FILIPINO REVIEWER
Pagsulat
- ay pagsasalin sa papel o sa ano mang
kasangkapang maaaring magamit na
mapagsasalinan ng mga nabuong salita, simbolo
at ilustrasyon ng isang tao o mga tao sa layuning
mapahayag ang kanyang kaisipan.
- kapwa pisikal (kapwa mata ang bibig) at
mental na aktibiti (maaaring hindi gamitin ang
utak sa pagsusulat)
- ay kapwa isang mental at sosyal na aktibiti
- isang komprehensibong kakayahan (Xing at
Jin)
- isang biyaya, pangangailangan at kaligayahan
(Keller)
- isang ekstensyon ng wika at karanasang
natamo ng isang tao (Peck at Buckingham)
- kapwa isang komunikasyong intrapersonal at
interpersonal
- isang biswal na pakikipag-ugnayan. Isang
gawaing personal at sosyal
-tumutulong sa pag-unawa ng sariling kaisipan,
damdamin, karanasan
Sosyo-kognitibo
-isang salitang tumutukoy sa lipunan ng mga tao
Kognitibo
-ay ano mang tumutukoy sa pag-iisip
Sosyo-kognitibong pananaw sa Pagsulat
-ay isang paraan ng pagtingin sa proseso ng
pagsulat
Dalawang Dimensyon:
1. Oral na Dimensyon
- ang isang indibidwal ay nagbabasa ng
isang tekstong iyong isinulat,
masasabing nakikinig na rin siya sa iyo.
2. Biswal na Dimensyon
- ay mahigpit na nauugnay sa mga salita o
lenggwaheng ginamit ng isang awtor sa
kanyang tekstona inilalantad ng mga
nakalimbag na simbolo.
Dalawang Layunin ng Pagsulat:
1. Layuning Ekspresibo
- personal na gawain ito ng pagsulat
2. Layuning Transaksyonal
- isang sosyal na gawain dahil ito ay
ginagamit sa layuning panlipunan
Uri ng tatlong layunin sa pagsulat
1. Impormatibong Pagsulat (Expository
Writing)
- naghahangad na makapagbigay ng
impormasyon at mga paliwanag. Ang
mismong pokus nito ay ang mismong
paksa
2. Mapanghikayat na Pagsulat
(Persuasive Writing)
- naglalayong makumbinsi ang mga
mambabasa tungkol sa katwiran,
opinyon o paniniwala. Ang pangunahing
pokus nito ay ang mambabasa
3. Malikhaing Pagsulat
- ay ginagawa ng mga manunulat ng mga
akdang pampanitikan. Ang pokus nito ay
ang manunulat
Tatlong Pangunahing Hakbang sa Pagsulat:
1. Pre-Writing
- nagaganap ang paghahanda sa pagsulat
- pagpili ng paksang isusulat at ang
pangangalap ng mga datos o
impormasyog kailangan sa pagsulat
2. Actual Writing
- ikalawang hakbang sa pagsulat
- dito isinasagawa ang aktwal na pagsulat
- nakapaloob dito ang pgsulat ng burador
o draft
3. Rewriting
- ikatlong hakbang sa pagsulat
- nagaganap dito ang pag-eedit at
pagrerebisa mg draft batay sa wastong
grammar, bokabulari at pagkakasunod-
sunod ngmga ideya o lohika
Uri ng Pagsulat
1. Akademiko
- ay maaaring maging kritikal na
sanaysay, lab report, eksperimento, term
paper o pamanahong papel, tesis o
disertasyon
- isang intelektwal na pagsulat
- layunin nitong pataasin ang antas at
kalidad ng kaalaman ng mga estudyante
sa paaralan
2. Teknikal
- isang espesyalisadong uri ng pagsulat na
tumutugon sa mga kognitibo at
sikolohikal na pangangailangan ng mga
mambabasa, at minsa maging sa
manunulat mismo
- ito ang mga impormasyong maaaring
makatulong sa pagbibigay-solusyon sa
isang komplikadong suliranin
3. Journalistic
- ang uring ito ng pagsulat na kadalasang
ginagawa ng mga mamamahayag o
journalist
 FILIPINO REVIEWER
- saklaw nito ang pagsulat ng balita,
editoryal, kolum, lathalain, at iba pang
akda
4. Reperensyal
- uri ng pagsulat na naglalayong
magrekomenda ng iba pang reperens o
sors hinggil sa isang paksa.
5. Propesyonal
- uri ng pagsulat na nakatuon o eksklusibo
sa isang tiyak na propesyonal
6. Malikhain
- masining ang uring ito ng pagsulat
- ang pokus dito ay ang imahinasyon ng
manunulat, bagama’t maaaring
piksyonal at di-piksyonal ang akdang
isinusulat
Akademikong Pagsulat
- ano mang pagsulat na isinasagawa upang
makatupad sa isang pangangailangan sa
pag-aaral
Tatlong Kalikasan ng Pagsulat (Fulwiler at
Hayakawa)
1. Katotohanan. Ang isang mahusay na
akademikong papel ay nagpapakita na
ang manunulat ay nakagagamit ng
kaalaman at metodo ng disiplinang
makatotohanan.
2. Ebidensya. Gumagamit ng mga
mapagkakatiwalaang ebidensya upang
suportahan ang katotohanang kanilang
inilalahad.
3. Balanse. Kailangang gumamit ng
wikang walang pagkiling, seryoso, at di-
emosyonal nang maging makatwiran sa
mga nagsasalungatang pananaw.
Katangian ng Akademikong Pagsulat
1. Kompleks
2. Pormal
3. Tumpak
4. Obhetibo
5. Eksplisit
6. Wasto
7. Responsible
8. Malinaw na layunin
9. Malinaw na pananaw
10. May pokus
11. Lohikal na organisasyon
12. Matibay na suporta
13. Malinaw at kumpletong eksplanasyon
14. Epektibong pananaliksik
15. Iskolarling estilo sa pagsulat
Layunin ng Akademikong Pagsulat
1. Mapanghikayat ng Layunin
- layuning mahikayat ang mga
mambabasa na maniwala sa isang
posisyon hinggil sa isang paksa.
2. Mapanuring Layunin (analitikal na
pagsulat)
- layuning ipaliwanag at suriin ang mga
posibleng sagot sa isang tanong at piliin
ang pinakamahusay na sagot batay sa
ilang pamantayan
3. Impormatibong Layunin
- Ipinapaliwanag ang mga posibleng sagot
sa isang tanong upang mabigyan ang
mambabasa ng bagong impormasyon o
kaalaman
Tungkulin o Gamit ng Akademikong
Pagsulat
1. Ang akademikong pagsulat ay
lumilinang ng kahusayan sa wika
2. Ang akademikong pagsulat ay
lumilinang ng mapanuring pag-iisip
3. Ang akademikong pagsulat ay
lumilinang ng mga pagpapahalagang
pantao
4. Ang akademikong pagsulat ay isang
paghahanda sa propesyon
Buod
- Tala ng isang indibidwal sa sarili niyang
pananalita ukol sa kanyang mga narinig
o nabasang artikulo, balita, aklat,
panayam, isyu, usap-usapan, at iba pa.
Tatlong Mahigpit na Pangangailangan sa
Pagsulat ng Buod
1. Ang isang buod ay tumatalakay sa
kabuuan ng isang orihinal na teksto
2. Nailahad ang sulatin sa pamamaraang
nyutral o walang kinikilingan
3. Ang sulatin ay pinaiksing bersyon ng
orihinal at naisulat ito sa sariling
pananalita ng gumawa
Katangian ng Mahusay na Buod
1. Nagtataglay ng obhetibong balangkas ng
orihinal na teksto
2. Hindi nagbibigay ng sariling ideya at
kritisismo
3. Hindi nagsasama ng mga halimbawa,
detalye, o impormasyong wala sa
orihinal na teksto
4. Gumagamit ng mga susing salita
 FILIPINO REVIEWER
5. Gumagamit ng sariling pananalita ngunit
napapanatili ang orihinal na mensahe
Mga Hakbang sa Pagbubuod
1. Salungguhitan ang mga mahahalagang
punto at detalye
2. Ilista o igrupo ang pangunahing ideya
3. Ayusin ang pagkakasunod-sunod ng mga
ideya sa lohikal na paraan
4. Kung gumamit ng unang panauhan ang
awtor, palitan ito ng kanyang apelyido,
ng “Ang manunulat”¸o siya
5. Isulat ang buod
Sintesis
- ay pagsasama ng dalawa o higit pang
buod
Anyo ng Sintesis
1. Explanatory Synthesis
- isang sulating naglalayong tulungan ang
nagbabasa o nakikig na lalong
maunawaan ang mga bagay na
tinatalakay.
2. Argumentative Synthesis
- may layuning maglahad ng pananaw ng
sumusulat nito.
Uri ng Mahusay Sintesis
1. Background Sythesis
- uri ng sintesis na nangangailangang
pagsama-samahin ang mga sanligang
impormasyon ukol sa isang paksa
2. Thesis-driven Synthesis
- halos katulad lamang ito ng background
synthesis ngunit nagkakaiba lamang sila
sa pagtutuon, sapagkat sa ganitong uri ng
sintesis hindi lamang simpleng
pagpapakilala at paglalahad ng paksa
3. Synthesis for the Literature
- ginagamit ito sa mga sulating
pananaliksik
Hakbang sa Pagsulat ng Sintesis
1. Linawin ang layunin sa pagsulat
2. Pumili ng naaayong sanggunian batay sa
layunin
3. Buuin ang tesis ng sulatin
4. Bumuo ng plano sa organisasyon ng
sulatin
5. Isulat ang unang burador
6. Ilista ang mga sanggunian
7. Rebisahin ang sintesis
8. Isulat ang pinal na sintesis
Abstrak
- ay maikling buod ng artikulong
nakabatay sa pananaliksik, tesis, rebyu, o
katitikan ng komperensya.
- ginagawa itong lagusan ng isang papel
sa isang copyright, patent o trademark
application
Tatlong Uri ng Abstrak
1. Impormatibong abstrak
- naglalaman ng malapit sa 200 na salita
- ay naglalaman na ng halos lahat ng
mahahalagang impormasyong
matatagpuan sa loob ng pananaliksik
- taglay ng impormatibong abstrak ang
iilang nilalaman:
 Motibasyon – sinasagot nito ang
tanong kung bakit pinag-aaralan
ng isang mananaliksik ang paksa
 Suliranin – kailangang masagot
ng abstrak kung ano ang sentral
na suliranin o tanong ng
pananaliksik
 Pagdulog at Pamamaraan –
ilalahad ng isang mahusay na
abstrak kung paano kakalapin o
kinalap ang datos ng
pananaliksik
 Resulta – ang kinalabasan ng
pag-aaral
 Kongklusyon – sasagutin din
nito kung ano ang mga
implikasyon ng pananaliksik
batay sa natuklasan
2. Deskriptibong Abstrak
- kadalasang nasa 100 na salita
- naglalaman ito ng suliranin at layunin ng
pananaliksik, metodolohiyang ginamit at
saklaw ng pananaliksik ngunit hindi
tinatalakay ang resulta, kongklusyon at
rekomendasyon
3. Kritikal na Abstrak
- pinakamahabang uri ng abstrak sapagkat
halos katulad lamang ito ng isang rebyu
Talumpati
- isang pormal na pagsasalita sa harap ng
mga tagapakinig o audience.
- isang uri ng pagdidiskurso sa harap ng
publiko na may layuning magbigay ng
impormasyon o mapanghikayat kaugnay
ng isang particular na paksa o isyu
 FILIPINO REVIEWER
Uri ng Talumpati
1. Impormatibong Talumpati
- naglalayong magbigay ng impormasyon
tungkol sa ano mang bagay, pangyayari,
konsepto, lugar, tao , proyekto, at iba pa.
2. Mapanghikayat na Talumpati
- kadalasang nakatuon sa mga paksa o
isyung kinapapalooban ng iba’t ibang
perspektiba o posisyon
- may tatlong pagdulog ang
mapanghikayat na talumpati:
 Pagkuwestyon sa isang
katotohanan
 Pagkuwestyon sa pagpapahalaga
 Pagkwestyon sa Polisiya
Dalawang Paraan ng Pagtatalumpati
1. Impromptu o Biglaang Talumpati
- uri ng talumpati batay sa pamamaraan.
Isinasagawa ang talumpating ito nang
walang ano mang paunang paghahanda
2. Ekstemporanyo o Pinaghandaang
Talumpati
- ay maingat na inihahanda,
pinagpaplanuhan at ineensayo bago
isagawa
Gabay sa Pagsulat ng Talumpati
1. Piliin lamang ang isang
pinakamahalagang ideya
2. Magsulat kung paano ka nagsasalita
3. Gumamit ng mga kongkretong salita at
halimbawa
4. Tiyaking tumpak ang mga ebidensya at
datos na ginamit sa talumpati
5. Gawing simple ang pagpapahayag sa
buong talumpati
Lakbay-Sanaysay (Travelogue)
- ay maaaring dokumentaryo, pelikula,
palabas sa telebisyon o ano mang bahagi
ng panitikan na nagpapakita at
nagdodokumento ng iba’t ibang lugar na
binisita at mga karanasan dito ng isang
turista at dokumentarista.
Epektibong Makapagsulat habang
Naglalakbay
1. Magsaliksik
2. Mag-isip nang labas pa sa ordinary
3. Maging isang manunulat
Pictorial Essay o Photo Essay(Larawang
Sanaysay)
- ay isang kamangha-manghang anyo ng
sining na nagpapahayag ng kahulugan sa
pamamagitan ng paghahanay ng mga
larawang sinusundan ng maiikling
kapsyon kada larawan
- larawan at teksto ang pangkalahatang
sangkap ng pictorial essay
- ang teksto ay madalas na journalistic
feel
Mga Katangian ng Mahusay na Pictorial
Essay
1. Malinaw na paksa
2. Pokus
3. Orihinalidad
4. Lohikal na Esktruktura
5. Kawilihan
6. Komposisyon
7. Mahusay na paggamit ng wika
Bionote
- ay isang sulating nagbibigay ng mga
impormasyon ukol sa isang indibidwal
upang maipakilala siya sa mga
tagapakinig o mambabasa. Binibigyang-
diin ng bionote ang mga bagay-bagay
tulad ng edukasyon, mga parangal o
nakamit
Mga Dapat tandaan sa pagsulat ng Bionote
1. Balangkas sa pagsulat
2. Haba ng bionote
3. Kaangkupan ng nilalaman
4. Antas ng pormalidad ng sulatin
5. Larawan
Mga Hakbang sa pagsulat ng Bionote
1. Tiyakin ang layunin
2. Pagdesisyonan ang haba ng susulating
bionote
3. Gamitin ang ikatlong panauhang
perspektib
4. Simulan sa pangalan
5. Ilahad ang propesyong kinabibilangan
6. Isa-isahin ang mahahalagang tagumpay
7. Idagdag ang ilang di-inaasahang detalye
8. Isama ang contact information
9. Basahin at isulat muli ang bionote