Historia de España 22-23 CSM

1º COMPOSICIÓN: Crise da monarquía española e

ocupación Napoleónica

A seguinte composición ten como tema a crise da monarquía española e a

ocupación Napoleónica. Esta etapa situamola cronolóxicamente entre 1788 co
comezo do reinado de Carlos IV e rematando coa ocupación napoleónica en 1814.

Anteriormente a esta etapa da historia, atopamonos coa Ilustración en España, esta

era unha corrente de pensamento que se difundíu en Europa no S.XVIII e que
constituíu a base intelectual das reformas.
Esta corrente de pensamento puídose difundir grazas as Universidades a través das
novas institucións ; As Academias, As sociedade económicas de amigos do país e
A Prensa coa idea de mellorar a condición humana máis a a felicidade pública.

Na primeira metade do S.XVIII destacaron os ilustrados Feijoo e Mayàns e a

mediados deste século atopabase o maior Déspota Ilustrado, Carlos III. Este uniu a
tarefa intelectual coa política pero tamén xo reformas na economía e político
administrativas como a mellora da agricultura, fomento do comercio pero
sobretodo a mellora da educación. Para rematar esta etapa, acaba a ilustración
pero nacerá o pensamento liberal español que apostará pola ruptura do Antigo
Réxime en 1808.

A crise e a ocupación napoleónica foron causados polo impacto da Revolución

Francesa en 1789. Neste ano comezou a expansión das noticias francesas
provocando así unha revolta tanto en España como nas colonias americanas.
Logo en 1792 detuvose a Luís XVI e a nais dese ano foi nomeado Secretario de
Estado a Godoy o cal tratou de negociar para a liberación do rei francés, pero
nalmente este foi executado en 1793. Despois diso España tuvo guerra cos
revolucionarios franceses (Guerra dos Pirineos) pero por as súas constates derrotas
Godoy dedice rmar a Paz de Basilea en 1795 e grazas a isto España e Francia
consolidaronse así facendolle fronte a Gran Bretaña.

En 1801 os reis converteron a Godoy no máximo responsable da política da Coroa

provocando así numerosas críticas e a oposición de numerosos grupos e
personalidades: do Principe Fernando, da Igrexia, da nobreza, dos ilustrados e
tamén do pobo.

1
fi
fi
fi
fi
 Historia de España 22-23 CSM

A súa vez no contexto internacional a coroa española foi a peor, os con ictos
continuos con Inglaterra probocaron así a rotura do comercio con América, a ruina
do Estado e a supeditación a Francia (dependencia).Os enfrontamentos navais
hispanofranceses foron desastrosos contra os ingleses así eles conseguindo o
dominio dos mares na Batalla de Trafalgar en 1805.
Para crear graves prexuízos económicos a Gran Bretaña, 1806 Napoleón decretou
o bloqueo continental contra os barcos e mercadorías. Porugal estaba en contra,
xa que estaba aliado cos ingleses,por iso Napoleón plani cou súa conquista con
España e a cambio repartianse Portugal e a creación do reino de Algarves para
Godoy no Tratado de Fontainebleau en 1807.

En 1808 co movemento da tropas francesas cara a Portugal e a ambición de Godoy

porovocaron un crecente malestar tanto na Corte como no pobo. Ademáis cos
con ictos internos na familia real, por Fernando querer o poder provocaronlle a
Napoleón a posibilidade de facerse co poder da monarquía española.
A comezos de 1808, a entrada de tropas francesas a España creou un gran
malestar popular, ademáis Godoy sospeitaba que Napoleón quixera obter o trono
español por eso huobo un traslado dos reis a Aranxuez, incrementando así os
temores que aprobeitou o Principe Fernando para seguir conspirando contra seu
pai. En Marzo de 1808 produciuse o Motín de Aranxuez o cal os grupos de
alborotadores que apoiaban a Fernando asaltaron o pazo real e obrigaron a abdicar
a Carlos IV e este pidelle axuda a Napoleón.

Napoleón veu claro a crise da política e decadencia da monarquía española por eso
decidíu reunir a familia real en Baiona. Alí Fernando foi obrigado a devolverlle a
coroa a seu pai Carlos IV e este decidiu darlle a coroa a Napoleón e este a cambio
compensounos.
O emperador francés decidíu poñer de rei de España a seu irmán Xosé I Bonaparte
(tamén rei de Nápoles).
Napoleón busca apoios en España por iso fai unha Asamblea en Baiona ou xunta
de deputados españois dos tres estamentos tradicionais, estos xuran delidade ao
rei Xosé I Bonaparte aprobando así unha lei, Constitución de Baiona ainda que non
é propiamente unha lei sinon unha Carta Outorgada pola escasa e cacia debido a
guerra.
Xosé I e apoiado por os afrancesados (grupo reducido de españois).
Esto provocou a guerra contra Napoleón: A guerra da Independencia.
Esta comeza co malestar do pobo polo traslado da familia real a Francia entón os
madrileños amotináronse contra os franceses así porvocaron unha sublebación
xeral en toda España pero non contaban cos tropas su cientes por iso a loita e

2
fl
fi
fi
fi
fi
fl
 Historia de España 22-23 CSM

defensa do territorio foi polas masas populares. Esto xerou que a superioridade
militar dos franceses e obrigou a os españois a adoptar a guerra de guerrillas para
defenderse dando lugar a Guerra da Independencia.
Esta guerra esta dividida en tres fases; a primeira fase de Maio-Novembro de 1808,
a segunda de Novembro 1808- Xaneiro 1812 e a terceira fase de Xaneiro 1812-
Abril 1814 nalizando a guerra e coa victoria dos españois e ingleses.
En dececembro de 1813 Napoleón entregalle a coroa a Fernando VII no Tratado de
Valençay e en Marzo de 1814 Fernando chega a Valencia poñendo n a Guerra d a
Independencia.
En conclusión, esta etapa da historia foi importante xa que a partir desta crise e a
ocupación se crean as Xuntas que eran as encargadas de loitar contra os franceses
e reformar o sistema político e As cortes de Cádiz, ademáis logo crearonse as
Xuntas Revolucionarias (Maio 1808) que para ter unha mellor coordinadión creouse
a Xunta Suprema Governativa de España e as Indias (1808-1810) en 1810
sustituese polo Supremo Consello de Rexencia pasando o poder a Fernando VII

E o 24 de Setembro de 1810 convocanse as Cortes de Cádiz, que aprobariase a

Constitución de 1812 que establece o liberalismo.
En 1814 coa chegada de Fernando VII a Valencia este volve ao Antigo Réxime, co
absolutimo eliminando o liberalismo, que logo coa súa morte en 1833 hereda súa
lla o trono así volvendo con liberalismo a España.

3
fi
fi
fi
Historia de España 22-23 CSM

2º COMPOSICIÓN: As Cortes de Cádiz e a

Constitución de 1812.

A seguinte composición ten como temas as Cortes de Cádiz e a Constitución de

1812 e atopamola situada cronolóxicamente entre 1808 co inicio da Guerra de
Independencia e rematada en 1814 con regreso de fernando VII a Valencia polo
Tratado de Valençay.

Para poder comprender este período da historia temos que coñecer que antes
deste suceso histórico atopamonos co reinado de Carlos IV de 1788 co comezo da
decadencia da monaquía española por o medo das ideas revolucionarias francesas
que se estaban expandindo nesa época provocando así un enfrontamento entre
Francia e España que se deu rematado en 1795 coa Paz de Basilea, así España e
Francia aliandose para facerlle frente a Gran Bretaña.
Ademáis en 1801 Godoy convertese en máximo representante da coroa.

Logo en 1808 as tropas francesas entraron ao territorio español, para invadir

Portugal tras o Tratado de Fontainebleau en 1807, provocando así o levantamento
dos españois contra os franceses dando lugar a Guerra de Independencia. Esta
conta con tres fases; a primeira de Maio- Novembro de 1808, a segunda de
Novembro de 1808- Xaneiro de 1812 e a terceira de Xaneiro 1812- Abril 1814 co
triunfo dos españois.

Na primeira fase esta foi caracterizada por o intento de ocupacion francés e o

levantamento dos españois que xo fracasar os plans de Napoleón na destacada
na victoria de Bailén (o exército francés foi derrotado en Andalucía obrigando a
Xosé I Bonaparte a escapa a Victoria). No 2 de Maio formaronse as Xuntas pero
para unha maior organización crearon A Xunta Suprema Central Governativa De
España e Indias.

Na segunda fase os franceses dominaron o territorio por o seu exército provocando

así que as principais cidades tiveron que capitular pero Cádiz e Lisboa resistiron a
ocupación napoleónica.
En Xaneiro de 1810 as Xuntas foron sustituídas polo Supremo Consello de
Rexencia facendo que todo o poder caía sobre o rei.

4
fi
Historia de España 22-23 CSM

Neste mesmo ano o 24 de Setembro As Cortes reuníronse en Cádiz os deputados

das dúas tendencias ideolóxicas diferentes, os realistas (apoian ao Antigo Réxime)
e os liberais que son a maioria.
As Cortes de Cádiz realizaron un intenso labor lexslativo xa que elaboraron
numerosos decretos para eliminar o Antigo Réxime como por exemplo: I decreto foi
a proclamación da soberanía nacional logo tamén outros como a sepapración de
poderes (1810),liberdade de imprenta sen censura previa (1810), a proclamación da
igualdade ante a lei e a abolición dos señorios xuridiccionais (1811)...
Grazas a estos decretos puidose eliminar así o Antigo Réxime legalmente.

Na terceira e última fase da Guerra de Independencia estivo marcada polo

repregamento francés e a ofensiva hispanoinglesa, na cal as tropas angloinglesas
conseguiron a victoria de Arapiles en 1812.

O 19 de Marzo deste ano puidose aprobar a Constitución de Cadiz (a Pepa) tamén

grazas as cortes podendo establecer un novo modelo político de ideas liberais.
Este modelo é baseado pola soberanía nacional, o pobo é o posuidor do poder
mediante o sufraxio universal masculino indirecto e como forma de estado tiñan
unha monarquía constitucional moderada, limitandolle o poder así ao rei.
A separación de poderes, o poder lexislativo era exercido polas cortes unicamerais
e máis o rei, o poder executivo era exercido únicamente polo monarca e o poder
xudicial era exercido polos tribunais de xustiza.
Os dereitos e liberdades individuais como a liberdade de opinión e imprenta, a
igualdade de todos ante a lei e o dereito da propiedade privada.
O catolicismo de estado no cal a relixión católica era a relixión o cial en España.

Todo o anterior acarrexou consecuencias como por exemplo a abolición do Antigo

Réxime pero tamén non se aplicou a constitución xa que como os franceses
retiraronse da península a guerra rematou en 1814 co regreso de Fernando VII a
España como monarca grazas ao Tratado de Valençay.
Este monarca o 4 de Maio de 1814 no decreto de Valencia elimina as leis e a
Constitución de Cádiz regresando así ao absolutismo durante o seu reinado ata
1833.

Esta etapa da historia foi moi importante xa que se crearon as bases ideolóxias
liberais que no reinado de Fernando VII non se aplican, pero no reinado de súa lla
Isabel II resurxiran eliminando así o absolutismo.

5
fi
fi
Historia de España 22-23 CSM

3º COMPOSICIÓN: A restauración de Fernando VII e

do absolutismo: as etapas do reinado

Esta composición ten como tema a restauración de Fernando VIIe do absolutismo

esta etapa está situada cronolóxicamente entre 1814-1833.
En 1814 ao regresar Fernando VII a España grazas ao Tratado de Valençay no cal
Napoleón devolvelle a coroa de España a Fernando VII polas sucesivas derrotas na
Guerra de Independencia. Este ao regresar a España encargase de eliminar todas
as bases ideoloxicas liberais para así implatar de novo o absolutimo eliminando a
lexislación das Cortes de Cádiz o 4 de maio de 1814 no Decreto de Valencia
ademáis de que reinará dunha maneira vingativa empregando todos os medios para
actuar como un monarca absoluto, no seu reinado diferenzanse 3 preriodos:

O Sexenio Absolutista (1814-1820), Frenando VII foi recibido en España con gran
entusiasmo pero co medo de on saber si este aceptará ou non as reformas da
Constitución de Cádiz de 1812 pero os absolutistas defendian que o monarca debía
recuperar o Antigo Réxime mediante o Manifesto dos Persas no cal 69 deputados
absolutistas lle piden ao rei que implante o absolutismo.
No 4 de Maio de 1814 Fernando VII creou decreto de Valencia no cal o monrca
aboliu toda a lexislación das Cortes de Cádiz restaurando así poder absoluto, esto
implicou que as forzas liberais eran minoritarias así estas sendo perseguidas,
exiliadas e. Outras formaron sociedades secretas.
Para poder obrigar ao monarca a aceptar o sistema liberal recurriron aos
Pronunciamentos, os cales o exército se pronunciaba a favor de sustituir a
monarquía absoluta por unha liberal inspirada na Constitución de Cádiz. Un dos
rimeiros pronunciamentos foi en 1815 na Coruña por Juan Díaz Porlier.

Estos pronunciamento deron lugar a seguinte etapa do reinado, O Trienio Liberal

1820-1823. O 1 de Xaneiro de 1820 Rafael Riego esixiu en Cabezas de S. Juan o
restablecemento da Constitución de 1812, na cal só secundou una pequena parte
do exército dirixida por Antonio Quiroga. O triunfo liberal foi o 21 de Febreiro na
Coruña, na que a meirade dos o ciais detiveron as autoridades realistas así
creando unha Xunta de Gobeno de Galicia e restableceron a Constitución de 1812
no cal moitas cidades de Galicia e España seguiron.
O 10 de Marzo de 1820 Fernando VII vese obrigado a ceder ante os
pronunciamentos liberais para o regreso da Constitución.

6
fi
 Historia de España 22-23 CSM

Ao regresar a Constitución a España aparecen as diferenzas entre os liberais que

deron lugar a dúas tendencias diferentes; os moderados (compormiso coas clases
dominantes, danlle maior poder ao rei e o control da prensa) e os exsalados
( regreso a Constitución de 1812 epopoñían reformas radicais como por exemplo
limitarlle o poder ao rei e e a maoir participación política).
Ao longo deste Trienio os liberais moderador mantiveron case todo o poder a pesar
dos problemas entre estas dúas tendencias, o que lle favoreceu aos intentos
absolutistas de restaurar o Antigo Réxime

O medo a extensión da revolución por Europa xo que as potencias absolutistas

interviñeran en España para restauras o goberno absolutista de Fernando VII.
En 1823 un exército francés, Os Cen Mil Fillos de S. Luís invadíu España
acompañado de realistas españois. Nalgunhas zonas no houbo resistencia por iso
que puídose implantar ben de novo o absoluismo así Fernando VII decretando en
Outubro de 1823 a. Abolición de todas as leis e institucións creadas no Trienio
Liberal comezando así unha nova etapa do seu reinado, a Década Omniosa.
A nova restauración absolutista creou unha dura represión contra os liberais, xa que
foron perseguidos ou executados ainda que outros marcharon ao exilio en Xibraltar,
Inglaterra u Francia. A pesar diso os liberais seguiron conspirando para restablecer
as lliberdades en España.
En 1829 Fernando VII casou con Maria Cristina de Borbón e no seu matrimonio
tuverina dúas llas: Isabel e Luísa Fernanda.
Como Fernando VII tuvo dúas llas, a Lei Sálica imposta por Felipe V non lle
deixaba gobernar as mulleres, o rei aboliu esa lei coa Pragmática Sanción en 1830
para así súa la poder reinar. Esta decisión do monarca porvocou malestar a seu
irmán carlos e a oposición dos realistas a esta medida.
En 1833 Fernando VII morre e o seu irmán Carlos reclama a Coroa de España ao
mesmo tempo que a raíña Mª Cristina de Borbón para a súa lla Isabel II, este
choque o que provocou foi a iniciación da 1º Guerra Carlista e a oportunidade de os
liberais recuperar o poder, que nalmente acaba gañando o liberalismo no reinado
de Isabel II.

7
fi
fi
fi
fi
fi
fi