34567

0 4/ 2 0 24

MASOLO YA BOYEKOLI MPO NA:

10/06–07/07/2024
LISOLO YA
BOYEKOLI 14
´ ´
“Tokoma bato oyo bakmli”
LOYEMBO 56
´
Monisa solo
´
“Tosala ´ oma
makasi tok ´ bato oyo bakmli.”—EBR. 6:1.

NA MOKUSE EZALI na makambo mingi te oyo epesaka mwasi na´ mobali

Tokoyekola ndenge mo-
kristo oyo akmli akanisa-
ka mpe asalaka makambo
na boyokani na mokano
ya Nzambe mpe ndenge
azwaka bikateli ya bwanya.
esengo koleka ntango baboti mwana oyo azali nzoto kolng-
n. Nzokande, ata soki baboti yango balingi mwana yango mi-
ngi ndenge nini, balingaka te atikala kaka moke libela. Kutu,
bakomitungisa makasi soki azali kokola te. Ndenge moko mpe,
Yehova azalaka na esengo ntango tokokisi masngami mpe to-
´
komi ´
bayekoli ya Yesu, kasi alingaka te totikala bana mike na
´
elimo. (1 Ko. 3:1) Asngi biso nde ‘tozala mikol ´ o’
´ na elimo.
—1 Ko. 14:20.
2 Kozala mokol ´ o´ na elimo elimboli nini? Ndenge nini tokoki
´
kokoma bakristo oyo bakmli na elimo? Ndenge nini bilei ya
elimo ya makasi esalisaka moto akola na elimo? Mpe mpo na
nini tosengeli koboya komityela motema koleka ndelo? Toko-
talela mituna yango na lisolo oyo.
´
KOKOMA MOKRISTO OYO AKOMLI NA ELIMO ELIMBOLI NINI?
3 Na Biblia, liloba ya Grki oyo ebongolami na “mokol ´ o”´ eko-
ki mpe kolimbola “akmli,” “ya kokoka,” mpe “ya mobi-
´
mba.”1 (1 Ko. 2:6) Tokomaka ´ o´ na elimo, to bakristo oyo
mikol
bakmli, ntango tolongwe bana mike na elimo mpe tokolisi
boyokani na biso na Yehova. Ya solo, ata ntango tokokisi
mokano yango, tosengeli kotika te kokende liboso na elimo.
(1 Tim. 4:15) Biso nyonso, ata mpe bilenge, tokoki kokoma ´ ba-
kristo oyo bakmli na elimo. Kasi, nini emonisaka ete moto
akmli na elimo?
4 Mokristo oyo akmli na elimo atosaka mibeko nyonso ya

1 Makomami ya Ebre esaleli te maloba “kokmla” to “kokola te,” kasi epesi likanisi ya
likambo yango. Na ndakisa, mokanda ya Masese elobeli moto oyo azali elenge mpe
´
azangi mayele na moto oyo azali na bwanya mpe na mayele.—Mas. 1:4, 5.

1. Yehova asngi biso nini?

2. Tokotalela nini na lisolo oyo?
´ ´ ´
3. Kokoma mokolo na elimo elimboli nini?
4. Mokristo oyo akmli na elimo azalaka ndenge nini?

2
Mokristo oyo akmli na elimo te asengeli koyekola kosalela
mitinda ya Biblia mpo na kozwa bikateli ya bwanya
´
(Tala paragrafe 6)

Nzambe, aponaka te kaka oyo esepelisi ye misa kowelana, kosilika mpambampamba, to

mpo atosa yango. Ya solo, lokola azali moto mpe kokwea na komekama.—1 Ko. 3:3.
ya kozanga kokoka, akosala mabunga. Kasi, 6 Ndenge tomonaki yango liboso, Biblia

amonisaka na bomoi na ye ya mokolo na mo- ekokanisi kokmla na elimo na kokola mpe

kolo ete akanisaka mpe asalaka makambo na ´
kokoma mokol ´ o.
´ Mwana moke azalaka na bo-
boyokani na mokano ya Nzambe. Alata´ bomo- sosoli te; na yango esngaka ete mokol ´ o´ moko
to ya sika mpe asalaka ntango nyonso maka- abatela ye mpe apesa ye litambwisi. Na ndaki-
si ayokanisa makanisi na ye na makanisi ya sa, mama akoki kosnga mwana na ye ya mwa-
Nzambe. (Ef. 4:22-24) Ayekola´ kozwa bikate- si ya moke asimba ye na lobk ntango bazali
li ya bwanya oyo eyokani na mibeko mpe mi- kokatisa balabala. Wana mwana azali koko-
tinda ya Yehova; na yango azalaka na mposa la, mama akoki kotika ye akatisa balabala ye
te ya liste molai ya mibeko mpo elakisa ye nini moko, kasi akokundwela ye ete asengeli kota-
asengeli kosala. Ntango azwi ekateli moko, ´
la ngambo ´
na ngambo liboso ya kokatisa. Nta-
amonisaka komipekisa mpo asala na boyoka- ngo mwana yango akomi ´ mokol ´ o,
´ ye moko
ni na ekateli oyo azwi.—1 Ko. 9:26, 27. akobanda kokima makama ya ndenge wana.
5 Nzokande, mokristo oyo akmli na elimo Kaka ndenge mwana moke azalaka na mpo-
te akoki na pt nyonso komemama na “bo- sa mokol ´ o´ asalisa ye mpo na kokima likama,
kosi” mpe na “mayele mabe,” mpe andimaka mbala mingi, bakristo oyo bakmli na elimo
banungunungu ya lokuta mpe makanisi ya ba- te bazalaka na mposa bakristo oyo bakmli
pngwi.1 (Tang´ a´ Baefese 4:14, 15.) Akoki ´
na elimo basalisa bango mpo na kokima ma-
kozala na ezaleli ya koyokela bato zuwa, kobi- kama ya elimo mpe kozwa bikateli ya bwa-
´ nya. Nzokande, ntango mokristo oyo akmli
1 Tala “Nasala nini mpo namibatela na bansango ya lokuta?” na
“Makambo mosusu” na eteni Makambo ndenge na ndenge na na elimo alingi kozwa ekateli moko, atalelaka
jw.org mpe na JW Library.˙
´
6. Pesa ndakisa mpo na komonisa ndenge oyo kokmla
´ ´ ´ ´ ´
5. Nini ekoki kokomela mokristo oyo akmli na elimo te? na elimo ekokani na kokola mpe kokoma mokolo. (Tala
(Baefese 4:14, 15) mpe elilingi.)

04/2024 3
makambo oyo Biblia elobi mpo ayeba makani-
si ya Yehova na likambo yango, mpe na nsima
azwaka ekateli oyo eyokani na yango.
7 Yango elingi nde koloba ete mokristo oyo
akmli na elimo azalaka na mposa ya lisalisi
ya moto te? Ezali bongo te. Bakristo oyo ba-
kmli basngaka mpe toli na bantango mosu-
su. Kasi, moto oyo akmli te akoki kozela ete
´
basusu bayebisa ´
ye nini asala to bazwa ekate-
li na esika ye. Nzokande, ntango mokristo
oyo akmli na elimo asngi toli epai ya bao-
yo bazali na bwanya mpe mayele koleka ye,
abosanaka te ete Yehova alingi azwa ekate-
li ye moko, ‘amema mokumba na ye moko.’
—Gal. 6:5.
8 Ndenge kaka mikol ´ o´ bakesanaka na nzoto,
bakristo oyo bakmli na elimo bakesanaka
na ndenge ya komonisa bizaleli ya elimo loko-
la bwanya, mpiko, bokabi, mpe komitya na
esika ya basusu. Lisusu, ntango bakristo mi-
bale oyo bakmli bakutani na likambo ya
ndenge moko, bakoki kozwa bikateli oyo eke-
seni kasi nyonso mibale eyokani na mitinda ya
Biblia. Ezalaka mingimingi bongo na bikateli
oyo etaleli lisosoli ya moto. Lokola bayebi li-
kambo yango, balukaka te kosambisa basusu
ntango bazwi ekateli oyo ekeseni na oyo ya ba-
´ bokoli mobimba ya Kristo.’ (Tang
ngo. Kasi, basalaka makasi babatela bomoko.
—Rom. 14:10; 1 Ko. 1:10.
´
NDENGE NINI TOKOKI KOKOMA
BAKRISTO OYO BAKMLI NA ELIMO?
´
Mwana moke akomaka
9 ´ o´ mpo ba-
mokol
´
mbula eleki, kasi moto akomaka mokol´ o´ na
elimo kaka boye te. Na ndakisa, bandeko mi-
bali mpe bandeko basi ya Korinti bandimaki
7. Bakristo oyo bakmli na elimo bazalaka mpe na mpo-
sa ya lisalisi ya basusu?
8. Na makambo nini bakristo oyo bakmli na elimo ba-
kesanaka?
´ ´ ´
9. Moto akomaka mokolo na elimo kaka boye? Limbola.
´
4 LINNGI YA MOSNZLI
nsango malamu, bazwaki batisimo, bazwaki
elimo santu, mpe bayokaki mateya epai ya
ntoma Paulo ye moko. (Mis. 18:8-11) Atako
bongo, mwa bambula nsima ya batisimo na
bango, mingi bakmelaki kaka na elimo te.
(1 Ko. 3:2) Tokoki kosala nini mpo totikala ´
bana mike te na elimo?
10 Mpo na kokmla na elimo, tosengeli li-
boso kolona mposa yango. Baoyo ‘balinga-
ka kaka kozanga mayele,’ mpe kotikala kaka
bana mike na elimo, bakolonga te kokoma ´ mi-
´ ´
kolo na elimo. (Mas. 1:22) Tolingaka te kozala
lokola bana oyo bakoli kasi balingi kaka babo-
´
ti na bango bazwaka bikateli na esika na ba-
ngo. Kasi, tolingaka komema mokumba na
biso ya elimo mpe kokolisa boyokani na biso
na Yehova. (Tang ´ a´ Yuda 20.) Soki ozali nai-
´
no kosala makasi mpo na kokoma mokristo
oyo akmli na elimo, bondela´ Yehova ape-
sa yo “mposa mpe nguya ya kosala yango.”
—Flp. 2:13.
11 Yehova alobi te ete tok ´ oma
´ bakristo oyo
bakmli na elimo na ndenge na biso moko.
Bandeko oyo bazali babateli ya mpate mpe ba-
teyi na lisanga´ ya bokristo bazwaka formasyo
mpo na kosalisa biso tok ´ oma
´ bato oyo ‘bako-
´
li mpenza’ na elimo, ‘tii ntango tokokoma na
´ a´ Baefese
4:11-13.) Yehova apesaka biso mpe elimo sa-
ntu na ye mpo esalisa biso tok ´ oma
´ na “maka-
nisi ya Kristo.” (1 Ko. 2:14-16) Lisusu, Nzambe
akomisaki masolo ya Baevanzile minei mpo na
kolakisa biso ndenge Yesu azalaki kokanisa,
koloba, mpe kosala makambo ntango azalaki
awa na mabele. Soki omekoli ndenge Yesu aza-
laki kokanisa mpe kosala makambo, okoki ko-
´
koma mokristo oyo akmli na elimo.
10. Tosengeli kosala nini mpo na kokmla na elimo?
(Yuda 20)
´ ´
11. Lisalisi nini Yehova apesi biso mpo tokoma bakristo
´
oyo bakmli na elimo? (Baefese 4:11-13)
 ´
Bilei ya makasi ya elimo esalisaka biso toyeba
kozwa bikateli oyo esepelisaka Yehova
´
(Tala paragrafe 13)
NTINA YA BILEI YA MAKASI YA ELIMO
12 Mpo na kokmla na elimo, tosengeli mpe
‘kotika mateya ya ebandeli oyo etali Kristo,’
elingi koloba, mateya ya moboko ya bokristo.
Na ndakisa mateya lokola kobongola motema,
kondima, batisimo, mpe lisekwa. (Ebr. 6:1, 2)
Yango ezali na kati ya mateya oyo esimbi bo-
kristo. Yango wana, ntoma Petro alobelaki ya-
ngo ntango ateyaki ebele ya bato na mokolo
ya Pantekote. (Mis. 2:32-35, 38) Tosengeli
kondima mateya yango ya ebandeli mpo na
´
kokoma bayekoli ya Kristo. Na ndakisa, Paulo
alobaki ete moto nyonso oyo alobi ete lisekwa
ezali te, akoki kozala moyekoli ya Kristo te.
´
(1 Ko. 15:12-14) Kasi, mpo na kokoma mokris-
to oyo akmli na elimo, tosengeli te kosuka
kaka na boyebi wana ya ebandeli ya mateya
solo.
13 Na bokeseni na mateya ya ebandeli, bilei
ya makasi ya elimo ezali kaka te mibeko ya Ye-
hova kasi mpe mitinda na ye, mpe yango esali-
´
saka biso toyeba makanisi na ye. Mpo na kolya
12. “Mateya ya ebandeli oyo etali Kristo” ezali nini?
13. Tosengeli kosala nini mpo na kolya bilei ya makasi ya
´
elimo oyo Baebre 5:14 elobeli? (Tala mpe elilingi.)
bilei yango ya makasi, tosengeli koyekola Lilo-
ba ya Nzambe, komanyola yango, mpe kosale-
la malamu makambo oyo toyekoli. Ntango
tozali kosala bongo, tozali koyekola ndenge
ya kozwa bikateli oyo esepelisaka Yehova.1
—Tang´ a´ Baebre 5:14.
14 Mbala mingi, bakristo oyo bakmli te na
´
elimo bayebaka te nini basala ntango bakuta-
ni na makambo oyo esngi kotalela mitinda ya
Biblia mpe kosalela yango. Soki mobeko ya Bi-
blia ezali te na likambo moko, basusu bamo-
naka ete bakoki kosala nyonso oyo balingi.
´
Basusu bakoki kosnga batyela bango mobe-
ko na esika oyo mobeko esengeli kozala te. Na
ndakisa, emonani ete bakristo ya Korinti ba-
sngaki Paulo atyela bango mobeko soki ba-
koki kolya to te bilei oyo epesamaki mbe-
ka na bikeko. Na esika ayebisa bango oyo
basengelaki kosala, Paulo amonisaki ntina ya
lisosoli ya moto mpe ete moto na moto azali
na ‘lotomo ya kopona.’ Abendaki likebi na
´
1 Tala lisolo “Makambo ya koyekola” na nimero oyo.
´
14. Ndenge nini Paulo asalisaki Bakorinti bakmla na
elimo?
04/2024 5
Yehova asalisaka baoyo
´
balingi kokoma lisusu na
boninga elongo na ye
´
(Tala paragrafe 18)
mitinda oyo ekosalisa moto na moto azala na
kimya na lisosoli na ye mpe abtisa basusu li-
baku te. (1 Ko. 8:4, 7-9) Na ndenge yango,
´
Paulo azalaki kosalisa Bakorinti bakola na eli-
´
mo mpo bayeba kosalela makoki na bango ya
´
kososola na esika basngaka moto mosusu
´
azwela bango bikateli to mpe balukaka kaka
mibeko.
15 Tokoki kozwa liteya mosusu ya ntina na
makambo oyo Paulo akomelaki bakristo Bae-
bre. Basusu batikaki kokola na elimo; kutu
‘bazalaki lisusu na mposa ya mabl, kasi ya
bilei ya makasi te’ ya elimo. (Ebr. 5:12) Baza-
laki kokoka te kokanga ntina ya mateya ya sika
ya solo, oyo ezalaki komonisama mokemoke
na nzela ya lisanga.´ (Mas. 4:18) Na ndakisa,
Bayuda mingi oyo bakomaki´ bakristo bazala-
ki kaka kotingama na Mobeko ya Moize atako
mbula soki 30 elekaki kobanda mbeka ya Kris-
to esukisaki Mibeko. (Rom. 10:4; Tito 1:10)
Na ntembe te, kotikela Bayuda oyo bakomaki´
´ moto oyo akmli na elimo. Atako bakristo
bakristo mbula 30 mobimba mpo basembo-
la makanisi na bango ezalaki ntango moke
´ ´
te! Moto nyonso oyo atangi mokanda oyo
´ 17. Ndenge nini mokanda ya Paulo epai ya Bakolose
15. Ndenge nini Paulo asalisaki bakristo Baebre bakende
liboso na elimo?
´
6 LINNGI YA MOSNZLI
Paulo akomelaki Baebre na litambwisi ya eli-
mo ya Nzambe akoki kondima ete makambo
oyo ezali na kati ezali bilei ya makasi ya elimo.
Ezalaki bilei oyo bakristo wana basengelaki na
´ oma
´
yango mpo bak na kondima makasi ete
ebongiseli ya losambo ya bakristo eleki mala-
´
mu mpe bazala na mpiko ya kokoba kosa-
kola atako Bayuda bazalaki kotmla bango.
—Ebr. 10:19-23.
´
BOYA KOMITYELA MOTEMA KOLEKA NDELO
16 Tosengeli kosala makasi kaka te mpo na
´
kokoma bakristo oyo bakmli na elimo, kasi
mpe mpo na kotikala bongo. Mpo na yango,
tosengeli koboya komityela motema koleka
ndelo. (1 Ko. 10:12) Tosengeli ‘kokoba komi-
´
meka’ mpo totala soki tozali kokoba kokende
liboso na elimo.—2 Ko. 13:5.
17 Na mokanda na ye epai ya Bakolose, Pau-
lo amonisaki lisusu ntina ya kokoba kozala
´
yango bakomaki mikol´ o´ na elimo, Paulo aye-
16. Longola kokoma bakristo oyo bakmli na elimo, to-
sengeli kosala nini?
emonisi ntina ya kotikala mokristo oyo akmli na elimo?
 ´
bisaki bango ete bakeba ´ oma
ete bak ´ te bao-
mbo ya makanisi ya mokili. (Kol. 2:6-10) Mpe
Epafrasi, oyo emonani ete ayebaki bandeko
ya lisanga´ yango malamu, abondelaki mingi
mpo ‘nsukansuka bazala´ bato oyo bakoki na
nyonso,’ elingi koloba bato oyo bakmli na
elimo. (Kol. 4:12) Liteya ezali nini? Paulo na´
Epafrasi bakangaki ntina ete kotikala moto
oyo akmli na elimo esngi milende mingi
mpe lisalisi ya Nzambe. Balingaki ete Bakolo-
´
se bakoba ´ o,
kozala bakristo oyo bazali mikol ´
to oyo bakmli na elimo atako mikakatano
oyo bazalaki na yango.
18 Paulo akebisaki bakristo Baebre ete ekoki
´
kokoma ete mokristo oyo akmli na elimo
andimama lisusu na Nzambe te mpo na libela.
Motema ya mokristo ekoki kokoma ´ makasi
mpenza tii azali kokoka lisusu te kobongola
motema mpo Nzambe alimbisa ye. Likambo
ya esengo, bakristo Baebre bazalaki ndenge
´ kosalela mitinda oyo ayekolaki na Liloba ya Nzambe
18. Nini ekoki kokomela mokristo oyo akmli na elimo?
´
(Tala mpe elilingi.)
wana te. (Ebr. 6:4-9) Tokoloba nini lelo oyo
mpo na baoyo batikaki kosakola to baoyo ba-
longolamaki na lisanga´ kasi na nsima babo-
ngoli motema? Ndenge bamonisi komikitisa
mpe balongoli motema emonisi ete bakeseni
na bato oyo Paulo alobelaki. Kasi, ntango ba-
zongeli Yehova, basengeli na lisalisi na ye.
(Ezk. 34:15, 16) Bankulutu bakoki kozwa bi-
bongiseli mpo ndeko moko oyo ayebi maka-
mbo mingi asalisa bango bak´ oma
´ lisusu na bo-
ninga makasi na Yehova.
´
19 Soki ozali kosala makasi okoma mokristo
oyo akmli na elimo, okoki kokokisa moka-
no na yo! Koba´ kolya bilei ya makasi ya eli-
mo mpe sala´ makasi okanisaka lokola Yehova.
Mpe soki ozali mokristo oyo akmli na elimo,
koba´ kosaka nyonso mpo otikala bongo.
19. Mokano nini tosengeli kozala na yango?

NDIMOBLA YA ELILINGI Lokasa 5: Ndeko moko azali
ntango azali kopona kominanola.

OKOPESA EYANO NINI?

˛ Kozala mokristo oyo akmli ˛ Ndenge nini tokoki ˛ Mpo na nini tosengeli kobo-
´
na elimo elimboli nini? kokoma mokristo oyo ak- ya komityela motema koleka
mli na elimo? ndelo?

LOYEMBO 65
Kende liboso!
LISOLO YA
BOYEKOLI 15
´
Koba kosepela mingi na
ebongiseli ya Yehova
LOYEMBO 124 ´
“Bokanisaka baoyo bazali kokamba bino, oyo bayebisaki
´
Totikala sembo bino liloba ya Nzambe.”—EBR. 13:7.

NA MOKUSE NTANGO Yehova apesi bato na ye mokumba moko, azelaka

´
ete bakokisa yango na molng. (1 Ko. 14:33) Na ndakisa, mo-
Ndenge ya kokoba ntango
nyonso kosepela na ebo- kano ya Nzambe ezali ete nsango malamu esakolama na ma-
ngiseli ya Yehova. bele mobimba esika bato bafandi. (Mat. 24:14) Yehova apesi
Yesu mokumba ya kokamba mosala yango ya kosakola. Yesu
alingaka ete mosala yango esalema na molng. Na sikl ya
liboso, wana masanga´ ezalaki kofungwama na bisika ndenge
na ndenge, bankulutu bazalaki kotyama mpo na kopesa mala-
ko mpe kokamba mosala. (Mis. 14:23) Na Yerusaleme, lisa-
ngani monene ya bankulutu, oyo esangisaki bantoma na´ mi-
´ o,
kol ´ ezwaki bikateli mosusu oyo masanga´ nyonso esengelaki
kotosa. (Mis. 15:2; 16:4) Ntango batosaki malako oyo bazwa-
ki, “masanga´ ekobaki mpenza kokoma ´ makasi na kondima
mpe bato bazalaki kobakisama.”—Mis. 16:5.
2 Yehova alingi ete makambo eselama na molng na kati ya

basaleli na ye ata lelo oyo. Kobanda na 1919, Yesu asalelaka

etuluku moke ya bakristo oyo batyami mafuta na elimo mpo
na kobongisa mosala ya kosakola mpe kopesa bayekoli na ye
bilei ya elimo.1 (Luka 12:42) Ezali polele ete Yehova azali ko-
pambola mosala ya etuluku yango.—Yis. 60:22; 65:13, 14.
3 Soki tozalaki na ebongiseli te, tolingaki kokoka te kosala

mosala oyo Yesu apesaki biso. (Mat. 28:19, 20) Na ndaki-

sa, kanisa´ soki bazalaki kopesa biso teritware te; moto nyo-
´
1 Tala etanda “Mpo na nini 1919?” na buku Losambo ya pto ya Yehova—Nsukansuka
ezongisami! nk. 102-103.

1. Nini esalisaki mpo makambo esalema na molng kati na basaleli ya Yeho-

va na sikl ya liboso?
2. Kobanda 1919, ndenge nini Yehova akambaka bato na ye mpe apesaka ba-
ngo bilei ya elimo?
´
3-4. (a) Pesa ndakisa oyo emonisi ete tozwaka matomba ndenge tozali na
ebongiseli. (b) Tokotalela nini na lisolo yo?

8
nso akokaki kosakola epai nyonso oyo alingi.
Basakoli mosusu balingaki kosakola kaka na
bateritware moko mbala na mbala, kasi bate-
ritware mosusu elingaki kotikala kaka bongo,
moto asakola´ kuna te. Ozali na ndakisa mosu-
su oyo emonisi matomba oyo tozwaka ndenge
tosalaka makambo na molng?
4 Ndenge kaka Yesu abongisaki bayekoli na
´
ye mpo basalaka makambo na molng nta-
ngo azalaki awa na mabele, asalaka mpe bo-
ngo mpo na biso lelo oyo. Na lisolo oyo, toko-
talela ndakisa oyo Yesu atika´ mpe ndenge oyo
ebongiseli na biso elandaka ndakisa yango.
Tokolobela mpe ndenge tokoki komonisa ete
tosepelaka na ebongiseli ya Yehova.
EBONGISELI NA BISO
ELANDAKA NDAKISA YA YESU
5 Yesu ayekolaki nini asengeli kosala mpe
nini asengeli koloba epai ya Tata na ye na liko-
´ Na ndakisa ya Yesu, ebongiseli ya Yehova
lo.
esalelaka Liloba ya Nzambe mpo na kosali-
´
sa biso toyeba mabe na´ malamu, mpe ko-
pesa biso litambwisi. (Tang ´ a´ Yoane 8:28;
2 Tim. 3:16, 17) Bakundwelaka biso mba-
la na mbala ete tosengeli kotanga´ Liloba ya
Nzambe mpe kosalela makambo oyo toyeko-
li. Matomba nini tozwaka soki tolandi toli ya-
ngo?
6 Tozwaka matomba mingi ntango toyekola-
ka Biblia na lisalisi ya mikanda ya moombo ya
´
sembo. Na ndakisa, esalisaka biso tokokanisa
´
mateya ya Biblia na malako oyo euti na ebo-
ngiseli na biso. Ntango tomoni ete litambwisi
oyo tozwi euti na Biblia, tokomaka ´ kotyela
ebongiseli ya Yehova motema mingi.—Rom.
12:2.
5. Wapi lolenge moko oyo tolandaka ndakisa ya Yesu?
(Yoane 8:28)
6. Litomba nini ya monene tozwaka na boyekoli na biso
ya Biblia?
7 Yesu asakolaki “nsango malamu ya Boko-
nzi ya Nzambe.” (Luka 4:43, 44) Yesu atinda-
´
ki mpe bayekoli na ye basakola Bokonzi ya-
ngo. (Luka 9:1, 2; 10:8, 9) Lelo oyo, moto
nyonso oyo azali na kati ya ebongiseli ya Ye-
hova asakolaka nsango ya Bokonzi ata soki
afandaka wapi to azali na mikumba mingi.
8 Tomonaka ete ezali libaku malamu koye-
bisa basusu solo oyo etali Bokonzi ya Nza-
mbe! Libaku yango epesami na moto nyonso.
Na ndakisa, ntango Yesu azalaki na mabele,
´
aboyaki bademo bapesa litatoli mpo na ye.
(Luka 4:41) Lelo, liboso moto abanda kobima
na mosala ya kosakola elongo na basaleli ya
Yehova, asengeli kokokisa masngami mpo
azwa libaku yango. Tokomonisa ete tosepela-
ka na lokumu ya kosakola soki tozali kopesa
litatoli ntango nyonso mpe esika nyonso oyo
tokoki. Lokola Yesu, mokano na biso ezali ya
kolona mboto ya solo ya Bokonzi na mitema
ya bato mpe kosopela yango mai.—Mat. 13:3,
23; 1 Ko. 3:6.
9 Yesu ayebisaki nkombo ya Nzambe. Na li-
bondeli oyo asalaki epai ya Tata na ye ya liko-
´ Yesu alobaki: “Nayebisi . . . nkombo na
lo,
yo.” (Yoa. 17:26) Mpo na kolanda ndakisa
ya Yesu, ebongiseli ya Yehova esali nyonso
oyo ekoki mpo na kosalisa bato bayeba ´ nko-
mbo ya Nzambe. Biblia Libongoli ya Mokili ya
Sika esalisi mingi na likambo yango na ndenge
ezongisi nkombo ya Nzambe na bisika oyo
ezalaki na makomi na ebandeli. Libongoli ya-
ngo ezali sikoyo na mobimba to na ndambo
na mink koleka 270. Na Apndisi A4 mpe
A5 ya libongoli yango, okomona makambo
etali kozongisa nkombo ya Nzambe na Biblia.
7. Nsango nini Yesu asakolaki, mpe ndenge nini ebongi-
seli ya Yehova elandaka ndakisa na ye?
8. Lokumu nini tozali na yango?
´
9. Ndenge nini ebongiseli na biso esalisi bato bayeba
nkombo ya Nzambe?
04/2024 9
Apndisi A5 epesi mpe bilembeteli ya polele
oyo emonisi ete Nkombo ya Nzambe esengeli
kozala mbala 237 na Makomami ya Grki ya
bokristo.
10 Lokola Yesu, tolingaka kosalisa bato ebe-
´
le mpenza bayeba nkombo ya Nzambe. Nta-
ngo mwasi moko ya mbula 67 oyo afandaka na
Myanmar ayebaki ete Nzambe azali na nko-
mbo, alelaki mpe alobaki: “Oyo mbala ya li-
boso na bomoi na ngai nayoka ete nkombo ya
Nzambe ezali Yehova. . . . Boteyi ngai likambo
oyo eleki makambo nyonso oyo nakoki koye-
kola.” Ndenge ndakisa yango emonisi, koyeba
nkombo ya Nzambe ekoki mpenza kobongola
bomoi ya bato ya mitema sembo.
´
KOBA KOMONISA ETE OSEPELAKA
NA EBONGISELI NA BISO
11 Wapi lolenge moko oyo bankulutu bako-
ki komonisa ete basepelaka na ebongiseli ya
Nzambe? Ntango bazwi malako, bankulutu
´
basengeli kotanga yango na likebi mpe na nsi-
ma kosala nyonso oyo bakoki mpo na kosale-
la yango. Na ndakisa, bazwaka malako mpo
na ndenge ya kosala masolo na makita, mpo
na ndenge ya kobondela na lisanga, ´ kasi mpe
mpo na ndenge ya kobatela bampate ya Kris-
to. Bankulutu oyo balandaka malako yango
oyo euti na ebongiseli ya Nzambe basalisaka
´
bandeko bamiyoka ete babatelami mpe bali-
ngami.
12 Ntango tozwi malako epai ya bankulutu,
tosengeli kondima yango kozanga mindnd.
Soki tozali kosala bongo, tokosalisa baoyo ba-
10. Maloba ya mwasi moko oyo afandaka na Myanmar
eteyi yo nini?
11. Ndenge nini bankulutu bakoki komonisa ete basepe-
´
laka na ebongiseli ya Yehova? (Tala mpe elilingi.)
12. (a) Mpo na nini tosengeli kosala na bomoko na bao-
yo bazali kokamba biso? (Baebre 13:7, 17) (b) Mpo na nini
tosengeli kotala bizaleli malamu ya baoyo bazali koka-
mba biso?
´
10 LINNGI YA MOSNZLI
´
zali kokamba biso bakokisa mokumba bango
´
malamu. Biblia elendisi biso totosa baoyo ba-
´
zali kokamba biso mpe tomikitisa liboso na
bango. (Tang´ a´ Baebre 13:7, 17.) yango eko-
ki kozala mokakatano na bantango mosusu.
Mpo na nini? Mpo bazali bato ya kozanga ko-
koka. Kasi, soki tozali kotala kaka bizaleli na
bango ya mabe na esika totala´ makambo na
bango ya malamu, ekozala lokola nde tozali
kosalisa banguna na biso. Na ndenge nini? To-
kotyela lisusu ebongiseli ya Nzambe motema
mingi te, nzokande banguna balingi tosala ´
bongo. Tokoki mpenza kosala nini mpo toye- ´
´
ba mpe toboya makanisi mabe ya banguna na
biso?
KOTIKA TE BASUSU
´
BATINDA YO OTIKA KOSEPALA
NA EBONGISELI NA BISO
13 Banguna ya Nzambe balukaka kosala ete
makambo ya malamu ya ebongiseli na ye
emonana ete ezali mabe. Na ndakisa, toyeko-
la´ na Biblia ete Yehova alingi ete basaleli na ye
´
bazala pto na nzoto, na bizaleli, mpe na eli-
mo. Asngi ete moto nyonso oyo azali kokoba
kosala makambo ya mbindo kozanga kobo-
ngola motema alongolama na lisanga. ´ (1 Ko.
5:11-13; 6:9, 10) Totosaka etinda yango ya Bi-
blia. Kasi, banguna na biso balukaka kosa-
lela yango mpo na kofunda biso ete tozali
makambo makasimakasi, tosambisaka basu-
su, mpe ete tolingaka bato te.
14 Kobosana te moto oyo azali nsima ya ba-
nguna yango. Satana Zabolo nde apanzaka
makambo ya lokuta. Azali “tata ya lokuta.”
(Yoa. 8:44; Eba. 3:1-5) Na yango, tosengeli
koyeba ete Satana akosalela bato na ye mpo
13. Ndenge nini banguna ya Nzambe balukaka komonisa
lokola ete ebongiseli na ye ezali mabe?
14. Masapo ya lokuta mpo na ebongiseli na biso eutaka
epai ya nani?
 ´
Bankulutu basalakisa biso tosepela na malako oyo euti na ebongiseli ya Yehova
´
(Tala paragrafe 11)
na kotambwisa masapo ya lokuta mpo na
ebongiseli ya Yehova. Ezalaki mpe bongo na
sikl ya liboso.
15 Na sikl ya liboso, bato ya Satana balo-
baki makambo ebele ya lokuta mpo na Mwa-
na ya Nzambe oyo azalaki moto ya koko-
ka mpe moto oyo azalaki kosala makamwisi.
Na ndakisa, bakonzi ya mangomba bayebisa-
ki bato ete nguya ya Yesu ya kobimisa bademo
eutaki epai ya “mokonzi ya bademo.” (Mrk.
3:22) Ntango bazalaki kosambisa Yesu, bako-
nzi ya mangomba bafundaki ye ete afingi Nza-
mbe mpe batindaki ebele ya bato basnga ´
ete abomama. (Mat. 27:20) Na nsima, ntango
bayekoli ya Kristo bazalaki kosakola nsango
malamu, baoyo bazalaki kotmla bango “ba-
´
tombokisaki bato” mpo banyokola bakristo
15. Makambo nini bakonzi ya mangomba basalaki Yesu
mpe bayekoli na ye?
yango. (Mis. 14:2, 19) Mpo na Misala 14:2,
´
Linngi ya Mosnzli ya 01/12/1998 elobaki:
´
“Na esika basuka na koboya nsango bango
moko, Bayuda oyo batmlaki baklisto baba-
ndaki kopanza nsango ya lokuta mpo ete bato
ya mabota bak ´ oma
´ na makanisi ya mabe mpo
na baklisto.”
16 Satana asukisaki lokuta na sikl ya libo-
so te. Lelo oyo mpe, azali kaka “kokosa moki-
li mobimba.” (Em. 12:9) Soki oyoki masapo
ya lokuta mpo na ebongiseli na biso to mpo na
bandeko oyo bakambaka biso, kanisa´ maka-
mbo oyo banguna ya Nzambe basalaki Yesu
na´ bayekoli na ye ya sikl ya liboso. Lelo oyo,
basaleli ya Nzambe bazali kokutana na mi-
nyoko mpe bazali kokosela bango makambo,
kaka ndenge Biblia esakolaki. (Mat. 5:11, 12)
16. Tosengeli kokanisa nini soki toyoki masapo ya lo-
kuta?
04/2024 11
 Ndenge ya kosala liboso ya
masapo ya lokuta
Masapo ya lokuta ekoki kouta epai ya ba-
ninga oyo bazali na makanisi ya mabe te,
oyo bayebisi biso nsango moko oyo bango
moko batalaki te soki ezali solo. Bansango
yango ekoki mpe koya na nzela ya bamesaje.
To ekoki kouta epai ya bapngwi oyo mbala
mosusu tokutani na bango na mosala ya ko-
sakola mpe basali lokola basepeli na nsango
na biso.
1. Masapo oyo euti epai ya baninga
oyo bazali na makanisi ya mabe te:
´
Tuna moninga na yo ndenge oyo asalaki mpo
na koyeba soki euti na esika oyo ekoki kotye-
lama motema. Soki ye moko asalaki yango
te, kondima yango te mpe koyebisa yango
basusu te.—Mas. 14:15.
2. Bamesaje oyo elobeli makambo ya
kokamwa mpo na basaleli ya Yehova:
Na bantango mosusu, tokoki kozwa bamesa-
je oyo eyei na nkombo ya moninga moko.
´
Tuna moninga yango soki ye nde atindaki
mesaje yango mpe soki ayebi esika euti. Soki
ye te moto atindaki yango to ayebi te soki
´
ezali solo, boma yango.—Mas. 27:12.
3. Bapngwi oyo bamibombi mpe basali
lokola basepeli na nsango na biso:
´
Soki maloba na bango ekomi kotyola mpe-
nza ebongiseli na biso to soki baluki kopesa
´
yo bansango oyo euti epai ya bapngwi, kata
lisolo yango na limemya.—2 Yoa. 10.

12
Masapo ya lokuta ekobungisa biso nzela te Totaleli kaka ndenge misato kati na balo-
18

soki toyebi moto oyo apanzaka yango mpe to-
mibateli nokinoki. Ndenge nini tosengeli ko-
mibatela?
17 Boya´ masapo ya lokuta. Ntoma Paulo ape-
saki malako ya polele mpo na ndenge ya kosa-
la soki toyoki masapo ya lokuta. Ayebisaki Ti-
´
mote ‘apesa basusu mitindo ete batya likebi
te na masapo ya lokuta’ mpe ‘aboya masapo
ya lokuta oyo ebebisaka makambo oyo ezali
mosantu.’ (1 Tim. 1:3, 4; 4:7) Mwana moke
oyo azangi mayele akoki kolkta eloko na
mabele mpe kotya yango na monk na ye;
kasi moto ya mayele oyo ayebi likama ya kosa-
la bongo akosala yango te. Toboyaka masapo
ya lokuta mpo toyebi esika eutaka. Tokanga-
maka makasi na “maloba [ya solo] oyo epesa-
´ a´ 2 Timote 1:13.
ka litomba.”—Tang
17. Ndenge nini tokoki kokima masapo ya lokuta? (2 Ti-
´ ´
mote 1:13) (Tala mpe etanda “Ndenge ya kosala liboso ya
masapo ya lokuta.”)
lenge ebele oyo ebongiseli ya Nzambe emeko-
laka Yesu. Wana ozali koyekola Biblia, luka´
komona balolenge mosusu oyo ebongiseli na
biso elandaka ndakisa ya Yesu. Salisa´ bande-
ko ya lisanga´ na bino basepela
´ na ebongiseli
na biso. Mpe koba´ komonisa ete osepelaka na
ebongiseli yango; salela´ Yehova na bosembo
mpe kangama´ na ebongiseli oyo azali kosalela
mpo na kokokisa mokano na ye. (Nz. 37:28)
Tika´ ete tokoba
´ kozwa na motuya lokumu ya
kozala na kati ya basaleli ya Yehova, oyo ba-
tondi na bolingo mpe bazali sembo.
18. Ndenge nini tokoki komonisa ete tosepelaka na ebo-
ngiseli ya Yehova?

NDIMBOLA YA ELILINGI Lokasa 11: Bankulutu balobeli
bibongiseli oyo ezwami mpo na kosakola na esika ya
bato ebele, na nsima nkulutu moko azali kopesa basa-
koli ya etuluku na ye malako yango, ete bapesa mokng
na efelo ntango bazali kosakola

OKOPESA EYANO NINI?

˛ Na makambo nini basaleli ya ˛ Ndenge nini tokoki kokoba ˛ Tosengeli kosala nini soki to-
Nzambe bamekolaka Yesu? komonisa ete tosepelaka na yoki masapo ya lokuta?
ebongiseli ya Yehova?

LOYEMBO 103
Babateli ya mpate—Makabo oyo ezali bato
LISOLO YA
BOYEKOLI 16

Ndenge ya kozwa esengo

LOYEMBO 64 mingi na mosala ya kosakola
´
Tosala na esengo mosala
ya kobuka mbuma
´
“Bosalela Yehova na esengo.”—NZ. 100:2.

NA MOKUSE BISO basaleli ya Yehova tosakwelaka basusu mpo tolingaka

Lisolo oyo elobeli ma-
kambo oyo tokoki kosala
mpo na kobakisa esengo
na biso na mosala ya kosa-
kola.
Tata na biso ya likolo´ mpe tosepelaka kosalisa bato bayeba
´ ye.
Basakoli mingi basepelaka mpenza na mosala ya kosakola.
´
Kasi mpo na basusu, ezalaka mpasi mpo basepela na mosala
yango. Mpo na nini? Mbala mosusu bazalaka nsninsni to ba-
bangaka mingi. Basusu bakokaka te kokende na bandako ya
´
bato kozanga babengisa ´
bango. Basusu babangaka ete basili-
´
kela bango. Basusu babkwama na likanisi ete esengeli kobo-
ya mindnd na bato. Atako bandeko yango nyonso balingaka
Yehova mingi mpenza, bamonaka ete ezali mpasi kosolola na
bato oyo bayebi te mpe koyebisa bango nsango malamu. Kasi,
bayebi ete mosala yango ezali na ntina mingi, mpe babimaka
mbala na mbala. Na ntembe te yango esepelisaka mpenza Ye-
hova!
2 Na bantango mosusu ezalaka mpasi osepela na mosala ya

kosakola mpo na bantina oyo touti kolobela? Soki bongo, ko-

lmba nzoto te. Ndenge obangaka ekoki komonisa ete ozali na
komikitisa, oboyaka kobenda likebi epai na yo moko, mpe ete
olingaka te kobendana na bato. Lisusu, moto te alingaka basi-´
likela ye, mingimingi ntango alingi nde kosalisa basusu. Tata
na yo ya likolo´ ayebi malamu mikakatano oyo ozali kokutana
na yango mpe alingi kosalisa yo mpenza. (Yis. 41:13) Na lisolo
´
oyo, tokotalela makanisi mitano oyo ekosalisa biso tolongola
´
mayoki ya ndenge wana mpe tokolisa esengo na mosala ya ko-
sakola.
1. Ndenge nini bandeko mosusu batalelaka likambo ya kosolola na bato na
´
mosala ya kosakola? (Tala mpe elilingi.)
2. Soki ezalaka mpasi osepela na mosala ya kosakola, mpo na nini osenge-
li kolmba nzoto te?

14
 Osepelaka na mosala
ya kosakola?
´
(Tala paragrafe 1)

´ ´
TIKA LILOBA YA NZAMBE EPESA YO MAKASI
3 Banda kala, nsango ya Nzambe epesaka
basaleli na ye makasi ntango basengeli koko-
kisa mokumba moko ya mpasi. Tozwa´ ndakisa
ya mosakoli Yirimia. Azalaki kokakatana nta-
ngo Yehova apesaki ye mokumba ya kosakola.
Yirimia alobaki: “Nayebi koloba te, mpo naza-
li kaka mwana.” (Yir. 1:6) Nini esalisaki ye
atika kobanga? Azwaki makasi na liloba ya
´
Nzambe. Alobaki boye: “Ekomaki lokola mt
oyo ezali kopela, oyo ekangami na kati ya mi-
kuwa na ngai, mpe nakokaki lisusu te kobo-
mba yango.” (Yir. 20:8, 9) Atako Yirimia aza-
laki na teritware moko ya mpasi, nsango oyo
batindaki ye asakola epesaki ye makasi oyo
asengelaki na yango mpo asala mosala yango.
4 Bakristo bazwaka makasi na nsango oyo
Na yango, ntango tozali kotanga Liloba ya
Nzambe mpe komanyola yango, kondima na
biso epai ya Yehova ekokoma´ makasi mpe to-
komona polele ntina ya kosakola nsango ya
Bokonzi.
5 Mpo Liloba ya Nzambe esalisa biso mpe-
nza, tosengeli kolekaka mbangumbangu te
ntango tozali kotanga,´ koyekola, mpe koma-
nyola. Kende malmbmalmb. Soki oku-
tani na vrs oyo okangi ntina na yango te,
koleka yango te. Salela´ Index des publications
´
des Temoins ´
de Jehovah to Buku ya bolukiluki
mpo na Batatoli ya Yehova mpo omona ndi-
mbola ya vrs yango. Soki ozali koyekola na
likebi, okondima mpenza ete Liloba ya Nza-
mbe ezali solo. (1 Tes. 5:21) Mpe soki ko-
ndima na yo ekomi ´ makasi bongo, okozala

ezali na kati ya Liloba ya Nzambe. Ntango mpenza na esengo mingi ya koyebisa basusu
ntoma Paulo akomelaki lisanga´ ya Kolose, makambo oyo oyekoli.
alobaki ete kozwa boyebi ya solosolo ekole- OMIBONGISAKA MALAMU
´
ndisa bandeko ‘bamitambwisa na ndenge oyo 6 Soki omibongisi malamu mpo na mosala
ebongi na Yehova,’ wana bazali kokoba “ko- ya kosakola, okobanga mpenza te mpo na ko-
bota mbuma na mosala nyonso ya malamu.” solola na bato. Yesu asalisaki bayekoli na ye
´ a´ Bakolose 1:9, 10.) Mosala malamu
(Tang ´
bamibongisa liboso atinda bango na mosala
yango esangisi mpe kosakola nsango malamu.
´
5. Tokoki kosala nini mpo botangi mpe boyekoli ya Biblia
3. Nini esalisaki mosakoli Yirimia asakwela basusu? esalisa biso mpenza?
´
4. Nini ekosalema ntango tozali kotanga Liloba ya Nza- 6. Mpo na nini tosengeli komibongisa malamu mpo na
mbe mpe komanyola yango? (Bakolose 1:9, 10) mosala ya kosakola?

04/2024 15
ya kosakola. (Luka 10:1-11) Lokola basalelaki
makambo oyo Yesu ateyaki bango, bayekoli
basalaki makambo mingi ya malamu na mosa-
la ya kosakola mpe yango epesaki bango ese-
ngo mingi.—Luka 10:17.
7 Ndenge nini tokoki komibongisa? Tose-
ngeli kokanisa ndenge oyo tokoki koyebisa
basusu mateya ya solo na maloba na biso
moko. Ezali mpe malamu kokanisa makambo
mibale to misato oyo bato ya teritware balo-
baka mingi mpe kobongisa eyano oyo tokope-
sa na mokomoko na yango. Bongo ntango
´
tokosolola na bato, tosala ´
makasi tozala mo-
´
tema ya kokita, toska ´
mwa moke, mpe tozala
na boboto.
8 Ntoma Paulo alobelaki mokumba na biso
ya kosakola na maloba oyo: “Tozali na eloko
oyo ya motuya na kati ya bambki ya mabele.”
(2 Ko. 4:7) Eloko yango ya motuya ezali nini?
Ezali mosala ya kosakola nsango ya Bokonzi
oyo ebikisaka bomoi. (2 Ko. 4:1) Bambki ya
mabele ezali nini? Ezali komonisa basaleli ya
Nzambe, oyo bayebisaka basusu nsango mala-
7. Ndenge nini tokoki komibongisa mpo na mosala ya ko-
´ lamu.
sakola? (Tala mpe elilingi.)
8. Na ndenge nini bakristo bazali lokola bambki ya ma-
bele oyo ntoma Paulo alobelaki?
Omibongisaka malamu
´
(Tala paragrafe 7)
´
16 LINNGI YA MOSNZLI
mu. Na ntango ya Paulo, bato ya mombongo
bazalaki kosalela bambki ya mabele mpo na
komema biloko ya motuya, lokola bilei, vi-
nyo, mpe mbongo. Ndenge moko mpe, Yeho-
va apesi biso nsango malamu, nsango ya mo-
tuya mpenza. Na lisalisi ya Yehova, tokoki
´
kozwa makasi oyo esengeli mpo tokoba koye-
bisa nsango yango na bosembo.
´
BONDELA NZAMBE APESA YO MPIKO
9 Na bantango mosusu, tokoki kobanga
´
bato to kobanga ete basilikela biso. Tokoki ko-
´
sala nini mpo na mokakatano yango? Totalela
libondeli oyo bantoma basalaki ntango bape-
´
kisaki bango kosakola. Na esika batika ete ko-
banga elata bango, basngaki Yehova asali-
´
sa bango mpo ‘bakoba koloba liloba na ye
na mpiko mpenza.’ Yehova ayanolaki mbala
moko na libondeli na bango. (Mis. 4:18, 29,
31) Soki na bantango mosusu kobanga bato
elataka biso, biso mpe tosengeli kobondela
Yehova asalisa biso. Snga´ Yehova asalisa yo
´
okomisa makasi bolingo na yo mpo na bato
mpo obanga te koyebisa bango nsango ma-
9. Ndenge nini okoki kotika kobanga bato to kobanga
´ ´
ete basilikela yo? (Tala mpe elilingi.)

10 ´
Yehova atye biso tozala Batatoli na ye,
´
mpe alaki ete akosalisa biso tozala na mpiko.
´ ´ ´
(Tanga Yisaya 43:10-12.) Totala kaka nde-
nge minei oyo asalaka yango. Ya liboso, Yesu
azalaka elongo na biso ntango tozali kosakola
nsango malamu. (Mat. 28:18-20) Ya mibale,
Yehova atya´ baanzelu mpo na kosalisa biso.
(Em. 14:6) Ya misato, Yehova apesaka biso eli-
mo santu na ye lokola mosungi mpo ezongisa
na makanisi na biso makambo oyo toyekolaki.
(Yoa. 14:25, 26) Ya minei, Yehova abongisa´
´
ete bandeko babimaka na mosala ya kosakola
elongo na biso. Na lisalisi ya Yehova mpe lisu-
ngi ya bandeko na biso ya bolingo, tozali na
´
nyonso oyo esengeli mpo tokoba na mosala ya
kosakola.
´ ´
SALA BAMBONGWANA, MPE ZALA
NA MAKANISI OYO EBONGI
11Olmbaka nzoto soki ozali kokuta kaka
bato moke na bandako? Okoki komituna
boye: ‘Bato ya teritware na ngai bazali wapi
´
10. Ndenge nini Yehova asalisaka biso tokokisa moku-
mba na biso lokola Batatoli na ye? (Yisaya 43:10-12)
11. Ntango tozali na mosala ya kosakola, tokoki kosala
´ ´
nini mpo tomona bato mingi? (Tala mpe elilingi.)
´
Snga Nzambe mpiko
´
(Tala paragrafe 9)
na ngonga oyo?’ (Mis. 16:13) ‘Bakei mosala
to kosomba biloko?’ Soki ezali bongo, mbala
mosusu okomona bato ebele soki okei kosa-
kola na balabala. Ndeko mobali moko na nko-
mbo Yoshua alobi boye: “Nazwaka mabaku
ya kosakola ntango nazali kotambolatambola
na bisika minene epai batkaka biloko to na
bisika oyo bato ebele bayaka.” Ye na´ mwasi
na ye, Bridget, bakutaka mpe bato ebele na
ndako ntango bakei kotala bango na bampo-
kwa mpe mokolo ya lomingo nsima ya midi.
—Ef. 5:15, 16.
12 Soki bato bazali kosepela mpenza te na
nsango ya Biblia, luka´ koyeba makambo oyo
bandimaka to makambo oyo etungisaka ba-
ngo. Yoshua na´ Bridget basalelaka motuna ya
trakte moko na ebandeli ya lisolo na bango.
Na ndakisa, soki basaleli trakte Otalelaka Bi-
blia ndenge nini? balobaka boye: “Bato mosu-
su bamonaka ete Biblia ezali buku oyo euta´
na Nzambe, bato mosusu bandimaka yango
mpenza te. Bongo yo okanisaka nini?” Mbala
mingi yango ememaka na lisolo.
12. Ndenge nini tokoki koyeba makambo oyo bato ba-
ndimaka to oyo etungisaka bango?
04/2024 17
 ´
Sakola na ngonga mpe
bisika okokuta bato
´
(Tala paragrafe 11)
13 Kolonga na mosala ya kosakola etaleli te
ndenge oyo bato bazali koyoka biso. Mpo na
nini? Mpo tosali oyo Yehova na´ Mwana na ye
´
balingi tosala: topesi litatoli. (Mis. 10:42) Ata
soki tosololi na moto te, to ntango bato babo-
yi nsango na biso, tokoki kozala na esengo
mpo toyebi ete tosepelisi Tata na biso ya liko-
´
lo.—T ´ a´ Masese 27:11.
ang
14 Tokoki mpe kosepela ntango mosakoli
moko azwi moto oyo asepeli na kati ya teri-
´
tware na biso. Linngi ya Mosnzli ekokanisaki
mosala ya kosakola na mosala ya koluka mwa-
na oyo abungi. Bato ebele bamipesaka na ko-
luka mwana yango na bisika ndenge na nde-
nge. Ntango mwana amonani moto nyonso
azalaka na ntina ya kosepela, kaka te moto
oyo amonaki ye. Ndenge moko mpe, lisa-
nga´ mobimba esalisaka na mosala ya kokomi- ´
sa bato bayekoli. Esngaka bandeko nyonso
mpo na kosakola na teritware mobimba, mpe
biso nyonso tosepelaka ntango moto ya sika
abandi koyangana na makita.
13. Mpo na nini tokoki kozala na esengo na mosala ya
kosakola ata ntango bato bayoki biso? (Masese 27:11)
14. Mpo na nini tokoki kosepela ntango mosakoli moko
azwi moto oyo asepeli na kati ya teritware na biso?
´
18 LINNGI YA MOSNZLI
´
TYA MAKANISI NA BOLINGO NA YO
MPO NA YEHOVA MPE MPO NA BATO
15 Tokoki kobakisa esengo na biso na mosa-
la ya kosakola soki tozali kotya makanisi na
bolingo na biso mpo na Yehova mpe mpo na
´ a´ Matai 22:37-39.) Meka´ kokani-
bato. (Tang
sa ndenge Yehova azalaka na esengo ntango
amoni biso na mosala ya kosakola mpe esengo
oyo bato bakozala na yango ntango babandi
koyekola Biblia! Kanisa´ mpe lobiko oyo bato
oyo bandimi nsango na biso bakozwa.—Yoa.
6:40; 1 Tim. 4:16.
16 Okta´ ndako mpo na ntina moko boye?
Soki bongo, tya´ makanisi na oyo okoki kosala
mpo na komonisa ete olingaka Yehova mpe
bato. Na ntango ya maladi mabe ya coronavi-
rus, Samuel na´ Dania bakangamaki na ndako
na bango. Na ntango yango ya mpasi, bazala-
ki mbala na mbala koteya bato na nzela ya te-
lefone, kokoma mikanda, mpe koyekola na
bato na nzela ya Zoom. Samuel azalaki kope-
sa litatoli epai ya bato oyo azalaki kokutana
15. Ndenge nini kosalela Matai 22:37-39 ekoki kosalisa
´
biso tobakisa esengo na biso na mosala ya kosakola?
´
(Tala mpe elilingi ya ezipeli.)
16. Ndenge nini tokoki kozwa esengo na mosala ya kosa-
´
kola ntango tokti ndako? Pesa ndakisa.
na bango na lopitalo epai azalaki kozwa lisa-
lisi ya monganga mpo na maladi ya karsr.
Alobi boye: “Mikakatano elmbisaka biso na
makanisi, na nzoto, mpe na elimo. Tosengeli
kozwa esengo na mosala ya Yehova.” Na nta-
ngo yango, Dania akweaki mpe azalaki kaka
na mbeto sanza misato mobimba. Na nsima,
afandaki na kiti ya bibsn sanza motoba.
Alobi boye: “Namekaki kosala nyonso oyo na-
koki. Nazalaki koteya monganga ya mwasi oyo
azalaki koya kotala ngai, mpe nazalaki koso-
lola na baoyo bazalaki koya kotikela biso bilo-
ko na ndako. Nasololaki mpe malamu na tele-
fone na mwasi oyo azalaki kosala na lopitalo.”
Samuel na´ Dania bakokaki kosala mingi te
mpo na mikakatano oyo bazalaki na yango,
kasi basalaki oyo bakokaki mpe bazwaki ese-
ngo.
NDENGE NINI MAKAMBO OYO ELANDI EKOKI KOBAKISA ESENGO NA YO
NA MOSALA YA KOSAKOLA?
˛ Kozwa ntango ya komibo- ˛ Kobondela mpo na
ngisa malamu kosnga mpiko
Makanisi oyo totaleli na lisolo oyo esi-
17
mbaka malamu soki osaleli yango nyonso. Li-
kanisi mokomoko ezali lokola eloko mokomo-
ko oyo ekokta na elubu. Soki otye biloko
yango nyonso na elubu, bilei ekobima kito-
ko. Soki osaleli makanisi nyonso oyo tolobeli,
okozala na nyonso oyo esengeli mpo olongo-
la makanisi ya mabe mpe okozwa esengo na
mosala ya kosakola.
17. Okoki kosala nini mpo makanisi oyo tolobeli na lisolo
oyo esalisa yo mpenza?

NDIMBOLA YA ELILINGI Ezipeli: Kotya makanisi na boli-
ngo na biso mpo na Yehova mpe mpo na bato ekobakisa
esengo na biso na mosala ya kosakola
˛ Kotya makanisi na bolingo
na yo mpo na Yehova mpe
mpo na bato
LOYEMBO 80
´ ´
‘Bomeka mpe bomona malamu ya Yehova’
LISOLO YA
BOYEKOLI 17
´
Tikala libela na
paradiso ya elimo
LOYEMBO 111 ´
“Bosepela, ´
mpe bozala na esengo libela mpo
Ntina ya esengo na biso na oyo nazali kozalisa.”—YIS. 65:18.

NA MOKUSE LELO oyo, ezali na paradiso moko awa na mabele oyo etondi
´ na bato mpe makambo ndenge na ndenge. Bamilio ya bato
Tala matomba oyo tozwa-
ka na paradiso ya elimo oyo bazali na paradiso yango bazali na kimya ya solosolo.
mpe ndenge oyo tokoki ko- Bato oyo bazali na paradiso yango bazali na ekateli ya kotika-
´
sala mpo basusu mpe baya la kaka wana. Balingi mpe ete bato mosusu ebele baya ´ kokta
na paradiso yango. na esika yango oyo ekokani na mosusu te. Esika yango ezali
nini? Paradiso ya elimo!1
2 Likambo ya kokamwa, Yehova asali esika moko ya kimya na
´
kati ya mokili oyo Satana akomisi esika oyo etondi na koyina,
makambo ya mabe, mpe makama. (1 Yoa. 5:19; Em. 12:12)
Nzambe na biso ya bolingo amonaka ndenge mokili oyo mabe
ezali konyokola biso mpe apesi biso esika ya kimya oyo tose-
´
ngeli na yango mpo tokoba kosalela ye na esengo. Liloba na ye
ebengi paradiso ya elimo “esika ya kokima” mpe “elanga oyo
ezwaka mai malamu mpenza.” (Yis. 4:6; 58:11) Yehova azali
kopambola baoyo bafandi na paradiso yango, na yango bako-
ki komiyoka malamu ata na mikolo ya nsuka oyo ya mpasi.
—Yis. 54:14; 2 Tim. 3:1.
3 Na nzela ya mosakoli Yisaya, Yehova amonisaki ndenge ba-

oyo bakofanda na paradiso ya elimo bakozala. Okoki komona

makambo yango na Yisaya mokapo 65, oyo ekokisamaki mba-
la ya liboso na mobu 537 L.T.B. Na ntango yango, Bayuda oyo
babongolaki motema balongwaki na bokangami na Babilone
1 NDIMBOLA YA MALOBA: Maloba “paradiso ya elimo” emonisaka esika ya elilingi
epai tosambelaka Yehova. Na paradiso yango, tozalaka na boyokani ya kimya elongo
na Yehova mpe kati na biso.

1. Paradiso ya elimo ezali nini, mpe tosengeli kozala na ekateli nini?

2. Likambo nini ya kokamwa Yehova asali?
3. Ndenge nini Yisaya mokapo 65 ekokisamaki na ntango ya kala?

20
mpe bazongaki na mboka na bango. Yehova
apambolaki bato na ye mpe asalisaki bango
´ omisa
bak ´ lisusu kitoko Yerusaleme, engumba
´
oyo ebebaki, mpe batonga lisusu tempelo na
yango mpo ezonga esika monene ya losambo
ya solo na Yisraele.—Yis. 51:11; Zek. 8:3.
4 Kokokisama ya mibale ya esakweli ya Yi-
saya ebandaki na 1919 T.B., ntango basaleli
ya Yehova ya mikolo na biso balongwaki na
bokangami na Babilone Monene. Na ntango
yango, paradiso ya elimo ebandaki kopala-
ngana mokemoke na mabele mobimba. Basa-
koli ya Bokonzi ya molende basalaki masanga´
ebele mpe bakolisaki bizaleli ya elimo. Basi
na´ mibali oyo bazalaki liboso bato ya mobu-
lu, mpe bazalaki kosala makambo lokola ba-
nyama ‘balataki bomoto ya sika oyo ezalisa-
maki na boyokani na mokano ya Nzambe.’
(Ef. 4:24) Mapamboli mingi oyo esakweli ya
Yisaya elobeli ekokokisama na ndenge ya solo
na mokili ya sika oyo ezali koya. Kasi, ata si-
koyo tozali kozwa matomba ebele ndenge to-
´
zali na paradiso ya elimo. Totalela ndenge
paradiso yango ya elimo esalisaka biso mpe
ntina oyo tosengeli kotikala wana.
NDENGE BAOYO BAZALI NA
PARADISO YA ELIMO BAZALAKA
5 Nzoto makasi mpe kolngn. Esakweli ya
Yisaya emonisi polele bokeseni kati na bo-
moi ya baoyo bazali na kati ya paradiso ya
elimo mpe bomoi ya baoyo bazali kuna te.
´ a´ Yisaya 65:13.) Yehova akokisaka ma-
(Tang
lamu mpenza bamposa ya elimo ya basaleli na
ye. Tozali na elimo santu na ye, Liloba na ye
Biblia, mpe ebele ya bilei ya elimo mpo ‘tolya,
´
tomla, ´
mpe tosepela.’ (Tala´ mpe Emoniseli
4. Ndenge nini Yisaya mokapo 65 ekokisami na mikolo
na biso?
5. Ndenge Yisaya 65:13 elakaki yango, mapamboli nini
tozali na yango na paradiso ya elimo?
22:17.) Nzokande, baoyo bazali na kati ya pa-
radiso ya elimo te bazali “na nzala . . . , mpo-
sa ya mai . . . , [mpe] . . . na nsni.” Bamposa
na bango ya elimo ekokisami te, bayebi Nza-
mbe te.—Amo. 8:11.
6 Na esakweli na ye, Yoele asalelaki biloko
ya bomoi ya mokolo na mokolo, na ndakisa
mbuma, vinyo, mpe mafuta ya olive mpo na
komonisa ndenge Yehova asopelaka bato na
Ye biloko oyo basengeli na yango, ata mpe bi-
lei ya elimo. (Yoe. 2:21-24) Yehova apesi biso
Biblia, mikanda ya moombo ya sembo, site
Internet na biso, makita, mayangani ya mike,
mpe mayangani ya minene. Tokoki kolya bilei
ya elimo mikolo nyonso, mpe yango esalaka
´
ete tozala makasi mpe na nzoto kolngn na
elimo.
7 Esengo mpe nsai. Basaleli ya Nzambe ba-
koki ‘koganga na esengo’ mpo motema na
bango etondi na botndi. (Tang ´ a´ Yisaya
´
65:14.) Solo oyo ekomisaka kondima makasi,
bilaka ya kobndisa oyo ezali na Liloba ya
Nzambe, mpe elikya oyo tozwi mpo na mbeka
´
ya lisiko ya Kristo esalaka ete ‘toyoka malamu
na motema.’ Kolobela makambo yango na´ ba-
ndeko na biso ya lisanga´ epesaka biso esengo
mpenza!—Nz. 34:8; 133:1-3.
8 Bolingo mpe bomoko oyo ezali na kati
ya basaleli ya Yehova ezali makambo mibale
ya minene oyo emonanaka na paradiso ya
elimo. ‘Ekanganeli yango mpo na bomoko’
´
esalisaka biso tomona na makanisi ndenge
bomoi ekozala na mokili ya sika, epai basale-
li ya Yehova bakozala kutu na bolingo mpe
bomoko makasi koleka oyo bazali na yango
6. Ndenge nini Yoele 2:21-24 elobeli bilei ya elimo, mpe
ndenge nini tokoki kozwa matomba na yango?
´
7. Nini esalaka ete ‘toyoka malamu na motema’? (Yisaya
65:14)
8. Makambo nini mibale ya minene emonanaka na para-
diso ya elimo?
04/2024 21
Ezali lipamboli kozala na
libota ya nzambe na kati
ya paradiso ya elimo
´
(Tala paragrafe 10)
lelo. (Kol. 3:14) Ndeko mwasi moko alobeli li-
kambo oyo amonaki epai ya basaleli ya Yeho-
va mbala ya liboso oyo akutanaki na bango:
“Nayebaki te ndenge ya kozala na esengo, ata
na kati ya libota na ngai. Mbala ya liboso oyo
namonaki bolingo ya solosolo ezalaki epai ya
Batatoli ya Yehova.” Moto nyonso oyo alingi
kozala mpenza na esengo mpe na nsai asenge-
li kozala na kati ya paradiso na biso ya elimo.
Ata soki bato ya mokili oyo balobi nini mpo
na basaleli ya Yehova, toyebani ete tozali na
bomoko elongo na Yehova mpe baoyo nyonso
basambelaka ye.—Yis. 65:15.
9 Kobosana bampasi mpe motema ya kokita.
Yisaya 65:14 elobi ete baoyo baponi kotikala
´ a´ ya paradiso ya elimo ‘bagangaka mpo
liband
na mpasi na motema mpe bagangaka na ko-
lela mpo elimo elmbi.’ Kasi tokoloba nini
mpo na makambo nyonso oyo ezali kope-
sa basaleli ya Nzambe mpasi mpe konyoko-
la bango? Nsukansuka, tokobosana makambo
wana mpe ekomonana te na miso ya Nzambe.
´ a´ Yisaya 65:16, 17.) Yehova akolongo-
(Tang
la makambo oyo etungisaka biso, mpe na nsi-
ma tokokanisa kutu te ndenge oyo makambo
yango enyokolaki biso.
9. Yisaya 65:16, 17 elaki nini mpo na makambo ya mpasi
´
oyo ekomelaka biso na bomoi?
´
22 LINNGI YA MOSNZLI
10 Ata sikoyo, toyokaka motema ya kokita
ntango tozali na makita na biso, esika oyo to-
koki kobosana bampasi mpe kotya pembeni
mitungisi ya mokili mabe oyo. Tosalisaka ba-
´
susu mpe bamiyoka malamu na paradiso ya
elimo ntango tozali komonisa bolingo, ese-
ngo, kimya, boboto mpe motema pt, bi-
zaleli ya mbuma ya elimo ya Nzambe. (Gal.
5:22, 23) Ezali mpenza lipamboli kozala na
kati ya ebongiseli ya Nzambe! Baoyo bakoti-
kala na kati ya paradiso ya elimo bakomona
kokokisama mobimba ya elaka ya Nzambe ya
“likolo´ ya sika mpe mabele ya sika.”
11 Botndi mpe kosepela. Yisaya amonisi lisu-
su ntina oyo tosengeli ‘kosepela mpe kozala
na esengo’ na paradiso ya elimo. Yehova nde
´ a´ Yisa-
asali paradiso yango ya elilingi. (Tang
ya 65:18, 19.) Yango wana ezali likambo ya
kokamwa te ndenge azali kosalela biso mpo
´
na kosalisa bato balongwa na bibongiseli ya
mokili oyo, oyo eteyaka bango solo te mpo
na Nzambe, mpe kosalisa bango bakta ´ na
paradiso na biso kitoko ya elimo! Tosepelaka
na mapamboli ya kozala na kati ya solo, mpe
10. Mpo na nini tomonaka ete ezali lipamboli kozala elo-
´
ngo na bandeko na biso bakristo? (Tala mpe elilingi.)
11. Na kotalela Yisaya 65:18, 19, tosengeli komiyoka nde-
nge nini mpo na paradiso ya elimo oyo Yehova asali?
 ´
yango etindaka biso toyebisa basusu maka-
mbo yango.—Yir. 31:12.
12 Tozali mpe na botndi mpe na esengo
mpo na elikya oyo tozwi lokola tozali na kati
ya paradiso ya elimo. Meka´ kokanisa maka-
mbo nyonso oyo tokomona mpe tokosala na
mokili ya sika ya Nzambe. Biblia epesi elaka
oyo: “Ekozala lisusu te na mwana . . . oyo ako-
zala na bomoi kaka mikolo moke, [mpe] mo-
bange akokufa te liboso ete bambula na ye
ekoka.” ‘Tokotonga bandako mpe tokofanda
kuna, tokolona bilanga ya vinyo mpe tokolya
mbuma na yango.’ ‘Tokoboma nzoto mpamba
te’ mpo tokozala “bato oyo Yehova apambo-
li.” Yehova alaki ete tokozala na bomoi ya ki-
mya mpe oyo ezali na ntina mpenza. “Liboso
´ 15 Yisaya 65:13 ebandi na maloba oyo: “Tala´
ete babelela,” akoyeba mposa ya mokomoko
mpe ‘akokokisa mposa ya ekelamu nyonso ya
bomoi.’—Yis. 65:20-24; Nz. 145:16.
13 Kimya mpe libateli. Na lisalisi ya elimo ya
Nzambe, bato mingi oyo liboso bazalaki na bi-
zaleli lokola banyama babongoli mpenza bo-
moi na bango. (Tang´ a´ Yisaya 65:25.) Basali
´
makasi balongola bizaleli na bango ya mabe.
(Rom. 12:2; Ef. 4:22-24) Ya solo, lokola basa-
leli ya Nzambe bazali kaka bato ya kozanga
kokoka, bakokoba kosala mabunga. Kasi, Ye-
hova ayanganisi “bato ya ndenge nyonso,”
oyo bazali na bolingo makasi, kimya mpe bo-
moko. (Tito 2:11) Yango ezali likamwisi oyo
kaka Nzambe ya nguya nde akoki kosala!
14 Bato bakoki mpenza kobongola bomoto
´
na bango? Totalela ndakisa oyo. Elenge mo-
bali moko oyo aktaki bolk mpe na nsima
12. Bilaka oyo ezali na Yisaya 65:20-24 etindaka yo omi-
yoka ndenge nini, mpe mpo na nini?
13. Ndenge nini Yisaya 65:25 emonisi mbongwana oyo
bato basalaka na bomoi na bango ntango babandi kosa-
lela Yehova?
14. Ndenge nini Yisaya 65:25 ekokisamaki epai ya ndeko
moko?
abimaki ntango azalaki na mbula 20 amipesa-
ki mobimba na makambo ya mbindo mpe na
mobulu. Aktaki bolk mpo ayibaki motuka,
aktelaki bato na bandako, mpe mpo na ma-
kambo mosusu ya mabe. Azalaki pene ya ko-
bunda na moto nyonso. Ntango ayokaki solo
ya Biblia mpo na mbala ya liboso mpe abanda-
ki koyangana na makita ya Batatoli ya Yeho-
va, amonaki ete azwi eloko ya motuya oyo
ekosimba bomoi na ye: kosalela Yehova na
paradiso ya elimo. Nsima ya kozwa batisi-
mo, azalaki mbala na mbala kokanisa nde-
nge maloba ya Yisaya 65:25 ekokisami epai
na ye. Azalaki liboso na nkanza lokola nksi
´
kasi akomaki moto ya kimya, lokola mwana-
mpate.
oyo Yehova Nkolo Mokonzi-Oyo-Aleki-Nyo-
nso alobi.” Vrs 25 esuki na maloba “Yehova
alobi bongo.” Maloba na ye ezangaka kokoki-
sama te. (Yis. 55:10, 11) Paradiso ya elimo
ezali mpenza solo lelo oyo. Yehova asali libo-
ta ya bandeko na mokili mobimba oyo ekoka-
ni na mosusu te. Na kati ya bato na ye, tokoki
kozwa mwa kimya mpe koyoka ete tobatelami
na kati ya mokili oyo ya mobulu. (Nz. 72:7)
Yango wana, tolingaka kosalisa bato mosusu
mingi baya ´ kokta na libota na biso ya bokris-
to. Tokoki kosala yango soki tomipesi na ko-
´
komisa bato bayekoli.—Mat. 28:19, 20.
NDENGE YA KOBENDA BASUSU
NA PARADISO YA ELIMO
16 Mokomoko na biso akoki kosala mwa elo-
ko mpo paradiso ya elimo ebenda bato mosu-
su. Tokoki kosala yango soki tomekoli Yeho-
va. Abendaka bato na ebongiseli na ye na
makasi te. Kasi, ‘abendaka’ bato epai na ye na
´
15. Mpo na nini tolingaka kosalisa basusu bakta mpe na
paradiso ya elimo, mpe ndenge nini tokoki kosala yango?
16. Nini ekoki kobenda bato na paradiso ya elimo?
04/2024 23
boboto. (Yoa. 6:44; Yir. 31:3) Ntango bato ya
mitema sembo bayekoli koyeba bolingo ya Ye-
hova mpe bizaleli na ye ya kitoko, bayokaka
mbala moko mposa ya kopusana penepene na
ye. Ndenge nini tokoki kobenda bato na pa-
radiso ya elimo na nzela ya bizaleli na biso
ya malamu mpe etamboli na biso?
17 Lolenge moko oyo tokoki kobenda basu-
´
su mpo bakta na paradiso ya elimo ezali
soki tozali kosalela bandeko na biso maka-
mbo na bolingo mpe boboto. Ntango bato ya
´
sika bayei na makita na biso, tolingaka bamo-
´ ´
na makambo oyo ekotinda bango baloba lo-
kola bato oyo bazalaki bandimi te, oyo emo-
nani ete bayaki na makita na Korinti ya kala.
Balobaki boye: “Nzambe azali mpenza na kati
na bino.” (1 Ko. 14:24, 25; Zek. 8:23) Na ya-
ngo, tosengeli kokoba kosalela toli oyo esngi
´
biso ‘tozala na kimya na kati na biso.’—1 Tes.
5:13.
18 Tosengeli ntango nyonso kosala maka-
´
si tomonaka bandeko nyonso ndenge Yeho-
va amonaka bango. Mpo na kosala bongo,
tosengeli kotyaka likebi na bizaleli na ba-
ngo ya malamu kasi te na mabunga na ba-
ngo, oyo nsukansuka ekosila. Tokoki kosili-
sa na bolingo matata nyonso oyo ebimi kati
na biso soki tozali ntango nyonso ‘na boboto
na kati na biso, tozali koyokelana mpenza
mawa, mpe kolimbisana na motema moko.’
(Ef. 4:32) Soki tozali kosala bongo, paradiso
ya elimo ekobenda bato oyo balingaka ete
´
basusu basalela bango makambo ya ndenge
wana.1
´ ˇ
1 Tala na jw.org video Bazali wapi lelo oyo? Alena Zitnıkova:
Ndt na ngai ekokisamaki, mpo omona mapamboli oyo ndeko
mwasi yango azwaki ndenge azali na kati ya paradiso ya elimo.
´
17. Ndenge nini tokoki kobenda basusu mpo bakta na
paradiso ya elimo?
18. Nini ekoki kobenda bato na ebongiseli na biso?
´
24 LINNGI YA MOSNZLI
Balongwaki kasi na nsima
bazongaki
˙ June, oyo atikaki koyangana na makita mpe
kobima na mosala ya kosakola, nsukansuka
azongaki na paradiso ya elimo. Ndeko mwasi
yango alobi boye: “Namiyokaki malamu
mpenza ntango nazongelaki bato ya Yeho-
va! . . . Namoni mpenza ete nakoki te koza-
la kaka ngai moko, nazali na mposa ya lisalisi
na bango. Nazali na esengo ndenge ntango
ezalaki naino mpo nazonga.”
˙ Kimberly alongolamaki na lisanga mpe asa-
´ ´
laki mbula pene ne 40 libanda. Ndeko mwa-
si yango alobi boye: “Nazalaki te na baninga
oyo basalelaka Yehova, bilei ya elimo mpe
´
te. Nakomaki mawamawa mpe konyokwama
na makanisi.” Kasi, Kimberly abongolaki mo-
´
tema mpe azongisamaki na lisanga na 2021.
Alobi boye: “Sikoyo nayebi ete Yehova ayo-
kaka mpe ayanolaka mabondeli na ngai. Lelo
oyo, nazali lisusu elongo na bato oyo nakoki
kotyela motema.” Lokola asngaka Nzambe
apesa ye elimo na ye mpe ayekolaka Liloba
ya Nzambe mbala na mbala, makanisi na
´ ´
ye ekomi kimya mpe akomi na boyokani ma-
lamu na Yehova.
˙ John azongaki na paradiso ya elimo nsima
´ ´
ya kolongolama na lisanga mpe kozala liba-
´
nda mbula koleka 20. Alobi boye: “Nazalaki
´
kosala lokola nde nayebi solo te na mato-
mba ya kozala elongo na basaleli ya Nza-
mbe.” Sikoyo lokola azongeli bandeko na ye
´
ya elimo mpe akomi lisusu kolya na mesa ya
Yehova, alobi boye: “Ezali na bomoi mosusu
ya malamu te koleka kozala na libota ya Ye-
´ ´
hova na kati ya paradiso ya elimo!”
 Baoyo bakotikala
na paradiso ya elimo
bakosepela mpe na
paradiso ya solo na
mikolo ezali koya
´
(Tala paragrafe 19)

´
TIKALA NA KATI YA PARADISO YA ELIMO paradiso ya elimo mpe kotikala wana! Kasi,
´
tokeba mpo Satana asalaka nyonso mpo na
19 Tosepelaka mingi mpenza na paradiso na
biso ya elimo! Ekomi ´ lisusu kitoko koleka, kobimisa biso na paradiso yango. (1 Pe. 5:8;
´
Em. 12:9) Tosengeli te kotika ye alonga. Tosa-
mpe ezali na basambeli ya Yehova ebele lisusu
koleka liboso. Tika´ ete tozala
´ ntango nyonso la makasi mpenza mpo na kobatela kitoko,
na botndi mpo na paradiso oyo Yehova asa- bopto, mpe kimya ya paradiso ya elimo.
leli biso. Moto nyonso oyo alingi kozala ma-
kasi na elimo, alingi kozala na esengo, na ki-
mya, mpe kozwa libateli asengeli kokta na

19. (a) Ndenge emonisami na etanda “Balongwaki kasi
na nsima bazongaki,” bandeko mosusu balobaki nini nsi- NDIMBOLA YA ELILINGI Lokasa 22: Wana bandeko ba-
ma ya kozonga na paradiso ya elimo? (b) Ekateli nini to- zali kosolola elongo na ntango ya makita, ndeko mobali
´
sengeli kozala na yango? (Tala mpe elilingi.) moko azali kaka ye moko.

OKOPESA EYANO NINI?

˛ Paradiso ya elimo ezali nini? ˛ Mapamboli nini tozali na ya- ˛ Ndenge nini tokoki kobenda
´
ngo na paradiso ya elimo? bato mpo baya na paradiso
ya elimo?

LOYEMBO 144
´
Tya miso na yo na mbano!
 LISOLO YA BOMOI

Bolmbu na ngai
emonisi ete Nzambe
azali makasi
¨ ¨
LISOLO YA ERKKI MAKELA

´ BOMWANA NA NGAI NA FINLANDE

NTANGO ngai na mwasi na ngai
´ ´ ´
Nabotama na 1955, mpe nazali mwana ya nsuka
tokomaki na Colombie na 1985, ekolo ´
yango ezalaki esika ya mobulu makasi ya libota ya bana mibali misato. Nakola pene na
bokula ya sudi ya Finlande, esika oyo babengaka
mpenza. Guvrnema ezalaki kobundisa lelo engumba Vantaa.
mpenza mombongo ya drg na ´
´ Mama azwaki batisimo mpo na kokoma Mota-
bingumba ya ekolo yango mpe basoda toli ya Yehova mwa bambula liboso nabotama.
ya banguna oyo bazalaki na bangomba. Kasi, tata na biso atmlaki solo mpe alingaki te
´ mama ayekola na biso bana to amema biso na
Na mboka Medellın, epai tosalaki na ´
makita ya lisanga. Yango wana, mama azalaki
nsima, bilenge oyo bazalaki na mandki koteya biso mateya ya ebandeli ya Biblia ntango
bazalaki kotambola na babalabala. tata abimi.
Bazalaki kotka drg, kobimisela bato Banda bomwana na ngai, naponaki kotosa Ye-
´ hova. Na ndakisa, ntango nazalaki na mbula
mandki ya mike mpo bapesa bango
nsambo, molakisi na biso asilikelaki ngai mpo
mbongo, mpe bazalaki koboma bato mpo ¨ ¨
´ naboyaki kolya verilattyja (gato ya bato ya Fin-
bazwa mbongo. Moko te kati na bango lande oyo basalaka na makila). Afinaki ngai ma-
azalaki na bomoi ya molai. Tomiyokaki tama na lobk na ye moko mpo na kofungola
lokola nde tozali na mokili mosusu. ngai monk, mpe alukaki koleisa ngai na maka-
si eteni ya gato oyo asimbaki na nkanya na lob-
Ndenge nini biso bato mpamba oyo k mosusu. Nalongaki kobwaka nkanya oyo asi-
´ mbaki.
toutaki na Finlande, moko ya bikolo oyo
´ Ntango nazalaki na mbula 12, tata na biso
ezali mosika na nrdi ya mabele, tokomaki akufaki. Nsima na yango, nakokaki koyangana
na Amerika ya Sudi? Mpe mateya nini ´
na makita. Bandeko na lisanga bamoniselaki
nayekoli na boumeli ya bambula? ngai boboto mingi, mpe yango etindaki ngai na-
´
kola na elimo. Nabandaki kotanga Biblia moko-
lo na mokolo mpe koyekola mikanda ya moombo
ya sembo na likebi. Mimeseno yango ya malamu
nde esalisaki ngai nazwa batisimo ntango naza-
laki na mbula 14, na mwa 08/08/1969.

´
26 LINNGI YA MOSNZLI
 ´
Nsima ya kosilisa kelasi, nakomaki mobongisi-
nzela ya sanza na sanza. Mwa baps na nsi-
ma, nakendaki kosakola epai mposa ezalaki mi-
ngi, na engumba Pielavesi, pene na katikati ya
Finlande.
Kuna na Pielavesi, nakutanaki na Sirkka,
´ tozalaki na bosnga na yango.
oyo na nsima akomaki mwasi na ngai. Nasepela-
ki mingi na bomoto na ye ya komikitisa mpe
boyokani makasi oyo azalaki na yango na Ye-
hova. Azalaki koluka lokumu to bomngo te.
Biso mibale tozalaki na mposa ya kosalela Yeho-
´
va mingi, ata soki tosngi biso tosala nini. Toba-
´ ETEYELO YA GILEADE
lanaki na mwa 23/03/1974. Na esika tokende ko-
pema mpo tobalani sika, tokendaki kosakola na
Karttula, epai mposa ya basakoli ya Bokonzi eza-
laki mingi koleka.
YEHOVA AKOKISAKI BAMPOSA
NA BISO
Banda na ebandeli ya libala na biso, Yehova
´ ntango wana, bandeko ya Betele bakokaki koto-
amonisa biso ete akokokisa bamposa na biso ya
mosuni soki toluki liboso Bokonzi na ye. (Mat.
6:33) Na ndakisa, na Karttula, tozalaki na mo-
tuka te. Liboso, tozalaki kosala mibembo na
´
velo. Kasi, na eleko ya malili, malili ezalaki koko-
ma makasi tii ekosala baglasi. Mpo na kosakola
´
na teritware monene ya lisanga, tosengelaki ko-
Naponaki kotosa Yehova Ndako oyo tofutelaki na
ntango nazalaki na mbula Karttula, na Finlande
nsambo
zala na motuka. Kasi tozalaki na mbongo ya ko-
somba yango te.
Na mbala moko, yaya na ngai moko ayaki ko-
tala biso. Akabelaki biso motuka na ye. Ezalaki
na mikanda nyonso ya motuka. Tosengelaki kaka
kosombaka esansi. Na yango, tozwaki eloko oyo
Yehova amonisaki biso ete azwaki mokumba
ya kokokisa bamposa na biso ya mosuni. Mosala
na biso ezalaki nde ya kotya Bokonzi na esika ya
liboso.
Ntango tozalaki na Eteyelo ya babongisi-nzela
na 1978, Raimo Kuokkanen, moko ya balakisi
´
na biso, alendisaki biso totondisa formilr mpo
na eteyelo ya Gileade. Na yango, tobandaki ko-
yekola Anglais na mokano ya kokta eteyelo ya-
´
ngo. Kasi, na 1980, liboso kutu totondisa formi-
lr, babengaki biso na Betele ya Finlande. Na
ndisa formilr mpo na Gileade te. Kasi, tolinga-
ki kosalela Yehova esika oyo akanisi ete eleki
malamu, kasi te esika oyo biso tokanisi ete eleki
 Lisolo ya bomoi ya ndeko Raimo Kuokkanen, “Tozali na ekateli
´
ya kosalela Yehova,” ebimaki na Linngi ya Mosnzli ya
01/04/2006.
Motuka oyo yaya na ngai
atikelaki biso
04/2024 27
malamu. Na yango, tondimaki kokende na Bete-
le. Atako bongo, tokobaki koyekola Anglais mpo
mbala mosusu tokozwa libaku ya kotondisa for-
milr mpo na Gileade.
´ ´
Nsima ya mwa bambula, Lisangani ya Mikolo-
Bakambi epesaki mpe bandeko ya Betele libaku
ya kotondisa formilr mpo na Gilaede. Totondi-
saki mbala moko, kasi ezalaki te mpo tozangaki
esengo na Betele. Tosepelaki na Betele mingi!
Tolingaki kaka komonisa ete tozali na mposa
ya kosala esika nyonso oyo mposa ezali mingi,
soki tokokisi masngami. Babengaki biso na
Gileade mpe tozwaki diplome na kelasi ya mbala
Eteyelo ya babongisi-nzela
ya 79 na sanza ya 09/1985. Batindaki biso na
oyo toktaki na 1978
Colombie.
TERITWARE NA BISO YA LIBOSO
NA MOSALA YA MISIONR ´
mu ekokoma na bisika yango. Kasi, lokola
Na Colombie, batindaki biso liboso na Betele. basoda oyo bazalaki na bangomba bazalaki ko-
Nasalaki nyonso mpo namesana, kasi nsima ya bimisa bitumba, bamboka yango ezalaki likama
mbula moko na Betele, namonaki ete nasengeli mpo na bato oyo bazali bana-mboka te. Na ya-
kolongwa. Mpo na mbala ya liboso na bomoi na ngo, nabondelaki mpo ata moto moko ya ba-
´ ´
ngai, nasngaki batinda ngai esika mosusu. Na mboka yango akoma Motatoli. Namonaki ete
nsima, batindaki biso lokola bamisionr mpo na ebongi moto yango azala moto oyo afandaka na
´ ´
kosakola na engumba Neiva, na etuka ya Huila. Neiva mpo ayekola solo. Yango wana, nabonde-
Nasepelaka mingi na mosala ya kosakola. laki mpe ete nsima ya batisimo na ye, moto ya-
Ntango nazalaki mobongisi-nzela na Finlande li- ngo akola na elimo mpe azonga na mboka na ye
boso nabala, mikolo mosusu nazalaki kosakola mpo na kosakola. Nayebaki te ete Yehova azala-
banda ntngntng tii butu. Ntango tobalana- ki na likanisi ya malamu koleka.
´
ki, ngai na Sirkka tozalaki mpe kosakola mokolo Mwa moke na nsima, nabandaki koyekola
mobimba. Soki tokei na teritware ya mosika, to- Biblia na elenge mobali moko na nkombo Ferna-
zalaki ntango mosusu kolala na motuka na ´
ndo Gonzalez. Azalaki kofanda na Algeciras,
´
biso. Yango ezalaki kosala ete tolekisa ntango te moko ya bamboka epai Batatoli bazalaki te. Fer-
na kozonga ndako mpe ezalaki kopesa biso nze- nando azalaki kosala kilomtr koleka 50 mpo
la ya kobanda ntngntng mokolo oyo elandi. na koya mosala na Neiva. Azalaki komibongisa
´ malamu mpo na boyekoli nyonso mpe abanda-
Lokola tokomaki bamisionr na teritware, to-
yokaki lisusu esengo oyo tozalaki na yango libo- ki mbala moko koyangana na makita nyonso.
´ Kobanda na ps ya liboso ya boyekoli na ye,
so mpo na mosala ya kosakola. Lisanga na biso
ekolaki, mpe bandeko ya Colombie bazalaki na Fernando azalaki koyanganisa bato na mboka
limemya, bolingo, mpe botndi. na bango mpe koteya bango makambo oyo aye-
kolaki na Biblia.
NGUYA YA LIBONDELI Fernando azwaki batisimo na sanza ya
Mosika te na teritware na biso na Neiva, eza- 01/1990, sanza motoba nsima ya kobanda koye-
laki na bamboka epai Batatoli bazalaki te. Naza- ´
kola. Na nsima, akomaki mobongisi-nzela ya sa-
laki komituna mpenza ndenge oyo nsango mala- nza na sanza. Lokola ezalaki sikoyo na Motatoli

´
28 LINNGI YA MOSNZLI
ya mboka Algeciras, Betele ekokaki kotinda mwasi na ngai ayaki mbangu epai na ngai, mpe
´ ´
babongisi-nzela monene kuna. Na sanza ya akomaki lokola moto asili mai na makila. Alobaki
´
02/1992, lisanga efungwamaki na mboka yango. ete moto moko abtaki ye masasi. Nayokaki ns-
Fernando asukaki kaka na kosakola na mboka m. Kasi na nsima, toyaki koyeba ete moto ya-
´ ngo alingaki kobta Sirkka masasi te; azalaki
na bango? Te! Nsima ya kobala, ye na mwasi na
´ nde kobta mobali moko oyo azalaki koleka pe-
ye bakendaki na San Vicente del Caguan, engu-
mba mosusu epai Batatoli bazalaki te. Basalisaki mbeni ya Sirkka masasi.
´ Na nsima, bitumba ya balabala ezalaki ko-
mpo na kofungola lisanga moko kuna. Na 2002,
Fernando atyamaki mokngli ya zongazonga, tungisa biso lisusu mingi te. Tozwaki makasi na
´ ´
mpe ye na mwasi na ye Olga, bazali na mosala ndakisa ya bandeko ya masanga oyo bazalaki
yango tii lelo. kokutana na makambo ya ndenge wana to kutu
Likambo yango eteyaki ngai ete ezali na ntina ya mabe koleka. Tomilobaki ete soki Yehova aza-
mingi kosala mabondeli ya sikisiki mpo na mo- laki kosalisa bango, akosalisa mpe biso. Tosale-
´
kumba oyo tozwi na mosala ya Nzambe. Yehova laki ntango nyonso toli ya bankulutu ya lisanga,
asalaka oyo biso tokoki kosala te. Kutu, mosala tozwaki bibongiseli oyo ekoki, mpe totikaki ma-
ya kobuka mbuma ezali ya ye, kasi ya biso te. kambo mosusu na mabk ya Yehova.
—Mat. 9:38. Makambo mosusu ezalaki mpenza likama te
ndenge tozalaki kokanisa. Mokolo moko, nayo-
YEHOVA APESI BISO “MPOSA kaki lokola makll ya basi mibale bazali kofi-
MPE NGUYA YA KOSALA” ´ ´
ngana libanda ya ndako oyo tozalaki koyekola
Na 1990, batindaki ngai lokola mokngli mo- na moto. Nazalaki na mposa te ya kotala bato
tamboli. Zongazonga na biso ya liboso ezalaki bazali koswana, kasi nkolo-ndako asngaki ngai
´
na engumba-mokonzi, Bogota. Teritware yango nabima na veranda. Nzokande oyo nakanisaki
´
ezalaki kobangisa biso. Ngai na mwasi na ngai ete ezali “koswana” ezalaki nde batshaku mibale
tozalaki te na makoki koleka basusu. Lisusu, to- oyo bazalaki komekola ndenge bato basalaka.
mesanaki te kofanda na bingumba ya minene.
Kasi, Yehova akokisaki elaka na ye oyo ezali na
Bafilipi 2:13: “Nzambe nde moto oyo azali kope-
´ Elongo na Fernando na 1993
sa bino makasi, mpo bosepelisa ye mpenza, mpe
azali kopesa bino mposa mpe nguya ya kosala.”
Na nsima, batindaki biso na zongazonga
´
moko na Medellın, engumba oyo nalobelaki libo-
so. Kuna, bato bamesanaki na bitumba ya baba-
labala mpe ezalaki lisusu kobangisa bango te.
Na ndakisa, mokolo moko ntango nazalaki koye-
kola Biblia na moto, masasi ebandaki kobta li-
´ ´
banda ya ndako oyo tozalaki. Nalingaki kolala na
´
nse, kasi moyekoli ya Biblia akobaki kotanga pa-
ragrafe, na kimya nyonso. Ntango asilisaki ko-
´ ´ ´
tanga, asngaki bolimbisi mpe abimaki libanda.
Na nsima azongaki na bana mibale ya mike mpe
alobaki na malmb ete: “Bolimbisi, nasengelaki
kokende kozwa bana na ngai.”
Tokutanaki mpe na makama mosusu. Mokolo
moko ntango tozalaki kosakola ndako na ndako,

04/2024 29

MIKUMBA MOSUSU MPE MIKAKATANO
Na 1997, batyaki ngai molakisi na Eteyelo mpo
na kobongisa basungi. Nazalaki kosepela mingi
´ ´
kokta biteyelo ya teokrasi, kasi nakanisa ata
mokolo moko te kozwa mokumba kitoko ya kote-
ya na eteyelo yango moko.
´ Mpo nandimi mpenza ete eloko oyo epesaka Ye-
Na nsima, nasalaki lokola mokngli ya etu-
´ hova lokumu mingi koleka ezali soki tozali ko-
ka. Ntango ebongiseli yango esukaki, nazonge-
laki mosala ya zongazonga. Na yango, mbula
koleka 30, nasalaki lokola molakisi na eteyelo ya
teokrasi mpe mokngli ya zongazonga. Tozwaki
mapamboli mingi na mikumba yango. Kasi, ma-
kambo ezalaki ntango nyonso pt te. Nayebisa
bino mpo na nini.
Nazalaka moto ya matata. Yango
esalisaka ngai nayika mpiko na makambo ya
mpasi. Kasi na bantango mosusu, nalekisaki
ndelo ntango nazalaki koluka kosembola maka-
´ mbu na ngai. Nayebi ete nalongi kokokisa miku-
mbo na masanga. Mokolo moko, nayebisaki ba-
ndeko mosusu na mpiko ete basengeli kozala
na bolingo mpe makambo makasimakasi te epai
ya basusu. Nzokande, kaka na ntango yango,
ngai moko mpe nazangaki bizaleli yango.
—Rom. 7:21-23.
Mpo na mabunga na ngai, na bantango
mosusu nalmbaki mpenza nzoto. (Rom. 7:24)
Mokolo moko, nayebisaki Yehova na libondeli ete
´ ´
 Eteyelo yango ekoma Eteyelo ya bapalanganisi ya nsango ma-
lamu ya Bokonzi.
´
30 LINNGI YA MOSNZLI
ekoleka malamu natika mosala ya misionr mpe
nazonga na Finlande. Na mpokwa yango, nake-
´
ndaki na makita ya lisanga. Makambo oyo nayo-
kaki na makita endimisaki ngai ete nasengeli ko-
koba mosala na ngai mpe kobundisa bomoto na
ngai ya kozanga kokoka. Ata lelo, nakamwaka
komona ndenge Yehova apesaki eyano ya polele
na libondeli oyo nasalaki. Longola yango, nazali
na botndi mingi ndenge asalisi ngai na boboto
mpo nalonga bolmbu na ngai.
TOZALI NA ELIKYA MPO NA MIKOLO EZALI KOYA
´
Ngai na Sirkka tosepelaka mingi ndenge Yeho-
va apesi biso libaku ya kolekisa bambula mingi
na mosala ya ntango nyonso. Nasepelaka mpe
´
mingi ndenge Yehova apesa ngai mwasi oyo ali-
ngaka ngai mpe azali sembo bambula oyo nyo-
nso.
Mosika te, nakokokisa mbula 70 mpe eko-
snga natika mokumba ya kotangisa na biteyelo
ya teokrasi mpe ya mokngli ya zongazonga.
Kasi, yango epesaka ngai mawa te. Mpo na nini?
salela ye na bopl mpe kokumisa ye na motema
oyo etondi na bolingo mpe botndi. (Mika 6:8;
Mrk. 12:32-34) Mpo na kopesa Yehova lokumu,
´
esngi kaka te tozala na mikumba minene.
´
Soki nakanisi mikumba oyo nazwa, namo-
naka ete soki nazwaki yango, ezali te mpo nale-
ki basusu; ezali mpe te mpo nazali na likoki
moko ya kokamwa. Eloko te! Yehova apesaki
ngai mikumba yango mpo na boboto monene
na ye. Apesaki ngai mikumba yango atako bol-
mba yango kaka na lisalisi ya Yehova. Na ndenge
yango, bolmbu na ngai emonisi ete Nzambe
azali makasi.—2 Ko. 12:9.
 OYEBAKI YANGO?

Mpo na nini bapaya bazalaki

na kati ya limpinga ya
Mokonzi Davidi?

NA KATI ya mibali ya etumba oyo bazalaki bapaya

´
na kati ya limpinga ya Davidi, tokoki kotanga Zele-
ke Moamone, Uria Mohiti, mpe Yitima Momoabe.
(1 Nt. 11:39, 41, 46) Ezalaki mpe na “Bakerete, Ba-
´
pelete, na mibali ya Gate.” (2 Sa. 15:18) Balobaka
´
ete Bakerete na Bapelete bazalaki bandeko ya Ba-
filistia. (Ezk. 25:16) Mibali ya Gate bazalaki liboso
kofanda na Gate, engumba ya Bafilistia.—Yos. 13:
2, 3; 1 Sa. 6:17, 18.
´
Mpo na nini Davidi andimaki mibali ya bikolo Itai atikalaki sembo epai ya Davidi,
bapaya na limpinga na ye? Amonaki ete bazalaki mokonzi oyo Yehova aponaki
sembo epai na ye mpe, oyo eleki ntina, bazalaki
sembo epai ya Yehova. Na ndakisa, mpo na Bake-
´
rete na Bapelete, buku moko (The New Inter-
preter’s Dictionary of the Bible) elobi ete: “Bati- Mokonzi Davidi mabk ntango mwana na ye Abi-
kalaki sembo epai ya Davidi na bantango ya salome atombokelaki ye mpe asalaki ete mibali ya
´
mpasi mpenza na boyangeli na ye.” Na ndenge Yisraele balanda ye. Liboso, Davidi ayebisaki Itai
nini? Ntango “mibali nyonso ya Yisraele” bakimaki ete lokola azali mopaya, asengeli kobunda mpo
Mokonzi Davidi mpe balandaki “moto moko ya na ye. Kasi Itai alobaki: “Lokola Yehova azali solo
´ na bomoi mpe lokola nkolo na ngai mokonzi azali
mobulu na nkombo Sheba,” Bakerete na Bapelete
batikalaki epai ya Davidi mpe basalisaki ye mpo na solo na bomoi, Ee mokonzi, esika nyonso oyo oko-
kosukisa botomboki ya Sheba. (2 Sa. 20:1, 2, 7) zala, mosaleli na yo mpe akozala kuna. Kutu na-
Na libaku mosusu, Adoniya mwana ya Moko- ndimi kokufa elongo na yo!”—2 Sa. 15:6, 18-21.
´ ´
nzi Davidi alukaki kokoma mokonzi na esika ya Sa- Atako Bakerete, Bapelete na bato ya Gate
´ bazalaki bapaya, bandimaki ete Yehova azali Nza-
lomo. Kasi, Bakerete na Bapelete batikalaki sembo
epai ya Davidi mpe basalisaki na kotya Salomo, mbe ya solo mpe ete Davidi nde moto oyo Yehova
moto oyo Yehova aponaki, mokonzi na esika na ya aponaki. Na ntembe te Davidi asepelaki mingi ko-
Davidi.—1 Bak. 1:24-27, 38, 39. zala na mibali yango ya sembo pene na ye!
´
Mobali mosusu ya ekolo ya bapaya oyo atikala-
ki mpenza sembo epai ya Davidi ezalaki Itai moto
´
ya Gate. Itai na mibali ya etumba 600 bapesaki

 Mobeko ya Nzambe oyo ezali na Kolimbola Mibeko 23:3-6

´ ´ ´
epekisaki Baamone na Bamoabe bakta na lisanga ya Yisraele.
´
Kasi, emonani ete mobeko yango ezalaki kolobela nde kokoma
´ ´
moto ya ekolo yango mpe epekisaki te bato ya bikolo wana ya
´ ´
bapaya basangana
´ to bafanda na´ kati ya basaleli ya Nzambe.
´
Tala buku Etude perspicace des Ecritures, Volimi 1, lok. 100, na
Français.

04/2024 31
 34567
04/2024  Vol. 145, No. 4 LINGALA MAKAMBO YA KOYEKOLA
Bato ya elimo bazwaka bikateli
ya bwanya
NA NIMERO OYO

´ ´
Tanga Ebandeli 25:29-34 mpo na koyeba soki
´
Lisolo ya boyekoli 14: 10-16/06 2 Esau na Yakobo bazwaki bikateli ya bwanya.
´ ´ ´
Kta na mozindo ya lisolo yango. Nini esa-
“Tokoma bato oyo bakmli”
lemaki liboso? (Eba. 25:20-28) Nini esalema-

ki na nsima?—Eba. 27:1-46.
Lisolo ya boyekoli 15: 17-23/06 8 ´
Kta na mozindo mpo oyeba makambo ya
´
Koba kosepela mingi na ebongiseli mikemike. Na ntango wana, mwana mobali
ya Yehova ya liboso azalaki na ntomo mpe mikumba
nini?—Eba. 18:18, 19; w10 1/5 13.

˙ Ntomo yango esngaki kaka ete moto aza-
Lisolo ya boyekoli 16: 24-30/06 14 la mwana ya liboso mpo azala nkk ya
Ndenge ya kozwa esengo mingi na Masiya? (w17.12 par. 14-15)
mosala ya kosakola ´ ´
Bimisa mateya, mpe salela yango. Mpo nini
 Yakobo apesaki lotomo ya kozala mwana ya
Lisolo ya boyekoli 17: 01-07/07 20 liboso motuya mingi koleka Esau? (Ebr. 12:16,
´ 17; w03 15/10 lok. 28-29) Ndenge nini Yehova
Tikala libela na paradiso ya elimo atalelaki bandeko yango mibale, mpe mpo na
 nini? (Mal. 1:2, 3) Esau akokaki kosala maka-
LISOLO YA BOMOI 26 mbo ndenge nini mpo azwa bikateli ya mala-
mu koleka?
Bolmbu na ngai emonisi ete Nzambe
˙ Omituna boye: Ndenge nini nakoki komo-
azali makasi
nisa ete nazwaka makambo ya elimo na
 motuya ps na ps, na ndakisa na oyo
OYEBAKI YANGO? 31 etali program ya losambo na kati ya
libota?
Mpo na nini bapaya bazalaki na kati
ya limpinga ya Mokonzi Davidi?

Zulunalo oyo ezali ya kotka te. Ebimisami mpo na koteya bato

Biblia na mokili mobimba, mpe mbongo mpo na kosala mosala
yango eutaka na makabo oyo bato bapesaka na bolingo na bango
moko. Mpo na kopesa likabo, kende na donate.jw.org.

Soki liyebisi ezali te, maloba ya bavrs euti na Biblia—Libongoli ´ ´

Kta na site jw.org, to salela kode oyo
ya Mokili ya Sika.

s
The Watchtower (ISSN 0043-1087) April 2024 is published by Watchtower
Bible and Tract Society of New York, Inc.; Harold L. Corkern, President; Mark
L. Questell, Secretary-Treasurer; 1000 Red Mills Road, Wallkill, NY 12589-
3299, and printed by Watch Tower Bible and Tract Society of South Africa
w24.04-LI
231206

NPC, 1 Robert Broom Drive East, Rangeview, Krugersdorp, 1739. ˘ 2024

Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Printed in South Africa.