/ u&Pum&u
5/ [dwfteufa[mo'´g
6/ 0daooeteufa[mo'´g
7/ o[-paom o'´gwdkYESifh ,SOfwGJ(qufpyf)aeaomo'´gç o[teuf½Sdaom o'´g
8/ t*F0dum&(wudk,fvHk;\ azmufjyefjcif;udk rSwfaMumif;jzpfaom tem½Sdaomtpdwft*Fg)
teufa[mo'´g
9/ r@dw (Munfvif;jcif;) Oókuú (tm;xkwfjcif;) teufo'´g
10/ £w¬rÇLwvu©Pteufa[mo'´g
11/ Bud,my0*¾teufa[mo'´g
12/ ykAÁ(a½S;) o'do-or(twl) ODe(,kwfavsmhjcif;) uv[(jiif;cHkjcif;) edykP(odrfYarGUjcif;)
rdóu(a&maESmjcif;) ocdv(ajyjypfjcif;) tw¬(tvdk½Sdjcif;) teufa[mo'´gponfwdkYESifh
qufpyfaeaomo'´g
13/ yxrm0dbwf(uwåm;)teufa[mo'´g
14/ (t0kwå) uHteufa[mo'´g
15/ yÍörD0dbwfteufa[mo'´g
16/ owårD0dbwfteufa[mo'´g wdkYESifh qufoG,ftoHk;jyK&onf/
ok'¨(t0kwå)uwåKum&u
um&dwur®um&u("mwkuw¬Kum&u)
u&Pum&u
0daooe teufa[mo'´g
o[a,m*o'´g
o[m'da,m*o'´g
t*F0dum&vu©Pteufa[mo'´g
r@dwç Oókuúteufa[mo'´gt,SOf
Bud,my0*¾teufa[mo'´g
(t0kwå)uHteufa[mo'´g
t0kwåuHteufa[mo'´gESifh wwd,m0dbwfqufoG,f&onf/
yÍörD0dbwf teufa[mo'´g
yÍörD0dbwf(tyg'gef)teufa[mo'´gESifhwwd,m0dbwfqufoG,f&onf/
yHkpH-okrkwåm r,H awe r[moraPe? igwdkYonf xdk&[ef;BuD;rS aumif;pGm vGwfajrmufMuukefNyD/
owårD0dbwf teufa[mo'´g
pwkw¬D0dbwsw¬ (pk'´o) 14
tw¬ ya,m*
orÜ'geum&ursm;
(c) orÜ'geum&ursm;
ã þü orÜ'gefudk riJhaom bl0g'd "&-"mwf r[kwf? pk&m'd "&-"mwfom jzpf&rnf/ þt&mü Opöm
(NrD)½Sifudka[maom o'´gonfom orÜ'gefjzpfxdkufonf/ "&"mwf,SOf&mü NrD½Sifonf orÜ'gef jzpf\/
(upönf;bm#D y 334)
a'0gyd yd[,EÅd owdrwH awoH orÁK'¨geH/ owd½SdawmfrlMuukefaom xdkbk&m;½SifwdkYtm;
ewfwdkYonfvnf; vdkvm;awmifhwMuukef\/
a'0g 'óeumrm aw/ t½Sifrif;jrwftm; ewfwdkYonf awGUjrifvdkygukef\/
ord'¨geH yd[,EÅd 'vd'´g/ qif;&JolwdkYonf <u,f0olwdkYtm; cspfcifukef\/
tw¬ ya,m*
tyg'geum&u
ty*retyg'gef
zJcGg&mjzpfaomtyg'gefonf ]ty*retyg'gef}rnf\/
yHkpH-*grm tayEÅd rkea,m? &[ef;wdkYonf ½GmrS zJcGgMuukef\/
þü &[ef;wdkY\ zJcGg&mjzpfaomaMumifh *gronf tyg'geum&urnf\/
(upönf;bm#D y 289)
ygVdo'´gydkYcscsuf
287
b,a,m*tyg'gef
"mwka,m*tyg'gef
emra,m*tyg'gef
tyg'gef 3-rsKd;
edygw,kwåtyg'gef
&u©Pw¬tyg'gef
t'óedpämtyg'gef
'l&w¬tyg'gef
tEÅduw¬tyg'gef
yHkpH-tEÅduH *grm/ ½Gm\ teD;
þü tEÅduo'´gESifh ,SOfwGJ(qufpyf)aomaMumifh *gronf tEÅduyÜa,m*tyg'gefjzpfonf/
edr®metyg'gef
t'¨edr®me
umvedr®me
'dow¬a,m* 'dow¬tyg'gef
yHkpH/ t0Dpdawm ,m0 Oy&db0*¾rEÅa& A[l owåedum,m 0oEÅd/ t0Dpdawm-t0DpdrS? ,m0 Oy&db0*¾H-
txufb0*fwdkifatmif? tEÅa&-twGif;ü? A[l-rsm;pGmukefaom? owåedum,m-owå0gtaygif;wdkYonf?
0oEÅd-aeukef\//
Oy&donf 'domo'´gwnf;? t0Dpdawmum; xdko'´g\ ,SOf&myk'fwnf;/ xdkYaMumifh t0Dpdü
tyg'gef-awm quf&onf/
yHkpH-yk&w¬drawm-ta½SUt&yfü?
ypädrawm-taemuft&yfü?
þjy,k*frsm;üum; t&yfrsufESmteufa[m o'´gESifh ,SOfwGJ(qufpyf)rI r½SdbJ t&yfrsufESmteuf
'dow¬üom yk&w¬drawmç 'u©dPawm[k 'dow¬tyg'gefjzpfonf/
0dbwåtyg'gef
ok'¨w¬a,m*tyg'gef
yarmpew¬a,m*tyg'gef
a[wGw¬ç a[wGw¬a,m*tyg'gef
yHkpH-uð um&PH-tb,ftaMumif;aMumifh/
udó wkarS udvrx? tb,fhaMumifh oifwdkY yifyef;Muoenf;/
yrmPw¬tyg'gef
AE¨ew¬a,m*tyg'gef
*kP0petyg'gef
axmuw¬tyg'gef
tw¬ ya,m*
(1) omrD(orÁmef)teuf
(2) t0kwåuwåm;teuf
(5) tyg'gefteuf
(6) owårD0dbwfteuf
tw¬ ya,m*
tm"m&(Moumo)teuf
ed'¨g&Pteuf
uHteuf
ã ok'dEéH yga'ok *a[wGm/ t½Sifok'def\ ajcwdkYudk udkifí/ (*[a½SYrS tm"m&udk uHqdkvdkrl xdka½SYyk'frSm
'kwd,mudk q|DrSmouf þtcsuf rdefY>ruf q&mwOD;tvdkwnf;)
ok'dEéó yga'ok *a[wGm/ ok'defudk ajcwdkYü udkifí/ (*[a½SYrS tm"m&udk bkr®w¬yif qdkvdkcsif;rl
xdkYjyifa½SYrSm q|Dygu uHrSmouf[k rdefY>ruf q&mwOD;tvdkwnf;) (½lbm#D y 506)
ygVdo'´gydkYcscsuf
313
u½kdPf;teuf
edrdwfteuf
orÜ'gefteuf
yÍörDteuf
bma0ebm0vu©Pteuf
Oyt"dwdkYESifh qufpyfaomo'´g
r@dw Oókuúw¬a,m*o'´g
"mwfypönf;ESifh wnfyk'ftaMumif;
"mwfrnfyHk
wenf;um; -
ypönf;trsKd;tpm;
"mwked'´d|ypönf;
tmcsmwf*kdPf;taMumif;
tmcsmwf*kdPf;rnfyHk
tmcswf*kdPf;trsKd;tpm;
bl0g'd*kdPf;0if "mwfrsm;
yp csufjcif; t yp wd ypwd
,mp awmif;jcif; t ,mp wd ,mpwd
cg' pm;jcif; t cg' wd cg'wd
0' qdkjcif; t 0' wd 0'wd
0o aejcif; t 0o wd 0owd
bmo qdkjcif; t bmo wd bmowd
vb &jcif; t vb wd vbwd
uDV upm;jcif; t uDV wd uDVwd
&u© apmifha½Smufjcif; t &u© wd &u©wd
odu© oif,ljcif;çusifhjcif; t odu© wd odu©wd
ykpä ar;jcif; t ykpä wd ykpäwd
*rk oGm;jcif; t *pä ^Cr® wd *päwd? Cr®wd
tm+*rk vmjcif; t tm*pä wd tm*päwd
£ok tvdk½Sdjcif; t £pä wd £päwd
,Z ylaZmfjcif; t ,Z wd ,Zwd
pv wkefvIyfjcif; t pv wd pvwd
uko qJa&;jcif; t uko wd ukowd
*k[ apmifhpnf;jcif; t *k[ wd *k[wd
[& o,faqmifjcif; t [& wd [&wd
cdy ypfjcif; t cdy wd cdywd
!Ho udkufjcif; t !Ho wd !Howd
0" owfjcif; t 0" wd 0"wd
"m0 ajy;vTm;jcif; t "m0 wd "m0wd
ygVdo'´gydkYcscsuf
320
"mwf "mwfeuf ypönf; wnfyk'f 0dbwf Bud,m
,m oGm;jcif; t ,m wd ,mwd
0g vIyf½Sm;jcif; t 0g wd 0gwd
Xm &yfjcif; t Xm ^ wd| wd Xmwd?wd|wd
'g ay;jcif; t 'g^''g^a' wd 'gwd?''gwd?a'wd
"m aqmifjcif; t '"m wd '"mwd
[m pGefY t Z[m wd Z[mwd
yg aomufjcif; t yd0 wd yd0wd
Zd atmifjcif; t aZ^Z, wd aZwd? Z,wd
eD aqmifjcif; t ae^e, wd aewd? e,wd
od tdyfjcif; t ao^o, wd aowd? o,wd
uk atmfjrnfjcif; t u0 wd u0wd
bl jzpfjcif; t b0 wd b0wd
[l jzpfjcif; t a[m wd a[mwd
pnf;rsOf;
63/ Xm wda|m/ Xm"mwfonf wd|odkYajymif;onf/ ykpH - Xm> wd| + ? (acs) + wd= wd|wd
64/ yg yda0g/ yg"mwfonf yd0-odkYajymif;onf/ yHkpH- yg> yd0 + ? (acs) + wd= yd0wd
117/ £ok ,rke.raEÅm apäm 0g/ £okç ,rkç tmo"mwfwdkY\ tqHk; ofçrf-wdkYudk pfä-jyKonf/
yHkpH/ £ok= £of+K(acs)? £of> päf + ? + wd= £päwd
ed+,rk= ,rf+K(acs)? ,rf> päf + ? + wd= ed,päwd(a½SmifMuOf\)
tmo=tmof+?(acs)? tmof> päf + ? + wd= tpäwd(tm> t) (aexdkif\)
½k"m'd*kdPf;0if "mwfrsm;
pnf;rsOf;rsm;
½k"m'd*kdPf;0if "mwfrsm;
(4) oGm'd*kdPf;
oGm'd*kdPf;0if "mwfrsm;
ygVdo'´gydkYcscsuf
326
(5) ud,m'd*kdPf;
ud,m'd*kdPf;0if "mwfrsm;
pnf;rsOf;rsm;
ygVdo'´gydkYcscsuf
327
(6) *[m'd*kdPf;
*[m'd*kdPf;0if "mwfrsm;
pnf;rsOf;rsm;
45/ *[m'dawm yÜPSm/ uwåm;teufa[m 0dbwfypönf;aMumifh *[mm'd*kPf;"mwfaemif yÜçPSmypönf;ouf/
84/ *[ó aC ayÜ/ yÜ-ypönf;aMumifh *[-"mwfonf aC-odkYajymif;onf/
85/ [avmayg PSmrSd/ PSmypönf;aMumifh *["mwf\ [-udk ausonf/
wem'd*kdPf;0if "mwfrsm;
pnf;rsOf;rsm;
pk&m'd*kdPf;0if "mwfrsm;
66/ 'doó yó 'dó 'u©m 0g/ 'do"mwfonf wcgw&H yó 'dó 'u© odkY ajymif;onf/
'do> yó 'dó 'u© + ? + wd = yówdç 'u©wd (jrif\çMunfh\)
'dówd (jrif\?Munfh\?xif\ wenf; jriftyf\?½lyod'¨du 'dówd-ukd tNrJ uHa[m[kqdk\)
94/ 'g "mwkó 'ZÆH/ 'g-"mwf 'ZÆ-odkY ajymif;onf/ 'g> 'ZÆ + ? + wd = 'ZÆwd (ay;\)
95/ 0'ó 0ZÆH/ 0'-"mwfonf 0ZÆ-odkYajymif;onf/ 0'> 0ZÆ + ?> a + wd = 0aZÆwd (ajymqdk\)
100/ Z& r&meH ZD& ZD,s rD,sm 0g/ Z&-"mwfonf ZD& ZD,s-odkYç r&-"mwfonf rD,s-odkY
wcgw&H ajymif;onf/
Z&> ZD&çZD,s + ? + wd = ZD&wdç ZD,swd-aqG;ajrU\ç tdkrif;\/ (ZD,wd-ü ,-wvHk;acsxm;onf)
r&> rD,s + ? + wd = rD,swd-ao\/ (rD,wd-ü ,-wvHk;acsxm;onf)
pnfrsOf;rsm;
53/ upGm'doPÖme.aruó&meH a'Gbma0g/ 54/ ykaAÁm.AÇmaom/
55/ &aóm/ 56/ 'kwd,pwkw¬meH yXr wwd,m/
57/ u0*¾ó p0a*¾g/ 58/ rmeudwmeH 0wwåH 0g/
59/ [ó aZm/ 60/ tEÅód0PÖmuma&m 0g/
61/ ed*¾[DwÍö/
c q o ypönf;
(ok) ok + o + ? + wd=okólowd-em;axmifcsif\/
ovm?ok\-k'DCjyK
ygVdo'´gydkYcscsuf
336
([m) [m + ? (acs) + wd = Z[mwd-pGefYBuJ\? pGefYvTwf\/
Z([udkZjyK?&ójyK)
0d + (Zd) Zd + o + wd = 0dZd*Dowd-atmifEdkifvdk\/
*D
ygVdo'´gydkYcscsuf
337
emrfyk'fodkY ypönf;qufí Bud,mtjzpf toHk;jyKjcif;
bko+tm,+wd=bkom,wd=vGefvGefuJuJjzpf\/
(a½S;u vGefvGefuJuJrjzpfyJ tckrSvGefvGefuJuJjzpf\[k qdkvdkonf)
eDv+tm,+wd=eDvm,wd- (a½S;u reDyJ tckrS vGefvGefuJuJ) eD\/
y@dw+tm,+wd=y@dwm,wd-(a½S;ynm½Sdr[kwfyJ ,ckrS q&morm;aMumifh)ynm½Sdjzpf\/
ed'´g+tm,+wd=ed'´g,wd-(a½S;utdyfaysmfolr[kwfyJ tckrS)tdyfaysmf\/
oDC+tm,+wd=oDCm,wd-vsifvsifjrefjrefjzpf\/
rE´+tm,+wd=rE´m,wd-av;av;aES;aES;jzpf\/
pyv+tm,+wd=pyvm,wd-vsyfay:avmvD\/
apw+tm,+wd=apwm,wd-aphaqmf\/
'kr®e+tm,+wd='kr®em,wd-pdwfraumif;jzpf\/
okre+tm,+wd=okrem,wd-aumif;aompdwfjzpf\/
MoZ+tm,+wd=MoZm,wd-tqDMoZm½Sd\/
awZ+tm,+wd=awZm,wd-wefcdk;½Sdoljzpf\/
eDv+tm,+wd=eDvm,wd-nKdnKdrJrJjzpf\/
',m+tm,+wd=',m,wd-oem;Muifem\/
u½kPm+tm,+wd=u½kPm,wd-oem;Muifem\/
rk'dwm+tm,+wd=rk'dwm,wd=0rf;ajrmufjcif;udk jyK\/
Oayu©m+tm,+wd=Oayu©m,wd-vspfvsL½I\/
ygVdo'´gydkYcscsuf
338
ã ]]toHtp½SdonfwdkYudk jyK\}}[laom teufü tm,-ypönf; qufonf/
tEku&Po'´gyHkpHrsm;
ywå+-D,+wd=ywåD,wd=rdrdzdkY oydwftvdk½Sd\/
y&du©m&+-D,+wd=y&du©m&D,wd=y&du©&m tvdk½Sd\/
0w¬+-D,+wd=0w¬D,wd=t0wftvdk½Sd\/
pD0&+-D,+wd=pD0&D,wd=ouFef;tvdk½Sd\/
"e+-D,+wd="eD,wd=Opömtvdk½Sd\/
C#+-D,+wd=C#D,wd=tdk;tvdk½Sd\/
y#+-D,+wd=y#D,wd=ykqdk;tvdk½Sd\/
ygVdo'´gydkYcscsuf
341
(C)"mwfoabmoufa&mufaom emrfyk'fodkY P,-ypönf;qufí Bud,myk'fjyKvkyfEdkifonf/ P,-
onf jyK-[k t"dyÜg,f&onf/ 'VS-NrJNrH+P,-jyK+wd-\='VS,wd-NrJNrHatmifjyK\/
"mwfoabmoufa&mufqdkonfum; blçu&-paom "mwfrsm;aemif tmcswf0dbwf udwypönf;rsm;
oufí qdkif&m uHuwåm;rsm; ½SdMuovdk þ'VS,aemifvnf; 'VS,wdç 'VS,aEÅm-ponfjzifh 0dbwfypönf;
oufí qdkif&m uHuwåm;rsm; ½SdEdkifonfudk qdkvdkonf/ yk&daom 0D&d,H 'VS,wd? yk&daom-a,musfm;onf?
0D&d,H-0D&d,udk? 'VS,wd-cdkifNrJatmifjyK\/ þyHkpHü yk&daom 0D&d,HwdkYonf 'VS,wdBud,m\ uwåm;çuH
wdkYwnf;/ (tajcjyKo'´g 207-212)
[w¬dem twduúrwd r*¾H = twd[w¬,wd/ r*¾H-vrf;udk? [w¬dem-qifjzifh? twduúrwd-vGefoGm;
\/ twd[w¬,wd-qifjzifhvGefoGm;\/ ]][w¬dem twduúrw}d}onf twd[w¬,wd\ teufjy 0gus
wnf;/ ][w¬,]csnf;qdkvQif vGefoGm;[laom teufxl;udk rjyEdkifaomaMumifh twdOyom& ulpGufí
twd[w¬,-[k qdk&onf/ ([w¬do'´gonf olcsnf;oufouf "mwk½lytrnfr&Edkif/ "mwfeufudka[maom
P,-ypönf;ESifh wGJ&í ]]twd[w¬,ç 'VS,}}ponfjzpf&mtcgrS "mwk½lytrnf&onf/upönf;bm#D 'k 345)
tmcswfyk'frS emrfyk'fjzpfjcif;
um½kduf0guswnfaqmufyHk
ypönf;qufyHk
ygVdo'´gydkYcscsuf
346
5/ Ó? 'g? Xm paom tmo&qHk;aom "mwfodkY Pmay Pmy, quf&onf/
um½kduf0gusrsm;
tmcsmwfBud,mwnfaqmufyHk tusOf;csKyf
1/ "mwf+*kdPf;rSwf(teufr½Sd)+wdponfh0dbwf
2/ "mwf+cqo(teufr½Sd)+wdponfh0dbwf
3/ "mwf+cqo(wkrdpäw¬)+wdponfh0dbwf
4/ "mwf+um&dwf+wdponf0dbwf
5/ emrfyk'f+tm,çtm&çtmv(uwåKyrmetpm&)wdponf0dbwf
6/ emyk'f+þ,(uHOyrme)+wdponf
7/ emrfyk'f+þ,+twdpäw¬+wdponf
ygVdo'´gydkYcscsuf
349
udwf
om"e 7-yg;
om"eteufoH
udwfypönf;trsKd;tpm;
w? w0EÅK? wm0D? uå
wypönf; yHkpHajymif;yHk 20
(tajcjyKo'´g udwfydkif;)
ygVdo'´gydkYcscsuf
358
wypönf;ygonfh udwfBud,m0gusrsm;
uwåm;a[m0gus
uHa[m0gus
w-ypönf;\ umv
ã a'a0g t*¾ð [kawm/ a'a0g t*¾a,m [kawm/ a'a0g wH [kawm/ a'a0g wkarS [kawm/ a'a0g
rH [kawm/ a'a0g tarS [kawm/ ponfjzifh t0kwåuH 6-rsKd;udk vJvS,fxnfhvQif 6-0guspD jzpf\/
abma[mBud,m {u0kpfom½SdyHk
PD CdPf PGK wk P
óH EÅK rme tme óEÅK
tEé'g,dum (xD) tpmudk ay;olr/ tEé + 'g + PGK + tm= tEé'g,dum (,\t £ajymif;)
½lypönf;ygaom udwfBud,m0gus
£ wd £e &d&d, wku
&w¬K &dwk &mwk £u c
(tajcjyKo'´g-316-332)
ygVdo'´gydkYcscsuf
373
tAs, &-ypönf;
pnf;rsOf;rsm;
71/ ykAÁumav.uuwåKumeH wke wGme wGm 0g/ wlaom uwåm;½Sdaom a½SUaemuf Bud,mwdkYwGif
a½SUBud,mwdkYü wke wGme wGm ypönf;wdkY 0duyftm;jzifh jzpf\/
72/ wa0wkem'Dwk um/ wa0 wke paomypönf;wdkYaMumifh u&"mwfonf umodkYajymif;onf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
374
udwfypönf;rsm;\ om"eESifhumvrsm;
-------------------------------------------------------------------------
yHkpHrsm;
-------------------------------------------------------------------------
yHkpHrsm;
-------------------------------------------------------------------------
yHkpHrsm;
-------------------------------------------------------------------------
yHkpHrsm;
Bud,m0daooe\tjcm;trnfrsm;
Bud,m0daooeqdkif&m jrefrmtoH
tdk-[,f paom tmvkyfyk'frsm;ESifh avsmuf- vsuf- pGm- ojzifh- tm;jzifh- í- &um;- wuG-
yJ- tNrJ- NyD;í- ajzmifhajzmifh- aumufaumufauGUauGU- av;av;vHvH- aES;aES;auG;auG;-
xkdif;xdkif;rIdif;rIdif;- ½kd½kdaoao- av;av;pm;pm;- r½kdrao- rav;rpm; paom rsm;jym;vSaom
jrefrma0g[m&rsm;onf Bud,m0daooeqdkif&m jrefrmtoHrsm; jzpfMuonf/
Bud,m0daooeyHkpHrsm;
Bud,m0daooetrsKd;tpm;
xdkwGif tA[d'¨gBud,m0daooeonf
(1) yxrmBud,m0daooe
(2) 'kwd,mBud,m0daooe
(3) wwd,mBud,m0daooe
(4) q|DBud,m0daooe [k av;yg;tjym;½Sd\/
'kwd,mBud,m0daooejzpfyHk
yxrmBud,m0daooejzpfyHk
uwåm;wla,bk,s
uwåm;rwl tyÜu
0daooeBud,m\ 0kpfocsFmxm;enf;
Bud,m0daooekyk'frsm;
yHkpHrsm;
yHkpHrsm;
0d+tm+'g+wGm=Asm'g,-zGifh[í tbd=0E´+wGm=tbd0E´d,-½Sdcdk;í
tm+'g+wGm=tm'g,-,lí y+[m+wGm=y[m,-y,fí
0d+"m+wGm=0d"m,-pD&ifí O+|+wGm=O|m,-xí
ygVdo'´gydkYcscsuf
385
Bud,m0daooeyg½Sdonfh ygVd0gusrsm;
tEG,fç trnfç trsKd;Zmwfç twwfç t½G,fç *kPf þteuf 6-rsKd;onf 0daooe rnfonf/
teufudk taMumif;jyKí o'´gonfvnf; um&Plypmtm;jzifh 0daooe rnf\/
bdEém"du&P0daooe oHk;rsKd;
oE¨drnfyHk
oE¨dpyfjcif; tusKd;rsm;um;-
½Gwfqdk&mü vG,fulapjcif;
Mum;em&mü om,memaysmfzG,f jzpfjcif; tusdK;wdkYjzpf\/
ykHpH-
o'¨g+£" [laom yk'fESpfyk'fudk o'¨D" aygif;pyfaomtcg ½Gwfqdk&müvnf; vG,ful Mum;em&müvnf;
om,memaysmfzG,fjzpfygonf/ þodkYaom tusdK;udk arQmfudk;í yk'fESpfyk'fwdkYudk aygif;pyfxm;jcif; jzpfygonf/
yHkpH-
]y&m+uarm}ü a½SYyk'ftqHk;tmo&ESifh aemufyk'f\tpjzpfaom ]u}Asnf; awGUqHkaomtcg
oE¨dpD&ifenf;t& aygif;pyfxm;aomaMumifh ]y&uúarm}[k jzpf\/
a½SUyk'f\tqHk; ed*¾[dwfESifh aemufyk'f\ tpo&awGUqHkaomtcgüvnf;aumif;? a½SYyk'f\tqHk;
ed*¾[dwfESifh aemufyk'f\ tpAsnf;awGUqHkaomtcgüvnf;aumif; aygif;pyfaomoE¨donf ed*¾[DwoE¨d
rnf\/
ykHpH-1
]wH+tw¬H}ü a½SUyk'f\tqHk; ed*¾[dwfESifh aemufyk'f\tp t-o& awGUqHkaomtcg oE¨dpD&ifenf;t&
aygif;pyfxm;aomaMumifh ]wrw¬}[k jzpf\/
yHkpH-2
]oH+rawm}ü a½SUyk'f\tqHk; ed*¾[dwfESifh aemufyk'f\tp r-Asnf; awGYqHkaomtcg oE¨dpD&ifenf;t&
aygif;pyfxm;aomaMumifh ]or®awm}[k jzpfonf/
ygVdo'´gydkYcscsuf
392
o&oE¨dpnf;rsOf;ESifh yHkpHrsm;
yHkpHrsm; -
yHkpHrsm; -
yHkpHrsm; -
yHkpHrsm; -
yHkpHrsm; -
(p) to&\a½SUü £þESifh {o&wdkY ½SdcJhaomf £þESifh {o&wdkYudk &Hcg ,(-s) jyK&\/
yHkpHrsm; -
yHkpHrsm; -
txacg + tó = txcGó (0-Mo-t) txacg-xdktcgü? tó-xdkolYtm;?
a,m + t,H = ,Gm,H (0-Mo-t-tm) ,Gm,H-tMuifolonf
aom + tó = oGó (0-Mo-t) aom-xdkoabmonf? tó-xdktm;? a[mwd-jzpf\/
aom + {0 =aoG0 (0-Mo-{) aom{0-xdkolonfomvQif
ygVdo'´gydkYcscsuf
395
tEk + t'¨rmoH = tEG'¨rmoH (Mo-O-t) vç0ufwdkif;
ok + tm*wH = oGm*wH (0-O-tm) aumif;aomvmjcif;wnf;
e wk + {0 = eawG0 (0-O-{) r-om/ yHkpH - eawG0 t&[wd-rxdkufonfom/ ('D-1 yg 107)
(Z) o&\a½SUü twdç ywdç £wdo'´g½SdcJhaomf twdç ywdç £wd o'´gwdkYrS ]wd} udk ]p} jyK&onf/
yHkpHrsm; -
(ps) o&\a½SUü tbdç t"do'´g½SdcJhaomf &Hcg tbdo'´gudk tAÇç t"do'´gudk tZÑ jyK\onf/
yHkpHrsm; -
yHkpHrsm; -
AsÍÆeoE¨dpnf;rsOf;ESifh yHkpHrsm;
yHkpHrsm; -
1 oDvu©E¨0*¾tbde0#kDum y 220
ygVdo'´gydkYcscsuf
397
(c) a½SUyk'f\ tqHk;o&ESifh aemufyk'f\tpAsOf;wdkY awGUqHkaomtcg a½SUyk'f\tqHk; o&½Snf('DC)udk
o&wdk(&ó) jyK&\/
yHkpHrsm; -
,'d 0g + om0au = ,'d0 om0au (t-tm-o) om0au0g-t&d,mom0ü4if;? ,'dylZ,aw-
tu,fí ylaZmfjim;tHh/ (oDvu©E¨0*¾tbde0#kDum y 5)
yk*¾vm + "r®'om = yk*¾v "r®'om (t-tm-") "r®'om-w&m;udkjrifukefaom?
(t|)yk*¾vm-½Spfa,mufaomyk*¾KdvfwdkYwnf;/ (r | 1 136)
abm0g'D + emr = abm0g'demr (£-þ-e) abm-[k qdkavh½Sdol
,xmbm0D + *kaPe = ,xmbm0d*kaPee (£-þ-*)
*kaPe-*kPftm;jzifh? ,xmbm0d-,xmbm0drnf\/
yHkpHrsm; -
yHkpHrsm; -
yHkpHrsm; -
yHkpHrsm; -
yHkpHrsm; -