Niigari aslında denizci. Nigari mahlası. Adı Haydar reis.

Barbaros
Hayrettin Paşa ile olan ilişkisi önemli. Aynı zamanda kendisi bir
şair. Resimlerinden günümüze az gelmiş. Çok tipik bir üslubu
var. II. Selim’in şehzadeyken portrelerini yapıyor. Şehzade
Selim’in Kütahya’daki sarayda bulunmuş Nigari. En önemli yanı
yüze önem vermesi, suretkâr olması. Figürlerin insani yanıyla
ilgileniyor. Bu erken resimlerinden bir tanesi. Barbaros
Hayrettin paşayı karanfil koklarken resmetmiş.Fatih’in gül
koklarkenki portresi ile ikonografik olarak benziyor.

Avrupa’ya gönderilen Osmanlı padişahı portreleri, bu portreleri

Nigari’nin yaptığını düşünülüyor. Bu resimlerin orijinali
günümüze ulaşmamış, kopyaları var.

Nigari’nin Şiblizade’ye atfedilen gül koklayan Fatih portresini

gördüğünü varsayabiliriz ki Farih’i gül koklarken çizmiş olmalı
ve bu yüzden Tobias Stimmer Fatih’i gül koklarken çizmiş
olmalı.

Süleyman yaşlı, avurtları çökmüş olarak

resmedilmiş. Arkadaki silahtarlar birbirinin aynısı.
Beden boyamakla, çizmekle arası yok. İki eli aynı
çizmiş, bir yanlışlık yapmış.

Giyiminden kuşamından şehzadenin görkemini

görüyoruz. Kaftanın bir kolunu giymiş bir kolunu
giymemiş. Selim’in içki merakını görüyoruz. Bu iki
resim aslında bir folyo ama ikisi şu an farklı
müzelerde. Selim’in diğer portrelerinde elinde
kadehle göremeyiz ama Nigari elinde kadehle
resmetmiş. Şehzadeler pek sakal bırakmaz,
burada sakallı görüyoruz. Nigari onu şimdiden bir
padişah gibi görüyor olabilir. Sağ tarafta
saraylılar, şehzadeye eşlik eden kişiler yer alıyor.
Bunlar gerçek, yaşamış, aslına uygun olarak
betimlenmiş kişiler. Yanlarında kim oldukları yazıyor. Turak yazan kişi 1562’de öldürülüyor. Selim de
Kütahya’ya 61’de geliyor. Bu resmin tarihini Turak beyin resimde olmasıyla öğreniyoruz. 61-62 gibi
yapılmış olmalı. Resim yapıldığında ölü olsa merhum yazardı ama yazmıyor. Nigari kartuşun içine
adını yazmış, imza gibi sayılmaz ama adı yer alıyor. Arkadaki garip kıyafetli kişinin Nigari olduğu
düşünülüyor.
 Elinde hedef tahtası tutan bir figür var. Sultan Selim ok
atıyor. Hedef tahtasının içinde Sultan Selim ok atdugıdur
yazıyor

Osmanlı sarayının resimli sanat üretiminin en yoğun dönemi 16. yüzyılın son on yılı. Bu grubun ilk
örnekleri şehnamei ali osman külliyatının devamını oluşturan kitaplar. Bu kitapların baş ressamı,
başındaki kişi nakkaş osman. Şiirleri, tarihleri yazan kişi de seyid lokman aşuri. Arif ilk şehnamei ali
osman külliyatına başlayan kişi, süleymannameyi vs yazıyor. Arif 1562 civarında ölüyor. Bundan sonra
yeni şehnameci Eflatun. Eflatun da 69-70 yılı civarı ölüyor. Eflatun’un ölümü üzerine Seyid
LokmanAşuri saray tarihçisi/şehnameci olarak atanıyor. Kanuni devrinde başlıyor bu gelenek. 17.
Yüzyılda bu geleneğin sürdürüldüğünü görmüyoruz. İlk defa 1566’da Osman’ın adı geçiyor.
Hazırladığı, içine resim yaptığı kitaplarda başında ya da sonunda Osmanla alakalı bilgi var. Üslubunu
ayrıntılardan çıkarıyoruz. Birlikte çalıştığı sanatçılarla üslubu benziyor ve ortaklaşa yapıyorlar
resimleri. Kollektif bir çalışma olduğu için sanatçıların üslubunu ayrı ayrı tanımlamak zor.

Firdevsinin şehnamesinin türkçe halini

resimlemiş. Sayfa kenarında notlar var.

Satırların arasındaki bölümü köşk duvarı olarak yapmış.

 Üsttekiler nigarinin alttakiler nakkaş osmanın
yaptığı II. Selim portreleri

Şehname-i al-i osman yeni ciltleri

Zafername: 1556-1566 arasını anlatıyor. Sultan 1. Süleyman’ın yaklaşık son 10 yılı. Tamamlanma
tarihi 1579. 25 tasvir bulunuyor. Dublin, Chester Beatty Kütüphanesi.

Soldaki zafernameden, sağdaki zigetvarnameden.

Elçi padişahın önünde eğilmiş. Getirdiği
hediyeleri de yeniçeriler sultanın önünden
geçiriyor. En öndekinin elinde kitap var,
muhtemelen kuranı kerim. Avcı kuşları
getirmiş. Safavi giyim ayrıntısı, tacı haydari.
Şah Tahmasb’ın elçisi olarak gelmiş bu
kişiler.

Sütunların arasındaki bölümleri mimarinin

bir parçası haline getirmiş, kubbeyi de üste
yerleştirmiş. Padişahın arkasında silahtar
ağalar. Kırmızı giyimli daha uzuna adam
sokullu mehmet paşa olmalı. Duvarın
dışında da padişahın atını taşıyanlar ve
yeniçeriler bekleşiyor. Süleyman’ın yaşlılığı
belirtilmiş.
 Selim elindeki
mendile ağlıyor.
Zikzaklı örtü büyük
ihtimal kabe
örtüsü. Kabenin
örtüsü arada bir
değişiyor, kalan
örtüler hanedan
üyelerinin
cenazelerinde kullanılıyor.

Daha türbesi yapılmamış. Çadır gibi bir şey

var. Hürrem sultanın türbesi görülüyor.
Yeniçeriler mezar yerini hazırlıyor. Elinde
ölçü aleti olan yaşlı figürün mimar sinan
olduğu düşünülüyor.

Süleymaniye’nin resmi. Bu kittapla birlikte şehname-i al-i osman

resimlerinin resim programları da belirleniyor.