4.

1 KASAYSAYAN NG PABULA

Sa paksang ito, ating aalamin kung ano nga ba ang kasaysayan ng mga pabula,
paano ito naimbento at iba pa. Ipinilagay na nagsimula ang pabula kay Aesop, isang
aliping Grigoryo sa taong 400 B.C. Tinipon ni Aesop ang mga sinaunang pabula at
sumulat din siya ng mga pabula tungkol sa buhay at kalikasan ng tao at sa kalagayan
ng lipunan. Ginamit niya ang mga hayop bilang mga tauhan sa kanyang mga sinusulat.
Tinatayang nakalika si Aesop nang higit sa 200 na pabula bago siya namatay.
Pagkatapos ni Aesop, maraming manunulat ng pabula ang nakilala. Sila ay sina
Babrias, Phaedrus, Romulus, Hesiod, Socrates, Phalacrus, at Planudes. Samantala,
ang mga pabula naman ay nakarating sa Pilipinas bago paman tayo nasakop ng mga
Espanyol. Tulad lamang ng ibang kwentong-bayan, ang mga pabula ay nagsimula sa
pagsalin-salin sa bibig ng ating mga ninuno ng kanilang mga kwento. Pero, nang
natuklasan na nila ang sistema ng panunulat, ang mga pabula ay natuklasan ring
naiukit sa malalaking bato, balat ng punong kahoy, talukap ng niyok, at mga malalaking
dahon ng iba’t-ibang halaman. Pagkatapos nito, mayroon na ring mga naisulat sa papel
at na imprentang pabula hanggang ito ay laganap na sa kasalukuyan nating panahon.
(Ki, 2020)

Isa ang pabula sa mga pinakamatatandang uri ng panitikan at dahil rito nakikita
ang mga pabula sa halos lahat ng bansa sa buong mundo. Sinasabing nagsimula ang
kasaysayan ng pabula sa kanluraning kultura, partikular na sa mga Griyego, sa
katauhan ni Aesop. (Nadunza, 2017)

Ang karaniwang pabula ay mga kuwento na hayop ang gumaganap ngunit

kumikilos at nagsasalita na tulad ng tao. Madalas na inilalarawan dito ang dalawang
hayop na may magkaibang ugali at nagwawakas ang kuwento na nagwawagi ang may
mabuting ugali at nag-iiwan ng aral. Ang halimbawa ng pabulang ito ay “Ang Aso at ang
Uwak,” “Ang Kuneho at Ang Pagong,” at “Ang Matalinong Pagong at Hangal na
Matsing.” Ang pabula ay tumutukoy sa pang-araw-araw na buhay sa daigdig (maliban
sa pagsasalita ng mga hayop), ang mga suliranin ay nilulutas hindi ng mga
kababalaghan, na tulad ng mga kuwentong engkantada, kundi sa pamamagitan ng
mapanusong paraan, paghahanda, o sa pamamagitan ng matalinong gawa na katulad
ng tao sa kanilang paglutas ng suliranin: Nakuha ng aso ang karne sa pagpuri sa uwak.
Naunahan ng pagong ang kuneho dahil sa kanyang matiyaga at patuloy na paglalakad.
Napaglalangan ng pagong ang matsing nang magkunwari siya na ayaw na ayaw niya
sa tubig. Ang mga aral sa mga pabula ay naging bahagi ng ating pang-araw-araw na
pakikipag-usap tulad ng “Matalino man ang matsing,” “Huwag bibilanginang itlog,” at
“Balat man ay malinamnam”. Ngunit hindi naman lahat ng pabula ang pangunahing
gumaganap ay hayop. Mayroon ding naman na ang gumaganap ay tao katulad ng “Ang
Batang Sumigaw ng Lobo” at “Ang Babaing Maggagatas” o magkahalong hayop at tao
na katulad ng “Ang Mabait at Masungit na Buwaya”. Ipinalalagay na nagsimula ang
pabula kay Esopo, isang aliping Griyego sa taong 400 B.C. Siya ay pangit, tuso at
matalino ngunit sa kanyang kahusayan sa pagkukuwento ng pabula, siya’y pinalaya at
nagkaroon ng tungkulin. May paniniwala rin na ang pabula ay nanggaling sa Indya at
hinango sa Panchantara at Jatakas. Ang Panchantara (limang aklat) ay sinulat sa
Kashmir noong 200 B.C. at ito’y itinuturing na pinakamatandang katipunan ng mga
pabula sa Indya. Ang pamagat ng dalawang aklat ay buhat sa pangalan ng dalawang
Lobo (Jackals), Kalilab at Dimab o mga pabula ni Bidpai. Ito’y isinalin sa Persya, Arabik
at Latin at nagtamong katanyagan sa Europa. Isa pang katipunan ng mga pabula sa
Indya ang napatanyag, ito’y tinawag na Jatakas. lpinalalagay na ito’y lumaganap noong
limang daantaon B.C. Ang Jatakas ay ikinapit ng mga Buddhist sa mga kuwentong
nauukol sa muling pagkabuhay ni Gautama Buddha. Ayon sa paniniwala, bago siya
naging si Buddha ay nagpasalinsalin muna siya sa iba’t ibang hayop tulad ng barako,
leon, isda at daga. Ang Jakatas ay kuwento sa loob ng isang kuwento na sa hulihan ay
may patulang aral. Sa 547 kuwentong Jatakas may 30 lamang ang maaaring pambata.
Ang mga kuwentong Jatakos (Eastern Stories and Legends Jatakas Tales) ay tinipon
nina Ellen C. Babbit at Marie Shedlock. Si Jean de la Fontaine ay naglathala ng
kanyang pabulang patula sa Pranses noong 1668. At noong 1919 si Milo Winter ay
naglathala ng The Aesop for Children. Ang Panitikang Pilipino ay punung-puno rin ng
mga pabula at ang mga bata ay maaakit na gumawa ng kanilang sariling kuwento na
nagtataglay ng aral. (https://www.tagaloglang.com/kasaysayan-ng-pabula/)

Noong sinaunang panahon, nakahiligan na ng mga katutubong Pilipino ang

pagsasalaysay sa kung ano ang kanilang nakikita, nadarama at maging ang
pinaniniwalaan. Dito ibinatay ang pinagmulan ng mga sinaunang panitikan na ating
binabasa at pinagaaralan sa kasulukuyang panahon. Isa ang pabula sa mga itinuturing
na pinakaunang uri ng panitikan na kinagigiliwan ng mga tao sa daigdig. Sa
pampanitikang depinisyon, ang pabula ay uri ng kuwentong pambata na ang
gumaganap ay mga hayop na kumikilos, nag-iisip at nagsasalita na parang tao at sa
bandang huli’y nagdudulot sa bawat mambabasa ng mabubuting aral .Bago pa man
makarating sa Pilipinas ang mga banyagang pabula tulad ng ‘Ang Lobo at ang Uwak” at
“Ang Leon at ang Daga” ni Aesop ng Gresya, isinasalaysay na sa mga liblib na
lalawigan at rehiyon ng bansa ang kani-kanilang ipinagmamalaking katutubong pabula.
Tinatayang unang naisulat ang mga pabula sa daigdig noong ikalima at ikaanim na
daang taon bago isilang si Kristo. Ayon sa ilang mananaliksik at historyador ng
panitikan, nabasa ang unang pabula sa India. Kinikilala si Kasyapa at ilang mga
dakilang tao ng India na madalas paksain ng kanilang mga pabula dahilan sa kanilang
mabubuting gawa sa lipunan. May bahid ng relihiyon ang paggamit ng mga pabula sa
kanilang pangangaral ng Budismo dahilan sa mga aral na inihahatid nito sa tao. May
ilan namang naniniwala na ang kanilang sinaunang pabula ay hinango sa Panchantara
at Jatakas. Ang Panchantara ng India ay kalipunan ng mga kuwento na isinulat sa
Kashmir noong 200 B.C.. Ang pamagat ng aklat ay galing sa pangalan ng dalawang
lobo(Jackals) na sina Kalilab at Dimab. Ang Panchantara ay isinalin sa wikang
Persiano, Arabic at Latin na napatanyag sa Europa noong mga panahon iyon.
Samantala, ang Jatakas ay aklat naman ng mga kuwento na nauukol sa muling
pagkabuhay ni Gautama Buddha. Isinalaysay rito ang buhay ni Buddha kung paano
nagpasalin-salin ang kaniyang kaluluwa bago siya maging Buddha sa iba’t ibang hayop
gaya ng barako, leon, isda at maging ng daga. Ang Jatakas ay isang kuwento sa loob
ng isa pang kuwento na sa bahaging huli ay may patulang aral. Taglay ng Jatakas ang
547 na kuwento at 30 rito ay mga kuwentong pambata lamang. Ang mga kuwentong
Jatakas(Eastern Stories and Legends Jatakas Tales) ay tinipon nina Helen C. Babbit at
Marie Shedlock. Ang Europa ay may ipinagmamalaking manunulat at mananalaysay ng
pabula sa katauhan ni Esopo o Aesop. Ipinanganak siya noong ikaanim na daang taon
at tinaguriang “Ama ng Sinaunang Pabula” (Father of Ancient Fables) mula 620-560
B.C. Isinilang na may kapansanan sa pandinig si Aesop bukod pa sa pagiging kuba
nito. Si Aesop ay kabilang din sa mga alipin noong mga panahong iyon. Sa kabila ng
pagiging alipin at kapansanang taglay, biniyayaan naman siya ng kakayahang
makapagsulat at makapagsalaysay ng pabula. Ang kasipagan at katapatan sa kanyang
panginoon ang naging daan upang mabigyan siya ng natatanging karapatan at
kalayaan na makisalamuha sa tao at makapaglakbay. Sa kaniyang paglilibot,
nasaksihan niya ang pangit na kalagayan ng pamumuhay ng mga tao. Nagdudumilat
ang hindi patas na pagtrato sa mahihirap at maging ang masasamang gawi at asal ng
mayayaman at pinuno ng bayan. Pinuna niya ang mga kamaliang ito sa pamamagitan
ng pagsulat ng kuwento na hayop ang mga nagsisiganap. Ipinagbabawal noon ang
tuwirang pagpuna sa mga taong nasa mataas na antas sa lipunan at ang sinumang
sumuway ay pinapatawan ng pagkakulong at kamatayan. Bawat lugar o bayan na
kaniyang pinupuntahan ay sumusulat siya ng mga kuwentong pabula na nauukol dito.
Nakasulat ng humigit-kumulang na 200 mga pabula si Aesop bago siya bawian ng
buhay sa Gresya. Lumitaw ang iba pang mga manunulat ng pabula sa katauhan nila
Marie de France (1300), Jean la Fontaine(1600), Gotthold Ephraim Lessing(1700) at
maging si Ambrose Bierce (1800). Si Jean La Fontaine ang naglathala ng kaniyang
pabulang patulang Pranses noong 1668. Nabigyang pagkakataon ding mailathala ni
Milo Winter ang aklat na “The Aesop for Children” bilang pagdakila sa mga kuwentong
pabula ni Aesop. Tumanyag din ang mga sinulat na pabula nina Babrias, Hesiod,
Phaedrus, Phalacrus, Planudes, Romulus at Socrates. Ang pagtanyag ng mga
dayuhang pabula ang siyang naging daan upang higit na malinang ang ating sariling
pabula. Umunlad pa ito nang sakupin ng España ang Pilipinas sapagkat natuklasan
nilang may sarili nang pabula ang mga katutubo na tinatangkilik bilang paraan ng
paglilibang at pangangaral sa mga anak. Sa pagkakataong ito, naghalo ang dayuhang
pabula at katutubong pabula ng Pilipinas na ating pinag-aaralan hanggang sa
kasalukuyan. Tinataglay ng pabula ang magagandang aral gaya ng tama, patas,
makatarungan at makataong pakikisama sa kapwa. Mabuting paggabay ang dahilan
kung bakit nagkainteres ang mga tao na basahin at palaganapin ito sa mga lalawigan at
rehiyon kung saan lumikha sila ng kanilang bersyon ng pabula. Mabisang nailarawan at
naipakita ang mga kaugalian at kultura ng isang lalawigan o rehiyon sa pamamagitan
ng mga hayop na taal o likas sa lugar na pinatutungkulan. Ginamit na tauhan ang mga
hayop upang maiwasan ang pag-aakusa sa ilang grupo, lipi o tribo na sila ang
pinatutungkulan ng pabula. Nakarating ang pabula sa modernong panahon kasama na
ang pilipinas dahilan sa pasaling-dila ng ating mga ninuno. Marami man sa mga
kuwentong ito ay nawala na sa pagdaan ng panahon, ang iba nama’y napagsikapang
naitala at nailimbag sa mga bato, balat ng kahoy, talukap ng niyog at maging sa mga
dahon. Sa kasalukuyan, ang ilang mga pabula ay nailathala na sa mga aklat at pinag-
aaralan sa mga paaralan sa buong kapuluan. Ang mga aral ng pabula ang siyang
dahilan upang balik-balikang basahin ito hindi lamang ng mga kabataan kundi maging
ng mga Pilipinong may pusong bata. Ipinaalala nito sa atin ang kahalagahan ng tamang
pakikipagkapwa-tao, paggalang sa bawat isa anuman ang antas sa buhay, pagganap
ng tapat sa tungkulin sa pamahalaan, pananagutan sa lipunan at pagiging mabuting
magulang at anak. (http://www.thephilippineliterature.com/kaligirang-pangkasaysayan-
ng-pabula/)

Ang karaniwang pabula ay mga kuwento na hayop ang gumaganap ngunit

kumikilos at nagsasalita na tulad ng tao. Madalas na inilalarawan dito ang dalawang
hayop na may magkaibang ugali at nagwawakas ang kuwento na nagwawagi ang may
mabuting ugali at nag-iiwan ng aral. Ang halimbawa ng pabulang ito ay Ang Aso at ang
Uwak, Ang Kuneho at Pagong, at Ang Matalinong Pagong at Hangal na Matsing. Ang
pabula ay tumutukoy sa pang-araw-araw na buhay sa daigdig (maliban sa pagsasalita
ng mga hayop), ang mga suliranin ay nilulutas hindi ng mga kababalaghan, na tulad ng
mga kuwentong engkantada, kundi sa pamamagitan ng mapanusong paraan,
paghahanda, o sa pamamagitan ng matalinong gawa na katulad ng tao sa kanilang
paglutas ng suliranin: Nakuha ng aso ang karne sa pagpuri sa uwak. Naunahan ng
pagong ang kuneho dahil sa kanyang matiyaga at patuloy na paglalakad.
Napaglalangan ng pagong ang matsing nang magkunwari siya na ayaw na ayaw niya
sa tubig. Ang mga aral sa mga pabula ay naging bahagi ng ating pang-araw-araw na
pakikipag-usap tulad ng Matalino man ang matsing, Huwag bibilangin ang itlog, at Balat
man ay malinamnam. Ngunit hindi naman lahat ng pabula ang pangunahing
gumaganap ay hayop, mayroon ding naman na ang gumaganap ay tao katulad ng Ang
Batang Sumigaw ng Lobo at Ang Babaing Maggagatas o magkahalong hayop at tao na
katulad ng Ang Mabait at Masungit na Buwaya. Ipinalalagay na nagsimula ang pabula
kay Esopo, isang aliping Griyego sa taong 400 B.C. Siya ay pangit, tuso at matalino
ngunit sa kanyang kahusayan sa pagkukuwento ng pabula, siya’y pinalaya at
nagkaroon ng tungkulin. May paniniwala rin na ang pabula ay nanggaling sa Indya at
hinango sa Panchantara at Jatakas. Ang Panchantara (limang aklat) ay sinulat sa
Kashmir noong 200 B.C. at ito’y itinuturing na pinakamatandang katipunan ng mga
pabula sa Indya. Ang pamagat ng dalawang aklat ay buhat sa pangalan ng dalawang
Lobo (Jackals), Kalilab at Dimab o mga pabula ni Bidpai. Ito’y isinalin sa Persya, Arabik
at Latin at nagtamo ng katanyagan sa Europa. Isa pang katipunan ng mga pabula sa
Indya ang napatanyag, ito’y tinawag na Jatakas. Ipinalalagay na ito’y lumaganap noong
limang daantaon B.B. Ang Jatakas ay ikinapit ng mga Budhist sa mga kuwentong
nauukol sa muling pagkabuhay ni Gautama Buddha. Ayon sa paniniwala bago siya
nagging Buddha ay nagpasalin-salin muna siya sa iba’t ibang hayop tulad ng barako,
leon, isda at daga. Ang Jatakas ay kuwento sa loob ng isang kuwento na sa hulihan ay
may patulang aral. Sa 547 kuwentong Jatakas may 30 lamang ang maaaring pambata.
Ang mga kuwentong Jatakas (Eastern Stories and Legends Jatakas Tales) ay tinipon
nina Ellen C. Babbit at Marie Shedlock. Si Jean de la Fontaine ay naglathala ng
kanyang pabulang patula sa Pranses noong 1668. At noong 1919 si Milo Winter ay
naglathala ng The Aesop for Children. Ang Panitikang Pilipino ay punung-puno rin ng
mga pabula at ang mga bata ay maaakit na gumawa ng kanilang sariling kuwento na
magtataglay ng aral. (https://www.kapitbisig.com/philippines/tagalog-version-of-fables-
mga-pabula-kaligirang-pangkasaysayan-ng-pabula_1145.html)

4.2 DEPINASYON NG PABULA

Ang pabula o fable ay isang uri ng panitikan kung saan ang mga tauhan ng
kuwento ay mga hayop o mga bagay na walang buhay. Sila ay kumikilos, nagsasalita,
at nag-aasal na parang mga tao. Ang panitikang ito ay patok sa mga kabataan dahil ito
ay nagbibigay ng moral na aral sa mga mambabasa. (France, 2018)

Ito ay tumutukoy sa mga kwento kung saan ang mga tauhan ay mga hayop o
mga bagay na walang-buhay. Sa mga kwentong ito, nakakapagsalita ang mga baboy,
kambing, mesa, kutsara, at iba pa. Ang layunin ng mga kwentong ito ay magbigay na
mga moral na aral sa mga mambabasa lalong-lalo na sa mga maliliit na bata. Sa Ingles,
ito ay “fables”. Sa Filipino, tinatawag rin itong “Kathang kuwentong nagbibigay-aral”.
(Garzon, 2019)

Fabel o fable sa Ingles ay isang uri ng kuwento kung saan ang pangunahing mga
karakter ay mga hayop, halaman, o mga nilalang sa mitolohiya na nagpapakilos tulad
ng tao. Ang fabel ay kabilang sa mga kuwentong piksiyon o kathang-isip na hindi ganap
na totoo. Sa ilang mga pagkakataon, ang mga tao ay maaring kasama bilang mga
karakter pangalawa sa kuwento. Ang fabel ay karaniwang puno ng mga aral na moral
na bahagi ng kwento. Karaniwan, ang kuwento sa fabel ay nagsisimula sa gitna ng
kuwento at agad na sumasalungat sa pangunahing kuwento na hindi na kailangan pang
ipakilala ang mga karakter nang detalyado. Ito ay dahil ang mga kuwento na inilalahad
ay karaniwang simple at madaling maunawaan. Kaya, upang maunawaan ang isang
fabel, hindi kinakailangan na malaman ang lahat ng mga karakter. Sa isang karakter
lamang, maaaring masunod ang daloy ng kuwento. Ito ang dahilan kung bakit ang mga
hayop ang madalas na ginagamit sa fabel dahil mas madaling maunawaan ang
kanilang mga karakter. Bukod dito, ang mga karakter ng hayop ay may parehong mga
katangian sa lahat ng mga kuwento. (Larissa, 2023)

Ang pabula (fable sa Ingles) ay isang uri ng panitikan na naglalayong magturo ng

mga moral na aral sa pamamagitan ng maikling kwento na kung saan ang mga tauhan
ay karaniwang mga hayop, halaman, o mga bagay na may kakayahang magsalita at
kumilos na parang tao. Ang mga tauhan sa pabula ay may kani-kaniyang katangian na
kumakatawan sa mga kilos at pag-uugali ng tao, na ginagamit upang ipakita ang iba’t
ibang aspeto ng pag-uugali ng tao. Ang layunin ng pabula ay magbigay ng aral o payo
sa mambabasa sa paraan na mas madaling maunawaan at matandaan. Dahil dito, ang
pabula ay naging popular na paraan ng pagtuturo ng mga bata sa mga aral ng buhay at
pag-uugali. (https://filipino.net.ph/pabula/)

Ang pabula (tinatawag din minsan bilang parabula o malaalamat na kuwento) ay

isang pampanitikang uri na binibigyang kahulugan bilang isang maikling kathang-isip na
kuwento, sa prosa o taludtod, na nagtatampok ng mga hayop, maalamat na nilalang,
halaman, walang buhay na bagay, o puwersa ng kalikasan na naka-antropomorpiko at
naglalarawan o humahantong sa isang partikular na aral ng moralidad (isang " moral"),
na maaaring idagdag sa huli nang tahasan bilang isang maiksing kawikaan o
kasabihan. (https://tl.wikipedia.org/wiki/Pabula)

4.3 TALAMBUHAY NG MAY AKDA

Si Jose Protasio Rizal ay isinilang sa Calamba, Laguna noong Hunyo 19, 1861.
Siya ay isang doktor sa mata, manunulat, at ang Pambansang Bayani ng Pilipinas.
Nakapagtapos siya ng Batsilyer sa Agham sa Ateneo de Manila noong Marso 23, 1876
na may mataas na karangalan. Noong 1877, ipinagpatuloy niya ang kanyang pag-aaral
sa Unibersidad ng Santos Tomas at Unibersidad Central de Madrid hanggang sa
matapos niya ng sabay ang medisina at pilosopia noong 18851. Natuto rin siyang
bumasa at sumulat ng iba’t ibang wika kabilang na ang Latin at Greko. Ang kanyang
dalawang nobela “Noli Me Tangere” at “El Filibusterismo” naglalahad ng mga pang-
aabuso ng mga prayle sa mga Pilipino at mga katiwalian sa pamahalaan ng Kastila.
Noong Hunyo 18, 1892 ay umuwi ng Pilipinas si Dr. Jose P. Rizal. Nagtatag siya ng
samahan tinawag ito na “La Liga Filipina.” Ang layunin ng samahan ay ang pagkakaisa
ng mga Pilipino at maitaguyod ang pag-unlad ng komersiyo, industriya at agricultura.
Noong Disyembre 30, 1896, binaril si Jose P. Rizal sa Bagumbayan (na ngayon ay
Luneta) dahil sa pagpapakita ng paglaban sa mga Kastila. Bago dumating ang kanyang
katapusan naisulat niya ang “Mi Ultimo Adios” (Ang Huling Paalam) upang magmulat sa
mga susunod pang henerasyon na maging makabayan.
(https://www.joserizal.com/talambuhay-ni-dr-jose-rizal/)

4.4 AKDA

Ang Matsing at ang Pagong

Noong unang panahon, may magkaibigan—sina Matsing at Pagong. Lagi silang

nagsasalo sa pagkain. Isang araw, nakakita sila ng puno ng saging na palutang-lutang
sa sapa. Agad na lumangoy si Pagong para kunin ang puno ng saging. Dinala niya iyon
sa dalampasigan. Pinutol nila sa gitna ang puno at pinaghatian. “Sa akin ang itaas na
bahagi na may dahon,” sabi ni Matsing. Sa isip niya, mas madali itong mamumunga
dahil may dahon na. Pumayag naman si Pagong. Itinanim ni Matsing ang itaas na
bahagi ng puno. Itinanim din ni Pagong ang bahagi ng puno na may ugat. Ang puno ni
Matsing ay nalanta at namatay. Ang puno ni Pagong ay lumago, at di nagtagal,
nagbunga ng maraming saging. Isang araw, dahil hindi maakyat ni Pagong ang puno ng
saging, kinausap niya si Matsing para pitasin ang mga hinog nang saging. Nagkasundo
silang maghati sa mga prutas. Umakyat na nga si Matsing sa puno. Pero kinain niya
ang mga prutas habang nasa itaas. Wala siyang itinira para kay Pagong. Nagalit si
Pagong. Kumuha siya ng maraming tinik at itinusok sa katawan ng puno. Pagkatapos,
dali-dali siyang umalis. Nagkasugat-sugat ang katawan ni Matsing habang bumababa
ito sa puno. Naisip niyang maghiganti kay Pagong. Matagal na hinanap ni Matsing ang
nagtatagong si Pagong. Sa wakas, nakita niya ito sa tabi ng mga halamang sili.
Susunggaban na sana ni Matsing si Pagong nang nagsabi itong, “Tumahimik ka!
Binabantayan ko ang matatamis na prutas ng mahal na hari.” “Bigyan mo ako niyan!”
sabi ni Matsing.“Sige, bibigyan kita.” sabi ni Pagong. “Pero mangako kang hindi mo ito
kakainin hangga’t hindi ako nakakalayo. Baka makita ka ng hari, at maparusahan ako.”
Pumayag si Matsing. Nang malayo na si Pagong, kinain na niya ang mga sili. Sa
sobrang anghang ng sili ay namaga ang kaniyang bibig. Hinanap ni Matsing si Pagong.
Hanggang sa makita rin niya ito sa tabi ng butas na binabahayan ng malaking sawa.
Sasaktan na sana ni Matsing si Pagong nang sabihin nitong, “Kaibigang Matsing, gusto
mo ba ng isang mahiwagang sinturon kagaya ng sa mahal na Hari? “Oo naman, gusto
ko! Nasaan!“ sagot ni Matsing. Sumagot si Pagong, “Ilalabas ko na. Abangan mo.”
Agad na dinakma ni Matsing ang sawa. Pumulupot ito sa kaniyang katawan. Unti-unti
siya nitong sinakal na muntik na niyang ikamatay. Pero nakawala rin siya. Lalo pang
nagalit si Matsing kay Pagong. Nagtago si Pagong sa loob ng isang bao. Pagod na
pagod na si Matsing sa kahahanap kay Pagong. Naisip niyang umupo sa bao para
magpahinga. Tinawag niya si Pagong, “Pagong nasaan ka?”Malalim ang boses nang
sumagot si Pagong, “Nandito ako!” Tumingin si Matsing sa paligid pero wala siyang
nakita. Tinawag niyang muli si Pagong, at muli itong sumagot. Inakala ni Matsing na
galing sa kaniyang tiyan ang boses. Hindi na makapagpigil si Matsing. Kumuha siya ng
kahoy. Nang akmang papaluin na niya ang kaniyang tiyan, may nakita siyang tila buntot
ng pagong na nakaipit sa bao. Agad niyang inangat ang bao at nakita niya ang
pawisang si Pagong. Mabilis na kumilos si Pagong, hanggang sa siya ay makarating sa
patibong na ginawa niya mismo para magantihan si Matsing. Di-inaasahan, nahulog
siya sa patibong—isang hukay na may matutulis na kahoy. Mabuti na lang at
nakahawak siya sa baging. “Tulungan mo ako kaibigang Matsing. Patawarin mo ako sa
aking mga ginawa,” pagmamakaawa ni Pagong. Hindi naman nagdalawang-isip si
Matsing. Agad niyang tinulungan ang kaibigang si Pagong. Humingi sila ng tawad sa
isa’t isa. Mula noon, muling nagsama nang masaya ang magkaibigan.

4.5 ELEMENTO NG PABULA

PAMAGAT

- Ang Pagong at ang Matsing

TAGPUAN

- Sa Kagubatan

TAUHAN

- Pagong - nagpapakita ng kabutihan sa pamamagitan ng kanyang pagbibigay-

pansin sa iba at sa kanyang pagiging bukas sa pagpapatawad.
- Matsing - nagpapakita ng kasakiman at pagiging makasarili.

BUOD

- Ang kwento ng "Ang Matsing at ang Pagong" ay tungkol sa magkaibigang sina

Matsing at Pagong. Nakakita sila ng puno ng saging, at habang pinaghatian nila
ito, naging mabunga ang puno ni Pagong. Ngunit nagkaruon ng di
pagkakaunawaan nang kainin ni Matsing ang lahat ng saging at hindi nag-iwan
para kay Pagong. Dahil sa galit, nagtago si Pagong at niloko si Matsing gamit
ang isang pekeng mahiwagang sinturon mula sa hari. Sa huli, nang muling
magkasundo, nagkaruon ng kompromiso sina Matsing at Pagong at nagpatawad
ang dalawa sa isa't isa.

TUNGGALIAN
 - Ang tunggalian sa kwento ng "Ang Matsing at ang Pagong" ay nagmula sa di-
pagkakaintindihan at kasakiman. Nagsimula ito nang magkaruon ng pag-aaway
ang dalawang kaibigan dahil sa hindi pagpapahatian ng saging na kanilang
natagpuan. Ang di-pagkakaintindihan na ito ang nagdulot ng pagtatapos ng
pagkakaibigan at nag-udyok sa kanilang dalawa sa mga kilos ng paghihiganti

KASUKDULAN

- Ang kasukdulan ng kwento ng "Ang Matsing at ang Pagong" ay ang bahagi kung
saan nagtagumpay si Pagong sa kanyang paghihiganti laban kay Matsing.
Pinatunayan ni Pagong ang kanyang katalinuhan at pagiging maingat sa
pamamagitan ng paggamit ng siksik na dahilan upang linlangin si Matsing.
Nagresulta ito sa komplikadong sitwasyon para kay Matsing, at sa huli,
natutunan niyang maging mapanagot at magpatawad.

WAKAS

- nagkaruon ng pagpapatawad at pagkakabati ang dalawang kaibigan,

nagpapahayag ng mensahe ng kabutihan at pagpapatawad sa wakas ng kwento.

UGALI NG HAYOP NA MAYROON ANG TAO BASI SA KWENTO

- Kasakiman: Ang kasakiman ni Matsing sa pagkain ng saging nang hindi nag-

iwan para kay Pagong ay nagpapakita ng isang hindi magandang ugali. Ang
pangangailangan na laging mas unahin ang sariling kapakinabangan nang hindi
iniisip ang iba ay isang katangian na maaaring makikita rin sa ilang tao.
- Katalinuhan: Sa bahagi ni Pagong, makikita ang katalinuhan nito sa paggamit
ng siksik na dahilan para linlangin si Matsing. Bagamat ang kilos ay may bahid
ng pang-aapi, nagpapakita ito ng katalinuhan sa pagpaplano at pangangamit ng
situwasyon.
- Pagpapatawad: Sa kabila ng galit at paghihiganti ni Matsing, nakitaan siya ng
pagpapatawad nang tulungan si Pagong sa kabila ng peligro. Ito ay nagpapakita
 ng pagbabago at pag-unlad sa karakter ni Matsing, at ng posibilidad na
magkaruon ng kapatawaran kahit sa gitna ng galit at sama ng loob.

TEMA

- Ang tema ng kwento ay kasakiman, kabutihan at pagpapatawad.

4.8 REPLEKSYON

Ang kwento ng "Ang Matsing at ang Pagong" ay nagdudulot ng malalim na

repleksyon hinggil sa kahalagahan ng mga ugali tulad ng kasakiman, pagpapatawad, at
kahinahunan. Sa simpleng kwento na ito, makikita natin ang mga aspeto ng tao na
madalas nating nararanasan sa ating araw-araw na buhay.

Una, ang kasakiman ni Matsing ay naglalarawan ng ilang aspeto ng ating sariling

pagkatao. Madalas tayong ma-tempt na maging makasarili at unahing sarili sa halip na
magbahagi at magbigay-pansin sa iba. Ang pagiging matimbang sa sariling
kapakinabangan lamang ay maaaring magdulot ng hindi pagkakasundo at pagkakaroon
ng galit mula sa ibang tao.

Sa kabilang banda, ang pagpapatawad ay isang mahalagang bahagi ng buhay

na ipinakita sa kwento. Sa kabila ng kasakiman ni Matsing at ng pag-iwan sa kanya ni
Pagong, naging bukas ang pintuan ng pagpapatawad. Ang pagtulong ni Matsing kay
Pagong sa kabila ng panganib ay nagpapakita na ang pagpapatawad at pagbibigayan
ay mahalaga sa pagtataguyod ng tunay na pagkakaibigan.

Ang kwento rin ay nagdudulot ng refleksyon hinggil sa kahalagahan ng pag-

unlad at pagbabago. Nais ni Matsing sa umpisa na pagsilbihan ang sarili, ngunit sa mga
pangyayaring kanyang naranasan, natutunan niyang maging mas maunawain at
magbigay-pansin sa iba. Ang karanasang ito ay nagdala ng positibong pagbabago sa
kanyang pagkatao.

Sa pangkalahatan, ang kwento ay isang paalala sa atin na ang mga asal at

desisyon natin ay may epekto sa ating sarili at sa iba't ibang aspeto ng buhay.
Mahalaga ang kabutihan, pagiging bukas sa pagpapatawad, at pag-unlad bilang mga
indibidwal. Sa pamamagitan ng simpleng kwentong ito, nakakakuha tayo ng mga aral at
repleksyon na maaaring gabay sa ating pang-araw-araw na pamumuhay.