1/3/2017

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ ĐÀ NẴNG

KHOA KINH TẾ
KINH TẾ VĨ MÔ

TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH

SÁCH TÀI KHÓA VÀ TIỀN
TỆ LÊN TỔNG CẦU

Chương 21
Kinh tế học vĩ mô, N Gregory Mankiw, Trường ĐHKT HCM dịch

NỘI DUNG
Ảnh hưởng của chính sách tiền tệ đến
tổng cầu

Ảnh hưởng của chính sách tài khóa đến

tổng cầu

Sử dụng chính sách nhằm bình ổn nền

kinh tế

1
 1/3/2017

Chính sách tiền tệ

Tác động vào nền kinh tế

bằng cách:
Chính sách tiền tệ - Thay đổi lãi suất ( r )
- Thay đổi cung tiền (MS)

Chính sách tài khóa

Tăng cung tiền Dịch chuyển

Chính sách tiền (↑MS) đường tổng cầu
tệ mở rộng Giảm lãi suất sang phải
(↓r)

Giảm cung tiền Dịch chuyển

Chính sách tài (↓MS) đường tổng cầu
khóa thu hẹp Tăng lãi suất sang trái
(↑ r)

2
 1/3/2017

Thị trường tiền tệ

Lý thuyết sở thích
thanh khoản

Cung tiền Cầu tiền

Lượng cung tiền được cố định
theo chính sách của NHTW
Lượng cung tiền không phụ
thuộc vào lãi suất
Tính thanh khoản của tiền giải
thích vì sao người dân muốn
nắm giữ tiền mặt thay vì những
tài sản khác
Lãi suất là chi phí cơ hội của
việc giữ tiền, lãi suất tăng làm
giảm lượng cầu tiền

Thị trường tiền tệ

Lãi suất
Cung tiền

Lãi suất cb

Cầu tiền

Lượng tiền do Lượng tiền

NHTW cố định

3
 1/3/2017

Giả sử mức giá chung của nền kinh tế tăng, điều gì xảy ra với
mức lãi suất cân bằng, cung cầu tiền tệ, và lượng cầu hh&dv?

Lãi suất Cung tiền Mức giá

P

r2
P2

Cầu tiền ở mức

r1 Tổng cầu
giá P2, MD2 P1
Cầu tiền ở mức
giá P1, MD1
Lượng
tiền Y2 Y1

Mức giá tăng và hiệu ứng lãi suất

Cầu tiền cao hơn Lãi suất cao hơn

Mức giá cao hơn
dẫn đến lãi suất cao làm giảm lượng cầu
làm tăng cầu tiền
hơn hh&dv

Mối quan hệ
nghịch biến giữa
mức giá và lượng
cầu hh&dv

4
 1/3/2017

Giả sử NHTW gia tăng cung tiền, điều gì xảy ra với lãi suất và
đường tổng cầu

Lãi suất Cung tiền Mức giá

P

r1 P1 Tổng cầu AD2

r2 Cầu tiền ở mức Tổng cầu AD1

giá P
Lượng
tiền Y2 Y1

Tác động của chính sách tiền tệ và đường tổng cầu

Cầu hh và dv tăng tại mọi

NHTW tăng cung
Lãi suất giảm mức giá, đường tổng cầu
tiền
dịch chuyển sang phải

NHTW giảm cung Cầu hh và dv giảm tại mọi

tiền Lãi suất tăng mức giá, đường tổng cầu
dịch chuyển sang trái

5
 1/3/2017

Chính sách tài khóa

Tác động vào nền kinh tế

bằng cách :
Chính sách tài khóa - Thay đổi mức chi tiêu (G)
- Thay đổi mức thuế (T)

Chính sách tài khóa

Tăng mua sắm Dịch chuyển
Chính sách tài (↑G) đường tổng
khóa mở rộng Giảm thuế cầu sang phải
(↓T)

Giảm mua sắm

Dịch chuyển
Chính sách tài (↓G)
đường tổng
khóa thu hẹp Tăng thuế
cầu sang trái
(↑T)

6
 1/3/2017

Thay đổi trong mua sắm của chính phủ

Y = C + I + G + NX

Khi chính phủ thay đổi mức mua

sắm hàng hóa và dịch vụ thì sẽ
trực tiếp tác động đến tổng cầu

Tăng G: đường Giảm G: đường

AD dịch chuyển AD dịch chuyển
sang phải sang trái

Thay đổi trong mua sắm của chính phủ

Vd: Chính phủ Tăng cầu về Tổng cầu tăng 20 triệu đô?
chi 20 triệu đô hàng hóa dịch bao nhiêu? 25 triệu đô?
để chi tiêu cho vụ quốc phòng, 18 triệu đô?
quốc phòng nhiều lao động
được thuê, sản
lượng tăng

7
 1/3/2017

Tác động số nhân

Tăng thu nhập của
người tiêu dùng thông
20 triệu đô chi cho mua qua lương
sắm hàng hóa và dịch vụ C↑
quốc phòng Tăng thu nhập của
chủ doanh nghiệp
thông qua lợi nhuận

G↑ Các doanh nghiệp

phản ứng bằng cách
tăng đầu tư I↑
( hệ số gia tốc đầu tư)

Hiệu ứng số nhân

Ban đầu G tăng $20 P

triệu đô dịch chuyển
đường AD sang AD2.
Y tăng làm C tăng, dịch AD2 AD3
AD1
chuyển đường tổng cầu
ra xa hơn (AD3).
P1
$20 triệu

Y1 Y2 Y3 Y

CHAPTER 34 THE INFLUENCE OF

MONETARY AND FISCAL POLICY

8
 1/3/2017

Công thức số nhân chi tiêu

Khuynh hướng tiêu dùng biên (MPC), tỷ phần thu nhập tăng
thêm mà các hộ gia đình chi cho tiêu dùng.
Ví dụ: MPC = 0.75. Y tăng 100 USD, C sẽ tăng 0.75× 100 = 75
USD
0<MPC <1

MPC = 0.75, chính phủ tăng G 20 triệu đô, thu nhập người lao
động và chủ doanh nghiệp tăng 20 triệu đô, C tăng bao nhiêu?

Công thức số nhân chi tiêu

G chỉ lượng thay đổi của G,
Y và C là lượng thay đổi sau cùng của Y và C
Y = C + I + G + NX định nghĩa
Y = C + G I và NX không thay đổi
Y = MPC Y + G do C = MPC Y
1 giải ra Y
Y = G
1 – MPC

Công thức số
nhân
CHAPTER 34 THE INFLUENCE OF
MONETARY AND FISCAL POLICY

9
 1/3/2017

Bài tập
1. MPC = 0.75, số nhân bằng bao nhiêu?
2. Giải thích tại sao số nhân luôn lớn hơn 1? Giải thích ý nghĩa của
việc số nhân luôn lớn hơn 1?

Các ứng dụng khác của tác động số nhân

số nhân = 4,
Suy thoái ở hải ngoại khiến cho Thu nhập quốc gia AD giảm bao
xuất khẩu ròng của Việt Nam giảm, tiêu dùng nhiêu?
giảm 10 triệu đô giảm

số nhân = 4,
AD tăng bao
Thị trường cổ phiếu bùng nổ làm
Thu nhập quốc gia nhiêu?
tăng của cải người tiêu dùng,
tăng, tiêu dùng
kích thích chi tiêu cho hh& dv,
tăng hơn nữa
tiêu dùng tăng 20 triệu đô

10
 1/3/2017

Tác động lấn át

Tác động của chính sách tài khóa
lên tổng cầu theo hướng ngược lại
với tác động của số nhân chi tiêu

Tăng G làm dịch Lãi suất tăng làm Tổng cầu tăng
chuyển đường giảm tiêu dùng một lượng nhỏ
AD sang phải, và đầu tư hơn lượng G
đồng thời làm tăng
tăng lãi suất

Hiệu ứng lấn át hoạt động như thế nào?

G tăng $20triệu ban đầu dịch chuyển AD sang phải một
lượng bằng $20 triệu
Lãi suất P
MS

AD2
r2 AD1 AD3

P1
r1
MD2 $20 billion

MD1
M Y1 Y3 Y2 Y

Nhưng Y tăng làm tăng MD và r, do đó giảm AD.

CHAPTER 34 THE INFLUENCE OF
MONETARY AND FISCAL POLICY

11
 1/3/2017

Tác động của gia tăng mua sắm chính phủ lên
tổng cầu

Hiệu ứng Hiệu ứng

số nhân lấn át

Tổng cầu tăng nhiêu hơn hay ít hơn G phụ

thuộc vào quy mô số nhân và tác động lấn át

Bài tập
Nền kinh tế đang trong tình trạng suy thoái. Dịch chuyển tổng cầu một
lượng bằng 200 tỷ đô sẽ giúp kết thúc cuộc suy thoái ( đưa sản lượng
về mức tự nhiên).
1. MPC = 0.8, giả sử không có hiệu ứng lấn át, chính phủ phải tăng chi
tiêu bao nhiêu để thoát khỏi tình trạng suy thoái?
2. Nếu có hiệu ứng lấn át, chính phủ phải tăng lượng chi tiêu lớn hơn
hay nhỏ hơn 200 tỷ?

12
 1/3/2017

Thay đổi thuế

Khi chính phủ giảm thuế thu nhập cá nhân, tiền lương nhận về của người
dân sẽ cao hơn. Người dân dành một phần trong số thu nhập gia tăng để
tăng tiêu dùng, tổng cầu tăng.

Độ lớn của dịch chuyển tổng cầu chịu tác động của số nhân Tác động của số nhân
và lấn át, có thể lớn hơn hoặc nhỏ hơn sự thay đổi của
ΔY = ΔT
thuế

Nhận định thay đổi thuế là tạm thời hay vĩnh

viễn cũng tác động đến quy mô thay đổi tổng
cầu

Bài tập
Giả định nền kinh tế đang ở mức cân bằng. Chính phủ tăng thuế
1. Điều này tác động lên tổng cầu như thế nào? Sản lượng bị ảnh
hưởng như thế nào?
2. Nếu NHTW quyết định sử dụng chính sách tiền tệ để đưa tổng cầu
về mức cân bằng, NHTW phải sử dụng chính sách tiền tệ mở rộng
hay thắt chặt? Giải thích bằng đồ thị

13
 1/3/2017

Kết hợp giữa chính sách tài khóa và chính sách

tiền tệ
Chính sách tiền tệ do NHTW thực hiện là yếu tố quan trọng
tác động đến tổng cầu. Ngoài ra còn có yếu tố quan trọng
khác là các chính sách tài khóa do quốc hội ban hành. Nếu
phản ứng một cách phù hợp, những thay đổi kết hợp giữa
chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ có thể giữ cho tổng
cầu hàng hóa và dịch vụ không bị ảnh hưởng.

Sử dụng các công cụ chính sách

để bình ổn tổng cầu và kết quả
là bình ổn sản xuất và việc làm

Trường hợp ủng hộ chính sách bình ổn chủ

động
Theo Keynes, tổng cầu biến động là do những làn sóng bi quan và lạc
quan không có cơ sở ( tâm lý bầy đàn) và do đó nhấn mạnh vai trò của
chính phủ trong việc thay đổi tổng cầu nhằm bình ổn nền kinh tế.
• Khi có làn sóng bi quan, người tiêu dùng giảm chi tiêu tiêu dùng và
doanh nghiệp giảm chi tiêu đầu tư, GDP giảm xuống dưới mức tự
nhiên, chính phủ cần thực hiện chính sách tài khóa hay tiền tệ mở
rộng để bình ổn nền kinh tế
• Khi có tâm lý quá lạc quan xuất hiện, hộ gia đình và doanh nghiệp tăng
chi tiêu, GDP tăng trên mức tự nhiên, gây áp lực lạm phát, chính phủ
cần thực hiện chính sách tài khóa hay tiền tệ thặt chặt để bình ổn nền
kinh tế.

14
 1/3/2017

Trường hợp không ủng hộ chính sách bình ổn

chủ động
Một số nhà kinh tế cho rằng chính phủ nên hạn chế việc tác động lên nền
kinh tế trong ngắn hạn bằng các chính sách tài khóa và tiền tệ, đồng thời
nghi ngờ tác dụng của các chính sách này trong thực tế
• Độ trễ trong chính sách tiền tệ: cs tiền tệ tác động lên đầu tư thông qua
lãi suất, cần ít nhất 6 tháng để để có thể tác động lên sản lượng và việc
làm.
• Độ trễ trong chính sách tài khóa: ở Hoa Kỳ, thay đổi trong chi tiêu chính
phủ và thuế phải được thông qua các ủy bản thuộc quốc hội ở lưỡng viện,
sau đó mới được tổng thống ký ban hành luật, do đó có thể mất hàng
tháng

Các nhân tố bình ổn tự động

Những thay đổi trong chính sách tài khóa kích thích tổng
cầu khi nền kinh tế đi vào suy thoái mà không cần đến
hành động có chủ đích của các nhà hoạt động chính sách

Thay đổi chi tiêu:

Thay đổi thuế:
Khi xảy ra suy thoái, thu nhập giảm,
thuế lương và thuế doanh nghiệp
cũng giảm, số thu thuế của chính phủ
sẽ giảm. Sự cắt giảm thuế tự động
này kích thích tổng cầu và giảm độ
lớn của biến động kinh tế
Khi xảy ra suy thoái, thu nhập giảm,
nhiều người mất việc làm, sẽ có
nhiều đơn xin nhận trợ cấp bảo hiểm
thất nghiệp, phúc lợi và các hỗ trợ
khác. Chi tiêu chính phủ sẽ tăng, kích
thích tổng cầu và giảm tác động của
biến động kinh tế

15
 1/3/2017

Bài tập
Đối với mỗi sự kiện dưới đây:
- Phân tích tác động ngắn hạn lên sản lượng ( sử dụng mô hình tổng
cung tổng cầu)
- Xác định NHTW cần thay đổi cung tiền và lãi suất như thế nào để bình
ổn nền kinh tế
1. Để cân bằng ngân sách, chính phủ cắt giảm chi tiêu.
2. Thị trường chứng khoán bùng nổ, làm tăng của cải người tiêu dùng.
3. Chiến tranh xảy ra ở Trung Đông làm giá dầu tăng.

16