Podejście psychoanalityczne

Kanony psychoanalizy
1. Determinizm, konflikt i nieświadomość

Fundamentalne założenia psychoanalizy

Determinizm: Wszystkie zachowania i przeżycia zdeterminowane są przez siły

niekontrolowane przez jednostkę

Konflikt: Każda forma aktywności psychicznej i fizycznej wynika z konfliktu

między antagonistycznymi siłami i pragnieniami

Nieświadomość: Większość życia psychicznego toczy się poniżej progu

świadomości

Kateksja: dzieje się w EGO, nie robimy tego świadomie - przedsionek

przedświadomości, lokowanie energii

Przeciw kateksja: cofnięcie popędu do nieświadomości

2. Co steruje osobowością ? Nieświadomość indywidualna

Popędy i nieświadomość indywidualna jako sterowniki osobowości

Energia popędów jako główne czynniki motywacyjne |

Konflikty między popędami a wymaganiami kultury

Lęk jako rezultat konfliktów i zagrożeń

Mechanizmy obronne jako sposób radzenia sobie z konfliktami

Topografia osobowości: świadomość, przedświadomość, nieświadomość

3. Mechanizmy - działają na poziomie przedświadomości

a. anulowanie - pojawiają się przy zaburzeniach kompulsywno obsesyjnych,

wykonywanie przymusowych czynności, czasem powtarzać je. Polega to
na anulowaniu i cofnięciu natrętnej myśli

Podejście psychoanalityczne 1
 b. wyparcie - do nieświadomości spycham fakty, a w świadomości zostaje
uczucia i energia popędowa

c. zaprzeczenie

d. projekcja - coś pochodzi ze mnie i jest nieakcpetowlane, przypisuje to

innej oosbie na zewnątrz

e. przemieszczenie

f. reakcja upozorowana

g. sublimacja - wyrażenie popędu w formie twórczej

h. introjekcja - przyjmuje własności zewnętrzne i odbiera je jako swoje, przy

rozwiązywaniu kompleksu Edypa i Elektry, przyjmowanie ich na stałe,
utrwalone wzorce

i. identyfikacja z agresorem

j. izolacja - w pamięci zostają fakty, a emocje i energia popędowa zostaje w

nieświadomości

k. intelektualizacja - wiąże się z izolacją, mówię o tym, ale nie realizuje tego
popędu, w wypowiedzi nie ma ładunku emocjonalnego, nie maskuje
przedmiotu tylko jest on obecny w formie abstrakcyjnej

l. racjonalizacja - robimy po to, aby chronić ego przed negatywna ocena,

poprzez zniekształcenie rzeczywistości, tworzę racjonalne wytłumaczenie
na popędy, których nie chcemy zaakceptować

i. styl kwaśnych winogron - dzieje się coś, czego nie chciałm.

zaczynamy postzregać to bardziej pozytywnie (zwolenie z pracy → to
było mi nieotrzbne, czulam sie sfrustrowana, nie podobało mi się tam)

ii. styl słodkich cytryn - aplikuje na różne kierunki studiów, ale dostaje się
na ten drugiego wyboru, zaczynam to postzrgać jako coś lepszego,
szuakmy argumentów za

m. regresja

Analiza mitu o Edypie w kontekście psychoanalizy oferuje ciekawe spojrzenie na

dynamikę wewnętrznych konfliktów, motywacji i nieświadomości. Oto możliwe
interpretacje:

Podejście psychoanalityczne 2
 1. Relacja między motywacją świadomą i nieświadomą: Mit o Edypie ukazuje
wyraźnie, jak działania bohatera są często prowadzone przez siły
nieświadome i wewnętrzne konflikty, których nie jest świadomy. Edyp
nieświadomie realizuje przepowiednię wyroczni, unikając świadomego
konfrontacji z nią.

2. Symbolika wzroku i jego utrata: Utrata wzroku Edypa może symbolizować

głęboką ignorancję lub nieświadomość co do własnej tożsamości i działań, a
także brak wglądu w własne motywacje. Może to być również kara za to, że
Edyp ignorował lub unikał prawdy.

3. Konflikt między superego a id: Konflikt między superego a id może być

widoczny w konfrontacji Edypa z przepowiednią wyroczni. Id, reprezentujące
popędy i pragnienia, skłania Edypa do działania, podczas gdy superego,
reprezentujące internalizowane normy i wartości, próbuje go powstrzymać.

4. Rola nieświadomości: Nieświadomość, zarówno w przypadku Edypa, jak i

innych postaci mitu, odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu ich działań i
losów. To, czego nie są świadomi, ma często decydujący wpływ na ich
decyzje i losy.

5. Symbole w mitem Edypa: W mitem Edypa występują liczne symbole, takie jak
wyrocznia, wzrok, czy zagadka Sfinksa, które można interpretować w
kontekście psychoanalitycznym jako manifestacje nieświadomego i
wewnętrznych konfliktów.

6. Interpretacje innych teorii: Teorie innych psychologów, takich jak Jung,

Horney czy Adler, mogą również wnosić cenne spojrzenia na mit o Edypie,
analizując go pod kątem różnych aspektów osobowości, konfliktów
psychicznych i motywacji.

Znaczenie psychoanalizy:

Jego prace obejmują wiele tomów psychoanalizy, eseje i monografie na

tematy artystyczne, kulturowe, religijne i antropologiczne.

Psychoanaliza zapoczątkowała ruch intelektualny, który odegrał ważną rolę w

dziedzinie nauk o człowieku, zwłaszcza psychiatrii, psychologii i socjologii.

Choć psychoanalizy można się nie zgadzać, trzeba ją znać, szczególnie

pracując w dziedzinach z nią związanych.

Podejście psychoanalityczne 3
 Teoria Freuda była spójna i płodna heurystycznie, ale wielu jej elementów nie
da się empirycznie potwierdzić.

Pomimo kontrowersji, niektóre założenia psychoanalizy przetrwały próbę

czasu, jak na przykład teoria dwóch systemów przetwarzania informacji:
świadomego i nieświadomego.

Współczesne badania nad procesami psychicznymi wciąż inspirowane są

pytaniami dotyczącymi relacji między świadomością a nieświadomością.

Psychoanaliza miała wpływ na rozwój psychoterapii, teorii osobowości oraz

sztukę i literaturę.

Energia dąży do wyrównania

Centrum świadomości jest ego

Centrum nieświadomości to jaźń

rozwój to odkrycie jaźni przez ego

Archetypy i nieświadomość zbiorowa - psychologia analityczna Carla G. Junga:

Nieświadomość zbiorowa:

Koncepcja nieświadomości Freuda stała się inspiracją dla badań nad snami i
baśniami jako nośnikami uniwersalnych znaczeń.

Jung analizując symbolikę religijną, mitologiczną i baśniową doszedł do

przekonania, że istnieje nieświadomość zbiorowa, stanowiąca skarbiec
kulturowych doświadczeń przekazywanych z pokolenia na pokolenie.

Nieświadomość zbiorowa wynika z wspólnego dziedziczenia i zawiera

skumulowane doświadczenia poprzednich pokoleń, obrazując historię
gatunku.

Archetypy

Fundamentalne komponenty natury ludzkiej, należą do nieświadomości

zbiorowej i pełnią rolę predyspozycji do percepcji i interpretacji świata

Uniwersalne wzorce lub predyspozycje dla zachowań i form adaptacji

Są wrodzone, ale plastyczne, gdyż kształtują się poprzez doświadczenia

indywidualne

Podejście psychoanalityczne 4
 Manifestują się w różnych formach, takich jak baśnie, mity, sny, oraz symbole
obecne w różnych kulturach.

Dwa archetypy związane są z płcią:

Anima - ukryta żeńska część mężczyzny

Animus - ukryta męska część kobiety

Cień jest archetypem reprezentującym nieakceptowane, zwierzęce siły w

człowieku, takie jak agresja. Jest to ciemna strona naszej natury, która może być
wyrażana poprzez baśnie, mitologia i religię.

Nieświadomość zbiorowa jest rezerwuarem twórczych sił, które mogą być

używane w różny sposób na różnych etapach życia. Proces indywiduacji, czyli
rozwój osobowości, polega na integracji przeciwieństw i dąży do osiągnięcia
harmonii wewnętrznej.

Inflacja - ego jest blisko jaźni

Alienacja- ego oddala się od jaźni

W koncepcji Junga, energia psychiczna, zwana libido, napędza różnorodne

dążenia i kieruje się zasadą równoważenia. Zjawisko UFO również może być
interpretowane z perspektywy psychologii analitycznej jako projekcja lęku i
niezidentyfikowanych emocji.

1. Ekstrawersja: (ukierunkowanie zainterseowania)

Osoby ekstrawertyczne są zorientowane na świat zewnętrzny, skupiając

się na wydarzeniach zewnętrznych, ludziach i aktywnościach
społecznych.

Charakteryzują się otwartością na kontakty interpersonalne, lubią być w

towarzystwie innych ludzi i czerpać energię z interakcji społecznych.

Ekstrawertycy są skłonni do działań zewnętrznych, podejmowania ryzyka,

eksploracji nowych miejsc i doświadczeń.

2. Introwersja: (ukierunkowanie zainteresowania)

Introwertycy skupiają się na wewnętrznym świecie myśli, uczuć i refleksji.

Preferują samotność lub ograniczone, głębokie relacje z innymi.

Podejście psychoanalityczne 5
 Charakteryzują się skłonnością do refleksji, analizowania własnych
doświadczeń i głębokiego zanurzenia w swoim wewnętrznym życiu
psychicznym.

Introwertycy często potrzebują czasu na samotne zastanowienie się i

regenerację po intensywnych interakcjach społecznych.

3. Zróżnicowanie indywidualne:

Jung uważał, że każda osoba ma w sobie zarówno elementy ekstrawersji,

jak i introwersji, ale zazwyczaj jedna z tych postaw dominuje.

Ponadto, Jung wierzył, że zdrowa osobowość wymaga równowagi między

ekstrawersją a introwersją, a nie jedynie skupienie się na jednej z tych
postaw.

4. Znaczenie dla rozwoju osobowości:

Jung uważał, że preferencje ekstrawertyczne lub introwertyczne mogą

wpływać na sposób, w jaki jednostka postrzega i przetwarza informacje,
podejmuje decyzje oraz komunikuje się z innymi.

W jego teorii rozwoju osobowości, zdrowa integracja obu postaw miała

prowadzić do pełni rozwoju psychicznego i duchowego.

Karen Horney - neurotyczne potrzeby i postawy

1. Wstęp:

Karen Horney, psychiatra i psychoanalityk, rozwijała teorię osobowości, w

której skupiała się na neurotycznych potrzebach i postawach.

Jej badania koncentrowały się na wpływie wczesnych doświadczeń

dziecięcych i jakości relacji z rodzicami na rozwój osobowości.

2. Koncepcja lęku podstawowego:

Lęk podstawowy wynika z poczucia izolacji i bezradności dziecka w

wrogim świecie.

Opieka rodziców może zmniejszyć lęk podstawowy, ale nieodpowiednie

postawy rodzicielskie mogą go zwiększyć.

Podejście psychoanalityczne 6
 Dzieci zaniedbane lub narażone na negatywne zachowanie rodziców
mogą doświadczać nasilonego lęku podstawowego.

3. Rodzaje postaw wobec świata:

Nastawienie "ku ludziom" manifestuje się poprzez potrzebę akceptacji i

miłości, ale może prowadzić do niezdrowej zależności.

Postawa "przeciw ludziom" objawia się agresją i wrogością wobec świata,

wynikającą z braku zaufania.

Postawa "od ludzi" oznacza unikanie relacji z innymi i koncentrację na

samym sobie, co prowadzi do samotności i braku zaangażowania.

4. Neurotyczne potrzeby:

Neurotyczne potrzeby stają się niezdrowe, gdy są nienasycone,

nierealistyczne i nieselektywne.

Przykłady neurotycznych potrzeb to potrzeba władzy, prestiżu,

samowystarczalności, perfekcji itp.

Te potrzeby mogą być powiązane z jedną z trzech postaw wobec świata,

co prowadzi do neurotycznych zachowań.

5. Zakończenie:

Teoria Horney sugeruje, że rozwój osobowości jest silnie uwarunkowany

przez wczesne doświadczenia i relacje z rodzicami.

Badania oparte na tej teorii mogą pomóc zrozumieć mechanizmy

neurotycznych zachowań i potrzeb, jak również wpłynąć na praktykę
terapeutyczną.

Podejście psychoanalityczne 7
Podejście psychoanalityczne 8
Podejście psychoanalityczne 9
Podejście psychoanalityczne 10
Podejście psychoanalityczne 11