You are on page 1of 8

Taon 37 Blg.

53 Biyernes Santo sa Pagpapakasakit ng Panginoon (B) — Pula Marso 29, 2024

TETELESTAI
P. Francis Alvarez, SJ

ay may kalakip na pagkamatay. nasa krus at pagkatapos, inusisa


Minsan, hindi ito literal na ka- mo ang iyong sarili. Sinasadya
matayan: Ang pagkamatay sa
N aganap na—sa Mabuting ko ito sapagkat ang konotasyon
Balita ayon kay Juan, ito sarili… isang pagsasakripisyo ng ng salitang tetelestai ay ito: Pag-
ang huling mga salita ni Hesus sariling oras o ginhawa o mga katapos matapos ng proseso,
sa krus. Sa wikang Griyego, ang hangad. Tanungin mo ang kahit ang bunga ng proseso ay dapat
orihinal na wikang ginamit ni sinong magulang na nabagong maiangat sa susunod na antas.
Juan upang isulat ang ebang- lubusan ang buhay buhat ng Isipin ang isang lumang daksipat
helyo, isa lang ang sa salitang siya’y magkaanak. Ngunit min- o teleskopyo. Kailangan mong
ginamit: Tetelestai. san din, literal ang kamatayan: i-extend nang i-extend ang isang
Ang pagkamatay ng ating mga dulo nito upang mas luminaw
Ang salitang Tetelestai ay bayani na naglaan ng kanilang ang iyong nakikita at magkaroon
nakaugnay sa salitang telos, na mga buhay para sa pag-ibig sa ng saysay ang iyong sinisipat.
ang ibig sabihin ay pinaka o bayan… ang kamatayan ni Hesus
pangunahing layunin. Isa pang Dapat mag-umapaw ang pag-
sa krus.
posibleng salin ng tetelestai ibig ni Hesus sa krus sa ating
ay, “Natupad na” o maaaring, Para kay Hesus ang layunin sariling pag-ibig. Sa ibang pama-
“Natupad ko na ang aking la- ng kanyang kamatayan ay pag- maraan, kailangan din nating
yunin.” Ano ang pangunahing ibig. Ngayon, pagmasdan mo si pasanin ang ating krus at sumu-
layunin o saysay ng pag-iral ni Hesus na nasa krus at tanungin nod sa kanya.
Hesus? Madalas nating naririnig ang sarili, “Ano nga ba ang aking
mga hangad ngayon? Ano ang Isang paraan ng pag-unawa
ay isinugo ng Diyos ang Kanyang sa krus ay ito: Tinatanong ng
Anak para mamatay sa ating mga aking saysay ngayon? Karapat-
dapat bang paglaanan ko ito ng sangkatauhan ang Diyos. “Gaano
kasalanan. Ngunit, maging ito, mo kami kamahal?” Iuunat ni
kailangan nating usisain at un- aking buhay?”
Hesus ang kanyang mga braso
gkatin ang pakahulugan dahil Nakaugnay din ang tetelestai
sa kanyang kaliwa at sa kan-
maaari tayong dalhin ng pahayag sa salitang teleios, na ang ibig
yang kanan—sa abot ng kan-
na ito sa sa isang maling pan- sabihin ay buo o puno. Sa-
yang makakaya—at sasabihing,
anaw sa Diyos bilang Diyos na makatuwid, maaari ring salin
“Ganito kita kamahal.” At siya’y
uhaw sa dugo, isang magaga- ng tetelestai ang “Ito ay buo at
mamatay para sa atin.
liting Diyos na mapapakalma puno na” o kahit “Ako ay buo,
lamang sa pamamagitan ng isang at ako ay puno.” Ang bumubuo Pagmasdan mong muli ang
marahas na kamatayan. Hindi at pumupuno kay Hesus ay pag- mga braso’t kamay ni Hesus sa
ito ang Diyos na ipinakilala sa ibig. Ngayon, pagmasdan mo si krus. Iniunat niya ang kanyang
atin ni Hesus. Hesus sa krus at tanungin mo ang mga kamay sa kanyang kaliwa
Hindi isinugo ng Diyos Ama iyong sarili, “Anong bagay ang at kanyang kanan, inaanyayahan
ang kanyang Anak para lamang bumubuo at pumupuno sa akin ang sinumang nagnanais mana-
mamatay. Isinugo ng Diyos si ngayon? Karapat-dapat bang pa- tili sa kanyang tabi na umibig
Hesus upang umibig. Ngunit, glaanan ko ito ng aking buhay?” gaya ng kanyang pag-ibig. Bakit?
gaya ng patotoo ng mga taong Kung iyong mapapansin, Sapagkat, sa dulo, ito lamang ang
tunay na umibig, ang pag-ibig pinagmasdan natin si Hesus na bubuo at pupuno sa ating buhay.
(Tahimik na pupunta ang [mga] bansang magugulantang; pati siya ng ligaya, malalaman niyang
pari sa dambana at siya’y[sila’y] mga hari ‘pag siya’y nakita ay hindi nawalan ng kabuluhan
magpapátirapâ sa harap nito. Ang matitigilan, makikita nila ang ang kanyang pagtitiis. Ang
mga kasama niyang tagapagling- ‘di nabalita kahit na kailan, at aking tapat na lingkod at lubos
kod ay luluhod.) mauunawa ang ‘di pa narinig kong kinalulugdan ang siyang
L—Magsiluhod tayo at tahimik ninuman!” tatanggap sa parusa ng marami at
na manalangin.(Tumahimik) Sagot ng mga tao, “Sino ang alang-alang sa kanya sila’y aking
maniniwala sa ibinabalita naming patatawarin. Dahil dito siya’y
(Matapos ang ilang sandali...)
ito? Sino ang makapagpapatunay aking pararangalan, kasama ng
L—Magsitayo na ang lahat. na pinahihintulutan ito ng mga dakila; ‘pagkat kusang-
Pa n g i n o o n ? K a l o o b a n n g loob niyang ibinigay ang sarili
Paunang Salita Panginoon na ang kanyang at nilasap ang kaparusahan ng
L—Sa araw na ito ginugunita lingkod ay matulad sa isang masasama. Inako niya ang mga
natin ang kamatayan ni Hesus halamang natanim sa tuyong makasalanan at idinalanging
sa krus. Tayo’y nagninilay sa lupa, walang katangian o kagan- sila’y patawarin.”
kanyang dakilang pag-ibig na dahang makatawag-pansin, wala —Ang Salita ng Diyos.
inialay para sa ating kaligtasan. siyang taglay na pang-akit para B—Salamat sa Diyos.
Pa r a r a n g a l a n n a t i n a n g lapitan siya. Hinamak siya ng
Krus na, bagamat naging mga tao at itinakwil. Nagdanas Salmong Tugunan (Slm 30)
kasangkapan ng pagkamatay siya ng sakit at hirap. Wala man E. C. Marfori
T—Ama, sa mga kamay mo
ni Hesus ay nagkamit para sa lang nagtapon ng sulyap sa
ko ang
Em Am E. C.Dm
   Em  buhay
   E. C.Dm
ko. Marfori
  Am
habilin
   Marfori 
atin ng kaligtasan at búhay. kanya. Hindi natin siya pinansin,
   sa
   EmA ma, Am  mga  ka
Kaisa ng buong sambayanang para siyang walang kabuluhan.
  
   sa mga
Dmmay

    A ma,   ka may


Kristiyano magpasalamat tayo Tiniis niya ang hirap na tayo ang
sa Ama na siyang may-akda at dapat magbatá, gayon din ang Em 

  Em
pinagmumulan ng grasya ng kirot na tayo sana ang lumasap; 3
A ma, sa mga ka may
akala natin ang dinanas niya’y 3       
ating kaligtasan.
3   mo
   bi  ko
parusa sa kanya ng Diyos. Dahil ha
 lin
Em  ang

Panalangin sa ating mga kasalanan kaya siya   mo       ang
(Hindi ito pangungunahan ng
ha bi lin ko

ha  bi lin ko ang
nasugatan; siya ay binugbog Am
  Am       
4
“Manalangin tayo”)
4 
mo

dahil sa ating kasamaan. Tayo
P—Ama naming makapang- ay gumaling dahil sa pahirap na
4
  Am       
  
bu hay ko.
yarihan, alalahanin mo ang tinamo niya at sa mga hampas na
   ko.      
1. Sa iyo, O Poon, ako’y
bu hay
iyong awa at pagmamahal at kanyang tinanggap. Tayong lahat
bu hay ko.
sa iyong paglingap gawin mong ay parang mga tupang naligaw; lumalapit/ upang ingatan mo,
banal kaming lahat na siyang nagkanya-kanya tayo ng lakad. nang hindi malupig;/ sa mga
dahilan kaya’t dugo’y dumanak Ngunit inibig ng Panginoon na kamay mo habilin ko’y buhay
mula sa iyong nagpakasakit na sa kanya ipataw ang parusang ko,/ Tagapag­ligtas kong tapat
Anak upang pagsaluhin kami tayo ang dapat tumanggap. Siya at totoo. (T)
sa piging ng Pagkabuhay na ay binugbog at pinahirapan, 2. Lahat kong kaaway ay
kanyang itinatag bilang aming ngunit ‘di tumutol kahit kamunti humahalakhak/ pati kapitbahay
Tagapamagitan kasama ng man; tulad ay korderong hatid ako’y hinahamak;/ dating
Espiritu Santo magpasawalang sa patayan, parang mga tupang kakilala ay nagsisiilag,/ kung
hanggan. hindi tumututol kahit na gupitan, masalubong ko ay nagsisiiwas./
B—Amen. ni hindi umimik kahit gaputok Nilimot na akong tulad ng
man. Nang siya’y hulihin,
I. PAGPAPAHAYAG hatulan, at dalhin sa dakong
namatay,/ ‘di na pinapansin,
NG SALITA NG DIYOS patayan, wala mang nanga­has
parang yagit lamang. (T)
Unang Pagbasa na ipagsanggalang, wala man 3. Subalit, O Poon, ang aking
(Is 52:13—53:12)(Umupo) lang dumamay. Siya ay pinatay tiwala/ ay nasasaiyo, Diyos na
Si Hesukristo ang katuparan ng propesiya dahil sa sala ng sangkatauhan. dakila!/ Sa iyong kalinga, umaasa
ni Propeta Isaias tungkol sa Lingkod Siya’y inilibing na kasama ng ako,/ laban sa kaaway ay ipag-
ng Diyos na kusang-loob na nag-alay masasama at mayayaman, baga­ ta­tanggol mo;/ at sa umuusig na
ng kanyang sarili upang magkaroon ng man wala siyang kasalanan o sinumang tao. (T)
kapatawaran. nagsabi man ng kasinungalingan. 4. Itong iyong lingkod, sana
Pagbasa mula sa aklat ni Propeta Sinabi ng Panginoon, “Ang ay lingapin,/ ingatan mo ako’t
Isaias kanyang paghihirap ay kalooban iyong pagpalain;/ iligtas mo
ko; inihandog niya ang sarili ako at iyong sagipin,/ tanda ng
SINABI ng Panginoon, “Ang upang sa pamamagitan noon
lingkod ko’y magtatagumpay sa pag-ibig na ‘di nagmamaliw!/
ay magkaroon ng kapatawaran. O magpakatatag ang mga
kanyang gawain, mababantog Dahil dito’y mabubuhay siya
siya at dadakilain. Marami ang nilikha,/ lahat ng sa Poon ay
nang matagal, makikita ang nagtitiwala. (T)
nagitla nang siya’y makita, dahil lahing susunod sa kanya. At
sa pagkabugbog sa kanya’y halos sa pamamagitan niya’y maisa- Ikalawang Pagbasa
‘di makilala kung siya’y tao. sagawa ang aking panukala. Pag- (Heb 4:14–16; 5:7–9)
Ngayo’y marami rin ang mga katapos ng pagdu­rusa, lalasap
Sapagkat naranasan ni Hesus ang roon si Hesus at ang kanyang Si Simon Pedro at ang isa
kahinaan, sákit, at pagdurusang mga alagad. Pumaroon si Hudas, pang alagad ay sumunod kay
dinaranas natin, siya’y naging kasama ang ilang bantay sa Hesus. Kilala ng pinakapunóng
maunawain at mapagkalingang templo at isang pangkat ng mga saserdote ang alagad na ito,
Tagapamagitan natin sa Ama. kawal na padala ng mga punóng k aya ’t n a k a p a s­ o k s i ya n g
Pagbasa mula sa sulat sa mga saserdote at mga Pariseo. May kasama ni Hesus sa patyo
Hebreo dala silang mga parol, sulo, at ng bahay ng pinakapunóng
sandata. Alam ni Hesus ang saserdote. Naiwan naman si
MGA KAPATID: Magpakatatag lahat ng mangyayari sa kanya, Pedro sa labas ng pintuan.
tayo sa ating pananampalataya, kaya’t sila’y sinalubong niya at Lumabas ang alagad na kilala
ya m a n g m ay r o o n t ayo n g tinanong: ng pinakapunóng saserdote,
dakilang saserdote na pumasok H—Sino ang hinahanap ninyo? kinausap ang dalagang
sa kalangitan sa harapan ng B—SI HESUS NATAGA-NAZARET. nagbabantay sa pinto, at pina­
Diyos, walang iba kundi si H—Ako si Hesus. pasok si Pedro. Si Pedro’y tina­
Hesus na Anak ng Diyos. Ang T—Kaharap nila si Hudas na nong ng dalaga:
dakilang saserdote nating ito nagka­n ulo sa kanya. Nang P—Hindi ba’t isa ka sa mga
ay nakauunawa sa ating mga sabihin ni Hesus na siya nga, alagad ng taong iyan?
kahinaan sapagkat sa lahat ng napaurong sila at nabu­wal sa T—Sumagot si Pedro,
paraa’y tinukso siyang tulad lupa. Muli siyang nagtanong: P—Hindi.
natin, ngunit hindi nagkasala. H—Sino nga ba ang hinahanap T—Maginaw noon, kaya’t
Kaya’t huwag na tayong mag- ninyo? nagpa­baga ng uling ang mga
atubiling lumapit sa trono ng B—SI HESUS NATAGA-NAZARET. alipin at mga bantay at tumayo
mahabaging Diyos, at doo’y H—Sinabi ko na sa inyong ako si sa paligid ng sigâ upang
kakamtan natin ang habag at Hesus. Kung ako ang hinahanap magpainit. Naki­halo si Pedro
kalinga sa panahong kailangan ninyo, hayaan ninyong umalis at nagpainit din.
natin ito. ang mga táong ito. Si Hesus ay tinanong ng
Noong si Hesus ay namumuhay T—Sinabi niya ito upang p i n a k a­p u n ó n g s a s e r d o t e
dito sa lupa, siya’y dumalangin matu­pad ang kanyang salita, t u n g k o l s a k a n­y a n g m g a
at lumuluhang sumamo sa “Walang napahamak kahit isa alagad at sa kanyang itinuturo.
Diyos na makapagliligtas sa sa mga ibinigay mo sa akin, Sumagot si Hesus:
kanya sa kamatayan. At dininig Ama.” Binu­not ni Simon Pedro H — H aya g a n a k o n g n a g -
siya dahil sa lubusan siyang ang kanyang tabak at tinaga sasalita sa madla; lagi akong
nagpakumbaba. Bagamat siya’y ang alipin ng pinakapunóng nagtuturo sa mga sinagoga at
Anak ng Diyos, natutuhan niya saserdote. Natigpas ang kanang sa templo ng mga Judio.
ang tunay na kahulugan ng tainga ng aliping yaon na ang Wala akong sinabing palihim.
pagsunod sa pamamagitan ng pangala’y Malco. Sinabi ni Bakit ako ang tinata­n ong
pagtitiis. At nang maganap na Hesus kay Pedro: ninyo? Ang tanungin nin­yo’y
niya ito, siya’y naging walang H—Isalong mo ang iyong ang mga nakarinig sa akin;
hanggang Taga­pagligtas ng lahat tabak! Dapat kong inumin ang alam nila kung ano ang sinabi
ng sumusunod sa kanya. kalis ng paghihirap na ibinigay ko.
—Ang Salita ng Diyos. sa akin ng Ama. T—Pagkasabi nito, siya’y
B—Salamat sa Diyos. T—Si Hesus ay dinakip at sinam­pal ng isa sa mga bantay
Awit-Pambungad (Fil 2:8–9) ginapos ng mga bantay na Judio na naro­roon.
(Tumayo) at ng pangkat ng mga kawal P—Bakit mo sinasagot nang
B—Masunuring Kristo Hesus sa pamu­m uno ng kanilang gan­y an ang pinakapunóng
naghain ng buhay sa krus, kaya’t kapitan. Siya’y dinala muna kay saserdote?
dinakila ng D’yos at binigyan Anas na biyenan ni Caifas na T—Sinagot siya ni Hesus:
ng ngalang tampok sa langit at pinakapunóng saser­dote nang H—Kung nagsalita ako ng ma­
sansinukob. panahong yaon. Si Caifas ang sama, patunayan mo! Ngunit
nagpayo sa mga Judio na mas kung mabuti ang sinabi ko,
Mabuting Balita (Jn 18:1–19:42) mabuti para sa kanila na isang bakit mo ako sinampal?
P—Ang Pagpapakasakit ng tao lamang ang mamatay alang- T—Si Hesus na nagagapos
ating Panginoong Hesukristo alang sa bayan. pa noon ay ipinadala ni Anas
ayon kay San Juan.
(Mga tauhan: T - Tagapagsalaysay;
H - Hesus; P - Pedro, Pilato, utusang
babae, kawal; B - Bayan)
T—Noong panahong iyon,
umalis si Hesus kasama ang
kanyang mga alagad. Pumunta
sila sa ibayo ng batis Cedron at
pumasok sa isang halamanan
doon. Ang lugar na ito’y alam ni
Hudas na nagkanulo sa kanya,
sapagkat madalas magpunta
kay Caifas, ang pinakapunong
saserdote.
Samantala, naroon pa rin si
Simon Pedro at nagpapainit.
Siya’y tinanong nila:
P—Hindi ba’t alagad ka rin ng
taong iyan?
T—Sumagot si Pedro:
P—Hindi!
T—Tinanong naman siya ng isa
sa mga alipin ng pinakapunóng
saserdote, kamag-anak ng lala­
king tinigpasan niya ng tainga:
P—Hindi ba ikaw ang nakita kong
kasama ni Hesus sa halamanan? P—Kung gayon, isa kang hari? P—Kunin ninyo siya, at kayo
T—Muling itinatwa ito ni Pedro. T—Sabi ni Pilato. Sumagot si ang magpako sa kanya. Wala
Siya namang pagtilaok ng manok. Hesus: akong makitang kasalanan niya.
H—Kayo na ang nagsasabing T—Sumagot ang mga Judio:
Mula sa bahay ni Caifas, si ako’y hari. Ito ang dahilan kung B—AYON SA AMING KAU­
Hesus ay dinala nila sa palasyo bakit ako ipinanganak at napa­ TUSA’Y NARARAPAT SIYANG
ng gober­n ador. Umaga na rito sa sanlibutan: upang mag­ MAMATAY, SAPAGKAT SI­YA’Y
noon. Hindi puma­sok ang mga salita tungkol sa katotoha­nan. NAGPAPANGGAP NA ANAK
Judio sa palasyo ng gobernador, Nakikinig sa aking tinig ang NG DIYOS.
upang sila’y huwag maituring sinumang nasa katotohanan. T—Lalong natakot si Pilato nang
na ‘di karapat-dapat kumain ng marinig ang mga pananalitang
Hapunang Pampas­kuwa. Kaya’t P—Ano ba ang katotohanan?
ito. Muli siyang pumasok sa
sa labas sila tinang­gap ni Pilato T—Tanong ni Pilato. Pagkasabi
palasyo at tinanong si Hesus:
at tinanong: nito, muling luma­bas si Pilato at
P—Tagasaan ka ba?
P—Ano ang sakdal ninyo laban sinabi sa mga Judio:
T—Subalit hindi tumugon si
sa taong ito? P—Wala akong makitang kasa­
Hesus. Ani Pilato:
T—Sumagot sila: lanan sa taong ito. Ngunit ayon
P—Ayaw mo bang makipag-
B—KUNG HINDI PO SIYA sa inyong kaugalian, dapat akong
usap sa akin? Hindi mo ba alam
GUMAWA NG MASAMA, magpalaya ng isang bilanggo
na ma­a ari kitang palayain o
HINDI NAMIN SIYA DADAL­ kung araw ng Paskuwa. Ibig ba
ipapako sa krus?
HIN SA INYO. ninyong palayain ko ang Hari ng
T—At sumagot si Hesus:
T—Sinabi sa kanila ni Pilato: mga Judio?
H—Kayâ mo lamang maga-
P—Dalhin ninyo siya, at hatulan B—HINDI! HUWAG SIYA,
gawa iyan ay sapagkat ipinag-
ayon sa inyong kautusan. KUNDI SI BARRABAS!
kaloob sa iyo ng Diyos ang
T—Sumagot ang mga Judio: T—Si Barrabas ay isang tulisan.
kapangya­r ihang iyan, kayâ
B—WALA PO KAMING KA­ Kaya’t ipinakuha ni Pilato si
mas mabigat ang kasa­lanan ng
PANG­YARIHANG HUMA­TOL Hesus at ipinahagupit. Ang mga
nagdala sa akin dito.
NG KAMA­TAYAN KANINU­MAN. kawal ay kumuha ng halamang
T—Nang marinig ito ni
T—Nangyari ito upang matupad ma­tinik, ginawang korona, at ipi­
Pilato, lalo niyang hinangad
ang sinabi ni Hesus tungkol sa nutong kay Hesus.
na palayain si Hesus. Ngunit
paraan ng kanyang pagkamatay. At sinuutan siya ng balabal na
nagsigawan ang mga tao:
Si Pilato’y pumasok uli sa palasyo purpura. Isa’t isa’y lumalapit sa
kanya at ang wika: B—KAPAG PINALAYA MO
at tinawag si Hesus: ANG TAONG IYAN, HINDI KA
P—Ikaw ba ang Hari ng mga Judio? B—MABUHAY ANG HARI NG KA­IBIGAN NG CESAR! SINU­
T—Sumagot si Hesus: MGA JUDIO! MANG NAGPAPANG­GAP NA
H—Iyan ba’y galing sa inyong T—At si Hesus ay pinagsasampal. HARI AY KALABAN NG CESAR.
sari­ling isipan, o may nagsabi Lumabas uli si Pilato at sinabi T—Pagkarinig ni Pilato sa
sa inyo? sa kanila: pangu­ngusap na ito, inilabas
T—Tinanong siya ni Pilato: P—Ihaharap ko siya sa inyo n i ya s i H e s u s . A t s i ya ’ y
P—Ako ba’y Judio? Ang mga upang malaman ninyo na wala lumuklok sa huku­m an, sa
kababayan mo at ang mga akong makitang kasalanan niya! dakong tinatawag na “Ang
punong saserdote ang nagdala sa T—At inilabas si Hesus na may Plata­porma,” Gabata sa wikang
iyo rito. Ano ba ang ginawa mo? koro­­nang tinik at balabal na Hebreo.
T—Sumagot si Hesus: pur­pura. Araw noon ng Paghahanda
H—Ang kaharian ko’y hindi sa Sinabi sa kanila ni Pilato: s a Pa s k u wa a t m a g - i i k a -
sanlibutang ito. Kung sa sanli­ P—Narito ang tao! labindalawa na ng tanghali.
butang ito ang aking kaharian, T—Pagkakita sa kanya ng mga Sinabi ni Pilato sa mga Judio:
ipinakipaglaban sana ako ng punóng saserdote at ng mga P—Narito ang inyong hari!
aking mga tauhan at hindi bantay, sila’y sumigaw: T—Sumigaw sila:
naipagkanulo sa mga Judio. B—IPAKO SIYA SA KRUS! B—PATAYIN SIYA! PATAYIN!
Ngunit hindi sa sanlibutang ito IPAKO SA KRUS! IPAKO SA KRUS!
ang aking kaharian! T—Sinabi ni Pilato: T—Tanong ni Pilato:
P—Ipapako ko ba sa krus ang at ang aking damit ay kanilang isa sa mga kawal ang tagiliran
inyong hari? pinagsapalaran.” Gayon nga ni Hesus, at biglang dumaloy
T—Sumagot ang mga punóng ang ginawa ng mga kawal. ang dugo at tubig. Ang nakakita
saserdote: Nakatayo sa tabi ng krus ni nito ang nagpapatotoo—tunay
B— WALA KAMING HARI Hesus ang kanyang ina at ang ang kanyang patotoo at alam
KUNDI ANG CESAR! kapatid na babae nitong si Maria, niyang katotohanan ang sinabi
T—Kaya’t si Hesus ay ibinigay na asawa ni Cleopas. Naroon niya—upang kayo’y maniwala.
sa ka­nila ni Pilato upang ipako din si Maria Magdalena. Nang Nangyari ang mga ito upang
sa krus. makita ni Hesus ang kanyang matupad ang sinasabi ng
Kinuha nga nila si Hesus. At ina, at ang mina­mahal niyang Kasulatan, “Walang mababali
lumabas siya na pasan ang kan­ alagad sa tabi nito, kanyang isa man sa kanyang mga buto.”
yang krus, patungo sa lugar na sinabi: At sinabi naman ng ibang bahagi
kung tawagi’y “Dako ng Bungo,” H—Ginang, narito ang iyong anak! ng Kasulatan, “Pagmamasdan
Gol­g ota sa wikang Hebreo. T—At sinabi ni Hesus sa alagad: nila ang kanilang inulos.”
Pagdating doon, siya’y ipinako sa H—Narito ang iyong ina! Pagkatapos nito, si Jose na
krus, ka­sama ng dalawa pa—isa T—Mula noon, siya’y pinatirá taga-Arimatea ay nagsadya kay
sa gawing kanan at isa sa kaliwa. ng alagad na ito sa kanyang Pilato upang humingi ng pahin­
Sumulat si Pilato ng ganitong bahay. Pagkatapos nito, alam ni tulot na makuha ang bangkay
pangungusap at ipinalagay sa Hesus na naganap na ang lahat ni Hesus. Si Jose’y isang alagad
krus: “Si Hesus na taga-Nazaret, ng bagay; at bilang katuparan ng ni Hesus, ngu­nit palihim nga
ang Hari ng mga Judio.” Nasu­ Kasulatan ay sinabi niya: lamang dahil sa takot sa mga
sulat ito sa mga wikang Hebreo, H—Nauuhaw ako! Judio. At pina­­hintu­lutan siya ni
Latin, at Griyego at marami sa T—May isang mangkok doon Pilato; kaya’t kinuha ni Jose ang
mga Judio ang nakabasa nito, na punô ng maasim na alak. bangkay ni Hesus. Sumama sa
sapagkat malapit sa lungsod ang Itinubog nila rito ang isang kanya si Nico­demo, may dalang
dakong pinagpakuan kay Hesus. espongha, ikinabit sa sanga ng pabango—mga sanda­ang libra
Kaya’t sinabi ng mga punóng isopo at idiniit sa kanyang bibig. ng pinag­halong mira at aloe. Siya
saserdote kay Pilato: Nang masipsip ni Hesus ang alak ang nag­sadya kay Hesus isang
B—HUWAG NINYONG ISU­LAT ay kanyang sinabi: gabi. Kinuha nila ang bang­kay ni
NA HARI NG MGA JUDIO, KUNDI, H—Naganap na! Hesus, at nilagyan ng pa­bango
“SINABI NG TAONG ITO, AKO T—Iniyukayok ni Hesus ang kan­ habang binabalot sa kayong lino,
ANG HARI NG MGA JUDIO.” yang ulo at nalagot ang kanyang ayon sa kaugalian ng mga Judio.
T—Sumagot si Pilato: hininga. Sa pinagpakuan kay Hesus ay
P—Ang naisulat ko’y naisulat may isang halamanan, at dito’y
(Lumuhod tayo at tahimik na mag-
ko na. may isang bagong libi­n gang
nilay.)
T—Nang maipako na ng mga hindi pa napaglilibingan. Yamang
kawal si Hesus, kinuha nila ang T—Noo’y Araw ng Paghahanda, noo’y araw ng Pagha­handa ng
kanyang kasuotan at pinaghati- at ayaw ng mga Judio na mana- mga Judio, at dahil sa malapit
hatian ng apat. Kinuha rin nila tili sa krus ang mga bangkay sa naman ang libingang ito, doon
ang kanyang tunika; ito’y walang Araw ng Pamamahinga sapagkat nila inili­bing si Hesus.
tahi at hinabi nang buo mula sa dakila ang Araw ng Pamamahin- —Ang Mabuting Balita ng
itaas hanggang sa ibaba. Nag- gang ito. Kaya’t hiniling nila kay Panginoon.
usap-usap ang mga kawal: Pilato na ipabali nito ang mga B—Pinupuri ka namin, Pangi­
B—HUWAG NATING PUNI­ binti ng mga ipinako sa krus, at noong Hesukristo.
TIN ITO; MAGSAPALARAN alisin doon ang mga bangkay.
NA LAMANG TAYO PARA MA­ Naparoon nga ang mga kawal at Homiliya (Umupo)
LA­MAN KUNG KANINO ITO binali ang mga binti ng dalawa- Panalanging Pangkalahatan
MAUUWI. ng ipinakong kasabay ni Hesus.
T—Nangyari ito upang Ngunit pagdating nila kay (Luluhod ang lahat sa bawat pagluhog
matupad ang isinasaad ng at tatayo naman sa pagpapanalangin.
Hesus at makitang patay na siya, Pangungunahan ng paring taga-
Kasulatan, “Pinag­h ati-hatian hindi na nila binali ang kanyang
nila ang aking mga kasuotan; pagdiwang ang Panalanging Pang-
binti. Subalit inulos ng sibat ng kalahatan.)
1. PARA SA BANAL NA SIMBAHAN
L—Idalangin natin, mga mahal
kong kapatid, ang banal na
Sam­bayanan ng Diyos sa buong
daigdig. Upang pagkalooban
ng kapayapaan at pagkupkop,
pag­kakaisa at pagtataguyod, ang
mga kaanib nito sa sansinukob at
upang tayo’y bigyan ng pamumu­
hay na matiwasay para tayo’y
makasamba sa Diyos Ama nating
makapangyarihan. (Lumuhod,
tumahimik, tumayo.) Espiritu Santo magpasawalang pagi­ging matapat sa kanyang
hanggan. tipan.
P—Ama naming Makapangya­
B—Amen. (Lumuhod, tumahimik, tumayo.)
rihan, sa katauhan ng Anak
mong si Kristo ipinahayag 4. PARA SA MGA INIHAHAN- P—Ama naming makapangya­
mo ang iyong kadakilaan sa DANG TAO SA PAGBIBINYAG ri­h an, pinangatawanan mo
lahat ng mga tao. Lingapin ang iyong mga pangako kay
mong ang iyong mga ginagawa L—Idalangin din natin ang mga Abraham at sa tanáng sa kanya
dahil sa pag-ibig upang ang inihahandang tao sa pagbibinyag ay sumilang. Dinggin mo ang
iyong Sambayanang laganap sa upang ang kanilang kalooban ay pagluhog ng iyong Sambayanan
buong daigdig ay mamalaging makatugon sa pagtawag ng Diyos upang ang mga tao na iyong
matatag sa pananampalatayang Ama nating makapangyarihan unang hinirang ay pagin­dapating
iyong bigay para sambahin ang para sa tubig ng binyag sila’y sumapit sa kaganapan ng
banal mong ngalan sa pamama­ muling maisilang sa ikapagpa­ kaligtasan sa pamama­gitan ni
gitan ni Hesukristo kasama ng patawad ng lahat ng kasalanan at Hesukristo kasama ng Espi­ritu
Espiritu Santo magpasawalang sa ikapag­kakamit ng pakikisalo Santo magpasawalang hanggan.
hanggan. kay Hesus na Poong Mahal. B — Amen.
B—Amen. (Lumuhod, tumahimik, tumayo.)
7. PARA SA MGA ‘DI SUMA-
P—Ama naming makapangyari­
2. PARA SA SANTO PAPA SAMPALATAYA KAY KRISTO
han, lagi mong pinauunlad ang
L—Idalangin natin ang ating Sam­bayanan sa pagkakaroon L—Idalangin din natin ang tanáng
Banal na Papa na si Francisco ng karag­dagang kabilang. Sa hindi pa sumasampalataya
na hini­rang ng Diyos sa hanay pananam­pala­taya at pagkaunawa kay Kristo upang tahakin nila
ng mga taga­pangasiwa upang ay magka­r oon nawa ng pag- ang lan­d as ng kaligtasan na
kanyang bigyan ng kalusugan unlad ang (aming) mga iniha­ nililiwana­gan ng Espiritu Santo.
at ma­h abang buhay para sa handa sa pagbibinyag upang (Lumuhod, tumahimik, tumayo.)
kapakanan ng banal na Sambaya­ sa muli nilang pagsilang bilang P—Ama naming makapangyari­
nang ipinagkati­wala sa kanya binyagan sila’y mapabilang sa han, gawin mong ang mga hindi
para pagling­kuran. mga kaanib ng iyong angkan pa nana­nalig sa iyong Anak ay
(Lumuhod, tumahimik, tumayo.) sa pamamagitan ni Hesukristo makatuklas sa katotohanan sa
kasama ng Espiritu Santo mag-
P—Ama naming makapang­ pamumuhay nilang wagas at
pasawalang hanggan.
yarihan, sa iyong kapasyahan kaming sa pag-ibig mo ay laging
B—Amen.
umiiral ang sanlibutan. Pa- umuunlad sa pagmamalasakit
unlakan mo ang aming 5. PARA SA PAGKAKAISA sa tanáng sa iyo’y humahanap
kahilingan na iyong lingapin si NG MGA KRISTIYANO ay maging mga saksing mapa-
Papa Francisco na iyong hini­rang pani­walaan ng iyong dakilang
para kami pangasi­waan upang L—Idalangin din natin ang lahat pag-ibig sa sanlibutan sa
ang Sambayanang Kristi­yano ng ating mga kapatid na pawang pamamagitan ni Hesukristo
na iyong pinamumu­n uan ay kay Hesukristo nananalig upang kasama ng Espiritu Santo mag-
mapamahalaan niya nang may marapa­tin ng Diyos Ama nating pasawalang hanggan.
kaunlaran sa pana­nampa­lataya makapang­yarihan na sila’y tipu­ B—Amen.
at gawang kabuti­h ang iyong nin at lingapin sa iisa niyang
inaasahan sa pamama­gitan ni Sam­bayanan. 8. PARA SA MGA HINDI PA
Hesukristo kasama ng Espiritu (Lumuhod, tumahimik, tumayo.) SUMASAMPALATAYA SA DIYOS
Santo magpasawalang hanggan. P—Ama naming makapangyari­ L — Idalangin din natin ang mga
B—Amen. han, tinitipon mo ang mga nawa­ hindi pa sumasampalataya sa
lay at tina­tangkilik mo ang mga Diyos upang pagindapating sa
3. PARA SA KAPARIAN AT LAHAT nagka­kati­pon sa iyong Sambaya­ kanya’y makadulog sa panini­
NG KAANIB NG SIMBAHAN nan. Lingapin mo ang mga kabi­ walang wagas na kanilang
L—Idalangin din natin si N. na lang sa kawan ng iyong Anak sinusunod.
ating Obispo, gayundin ang lahat na sa iyo itinalaga sa buk­lod ng (Lumuhod, tumahimik, tumayo.)
ng mga Obispo, mga pari, at mga iisang binyag upang sila’y mag­
diya­kono, at ang tanáng kabilang kabuk­lod sa buong pananalig P—Ama naming makapangyari­
sa Sam­b ayanang Kristiyano. at sila’y mag­ka­­pisan sa buklod han, nilikha mo ang lahat ng mga
(Lumuhod, tumahimik, tumayo.) ng pag-ibig sa pama­magitan ni tao upang lagi kang hanapin at
Hesukristo kasama ng Espiritu ‘pag natagpuan ka’y masiyahang
P—Ama naming makapangya­ walang maliw. Ipagkaloob mong
Santo magpasawalang hanggan.
ri­h an, ang iyong Espiritu ay kahit may mga ‘di kanais-nais
B—Amen.
nagpa­pabanal at nagtataguyod na balakid, maba­naagan pa rin
sa buong Simbahan. Dinggin 6. PARA SA MGA JUDIO ng tanán ang mga pahi­watig ng
mo ang aming pagluhog para iyong pag-ibig at matang­g ap
sa iyong mga taga­paglingkod L—Idalangin din natin ang mga nila ang mga gawang kabuti­
upang mapaglingku­ran kang Judio na unang pinagpahayagan han ng mga sumasampa­lataya
matapat sa tulong ng iyong ng Diyos na totoo upang ipagka­ bilang kaakit-akit na katiba­yan
kagandahang-loob sa pamamagi­ loob niyang sa pag-ibig sa kan­ na ikaw ang Diyos na totoo at
tan ni Hesukristo kasama ng yang ngalan sila ay umunlad sa Amang aming pinanggalingan
sa pamamagitan ni Hesukristo ng sanlibutan. Mapalad ang mga
kasama ng Espiritu Santo mag- II. pagpaparangal inaanyayahan sa kanyang piging.
pasawalang hanggan. sa krus na banal B—Panginoon, hindi ako karapat-
B—Amen. dapat magpatulóy sa iyo ngunit sa
9. PARA SA MGA UMUUGIT isang salita mo lamang ay gagaling
Pagtatanghal sa Krus na Banal
SA PAMAHALAAN na ako.
(Unang paraan)
L—Idalangin natin ang mga may 1. Ang nalalambungang krus ay dadalhin Panalangin Pagkapakinabang
tungkuling maglingkod sa bayan sa gawi ng dambana. Ipuprusisyon ito (Tumayo)
at umuugit sa ating pamahalaan na sa gitna ng dalawang tagapagdala ng
P—Manalangin tayo.(Tumayo)
upang ang kalooban nila ay may sinding kandila. Ibibigay ng isang
tagapaglingkod ang krus sa pari. Ang Ama naming mapagmahal,
itagu­yod ng Amang Maykapal pina­p a­k inabang mo kami
alinsu­nod sa kanyang kinalulug­ paring nakatayo sa gawi ng dambana
ay siyang aabot sa krus. Paisa-isang sa banal na pag­k a­m atay at
dan sa ikapagkakamit ng kapaya­ pagkabuhay ni Kristo. Pana­tilihin
hahawian ang lambong: gawing ulunan,
paan at kalayaan ng tanán. kanang kamay ng krus, at buong takip. mo sa amin ang ginanap ng iyong
(Lumuhod, tumahimik, tumayo.) Habang nanyayari ang paghawi at dakilang pag-ibig upang kami’y
P—Ama naming makapangyari­ pagtaas ay ang awit ng paanyaya: maka­pa­muhay nang matapat
han, nasa iyong kamay ang P—Sa kahoy ng krus na banal ni sa pakikisalo sa dulot mong
adhika at karapatan ng tanán. Hesus na Poong mahal nalupig paglilig­tas sa pama­magi­tan ni
Tunghayan mo ang mga umu- ang kamatayan at sa muling Hesukristo kasama ng Espiritu
ugit sa aming pama­h alaan pagka­b uhay ang pag-asa ay Santo mag-pasa­walang hanggan.
upang sumagana ang tanán sa sumilay. B—Amen.
sanlibutan sa ipagkaka­mit ng B—Purihin at ipagdangal ang Pagpapanalangin sa Sambayanan
kapa­yapaan at ikapapana­t ili ating Poong Maykapal: Ama na
ng kala­yaan na ikaw ay samba­ Bukal ng buhay, Anak na siya P— Ama naming bukal ng pag­
hin alin­sunod sa iyong loobin nating Daan, Espiritung ating papala, ang iyong pagbabas­bas
sa pama­magi­tan ni Hesukristo Tanglaw. (Lumuhod) ay manaog nawang masagana sa
ka­sama ng Espi­ritu Santo mag- iyong samba­ya­nang gumanap
pasawalang hanggan. 2. Matapos ang bawat pag-awit, ng paggunita sa pagka­m atay
luluhod ang lahat bilang tahimik na
B—Amen. ng iyong Anak na siyang pagka­
paggalang sa krus samantalang ang
pari ay nakatindig at hawak-hawak buhay ng nagtitiwala. Ang iyong
10. PARASAMGA MAY TANGING pagpapa­tawad ay sumapit nawa
PANGANGAILANGAN niya nang nakataas ang krus.
sa tanán. Ang iyong pakikisa­
L—Idalangin natin, mga kapatid, 3. Sa bahagi ng pagbibigay-galang sa mang maa­a sa­h an ay iyong
banal na krus, ang Tagapamunong Pari
sa Ama nating makapangyarihan ibigay. Ang pananam­palatayang
lamang ang hahalik sa krus.
na ang sanlibutan ay maibsan banal nawa’y maging mati­bay.
ng tanáng kati­walian, ang mga 4. Ang ibang pari/sambayanan at Ang kaligta­sang walang maliw
karam­daman ay ma­lunasan, ang mga nakasubaybay sa live stream ay ay patatagin mong lubusan sa
kagutu­man ay mapa­ram, ang mga inaanyayahan na lumuhod at maglaan pamama­g itan ni Hesukristo
ng ilang sandali para sa pagbibigay-
nasa piitan ay lumayang tulu­­yan, kasama ng Espiritu Santo
galang sa banal na krus. Ang mga
ang mga naaapi ay mahango nakasubaybay sa kanilang mga tahanan magpasawalang hanggan.
sa kawa­lang-katarungan, ang ay maaari ring magbigay-galang sa B—Amen.
mga nagla­lakbay ay maluwal­ kanilang mga krus.
hating suma­pit sa paroroonan, (Walang pagbabasbas. Tahimik na lilisan
5. Pagkatapos ng pagpaparangal, ang ang lahat. Pagkaraa’y tatanggalin ang
ang mga nasa ibang bansa ay
krus ay dadalhin sa tayuan nito sa mantel ng altar. Ang krus na pinaranga-
makauwi sa kanilang bayan, dambana. Ang mga kandelerong may
ang mga maysakit ay mag­kamit lan ay mananatili sa harap ng dambana
kandilang nagdiringas ay dadalhin sa na may apat na kandilang nakatanod.
ng kaga­lingan, at ang mga nag- ibabaw o sa gawi ng dambana. Ang Panalanging Pangtakipsilim ay
aagaw-buhay ay matiwasay na hindi gaganapin ng mga nakikilahok sa
mahimlay. III. BANAL NA katatapos na panghapong pagdiriwang.)
(Lumuhod, tumahimik, tumayo.)
PAKIKINABANG
P—Ama naming makapangya­
rihan, binubuhayan mo ng loob Ama Namin
ang mga nasa kapighatian, pina­
tatatag mo ang mga may mabigat B—Ama Namin...
na pina­pasan. Paun­lakan mo P—Hinihiling namin...
ang mga kahi­lingan ng mga B—Sapagkat iyo ang kaharian at
duma­raing dahil sa mara­ming ang kapangyarihan at ang kapu­
mga pinag­titiisan upang bawat rihan magpakailanman! Amen.
nasa kagipitan ay magkamit ng (Walang pagbati ng Kapayapaan.)
kasiyahang madama ang iyong
pagmamahal sa pama­ma­gitan ni Paanyaya sa Pakikinabang
(Tumayo)
Hesukristo kasama ng Espi­ritu
Santo magpa­sawalang hanggan. P—Ito ang Kordero ng Diyos. Ito
B—Amen. ang nag-aalis ng mga kasalanan
EXCERPT FROM THE MESSAGE OF HIS HOLINESS, POPE FRANCIS FOR LENT 2024
Rome, Saint John Lateran, December 3, 2023

Dear Brothers and Sisters,


When our God reveals himself, his message
is always one of freedom: “I am the Lord your
God, who brought you out of the land of Egypt,
out of the house of slavery” (Ex 20:2). These are
the first words of the Decalogue given to Moses
on Mount Sinai. Those who heard them were
quite familiar with the exodus of which God
spoke: the experience of their bondage still
weighed heavily upon them. In the desert, they
received the “Ten Words” as a thoroughfare
to freedom. We call them “commandments”,
in order to emphasize the strength of the love
by which God shapes his people. The call to
freedom is a demanding one. It is not answered
straightaway; it has to mature as part of a
journey. Just as Israel in the desert still clung to
Egypt – often longing for the past and grumbling
against the Lord and Moses – today too, God’s
sister. Love of God and love of neighbour are
people can cling to an oppressive bondage that
one love. Not to have other gods is to pause
it is called to leave behind. We realize how true
in the presence of God beside the flesh of our
this is at those moments when we feel hopeless,
neighbour. For this reason, prayer, almsgiving
wandering through life like a desert and lacking
and fasting are not three unrelated acts, but
a promised land as our destination. Lent is the
a single movement of openness and self-
season of grace in which the desert can become
emptying, in which we cast out the idols that
once more – in the words of the prophet Hosea
weigh us down, the attachments that imprison
– the place of our first love (cf. Hos 2:16-17).
us. Then the atrophied and isolated heart
God shapes his people, he enables us to leave
will revive. Slow down, then, and pause! The
our slavery behind and experience a Passover
contemplative dimension of life that Lent helps
from death to life. Like a bridegroom, the Lord
us to rediscover will release new energies. In
draws us once more to himself, whispering
the presence of God, we become brothers
words of love to our hearts.
and sisters, more sensitive to one another:
God has not grown weary of us. Let us in place of threats and enemies, we discover
welcome Lent as the great season in which companions and fellow travelers. This is God’s
he reminds us: “I am the Lord your God, who dream, the promised land to which we journey
brought you out of the land of Egypt, out of the once we have left our slavery behind.
house of slavery” (Ex 20:2). Lent is a season of
The Church’s synodal form, which
conversion, a time of freedom. Jesus himself, as
in these years we are rediscovering and
we recall each year on the first Sunday of Lent,
cultivating, suggests that Lent is also a time of
was driven into the desert by the Spirit in order
communitarian decisions, of decisions, small
to be tempted in freedom. For forty days, he will
and large, that are countercurrent. (...) I invite
stand before us and with us: the incarnate Son.
every Christian community to do just this: to
(...) The desert is the place where our freedom
offer its members moments set aside to rethink
can mature in a personal decision not to fall
their lifestyles, times to examine their presence
back into slavery. In Lent, we find new criteria
in society and the contribution they make to its
of justice and a community with which we can
betterment.
press forward on a road not yet taken.
To the extent that this Lent becomes a time
It is time to act, and in Lent, to act also means
of conversion, an anxious humanity will notice
to pause. To pause in prayer, in order to receive
a burst of creativity, a flash of new hope.
the word of God, to pause like the Samaritan
in the presence of a wounded brother or I bless all of you and your Lenten journey.

You might also like