6.

May paninindigan – dapat idinudulog o

FILIPINO SA PILING LARANG
Pagsulat
- Sining sa pagpapahayag ng saloobin at
damdamin
- Pagsasatitik ng mga letra o simbolo
- Pagniniig ng papel at panulat
idinedepensahan ang impormasyon,
ipinaliliwanag at binibigyang katwiran
7. May pananagutan – Pagkilala sa
pinaghanguan o pinagbatayan ng
impormasyon (iwas plagiarism)
Pagwawasto ng Isinulat na Papel

Akademikong Pagsulat  Proofreading

- Mahalagang pagdadaanan ng isang
- Ayon sa mga eksperto, ito ay pormal na sulatin manuskrito
o akdang isinasagawa sa isang akademikong - Makasisiguro na malinis at kanais-nais
institusyon o unibersidad sa isang particular na ang nailathala
larangang akademik. 1. Ispeling
- Kinakailangan ng mas mataas na antas ng 2. Diwa ng Akda
kasanayan 3. Anyo ng Akda (insert symbols)
- Makabuluhang pagsasalaysay na
sumasailalim sa kultura, reaksyon, at opinion
base sa manunulat, gayundin ay tinatawag na
intelektwal na pagsusulat
- Makrong kasanayan na dapat nating linangin
ay ang Pagsulat

o Nahahati sa dalawang pangkat ang mga

akademikong sulatin:
1. Sulating Nangangatwiran – Posisyong
papel, talumpati, katitikan ng pulong,
memorandum, agenda, panukalang
proyekto, abstrak, sintesis, bionote.
2. Sulating Nagsasalaysay at
Nangangatwiran – Lakbay-sanaysay,
replektibong sanaysay, pictorial essay.

 Layunin
- magbigay ng makabuluhang impormasyon
sa halip na manlibang lamang
- nakabatay sa pansariling pananaw,
naiisip, o damdamin ng manunulat
1. Personal o Ekspresibo – Layunin ng
pagsulat ay nakabatay sa pansariling
Mga Uri ng Pagsulat
pananaw, karanasan, naiisip at nadarama
ng manunulat. (hal. Sanaysay, maikling
kwento, dula, awit, atbp akdang
pampanitikan)
2. Panlipunan o Pansosyal – Layunin ay
makipag-ugnayan sa ibang tao o lipunang
ginagalawan (transaksiyonal.) (hal. Liham,
balita, korespondensiya, pananaliksik,
sulating panteknikal, tesis, disertasyon.)
 Mga Katangian ng Akademikong Pagsulat
1. Obhetibo – ang mga datos ay batay sa
kinalabasan ng pag-aaral at pananaliksik
2. Pormal – maingat sa pagpili ng mga
salitang gagamitin
3. May kalinawan – Ang punto de vista
(POV) ng manunulat ay dapat malinaw
4. Direktibo at sistematiko
5. May katiyakan – batid ang tunguhin ng
isusulat
1. Malikhaing Pagsulat (Creative Writing)
- Magbatid ng aliw, mapukaw ang
damdamin, at makaantig ng imahinasyon
- Gumagamit ng mabubulaklak na salita
(hal. Tula, dula, maikling kwento, nobela,
musika)
2. Teknikal na Pagsulat
- Layuning pag-aralan ang isang proyekto o
feasibility study (hal. Pananaliksik, city
planning and construction)
3. Propesyonal na Pagsulat
- Sulating may kinalaman sa isang tiyak na
larangang natutuhan sa akademya o
paaralan
- Paggawa ng mga sulatin o pag-aaral
tungkol sa napiling propesyon o bokasyon
ng isang tao (hal. Guro – lesson plan,
doctor – medical analysis)
4. Dyornalistik na Pagsulat (Journalistic Writing)
 - Sulating inilaan para sa mga usaping
pamamahayag o pag-uulat ng balita (hal.
Balita, editorial, kolum)
5. Reperensiyal na Pagsulat
- Walang ibang layunin kundi magmungkahi
ng iba pang makagkukunang kaalaman o
sanggunian hinggil sa isang paksa (hal.
Bibliyograpiya, indeks)
6. Akademikong Pagsulat
- Lahat ng kaalaman sa pagsulat ay
hinuhubog, nililinang, at pinahuhusay (hal.
Abstrak, bionete, lakbay sanaysay)
Kahalagahan o Benepisyo na Maaring Makuha sa
Pagsulat
1. Mahahasa ang kakayahang mag-organisa ng
mga kaisipan at maisulat ito sa pamamagitan
ng obhektibong paraan.
2. Malilinang ang mga kasanayan sa pagsusuri
ng mga datos na kakailanganin sa
isinasagawang imbestigasyon o pananaliksik.
3. Mahuhubog ang kaisipan sa pamamagitan ng
mapanuring pagbasa at pagiging obhektibo sa
paglatag ng mga kaisipang isususlat.
4. Mahihikayat at mapauunlad ang kakayahan sa
matalinong paggamit ng aklatan sa
paghahanap ng mga materyales at
mahahalagang datos na kakailanganin sa
pagsulat.
5. Maaliwsa pagtuklas ng mga bagong kaalaman
at pagkakaroon ng mga pagkakataong
makapag-ambag ng kaalaman sa lipunan.
6. Mahuhubog ang pagbibigay ng
pagpapaghalaga nang paggalang at pagkilala
sa mga gawa at akda.
7. Malilinang ang kasanayan sa pagkalap ng
mga impormasyon mula sa iba’t ibang batiks
ng kaalaman para sa akademikong
pagsusulat.
Gamit o Pangangailangan sa Pagsulat
1. Wika
- Daluyan ng ideya, nagsisilbing behikulo,
isinasatitik ang mga ideya
- Uri ng wika na ginagamit ay madaling
mauunawan sa uri ng taong babasa
2. Paksa
- Ano ang nais talakayin, at magsisilbing
pangkalahatang iikutan ng mga ideyang
dapat mapaloob sa akda
3. Layunin
- Magsisilbing gabay sa pagbabahagi ng
mga datos o nilalalman ng isusulat
4. Pamamaraan ng Pagsulat
- Upang mailahad ang kaalaman at kaisipan
ng manunulat batay na rin sa layunin o
pakay ng pagsusulat:
a. Paraang Impormatibo – Pangunahing
layunin ay magbigay ng impormasyon
o kabatiran sa mga mambabasa.
b. Paraang Ekspresibo – Ang manunulat
ay may layong magbahagi ng sariling
opinion, paniniwala, ideya,
obserbasyon at kaalaman hinggil sa
isang tiyak na paksa batay sa kanyang
sariling karanasan o pag-aaral
c. Pamamaraang Naratibo –
Pangunahing layunin ay magkuwento
o magsalaysay ng mga pangyayari
batay sa magkakaugnay at tiyak na
pagkakasunod-sunod
d. Pamamaraang Deskriptibo – Pakay ay
maglarawan ng mga katangian, anyo,
hugis ng mga bagay, o pangyayari
batay sa mga Nakita, narinig,
natunghayan at nasaksihan.
e. Pamamaraang Argumentatibo –
Naglalayong manghikayat o
mangumbinsi sa mga mambabasa.
Madalas naglalahad ng proposisyon at
mga isyu ng argumentong dapat
pagtalunan o pag-usapan.
5. Kasanayang Pampag-Iisip
- Dapat taglayin ng isang manunulat ang
kakayahang mag-analisa o magsuri ng
mga datos na mahalaga o hindi gaanong
mahalaga.
- Lohikal at obhetibo sa pag-iisip at
pagsusuri ng impormasyon.
6. Kaalaman sa Wastong Pamamaraan ng
Pagsulat
- Wastong paggamit ng Malaki at maliit na
titik, wastong pagbaybay, paggamit ng
bantas, pagbuo ng talata, at masining at
obhetibong paghabi ng mga kaisipan
upang makabuo ng isang mahusay na
sulatin (grammar).
7. Kasanayan sa Paghabi ng Buong Sulatin
- Kakayahang mailatag ang mga kaisipan at
impormasyon sa isang maayos,
organisado, obhetibo, at masining na
pamamaraan mula sa panimula hanggang
sa wakas ng akda.
Proseso sa Pagsulat
1. Pagbasa
2. Paksa
3. Spesipikong Pagbasa
- Dito gagamit ng note cards
4. Layunin
5. Tesis na Pahayag
- Paksa + Opinyon/Claim + Patunay/Aspeto
6. Balangkas
7. Burador
- ito yung madami
8. Pinal na Papel
Mga Halimbawa ng Tesis na Pahayag:
Paksa
Opinyon/Claim
Patunay/Aspeto
 1. Ang paggamit ng social media ay maaring - Emphasis ay ang kahalagahan ng
magdulot ng negatibong epekto sa mental na gawaing siyang nagbigay daan sa
kalusugan ng mga kabataan. Ito ay nauugnay sa okasyon
pagtaas na antas ng depresyon at pagkabalisa. 5. Talumpati ng Pagsalubong
2. Ang implementasyon ng batas sa pagsuot ng - Okasyon tulad ng pagtanggap
helmet sa mga nagmomotorsiklo ay nagreresulta 6. Talumpati ng Pamamaalam
sa pagbaba ng bilang ng aksidente sa kalsada, - Kapag aalis sa isang lugar o magtatapos
base sa mga estadistika ng trapiko at mga ulat sa ginampanang tungkulin
ng institusyon ng kaligtasan sa kalsada. 7. Talumpati ng Eulohiya
3. Ang regular na ehersisyo ay hindi lang - Pagyao o sa memorial na serbisyo ng
nagpapabuti sa kalusugan ng mga edad na isang kilalang namayapa
matanda, kundi maging sa kanilang kahandaan 8. Inagurasyon
sa pangaraw-araw na gawain, na nagdudulot ng - Pagsisimula ng isang mahalagang
mas aktibong pamumuhay at mas maligaya na tungkulin o Gawain
pagtanda.
 Teknikal na Kasanayan ng Isang
Talumpati Mananalumpati
- Anumang buod ng kaisipan na isinulat at 1. Pagbigkas
ibinigkas sa mga manonood. 2. Intonasyon
- Layuining manghikayat, tumugon, 3. Pahinga
mangatwiran, magbigay kaalaman at 4. Boses
impormasyon, at maglahad sa isang 5. Postura at Paggalaw
paniniwala. 6. Tingin sa Madla
- Uri ng komunikasyong pampubliko nna
nagpapaliwanag sa isang paksa na
binibigkas sa harap ng tagapakinig.
- Tumatalakay sa napapanahong isyu o
paksa.

 May Tatlong Bahagi:

1. Pamagat – inilalahad ang layunin, at kaagapay
na stratehiya upang kunin ang atensyon ng
madla.
2. Katawan – nakasaad ang paksang tatalakayin.
3. Katapusan – buod, pinakamalakas na
katibayan, paniniwala at katwirang
makakahikayat ng pagkilos sa mga tao ayon
sa layunin.

 Uri ng Talumpati
 Ayon sa Paghahanda
1. Talumpating Handa
- Mahabang panahon ang ibinigay upang
magkabisa at maghanda.
2. Talumpating Hindi Handa
- Extemporaeneous
- Walang preparasyon at hin
- di nasanay nang maigi
 Ayon sa Layunin
1. Talumpati na Nagpapaliwanag
- Nag-uulat, naglalarawan, tumatalakay
para maintindihan ng mga tagapakinig
- Maaring gummamit ng biswal (visual aids)
2. Talumpati na Nanghihikayat
- Makaimpluwensya sa pag-iisip at kilos ng
nakikinig
3. Talumpati na Nagpapakilala
 Tungkol sa Panauhin – ipakita sa
awtoridad
 Tungkol sa Paksa
4. Talumpati sa Pagkakaloob ng Gantimpala
o Nahahati sa dalawang pangkat ang mga akademikong sulatin:
1. Sulating Nangangatwiran – Posisyong papel, talumpati, katitikan ng pulong, memorandum, agenda, panukalang proyekto, abstrak,
sintesis, bionote.
2. Sulating Nagsasalaysay at Nangangatwiran – Lakbay-sanaysay, replektibong sanaysay, pictorial essay.