Aydın AYT Biyoloji Soru Bankası

Bu kitabın her hakkı saklıdır ve MİRAY EĞİTİM
HİZMETLERİ YAYINCILIK İNŞ. TUR. SAN. VE TİC. LTD.

ŞTİ.’ne aittir. 5846 sayılı yasanın hükümlerine göre
kitabın düzeni, metni, soru ve şekilleri kısmen de olsa
hiçbir şekilde alınıp yayımlanamaz, otokopi ya da
başka bir teknikle çoğaltılamaz.
ISBN: 978 - 605 - 06277 - 8 - 7

Yayıncı Sertifka No: 41263
YAYIN YÖNETMENİ / KOORDİNATÖRÜ BETÜL BİBEROĞLU
BİLİMSEL İNCELEME FERİDE KULA
YAYIN EDİTÖRÜ AYŞE İPEKÇİ GÜLTEKİN
DİZGİ / GRAFİK AYDIN YAYINLARI DİZGİ BİRİMİ
BASIM YERİ ERTEM BASIM LTD. ŞTİ. / 0312 640 16 23
www.aydinyayinlari.com.tr
0312 418 10 02 • 0850 577 00 71 0312 418 10 09
0533 051 86 17 aydinyayinlari aydinyayinlari
info@aydinyayinlari.com.tr
****
İSTİKLÂL MARŞI
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı:
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.
O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı:
O benimdir, o benim milletimindir ancak. Verme, dünyaları alsan da bu cennet vatanı.
Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?
Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda!
Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Huda,
Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl.
Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda.
Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl.
Ruhumun senden İlâhî, şudur ancak emeli:
Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım.
Değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli.
Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!
Bu ezanlar -ki şehadetleri dinin temeli-
Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım.
Ebedî yurdumun üstünde benim inlemeli.
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.
O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım,
Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar,
Her cerîhamdan İlâhî, boşanıp kanlı yaşım,
Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var. Fışkırır ruh-ı mücerret gibi yerden na’şım;
Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, O zaman yükselerek arşa değer belki başım.
Medeniyyet dediğin tek dişi kalmış canavar?
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!
Arkadaş, yurduma alçakları uğratma sakın; Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.
Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl;
Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın; Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyyet;
Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın. Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl!
Mehmet Âkif ERSOY

GENÇLİĞE HİTABE
Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.
Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi,
seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuri-
yeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şeraitini
düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine
kastedecek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile
ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin
her köşesi bilil işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere, memleketin
dâhilinde iktidara sahip olanlar gaet ve dalâlet ve hattâ hıyanet içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri
şahsî menfaatlerini, müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde harap ve bîtap
düşmüş olabilir.
Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen, Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtar-
maktır. Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur.
Mustafa Kemal Atatürk

ÖN SÖZ
Sevgili Genç,
Sen sandığından çok daha azlasısın! Geleceğin mimarı, bir bütünün parçasısın. Bireysel olarak kendini ne kadar geliştirirs-
en geleceğe en büyük, en güzel katkıyı sağlamış olacaksın. Bu yolda ilk heden; kendini iade edebilen, iletişim kurabilen,
bilgi ve teknolojiyi hedeferi doğrultusunda kullanabilen bir birey olmak olmalı. Bütün bunları yaparken insana, düşünceye,
ahlaki değerlere ve kültürel mirasa saygılı olmalı ve bu değerleri yaşatmalısın. Bütün bu beceri ve değerlere sahip olabilmek
için yapacağın yegane şey aldığın eğitim ve öğrenimi doğru şekillendirebilmek. Bu yolda yazarlarımızın çok boyutlu düşünüp
planlayarak hazırladıkları bu kitabın eğitim – öğrenim hayatına sağlayacağı en küçük katkı bile bizi son derece mutlu edecektir.
Değerli Öğretmenler,
Geleceğimizin teminatı gençlerin yukarıda belirttiğimiz nitelikte bireyler olarak yetişmeleri kuşkusuz önce ailelerinin son-
ra da sizlerin katkılarıyla gerçekleşecek. Bu kutsal görevde başarınızın sırrı başta insanî değerleriniz olmak üzere yöntem ve
teknikleriniz olacaktır. Bu büyük sorumluluğu gerçekleştirme yolunda elinizdeki bu kaynak belki çok küçük bir etken olacak
ancak küçük adımların büyük yeniliklerin habercisi olduğu düşüncesiyle AYDIN Yayınları olarak AYDIN Nesiller yetiştirme yol-
unda daima yanınızda olacağımızı bilmenizi isteriz.
Küçük adımlarınızla büyük değişimlere katkı sağlamanız dileğiyle…
AYDIN YAYINLARI AİLESİ

R
İÇİNDEKİLE
1. BÖLÜM SİNİR SİSTEMİ (6 Test)............................................................................... 7

2. BÖLÜM DUYU ORGANLARI (3 Test)........................................................................ 19
3. BÖLÜM ENDOKRİN SİSTEM (7 Test) ....................................................................... 25
4. BÖLÜM DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ (8 Test) ....................................................... 39
5. BÖLÜM SİNDİRİM SİSTEMİ (7 Test) ........................................................................ 55
6. BÖLÜM DOLAŞIM SİSTEMİ (8 Test) ........................................................................ 69
7. BÖLÜM BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ (2 Test) ...................................................................... 85
8. BÖLÜM SOLUNUM SİSTEMİ (6 Test)....................................................................... 89
9. BÖLÜM BOŞALTIM SİSTEMİ (6 Test) ....................................................................... 101
10. BÖLÜM ÜREME - EMBRİYONİK GELİŞME (4 Test) ................................................... 113
KARMA (4 Test)......................................................................................... 121
11. BÖLÜM KOMÜNİTE VE POPÜLASYON EKOLOJİSİ (12 Test) ...................................... 129
12. BÖLÜM NÜKLEİK ASİTLER – PROTEİN SENTEZİ (10 Test) ......................................... 153
13. BÖLÜM BİYOTEKNOLOJİ (6 Test) ............................................................................ 173
KARMA (2 Test)......................................................................................... 185
14. BÖLÜM FOTOSENTEZ – KEMOSENTEZ (10 Test)...................................................... 189
15. BÖLÜM FERMENTASYON – HÜCRESEL SOLUNUM (10 Test) .................................... 209
KARMA (5 Test)......................................................................................... 229
16. BÖLÜM BİTKİLERDE DOKU – ORGAN YAPISI VE MADDE TAŞIMASI (7 Test)............... 239
KARMA (1 Test)......................................................................................... 253
17. BÖLÜM BİTKİLERDE BESLENME VE BİTKİ HORMONLARI (3 Test) ............................ 255
18. BÖLÜM BİTKİLERDE EŞEYLİ ÜREME (5 Test)............................................................ 261
19. BÖLÜM CANLILAR VE ÇEVRE (4 Test) ..................................................................... 271
TEST 1 Sinir Sistemi (Nöron ve İmlups İletimi) 1 BÖLÜM
1. Aşağıda bir sinir hücresinin şekli verilmiştir. 4. İmpulsun geçmekte olduğu bir nöronda aşağıdakilerden 1
dördü kolaylıkla denetlenebilen birer gözlem, bir tanesi 2
I V bu gözlemlere dayanılarak ulaşılan bir sonuç niteliğin-
II III dedir. 3
IV
Bu sonuç aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? 4
A) Glikoz tüketimi artar. 5
B) Oksijen tüketimi artar.
6
C) Karbondioksit üretimi artar.
Numaralandırılmış kısımlardan hangisi tüm nöron
D) Sıcaklık artar.
7
çeşitlerinde bulunmaz?
E) İmpuls iletimi için enerji gerekir. 8
A) I B) II C) III D) IV E) V
9
10
11
5. Sinir hücresinde, alınan uyartı sonucu meydana gelen 12

elektrokimyasal değişikliklere impuls denir.
2. Sinir doku için aşağıdakilerden hangisi söylene- 13
mez? Sinir hücresinde,
14
I. Na + iyonlarının hücre içine geçmesi
A) Hücre uzantılarından kısa olan dendrit, uzun olan
II. Karbondioksit artışı 15
aksondur.
B) Çevresel sinir sisteminin nöronlarında Schwann III. Glikoz ve oksijen tüketimi 16
hücreleri miyelin kılıf oluşturur. IV. Hücre zarının dış yüzeyinin negatif yüklü olması
17
C) Sinir hücrelerinin sentrozomu yoktur ve bölünemez-
durumlarından hangileri, impulsun alınması ve ta-
ler. 18
şınmasında etkili olan kimyasal değişikliklerdendir?
D) Aksondaki hasar onarılabilir. 19
A) Yalnız II B) I ve IV C) II ve III
E) Her nörüonda gövdenin bir ucunda tek dendirit, diğer
ucunda çok sayıda akson bulunur.. D) III ve IV E) I, II ve IV
6. Depolarize durumdaki nöron ikinci bir uyartıya cevap

3. Uyarılan sinirlerde, kimyasal nitelikte sinyal iletimi veremez.
olduğuna aşağıdakilerden hangisi kanıtlar?
Aşağıdakilerin hangisi olduktan sonra ikinci bir uya-
SİNİR SİSTEMİ
A) Sinyalin dendritlerden aksonlara doğru taşınması rıyla impuls oluşur?

B) Aksonlarda pozitif ve negatif iyonların yer değiştir-
A) Uyartının eşik değerini geçmesi
mesi
+
C) Nöron zarlarında lipoprotein bulunması B) Na ’ nın nöronun dışına çıkması
D) Bir nörondan diğer bir nörona doğru hormon salgı- C) Engelleyici sinaps oluşması
lanması D) ‹mpuls hızının yavaşlaması
+
E) Nöronların bölünme yeteneğinden yoksun olması E) K ’ nın hücre dışına çıkması
7
BÖLÜM Sinir Sistemi (Nöron ve İmlups İletimi)
7. Aşağıda iki farklı nöron gösterilmiştir. 9. Polarizasyon durumundaki bir sinir hücresi ile ilgili,
1
I. Zarın iç kısmı negatif, dış kısmı pozitif yüklüdür.
2
II. Zarın dış kısmında Na+ iyonları, iç kısmında K+ iyon-
3 ları fazladır.
III. Na+ ve K+ ‘un hücrenin içi ile dışı arasındaki yoğun-
4
I II III luk farkı aktif taşımayla sağlanır.
5
ifadelerinden hangileri doğrudur?
6 Bu nöronlardaki numaralı bölgelerle ilgili verilenler-
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
den hangisi yanlıştır?
7 D) II ve III E) I, II ve III
A) ‹mpuls iletim hızı çoktan aza doğru, III – I – II şeklin-
8 dedir.
9 B) II. bölgede uyartı iletimi elektriksel yolla olur.

C) I. nöron, başka bir nöronun akson uçlarıyla bağlantı
10
yapıyor olabilir.
11 D) I. ve III. bölgede glikoz ve oksijen tüketimi olur.
12 E) III. nöron merkezi sinir sisteminde bulunailir.
13
14
15
16
17
8. Bir sinir hücresinde, uyartı iletim yönü dendritten aksona 10. Bir sinir hücresinde, uyartının geçmesi sırasında akson-
18
doğru, sinapslarda ise aksondan dendrite doğrudur. daki değişimler aşağıda gösterilmiştir.
19
Sinir hücresi
İletim yönü
iletim yönü
I. I II III
+++ ––– +++
––– +++ –––
II.
––– +++ –––
Akson ucu
+++ ––– +++
III.
IV . Akson gövdesindeki numaralı bölgeler ile ilgili aşa-

SİNİR SİSTEMİ
ğıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. bölge repolarizasyon halindedir.

Uyartı iletim yönleri gösterilen yukarıdaki şekiller- B) II. bölge depolarizasyonu ifade eder.
den hangileri yanlıştır? C) III. bölgede nöron içinde K+ iyonları fazladır.
A) Yalnız II B) Yalnız IV C) III ve IV D) III. bölge polarizasyon halindedir.
D) I, II ve III E) I, III ve IV E) I. bölgede nöronda oksijen tüketimi olmaz.
8 1B 2E 3D 4E 5C 6B 7B 8C 9E 10E
1. Bir sinir hücresinde, uyartının şiddeti, frekansı ve 4. Aşağıdakilerden hangisi sinapslarla ilgili doğru bir 1
süresi, açıklama değildir? 2
I. ‹mpuls hızını A) İlk değerlendirmeler sinapslarda yapılır.
3
II. ‹mpuls sayısını B) Sinapslarda uyartı iletimi akson ucundan dendirite
III. Efektörün tepki derecesini doğrudur. 4
verilenlerden hangilerini etkiler? C) Sinapslar sadece sinir hücreleri arasında bulunur. 5
D) Asetikolin, bazı sinapslarda uyartının geçişini sağlar.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 6
E) Sinapslarda impuls iletim hızı nörondaki iletim hızın-
D) I ve II E) II ve III
dan düşüktür. 7
10
2. Sinir hücrelerine gelen her uyarı impuls oluşumuna ne-
den olmaz. Ancak eşik değerinde ve üzerindeki uyarı- 11
lar impuls oluşturabilir. Bir sinir hücresi, eşik değerin-
12
deki ve üzerindeki tüm uyarılara aynı özellik ve hızda 5. Bir uyarının duyu organlarıyla alınması ve tepki or-
impuls oluşturarak cevap verir. Bir sinir hücresinde ganlarıyla uygun cevabın verilmesinde, salgılanan 13
meydana gelen impuls, sinapslardan tüm komşu sinir son kimyasal sinyalin yönü aşağıdakilerden hangi-
hücrelerine aktarılamaz. 14
sinde verilmiştir?
Bu bilgilere dayanarak, A) Duyu nörondan ara nörona 15
I. Sinir hücreleri uyartılara, “ya hep, ya hiç” biçiminde B) Ara nörondan duyu nörona 16
tepki gösterir. C) Motor nörondan salgı bezine
17
II. Sinapslar sayesinde tüm vücut organları gereksiz D) Motor nörondan ara nörona
yere uyarılmamış olur. 18
E) Salgı bezinden motor nörona
III. Tüm sinir hücrelerinde uyartı iletim hızı aynıdır.
19
IV. ‹mpulslar nöronda kimyasal yolla taşınır.
sonuçlarından hangilerine varılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
6. Acının hissedilmesini engelleyen morn maddesi-

nin etki mekanizması,
I. Akson uçlarından salgılanan nörotransmitter made

3. Sağlıklı bir insanda bulunan bir nöron, miktarını artırma
SİNİR SİSTEMİ
I. Kas II. Nöronlar arasındaki sinaptik bölgelerde impuls geçi-

II. Reseptör hücre şini engelleme
III. Salgı bezi III. Nöronlarda impuls oluşumunu hızlandırma
yapılarından hangileriyle sinaps yapabilir? durumlarından hangileri ile açıklanabilir?
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) II ve III
9
7. Sinir hücrelerinde uyartının iletilmesi ile ilgili aşağı- 9. Sinapslarla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yan-
1
da verilen bilgilerden hangisi doğru değildir? lıştır?
2
A) ‹mpuls iletim yönü, bir nöron boyunca dentritten ak-
A) ‹ki sinir hücresinin bağlantı kurduğu yerdir.
3 sona doğrudur.
B) Uyartının ilk değerlendirme ve kontrol yeridir.
B) Miyelinli nöronlarda impuls iletimi daha hızlıdır.
4 C) Sinapsa gelen uyartı komşu nörona aktarılıyorsa,
C) Sinir hücresi boyunca impuls iletimini nörotransmit- buna kolaylaştırıcı sinaps denir.
5 ter maddeler sağlar.
D) Sinaptik aralıkta ATP harcanır.
6 D) ‹mpuls iletimi sırasında nöronda elektrokimyasal
E) Sinapslarda uyartı iletimi akson uçlarından nöront-
değişiklikler olur.
7 ransmitter maddelerin salgılanması ile gerçekleşir.
E) ‹letim için gerekli enerji, sinir hücresi tarafından sağ-
8 lanır.
10
11
12
13
10. Aşağıdaki grafiklerin I.’si tek bir sinir telinde, II.’si ise çok
14 sayıda sinir telinden oluşan bir sinir kordonunda uyartı
şiddetine bağlı olarak verilen tepkileri (aksiyon potansi-
15 8. Bazı sinir hücrelerinin birbirleriyle bağlantısı aşağıdaki
yeli) göstermektedir.
şekilde gösterilmiştir.
16
Aksiyon
potansiyeli
17
Uyartı
şiddeti
18 Eşik
değer
19 I
Aksiyon
potansiyeli
impuls yönü
Uyartı
şiddeti
Eşik
değer
Sinir hücrelerinin arasında şekildeki gibi bir düzen II
olması;
Buna göre,
I. İmpuls iletim hızını arttırmak.
I. Farklı sinir tellerinin uyarılma eşiği aynı değildir.
II. İmpulsun gerektiğinde sadece ilgili olan bölgelere
II. Eşik değerin altındaki uyarılar nöronlarda aksiyon
SİNİR SİSTEMİ
gönderilmesini sağlamak.
potansiyeli oluşturmaz.
III. İmpulsun gerektiğinde birden fazla bölgeyi etkileme-
sini sağlamak. III. Uyartı şiddetinin artırılması, sinir kordonunda impuls
iletimini hızlandırarak tepki şiddetini arttırır.
amaçlarından hangilerini gerçekleştirmeye yönelik-
tir? sonuçlarından hangilerine varılabilir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III
10 1E 2C 3E 4C 5C 6B 7C 8D 9D 10B
3. Grakteki d ve e ile ilgili, 1

Açıklama:
I. “d” kısmında zar potansiyeli doruk değerdedir. 2
Uyarılan nöronun zar potansiyelinde meydana gelen
hızlı değişikliğe aksiyon potansiyeli (sinir impulsu) denir. II. “e” kısmı aksiyon potansiyelinin depolarizasyon aşa- 3
masıdır.
Grakte aksiyon potansiyeli gösterilmiştir.
4
III. “e”’de; kapılı Na+ kanallarının kapalı, kapılı K+ ma-
d
+40 nallarının açık olduğu gözlenir. 5
Zar potansiyeli (mV)
numaralı açıklamalardan hangileri doğrudur? 6

0 c e
D) I ve III E) II ve III
–50 b 8
g
–70
a f 9
10
1, 2, 3, 4 ve 5. sorular grağe göre çözülmelidir.
11
1. Grakte a haryle gösterilen kısımla ilgili, aşağıdaki- 12

lerden hangisi yanlıştır?
4. Grakle ilgili aşağıda bazı kavramlar verilmiştir. 13
A) Dinlenme potansiyelidir. I. Polarizasyon 14
B) Akson zarındaki hem Na+, hem de K+’nın kapılı ka- II. Depolarizasyon
nalları kapalıdır. 15
III. Repolarizasyon
C) Konsantrasyon farkı nedeniyle akson zarındaki ka-
IV. Hiper polarizasyon 16
pısız kanallardan K+ hücre dışına, Na+ hücre içine
difüzyonla geçer. Numaralı kavramlar ile grakteki harer aşağıdakile- 17
+ + + + rin hangisinde doğru eşleştirilmiştir?
D) Akson zarındaki Na – K pompası, Na ve K ’nın di-
18
füzyonuna karşı iş yapar. ATP kullanarak üç Na+’nın I II III IV
hücre dışına, iki K+’nın hücre içine taşınmasını sağ- ____ ____ ____ ____
19
lar. A) a b c g
E) Na+ – K+ pompası sayesinde sinir hücresinde dış ta- B) a, g c e f
raf (–) iç taraf (+) olur. C) c e d f
D) f b e a, g
E) b, f c, e d a
2. Grakte a, b ve c hari kısımlarla ilgili aşağıdakiler-

A) Grakte “a”, polarizasyon olarak isimlendirilir.

B) Grağin “a” kısmında; Na+ – K+ pompası sayesinde
SİNİR SİSTEMİ
Na+ hücre dışında, K+ hücre içinde fazladır.

C) Sinir uyarıldığında zarın kapılı Na+ kanalları açılır,
böylece –70 mV olan zar potansiyeli artar.
5. Grakte hangi hari kısımlarda Na+ – K+ pompası
D) Grakteki “b” depolarizasyonu, “c” ise eşik değer po-
çalışmaktadır?
tansiyelini ifade eder.
E) Grağin “c” kısmında akson zarındaki kapılı Na+ ka- A) a – g B) b – c C) c – d
nalları açık, kapılı K+ kanalları kapalıdır. D) d – f E) b, c, e
11
6. Nöronlarda uyartı iletimi elektrokimyasal yolla, nöronlar 8. Aşağıda bir sinir impulsunun iletilme modeli gösterilmiş-
1
arası bağlantı yerleri olan sinapslarda ise kimyasal yolla tir.
2 yapılır. Bu yüzden sinapslarda uyartı iletimi yavaşlar.
678
+ + + + + + + + + x
3 X, Y ve Z kaslarını uyaran nöronların dizilimi aşağıda
K Nöron zarı
gösterildiği gibidir. – – – – – – – – –
678
4 y
I II III
5 Uyartı
X kası
678
6 – + + + + + + + + x
I II
Uyartı
Y kası
L
7 + – – – – – – – –
678
Na
+ y
8 Uyartı I II III IV
Z kası
9
678
– – + + + + + + + x
10 I. nöronlar, aynı anda ok yönünde uyarıldığında, M
+ + – – – – – – –
678
oluşan impulsların kaslara ulaşma süresi, kısadan
11 Na
+ y
uzuna doğru nasıl sıralanır?
12
A) Y – X – Z B) Z – X – Y C) X – Y – Z +
678
K
13 + – – – + + + + + x
D) Y – Z – X E) X – Z – Y
N
– + + + – – – – –
678
14
Na
+ y
15
+
678
16 K
+ + + – – – + + + x
7. Bir sinir hücresine saniyede 10 kez aynı şiddette uyarı
17 veriliyor. P
– – – + + + – – –
678
18 Na
+ y
Sinir hücresindeki,
19 • impuls iletim hızı: B1

(x: Hücre dışı / y: Hücre içi)
• İmpuls sayısı: C1
ile ifade ediliyor. Gösterilen model ile,
Daha sonra aynı sinir hücresine saniyede 20 kez ilk ve- I. Polarizasyon
rilen şiddetteki kadar uyarı veriliyor. Sinir hücresindeki, II. Depolarizasyon
• impuls iletim hızı: B2 III. Repolarizasyon ve depolarizasyon
• İmpuls sayısı: C2
kavramları aşağıdakilerin hangisinde doğru eşleşti-
ile ifade ediliyor. rilmiştir?
B1, B2, C1, C2 değerleriyle ilgili, I II III

____ ____ ____
SİNİR SİSTEMİ
I. B1 = C2
A) K M P
II. B1 < B2 B) K L, M N, P
III. C1 < C2 C) L M N, P
numaralı gösterimlerden hangileri doğru olur? D) L M, N P
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) M L N
D) II ve III E) I, II ve III
12 1E 2D 3D 4B 5A 6A 7C 8B
TEST 4 Sinir Sistemi (Merkezi Sinir Sistemi) 4 BÖLÜM
1. Bir insanın uyku sırasında yanında konuşulanları 4. Bir insanın sinir sistemine ait aşağıdaki bölümler- 1
duymaması, sinir sisteminde bulunan, den hangisinin zedelenmesi ani ölüme neden olur? 2
I. Uç beyin A) Omurilik B) Omurilik soğanı
3
II. Beyincik C) Beyin kabuğu D) Beyincik
III. Omurilik soğanı E) Hipotalamus 4
yapılarından hangilerinin devre dışı kalması sonucu 5

gerçekleşir?
6
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
7
8
9
5. Aşağıdakilerden hangisi hipolatamusun fonksiyon-
larından biri değildir? 10
A) Vücudun su dengesini sağlama
11
B) Korku ve heyecan kontrolü
C) Kas hareketleri arasındaki uyum ve dengeyi sağla- 12
ma
2. Hipotalamus, bütün organların veya organ sistemlerinin 13
D) Endokrin sistemin çalışmasına kontrol etme
fonksiyonlarında düzenleyici görevler yapar. 14
E) Vücut sıcaklığını düzenleme
Hipotalumusun görev aldığı aşağıdaki fonksiyon-
15
lardan hangisi, doğrudan neslin devamı için gerek-
lidir? 16
17
A) Vücut sıcaklığı
B) Vücut ağırlığının kontrolü ( açlık, tokluk) 6. Aşağıda sinir sistemiyle ilgili bazı bilgiler verilmiştir. 18
C) Vücudun su dengesi ve susamanın kontrolü – Uykuda dinlenmeyi sağlayan temel unsur beyinde 19
oluşan metabolik artıkların uzaklaştırılmasıdır.
D) Eşeysel yönelme ve olgunlaşma
– Uykuda tam dinlenme olabilmesi için karanlık ve
E) Heyecanın kontrolü
sessiz bir ortamda yatılmalıdır.
– Rüya anında beyin tam dinlenme halinde değildir.
Bunlarla ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapı-

lamaz?
A) Sinir sisteminin hızlı çalışması sırasında metabolik

artık birikimi gerçekleşir.
SİNİR SİSTEMİ
B) Aydınlık ve gürültülü ortamda sinir sistemi uyarıl-

3. Hipotalamus aşağıdaki görevlerden hangisinin de-
maya devam eder.
netlenmesinde etkili değildir?
A) Uyku C) Rüya görülmesi metabolik artık birikimini devam et-
tirir.
B) İştah
C) Kan basıncı D) Sinir sistemine gelen uyartı minimum iken dinlenme
maksimumdur.
D) Karbonhidrat ve yağ metabolizması
E) Öğrenme E) Uyku halinde sinir sisteminde metabolizma durur.
13
BÖLÜM Sinir Sistemi (Merkezi Sinir Sistemi)
7. Bir sinir hücresinde impuls iletimi sırasında meyda- 10. Sinir hücresinin akson uçlarında sinaptik yumrular bulu-
1
na gelen değişimlerle ilgili olarak çizilen aşağıdaki nur. Bu yumrularda çok sayıda mitokondri ve küçük ke-
2 graklerden hangisi doğru değildir? secikler vardır. Kesecikler içinde impulsun komşu nöro-
na iletimini sağlayan nörotransmitterler depolanır.
3 A) Açığa çıkan ısı B) Kullanılan ATP
miktarı
Aşağıdakilerden hangisi nörotransmitter çeşitlerin-
4 den biri değildir?
5 Zaman Zaman A) Noradrenalin B) Sekretin

C) Dopamin D) Adrenalin
6 C) Enzim faaliyeti D) İmpuls hızı
E) Asetilkolin
7
8 Zaman Zaman
9
E) Glikoz miktarı
10
11
Zaman
12
13
11. Vücuttaki su dengesi, karbonhidrat ve yağ metabo-
14 lizması, vücut ısısı, kan basıncı ve eşeysel yönelme-
8. Beyin kabuğu, hafıza, öğrenme, değerlendirme, görme yi beynin hangi bölümü düzenler?
15 ve işitme merkezlerine sahiptir.
A) Talamus B) Hipotalamus
16 Beyin kabuğunda meydana gelen bir zedelenme, C) Omurilik soğanı D) Uç beyin
I. Tükürük bezlerinin tükürük salgısının azalması E) Beyincik
17
II. Solunumun durması
18 III. Geçmişi hatırlayamama
19 IV. Vücuttaki su dengesinin bozulması
durumlarından hangilerine neden olabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

D) III ve IV E) I, II ve IV
12. Fazla miktarda alkol alan kişilerde sırasıyla konuşma,

düzgün yürüme ve nefes alıp vermede düzensizlikler
9. Uyarıların alınması, merkezi sinir sistemine taşın-
ortaya çıkabilir.
ması ve yorumlanması sürecinde, aşağıdakilerden
hangisi tüm duyu sinirleri için aynıdır?
SİNİR SİSTEMİ
Buna göre alkol, aşağıdaki sinir merkezlerini hangi

sıraya göre etkiler?
A) ‹mpuls iletimi sırasında nöronlarda meydana gelen
değişiklikler A) Beyin kabuğu – Beyincik – Omurilik
B) Uyartıların ulaştığı yer B) Beyin kabuğu – Omurilik soğanı – Beyincik
C) Nöronlarından geçen impuls sayısı C) Beyin kabuğu – Beyincik – Omurilik soğanı
D) Reseptörlerinin uyarılma şekli D) Orta beyin – Omurilik – Hipotalamus
E) ‹mpuls iletimi sırasında harcanan enerji miktarı E) Ara beyin – Hipotalamus – Beyincik
14 1A 2D 3E 4B 5C 6E 7D 8B 9A 10B 11B 12C

1. Beyin zarlarından örümceksi zar ile ince zar arasında 3. Bir insanın koluna ve parmak ucuna iğne batırılıyor. Ba- 1
bulunan beyin – omurilik sıvısı (BOS), karıncık duvar- tırılan iki iğnenin arasındaki uzaklığa bağlı olarak, insa-
2
larından salgılanır. Ayrıca lenf ve kan kılcal damarların- nın verdiği reaksiyon dereceleri grakteki gibi oluyor.
dan sızan sıvılar da bu sıvıya katılabilir. 3
Reaksiyon derecesi
Beyin omurilik sıvısının görevleriyle ilgili, 4

Parmak ucu
I. Kan ile nöronlar arasında madde alışverişini sağlar. 5
Kol
II. Beyni şiddetli çarpma gibi mekanik etkilere karşı 6
korur. İğneler arası uzaklık
1 2 3
III. Bağırsaklardaki sindirim ürünlerini beyin ve omurili-
7
ğe taşır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur? 8
IV. Beyin ve omurilikte iyon derişiminin dengede kal- A) ‹ğneler arası uzaklık arttıkça uyarılan sinir hücresi 9
masına yardımcı olur. sayısı azalır.
ifadelerinden hangileri doğrudur? B) Parmak ucundaki reseptörler arasındaki uzaklık, kol- 10
daki reseptörler arasındaki uzaklıktan çoktur.
A) Yalnız II B) I ve II C) I, II ve III 11
C) Koldaki reseptör sayısı parmak ucundaki reseptör
D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV sayısından çoktur. 12
D) Duyu reseptörlerinin dağılımı vücudun her bölgesin-
13
de aynıdır.
E) Vücudun farklı bölgeleri aynı uyartıya farklı şiddetle 14
tepki gösterebilirler.
15
16
17
4. Merkezi sinir sistemi tarafından denetlenen bazı olaylar 18
aşağıda gösterilmiştir.
19
I. Tek ayak üstünde durma
2. Nöronların akson uçlarından salgılanan nörotransmitter- II. Çalışılan konuyu hafızaya alma
lerden asetil kolin, diğer nöronun dentrit ucunda uyartı III. Işıktaki bir cisme baktığında göz bebeğinin küçülme-
oluşturduktan sonra özel kolinesteraz enzimleri ile yıkı- si
lırlar.
IV. Reeksleri yönetme
Kolinesteraz enzimlerinin inhibitörü olan böcek ilaç- Belirtilen olaylar, merkezi sinir sisteminin hangi bö-
larının etkisine uzun süre maruz kalan bir maymun- lümleri tarafından denetlenir?
da,
I II III IV
I. Nöronlarının akson ucunda uyartı iletiminin hızlan- –––––––– ––––––––– –––––––– ––––––––
ması A) Beyincik Ön beyin Orta beyin Omurilik
SİNİR SİSTEMİ
II. İlgili dentritte sürekli uyartı oluşması B) Orta Ön beyin Omurilik Beyin
III. Nöronun hücre gövdesinde enerji tasarrufunun sağ- beyin kabuğu
lanması C) Beyincik Beyin Omurilik Orta
kabuğu beyin
durumlarından hangileri görülebilir?
D) Beyin Omurilik Hipotalamus Beyincik
E) Arka Beyin Omurilik Orta
D) I ve III E) II ve III beyin kabuğu beyin
15
5. Sıcak bir cisme dokunan kişi elini hemen çeker. 8. Ayağına çivi batan bir insanda, uyarının alınması,
1
değerlendirilmesi ve cevap verilmesi olaylarında,
2 sinir sistemine ait kısımlar hangi sıra ile görev alır?
3 A) Deri reseptörleri → Duyu nöronu → Omurilik → Mo-

tor nöron → Ayak kası
4
B) Ayak kası → Duyu nöronu → Omurilik → Motor
5 nöron → Duyu hücreleri
6 C) Deri reseptörleri → Motor nöron → Omurilik →

Bu olayla ilgili,
Duyu siniri → Ayak kası
7 I. Alışkanlık hareketi olup omurilik tarafından kontrol
edilir. D) Duyu nöronu → Motor nöron → Omurilik → Duyu
8 hücreleri → Ayak kası
II. Reeks hareketi olup omurilik tarafından kontrol
9 edilir. E) Duyu nöronu → Deri reseptörü → Kas → Motor
III. Bu sırada duyu, ara ve motor nöronlar görev alır. nöron → Omurilik
10
11
12
13
9. Şiddetli bir patlama sesiyle korkan bir insanda,
14
I. Kan basıncının artması
15 II. İrkilme ve çığlık atma
16 6. Sakin bir şekilde yürürken köpek havlaması duyan bir III. Göz bebeklerinin büyümesi
kişi, arkasına bakarak hızla kaçmaya başlıyor. IV. Kalp atışının hızlanması
17
Bu kişide sırasıyla, aşağıdaki sistemlerden hangileri tepkilerinden hangilerinin ortaya çıkmasında sinir
18 görev yapar? sistemi etkilidir?
19 A) Sinir Sistemi – Duyu organları – ‹skelet Sistemi A) Yalnız III B) II ve III C) II ve IV
B) Duyu Organları – Sinir Sistemi – Kas Sistemi D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV

C) Duyu Organları – Sinir Sistemi – Hormonal Sistem
D) Hormonal Sistem – Kas Sistemi – ‹skelet Sistemi
E) Sinir Sistemi – Duyu Organları – Hormonal Sistem
10. Bir uyarının, duyu organlarıyla alınması ve tepki or-

ganlarıyla uygun cevabın verilmesi sürecinde salgı-
lanan maddelerin etkileme yönü;
7. Aşağıdakilerden hangisi diğerlerinden farklı bir sinir
merkezinin kontrolündedir? I. Merkez nörondan duyu nöronuna
SİNİR SİSTEMİ
II. Duyu nöronundan ara nörona

A) Renkli balonları gören çocuğun sevinmesi
III. Kastan motor nörona
B) ekerini yere düşüren çocuğun üzülmesi
IV. Motor nörondan kasa
C) Sınavını hatırlayan öğrencinin heyecanlanması
durumlarından hangilerindeki gibi gerçekleşir?
D) Çok zor sorularla karşılaşan bir öğrencinin sinirlen-
mesi A) I ve II B) I ve III C) II ve IV
E) Eli sıcak ütüye değen çocuğun hızla elini çekmesi D) II ve III E) I ve IV
16 1D 2B 3E 4A 5D 6B 7E 8A 9E 10 C
1. Sağlıklı bir bireyde zyolojik olayların düzenlenmesi, 3. Omurilik soğanı ile ilgili, aşağıdaki bilgilerden han- 1
farklı sistemlerin karşılıklı etkileşimi ile gerçekleşir. gisi yanlıştır? 2
Bu duruma, A) Çarpma ve yaralanmalarda zedelenirse ölüme yol 3
I. Bir insanın korktuğu bir hayvanla karşılaşması duru- açabilir.
4
munda uzaklaşması B) Ele iğne batınca uyartıyı beyinden daha önce de-
II. Hormonun etkisiyle böbreklerden sodyum iyonları- ğerlendirerek reeks oluşturur. 5
nın geri emilimi ve böylece kan basıncının artması C) Dolaşım, solunum, boşaltım gibi hayatsal olayları 6
III. Bir insanda diz kapağının altına vurulunca alt baca- kontrol eder.
ğın ileri fırlaması D) Kan damarlarının büzülmesini ve kan basıncının
7
artmasını sağlar. 8
olaylarından hangileri örnek olabilir?
E) Beyinden omuriliğe geçen sinirlerin çaprazlandığı
yerdir.
D) I ve II E) I, II ve III
10
11
12
13
4. Kırda gezerken karşısına yılan çıkan bir kişide aşa-
14
ğıdaki olaylardan hangisi gerçekleşmez?
15
A) Kan şekeri düşer.
B) Gözbebeğinin çapı ve göze giren ışık miktarı artar. 16
C) Sempatik sinirlerin uyarısıyla böbrek üstü bezlerin- 17

den adrenalin salgılanır.
18
D) Solunum hızı artar.
2. Bir organizmada uyarının alınmasından, tepki oluşumu-
na kadar gerçekleşen süreç aşağıda verilmiştir. E) Adrenalinin etkisi, yılan kaybolduktan sonra da bir 19
süre devam eder.
Merkezi sinir sistemi
Uyarı I III Tepki

Duyu II Motor
nöronu nöron
5. Sağlıklı bir insanda,

Şemada numara ile gösterilen kısımlara, aşağıdaki-
lerden hangisi yazılmalıdır? I. İskelet kasların düzenli çalışması
I II III II. Kan basıncının ayarlanması

SİNİR SİSTEMİ
–––––––––––– ––––––––––––– ––––––––––––

III. Konuşma
A) Reseptör Ara nöron Efektör organ
IV. Sindirim kanalındaki kas faaliyeti
B) Efektör organ Ara nöron Reseptör
işlevlerinden hangileri otonom sinir sistemi tarafın-
C) Reseptör Efektör organ Ara nöron
dan yürütülür?
D) Ara nöron Reseptör Efektör organ
A) Yalnız II B) I ve III C) II ve IV
E) Efektör organ Reseptör Ara nöron D) I, II ve III E) I, II ve IV
17
6. Aşağıdaki tabloda insan vücudunda sempatik ve para- 8. Aşağıda bir reeks yayı gösterilmiştir.
1
sempatik sinirlerin çeşitli olaylar üzerindeki etkileri ve-
2 rilmiştir. Ara nöron Arka kök Gövde
3
Sinirler Kalp Tükürük Bronşlar Bağırsak
atımı salgısı hareketi
4 Motor nöron
Sempatik Artırır Azaltır Genişletir Yavaşlatır Ön kök Duyu nöronu
5
Parasempatik Azaltır Artırır Daraltır Hızlandırır
6
Otonom sinirlerle ilgili,
7 Efektör
I. Sempatik sinirler, dolaşım ve solunum sistemini hız- (Kas) Reseptör
8 landırıcı, sindirim sistemini yavaşlatıcı etkide bulu- (Duyu alıcı)
nur.
9
II. Sempatik ve parasempatik sinirler isteğe bağlı çalı-
Şematize edilen bilgilere dayanarak,
10 şan organları idare eder.
I. Ön kök işlev yapamazsa uyarılar alınamaz.
III. Sempatik ve parasempatik sinirler antagonist (birbi-
11 II. Motor nöron zedelenirse kas çalışamaz.
rine zıt) çalışır.
III. Duyu alıcılarından, merkeze impuls ileten duyu si-
12
açıklamalarından hangileri yapılabilir? nirleri omuriliğe arka kökten girer.
13
ifadelerinden hangileri söylenebilir?
14 D) I ve III E) II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
16
17
18
19
9. Omurga kanalının içine yerleşmiş olan omurilik, beyin ile
dış çevre arasında bağlantı kurar. Reeks merkezidir ve
alışkanlık hareketlerini kontrol eder.
7. ‹nsanlarda gerçekleşen, Buna göre,

I. Yeni doğan memelilerin emme davranışı I. Örgü örerken yanlış bir ilmek atılınca farkına varıl-
ması
II. Karanlık ortamdan aydınlık ortama aniden geçer-
ken gözlerin kısılması II. Sobaya değen elin aniden çekilmesi
III. Günde üç öğün yemek yiyen bir insanın yemek III. Bir deneyin yorumlanması
vakti geldiğinde açlık hissetmesi IV. Kandaki şeker oranının ayarlanması
SİNİR SİSTEMİ
IV. Gitar çalmayı unutmuş olan bir insanın bir süre son- V. Piyanoda virtiözün, farkında olmaksızın bir müzik
ra tekrar çalabilmesi parçası çalması
davranışlarından hangileri kalıtsal reekse örnek işlevlerinden hangileri omurilik tarafından yürütü-
gösterilebilir? lür?
A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III A) Yalnız I B) Yalnız IV C) II ve V
D) III ve IV E) I, III ve IV D) I, II ve V E) I, III, IV ve V
18 1E 2A 3B 4A 5C 6D 7B 8D 9C
TEST 1 Duyu Organları (Göz) 7 BÖLÜM
1. Sarı noktada görüntünün oluşması için ışık kayna- 4. ‹nsan gözünü oluşturan üç tabakayla ilgili aşağıda- 1
ğından çıkan ışınlar, kilerden hangisi söylenemez?
2
I. Arka bölümdeki jel kıvamlı sıvı A) Sert tabaka, gözdeki diğer yapıların korunmasını 3
II. Kornea sağlar.
III. Ön bölümdeki saydam sıvı B) Sert tabakadaki hücrelerin beslenmesi, damar ta- 4
IV. Göz merceği bakadaki kan damarları ile sağlanır.
5
C) Damar tabakadaki iris sayesinde, ağ tabakaya dü-
bölümlerinden hangi sıra ile geçer?
şen ışık miktarı ayarlanır. 6
A) II – III – IV – I B) I – IV – III – II D) Ağ tabakada fotoreseptörler bulunur.
7
C) II – IV – III – I D) IV – I – II – III E) Cisimlerin rengi ve şekli sert tabakada algılanır.
E) II – I – III – IV
8
10
11
5. Aşağıya, görme kusuru olan bir kişinin gözü çizilmiştir. 12
Görüntünün 13
oluştuğu yer
2. İnsanda göz uyumunu aşağıdakilerden hangisi sağ- Sarı benek

14
lar? Optik sinir
15
A) Uzaklığa göre mercek kalınlığının değişmesi 16
B) Merceğin ileri geri hareketi
Bu göz ve kişiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğ- 17
C) Çubuk ve koni reseptörlerinin ağ tabakaya farklı sa-
ru değildir?
yıda dağılmış olması 18
D) Işınların saydam tabakada kırılması A) Göz, optik eksen doğrultusunda uzamış olabilir.
19
E) Işınların kör nokta üzerine düşmesi B) Eline aldığı bir kitabı yakın mesafeden okuyabilir.
C) Uzağı net göremez.
D) ‹nce kenarlı mercekle görüntü netleşir.
E) Göz merceğinin kırıcılığı normalden fazla olabilir.
3. Aşağıda gözün yapısıyla ilgili verilen bilgilerden

hangisi yanlıştır?
DUYU ORGANLARI
6. Optik siniri tahrip edilen bir insanda, aşağıdakiler-

A) Göz sinirlerinin gözü terk ettiği bölgede fotoresep- den hangisi gerçekleşir?
tör yoktur.
B) Göz merceği ince kenarlıdır. A) Fotoreseptörler uyarılamaz.
C) Sarı benekte ters görüntü oluşur. B) Mercek ışığı kıramaz.
D) Işık kornea ve mercekte kırılır. C) Işık uyarısı beyinde değerlendirilemez.
E) Ağ tabakada bulunan melanin pigmenti göz içini ka- D) Görüntü sarı beneğe iletilemez.
ranlık bir oda haline getirir. E) Normal görme olayı gerçekleşir.
19
BÖLÜM Duyu Organları (Göz)
7. Yaşlanmaya bağlı olarak yakındaki cisimlerin net 10. Okumakta olduğu kitabı gözüne doğru yaklaştıran
1
görülememesi olan presbitliğin nedeni, aşağıdakler- sağlıklı bir öğrencinin göz uyumu sırasında,
2 den hangisinde verilmiştir? I. Mercek bağlarının gevşemesi
3 A) Göz merceğinin saydamlığını yitirmesi II. Merceğin ön yüzünün dış bükeyliğinin artması
B) Göz merceğinin esnekliğini kaybetmesi III. Kirpiksi kasların gevşemesi

4
C) Korneanın ışınları düzenli kıramaması olaylarından hangileri gerçekleşmez?
5 D) Göz yuvarlağının optik eksene dik doğrultuda uza-
ması A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
6
E) Camsı cisimdeki sıvı basıncının artması D) I ve II E) I, II ve III
7
10 11. Çubuk ve koni reseptörleri ile ilgili,

11 I. Çubuk reseptörlerinin uyarılması için gerekli olan
eşik şiddeti, koni reseptörlerininkinden daha düşük-
12 8. Göz ve görme olayıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi tür.
söylenemez?
13 II. Gece ve gündüz, hem çubuk hem de koni reseptör-
leri sürekli aktiftir.
14 A) Cismin ters görüntüsü, optik sinirle beyin kabuğun-
daki görme bölgesine iletilir. III. Retinanın her yerinde bulunabilen koni reseptörleri,
15 çubuk reseptörlerinin çevresine yerleşmiştir.
B) Retinada bulunan koni reseptörleri, cismin rengini,
16 çubuk reseptörleri şeklini algılamayı sağlar. ifadelerinden hangileri söylenemez?
C) Koni reseptörleri sarı benekte toplanmıştır.
17 A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) Işığın göze girmesini sağlayan kornea gece hayvan- D) II ve III E) I, II ve III
18 larında daha büyüktür.
19 E) Göz merceği ışığı kırarak damar tabakaya düşmesi-

ni sağlar.
12. Kırmızı bir bilye, 50 cm uzaklıkta sol omuz hizasından

başlanarak gözün optik eksenine doğru yaklaştırılırsa
bilyenin önce şekli, sonra rengi algılanır.
Bu durumla ilgili,
9. ‹nsanda önce uzaktaki parlak bir cisme sonra yakın- I. Sarı beneğin çevresinde bulunan çubuk reseptörleri
daki karanlık bir cisme bakıldığında, cismin şeklinin öncelikle algılanmasını sağlar.
DUYU ORGANLARI
I. Kornea kalınlığının değişmesi II. Sarı benekte bulunan koni reseptörleri cisim renginin
II. Göz bebeğinin büyüklüğünün iris kasları ile değiş- algılanmasını sağlar.
mesi III. Koni reseptörlerinin uyarılması için yüksek ışık şid-
III. Göz merceğinde odak uzaklığının değişmesi deti gereklidir.
olaylarından hangileri gerçekleşmez? yorumlarından hangileri yapılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) II ve III E) I, II ve III D) I ve II E) I, II ve III
20 1A 2A 3E 4E 5D 6C 7B 8E 9A 10 C 11D 12D
TEST 2 Duyu Organları (Kulak - Burun) 8 BÖLÜM
1. İnsan kulağı ile ilgili, 4. Kulakla ilgili, 1
I. Kulak kepçesi seslerin toplanmasını sağlar. I. Dengenin sağlanmasında orta kulaktaki yarım daire 2
II. İşitme duyu hücreleri salyangozda bulunur. kanalları, tulumcuk ve kesecik etkilidir.
3
III. Denge olayında orta kulakta bulunan yarım II. Tulumcuk ve kesecek yerçekimine karşı yapılan ha-
reketlerde konum değişikliğini algılamada rol oynar. 4
daire kanalları görevlidir.
III. Başımızı döndürdüğümüzde yarım daire kanalların- 5
IV. İşitmeyi sağlayan korti organı orta kulakta bulunur.
daki endolenf sıvısı hareket eder.
ifadelerinden hangileri doğrudur? 6
ifadelerinden hangileri söylenemez?
A) Yalnız I B) II ve IV C) I ve II 7
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
D) II ve III E) I, II ve III 8
10
11
12
2. Kulakta bulunan, 13
I. Korti organı
14
II. Yarım daire kanalları
5. Aşağıda insan kulağı gösterilmiştir.
15
III. Kesecik
dış kulak orta kulak iç kulak
IV. Tulumcuk 16
yarım daire
oval kanalları
yapılarının hangilerinden çıkan sinirler, beyinciğe kulak
pencere 17
yolu
impuls gönderir? kulak işitme ve
denge
kepçesi
sinirleri
18
A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III
19
D) I ve IV E) II, III ve IV
salyangoz
kulak örs
kulak zarı
memesi
çekiç üzengi östaki borusu
Kulağı oluşturan yapılarla ilgili aşağıdakilerden han-

gisi söylenemez?
A) Kulak kepçesi ses dalgalarını toplayarak dış kulak

3. Kulaktaki yapılar, yoluna verir.
DUYU ORGANLARI
I. Denge B) ‹ç kulakta bulunan yarım daire kanallarındaki sinir-

ler, beyincikle bağlantılıdır.
II. İşitme
C) Yutağa açılan östaki borusu vücudun dengesini
III. Mekanik etkileri algılama
sağlar.
verilenlerden hangilerinin gerçekleşmesinde etkili-
D) Salyangozda işitme sinirleri ve reseptörleri bulunur.
dir?
E) Orta kulaktaki çekiç, örs ve üzengi kemikleri ses
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II dalgalarını kuvvetlendirerek oval pencereden iç ku-
D) I ve III E) I, II ve III lağa aktarılmasını sağlar.
21
BÖLÜM Duyu Organları (Kulak - Burun)
6. Ses dalgalarının beyindeki işitme merkezinde ses 9. Kötü kokulu bir ortama girdiğimizde başlangıçta rahatsız
1
olarak algılanmasında, oluruz, ama bir süre sonra kokuyu almamaya başlarız.
2 I. Korti organı Bu durumun nedeni, aşağıdakilerden hangisinde ve-
3 II. Kulak zarı rilmiştir?
III. ‹şitme sinirleri
4 A) Uyarıyı doğrudan sinir hücresinin alması
IV. Kulak kemikleri
B) Koku reseptörlerinin çabuk yorulması
5 V. Oval pencere
C) Uyarının mukusta erimemesi
6 yapıları hangi sıra ile görev alır?
D) Koku duyu sinirinin talamustan geçmemesi
7 A) II – IV – I – V – III E) Koku sinirlerinin tahrip olması
B) II – IV – V – I – III
8
C) II – IV – V – III – I
9 D) II – IV – III – I – V
10 E) IV – II – V – I – III
11
12 10. Burun ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi söyle-

nemez?
13
7. İnsan kulağında gerçekleşen, A) Alınan havanın içindeki oksijen miktarını artırarak
14
soluk borusuna verir.
15 I. Otolitlerin titrek tüylü hücrelere basınç uygulaması
B) Burun boşluğunun üst tarafındaki koku alanında yer
II. Orta kulaktan sonra salyangozdaki vestibular kanal- alan sarı bölge adlı kısım, koku reseptörlerini bulun-
16 da perilen sıvısının titreşmesi durur.
17 III. Korti organındaki reseptörlerin çatı zara değmesi C) Salgıladığı mukus, havanın içindeki toz zerrecikleri-
IV. Yarım daire kanallarındaki endolenf sıvısının vücu- nin tutulmasını sağlar.
18
dun hareket ettiği yönün tersine çalkalanması D) Koku sinirleri uyartıyı talamusa uğramadan beyin ka-
19 buğuna iletir.
olaylarının hangileriyle oluşan impulslar, denge du-
rumumuzu belirler? E) Koku reseptörleri birer sinir hücresidir.
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) II ve III

D) I ve IV E) I, III ve IV
11. İnsanlarda,
DUYU ORGANLARI
I. Tat algılama
II. Tehlikeyi fark etme
8. Kalsiyum karbonattan meydana gelen ve otolit ola-
rak adlandırılan denge taşları, aşağıdakilerin hangi- III. Kaçıp uzaklaşma
sinde bulunur? durumlardan hangilerinin gerçekleştirilmesinde
A) Beyincik B) Östaki borusu koklama duyusunun da rolü olabilir?
C) Salyangoz D) Tulumcuk ve kesecik A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

E) Yarım daire kanalları D) II ve III E) I, II ve III
22 1C 2E 3E 4A 5C 6B 7D 8D 9B 10A 11E
TEST 3 Duyu Organları 9 BÖLÜM
1. Kırmızı biberin beyinde acı olarak algılanması süre- 4. Deriyle ilgili aşağıdaki açıklamalardan hangisi yan- 1
cinde, lıştır?
2
I. Kimyasal maddenin tat reseptörüne bağlanması A) Kara hayatına uyum sağlamış memelilerin derisi kıl- 3
II. Duyu sinirinde impuls oluşması larla kaplıdır.
III. Reseptör hücre zarından salınan iyonların duyu B) Soğuk havada yapısındaki kılcal damarların genişle- 4
nöronunu uyarması mesiyle ısı kaybını önler.
5
C) Üst deri, çok katlı epitel hücrelerden oluşur.
olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakilerden han-
D) Yapısındaki reseptörlerle farklı duyuların alınmasını 6
gisinde verilmiştir?
sağlar.
7
A) I – II – III B) I – III – II C) II – I – III E) Alt deri, dermis adını alır ve ter ile yağ bezlerini bu-
D) II – III – I E) III – II – I lundurur. 8
10
11
12
13
2. Reseptörlerle ilgili aşağıda verilen bilgilerden han- 5. ‹nsandaki kemoreseptörler ile ilgili,
gisi yanlıştır? I. Uyarılabilmeleri için uyarının mukus salgısında çö- 14
zünmesi gerekir.
A) Duyu organlarında bulunan ve uyarıları alan özel- 15
II. Kimyasal uyarıcılarla uyarılırlar.
leşmiş hücrelerdir.
16
B) Reseptörler için belirli bir algılama eşiği yoktur. III. Koku ve tadın algılandığı organlarda bulunurlar.
C) Kanın pH’ı ve ozmotik basıncını algılayan reseptör- IV. Tüm impulsları talamusa iletirler. 17
ler vücudun iç kısmında bulunur. ifadelerinden hangileri doğrudur?
18
D) Işık, ses gibi uyarıları algılayan reseptörler dış or-
A) Yalnız I B) I ve III C) II ve IV
tamla doğrudan temas etmez. 19
E) Bir enerji şeklini başka bir enerji şekline dönüştüre-
bilirler.
6. Tat maddelerinin,
DUYU ORGANLARI
I. Oluşturdukları impulsların iletilme şekli

3. Tat ve koku duyusuyla ilgili, II. Oluşturdukları tepkilerin şiddeti
I. Mukusta çözünebilen maddelerle uyarılabilme III. Beyinde değerlendirildikleri merkez
II. Orta beyinde değerlendirilme IV. Uyardıkları reseptör çeşidi
III. Belirli bir eşik değerinde uyarılma özelliklerinden hangileri, değişik bireylerde farklılık
özelliklerinden hangileri ortaktır? gösterebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız II B) I ve III C) II ve IV

D) I ve III E) I, II ve III D) I, III ve IV E) II, III ve IV
23
BÖLÜM Duyu Organları
7. Belirli bir zaman içinde uyarının şiddetinde ve özelliğin- 10. İnsanda koku duyusu ile ilgili,
1
de bir değişiklik olmadan sürekli uyarılan bir duyu orga- I. Koku duyusu reseptörlerinin impulsları talamusa uğ-
2 nı, duyarlılığını kaybeder ve bu durum “duyusal uyum” rayarak koku merkezine gider.
olarak adlandırılır.
3 II. Koku alma duyusu çabuk yorulur.
Duyusal uyuma, III. Koku reseptörleri sarı noktada bulunur.
4
I. Mutfakta pişen yemek kokusunun bir süre sonra his- IV. Koku reseptörleri mukusta çözünebilen maddeler ta-
5 sedilmemesi rafından uyarılır.
II. Odadaki parfüm kokusunun, ancak birkaç dakika et- V. Koku reseptörü ile tat alma reseptörünün uyarılma
6
kin olarak alınabilmesi biçimleri birbirine benzer.
7 III. Giyilen elbisenin cilde teması başlangıçta hissedilir-
ken bir süre sonra hissedilmemesi
8
A) IV ve V B) I, IV ve V C) II, III ve IV
IV. Yüzmeyi öğrenen bir insanın, yüzmeyi bir daha unut-
9 maması D) I, II ve III E) II, IV ve V
10 durumlarından hangileri örnek gösterilebilir?
11 A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III
12
13
14
15
11. İnsanda duyu organlarıyla ilgili aşağıdaki ifadeler-
8. Aşağıda, duyu organları ile yapısındaki reseptörler ve- den hangisi doğru değildir?
16 rilmiştir.
A) Duyu organlarının tümünde reseptörler belirli bir böl-
17 Verilen eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? gede toplanır.
B) Uyartıların, değerlendirme merkezine iletim şekli tü-
18 A) Deri – termoreseptör münde aynıdır.
19 B) Kulak – mekanoreseptör C) Uyartılar beynin farklı merkezlerinde değerlendirilir.
C) Dil – kemoreseptör D) Bir duyu organında birden fazla reseptör çeşidi bulu-
D) Burun – mekanoeseptör nabilir.
E) Göz – fotoreseptör E) Farklı yollarla uyarılan özelleşmiş reseptörleri içerir-
ler.
9. Aşağıdakilerden hangisi derinin görevlerinden biri

DUYU ORGANLARI
değildir?
A) Terleme ile vücut sıcaklığını ayarlamaya yardımcı

olur.
B) Basınç, ağrı, sıcak, soğuk gibi duyuları algılar. 12. İnsanda duyu organlarından hangisindeki reseptör
C) Vücudu mekanik ve kimyasal etkilere karşı korur. çeşidi sayısı diğerinden daha fazladır?
D) Hücreleri zararlı ışınlara karşı korur. A) Gözde B) Kulakta C) Burunda
E) Vücudun mineral ihtiyacını karşılar.
D) Dilde E) Deride
24 1B 2B 3D 4B 5D 6A 7C 8D 9E 10 E 11A 12E
TEST 1 Endokrin Sistem 10 BÖLÜM
1. Hormonal düzenlemenin veya hormonların genel 4. Hipoz bezinin kemik gelişimi üzerindeki etkisi, aşa- 1
özellikleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? ğıdakilerden hangisi ile açıklanır? 2
A) Hedef hücrelere kan ile taşınırlar. A) Tiroit bezinin kalsitonin salgısını artırarak kalsiyu- 3
B) Genellikle özel bir hücre ya da dokuda, özel resep- mun kandan kemiklere geçmesini sağlar.
4
törleri vardır. B) Salgıladığı büyüme hormonu ile karaciğerdeki prote-
C) Kanda ancak belli bir miktara ulaştıktan sonra etkili in ve karbonhidrat metabolizmasını hızlandırır. 5
olurlar. C) Besinlerle alınan provitamin D’yi aktieştirerek kalsi- 6
D) Etkileri, sinirlere göre geç başlar ve kısa sürer. yum ve fosforun kemiklerde birikimini sağlar.
D) Parathormon salgısını artırarak böbreklerde kalsiyu-
7
E) Görevleri bittikten ancak belli bir süre sonra yıkımları
gerçekleşir. mun geri emilimini hızlandırır. 8
E) Bağırsaklarda kalsiyum iyonlarının emilimini artırır.
9
10
11
12
2. Hipoz bezi hasar gören bir memelide aşağıdakiler- 13
den hangisinin görülmesi beklenmez?
14
A) Kemik gelişiminin durması
B) Tiroksin hormonunun azalması 5. Aşağıdaki şekilde, hormonların salgılanma ve etki me- 15
kanizması özetlenmiştir.
C) Eşeysel olgunluğa erişmesi 16
D) Böbreklerden su geri emiliminin yapılamaması
A.
17
Hormon Hormon
E) Metabolizmanın yavaşlaması Kan
Endokrin bez Endokrin bez 18
hücresi damarı
hücresi
19
B.
Hormon Hormon
Kan Endokrin
Nöron damarı bez
hücresi
3. Bir insanın endokrin bezleri tarafından salgılanan

maddelerin tümü için, Buna göre,
I. Düşük konsantrasyonlarda zyolojik etki gösterebi- I. Sinir hücresinden salgılanan bir hormon, iç salgı
lirler. bezlerini uyarabilir.
ENDOKRİN SİSTEM
II. Vücudun ATP üretimini artırırlar.

II. Hormonlar kan yoluyla taşınır.
III. Kan ile taşınırlar.
III. A durumuna örnek olarak hipoz bezinin LH salgı-
IV. Mayoz bölünmeyi hızlandırırlar. sıyla testisleri uyarması verilebilir.
V. Kandaki şeker miktarını ayarlarlar.
IV. Hormonlar sadece endokrin bezlerden salgılanır.
verilenlerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve III C) IV ve V
A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III
D) I, II ve III E) II, IV ve V D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
25
BÖLÜM Endokrin Sistem
6. Hipoz bezinden salgılanan büyüme hormonu, büyü- 9. Endokrin bezlerden salgılanan,

1
me çağındaki çocuklarda kemiklerin uzamasını ve bü- I. Amino asit
2 yümeyi sağlar. II. Protein
III. Steroit
3 Büyüme hormonu ile ilgili,
numaralı yapılara sahip hormonların hangileri, ağız
4 I. Çocukluk döneminde az salgılanırsa cüceliğe neden
yoluyla alınabilir?
olur.
5
II. Hücrelerde hücre döngüsünü hızlandırır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
6 III. Protein sentezini hızlandırır. D) I ve III E) I, II ve III
7 IV. Erişkinlerde fazla salgılanırsa kemiklerde orantısız
büyümeye neden olur.
8
açıklamalarından hangileri doğrudur?
9
A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV
10 D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
10. Aşağıda hipoz bezinin salgıladığı bazı hormonların
11 hedef organları gösterilmiştir.
12
Hipotalamus
13 RF
Hipofz
14 ADH
STH
7. Hipoz bezi,
I
V
TSH ACTH
15
I. Testosteron Tüm vücut II
FSH IV Böbrekler
hücreleri III
16 II. Kortizol Tiroit
Adrenal
bezi Döl korteks
17 III. Melatonin yatağı
IV. Kolesistokinin
18 Şemada, numaralı hormonların uyardıkları hedef or-
hormonlarından hangilerinin üretimini, kontrol et-
ganlardan hangisi yanlış verilmiştir?
19 mez?
A) Yalnız IV B) I ve II C) III ve IV
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
11. Hamileliğin sonunda bazı kadınlarda doğum zamanı

geldiği halde doğum sancısı başlamaz.
ENDOKRİN SİSTEM
8. Aşağıdakilerden hangisi hipoz bezi tarafından salgı- Bu durumda suni sancı adı altında anneye aşağıdaki
lanan hormonların görevlerinden biri değildir? hormonlardan hangisi damar yoluyla verilebilir?
A) Süt bezlerinde süt oluşumunu sağlamak A) Progesteron

B) Büyümeyi kontrol etmek B) Prolaktin
C) Böbrek üstü bezlerini uyarmak C) Oksitosin
D) Derideki melanositleri uyarmak D) Östrojen
E) Kan şekerini ayarlamak E) FSH
26 1D 2C 3B 4B 5C 6E 7C 8E 9D 10 C 11C
1. Hipoz bezinin loplarıyla ilgili, aşağıda verilen bilgi- 4. Hormonlar, etki edecekleri hedef dokuların hücrele- 1
lerden hangisi yanlıştır? rinde, 2
I. Protein sentezi
A) Ön loptan salgılanan hormonlardan STH’ın ergin- 3
lerde artması durumunda akromegali hastalığı gö- II. Hücre zarı geçirgenliği
4
rülür. III. Bölünme
B) Melanosit uyarıcı hormon, derideki hücreleri mela- IV. Gen aktivitesi 5
nin salgılaması için uyarır.
olaylarından hangilerine etki edebilirler? 6
C) Arka loptan salgılanan hormonlardan oksitosin ge-
belik sırasında artarsa düşüğe neden olur. A) I ve II B) II ve IV C) I ve III 7
D) Ön loptan salgılanan gonadotropin hormonların he- 8
def organı yumurtalıklar ve testislerdir.
9
E) Ön loptan salgılanan ACTH, adrenal medullayı
(öz), hormon salgılaması için uyarır. 10
11
5. Bir insanda vazopresin (ADH) hormonunun normal- 12

den az salgılanması durumunda,
13
I. Beyindeki ozmoreseptörlerin uyarılmasıyla su içme
isteğinin oluşması 14
2. Aşağıdakilerden hangisi insan vücudunda üretilen
II. Derişik idrar oluşması 15
herhangi bir hormonun özelliklerinden biri değildir?
III. Vücuttan kaybedilen su miktarının artması
16
A) İdrarla vücut dışına atılması hangilerinin görülmesi beklenir?
B) Doğrudan sindirim kanalına salgılanması
17
C) Hedef doku hücrelerinin reseptörüne bağlanarak etki 18
göstermesi
19
D) Kan dolaşımıyla taşınması
E) Lipit yapılı olması
6. Hormonlarla ilgili,
I. Yapımında ve yıkımında enzimler görev alır.
II. Yapıları amino asit, protein ya da yağlardan mey-
dana gelir.
ENDOKRİN SİSTEM
3. Endokrin bezlerin hormon salgılaması,

III. Hormon ile hedef organındaki reseptörler arasında
I. Sinir sisteminin faaliyeti anahtar-kilit uyumu vardır.
II. Çevresel faktörler IV. Etkilerini gösterebilmeleri için belirli bir miktara
III. Kandaki kimyasal maddelerin miktarı ulaşmaları gerekir.
durumlarından hangilerine bağlı gerçekleşebilir? özelliklerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız III B) II ve III C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
27
7. ‹nsanda kandaki su miktarının azalmasından sonra, 9. Sağlıklı bir insanda kandaki su oranı azaldıktan sonra
1
I. Kandaki ozmotik derişiminin düşmesi tekrar normal düzeye ulaşması sürecinde meydana ge-
2 len olaylar aşağıda gösterilmiştir.
II. Hipoz bezinden ADH salgısının artması
3 III. Böbreklerde su emiliminin artması I. Kanın ozmotik derişimi artar.
olaylarının gerçekleşme sırası nasıl olur? II. Böbrekteki nefron tüpçüklerinde suyun geri emilimi
4
artar.
5 A) I – II – III B) I – III – II C) II – III – I III. Hipozden ADH (antidiüretik hormon) salgılanır.
D) II – I – III E) III – II – I IV. Kanda su miktarı normal düzeye ulaşır.
6
Verilen olayların gerçekleşme sırası aşağıdakiler-
7
den hangisinde doğru sırayla verilmiştir?
8
A) I – II – III – IV B) I – III – II – IV
9 C) III – I – II – IV D) II – III – I – IV
10 E) IV – II – III – I
11
12
13
10. Aşağıda tiroit bezinin çalışmasının kontrolü şematize
14
edilmiştir.
15 8. İnsan vücudundaki su dengesini ayarlayan antidiüretik
hormonun (ADH) etki mekanizması aşağıda özetlenmiş- Hipotalamus
16 tir.
TRH
17
Negatif geri
Hipofz Kanın su
bildirim
18 arka lobu Geri bildirim oranı azalırsa Ön hipoz
19 Kan yoğunluğu dengelenir.

ADH TSH
.
Suyun geri emilimi artar
Tiroit Tiroksin
Böbrek Şema ile ilgili,
I. TSH hormonu tiroid bezine kan yoluyla iletilir.

Buna göre, II. Hipoz bezinin çalışması için hipotalamusun uyarıcı
I. Böbrekler fazla salgılanan ADH hormonunu vücut bir madde olan tiroksin salgılatıcı hormon (TRH) sal-
dışına atar. gılaması gerekir.
ENDOKRİN SİSTEM
II. Vücuttaki su miktarı artarsa, hipozin ADH salgısı III. Kandaki tiroksin hormonunun artışı, hipozin TSH
azalır. salgısını azaltır.
III. ADH böbrek üstü bezlerini uyararak suyun emilimini IV. Kandaki TSH artarsa tiroid bezinin tiroksin salgısı da
artıran hormon salgılamasına neden olur. artar.
sonuçlarından hangilerine varılabilir? ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız II B) I ve II C) I ve IV

D) I ve II E) I, II ve III D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
28 1E 2B 3E 4E 5D 6E 7C 8B 9B 10 E
1. Hipozden salgılanan TSH, tiroid bezini uyararak tirok- 4. Çocuklarda solunum hızı ve kalp atış hızı erginlerden 1
sin salgılanmasını sağlar. Tiroksin hormonu ise vücutta daha yüksektir. 2
metabolizma hızını artırır.
Bunun nedeni veya işlevi ile ilgili, 3
Bununla ilgili,
I. Tiroid bezinden fazla miktarda tiroksin hormonu sal-
I. Tiroksin az salgılanırsa vücutta depolanan yağ mik- 4
gılanması
tarı artar ve şişmanlık ortaya çıkar.
II. Büyüme için fazla miktarda ATP enerjisine gereksi- 5
II. Ökaryot bir hücreye tiroksin verilirse mitokondride nim duyulması
oksijen tüketimi artar. III. Anabolik reaksiyonların hızının yüksek olması 6
III. Tiroksin az salgılanırsa hipozin TSH salgısı azalır. 7
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 8
10
11
5. Kandaki kalsiyum iyonu miktarı artmış olan bir bi- 12

reyde,
13
2. Aşağıdakilerden hangisi sağlıklı bir insanda, hipoz
I. Tirokalsitonin hormonu sentezinin artması
bezinin ön lobundan salgılanan hormonların etkisiy- 14
le gerçekleşebilecek bir olay değildir? II. Kanda kalsiyum miktarının dengelenmesi
III. Kemiklerde kalsiyum birikiminin artması
15
A) Karbonhidratların proteine dönüşmesi.
olaylarının gerçekleşme sırası nasıl olmalıdır? 16
B) Sütün, süt kanallarına geçmesi.
C) Testislerden testesteron hormonunun salgılanması. A) I – II – III B) II – I – III 17
D) Dişilerde yumurtalıktan östrojen hormonunun salgı- C) I – III – II D) III – I – II 18
lanması. E) III – II – I
19
E) Annelik iç güdüsünün düzenlenmesi.
6. Isı kaybının artması nedeniyle, vücut sıcaklığı düş-

me eğiliminde olan bir insanda,
3. Normal bir insanda, I. Oksijen tüketimi hızlanır.
I. Derideki kan damarları genişlemesi II. Kandaki tiroksin miktarı artar.
II. Adrenalin salgısı artması III. Hipoz bezinden salgılanan TSH miktarı artar.
ENDOKRİN SİSTEM
III. TUH (tiroid uyarıcı hormon) ve tiroksin salgılanması IV. Tiroit bezi uyarılır.
azalması V. Hipotalamustan RF salgılanır.
IV. İskelet kasları titreme ile daha çok ısı oluşturması olaylarının gerçekleşmesi sırası, aşağıdakilerin han-
olaylarından hangilerinin soğuk ortamda gerçekleş- gisinde doğru verilmiştir?
mesi, bireyin ısınmasına yol açar?
A) IV – II – I – V – III B) V – IV – III – I – II
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve IV C) V – III – II – IV – I D) III – V – IV – II – I
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV E) V – III – IV – II – I
29
7. Bir araştırmada, kanda düşük miktarda bulunan tiroksin 10. Kandaki glikoz miktarının değişmesine,
1
hormonunun insülin varlığında karaciğerde glikojen sen-
I. Tiroit bezi
2 tezini hızlandırdığı, yüksek miktarda tiroksinin ise gliko-
II. Böbrek üstü
jen yıkımını hızlandırdığı belirlenmiştir.
3 III. Pankreas
Bu araştırma sonucuna göre, tiroksin hormonuyla
4 bezlerinden hangilerinin salgıladığı hormonların
ilgili,
doğrudan etkisi vardır?
5 I. Amino asitlerin glikoza dönüşümünü sağlayarak
kan şekerini artırdığı A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
6
II. Hücre zarından geçebilecek kadar küçük bir yapıya D) II ve III E) I, II ve III
7 sahip olduğu
8 III. Kandaki yoğunluğuna bağlı olarak farklı etkiler ya-

pabilen bir hormon olduğu
9
sonuçlarından hangileri söylenebilir?
10
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III
11
12
11. Vücut susuz kaldığı zaman kanın ozmotik derişimi artar,
13
bunun sonucunda hipotalamusun uyarısıyla hipoz be-
14 zinden böbreklerde suyun geri emilmesini sağlayan an-
8. Aşağıda verilen hormonlardan hangisinin erkek ve tidiüretik hormon (ADH) salınımı fazlalaşır. Vücutta aşırı
15 dişideki etkisi farklıdır? su olduğu zaman ise antidiüretik hormon normalden az
16 salgılanır ve böbreklerde geri emilim azalır. Sağlıklı bir
A) Tiroksin
insanda, kandaki antidiüretik hormon miktarındaki gün-
17 B) Luteinleştirici hormon ( LH )
lük değişim grakte verilmiştir.
C) Adrenalin
18
D) İnsülin Antidiüretik hormon
19 E) Kalsitonin miktarı
9. – Tiroksin hormonu, farelerde ve insanlarda aynı etkile-

Zaman
ri yapmaktadır. 0 6 12 18 24 (saatler)
– Farede tiroit bezinin salgısı olan tiroksin hormonu ge-
nel olarak metabolizmayı hızlandırıcı etki yapar.
Grakteki bilgilere dayanarak,
Verilenlere göre tiroit bezi yeterli salgı yapamayan
ENDOKRİN SİSTEM
I. Antidiüretik hormonun salgılanma saatleri

bir insanda aşağıdaki durumlardan hangisinin orta-
ya çıkması beklenmez? II. Kan yoğunluğunun gün içindeki değişimi
III. Gün içinde idrar oluşum miktarı
A) Gelişmesinde geri kalma
IV. ‹drardaki üre miktarı
B) Vücut sıcaklığında artma
ifadelerden hangileri hakkında bilgi edinilemez?
C) Hareketlerde yavaşlama
D) Hücrelerinde enerji üretiminde azalma A) Yalnız III B) Yalnız IV C) I ve II
E) Vücut ağırlığında artma D) II ve III E) III ve IV
30 1D 2B 3C 4E 5C 6E 7A 8B 9B 10 D 11B
1. Sağlıklı bir insanda, vücut sıvılarının ozmotik basın- 4. Aldosteron ve vazopressin (Antidiüretik) hormonla- 1
cı normal değerinin çok üzerine çıktığı zaman aşa- rının ortak özelliği aşağıdakilerden hangisinde veril- 2
ğıdakilerden hangisinin gerçekleşmesi beklenmez? miştir?
3
+ –
A) Vazopressin (antidiüretik hormon) salgılanması ar- A) Kanda Na ve Cl iyonlarının miktarlarını düzenle-
4
tar. meleri
B) Böbrek tübüllerinden ve toplama kanallarından su- B) Böbreklerde geri emilim üzerinde etkili olmaları 5
yun vücuda geri emilimi artar. C) Böbrek üstü bezlerinden salgılanmaları 6
C) ‹drar yoğunluğu artar. D) Hipoz bezinden salgılanmaları
D) Atardamarlardaki düz kasların kasılması sağlanır
7
E) Vücudun Ca ++ ve P dengesini düzenlemeleri
ve kan basıncının düşmesi engellenir. 8
E) Vücudun su kaybı artar ve idrara fazla çıkılır.
9
10
11
12
5. İnsan vücudundaki bazı endokrin bezlerin salgıları, hi- 13
poz bezinin hormonlarıyla kontrol edilir.
2. Aşağıdaki hormon çiftlerinden hangisi aynı bez tara- 14
fından salgılanmaz? I. Pankreas → ‹nsülin ve glukagon
II. Adrenal bez → Kortizol ve aldosteron 15
A) Somatotropin (STH) – Prolaktin (LTH)
III. Mide → Gastrin hormonu 16
B) Tiroksin – Kalsitonin
IV. Onikiparmak bağırsağı → Sekretin hormonu
C) Vazopresin (ADH) – Oksitosin 17
D) Kortizol – Aldosteron Verilen bez ve hormonlardan hangileri bu genelle-
18
E) Adrenokortikotropin (ACTH) – Adrenalin meye uymaz?
19
A) Yalnız IV B) I ve III C) II ve III
D) I, II ve III E) I, III ve IV
3. Bir insanın ani bir yüksek sesle korkması sırasında,

I. Sempatik sinirlerin uyarılması
II. Adrenalin salgılanması
ENDOKRİN SİSTEM
6. Aşağıdaki hormon çiftlerinden hangisi aynı endok-

III. Böbrek üstü bezinin uyarılması
rin bezden salgılanır?
IV. Kan basıncının artması
A) LH – Testesteron
olaylarının gerçekleşme sırası nasıl olmalıdır?
B) Kalsitonin – Parathormon
A) I – II – III – IV B) I – II – IV – III
C) MSH – Melatonin
C) I – III – II – IV D) III – I – IV – II D) FSH – Östrojen
E) III – II – I – IV E) Adrenalin – Kortizol
31
7. Böbrek üstü bezlerinin öz bölgesinden salgılanan adre- 10. Kretenizm (ahmaklık) hastalığı, küçük yaşta ortaya çıkar
1
nalin, kandaki besinlerin dokular arasında paylaştırılma- ve hormonal bozukluğa bağlıdır. Bu hastalığın görüldüğü
2 sında etkilidir. Bu düzenlemeyi, dinlenme halindeki or- bireylerde, anlama ve tepki yavaş, eşey organları küçük-
ganlarda damarları daraltıp, çok aktif olan organlardaki tür. Fiziksel gelişim yetersiz, bacaklar çarpıktır.
3
damarları genişleterek yapar.
Bu hastalık, aşağıdaki bezlerden hangisinin karşısın-
4
Buna göre, ormanda yürüyüş yapan bir insanın, yı- daki hormonu az salgılamasıyla ortaya çıkar?
5 lan gördükten sonra kaçmaya başlaması sırasında,
adrenalinin etkisiyle, A) Tiroit – kalsitonin
6
B) Adrenal korteks – kortizol
I. Mide ve bağırsaklardaki kan damarlarının daralma-
7 sı, C) Paratiroit – parathormon
II. Bacaklara kan götüren damarların genişlemesi, D) Tiroit – tiroksin

8
III. Kalbe gelen sempatik sinirdeki impuls sayısının art- E) Hipoz – büyüme hormonu
9
ması
10 olaylarından hangileri gerçekleşebilir?
11
12 D) I ve III E) I, II ve III
13
14
15 11. Tabloda insan vücudunda görev yapan bazı hormonla-

ra ait özellikler verilmiştir.
16
Salgılandığı
17 8. Adrenal korteksten salgılanan, proteinlerin karbon- Hormon bez Görevi
hidratlara dönüşümünü uyaran, iltihaplanma ve ro-
Glukagon Pankreas Kan şekerini artırmak
18 matizma tedavisinde kullanılan hormon aşağıdaki-
Tüm vücut hücrelerinde
lerden hangisinde verilmiştir? Tiroksin Tiroit metabolizma hızını artırmak
19
Adrenal
Kortizol Kan şekerini artırmak
A) Adrenalin B) Norepinefrin C) Kortizol korteks
Böbreklerde suyun geri
ADH Hipofz
D) Aldosteron E) ACTH emilimini sağlamak
Aldosteron Adrenal Bö breklerde tuzun geri

korteks emilimini sağlamak
Tablodaki bilgilere dayanarak,

I. Bazı hormonların hede tüm hücrelerdir.
II. Farklı bezlerden salgılanan hormonlar, aynı olay
üzerinde etkili olabilir.
ENDOKRİN SİSTEM
9. ‹nsanda görev yapan aşağıdaki hormon çiftlerinden III. Farklı bezlerden salgılanan hormonların hedef or-
hangisi, birbirine zıt (antogonist) çalışır?
ganı aynı olabilir.
A) Adrenalin – Glukagon IV. Her hormon hedef organına yalnız kan yoluyla taşı-
nır.
B) Glukagon – Kortizol
C) Kalsitonin – Parathormon sonuçlarından hangilerine ulaşılabilir?
D) Tirotropin – Tiroksin A) Yalnız II B) Yalnız IV C) II ve III

E) Lüteinleştirici hormon – Testosteron D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
32 1E 2E 3C 4B 5E 6E 7E 8C 9C 10 D 11D
1. Günlük ihtiyacından fazla glikoz alan sağlıklı bir in- 4. Bir insana insanın t0 anında adrenalin enjekte ediliyor ve 1
sanda, insanda kalp atım sayısındaki değişim aşağıdaki grağe 2
I. ‹nsülin hormonu salgılanır. aktarılıyor.
3
II. Kandaki fazla glikoz karaciğer ve kaslarda glikoje-
Kalp atım sayısı
ne dönüştürülür. 4
III. Yağ dokuya kandan glikoz taşınması artar.
5
IV. Hücrelerde enerji kaynağı olarak yağ asitleri kullanı- N (N: normal değer)
lır. 6
olaylarından hangileri gerçekleşir? t0 t1 t2 t3 t 4 Zaman 7
A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV 8
Buna göre,
D) I, II ve III E) II, III ve IV 9
I. Adrenalin hormonunun etkisi sürekli değildir.
II. Adrenalin hormonu etkisini diğer hormonlardan daha 10
çabuk gösterir.
11
III. Adrenalin kalp atım sayısını artırır.
12
yorumlarından hangileri yapılabilir?
13
2. Bir bireyde proteinlerin glikoza dönüşümünü, A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
I. Pankreasın insülin salgısı artışı D) Yalnız III E) II ve III 14
II. Pankreasın glukagon salgısı azalışı 15
III. Adrenal korteksin kortizol salgısı artışı
16
IV. Adrenal medullanın adrenalin salgısı azalışı
17
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi sağlar?
18
D) II ve IV E) II, III ve IV 19
5. Tuzsuz diyet uygulanan bir insanda, tuz kaybını en

aza indirgemek için gerçekleşen,
I. Kandaki aldosteron miktarı artar.

II. Hipotalamus uyarılır.
III. Adrenal korteks uyarılır.
3. İnsanlarda hormonlar, IV. Hipoz bezinden salgılanan ACTH miktarı artar.
I. ‹kincil eşey karakterlerinin oluşumuna V. Böbrek nefronlarında tuzun geri emilimi artar.
ENDOKRİN SİSTEM
II. Vücudun büyümesine olaylarının doğru sıralaması aşağıdakilerin hangi-

III. Hücrelerde glikoz metobolizmasına sinde verilmiştir?
IV. Besinlerin kimyasal sindirimine

A) II – IV – III – I – V
V. Kandaki mineral miktarının ayarlanmasına
B) II – III – IV – I – V
olaylarından hangilerine doğrudan etki etmez?
C) IV – II – III – I – V
A) Yalnız IV B) I ve II C) III ve IV D) II – IV – I – V – III
D) III, IV ve V E) I, II, III ve IV E) I – V – II – IV – III
33
6. Tiroit bezinin çalışma mekanizması şematize edilmiştir. 8. Aşağıdaki grakte sağlıklı bir insanın kanındaki kortizol
1
hormonu miktarının zamana bağlı değişimi gösterilmiş-
Hipotalamus
2 tir.
TRH
Negatif geri besleme

3 Hipoz bezi Kortizol miktarı
4
TSH
N
5
(N: Normal)
Tiroit bezi
6
t1 t2 t3 Zaman
7 Tiroksin
8 Grağe göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapıla-

Şemayla ilgili, maz?
9
I. Hipoz bezinin TSH salgılaması için hipotalamus ta-
A) t1 aralığında, hipozin ACTH salgısı adrenal korteksi
10 rafından uyarılması gerekir.
uyarmıştır.
II. Hipozden salgılanan TSH artarsa, tiroit bezinin ti-
11 B) t1 aralığında, idrardaki üre miktarı artmıştır.
roksin salgısı artar.
12 III. Kanda tiroksin artışı, hipozin TSH salgısını azaltır. C) t2 aralığı sonunda strese bağlı olarak hipotalamus-
tan çok miktarda ACTH salgılatıcı faktör (CRH) sal-
13 IV. Geri besleme mekanizması sayesinde kanda TSH
gılanır.
ve tiroksin hormonları gerektiği kadar bulunur.
14 D) t1 aralığında kandaki glikoz miktarı artmıştır.
15 E) t1 ‘de kandaki glikozun beyin ve kalp kası hücreleri-
A) Yalnız I B) I ve IV C) I, II ve III
ne girme miktarı artar.
16 D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
17
18
19
9. Kandaki kalsiyum miktarının düzenlenmesi şemitazi
edilmiştir.
Kanda kalsiyum
KAN
miktarının X ++
artması Ca
Kanda
7. Adrenal korteksten salgılanan aldosteron hormonu, Na+ kalsiyum
Kemik Y
ve Cl– iyonlarının böbreklerden geri emilmesini, K+ iyo- miktarının
Ca++
nunun atılımını sağlar. Böylece kanın, hücre ve doku azalması
sıvısının iyon derişimleri düzenlenmiş olur.

Şemayla ilgili,
ENDOKRİN SİSTEM
Aldosteron hormonu normalden az salgılanırsa, I. X, kalsitonin hormonudur.

+
I. Nefronlardan K atılımı azalır. II. X ve Y aynı endokrin bez tarafından salgılanır.
+
II. Vücutta Na miktarı azalır. III. Y, tiroksin hormonudur.
III. Kan basıncı düşer. IV. Y, paratiroid bezi tarafından salgılanır.
durumlarından hangileri gerçekleşir? ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) I ve III C) I ve IV

D) II ve III E) I, II ve III D) I, II ve IV E) I, III ve IV
34 1D 2B 3A 4C 5A 6E 7E 8C 9C
1. Kan plazmasındaki kalsiyum miktarına bağlı olarak pa- 3. Sağlıklı bir insanda sinir sisteminin etkinliğiyle gerçek- 1
rathormon ve kalsitonin hormonlarının değişimi aşağı- leşen bazı olaylar aşağıda gösterilmiştir. 2
daki grakte gösterilmiştir. I. İskelet kaslarının kasılmasını uyararak hareketi sağ-
3
lama
Parathormon (mg/ml)
6 0,6 II. Dış çevreden gelen uyarıları algılama ve yorumlama 4
Kalsitonin (mg/ml)
III. Vücudun organ ve sistemleri arasındaki etkileşimi
4 0,4 5
düzenleme
2 0,2 6
Verilenlerden hangilerinin gerçekleşmesinde en-
dokrin sistemin de rolü vardır? 7
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Kan plazmasındaki Ca+2 düzeyi A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 8
(mg/100 ml)
9
10
I. Plazmada aynı anda parathormon ve kalsitonin hor-
monları birarada bulunmaz.
11
II. Kalsitonin ve parathormon birbirine zıt etki eden hor- 12

monlardır. 4. Aşağıda verilen hormon işlev eşleştirmelerinden
hangisi yanlıştır? 13
III. Parathormon kandaki kalsiyumu azaltıcı, kalsitonin
ise arttırıcı yönde etki gösterir. A) Oksitosin – Doğum sırasında rahim kasılmasını uya- 14
yorumlarından hangileri yapılabilir? rır. 15

B) Vazopressin (ADH) – Böbrek nefronlarında suyun
geri emilimini sağlar.
C) LH –Testislerdeki leyding hücrelerinin testosteron 17
üretimini arttırır.
18
D) Glukagon – Kandan hücrelere glikoz geçişini sağlar.
E) Sekretin ve KSK – 12 parmak bağırsağından salgıla- 19
nır, midenin çalışmasını önler.
2. Aşağıdaki grak kandaki glikoz miktarı değişimini gös-

termektedir.
Kandaki
glikoz miktarı
5. İşlev olarak birbirlerine zıt etkili olan hormonlara “anto-
gonist hormonlar” denir.
Aşağıda gösterilen hormon çiftlerinden hangisi an-

ENDOKRİN SİSTEM
N togonist etkileri olan hormon ikilileri arasında yer

almaz?
Zaman
I II III IV V
A) İnsülin – Glukagon
Grakteki bilgilere göre, kasların ve karaciğerin B) Kalsitonin – Parathormon
depo glikojen miktarının maksimuma ulaştığı aralık C) İnsülin – Adrenalin
hangisinde verilmiştir?
D) Adrenalin – Glukagon
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Asetilkolin – Adrenalin
35
6. ‹ç salgı bezlerinin salgıladığı hormonlarla birbirlerinin 8. Karbonhidratça zengin bir yemekten sonra, kandaki
1
faaliyetlerini denetlemesine geri bildirim (feedback) de- glikoz, insülin ve glukagon düzeylerindeki değişiklikler
2 nir. grakteki gibidir.
3 Geri bildirime, Miktar
4 I. Tiroit bezinden salgılanan tiroksin hormonunun kan-

X
da normalden çok olması durumunda, hipozden Z
X: Glikoz
5 TSH üretiminin azalması Y: İnsülin
Y Z: Glukagon
6 II. Kandaki glikoz oranının düşmesi ile açlık merkezi-
nin uyarılması
7
Zaman
III. Yumurtalıktan salgılanan östrojen hormonunun mik-
8 Yemek
tarındaki artış ile hipozin FSH salgısını azaltılması
9 IV. Tiroit bezinin salgısı olan kalsitonin hormonunun,
Grakle ilgili,
10 kandaki kalsiyumun kemiklere geçmesini sağlaması
I. Glikoz ve insülin miktarındaki değişim birbiriyle
durumlarından hangileri örnektir?
11 uyumludur.
A) Yalnız II B) I ve III C) II ve IV II. Glukagon, kan glikozu yükseldiği zaman hızla azalır.
12
D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV
III. Glikoz artışı insülin salgılayan pankreas hücreleri
13
için bir uyarıcıdır.
14
15
17
18
19
9. Belirli bir miktar besin aldıktan sonra, bir süre aç kalan

7. Diabette (şeker hastalığında), hücrelere glikoz girişini bir insanın kanındaki glikoz değişimi grakteki gibi ol-
sağlayan insülin hormonu üretilemez, birey sürekli aç- muştur.
lık hisseder.
Diyabetli hastaya büyüme hormonu (STH) veya tiroit hor- Glikoz miktarı
monu (tiroksin) verilince hastalık daha da kötüleşir.
ENDOKRİN SİSTEM
Bu durum STH ve tiroksin hormonlarının hangi özel-

liğini gösterir? Normal
t (Zaman)
A) Hücre metabolizmasını hızlandırma I II III IV V
B) Endokrin bezler tarafından salgılanma

C) Protein yapılı olma Grağe göre hangi zaman aralığının sonuna doğru
glukagon hormonu salgılanmıştır?
D) Gençlik dönminde daha fazla miktarda üretilme
E) Sinirsel tepkiden daha uzun sürede tepki oluşturma A) I B) II C) III D) IV E) V
36 1B 2C 3C 4D 5D 6B 7A 8E 9D
1. Kan şekerinin düzenlenmesi aşağıda şematize edil- 3. Grakte, sağlıklı bir insandaki kan şekeri değişimi ve- 1
miştir. rilmiştir. 2
Pankreas Pankreas Kan şekeri 3

İnsülin İnsülin 4
Kas hücresi Yüksek Karaciğer hücresi
kan şekeri
Glikoz Glikoz
N 5
CO2 Normal Glikojen
Glikojen
Düşük Glikoz
Zaman 6
I II III
Glikoz kan şekeri
(N = Normal kan şekeri değeri) 7
Glukagon
Kan
damarı 8
Pankreas
Bununla ilgili,
9
I. I. zaman aralığında pankreastan insülin salınımı
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
gerçekleşir. 10
A) Glukagon hormonu kan şekerini düşürür. II. II. zaman aralığında pankreastan glukagon salınımı
11
B) Kandaki glikoz oranı düşerse, karaciğer ve kas hüc- artmaktadır.
relerindeki glikoz kana verilerek kan şekerinin yük- III. III. zaman aralığında böbrek üstü bezinden adrena- 12
selmesi sağlanır. lin salınımı artmaktadır. 13
C) ‹nsülin kandaki glikozun hücrelere alınmasını uyarır. yorumlarından hangileri yapılabilir?
14
D) Bu hormonlar aynı dış salgı bezi tarafından salgıla-
nır. 15
E) ‹nsülin salgısı yetersiz olan insanlarda kan şekeri
16
normalin altındadır.
17
18
19
4. Kandaki kalsiyum oranının normalden çok olduğu

belirlenen bir kişide, hangi bezin yeterli çalışmadığı
düşünülebilir?
2. ‹nsan kanının yoğunluğundaki artma veya azalma, belir- A) Paratiroit B) Böbrek üstü C) Hipoz
li sınırlar içinde tutularak ölüm riski azaltılır. D) Tiroit E) Epiz
Kanın yoğunluğunu etkileyebilen,

I. Su
ENDOKRİN SİSTEM
II. Madensel tuzlar

III. Organik besin monomerleri
maddelerinden hangilerinin kandaki miktarları, iç 5. Aşağıdaki hormonlardan hangisi, mitokondrilerde

salgı bezlerinden salgılanan hormonlarla düzenle- ETS elemanlarının çalışma hızını ve dolayısıyla ok-
nir? sijenli solunumun hızını artırır?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Tiroksin B) TSH C) Glukagon

D) II ve III E) I, II ve III D) ADH E) Aldosteron
37
6. Aşağıda kandaki kalsitonin ve parathormon miktarın- 8. ‹nsanın tüm vücut hücrelerinde etkili olan hormon
1
daki değişim graği verilmiştir. aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
2
Tirokalsitonin Parathormon A) Epinefrin B) Tiroksin C) İnsülin
3 miktarı miktarı
D) TSH E) Glukagon
6 Kanda
azalan artan
Ca+2
7
Grağe göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
8
A) Parathormon kandaki Ca++ düzeyini artırır. 9. İnsanda hipoz bezinden salgılanan ACTH hormo-
9 nunun artması ile aşağıdakilerden hangisi görül-
B) Parathormon ve tirokalsitonin miktarlarındaki deği-
10 şim birbirine zıttır. mez?
C) Tirokalsitonin normalden fazla salınırsa böbrekler-

11 A) Kandaki aldosteron yoğunluğunun artması
den Ca++ alımını azaltır.
B) Böbreklerden Na+, Cl– emilimlerinin artması
12 D) Parathormon normalden az salgılanırsa kandaki kal-
siyum azalır. C) Böbreklerden K+ atılımının artması
13 D) İdrardaki üre derişiminin artması
E) Parathormon normalden fazla salgılanırsa, kemikler
14 güçlenir. E) Kan şekerinin düşmesi
15
16
17
18
19
10. Sağlıklı bir insanın kanındaki glikoz miktarı değişimi
grafikte verilmiştir.
Kandaki glikoz miktar›
7. Hormonların eşik değerlerinin üzerinde veya altında sal-

gılanmaları sonucu çeşitli hastalıklar oluşur. İnsanlarda
görülen bazı hastalıklar aşağıda gösterilmiştir. N
I. Addison
Zaman
II. Akromegali t1 t2
ENDOKRİN SİSTEM
III. Tetani
Grakte t1 ve t2 aralığında aşağıdaki değişimlerden
IV. Kretenizm
hangisi olmaz?
Verilen hormonal hastalıklardan hangileri doğrudan
A) Pankreastan glukagon salgılanmaz.
hipozden salgılanan hormon miktarlarının artması-
B) Bağırsakta kesin olarak yağ sindirimi gerçekleşir.
na bağlı olarak ortaya çıkar?
C) Glikoz kaslarda glikojene dönüşür.
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve IV D) İnsülin etkisiyle hücrelere kandan glikoz geçişi olur.
D) II ve III E) II, III ve IV E) Karaciğerden kana glikoz geçişi durur.
38 1C 2E 3D 4D 5A 6E 7A 8B 9E 10B
TEST 1 Destek ve Hareket Sistemi (İskelet Sistemi) 17 BÖLÜM
1. İnsan iskeletinde bulunan, 4. İnsana ait, 1
– Uyluk I. Gövde 2
– Göğüs II. Baş
3
– Kaburga III. Üyeler
iskeletindeki eklemlerin hareket yeteneklerine göre

4
– Omur
azdan çoğa doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangi- 5
kemiklerinin tümünde,
sinde gösterilmiştir?
I. Kırmızı kemik iliğine sahip olma A) I – II – III B) I – III – II C) II – I – III 6
II. Periost bulundurma
D) II – III – I E) III – II – I 7
III. Oynar eklemle bağlantılı olma
8
özelliklerinden hangileri ortaktır?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II 9

10
11
12
2. Aşağıdakilerden hangisi insanda kemik oluşumu ile 5. Aşağıdakilerden hangisi insanda kemiklerin görev- 13
doğrudan ilişkili değildir? lerinden biri değildir?
14
A) Hemoglobin B) Kalsiyum
A) Kaslarla beraber hareketi sağlar.
C) D vitamini D) Büyüme hormonu 15
B) Bazı mineralleri depolar.
E) Güneş ışığı
C) İç organların korunmasında görev alır. 16
D) Kan hücrelerinin yapımını gerçekleştirir. 17
E) Hormon üreterek metabolik dengenin korunmasında
görev alır.
18
3. Uzun bir kemiğe ait bölümler aşağıda şematik olarak
gösterilmiştir. 19
B C
D
A
DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ

A, B, C ve D ile gösterilen kısımlarla ilgili, 6. Kalsiyum analogu olan radyoaktif stronsiyum (Sr), atom
I. Eklemin hareketi sırasında aşınmayı önleyen yapı bombasının patlaması ile etrafa yayılır ve insan vücudu
B’dir. tarafından emilerek lösemi (kan kanseri) görülme riskini
II. C enine kalınlaşmayı ve onarımı sağlar. arttırır.
III. D ile gösterilen bölüm, tüm kemik çeşitlerinde bulu-
Stronsiyum insan vücudunun hangi bölgesinde to-
nur.
plandığı için lösemiye neden olur?
IV. Kan hücrelerinin üretildiği yer A bölümüdür.
açıklamalardan hangileri doğrudur? A) Kas B) Kemik
A) I ve II B) I ve III C) I, II ve IV C) Bağ doku D) Sinir doku

D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV E) Epitel doku
39
BÖLÜM Destek ve Hareket Sistemi (İskelet Sistemi)
7. Kalsiyum iyonları, 10. Aralarında bol miktarda eklem sıvısı bulunduran iki
1
kemikle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi
I. Kemik gelişimi
2 doğru olamaz?
II. Kas kasılması
3 II. Sinirsel iletim A) Vücudun hareketini sağlayan kemiklerdir.
IV. Kan pıhtılaşması B) Aralarında oynar eklem vardır.
4
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesinde rol oy- C) Kafatası kemikleri olabilir.
5 nar? D) Sarı kemik iliği bulundururlar.
6 A) I ve II B) III ve IV C) II, III ve IV E) Yapılarında havers ve volkman kanalları vardır.

7
10
11
8. İnsanda iskelet yapısını oluşturan kemiklerde,
12
I. Mineral depolamak
13
II. Kan hücrelerini oluşturmak 11. Aşağıda verilen kemiklerden hangileri arasında yarı
oynar eklem bulunur?
14 III. Uyartı iletimini sağlamak
A) Dirsek kemiği – bilek kemiği
15 özelliklerinden hangileri görülür?
B) Kürek kemiği – pazı kemiği
16 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III C) akak kemiği – alın kemiği
17 D) I ve II E) II ve III D) Kalça kemiği – uyluk kemiği

E) Bel omuru – sırt omuru
18
19
9. Aşağıdakilerden hangisi kaslar ve özellikleriyle ilgili

doğru değildir?
A) Düz kaslar, otonom sinirlerle bağlantılı olup istemsiz

çalışır.
12. İnsanda,
B) Kalp kasının çalışması düz kas gibi hızlı, iskelet kas
I. Kaburga kemikleri
gibi devamlı ve istemsizdir.
II. El bilek kemikleri
C) Tüm kaslarda miyofibril adı verilen kas telcikleri bulu-
III. Baldır kemiği
nur.
IV. Omur kemiği
D) Iskelet kasları düz kaslara göre daha hızlı kasılır, fa- kemiklerinden hangilerinde sarı ilik kanalı yoktur?
kat daha çabuk yorulur.
E) Kasların kasılması için gerekli olan en küçük uyartı
şiddetine eşik şiddeti denir.
40 1C 2A 3C 4C 5E 6B 7E 8D 9B 10C 11E 12E

TEST 2 Destek ve Hareket Sistemi (İskelet Sistemi) 18 BÖLÜM
1. Kemik oluşumu ve gelişimini, 5. Kemik dokuyla ilgili aşağıda verilen açıklamalardan 1

I. Besinlerle alınan mineral ve vitaminler 2
II. Parathormon, kalsitonin ve büyüme hormonları A) Hücreleri arasındaki maddeye osein denir.
3
III. Genetik faktörler B) Kan damarları ve sinirlerin bulunduğu kanallara sa-
hiptir. 4
IV. Güneş ışığı
faktörlerinden hangileri etkiler? C) Osteositler, besin ve oksijeni, sitoplazmik uzantıları 5

ile havers kanallarındaki toplardamarlardan alırlar.
A) Yalnız III B) I ve IV C) I, II ve III 6
D) Yapısını madensel tuz, su ve organik madde oluştu-
D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV rur. 7
E) Hücreleri canlıdır. 8
2. İnsanlarda iskelet sistemi ile ilgili aşağıda verilen 9

bilgilerden hangisi yanlıştır?
10
A) Mineral sentezinin yapıldığı yerdir. 11
B) Kemik ve kıkırdaktan oluşur. 6. Aşağıda bir eklem çeşidi gösterilmiştir.
C) Beyin, kalp gibi önemli iç organları korur.
12
D) Kaslar iskelete dıştan bağlıdır. 13

E) Kemik iliğinde kan hücrelerinin yapımı sağlanır.
14
X İskelet kası
15
3. İnsanlarda iskelet yapısı göz önünde bulundurul- 16
duğunda, aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlış Uzun kemik
olur? 17
Aşağıdakilerden hangisi X ile gösterilen eklemlerde 18
A) Sert ve süngerimsi kemik dokudan oluşurlar.
bulunmaz?
B) İskeletin hareketini sağlayan çizgili kaslardır. 19
C) Kas iskelete dıştan bağlıdır. A) Sinovial zar B) Eklem kıkırdağı
D) Tüm kemiklerde kırmızı ilik bulunur. C) Eklem bağı D) Sarı ilik
E) ‹ç iskeleti oluşturan kemik dokuda sadece kırmızı E) Eklem sıvısı
ilik bulunur.
4. Kemiklerin yapısında bulunan, DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ
I. Havers kanalı
7. ‹nsanda, aşağıdakilerin hangisinde verilen kemikler
II. Kırmızı kemik iliği
arasında eklem boşluğu bulunmaz?
III. Sıkı kemik dokusu
IV. Sarı kemik iliği A) Uyluk kemiği – Kalça kemiği
bölümlerinden hangileri insanda kan pulcuklarının B) Atlas kemiği – Eksen kemiği
üretimini gerçekleştirir?
C) akak kemiği – Alın kemiği
A) Yalnız II B) Yalnız IV C) II ve III D) Pazu kemiği – Dirsek kemiği
D) II ve IV E) I, III ve IV E) Kürek kemiği – Pazu kemiği
41
BÖLÜM Destek ve Hareket Sistemi (İskelet Sistemi)
8. ‹nsanda eklemlerle ilgili aşağıda verilen bilgilerin 11. Kemik ve kan arasında kalsiyum dengesini,
1
I. Parathormon
2
A) Oynar eklemlerde bulunan sinovial sıvı sürtünmeyi II. Büyüme hormonu
3 ve aşınmayı önler. III. Kalsitonin
B) Oynamaz eklemlerdeki sinovial zar, eklemi korur. IV. Tiroksin
4
C) Oynamaz eklemlerde kemikler birbirine testere dişi
hormonlarından hangileri sağlar?
5 gibi bağlanmıştır.
D) Sırt omurları arasında yarı oynar eklemler bulunur. A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
6
E) Eklem kapsülü uzun kemikleri bir arada tutar. D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
7
10
9. Aşağıdakilerden hangisi, düzensiz şekilli kemiklere
11 örnektir?
12 A) Kürek kemiği B) Omur kemiği

12. ‹nsanda vücudun ekseni durumunda olan omurga-
nın,
13 C) Ön kol kemiği D) Göğüs kemiği
I. Boyun
E) Uyluk kemiği
14 II. Sırt
15 III. Bel
IV. Sağrı
16
V. Kuyruk
17 bölgelerinden hangisine göğüs kafesi bağlanır?
18 10. Aşağıdaki şekilde bir insana ait uyluk kemiği gösteril-

miştir.
19 D) I ve II E) IV ve V
I
II
IV
III
13. Sıkı kemik dokusu ile ilgili,

Numaralı bölgelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi I. Kan damarları ve sinirlerin geçtiği özel kanalları var-
söylenemez?
dır
A) III numaralı yapı, kan hücrelerinin üretimini sağlar. II. Gözenekli yapısında kırmızı ilik bulunur
B) II numaralı yapı, sadece uzun kemiklerde bulunur. III. Gözenekli yapısında sarı ilik bulunur
C) I numaralı bölge, süngerimsi kemik dokudur. IV. Tüm kemik çeşitlerinde bulunur
D) V numaralı yapı, eklem kıkırdağı olup kan damarı özelliklerinden hangileri doğrudur?
bulundurmaz.
E) IV numaralı yapı, hiyalin kıkırdak olup kemiğin boyca A) Yalnız I B) I ve II C) I ve IV
uzamasını sağlar. D) III ve IV E) I, II ve III
42 1E 2A 3E 4A 5C 6D 7C 8B 9B 10A 11C 12B 13C

TEST 3 Destek ve Hareket Sistemi (İskelet - Kas Sistemi) 19 BÖLÜM
1. Aşağıda verilen kemiklerden hangilerinin bulundu- 4. Sağlıklı bir insanda kalsiyum, 1

ğu grup, yanlış verilmiştir?
I. Kemik oluşumu 2
Uzun kemik Kısa kemik Yassı kemik II. Kanın pıhtılaşması 3
A) Baldır El bilek Leğen III. Kas kasılması
kemiği kemiği kemiği 4
olaylarının hangilerinde kullanılır?
B) Dirsek Ayak bilek Kürek 5
kemiği kemiği kemiği
D) I ve III E) I, II ve III 6
C) Ön kol Ayak bilek Göğüs
7
8
D) Kaval Bilek Kaburga
kemiği kemiği kemiği 9
E) Köprücük Art kafa Elmacık 10
5. Bir iskelet kas hücresinde miyozin sentezinde,
I. Lizozom 11
II. Ribozom 12
III. DNA
13
IV. Amino asit
14
verilenlerden hangisinde doğrudan gereksinim du-
2. Tüm kemik çeşitlerinde, yulmaz?
15
I. Kırmızı ilik
II. Süngerimsi kemik 16
III. Osein 17
verilenlerden hangileri ortak olarak bulunur?
18
A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III
19
6. Aşağıda iki kas çeşidi gösterilmiştir.

3. Düz kas ve kalp kası ile ilgili,
X kası Y kası
I. Kasılma için gereken enerjinin oksijenli solunum yo-
luyla sağlanması.
Şekildeki X ve Y kaslarında,
II. Aktin ve miyozin ipliklerinin bantlar oluşturacak şekil-
de yerleşmeleri. I. Laktik asit oluşturma
III. Otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilmeleri. II. Aktin ve miyozin proteinlerini bulundurma
III. Miyelinli sinirlerle uyarılma
verilen özelliklerinden hangileri her iki kas çeşidin-
de ortaktır? olaylarından hangileri ortak geçekleşir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II

D) I ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III
43
BÖLÜM Destek ve Hareket Sistemi (İskelet - Kas Sistemi)
7. Laktik asit miktarı artan bir kas hücresiyle ilgili aşa- 10.
1 Kasılma boyu
ğıdaki ifadelerden hangisi söylenemez?
2 I II
A) Hücre içi ısısında artış olur.
3 B) ATP üretiminde ve tüketiminde artış olur.
4 C) Miyozinlerin boyu değişmez.

D) Aktin ipliklerinin boyu değişir. Zaman
5
E) Glikojen ve kreatin fosfat miktarı azalır.
Grakteki I ve II numaralı kaslarla ilgili aşağıda veri-
6
lenlerden hangisinin doğruluğu kesindir?
7 A) Uyarılma eşikleri aynıdır.
8 B) Kasılma boyları aynıdır.
C) Gevşemeye aynı anda başlarlar.
9
D) I. düz, II. ise iskelet kastır.
10 E) Kasılmaya aynı anda başlarlar.
8. Aktin ile miyozin iplikleri hidrolize uğratılırsa aşağı-
11 daki moleküllerden hangisi oluşur?
12 A) ATP B) Kreatin fosfat
13 C) Kalsiyum D) Amino asit
E) Glikoz 11. İnsanların alyuvarlarında bulunan hemoglobinin iş-

14 levini iskelet kas hücrelerinde aşağıdakilerden han-
gisi üstlenmiştir?
15
A) Miyoglobin B) Miyozin C) Sarkomer
16
D) Aktin E) Ca++ iyonları
17
18 9. Şekilde, farklı kas çeşitleri gösterilmiştir.

19
12. Aşağıdaki grakte bir iskelet kas hücresinin t anına ka-
dar ısı miktarındaki değişimi gösterilmiştir.
I II Kas ısısı
III
Zaman
t
Numaralı kaslarla ilgili aşağıda verilen bilgilerden
hangisi doğru değildir?
Grakte t anına kadar olan sürede, aşağıda verilen-
A) II. kas sinirsel uyartı almadan da bir süre çalışabilir. lerden hangisi gerçekleşmez?
B) I. ve II. kasların çalışması otonom sinir sistemi tara-
A) Oksijen kullanımı hızlanmıştır.
fından kontrol edilir.
B) Kas sitoplazmasında pH artmıştır.
C) III. kas, kol ve bacaklarda bulunup istemli çalışır.
C) Kasın çalışması hızlanmıştır.
D) II. ve III. kaslarda miyobriller bantlaşma gösterir.
D) Hücre içi laktik asit miktarı artmış olabilir.
E) III. kastaki mitokondri sayısı I. kastakinden daha
azdır. E) Hücredeki kreatin fosfat miktarı azalmış olabilir.
44 1E 2E 3D 4E 5A 6A 7D 8D 9E 10 B 11A 12B
TEST 4 Destek ve Hareket Sistemi (Kas Sistemi) 20 BÖLÜM
1. Aşağıdaki grakte kaslarımızda gerçekleşen fermentas- 4. Grakte, bir kasın durgun (t1), kasılma (t2) ve gevşeme 1
yon reaksiyonları sonucu bazı madde miktarlarının de- (t3) evrelerindeki boyu verilmiştir.
2
ğişimi gösterilmiştir.
Ağırlık Kasın boyu
3
Miktar
Laktik asit
K kası
4
5
L kası
t1 t2 t3 Zaman 6
Glikoz
Zaman
7
Buna göre, yanda konumu belirtilen koldaki K ve L
kaslarının durumu, grakteki hangi zaman aralıkları- 8
Sağlıklı bir insanın,
na uygundur?
I. Kol 9
K kası L kası
II. Mide 10
A) t1 t2
III. Döl yatağı
B) t1 t3 11
kaslarının hangilerinde grakteki değişimler gerçek-
C) t2 t1
leşebilir? 12
D) t2 t3
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III 13
E) t3 t2
14
15
5. Şemada, kan ve kemikler arasında kalsiyum miktarının
düzenlemesi gösterilmiştir. 16
2. İskelet kasların düz kaslara göre daha hızlı kasılma- Kan damarı 17
sının sebepleri ile ilgili,
Yüksek Ca++
18
I
I. ‹skelet kaslarına uyartı getiren sinirlerin miyelinli ol- değeri
ması
19
Normal Ca++ Kemik
II. Kas proteinlerinin bantlaşma göstermesi değeri
III. Tüm hücrelerinin sinirlerle bağlantılı olması

Düşük Ca++ II
IV. Çekirdeklerinin hücre zarına yakın olması değeri

emadaki olaylarla ilgili, aşağıdakilerden hangisi

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
söylenemez?
D) II ve IV E) III ve IV
A) I numaralı hormon tiroit bezinden salgılanan kalsito-
nindir.
B) II numaralı hormon, böbreklerden Ca++ geri emili-
mini artırır.
C) II numaralı hormonun aşırı artışına bağlı olarak ke-
3. Aşağıda verilenlerden hangisinde iskelet kası bulu- mik yıkımı artar.
nur? D) II numaralı hormon ile I numaralı hormon antago-
nist çalışır.
A) Mide B) İnce bağırsak C) Atardamar E) Kanda Ca++ değeri düşerse, II numaralı hormonun
D) Sırt kası E) Kalın bağırsak salgısı azalır.
45
BÖLÜM Destek ve Hareket Sistemi (Kas Sistemi)
6. Hamile bir kadının yeterli kalsiyum almamasına bağlı 8. Aşağıdaki grakte pazu bölgesindeki kas demetinin
1
olarak kanındaki a ve b maddelerinin miktarlarındaki de- farklı uyartılara karşı verdiği tepki şiddeti gösterilmiştir.
2 ğişim grakte verilmiştir.
3 Tepki şiddeti
Miktar
4 a
1
2 Uyartı
3
5 4 şiddeti
5
6
b
6 Zaman
7 Grakteki a ve b ile ilgili aşağıdakilerden hangisi I. Kas demetindeki hücrelerin eşik değerleri farklıdır.
söylenebilir? II. 5. uyartıda bütün hücreler uyarılmıştır.
8
III. Mide kasında da aynı durum görülür.
9 A) a tiroksin, b kalsitonin hormonudur.
özellikleri hangileri doğrudur?
B) a parathormon, b kalsitonin hormonudur.
10
C) a kalsitonin, b kalsiyum miktarıdır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
11 D) I ve III E) II ve III
D) a annenin kanındaki kalsiyum, b ise parathormon-
12 dur.
E) a ve b tiroit bezi hormonlarıdır.
13
14 9. Sağlıklı bir insanda gerçekleşen bazı olaylar aşağıdaki

şemada gösterilmiştir.
15
Karaciğer
16 Gliserol
17 Yağ asidi Glikoz Amino asit
18
7. Grak, sağlıklı bir insanın kas hücresinde kullanılan
Glikojen
19 ATP miktarının zamana bağlı değişimini göstermektedir.
Harcanan ATP miktarı Laktik asit Kasta
(kas) glikojen
Glikoz
(kas)
Şemaya göre,
t I. ‹şaretli karbon taşıyan bir yağ asidi molekülüne

X Y
kaslardaki glikojen moleküllerinde rastlanabilir.
II. ‹şaretli azot içeren amino asit verilen bir insanın,
Bu kasla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi
kanındaki laktik asit molekülleri, işaretli azot taşıya-
söylenemez?
bilir.
A) Kas X noktasından önce tamamen gevşeme duru- III. Laktik asit, önce glikoza daha sonra da glikojene
mundadır. dönüştürülebilir.
B) X’e kadar olan süre kas tonusunu göstermektedir. IV. Organik moleküller karaciğerde birbirine dönüştü-
C) ATP, oksijenli solunum ve fermentasyon ile karşılan- rülebilir.
mış olabilir. yorumlarından hangileri yapılabilir?
D) Y noktasında serbest kreatin miktarı fazla olabilir. A) Yalnız III B) I ve II C) III ve IV
E) Kasın faaliyeti artmıştır. D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV
46 1A 2C 3D 4D 5E 6B 7A 8C 9D
1. Kaslarla ilgili, 3. Kas kasılması sırasında gerçekleşen olaylar, aşağıda 1
I. İskelet kaslarının kemiklerle birleşmesini sağlayan özetlenmiştir.

2
tendon bir bağ dokudur.
I Kas hücresi Sarkoplazmik 3
Motor nöron zarı retikulum
II. Antagonist kaslar kol ve bacaklarda bulunur.
III. Ölüm katılığının nedeni, kaslarda gevşeme için gli- II 4
III Aktin ve
koz bulunamamasıdır. Kasılma
miyozin 5
IV. Baygınlık dışında kasların haf kasılı olması haline
tonus denir. 6
Numaralı olaylar ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden
bilgilerinden hangileri doğrudur? hangisi yanlıştır? 7
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III 8

A) I. olayda motor nöronun sinaptik keseciklerinden
D) I, II ve IV E) II, III ve IV asetilkolin salgılanır. 9
B) I. olayda sinaptik aralıkta ATP harcanır.
10
C) II. olayda Ca++ iyonları serbest bırakılır.
11
D) II. olay sonunda miyozindeki çapraz köprü aktine
bağlanır. 12
E) III. olayda, çapraz köprünün hareketi aktinin sarko-
13
merin merkezine kaymasını sağlar.
14
15
16
4. Şekilde, insan vücudunda bulunan A ve B hücrelerinde- 17

ki metabolik olaylar özetlenmiştir. 18
2. Grakte bir iskelet kasına uygulanan uyartılara karşı
kasın tepkisi gösterilmiştir. A B
Kan 19
Glikoz Glikoz
⇓ ⇑
Tepki
Pirüvat Pirüvat
III
II ⇓ ⇑
I Laktik Laktik
asit asit
Kan

Zaman
(dakika) Buna göre,
I. B karaciğer hücresi, A iskelet kas hücresidir.
Numaralı kısımlarla ilgili aşağıda verilen bilgilerden
hangisi doğru değildir? II. Laktik asit ters glikolizle glikoza dönüşebilir.
III. Kan şekeri düşerse, A hücresindeki glikoz kana veri-
A) II’de kas, I’e göre daha sık aralıklarla uyarılmıştır. lebilir.
B) III’de kasın aktin ve miyozini daha çok kısalır. IV. A hücresinin aktivitesindeki artış ile kanın pH’ı düşer.
C) III. kısımdaki durum kalp kasında gözlenmez.
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
D) Üç bölgede de kasın hacmi değişmez.
E) Tüm aralıklarda kasa verilen uyartılar en az eşik A) Yalnız III B) I ve II C) II, III ve IV
değerdedir. D) I, II ve III E) I, II ve IV
47
5. Aşağıda iskelete bağlı kasın miyogramı görülmektedir. 8. Bacak kasının kasılması sırasında, aşağıdakilerden
1
hangisi en son gerçekleşir?
Kasılma miktarı
2
A) Kalsiyum iyonlarının sarkoplazmaya dağılması
3 B) Aktin ipliklerinin miyozinler üzerinde kayması
4 C) Motor uç plağına asetil kolin salgılanması

D) Sarkomerin küçülmesi
Zaman (saniye)
5 a b c d
E) Sarkolemmanın sodyum geçirgenliğinin artması
6 Miyogramla ilgili,
7 I. c zamanında H bandı kaybolmuştur.
II. c – d aralığında kasın boyu uzamıştır.
8
III. Verilen uyartılar sıklaştırılırsa kasılma süresi artar.
9 IV. a – b aralığında kas, tonus durumundadır.
9. İskelet kasların kasılıp gevşemesi sırasında gerçek-
10 ifadelerinden hangileri doğrudur? leşen değişimlerle ilgili çizilen aşağıdaki grakler-
11 A) Yalnız IV B) I ve II C) III ve IV
A) ADP miktarı B) O2 miktarı
12
13
Zaman Zaman
14
6. Uzun süre egzersiz yapan kişide kasların gereksini- C) Laktik asit D) Isı miktarı
15
mi olan ATP,
16
I. Glikoz
17 II. Kreatin – fosfat Zaman Zaman
III. Yağ asidi
18 E) Kasın toplam hacmi
IV. Glikojen
19 moleküllerinden hangi sıra ile karşılanır?
A) II – I – IV – III B) II – IV – III – I
Zaman
C) III – I – II – IV D) III – II – I – IV
E) IV – III – I – II
7. İskelet kas hücrelerinde, 10. İskelet kas telciğinde, ATP miyozine bağlandığında,
I. (n) Glikoz → Glikojen + H2O
I. I bandı küçülür.
II. (n) Amino asit → Protein + (n – 1) H 2O
II. H bandı görünür hale geçer.
III. Glikoz → Etanol III. Sarkoplazmik retukulumdaki Ca++ derişimi sarkop-
IV. Kreatin + ATP → Kreatin ~ P + ADP lazmadan fazladır.
reaksiyonlarından hangileri gerçekleşmez? ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız III B) I ve II C) III ve IV A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III
D) I, III ve IV E) II, III ve IV D) II ve III E) I, II ve III
48 1D 2B 3B 4E 5E 6A 7A 8D 9E 10 D
1. İskelet kaslardaki bantlaşma, şemada gösterilmiştir. 3. İskelet kasında kreatin fosfatla ilgili iki durum şöyledir; 1
2
Z Aktin Miyozin Z X durumu Kreatin
I I kinaz
H Kreatin fosfat + ADP Kreatin + ATP 3
4
Y durumu Kreatin
kinaz
5
Kreatin + ATP Kreatin fosfat + ADP
6
X ve Y durumlarıyla ilgili, 7
A
I. Kreatin kinaz enzimi tersinir çalışır.
Sarkomer 8
II. X durumunun gerçekleştiği anlarda kas aktivitesi
başlamıştır. 9
Şekille ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
III. Her iki durum da daima kalp kasında gerçekleşir.
IV. Y durumu kas dinlenirken görülür. 10
A) Kasılıp gevşeme sırasında aktin ve miyozin iplikle-
rinin uzunluğu değişmez. verilenlerden hangileri doğrudur? 11
B) ‹ki A bandı arasında kalan bölge, en küçük kasılma 12
A) Yalnız II B) II ve III C) I ve III
birimi olan sarkomerdir.
D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 13
C) I bandı sadece aktin ipliklerini içeir.
D) H bandı sadece miyozin ipliklerini içerir. 14
E) A bandı hem aktin hem de miyozin ipliklerini içerir. 15

4. İskelet kaslarının çalışma hızının artması sonucu, 16
I. Kan pH’ı
17
II. Kalp atışları
III. Diyaframın çalışması 18
verilenlerin hangilerinde artış görülür? 19

2. Bir iskelet kasının uzun süre kasılıp gevşemesi so- 5. Bir kasın kasılması sırasında,
nucunda glikoz, kreatin fosfat ve laktik asit miktar-
I. Protein sentezi
larındaki değişim aşağıdakilerden hangisinde veril-
miştir? II. Aktin çubuklarının yaklaşması
III. Sakoplazmada ADP görülmesi
Glikoz Kreatin fosfat Laktik asit
IV. I bandının kısalması
A) Değişmez Azalır Azalır
olaylarından hangileri sadece kasılmaya bağlı olarak
B) Azalır Azalır Artar gerçekleşmez?
C) Artar Artar Artar
A) Yalnız II B) I ve III
D) Azalır Artar Artar C) II ve IV D) I, II ve III
E) Artar Artar Azalır E) II, III ve IV
49
6. İskelet kaslarının kasılıp gevşemesi soncunda, 8. Aşağıda verilerden hangisi iskelet kaslarına ait bir
1
özellik değildir?
I. Glikojen
2
II. Kreatin A) Kas sarsılmasında, gevşeme evresi kasılma evre-
3 III. ATP sinden uzun sürer.
4 IV. Karbondioksit B) Miyelinli motor sinirlerle uyarılır.
V. Laktik asit C) Dinlenme halindeyken bile haf kasılı haldedir
5
VI. Oksijen D) Hızlı kasılır, çabuk yorulur.
6
VII. ADP E) Bir kas telciğinin verdiği tepki uyarı şiddetiyle oran-
7 tılı olarak artar.
VIII. Kreatin fosfat
8 moleküllerinden miktarı azalan ve artanlar aşağıda-

kilerden hangisinde doğru verilmiştir?
9
Azalan Artan
__________ _____________
10
A) I, II, III ve IV V, VII ve VIII 9. Aşağıdakilerden hangisi olmasa da kas faaliyeti ger-
11
B) I, III, VI ve VIII II, IV, V ve VII çekleşebilir?
12 C) II, VII ve VIII I, III, IV, V ve VI
A) Aktin B) ATP C) Kalsiyum
13 D) III, VII, V ve VI I, II, IV ve VIII D) Laktik asit E) Miyozin
14 E) III, IV ve VII I, II, V, VI ve VIII
15
16
17
18 7. Aşağıdaki grakte iskelet kaslarının faaliyeti sırasında

10. Gevşeme halinde olan bir iskelet kası ile ilgili aşağı-
gerçekleşen madde değişimleri gösterilmiştir.
19 dakilerden hangisi söylenemez?
Miktar
A A) A bandının boyu, kasılma halindeki gibidir.
B) I bandının boyu, kasılma halindeki genişliktedir.
C) H bölgesi net bir şekilde görülür.
B
D) Yapısında aktin ve miyozin iplikleri vardır.
Zaman
E) Ca ++, sarkoplazmik retikulumdadır.
Grakteki A ve B maddeleri aşağıdakilerden hangisi

olamaz?
A B
A) Kreatin fosfat ADP
B) Karbondioksit Oksijen 11. Kalp kasında aşağıdakilerden hangisi görülmez?
C) Laktik asit Glikoz A) Fizyolojik tetanoz B) Oksijen tüketimi
D) ADP ATP C) ADP oluşumu D) Glikoz tüketimi
E) Sıcaklık Besin E) Karbondioksit oluşumu
50 1B 2B 3D 4D 5B 6B 7A 8E 9D 10 B 11A
1. Grakler, aynı kas telinin üç ayrı zamandaki kasılmala- 4. Bir iskelet kasında kasılma boyunun zamana bağlı deği- 1
rını göstermektedir. şimi grakte gösterilmiştir.
2
Kasılma Kasılma Kasılma Kasılma boyu 3
a a a
4
5
Zaman Zaman Zaman
I II III t Zaman
a b c d 6
Her üç durumda da aşağıdakilerden hangisi aynı Grakle ilgili,

7
olur?
I. a – d aralığında kasın hacmi değişmez. 8
A) Tüketilen glikoz miktarı II. c – d aralığında ATP kullanılmaz
9
B) Kasın tepki şiddeti III. a – b aralığında hücre enerji harcar.
C) Kasa gelen uyartıların şiddeti 10
IV. b – c aralığında, kasta kreatin miktarı artabilir.
D) Tüketilen oksijen miktarı verilenlerden hangileri yanlıştır? 11
E) Kasa gelen uyartı sayısı
D) III ve IV E) II, III ve IV
13
14
2. ‹nsanda gerçekleşen, 5. Art arda uyarılan bir kas linin, kasılma şiddetinin zamana
bağlı değişim graği aşağıda gösterilmiştir. 15
I. Kalın bağırsaktaki artıkların anüse doğru ilerlemesi
II. Toplardamarda kanın ilerlemesi 16
Kas tepkisi
III. Midedeki besin bulamacının onikiparmak bağırsağı- 17

na iletilmesi
18
olaylarından hangilerinde düz kaslar görev alır?
Zaman 19
D) II ve III E) I, II ve III Grakte belirtilen kas li, aşağıdakilerden hangisine
ait olamaz?
A) Mide kası B) Pazu kası C) Boyun kası

D) Uyluk kası E) Baldır kası
3. Bir insanın iskelet kas hücrelerinde gerçekleşen,
I. Glikoz → CO2 + H2O DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ
6. Koşmaya başlayan bir insanda,
II. Glikoz → Glikojen
I. Sırasıyla; kas, dolaşım ve solunum sistemlerinin ça-
III. Kreatin fosfat → Kreatin lışması hızlanır.
IV. Heksoz → Laktik asit II. Oksijen ihtiyacı artar.
V. Glikojen → Heksoz III. Kanın pH’ı düşer.
IV. Diyafram kası, sık kasılıp gevşer.
reaksiyonlarından hangileri sırasında ATP sentezle-
nir? olaylarından hangileri gerçekleşir?
A) Yalnız II B) I ve III C) II ve V A) Yalnız III B) I ve II C) II ve IV

D) I, III ve IV E) I, III, IV ve V D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
51
7. Aşağıdaki grakte üç farklı kasın kasılma hızları göste- 9. Graklerde I, II ve III numaralı iskelet kaslarının kasılma
1
rilmiştir. boyları gösterilmiştir.
2
Kasılma boyu Kasılma boyu
Kasılma hızı
3
a b
4 c
Zaman Zaman
5
I II
t (Zaman) Kasılma boyu
6
7 Bununla ilgili olarak,
8 I. a kası hızlı kasılıp gevşemiştir.

II. Kasılma süresi en uzun olan c kasıdır. Zaman
9 III. Latent faz her üç kas için de aynıdır. III
10 IV. b kasında miyobril bulunmaz.

Bu kasların uyarılma sıklığı en az olandan en çok
11 ifadelerinden hangileri doğrudur? olana doğru sıralaması aşağıdakilerden hangisinde
verilmiştir?
12 A) I ve III B) II ve III C) I ve II
D) III ve IV E) I, II, III ve IV A) I – II – III B) I – III – II C) III – II – I
13
D) III – I – II E) II – I – III
14
15
10. İnsanlarda,
16
I. Kasa impuls taşıyan motor nöronun zedelenmesi
8. Grakte, bir futbolcunun bacak kaslarındaki laktik asit
17 II. Kasta yeterli kreatin fosfat bulunmaması
miktarının zamana bağlı değişimi verilmiştir.
18 III. Kasta laktik asitin birikmesi
Laktik asit miktarı
durumlarından hangileri kas felcinin nedenleri ara-
19
sında sayılabilir?

D) I ve III E) I, II ve III
Zaman
I II III IV
Grağe göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

11. Kasların yapısıyla ilgili,
A) I. ve II. zaman aralığında, kas hücrelerine iletilen I. Aktin
oksijen miktarı enerji ihtiyacını karşılayamamıştır. II. Amino asit
B) II. zaman aralığı sonunda futbolcunun kaslarında III. Miyobril
yorgunluk oluşabilir.
IV. Kas teli
C) IV. zaman aralığında kas hücrelerinde ATP üretimi
verilenlerin, basit yapılıdan kompleks yapılıya doğru
sadece sitoplazmada olur.
sıralaması aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
D) III. zaman aralığında oksijen tüketim hızı, IV. aralık-
tan fazla olabilir. A) IV – III – I – II B) III – IV – I – II
E) I. ve II. zaman aralıklarında laktik asit artışına bağlı C) IV – I – III – II D) II – I – III – IV

olarak hücrede pH düşer. E) I – II – III – IV
52 1B 2E 3D 4B 5A 6E 7C 8C 9A 10A 11D
1. Aşağıda bir sarkomerin iki ayrı durumu gösterilmiştir. 3. Bir iskelet kasına “t” anında aynı şiddetle arka arkaya 1
uyarılar gönderiliyor. 1., 8. ve 18. uyarıdaki kasılma kuv- 2
veti grakte verilmiştir.
3
Kasılma kuvveti
A B
4
1. uyarı
A ve B durumlarıyla ilgili, 8. uyarı 5

18. uyarı
I. A durumunda Ca+ iyonları sarkoplazmik retikulum- 6
dadır.
Zaman 7
t
II. A ve B durumlarında kasın boyu değişir.
III. A durumunda kas hücrelerinde oksidatif fosforilas- 8
Deneye bağlı olarak 1. uyarıdan 18. uyarıya kadar,
yon olayı durmuştur.
I. Kasılma kuvveti azalır. 9
IV. Kasın B durumuna geçmesi, motor uç plaktan asetil-
II. Kasılmanın süresi azalır. 10
kolin salınması ile başlar.
III. Uyarının verilmesi ile kasılmanın başlaması arasın-
özelliklerden hangileri yanlıştır? daki süre (latent evre) azalır.
11
A) Yalnız I B) Yalnız III C) III ve IV IV. Gevşeme süresi uzar. 12

D) I, II ve III E) I, II ve IV özelliklerden hangileri söylenemez? 13
15
16
17
2. Bir iskelet kasının kasılma şiddetinin zamana bağlı de-
18
ğişimi grakteki gibidir.
4. Aşağıdaki grakte farklı uyartı şiddetlerine bağlı olarak, 19
Kasılma şiddeti
bir kas telinde meydana gelen kasılmalar gösterilmiştir.
Kasılmalar
Eşik değeri
Zaman
I II III

Uyarı şiddetleri
Belirtilen kasın boyunun a < b < c şeklinde olabilme-

si için, a, b, c değişkenleri grakteki hangi numarala-
Bu kasılmalarla ilgili,
rın yerine yazılmalıdır?
I. Tüm uyartılar kasılmaya neden olmuştur.
I II III
––– ––– –––– II. Kas telinde fizyolojik tetanoz gözlenmemiştir.
A) a b c III. Eşik şiddeti ve üzerindeki uyartılar aktin ipliklerinin miyo-
B) c b a zinler üzerinde hareket etmesine neden olmuştur.
C) c a b açıklamalarından hangileri doğru değildir?

D) a c b
E) b a c D) I ve II E) I ve III
53
5. Bir insan öldüğünde mevcut ATP kısa sürede tükenir. 7. Bir iskelet kasını oluşturan yapıların büyükten kü-
1
çüğe doğru sıralanması aşağıdakilerden hangisinde
2 Bunun sonucu, verilmiştir?
I. Aktin miyozin kompleksi ayrılmaz.
3 A) Kas teli – Kas demeti – Miyobril
II. Ölüm katılığı ortaya çıkar.
B) Kas demeti – Kas teli – Miyobril
4 III. Fizyolojik tetanoz meydana gelir.
C) Miyobril – Kas demeti – Kas teli
5 verilenlerden hangisi doğrudur?
D) Miyobril – Kas teli – Kas demeti
6 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II E) Kas demeti – Miyobril – Kas teli
7
10 8. Aşağıdaki olaylardan hangisi, iskelet kaslarıyla sağ-

lanır?
11
A) Peristaltik hareketlerin gerçekleşmesi
12 B) Kan damarlarının büzülmesi
C) Bacak reeksi
13
6. Aşağıdaki grakte, bir kişinin yoğun bir egzersize baş- D) Doğumda döl yatağı kaslarının kasılması
14 lamadan, egzersiz süresince ve egzersiz sonrasındaki E) ‹drar kesesindeki idrarın üretraya verilmesi
15 enerji kullanımı ve oksijenli solunum hızı görülmektedir.
16
Miktar
N: Vücudun normal enerji
17 kullanımı
: Vücudun enerji kullanımı
18 : Oksijenli solunum hızı
9. İskelet kası ile düz kasın ortak özelliği aşağıdakiler-
19 den hangisinde doğru verilmiştir?
N
Zaman (dakika)
Zorlu egzersiz Egzersiz
A) Aktin ve miyozin yapılı olması
başlangıcı sonu
B) Laktikasit fermentasyonu yapması
C) Miyoglobin içermesi
Grakteki bilgilere dayanarak, D) Beynin aynı bölümü ile kontrol edilmesi
I. Egzersiz sonunda enerji kullanımı normal düzeye E) Çekirdeklerin konumunun aynı olması
inmiştir.
II. Harcanmış olan ATP ve kreatin fosfatın yeniden sen-
tezlenmesi için egzersiz sonunda, oksijenli solunum
hemen normal düzeye inmemiştir.
III. Egzersiz yaparken enerji kullanımı normalin iki katı-
dır. 10. Kasılmış bir kasın gevşemesi için aşağıdakilerden
hangisi öncelikle gereklidir?
yorumlarından hangilerine ulaşılır?
A) Glikoz B) Yağ asidi
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II C) ATP D) Glikojen
D) I ve III E) II ve III E) Fosfat
54 1B 2C 3E 4A 5C 6C 7B 8C 9A 10 C
TEST 1 Sindirim Sistemi 25 BÖLÜM
1. Şekilde sindirim sisteminin bazı kısımları aşağıda gös- 3. İnsanın sindirim sistemindeki mide, ince bağırsak 1
terilmiştir. ve kalın bağırsakta,
2
I. Bağ doku
3
II. Kas doku
V III. Epitel doku 4
Karaciğer kanalı
(Koledok kanalı) yapılarından hangileri ortak olarak bulunur?
III 5
6
I D) I ve III E) I, II ve III
7
II
8
IV
9
Numaralı kısımlarla ilgili aşağıda verilen ifadelerden 10

hangisi yanlıştır? 4. Sindirim tepkimeleriyle,
11
I. Solunumun hammaddeleri oluşur.
A) I. kanaldan gelen salgı, safradır.
II. Makromoleküllerden yararlanma olanağı sağlanır. 12
B) Pankreasın sindirim enzimleri II. kanaldan gelir.
III. Besinlerin polimer hale dönüştürülmesini sağlanır.
C) III. yapı, yemek borusudur. 13
verilenlerden hangileri gerçekleşir?
D) IV. kısımda kimyasal sindirim olur. A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II 14
E) V. kısım safra kesesidir. D) I ve III E) I, II ve III 15
16
17
18
5. Aşağıdakilerden hangisi proteinlerin sindirimi sonu- 19

2. Aşağıdaki deney tüplerinin içine sırasıyla ekmek, et ve cu oluşan son ürünlerin özelliklerinden biri değildir?
fındık konuluyor. Deney tüplerine bir miktar pankreas öz
A) Hormonların yapısına katılabilir.
suyu eklenip uygun ortamlarda bekletiliyor.
B) İnsanda temel amino asit sentezinde kullanılabilir.
C) Biyokimyasal katalizörlerin yapısına katılabilir.
D) Enerji kaynağı olarak kullanılabilir.
E) İnce bağırsaktan kılcal damarlara geçer.
Ekmek Karaciğer F›nd›k
X Y Z
SİNDİRİM SİSTEMİ
X, Y ve Z kaplarındaki deneyin sonuçları ile ilgili,
I. X tüpünde hidroliz olmaz.

II. Y tüpünde kimyasal sindirim olur. 6. Aşağıda verilen organların hangisinden çıkan top-
III. Z tüpündeki polimer madde miktarı azalır. lardamar, doğrudan ana toplardamara bağlanmaz?
yorumlarından hangileri yapılamaz? A) Böbrek B) Beyin
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III C) İnce bağırsak D) Bacak
C) II ve III D) I ve III E) Karaciğer
55
BÖLÜM Sindirim Sistemi
7. Karbonhidrat sindiriminin tam olarak gerçekleşebil- 10. Çok miktarda laktoz içeren besinleri yiyen sağlıklı
1
mesi için, bir insanda aşağıdaki organik molekül çiftlerinden
2 hangisinin ince bağırsak villuslarından kana geçişi
I. Mide
artar?
3 II. İnce bağırsak
A) Sakkaroz – Früktoz B) Glikoz – Galaktoz
III. Tükürük bezi
4 C) Maltoz – Glikoz D) Glikoz – Früktoz
IV. Pankreas
5 E) Laktoz – Galaktoz
yapılarından hangilerinin salgılarına gereksinim var-
6 dır?

7
D) I ve II E) II, III ve IV
8
10
11 11. Parazit bir bakteri türü aşağıdaki besin ortamlarına bı-

rakılmıştır.
12
I II III IV
13
8. Sağlıklı bir insanın mide özsuyunda bulunan HCI’in
14 görevi, aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
A) Asidik bir ortam oluşturarak pepsinojenin tripsinoje-

15
ne dönüşmesini sağlar.
Glikoz Glikoz Protein Yağ
16 B) Pepsinojenin proteinlere doğrudan etki etmesini
Amino asit Amino asit Yağ Protein
Vitamin Vitamin Disakkarit Polisakkarit
17 sağlar. 20°C –5°C 5°C 20°C
C) Pepsinojenin salgılanmasını sağlar.

18 Numaralı deney tüplerinden hangilerinde bu bakteri-
D) Bazı mide hücrelerinin kana gastrin hormonu salgı- lerin yaşama şansı en yüksektir?
19 lamasını sağlar.
E) Pasif pepsinojeni aktif pepsine çevirir.
D) I ve III E) II ve IV
9. Aşağıdakilerden hangisi kimyasal sindirim değildir? 12. Sindirim sistemi organlarının görevleri arasında,
aşağıdakilerden hangisi yer almaz?
A) Protein " Amino asit
A) Hidroliz enzimleri salgılama
B) Yağ " Gliserol, yağ asidi
B) Sindirim hormonları üretebilme
C) Glikoz " CO2 , H2O
C) Sindirim ürünlerini hücrelere taşıma
D) Laktoz " Glikoz, Galaktoz D) Sindirim atığını kısa bir süre depolama
E) Dipeptit " Amino asit E) Besinlerin sindirim öz sularıyla karışmasını sağlama
56 1C 2A 3E 4C 5B 6C 7E 8E 9C 10 B 11A 12C
1. Sindirim sisteminin belirli dokuları tarafından salgı- 4. Aşağıdaki tüplerde enzimlerin çalışmasına uygun olan 1
lanan, pH ortamları vardır.
2
I. Lipaz 20 dk. sonra 20 dk. sonra 3
benedict çözeltisi nitrik asit
II. Sekretin dökülüyor. dökülüyor.
Maltoz Protein
4
III. Gastrin
Maltaz Proteazlar
IV. Amilaz 37°C 35°C 5
V. Pepsin
I II 6
moleküllerinden hangileri, sindirim enzimi değildir? 20 dk. sonra
fenol kırmızısı 7
dökülüyor.
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
Yağ 8
D) I, III ve V E) II, III ve V Pankreas özsuyu
safra
60°C
9
III
10
Bu tüplerin hangilerinde renk değişikliği gözlenir? 11
(Benedict glikoz, nitrik asit protein, fenol kırmızısı asit
2. İçinde disakkaridazların olduğu tüpe aşağıdaki uy- ayıracıdır.) 12
gulamalardan hangisini yapmak tepkimeyi önler?
A) Disakkarit koyduktan sonra tüpü, 0°C’den 37°C’ye
D) I ve II E) I ve III 14
çıkarmak.
B) Disakkarit koyduktan sonra tüpü kaynatmak. 15
C) Disakkarit koyduktan sonra tüpün 40°C üzerinde ol-
16
mamasını sağlamak.
D) Disakkarit koyup optimumda bekletilen tüpe mono- 17
sakkarit ayracı koymak.
18
E) Tüpe kaynatılmış ve soğutulmuş süt koymak.
5. Sağlıklı bir insanda ince bağırsak ve kalınbağırsağın 19
bazı görevleri aşağıda verilmiştir.
I. Artıkların depolanması ve vücuttan atılmasını sağ-
lar.
II. Kimyasal sindirim gerçekleşir.
3. Bir okul laboratuvarında sindirim olayını tüp içinde göz-
III. B ve K vitaminleri sentezlenir.
lemek amacıyla aşağıdaki tüpler hazırlanıyor.
IV. Enzim ve hormon salgılar.
I II III V. Suyun emilimi sağlanır.
Numaralı görevlerden ince ve kalın bağırsakta ger-
çekleşenler aşağıdakilerden hangisinde doğru eş-

Yağ Nişasta leştirilmiştir?
Amino asit 30°C 0°C
37°C Lipaz Amilaz
Pepsin Safra tuzları Maltaz İnce Bağırsak Kalın Bağırsak
pH = 8,5
––––––––––––––– ––––––––––––––––
pH = 2 pH = 6,8
A) I, III ve IV II ve V
B) II, III ve IV I ve V
Bu tüplerden hangilerinde sindirim olayı gerçekleşir? C) I, II ve III IV ve V
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II, IV ve V I, III ve V
D) I ve II E) II ve III E) III ve V I, II ve IV
57
6. Dört ayrı deney tüpüne nişasta çözeltisi, daha son- 9. Sabah kahvaltısında peynir, ekmek ve kaymak yiyen
1
rada, bir insanın,
2 I. Tüpe; Tükürük sıvısı I. Mide
II. Tüpe; Safra sıvısı II. İnce bağırsak
3
III. Tüpe; Mide özsuyu III. Ağız
4 IV. Tüpe; Pankreas özsuyu
IV. Kalın bağırsak
5 konuluyor.
sindirim organlarından hangilerinde her üç besinin
Bir süre sonra bu tüplere iyot çözeltisi damlatıldı- de içinde bulunan bazı moleküllerin kimyasal sindi-
6
ğında hangi tüplerde mavi renk oluşması beklenir?
rimi gerçekleşir?
7 (İyot nişasta ile mavi renk verir.)
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
8 D) II ve IV E) I, III ve IV
9
10
10. Aşağıdaki deney tüpü uygun ortamda bir süre bekleti-
11 liyor.
12
7. Hücrelerden salgılanan enzimlerle, besinlerin hücrenin
13 dışında hidroliz edilmesi olayına hücre dışı sindirim de-
nir.
14
İnsanda,
15 I. Ekmek
I. Nişasta III. Trigliserit II. Amilaz
16 III. H2O
II. Glikojen IV. Protein IV. Glikoz
17 moleküllerinden hangilerinin hücre dışında sindiri-

18 mi ve hücre içinde hidrolizi olur?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV I, II, III ve IV ile gösterilen maddelerden hangilerinin mik-

19
D) I ve III E) II, III ve IV tarlarında azalma gözlenir?
A) Yalnız I B) I ve IV C) I ve III
8. Sağlıklı insanın sindirim sistemi organları ile ilgili 11. Bir insanda gerçekleşen,
aşağıdakilerden hangisi doğru değildir? I. Hidroliz enzimlerinin ekzositoz ile hücre dışına salgı-
lanması
A) Mide ve ince bağırsakta kimyasal sindirim gerçekle-

şir. II. Peristaltik hareketlerle besinlerin sindirim kanalında
ilerlemesi
B) Mide özsuyunda gastrin, ince bağırsak öz suyunda
III. Enzimin ince bağırsakta besin maddesini etkilemesi
sekretin hormonu bulunur.
IV. Besin monomerlerinin villuslara emilmesi
C) Su emilimi kalın bağırsakta tamamlanır.
D) Yemek borusu ve bağırsakta besinler peristaltik ha- olaylarının hangilerinde ATP harcanmaz?
reketlerle ilerler. A) Yalnız III B) Yalnız IV C) I ve II

E) Kimyasal sindirim ince bağırsakta tamamlanır. D) III ve IV E) I, II ve IV
58 1C 2B 3B 4D 5D 6B 7E 8B 9B 10 C 11 A
3. Hormonların görevleri aşağıdakilerden hangisinde 1

Açıklama:
yanlış verilmiştir?
İnce bağırsak
2
A) Sekretin ve KSK : Boş midenin salgı yapmasını ön-
3
Sekretin Kolesistokinin (KSK) ler.
B) Sekretin : Pankreasın hormon salgılarını uyarır. 4
Pankreas Karaciğer
safra kesesi C) Kolesistokinin : Sekretin ile beraber mide çalışması- 5
HCO3
– nı yavaşlatır.
D) Gastrin : Midenin bazı hücrelerini HCI salgılaması
6
Sindirim enzimleri Safra
için uyarır.
• Amilaz • Kolesterol
7
• Lipaz • Su – E) Glukagon : Karaciğerdeki glikozun, kana geçişini
• Tripsinojen • HCO 3 sağlar. 8
• Kimotripsinojen • Safra tuzu
• Nükleazlar • Safra pigmenti
• Fosfolipitler
9
Virsung Koledok 10
kanalı kanalı
11
Onikiparmak bağırsağı
(water kabarcığı) 12
1, 2, 3. sorular şemayla ilişkilendirilerek çözülecektir. 4. İnsanlarda bulunan, 13
I. Pankreas
1. Karaciğer ve pankreasın sindirimdeki işlevleri şemada 14
II. Mide
gösterilmiştir.
III. Karaciğer 15
Şemayla ilgili yapılan açıklamalardan hangisi doğru IV. ‹nce bağırsak
değildir? 16
sindirim organlarından hangileri hem sindirim enzi- 17
A) Karaciğer ve pankreasın sindirim kanalına salgı mi hem de hormon salgılar?
göndermesi için ince bağırsak hormonları tarafından 18
uyarılmaları gerekir. A) Yalnız II B) I ve III C) I, II ve IV
B) Karaciğerin safra sıvısı hidroliz enzimi bulundurur. D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 19
C) Pankreasın dış salgı bezleri, birçok besinin sindiri-

miyle ilgili enzimleri üretir.
D) Onikiparmak bağırsağı baziktir.
E) Safra sıvısının koledok kanalı ile water kabarcığına
dökülmesi önlenirse, bazı besinlerden tam olarak
yararlanılamaz.
5. Gün içinde sık sık şekerli çay tüketen bir insanda,

I. Sükroz
2. Yetişkin bir insana sekretin hormonu enjekte edildi- II. Glikoz

ğinde, aşağıdakilerden hangisi gerçekleşir?
III. Früktoz
A) Mide özsuyu salgılaması IV. Galaktoz
B) Uterus kaslarının kasılması
maddelerinden hangilerinin ince bağırsaktan emili-
C) Pankreasın langerhans adacıklarının uyarılması
mi fazla olur?
D) Pankreasın wirsung kanalına bikarbonat iyonlarını
salgılaması A) Yalnız I B) II ve III C) I ve IV
E) Hipotalamus faaliyetinin azalması D) I, II ve III E) II, III ve IV
59
6. Aşağıdakilerden hangisi mekanik sindirime örnek 9. Pankreastan salgılanan hormonlarla ilgili,

1
gösterilemez? I. Kanla taşınırlar.
2 II. Kan şekerini ayarlamada görev alırlar.
A) Bağırsaklardaki peristaltik hareket
III. Onikiparmak bağırsağındaki water kabarcığına dö-
3
B) Mide kaslarının kimusu çalkalaması külürler.
4 C) Ağızda dişler yardımıyla besinlerin küçük parçalara IV. Etkinliklerini sadece karaciğerde gösterirler.
ayrılması
5 bilgilerinden hangileri doğrudur?
D) Amilaz enzimiyle ağızda nişastanın parçalanması
6 E) Çene ve yanak kasları ile besinin tükürükle karıştırıl- A) Yalnız III B) I ve II C) III ve IV
ması D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
7
10
11
10. Besinlerin hücre dışında tamamen yapı taşlarına ka-
12
dar parçalandıktan sonra hücre içine alınmasında,
13 I. Pasif taşıma
7. Aşağıda verilen organik maddeler ile sindirimlerinde II. Aktif taşıma
14
görevli enzim eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
III. Fagositoz
15
A) Malt şekeri – maltaz IV. Pinositoz
16 B) Sükroz – sükraz olaylarından hangilerinin rolü vardır?
17 C) Yağ – lipaz A) Yalnız II B) I ve II C) III ve IV

D) Polipeptit – tripsin
18 D) II, III ve IV E) Yalnız IV
E) Dipeptit – enterokinaz
19
11. İnsanın sindirim kanalında,

I. Selülozun glikoza dönüşmesi
II. Glikozun karbondioksit ve suya parçalanması
8. Aşağıda verilenlerden hangisi, sindirimi kolaylaştırı-

III. Nükleik asitlerin nükleotitlere parçalanması
cı adaptasyonlardan değildir?
IV. Organik besin monomerlerinin tamamının villuslara
A) Besinin ağızda çiğnenmesi emilmesi
B) Tükürük salgılanması olaylarından hangileri hidroliz enzimleri ile gerçek-

C) Safra tuzlarının onikiparmak bağırsağına dökülmesi leştirilebilir?
D) Sindirim organlarındaki düz kasların hareketi A) Yalnız III B) II ve III C) I ve II

E) ‹nce bağırsağın kılcal damar ağı ile sarılı olması D) II, III ve IV E) I, II ve IV
60 1B 2D 3B 4C 5B 6D 7E 8E 9B 10 B 11A
1. İnsan sindirim sistemiyle ilgili, aşağıda verilen bilgi- 4. Bir insanda gerçekleşen, 1
lerden hangisi doğrudur? I. Yağın safra ile yağ damlacıklarına dönüşmesi 2
II. Besinin ağızda mukus yardımıyla kayganlaştırılması
A) Kör bağırsakta selüloz sindirimi yapılır. 3
B) Ağızda besinler ıslatılıp bir süre depo edilir. III. Kalın bağırsakta mutualist bakteriler tarafından B ve
K vitamini sentezlenmesi 4
C) Ağızda diş ve tükürükle enzim etkinliği arttırılır.
IV. ‹nce bağırsakta kısa polipeptitlerin tripeptit ve dipep-
D) Safra tuzunun üretildiği ve çalıştığı yer aynıdır. 5
tide dönüşmesi
E) Sindirim atığı böbrekler ile dışarı atılır.
6
olaylarından hangileri kimyasal sindirime örnektir?
A) Yalnız II B) Yalnız IV C) I ve IV
7
D) I, II ve III E) I, III ve IV 8
2. Bir insanın ince bağırsağına bırakılan işaretli bir yağ
molekülü aşağıdaki yapıların hangisinde ilk olarak
9
görülür?
10
A) Kapı toplardamarı
B) Lenf kılcalları
11
C) Karaciğer üstü toplardamarı 12

5. ‹nsanın sindirim kanalında gerçekleşen aşağıdaki
D) Göğüs kanalı olaylardan hangisi, bir kimyasal sindirim olayıdır?
13
E) Alt ana toplardamar
A) Dipeptitlerin amino asitlere dönüşmesi 14
B) Pepsinojenin HCl ile aktieşmesi
15
C) ekerin ağızda erimesi
3. İçlerinde eşit miktarda nişasta bulunduran iki deney tüpü-
nün, 1.sine pankreas öz suyu, 2.sine bitki özütü konulu- D) Besinlerin ağızda dişler, çene ve yanak kasları ile 16
yor. Tüplerin üzerine lügol çözeltisi ilave ediliyor. Her iki parçalanması
17
tüpte de önce mavi renk oluştuğu, bir süre sonra rengin E) Peristaltik hareketler yardımıyla besinlerin sindirim
gittikçe kaybolduğu gözleniyor. (Lügol çözeltisi nişasta ile sıvılarıyla karışması 18
mavi renk verir.)
19
Pankreas öz suyu Bitki özütü
Niş asta
çözeltisi
1 2 6. Besinlerin emilimi ile ilgili aşağıda verilen bilgiler-

den hangisi doğru değildir?
Buna göre,
A) ‹nce bağırsakta bulunan parmak şeklindeki uzantılar
I. Enzimler, hücre dışında da görev yapabilir.

besinlerin emilim yüzeyini genişletir.
II. Bitki ve hayvanlarda nişasta sentezini sağlayan en-
B) Besinlerin kan damarına geçişi difüzyon ve aktif taşı-
zim bulunur.
mayla olur.
III. Pankreas öz suyu ve bitki özütü nişastayı sindiren
enzim bulundurur. C) Kalın bağırsakta, bakteriler tarafından üretilen B ve
K vitaminlerinin emilimi yapılır.
D) Kalın bağırsakta yeterli su emiliminin olmaması ka-
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II bızlığa neden olabilir.
D) I ve III E) II ve III E) Suyun bir kısmı ince bağırsakta pasif olarak emilir.
61
7. İnce bağırsakta sindirilmiş besinlerin emilerek dola- 10. ‹nce bağırsakta sindirimi gerçekleşen bir besin madde-
1
şıma katılmasında, sinin miktarının zamana bağlı değişimi yandaki grakte
2 gösterilmiştir.
I. Villus kılcalları
3 II. Lenf kılcalları Madde miktarı
4 III. Mikrovilluslar
IV. Kapı toplardamarı
5
yapılarından hangileri doğrudan etkili değildir?
6
Zaman
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız IV
7
Grakte belirtilen besin maddesi aşağıdakilerden
8
hangisi olamaz?
9
A) Glikojen B) Früktoz C) Tripeptit
10
D) Disakkarit E) Polipeptid
11
12
8. İnce bağırsak hücrelerinde,
13
I. Dipeptitleri sindiren
14 II. Disakkaritleri sindiren 11. Sağlıklı bir insanın yediği protein yapılı besin, sindi-
15 III. Pankreas enzimlerini aktieştiren rilirken ve monomeri karaciğere ulaşana kadar,
IV. Nişastayı maltoza sindiren I. Kapı toplardamarı
16
enzimlerinden hangileri üretilir? II. Onikiparmak bağırsağı
17 III. Mide
A) Yalnız III B) I ve II C) I, II ve III
18 IV. ‹nce bağırsak villuslarındaki kan kılcal damarı
19 yapılarından hangi sırayla geçer?
A) I – II – III – IV B) I – III – IV – II
C) II – III – I – IV D) III – II – I – IV
E) III – II – IV – I
9. Karaciğerin ürettiği,
I. Üre
II. Fibrinojen
III. Safra pigmentleri 12. Aşağıdaki organlardan hangisi karşısındaki enzimi

IV. A vitamini salgılamaz?
V. Heparin
A) Mide – Pepsinojen
maddelerinden hangileri sağlıklı bir insanın kanında B) Pankreas – Lipaz
bulunmaz?
C) Kalın bağırsak – Aminopeptidez
A) Yalnız III B) II ve III C) IV ve V D) İnce bağırsak – Maltaz
D) I, II ve V E) II, III ve IV E) Tükürük bezleri – Amilaz
62 1C 2B 3D 4B 5A 6D 7C 8C 9A 10B 11E 12C

1. Protein, yağ ve karbonhidratların sindirim ürünleri 4. Pankreas enzimleri virsung kanalı ile onikiparmak bağır- 1
ile ilgili, sağındaki water kabarcığına dökülür. 2
I. Hücre zarından geçebilirler. Bu enzimler sentezlenip virsung kanalına dökülene
3
II. Hücre içinde enerji kaynağı olarak kullanılabilirler. kadar pankreas hücrelerinde,
III. Sindirim kanalında, biyosentez reaksiyonlarına katı- 4
I. Enzimlerin hücre dışına salgılanması
labilirler.
II. RNA’nın görev yapması 5
IV. Oluşumları sırasında su ve enzim tüketilir.
III. Amino asitlerin enzim ve ATP yardımıyla tRNA’ya 6
bilgilerinden hangileri doğrudur?
bağlanması
7
A) Yalnız II B) I ve II C) II ve IV olaylarından hangileri zarlı organeller sayesinde
D) I, II ve III E) I, III ve IV olur? 8
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II 9
10
11
5. İnce bağırsak villüsleri tarafından emilen yağ asitleri 12

2. ‹nce bağırsak villuslarından emilen A vitamini kara- ve gliserolün bir kısmı epitel hücrelerde yeniden trigli-
serit haline gelir. Trigliseritler proteinle kaplanarak şilo-
13
ciğere ulaşıncaya kadar,
makron adı verilen suda çözünür damlacıkları oluşturur. 14
I. Karaciğer atardamarı
II. Sol köprücük altı toplardamarı Epitel hücreleri ekzositozla terk eden şilomikronlar; 15
III. Alt ana toplardamarı I. Sol köprücük altı toplardamarı
16
IV. Kapı toplardamarı II. Lenf kılcalı
III. Karaciğer
17
V. Göğüs lenf kanalı
yapılarının hangilerinden geçmez? IV. Göğüs kanalı 18

V. Peke sarnıcı
A) Yalnız I B) III ve IV
19
VI. Üst ana toplardamar
C) I, II ve V D) II, III, IV ve V
yapılarından hangi sırayla geçerek kalbin sağ kulak-
E) I, II, III, IV ve V çığına gelir?
A) I – II – III – IV – VI B) II – III – V – IV – I
C) II – IV – I – V – VI D) II – V – IV – I – VI
E) V – II – IV – I – VI
6. Kalın bağırsakla ilgili aşağıda verilen bilgilerden

3. Yoğun biçimde hücre içi sindirim yapan hücrelerde hangisi yanlıştır?
aşağıdaki organellerden hangisinin sayıca fazla ol-
A) Peristaltik hareketleri ile atıkların ilerlemesini sağlar.
ması beklenir?
B) Sindirim enzimi üretmez.
A) Lizozom B) Golgi C) Madensel tuzların kana emilimini yapar.
C) Kloroplast D) Peroksizom D) Posada kalan suyun emilimini tamamlar.
E) Endoplazmik retikulum E) Yapısındaki villüsler ile besin emilimini sağlar.
63
7. Bir öğrenci, asidik ortamda yaşayamayan parazit bir 10. Boş midenin enzim salgılamasını engelleyerek mi-
1
canlıyı gerekli hidroliz enzimlerini eklediği aşağıdaki denin kendi kendini sindirmesini önleyen hormon
2 kaplara koyuyor. aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
3 I II III A) Tripsin B) Sekretin ve KSK C) Pepsin
4 H2O H2O H2O D) Gastrin E) Enteropeptidaz

Protein Sükroz Nişasta
5
6 Bu parazit hangi kaplarda çoğalabilir?
7 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

11. Zorunlu aerob olan bir bakteri türünün sindirim enzim-
D) II ve III E) I, II ve III lerinin sentezinden sorumlu olan genleri mutasyona
8
uğratılmış ve bakteriler aşağıdaki besin ortamlarına bı-
9 rakılmıştır.
10 I II III IV
11
Havası Havası
alınmış alınmış
12
8. İnsan sindirim sistemi, Glikoz Glikoz Polipeptit Yağ
13 I. Nişasta sindirim enzimi Amino asit Amino asit Nişasta Protein
Vitamin Vitamin Disakkarit Polisakkari
II. Bitki hücre duvarını hidroliz eden bakterileri 5°C 25°C 20°C 20°C
14
III. Besinlerin mekanik sindirimini sağlayan safra tuzları
15 IV. B12 ve K vitamini üreten bakteriler Deney kaplarında belirtilen ortamlardan hangilerin-
de bu bakterilerin yaşayabilir?
16 verilenlerden hangilerini bulundurur?
17 A) Yalnız IV B) I ve II C) III ve IV
18
19
12. Aşağıdaki tabloda protein, karbonhidrat ve yağ olduğu

bilinen X, Y, Z besinlerinin sindirime uğradığı organlar
9. Aşağıdaki tabloda, uygun ortamda bulunan deney tüple- verilmiştir.
rindeki çözeltiler ve bu tüplere eklenen sindirim salgıları
verilmiştir. Besin Ağız Mide İnce bağırsak
Sindirim X — — +
Mide İnce bağırsak Pankreas
Deney sıvıları
tüpleri
öz suyu öz suyu öz suyu Y + — +
Z — + +
Amino asit
çözeltisi 1 2 3
(–: sindirim yok, +: sindirim var)
Nişasta
çözeltisi 4 5 6
Bu besinlerden oluşan sindirim ürünlerinin, hücre-
sel solunumda eşit miktarda kullanılmaları ile açığa
Numaralı tüplerden hangilerinde, kimyasal sindirim çıkan enerji miktarları, azdan çoğa doğru sıralaması
olması beklenir? aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
A) Yalnız 5 B) Yalnız 6 C) 2, 4 ve 6 A) X – Y – Z B) X – Z – Y C) Y – X – Z
D) 1, 3 ve 5 E) 1, 2, 3, 5 ve 6 D) Y – Z – X E) Z – Y – X
64 1B 2B 3A 4A 5D 6E 7D 8E 9B 10 B 11A 12D
1. İnsanlarda, başlangıçta asidik daha sonra bazik or- 5. Mide öz suyunun salgılanması ile ilgili yapılan bir deney- 1
tamda hidrolize uğrayan organik besin aşağıdakiler- de aşağıdaki sonuçlar elde ediliyor:
2
den hangisidir?
– Vagus sinirleri ile bağlantısı kesilen midede salgıla- 3
A) Dipeptit B) Yağ C) Protein ma tamamen duruyor.
– Görme, tatma ve koklama olmadan doğrudan ye- 4
D) Amino asit E) Maltoz
mek borusuna besin verildiğinde, normalin yarısı 5
kadar mide öz suyu salgılanıyor.
– Ağzına besin verilen bir köpeğin yemek borusu ke- 6
silip ve besinin yemek borusundan dışarı çıkması
2. ‹şaretli karbon taşıyan nişastanın sindirimi sonucu 7
sağlanırsa besin köpeğin midesine ulaşmadığı hal-
oluşan işaretli ürünler,
de az miktarda mide öz suyu üretiliyor. 8
I. ‹nce bağırsak villuslarındaki epitel hücreleri
Buna göre, 9
II. Lenf kılcalları
III. Karaciğer lopçukları I. Besinin duyu organları ile algılanması, midenin salgı 10
yapmasını uyarır.
IV. Alt ana toplardamarı 11
II. Midenin salgı yapması daha çok sinirlerin denetimin-
yapılarından hangi sırayla geçerek kalbin sağ kulak- dedir.
12
çığına ulaşılır? III. Tatma, görme, koklama duyuları midedeki salgıla-
mayı etkiler. 13
A) I – II – III B) I – II – III C) II – III – IV
IV. Besinlerin mideye çarpması, mide salgısını artırır.
D) I – IV – III E) I – III – IV 14
15
A) Yalnız IV B) I ve II C) I ve III
16
3. Ağızdaki amilaz enziminin, besinle birlikte mideye 17
ulaştığında işlev yapamamasının nedeni, aşağıdaki-
lerin hangisi ile açıklanır?
18
19
A) Ortam sıcaklığının farklı olması
B) Gerekli aktivatör madde bulunmaması
C) Sindirim için gerekli su miktarının yetersiz olması
D) Ortam pH’ının uygun olmaması
E) Amilaz enziminin yeterli miktarda olmaması
6. ‹nsanda besinlerin monomerlerine parçalanma sü-

resi,
4. Aşağıdakilerden hangisi karaciğerin görevlerinden I. Besinin yüzey genişliğine

değildir? II. Alınan besinin sıcaklığına
III. ‹nce bağırsaktaki villusların sayısına
A) iddetli kansızlık durumunda alyuvar üretme
IV. Hidroliz enzimlerinin miktarına
B) Kolesterol sentezleme
değişkenlerinden hangilerine bağlıdır?
C) Amino asitleri, glikoz ve yağ asitlerine dönüştürme
D) Metabolizma sonucu oluşan H2O2’yi parçalama A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III
E) E ve K vitamini sentezleme D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
65
7. Sağlıklı bir insanın sindirim kanalında, 9. İşaretli karbon taşıyan yağ ile beslenen bir insanda,
1
işaretli karbona aşağıdaki yapıların hangisinde ön-
I. Gastrin
2 celikle rastlanır?
II. Sekretin hormonu
3 III. Bilirubin A) Karaciğer lopçuk epitelinde
IV. HCl B) Lenf damarında
4
maddelerinden hangileri bulunabilir? C) Karaciğer toplardamarında
5
A) Yalnız IV B) III ve IV D) Villüs epitelinde
6
E) ‹nce bağırsak toplardamarında
C) I, II ve III D) II, III ve IV
7
E) I, II, III ve IV
8
10
11
12
13 8. İnsanın ince bağırsağında bulunan bir villusun yapısı

14
10. Şekilde sağlıklı bir insanın sindirim kanalının bir bölümü
15 Mikrovillüslü ve kanala bağlı organlar görülmektedir.
epitel
16 Kan kılcal damarı
17 Lenf
kılcal damarı
Toplardamar
18
Atardamar
IV I
19
III
V II
Bununla ilgili,
I. Yağların sindirim ürünleri villuslü epitelde şilomikron hangisi doğru değildir?
haline geldikten sonra lenf kılcalına geçer.
II. Villuslar sindirim ürünlerini difüzyon ve aktif taşıma A) Besinlerle gelen mikroorganizmaların büyük bir kıs-
ile kılcal damarlara kazandırır. mı I numaralı bölgede ölür.
III. Glikoz ve amino asitler mikrovillüslü epitelden kılcal B) II numaradaki sindirilmiş besin miktarı, I numarada-
damara sonra da toplar damara geçer. kinden fazladır.
IV. Villuslar ince bağırsakta besinlerin sindirimini kolay- C) IV numaradan salgılanan sıvı, A, D, E ve K vitamin-
laştırır. lerinin emilimini hızlandırır.
D) II numaradan salgılanan hormon, safranın V numa-
ralı kanalla water kabarcığına gelmesini uyarır.
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) II ve III E) Pankreas iç salgısını, III numaralı damarla water ka-
D) I, II ve III E) I, II, III ve IV barcığına akıtır.
66 1C 2E 3D 4E 5E 6D 7B 8D 9D 10E
1. Şekilde, ince bağırsak ile bağlantılı damarlar gösteril- 4. Mideden gelen asitli besinler, proteinlerin hidrolizi so- 1
miştir. nucu oluşan amino asitler ve yağların hidrolizi sonucu
2
oluşan yağ asitleri ince bağırsakta asitliği artırıcı yönde
etki ederler. 3
Buna karşılık ince bağırsağın sürekli bazik olarak 4
Kılcalın atar damar
kalmasında,
Kılcalın toplar damar
bağlantısı bağlantısı 5
(II) I. Karaciğerden koledok kanalı ile water kabarcığına
(I) Lenf
kılcalları aktarılan safra salgısı 6
(III)
II. Sindirimi yapılan protein ve yağların, asit özellikteki
monomerlerinin emilerek hemen kan veya lenf sıvı- 7
Bunlardan hangileri doğrudan karaciğere kan taşı- sına karışması
yan damara açılır? 8
III. İnce bağırsak epiteli fırçamsı kenarında bulunan di-
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III sakkaridazlar 9
D) II ve III E) I, II ve III IV. Pankreasın bikarbonat (HCO 3–) salgısı
10
faktörlerinden hangileri etkilidir?
11
2. ‹nce bağırsağın epitel hücrelerinde oluşturulan işa- A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
retlenmiş şilomikronlar kalbin sol karıncığında gö- D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 12
rülene kadar aşağıdaki yapıların hangisinden geç-
mez? 13
A) Üst ana toplar damar 14

B) Kalbin sağ kulakçığı
15
C) Lenf damarları
D) Sağ köprücük altı toplardamarı 16
5. Bir insanın sindirim kanalında bulunan bazı organik be-
E) Akciğer toplar damarı
sinlerin parçalanmasıyla oluşan sindirim ürünlerinin de- 17
ğişimleri grakte gösterilmiştir.
3. Aşağıdaki tabloda insanın sindirim sisteminde karbon- 18
hidrat, yağ ve protein sindiriminin gerçekleştiği bölgeler Oluşan sindirim
ürünlerinin miktarı
19
numaralarla gösterilmiştir.
Sindirim bölgesi II
Besin I II III
III
Karbonhidrat — + +
Yağ — — +
I
Protein + — +
Bununla ilgili aşağıda verilenlerden hangisi doğru Ağız Mide İnce

bağırsak
değildir?
A) I ve III numaralı bölgelerin pH’ları farklıdır.

Grakle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

B) II numaralı bölgeyi salgı yapması için uyaran bir hor-
mon yoktur. A) I numaralı besinin yapısında glikozit bağları vardır.
C) I numaralı bölgede hem mekanik hem de kimyasal B) ‹nce bağırsak besin monomerlerinin emildiği yerdir.
sindirim vardır. C) II numaralı besin proteinlerin sindirim ürünüdür.
D) III numaralı bölgenin bazı hücreleri enzim, bazı hüc- D) III numaralı besin monomeri asidik özellik gösterebi-
releri de hormon üretimi yapar. lir.
E) III numaralı bölgede oluşan sindirim ürünlerinin tümü E) Mideden salgılanan enzim, ince bağırsakta sindirim
doğrudan kan yoluyla karaciğere gider. olayına devam eder.
67
6. Öğle yemeğinde kırmızı et yiyen bir insanın sindirim 9. Aşağıdaki tabloda a, b, c ve d deney tüplerine, konulan
1
sisteminde, maddeler, tüplerin bekletildiği sıcaklık dereceleri ve bir
2 süre sonra tüplerde oluşan ürünler gösterilmiştir. (HCl:
I. Kolesistokinin hormonunun pankreası uyarması
3 II. Pankreas öz suyunun virsung kanalına verilmesi asit, KOH ve NaOH: baz)
III. Pepsinojenin aktieşmesi Deney

4 Tüp tüpleri
a b c d
IV. Besin maddesinin midenin iç salgı bezlerini uyarma- içindeki
maddeler
5 sı Dipeptit
Besin Sükroz Protein Yağ
6 V. Gastrin hormonunun kana verilmesi Enzim Sükraz Pepsinojen Lipaz Dipeptidaz
olaylarının gerçekleşme sırası nasıl olur? Çözelti KOH HCI NaOH HCl
7 Sıcaklık 24°C 0°C 37° C 20°C
A) IV – V – III – I – II B) V – IV – III – I – II Glikoz, Yağ asitleri,
8 Ürün
fruktoz
—
gliserol
—
C) IV – V – I – II – III D) I – II – V – IV – III
9
E) II – I – III – V – IV
Bununla ilgili,
10
I. b tüpünde kimyasal tepkime gerçekleşmemesinin
11 nedeni pepsinojen enziminin yapısının bozulmasın-
dandır.
12
II. Sükroz ve yağ midede sindirilemez.
13 III. Vücutta her enzimin aktif olduğu belirli bir pH dere-
cesi vardır.
14
IV. Enzimler cansız ortamda çalışamaz.
15 7. Sağlıklı bir insanın sindirim sistemi ile ilişkili olan
aşağıdaki yapıların hangisi sindirim enzimi üret-
16
mez? A) Yalnız I B) Yalnız IV C) II ve III
17
A) Tükürük bezleri B) ‹nce bağırsak bezleri D) I, II ve III E) II, III ve IV
18 C) Safra kesesi D) Mide bezleri
19 E) Pankreas
10. Aşağıdakilerden hangisi proteinli besinlerin kimya-

sal sindiriminde doğrudan etkili değildir?
A) Dipeptidaz B) Tripsin C) Kolesistokinin

D) Kimotripsin E) Su
8. ‹nsanda safra kanalnın bağırsakla birleştiği yer safra

11. Sindirim kanalını oluşturan organların yaptığı peris-
taşları ile tıkanacak olursa, aşağıdakilerden hangisin-

taltik hareketler, aşağıdakilerden hangisinin gerçek-
de bir aksama görülmez?
leşmesinde etkili değildir?
A) Yağların sindirim ürünlerinin emilmesi

A) Kusma
B) Mideden gelen kimusun nötrleşmesi B) Besinlerin ziksel sindirimi
C) Bağırsaklarda kokuşmanın önlenmesi C) Besin monomerlerinin parçalanması
D) Yağların hidrolizini sağlayan enzimin üretilmesi D) Besinlerin sindirim kanalında ilerlemesi
E) A, D, E ve K vitaminlerinin villuslara emilimi E) Dışkının vücut dışına atılması
68 1A 2D 3E 4D 5E 6A 7C 8D 9C 10C 11C
TEST 1 Dolaşım Sistemi 32 BÖLÜM
1. Ankara’dan giderek Uludağ’da yaşamaya başlayan 3. Aşağıdakilerden hangisi kanın görevlerinden biri 1
bir insanın, atmosferdeki oksijen miktarı değişimine değildir? 2
bağlı olarak kanındaki alyuvar ve akyuvar miktarın-
daki değişimler hangi grakte doğru çizilmiştir? A) Bir sinir hücresinden diğer bir sinir hücresine uyartı 3
taşımak
( alyuvar, akyuvar) 4
B) Bağırsaklardan kalp kasına glikoz taşımak
A) Miktar B) Miktar C) Hormonları hedef organlarına taşımak 5

D) Böbreklerden geri emilen suyu dokulara taşımak
6
E) Akciğer alveollerinden alınan oksijeni dokulara iletmek
7
8
Zaman Zaman
9
C) Miktar D) Miktar
10
4. Kan hücreleri bir deney tüpünde santrifüj edildiğinde çö- 11

kelme durumu aşağıda gösterilmiştir. 12
Zaman Zaman
13
E) Miktar
Plazma 14
Z 15
Y
X
16
Zaman
17
Deney tüpünde X bölgesinde bulunan kan hücresi
18
aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) Trombosit B) Bazol C) Nötrol

19
D) Lökosit E) Eritrosit
2. Bir insanda alyuvar sayısı az ise,

5. Futbolcuların genellikle antremanlarını deniz kena-
DOLAŞIM SİSTEMİ
I. Kanda antikor sayısı fazladır. rından yüksek yerlerde yapmaları,

II. Mikroplara karşı direnme gücü fazladır. I. Kandaki akyuvar miktarını artırmak
III. Hücrelere iletilen oksijen fazladır. II. Hücrelere daha fazla oksijen taşımak
IV. Hücrelerden alınabilen karbondioksit miktarı azdır. III. Laktik asit oluşumunu geciktirmek
ifadelerden hangileri doğrudur? durumlarından hangileri ile açıklanabilir?
A) Yalnız IV B) II ve IV C) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) I, III ve IV E) II, III ve IV D) I ve III E) II ve III
69
BÖLÜM Dolaşım Sistemi
6. Bir insanın kanında bulunan eozinol, toplam akyuvar 8. Plazmada bulunan moleküllerle ilgili verilenlerden
1
ve toplam kan hücrelerinin sayısı aşağıdaki grakteki hangisi yanlıştır?
2 gibidir.
A) Albümin, kanın osmotik dengesinin ayarlanmasında
3 Hücre sayısı
görev alır.
4 B) Globülin, antikor özelliğine sahiptir.
C) Fibrinojen, kan pıhtılaşmasında görev alır.
5
Toplam kan Toplam Eozinofl D) Histamin, damarların büzülmesini sağlar.
6 hücresi akyuvar
E) Plazma proteinleri kanın belli bir pH’da kalabilmesi
7 için tampon görevi yapar.
Vücutta parazitik bir durum söz konusu olduğunda ise
8 bu değerlerin artış oranları aşağıdaki grakte verilmiştir.
9 Artış oranı
10
11
Toplam kan Toplam Eozinofl
12 hücresi akyuvar 9. Sağlıklı bir insanın küçük kan dolaşımında başlan-
13 gıçtan bitime kadar,
Bununla ilgili, I. Kan basıncı azalır

14
I. Eozinol hücresinin artış oranı toplam akyuvarlarda- II. Alyuvar sayısı artar
15 ki artış oranından fazladır.
III. Kan pH’sı artar.
16 II. Eozinol hücreleri vücudu parazitlenmeye karşı ko-
IV. Hemoglobin miktarı artar
ruyan akyuvar çeşididir.
17 değişimlerinden hangileri gerçekleşir?
III. Tüm kan hücreleri bağışıklıkta görevlidir.
18 sonuçlarından hangilerine varılabilir? A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III
19 D) II, III ve IV E) I, III ve IV

10. Büyük kan dolaşımının başladığı kalp bölümü (K) ile

sonlandığı kalp bölümü (S), aşağıdakilerden hangi-
DOLAŞIM SİSTEMİ
sinde verilmiştir?
7. Aşağıdakilerden hangisi alyuvarların görevlerinden K S
biridir? __________ __________
A) Sol karıncık Sol sulakçık
A) Antikor üretmek.
B) Kandaki besinleri hücrelere taşımak. B) Sağ karıncık Sağ karıncık
C) Vücudun savunmasında rol oynamak. C) Sol karıncık Sağ kulakçık
D) Kanın pıhtılaşmasını sağlamak. D) Sağ karıncık Sol kulakçık

E) Solunum gazlarını taşımak. E) Sol kulakçık Sağ karıncık
70 1A 2A 3A 4E 5E 6C 7E 8D 9B 10 C
1. Damarların çeşitli özellikleri verilmiştir. 3. İnsanda kalbin yapısında bulunan triküspit (üçlü) 1
kapakçığın, açık olduğu anda, 2
• Kan basıncının en küçük olduğu damar " Y
• Duvarları en kalın olan damar " X I. Kulakçıklar kasılma durumundadır.
3
• Tek tabakalı damar " Z II. Yarımay kapakçıkları kapalıdır.
III. Biküspit (ikili) kapakçık kapalıdır. 4
Damarların kan akış hızı aşağıdaki graklerden han-
IV. Karıncıklar gevşeme durumundadır. 5
gisinde doğru verilmiştir?
6
A) B)
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III 7
D) I, II ve IV E) II, III ve IV
8
X Z Y X Z Y 9
C) D) 10
11
4. İnsanın dolaşım sisteminde bulunan,
I. Aort 12
X Z Y X Z Y
II. Karaciğer atardamarı 13
E) III. Üst ana toplardamar
14
IV. Böbrek kılcal damarı
15
damarlarının kan basıncı sıralaması büyükten küçü-
ğe doğru aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? 16
X Z Y
A) I – II – III – IV B) I – II – IV – III 17
C) II – I – III – IV D) III – IV – I – II
18
E) III – IV – II – I
19
2. Bir insanın, 5. ‹nsanda büyük ve küçük kan dolaşımı ile ilgili,

I. Akciğer atardamarı I. Büyük dolaşımda amaç, dokulara besin ve oksijen
götürmek, dokularda oluşan metabolizma artıklarını
II. Ana toplardamar
uzaklaştırmaktır.
III. Aort
II. Küçük dolaşım, kalp ve baş bölgesi arasında, büyük
DOLAŞIM SİSTEMİ
IV. Akciğer toplardamarı dolaşım kalp ve karın boşluğu organları arasında

V. Kapı toplardamarı olur.
III. Büyük dolaşımda, kan sol karıncıktan çıkıp vücudu
damarlarından hangi ikisinde solunum gazlarının
dolaştıktan sonra sağ kulakçığa döner.
oksijen ve karbondioksit oranları farklılık göster-
mez? açıklamalarından hangileri doğrudur?
A) I ve IV B) I ve III C) III ve IV A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II

D) I ve V E) III ve V D) I ve III E) I, II ve III
71
6. Bir insanın dolaşım sistemine ait, 9. İnsan dolaşım sisteminde kanın,

1
I. Üst ana toplardamarı I. Sol kulakçık
2 II. Sağ kulakçık ile sağ karıncık arası
II. Sol karıncık
3 III. Aortun sol karıncıktan ayrıldığı bölgesi
III. Sağ kulakçık
IV. Akciğer atardamarının sağ karıncıktan ayrıldığı böl-
4 gesi IV. Sağ karıncık
V. Akciğer atardamarı
5 yapılarının hangilerinde kapakçık bulunur?
VI. Akciğer toplardamarı
6 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
numaralı yapılardan hangilerindeyken oksijen mik-
7 tarı, diğer üçünden daha fazladır?
8 A) I, II ve VI B) II, III ve V
7. ‹nsan vücudunda kanın, bacaklardan kalbe doğru C) II, III ve VI D) III, IV ve V

9
ilerlemesi sırasında, aşağıdakilerden hangisinin E) IV, V ve VI
10 olumlu etkisinden bahsedilemez?
11 A) Toplardamarlardaki tek yönlü kapakçıkların

B) Yer çekiminin
12
C) Göğüs boşluğunun soluk alma sırasında değişen
13 basıncın
D) Kalp kulakçıklarının gevşeme sırasında oluşturduğu 10. İnsanda küçük kan dolaşımı sırasında, kan plazma-
14 sında,
emme gücünün
15 E) Bacaktaki iskelet kaslarının I. Glikoz
II. Oksijen
16
III. Karbondioksit
17 8. Kan dolaşım sistemine ait bir damarın yapısı gösteril- moleküllerinden hangilerinin miktarında artış gözle-
miştir.
18 nir?

1
2
Numaralı kısımlarla ilgili aşağıda verilenlerden han- 11. Kalbin kulakçıkları gevşediğinde kan,
gisi yanlıştır?
I. Aort (ana atardamar)
DOLAŞIM SİSTEMİ
A) 3 numaralı tabaka toplardamarlarda atardamarlar- II. Alt ana toplardamar

dan daha fazla elastik lif içerir.
III. Üst ana toplardamar
B) 1 numaralı tabaka endotelyum olup tüm damarlarda
IV. Akciğer toplardamarı
bulunur.
V. Akciğer atardamarı
C) 2 numaralı tabaka düz kas yapısındadır.
D) Bu damar ile doku sıvısı arasında madde alış verişi damarlarından hangileriyle kalbe gelir?
olmaz.
A) Yalnız I B) II ve III C) IV ve V
E) 2 ve 3 numaralı tabakalar kılcal damarda bulunmaz.
D) I, IV ve V E) II, III ve IV
72 1E 2C 3D 4B 5D 6D 7B 8A 9A 10B 11E
1. Aşağıda insan kalbi şematize edilmiştir. 4. ‹nsanda bulunan aşağıdaki damarlardan hangisi, 1
yapısal olarak diğerlerinden farklıdır? 2
1
4
A) Bacak kaslarındaki karbondioksiti kalbe götüren da- 3
5 2 mar
3 4
B) ‹nce bağırsaktan aldığı B vitaminini karaciğere götü-
7 ren damar 5
C) ‹nce bağırsaktan aldığı glikozu karaciğere götüren 6
8
damar
D) Beyinden aldığı kanı kalbe götüren damar
7
6
E) Akciğere kirli kanı götüren damar 8
Numaralı bölgelerden hangileri, oksijen bakımından
9
zengindir?
10
A) 1, 2, 5 ve 6 B) 1, 2, 3 ve 4
C) 5, 6, 7 ve 8 D) 3, 4, 7 ve 8 11
E) 3, 4, 5 ve 6
5. Kan doku ile ilgili yapılan,
12
I. Deney tüpünde bekletilen kanın bir süre sonra pıhtı-
laşması 13
II. Rh+ bir embriyonun kanı Rh– anneye geçtiğinde, Rh 14

antijenine karşı Rh antikoru oluşturulması
15
III. Mikroskopta saf suda bekletilen alyuvarların şişerek
2. İnsan kalbinde miyokart tabakası kalınlığının,
patlaması 16
I. Sol karıncık
gözlemlerinden hangileri, enzimler yardımıyla ger- 17
II. Sağ karıncık
çekleşir?
III. Sağ kulakçık 18
odacıklarında, azdan çoğa doğru sıralaması aşağıda- 19
kilerden hangisinde verilmiştir? D) I ve III E) I, II ve III
A) I – II – III B) I – III – II C) II – I – III

D) III – I – II E) III – II – I
6. Tüm atardamarlarda,
I. Soluk alma hareketiyle göğüs boşluğu hacminin ge-
nişlemesi
3. İnsanda, solunum organındaki işaretli oksijenle ok-
DOLAŞIM SİSTEMİ
sijenlendirilen kan, ilk olarak aşağıdaki damarların II. Atardamar duvarında bulunan düz kasların kasılma-
hangisinde görülür? sı
III. Yapısındaki tek katlı endotel tabakası
A) ah damarı
IV. Karıncıkların kasılması ile oluşan basınç
B) Üst ana toplardamar
verilenlerden hangileri kanın hareketini sağlar?
C) Akciğer atardamarı
D) Akciğer toplardamarı A) I ve III B) II ve IV C) I, II ve IV
E) Aort D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
73
7. İnsan kan dolaşımında 1 mm3 kanda üre miktarının 9. Sağlıklı bir insanın böbrek atardamarında bulunan
1
en çok olduğu damar, aşağıdakilerden hangisinde yaşlanmış bir alyuvar hücresi, parçalanmak üzere
2 doğru verilmiştir? en kısa yoldan karaciğere gidinceye kadar aşağıda
verilen damarların hangisinden geçmez?
3 A) Böbrek atardamarı
4 B) Karaciğer üstü toplardamar A) Böbrek toplardamarı
C) Böbrek toplardamarı B) Alt ana toplardamarı

5
D) Kapı toplardamarı C) Aort
6 D) Akciğer atardamarı
E) Akciğer atardamarı
7 E) Kapı toplardamarı
10
11 10. ‹nsanda iç dengenin sağlanmasında rol oynayan,

12 I. Akciğer
II. Beyin
13
III. Böbrek
14
IV. Karaciğer
15
organlarından hangileri, kanın sol karıncıktan başla-
16 yıp vücudu dolaştıktan sonra sağ kulakçığa gelirken
8. Aşağıda insan kalbi şematize edilmiştir. izlediği yolda yer alır?
17
I II A) I ve III B) I ve IV C) II ve IV
18
D) I, II ve III E) II, III ve IV
19
III
IV
VI
11. İnsan dolaşım sistemi ile ilgili,
I. Büyük kan dolaşımında temiz kan, akciğer hariç tüm
V
organlara uğrar.
II. Kalp kası doğrudan karıncıklardaki kandan besin ve
DOLAŞIM SİSTEMİ
Numaralı kısımların adlandırılması aşağıdakilerden oksijen alır.

hangisinde yanlış verilmiştir? III. Kalbin sağ kulakçığındaki kan ile akciğer atardama-
rındaki kanın niteliği aynıdır.
A) I " Akciğer toplardamarı
IV. Küçük kan dolaşımı sağ kulakçıktan başlar.
B) II " Aort
C) III " Sol kulakçık
D) V " Sağ karıncık A) Yalnız II B) I ve III C) I ve IV
E) VI " Sol karıncık D) II ve IV E) I, II ve III
74 1D 2E 3D 4E 5C 6B 7B 8A 9E 10 E 11B
1. ‹nsanda kapalı dolaşım sisteminin bir bölümü aşağıdaki 3. İnsan kalbinin çalışması ile ilgili, 1
I. İlk kasılma, sağ kulakçığın üst arka duvarında bulu- 2
nan sinoatrial düğümün uyarısı ile başlar.
Akciğer Akciğer 3
toplardamarı atardamarı II. Vagus sinirinden salgılanan asetilkolin hormonu,
(IV) (III) kalp atış hızını artırır. 4
III. Otonom sinirleri kesilen bir kalp çalışmaya devam
5
eder.
IV. Karıncıkların kasılması sırasında kalp, içindeki kanı 6
atardamarlara pompalar.
7
Karaciğer
Karaciğer atardamarı 8
toplardamarı (I) A) I ve II B) II ve III C) I ve IV
(II)
D) I, III ve IV E) II, III ve IV
9
Kapı
toplardamarı 10
(V)
11
Açlık durumundaki insanda, hangi numara ile gös- 4. Aşağıda kanın pıhtılaşması özetlenmiştir. 12
terilen damarda organik besin konsantrasyonu en
Trombositler 13
azdır?
14
A) I B) II C) III D) IV E) V Trombokinaz II
15
Protrombin Trombin
I K vitamini IV
ve 16
++
Ca (kalsiyum)
III 17
2. Grakte kan damarlarındaki ortalama kan basıncı gös-
terilmektedir. Fibrinojen Fibrin 18
V VI
Kan basıncı (mm/Hg)

19
Numaralı maddelerden hangileri, kanda sürekli bu-
lunup, sadece pıhtılaşma sırasında oluşmaz?
A) Yalnız V B) I ve V C) II ve IV
0 Damarlar D) II ve VI E) I, III ve V
X Y Z
X, Y ve Z damarlarıyla ilgili,
I. X ile gösterilen damar, atardamardır.
5. Kalbin kendi impulsunu üreten ve düzenli çalışma-
II. Z, vücuttaki kirli kanı kalbin sağ kulakçığına getiren
DOLAŞIM SİSTEMİ
sını sağlayan yapı aşağıdakilerden hangisinde veril-

damar olabilir.
miştir?
III. Y ile gösterilen damar, toplardamardır.
IV. Y ile gösterilen damarların toplam çap alanı en fazla- A) Sinoatrial düğüm
dır.
B) Koroner damarlar
verilenlerin hangileri doğrudur? C) Miyokart tabakası
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) II ve III D) Sempatik sinirler
D) I, II ve IV E) II, III ve IV E) Atrioventriküler düğüm
75
6. Canlı vücudundan çıkarılan kalbin uygun bir çözel- 9. Aşağıdaki şekilde, bir insanın kalp yapısı ve kalple bağ-
1
tiye konulunca bir süre çalışmaya devam etmesinin lantılı olan damarları gösterilmiştir.
2 nedenini aşağıdakilerden hangisi en iyi açıklar?
st ana
3 A) Sinirlerle bağlantısı kesilse bile kalp bir süre kendi toplardamar Akciğer
Aort
atardamarı
kendine impuls üretebilir.
4
B) Kalbin konulduğu çözeltide, yüreğin çalışması için Akciğer
toplardamarı
5 gerekli enerji vardır.
Sağ kulakçık
6 C) Kalp otonom sinirlerle yönetilmektedir.

Sol kulakçık
D) Kalpteki kan miktarı fazladır.
7 Alt ana
E) Kalp canlılığını kaybetmemiştir. toplardamar
Sol karıncık
8
9
Sağ karıncık
10
Şekille ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
11
12
7. İnsan dolaşım sistemleriyle ilgili aşağıdaki özellikler- A) Kirli ve temiz kan birbirine karışmaz.
B) Akciğer atardamarı, sağ karıncıktaki kirli kanı akci-
13
A) Kanın atar, kılcal ve toplar damarlarda dolaşması ğerlere götürür.
14
B) Kanın solunum gazları, sindirim ürünleri ve metabo- C) Temiz kan, akciğer toplardamarları ile kalbe getirilir.
15 lik artıkları taşıması D) Kalpteki temiz kan, aort ile organlara gönderilir.
C) Solunum organında temizlenen kanın doğrudan vü-
16 E) Kalbin kulakçıklarının kasılmasıyla, kanın atarda-
cuda pompalanması
marlara doğru hareketi sağlanır.
17 D) Atar ve toplardamarlarda doku hücreleri ile madde
alışverişinin yapılmaması
18
E) Kalbin, karbondioksit taşıyan kanı solunum organına
19 pompalaması
10. Vücudumuzdaki kan,

8. Kapalı dolaşım sistemine sahip olan bir canlıda, I. Akciğer atardamarı
kan, atardamarlardan toplardamarlara doğru ilerler-
DOLAŞIM SİSTEMİ
II. Akciğer kılcal damarı

ken aşağıdakilerden hangisinde değişiklik olması
beklenmez? III. Aort
IV. Doku kılcalları

A) Oksijen miktarı
B) Karbondioksit miktarı damarlarının hangilerinden geçerken içindeki kar-
bondioksit miktarı azalır, oksijen miktarı artar?
C) Kan basıncı
D) Kanın akış hızı A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Hemoglobin miktarı D) II ve IV E) III ve IV
76 1E 2D 3D 4E 5A 6A 7C 8E 9E 10 B
1. Aç bir insanda kan karaciğer kılcallarından geçer- 3. Bir insanda, 1

ken,
2
Kandaki O2 yoğunluğu
Glikoz Plazmadaki Üre miktarı 3
HCO3– miktarı
5
Zaman Zaman
Zaman
Zaman
I II III
6
grafikteki oksijen yoğunluğu değişimi aşağıdaki da- 7

verilen graklerde gösterilen durumlardan hangileri marlardan hangisinde gerçekleşir?
8
gerçekleşir? A) Doku kılcal damarları
9
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II B) Aort
D) I ve III E) II ve III C) Akciğer atardamarı 10
D) Akciğer kılcal damarı
11
E) Böbrek atardamarı
12
13
14
2. Aşağıda sağlıklı bir insanda bulunan damarlar gösteril-
15
miştir.
4. Dinlenme halinde ve egzersiz sırasında bir insanın kal- 16
L binin pompaladığı kan miktarı, nabız sayısı ve hücrele-
17
rin oksijen kullanma miktarı aşağıda gösterilmiştir.
18
İnsanda Dinlenme halinde Egzersizde
19
Kalbin pompala- 4 – 6 litre 15 litre
Kapakçık dığı kan miktarı
Nabız sayısı 80 – 90 130

Kan M
Hücrelerin O2 250 ml/dk. 1500 ml/dk.
K
kullanma miktarı

Bu damarlarla ilgili,
I. Egzersiz anında dokuların kullandığı oksijen miktarı
I. M adlı damarların tamamı kirli kan taşır.
artar.
DOLAŞIM SİSTEMİ
II. Kanı kalpten diğer organlara taşıyan damarlar K ile

II. Egzersizde, kalbin pompalandığı kan miktarının art-
gösterilmiştir.
ması için kalp kasının kasılma gücü artmış olmalıdır.
III. Kan ile dokular arasındaki madde alışverişini L adlı
III. Dinlenme halindeki hücrelerin solunum hızı, egzer-
damarlar gerçekleştirir.
sizdeki solunum hızından daha yavaştır.
IV. K ile gösterilen damarların tamamı temiz kan taşır.
A) I ve II B) I ve III C) II ve III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I, II ve III E) II, III ve IV D) I ve III E) I, II ve III
77
5. Aşağıda insan kalbi gösterilmiştir. 8. Sağlıklı bir insanda, kılcal damarlar içindeki kandan,
1
doku sıvısına aşağıdakilerden hangisinin geçmesi
2 V beklenmez?
3 A) Akyuvarlar B) Vitaminler
I
4 IV
C) İyonlar D) Alyuvarlar
II
E) Amino asitler
5
7 Kalbin
sağ tarafı III
8 I
9 9. ‹nsanda kalbin çalışmasını etkileyen faktörlerle ilgili

Numaralandırılmış bölümlerle ilgili, aşağıda verilen graklerden hangisi yanlıştır?
10
I. I numaralı damarlar oksijence fakir kan, IV numaralı
A) Kalbin çalışma B) Kalbin çalışma C) Kalbin çalışma
11 damarlar oksijence zengin kan taşır. hızı hızı hızı
12 II. V numaralı damarda kan basıncı en düşüktür.

III. II kulakçık, III karıncıktır.
13
IV. V numaralı damardaki kanın akış hızı, I numaralı da- Yükseklik Kandaki CO2 Asetilkolin
oranı miktarı
14 marlara göre fazladır.
D) Kalbin çalışma E) Kalbin çalışma
hızı hızı
15 ifadelerinden hangileri doğrudur?
16 A) I ve III B) I ve IV C) I, III ve IV
D) I, II ve III E) I, II ve IV Ortamdaki Kandaki kafein
17 Sıcaklık (°C) miktarı
18
19 6. İnsanda küçük kan dolaşımı sırasında kan, aşağıda

verilen yapıların hangisinden geçmez?
A) Alveol kılcalları
B) Sağ karıncık
C) Üst ana toplardamarı
10. İnsanda,
D) Akciğer atardamarı
I. Kapakçıklı damarlar bulundurma
E) Akciğer toplardamarı
II. Besin taşıma
III. Atardamarlara sahip olma
DOLAŞIM SİSTEMİ
IV. Alyuvar içerme

7. İnsanda, hücrelerin ihtiyacı olan sindirilmiş besinler hüc- V. Antikor bulundurma
relere kan yoluyla taşınır.
verilenlerden hangileri kan ve lenf dolaşım sistemle-
Kan dokunun hücrelere besin taşıyan kısmı aşağı- rinin ortak özelliklerindendir?
dakilerden hangisinde verilmiştir?
A) II ve V B) I, II ve V
A) Akyuvarlar B) Alyuvarlar
C) II, III ve IV D) I, II, III ve IV
C) Hemoglobin D) Kan pulcukları
E) Plazma E) I, III, IV ve V
78 1E 2C 3D 4E 5C 6C 7E 8D 9D 10 B
1. Aşağıdaki şekilde karaciğere ait bir kılcal damarda kan 3. ‹nsanda, kan dolaşımında görev yapan bazı toplarda- 1
basıncı ve osmotik basıncın değişimi gösterilmiştir. marların taşıdığı kanın özellikleri tabloda gösterilmiştir. 2
Damar çeşidi Taşıdığı kanın özelliği 3

(mm Hg)
I. CO2 oranı düşük
4
40 a II. Üre oranı düşük
5
b III. Besin oranı yüksek
25 Protein
Osmotik basınç 6
Tablodaki toplardamarların bağlı olduğu organlar,
c Kan basıncı
15 aşağıdakilerin hangisinde doğru eşleştirilmiştir? 7
Akciğer Böbrek Karaciğer 8
Grakte harerle gösterilen bölgelerle ilgili aşağıda-
A) I II III 9
kilerden hangisi söylenemez?
B) III I II
C) II III I
10
A) a – b arasında, kılcal damardaki oksijen doku sıvısı-
na çıkar. D) I III II 11
B) b – c arasında karaciğer hücrelerinde üretilen üre E) III II I
damar içine geçebilir. 12
C) a noktası birim zamanda kılcal damar dışına süzülen 13
sıvı miktarının en çok olduğu yerdir.
D) b noktasında plazma ve doku sıvısı arasındaki mad- 14
de alışverişi maksimumdur. 15
E) c noktasında kana emilen sıvı miktarı en çoktur.
16
17
18
19
4. İnsan kalbinde,
2. Bazı kan damarlarında, kanın oksijen miktarı değişimi
grakte gösterilmiştir. Aort (V)
O2 Basıncı (mmHg)
100 Akciğer
toplar damarı
80 (I)
60
40 Sol kulakçık
(II)
DOLAŞIM SİSTEMİ
20
Damarlar
I II III IV V Alt ana Sol karıncık
toplar damar (III)
(IV)
Numaralı damarlardan hangileri kılcal kan damarı

olabilir? numaralı bölgelerin hangisinde bulunan kanın kar-
bondioksit miktarı en yüksektir?
A) Yalnız IV B) II ve IV C) I ve V
D) II, III ve IV E) I, III ve V A) I B) II C) III D) IV E) V
79
5. Şekilde sağlıklı bir insanın kalbi şematik olarak göste- 7. Kemiklerin kılcal damarlarından geçen kanda,
1
rilmiştir. I. Akyuvar sayısında artma
2 II. Kalsiyum iyonlarının miktarında azalma
Akciğer atardamarı
3 III. Glikoz miktarında azalma
Aort IV. Oksijen miktarında artma

4
verilenlerden hangileri gerçekleşebilir?
5
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve IV
6
I D) I, II ve III E) II, III ve IV
7 III
8
IV
9
10 II
11
hangisi yanlıştır? 8. Kalbin çalışması sırasında,
12
I. Atrioventriküler (A.V) düğümün uyarılması
13 A) Kan IV. bölgedeyken oksijenin bir kısmını kalp hüc- II. His demetlerine uyarının yayılması
releri kullanır.
14 III. Sinoatrial düğümden (S.A) uyarı yayılması
B) II ve IV eş zamanlı kasıldığında yarımay kapakçıkları
verilenler hangi sırayla gerçekleşir?
15 açılır.
16 C) I ve III eş zamanlı kasıldığında yarımay kapakçıkları A) I – II – III B) II – III – I C) III – I – II

kapalıdır. D) III – II – I E) I – III – II
17
D) I, II, III, IV aynı zamanda gevşemiş durumdaysa,
18 kalp dinlenmektedir.
19 E) I, II, III ve IV aynı zamanda kasılı halde olmaz.
9. İnsan kalbinin çalışma mekanizmasıyla ilgili,

I. Kulakçıklar kasılırken, karıncıklar gevşer.
II. Karıncıkların kasılmasıyla içindeki kan sadece akci-
ğerlere gönderilir.
6. Bir insanın alt ana toplardamarına verilen işaretli III. Karıncıklar kasılırken, sol kulakçık temiz kan, sağ
DOLAŞIM SİSTEMİ
üre molekülü, böbreklere gidinceye kadar aşağıdaki kulakçık kirli kanla dolar.
damarların hangisinden en son geçer?
IV. Karıncıklar kasılıp kulakçıklar gevşerken, triküspit
ve biküspit kapakçıkları kapalı, yarımay kapakçıkları
A) Karaciğer üstü toplardamarı
açıktır.
B) Ana atardamar
ifadelerden hangileri doğrudur?
C) Akciğer atardamarı
D) Üst ana toplardamarı A) Yalnız I B) Yalnız II C) III ve IV
E) Böbrek atardamarı D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV
80 1D 2B 3A 4D 5A 6E 7D 8C 9D
1. Grakte, kanın bir damar çeşidinden geçişi sırasındaki 4. Aşağıda insan dolaşım sistemi şematize edilmiştir. 1
basınçları gösterilmiştir.
2
Basınç Ana Akciğer 3
atardamar toplardamarı
40
(V) (IV)
4
25 Protein ozmotik basıncı 5
15 Mide
Kan basıncı atardamarı
Damar 6
Kapı (II)
toplardamarı
(I)
Bu damar aşağıdakilerden hangisi olabilir? 7
A) Karaciğer atardamarı B) Akciğer atardamarı 8
C) Alt ana toplardamar D) Beyin kılcal damarı 9

Böbrek
E) Böbrek toplardamarı toplardamarı
(III) 10
11
Numaralı damarlardan hangileri yanlış gösterilmiş-
tir? 12
A) Yalnız I B) Yalnız III C) IV ve V 13
D) I, III ve V E) II ve IV
14
15
2. Bir canlıda hemoglobin miktarının azalması, ilk ola- 16

rak aşağıdakilerden hangisinin üretimini azaltır?
17
A) DNA B) Protein C) ATP
18
D) RNA E) Glikojen
19
5. İnsanda,
I. Fazla doku sıvısını, kana vererek kanın bileşimini
koruma
II. Yağ asitleri, gliserol ve A, D, E ve K vitaminlerini ta-

şıma
3. Lenf kılcal damarları, III. Protein metabolizması sonucu üretilen üreyi böbrek-
DOLAŞIM SİSTEMİ
I. Tek katlı epitel doku bulundurma lere götürme

II. Maddenin tek yönlü geçişi IV. İçerdiği lenfositlerle, vücuda giren mikroorganizma-
III. Alyuvar bulundurmama ları etkisiz hale getirme
özelliklerinden hangileriyle kan kılcallarından fark- verilenlerden hangileri lenf sisteminin görevlerin-
lıdır? dendir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız III B) Yalnız IV C) I ve III

D) I ve III E) II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
81
6. Doku sıvısı normalin üstünde olan bir insanda, 10. Aşırı tuzlu besinler alan bir insanda,
1
I. Lenf kanallarının tıkalı olması I. Doku sıvısından kana su alınır.
2 II. Böbreklerin yeterli idrar oluşturamaması II. ‹nce bağırsaktan kana tuz geçer.
3 III. Doku sıvısında Na+ tutulmasının fazla olması
III. Kan basıncı artar.
IV. Kandaki çözünmüş madde miktarının çok olduğu
IV. Kan hacmi artar.
4
durumlarından hangileri bunun nedeni olarak düşü- V. Kan osmotik derişimi artar.
5 nülemez?
olaylarının gerçekleşme sırası, aşağıdakilerin hangi-
6 A) Yalnız III B) Yalnız IV C) III ve IV sinde doğru verilmiştir?
7 A) II – V – I – IV – III B) II – V – I – III – IV
8 C) II – IV – I – V – III D) V – I – II – III – IV
7. İnsan vücudunda, E) V – I – II – IV – III

9
I. Kılcallarda kan basıncının artması
10 II. Kan proteinlerinin artması
11 III. Lenf yolunun tıkanması
IV. Doku sıvısı osmotik basıncının azalması
12 11. Lenf sistemiyle ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden
V. Böbreklerin yeterli çalışmaması
13 durumlarından hangileri ödem oluşmasına yol açar?
A) Lenf sıvısı alyuvar içermediği için renksizdir.
14 A) I ve III B) II ve IV C) II, IV ve V
B) Lenfosit üreterek bağışıklığa yardımcı olur.
D) I, III ve V E) I, II, III ve V
15
C) Lenf atardamarlarında lenn akışı çok hızlıdır.
16 D) Sağ bacaktan gelen lenf, sol köprücük altı toplarda-
marına dökülür.
17 8. ‹nsanda,
E) Lenf toplardamarlarında lenf sıvısının hareketini
I. Kandaki tuz miktarının artması
18 sağlayan tek yönlü kapakçıklar vardır.
II. Damarların daralması
19 III. Kanda adrenalin miktarının artması
verilenlerden hangileri, kan basıncının artmasını

sağlar?
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III 12. ‹nsan vücudunda madde alışverişi yapan tüm kılcal
damarlarda,
I. Atardamar ucunda kanın osmotik basıncı, toplarda-
mar ucundaki kanın osmotik basıncından daha yük-
sektir.
9. Başın sağ yarısındaki doku sıvısı fazlasının toplanıp
dolaşım sistemine katılmasında, II. Kan basıncı toplardamar ucunda daha azdır.
DOLAŞIM SİSTEMİ
III. Atardamar ucundaki oksijen miktarı, toplardamar

I. Sağ lenf kanalı
ucundakinden daha fazladır.
II. Sol köprücük altı toplardamarı
III. Peke sarnıcı IV. Toplardamar ucundaki glikoz miktarı, atardamar
IV. Göğüs kanalı ucundakinden daha azdır.
verilen yapılarından hangilerinin katkısı yoktur? verilenlerden hangileri ortaktır?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve IV

D) I, III ve IV E) II, III ve IV D) II ve III E) II, III ve IV
82 1D 2C 3E 4D 5D 6B 7D 8E 9E 10A 11C 12B

1. Atardamarlar ile toplardamarlar arasında yer alan 4. Sağlıklı bir insanın lenf sisteminin bazı fonksiyonları 1
kılcal damarlarda kan basıncı değişmeden kalsaydı, şunlardır: 2
I. Dokulara geçen besin ve oksijen miktarı artardı.
 i ‹nsanda, lenf düğümlerinde yoğun olarak bulunan 3
II. Kanın akış hızı normaldeki hızdan daha düşük olur-
lenfositler, vücut savunmasında görev yapar.
du. 4
III. Karbondioksit ve atıkların kana geçişi hızlanırdı. i Kırmızı kemik iliğinde üretilen lenfositler olgunla-
şınca lenf düğümlerine gider. Antijenle karşılaşınca 5
verilen durumlarından hangilerinin gerçekleşmesi
da antijenlerle ilgili bilgileri depolar ve tekrar karşı-
beklenmezdi? 6
laşıldığında, antijenleri yok etmede görev alır.
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II i Lenf düğümlerine örnek olarak bademcikler ve da- 7
D) II ve III E) I, II ve III lak verilebilir. 8
Bu bilgilerle ilgili; 9
I. Bazı akyuvarlar, bademcik ve dalakta patojenleri 10
bekler.
11
II. Lenfositler bağışıklık sistemi için önemli hücrelerdir.
2. ‹nsanda lenf kılcallarının geçirgenliğinin azalmasına III. Kırmızı kemik iliğinde olgun lenfosit bulunmaz. 12
bağlı olarak,
ifadelerinden hangileri söylenebilir? 13
I. Doku sıvısında biriken küçük proteinlerin miktarı ar-
tar. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III 14
II. Kan hacmi artar. D) I ve II E) I, II ve III 15

III. Kan basıncı artar.
16
IV. Doku sıvısındaki çözünen maddelerin kana geçişi
kolaylaşır. 17
durumlarından hangileri gerçekleşir? 18

5. Hücreler arasındaki doku sıvısının normal miktardan

3. Damar içinde dolaşan kanın pıhtılaşmaması, az olmasına ve sonuçta doku hücrelerinin sıvı kaybe-
derek plazmolize uğramasına,
I. Kan plazmasında heparinin bulunması
I. Kanın protein osmotik basıncının artması
DOLAŞIM SİSTEMİ
II. Kan plazmasındaki trombositlerin parçalanmamış

olması II. Doku sıvısının osmotik basıncının artması
III. Kan plazmasında Ca++ iyonlarının bulunması III. Lenf kılcallarının tıkanması
IV. Damar yapısındaki endotelin yaralanmamış olması IV. Kan basıncının düşmesi
verilenlerden hangileri ile açıklanabilir? durumlardan hangileri neden olur?
A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV D) I ve IV E) II ve IV
83
6. Kalbin sol karıncığının kasılması ile aorta geçen kanın 8. Büyük kan dolaşımıyla ilgili kan damarları aşağıda gös-
1
damar çeperine yaptığı basınca “büyük tansiyon”, sol terilmiştir.
2 karıncığın gevşemesi sırasında kanın aort damarına
Kılcal damar
yaptığı basınca “küçük tansiyon” denir.
3
4 Kan
Basıncı Büyük
tansiyon Toplardamar
Atardamar
atardamarlar
damarlarlar
5 120 Aort
toplardamarlar
Küçük
Kılcal
Toplardamarlar I. bölge II. bölge
Küçük
100
Kan bası ncı (mm Hg)
6
80
7 Şekildeki damarlarda ok yönünde, verilen olaylardan
60 Küçük
tansiyon hangisinin gerçekleşmesi beklenmez?
8 40
20
9 A) I. bölgede, damardaki oksijen miktarı azalır.
0
Sol karıncıktan itibaren kanın katettiği uzaklık
B) I’den II’ye doğru protein osmotik basıncı artar.
10
C) II. bölgede, doku sıvısındaki karbondioksit miktarı
11 Grakteki bilgilere dayanarak aşağıdakilerden han- azalır.
12 gisi söylenemez? D) I. bölgede, damardaki glikoz miktarı azalır.

E) I. bölgedeki damarda kan basıncı, II. bölgedekinden
13 A) Toplardamarlarda kan akış hızı, diğer damarlardan
fazladır.
düşüktür.
14
B) Toplardamarların farklı bölgelerinde, kan basıncı
15 farklıdır.
16 C) Atardamarların farklı bölgelerinde, kan basıncı fark-

lıdır. 9. Aşağıdaki tüpte, pıhtılaşması önlenmiş kanın santrüfüj
17
D) Kan basıncı, kalbe en yakın toplardamarlarda en dü- edildikten sonraki durumu görülmektedir.
18 şük düzeye ulaşır.
19 E) Kılcal damarlarla toplardamarlarda, büyük ve küçük IV

tansiyon ölçülemez. III
II
7. ‹nsanda, dolaşım sisteminden doku sıvısına doğru ağır

ve devamlı olarak protein kaybı vardır. Yaklaşık olarak Numaralı bölgelerle ilgili verilen aşağıdaki bilgiler-
plazmanın sahip olduğu proteinin % 4’ü bir saatte doku
sıvısına geçer.
A) I. bölgede bulunan hücreler solunum gazlarını taşı-
Proteinlerin dolaşım sistemine dönmesini sağlayan
mada görevlidir.
DOLAŞIM SİSTEMİ
en önemli sistem aşağıdakilerden hangisinde veril-

miştir? B) II. bölgede bulunan hücreler çekirdekli ve renksizdir.
C) I. bölgede bulunan hücreler lenf düğümlerinde üreti-
A) Kan dolaşım sistemi lebilir.
B) Sinir sistemi
D) IV. bölgede bulunan sıvıda, su, mineraller, besin mo-
C) Boşaltım sistemi nomerleri ve proteinler bulunur.
D) Solunum sistemi E) III. bölgede bulunan hücreler, kanın pıhtılaşmasında
E) Lenf sistemi görevlidir.
84 1D 2A 3D 4E 5D 6A 7E 8B 9C
TEST 1 Bağışıklık Sistemi 40 BÖLÜM
1. Bağışıklık sistemiyle ilgili, 4. Aşı ve serumla ilgili, 1
I. Virüslere karşı interferon üretilmesi I. Aşı doğal bağışıklık sağlarken, serum yapay bağı- 2
II. Göz yaşındaki lizozim etkinliği şıklık sağlar.
3
III. Makrofajların fagositoz yapması II. Aşı koruyucu, serum tedavi edicidir.
4
IV. Bazolin histamin üretmesi III. Aşı ile vücutta bulunan antikorları yok etmek amaç-
V. Tükürük etkinliği lanır. 5
özelliklerden 1. savunma hattı (K) ile 2. savunma bilgilerinden hangileri yanlıştır? 6

hattında (L) bulunanların eşleştirmeleri aşağıdaki-
lerden hangisinde verilmiştir?
K L 8
_____ _____
9
A) I, II, III IV, V
B) II, IV, V I, III 10
C) I, II, IV III, V 11
D) II, V I, III, IV
12
E) II, III I, IV, V
5. Grakte farklı zamanlarda bir bireyin kanındaki antikor 13
miktarı değişimi gösterilmiştir.
14
15
Antikor miktarı
16
a antikoru
17
2. Aşağıda verilen akyuvar çeşitlerinden hangisinin
b antikoru 18
görevi yanlış verilmiştir?
Zaman (gün) 19
A) B – lenfosit " Antikor üretme 0 5 10 15 20 25 30
B) Bazol " Fagositoz yapma antijen a antijen b

girişi girişi
C) Nötrol " Fagositoz yapma
D) T – lenfosit " Mikroplu hücreyi tespit etme
Grakle ilgili, aşağıda verilenlerden hangisi söylene-
E) Monosit " Fagositoz yapma
mez?
A) 20. gün vücuda giren antijen a miktarı, 0. gün vücu-

da giren antijen miktarından daha çoktur.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ
B) a antikorunun oluşumuna sebep olan antjen, vücuda

ikinci kez girdiğinde daha büyük bir antikor tepkisi
olur.
3. İnsan bağışıklık sisteminde, 3. savunma hattında C) 10 – 15 günler arası, b antikorunun oluşumuna ne-
görevli akyuvar aşağıdakilerden hangisinde doğru den olan antijen, kuluçka döneminde olabilir.
verilmiştir? D) a antikorunun etkili olduğu antijen, bireyin vücuduna
A) Bazol B) Nötrol C) Eozinol iki kez bulaşmıştır.
D) Lenfosit E) Monosit E) a ve b antikorları, farklı antijenlere karşı üretilmiştir.
85
BÖLÜM Bağışıklık Sistemi
6. İnsan vücudunda, 8. İnsanda görülen bağışıklık çeşitleri aşağıda gösterilmiş-

1
tir.
I. Mideden salgılanan HCl
2
II. Dış kulak yolunda üretilen sarımtırak sıvı I. Doğuştan kazanılan bağışıklık
3 III. Gözyaşı bezlerinin salgıladığı sıvı II. Serum ile kazanılan bağışıklık
III. Aşı ile kazanılan bağışıklık
4 IV. Üst solunum yollarında üretilen mukus
Verilen bağışıklıkların en uzun süreli olandan en
5 salgılarından hangileri doğal bağışıklık sağlar?
kısa süreli olana doğru sıralaması aşağıdakilerden
6 A) Yalnız I B) I ve III C) II ve IV hangisinde gösterilmiştir?
D) I, II ve III E) I, II, III ve IV A) I – II – III B) I – III – II C) II – I – III

7
8
10
11
12 9. Mikrobik bir hastalık geçirmekte olan bir insanda,

I. Akyuvar sayısında artma
13
II. Soluk alışveriş hızında artma
14 III. Vücut ısısında artma
15 7. Grak farklı antikorların miktarını göstermektedir. IV. Kan pulcuklarında artma
olaylarından hangisi gerçekleşmez?

16
Kandaki antikor miktarı
17 I II
D) Yalnız IV E) I ve IV
18
19
Zaman
t1 t2
I. mikrobun antikoru
II. mikrobun antikoru
10. Belirli bir hastalığa yol açan bir mikroorganizma (anti-

jen), zayıatılarak birkaç hafta arayla artan dozlarda
Grağe bakılarak aşağıda verilenlerden hangisi söy- keçi ve at gibi hayvanlara enjekte ediliyor. Belli bir süre
lenemez? sonra bu hayvanlardan kan alınarak pıhtılaştırılıyor.
A) t1’de I. antikorun oluşumunu sağlayan mikrop, vücu- Pıhtının üzerinde kalan sıvı için,
da ilk defa girmiş olabilir. I. Hastalık etkenine karşı oluşturulmuş antikorları taşır.
B) I. antikorun mikrobu daha önce aşı olarak vücuda II. Hasta insana verildiğinde pasif bağışıklık sağlar.
girmiş olabilir. III. Bir tüp içeresinde bu hastalığa neden olan antijen ile
C) I. antikor hastalık anındaki maksimum düzeye göre karıştırılırsa çökelti oluşur.
zamanla azalır.
D) II. antikor, t2 ‘de serum ile verilmiş olabilir.
E) II. antikorun mikrobu, t1 ile t2 arasında vücuda girmiş
olabilir. D) II ve III E) I, II ve III
86 1D 2B 3D 4D 5A 6E 7A 8B 9D 10 E
TEST 2 Bağışıklık Sistemi 41 BÖLÜM
1. Hastalık etkeni olan bir bakterinin, insan vücuduna giri- 3. Vücuduna hastalık yapabilecek dozda patojen bak- 1
şinden iyileşmenin tamamlanmasına kadar geçen süre- teri giren bir insanda, vücut sıcaklığı, kandaki an- 2
de meydana gelen değişimler graklerde gösterilmiştir.
tikor miktarı ve akyuvar sayısının değişimiyle ilgili
3
aşağıda verilenlerden hangisi doğru olur?
Kuluçka Hastalık İyileşme 4
Vücut Antikor Akyuvar
Vücut ısısı sıcaklığı miktarı sayısı 5
A) Değişmez Artar Artar
6
10 20 Günler B) Artar Artar Artar
Bakteri
7
C) Artar Değişmez Artar
8
D) Artar Değişmez Değişmez
10 20 Günler 9
E) Değişmez Artar Değişmez
Antikor miktarı
10
11
10 20 Günler
12
Bu grafiklere dayanarak, aşağıdakilerden hangisine 13
ulaşılamaz?
14
A) Hastalık sürecinde antikor üretimi hızla artar.
B) Hastalık başlangıcında bakteriler hızla çoğalır. 15
C) Kuluçka süresi boyunca vücut sıcaklığında artış ol- 16
maz. 4. Aşağıdaki grak, X, Y ve Z bakteri türlerinin birey sayı-
D) İyileşme sürecinde vücuttaki bakteri sayısında bir ar- 17
larında, ortamdaki bir antibiyotiğe bağlı olarak meydana
tış olmaz. gelen değişimleri göstermektedir. 18
E) Hastalıktan sonra vücuttaki antikorlar tamamen yıkı-
19
lır.
Birey say›s›
Z
Y
X
Antibiyotik
miktar›
2. Aşağıda üç farklı kişinin bazı hastalıklarla ilgili durumu

Grakteki bilgilere dayanarak,

belirtilmiştir.
I. Verem hastalığı geçirmekte olan I. Antibiyotiğe direnci en fazla olan bakteri türü Z’dir.
II. Kabakulak hastalığına yakalanmamış II. Bakteri türlerinden üçünün de antibiyotiğe dirençli
III. Kızamık hastalığı geçirmiş bireyleri vardır.
III. X ve Y türlerinin bu antibiyotiğe dirençleri aynıdır.
Bu kişilerden hangilerine ilgili hastalığın aşısının ya-
pılması uygun değildir? ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) II ve III C) I ve III
D) I ve II E) I ve III D) I ve II E) I, II ve III
87
BÖLÜM Bağışıklık Sistemi
5. İnsanda bağışıklığı sağlayan aşı ve serumla ilgili 7. Patojen olan mikroorganizmalarla ilgili,
1
aşağıdaki ifadelerinden hangisi yanlıştır? a. Oluşturdukları hastalık belirtileri birbirinden farklıdır.
2 b. Mikrop çeşitlerinin insan vücuduna girmesi sonucu
Aşı Serum hastalık belirtilerinin oluşmasına kadar geçen süre
3
A) Zayıatılmış antijen içerir. Antikor içerir. farklılıklar gösterir.
4 c. Kuduz virüsü sinir sistemine, su çiçeği virüsü deriye
B) Sağlıklı insana uygulanır. Hastalığı geçirmekte
yerleşip çoğalabilir.
5 olan kişilere uygulanır.
C) Mikrop öldürücü madde Antikor üretici madde a, b, c bilgileri;

6
içerir. içerir. I. Her mikroorganizmanın etkisi aynı değildir.
7 D) Aktif bağışıklık sağlar. Pasif bağışıklık sağlar. II. Her mikroorganizma vücudun belirli bir bölgesine yer-
leşir.
8 E) Hastalıktan koruyucu Tedavi edicidir.
özelliktedir. III. Kuluçka evresi mikroorganizmanın çeşidine, sayısı-
9 na ve konağın direncine bağlıdır.
10 ifadelerinden hangileriyle doğru eşleşir?

a b c
11
A) I III II
12
B) I II III
13 C) II III I
14 D) III II I
E) II I III
15 6. Aşağıda I. grak serum verilen, II. grak aşı yapılan ki-
şilerin kan plazmalarındaki antikor miktarlarının zamana
16 bağlı değişimini göstermektedir.
17
Kan plazmas›ndaki Kan plazmas›ndaki
antikor miktar› antikor miktar›
18
8. Virüs ve bakteri gibi enfeksiyon yapan etkenlerden ko-
19 runmak için virüs veya bakterinin küçük dozlarda ısıtılıp
öldürülerek ya da enfeksiyon yapma yeteneği azaltıla-
t t rak sağlıklı kişilere verilmesi uygun olur.
Serumun Serumun Aş›n›n
verildi¤i an verildiği an yap›ld›¤› an Uygulanan bu işlem, aşağıdakilerden hangisiyle ad-
I II landırılır?
A) Serum B) Doğal bağışıklık

Bu durumlarla ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi C) Aşı D) Fagositoz
yapılamaz?
E) Pasif bağışıklık
A) Serum verilen kişinin kan plazmasındaki antikor mik-

tarı, serumunun veriliş miktarına bağlıdır.
B) Serum antikor içermektedir.
C) Aşı, kişide antikor oluşumuna neden olur.
9. Aşağıdaki maddelerden hangisi insanda aktif bağı-
D) Serumla verilen antikorların koruyuculuğu, aşı ile
şıklık sağlamaya yardımcı olur?
oluşan antikorlara göre daha yüksektir.
E) Aşı yapılan kişi, aşı ile igili hastalığı daha önce geçir- A) Antijen B) Antitoksin C) Serum
memiştir. D) Antibiyotik E) Vitamin
88 1E 2E 3B 4A 5C 6D 7A 8C 9A
TEST 1 Solunum Sistemi 42 BÖLÜM
1. Aşağıda insanın solunum sistemi şematize edilmiştir. 3. İnsandaki solunum sistemi ile ilgili, 1
I. Soluk alıp verme hızı omurilik soğanındaki solunum 2

K merkezleri ile denetlenir.
3
II. Solunumu denetleyen temel madde karbondioksittir.
L III. Kanda karbondioksit yoğunluğu artarsa, pH miktarı- 4
da artar.
5
IV. Yükseklere çıkıldıkça oksijen yoğunluğu azalır ve
solunum yavaşlar. 6

M
A) I ve II B) II ve III C) I ve III 8
D) II, III ve IV E) I, III ve IV 9
Akciğerle ilgili, 10
I. K’nın yapısında kıkırdak halkalar bulunur. 11
II. L, tüm hayvanlarda bulunur.
III. M, soluk borusudur. 12

4. Soluk verme sırasında, 14
I. Diyafram kubbeleşir.
II. Kaburga kasları gevşer.
16
III. Karın içi hacmi daralır.
17
IV. Karın içi basıncı artar.
olaylarından hangileri gerçekleşir? 18
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV 19
2. Deniz seviyesinden yükseklere çıkan bir insanda,

alyuvar sayısı, ortamdaki oksijen miktarı ve soluk
alışveriş hızı ile ilgili,
Ortamın
Alyuvar say›s› oksijen miktar› Solunum h›z›
5. İnsanda,
SOLUNUM SİSTEMİ
I. Sıcaklık
II. Karbondioksit miktarı
Yükseklik Yükseklik Yükseklik
I II III III. Oksijen miktarı
değişkenlerinden hangilerinin ortamdaki artışı, so-

graklerden hangileri doğru çizilmiştir? luk alışverişini hızlandırmaz?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) I ve III C) II ve III

D) II ve III E) I, II ve III D) Yalnız III E) I, II ve III
89
BÖLÜM Solunum Sistemi
6. Bir insanda soluk alma sırasında gerçekleşen olay- 9. Öğretmen, “akciğer kılcallarından geçmekte olan kanın
1
lar ile ilgili, oksijen, pH ve karbondioksit miktarları değişimini grak-
2 le gösteriniz.” dediğinde yirmi kişilik sınıfta sadece beş
I. Diyafram kası kasılır. öğrencinin grak çizdiğini görmüştür.
3 II. Akciğerdeki hava basıncı artar.
Öğretmen aşağıdaki graklerden hangisini çizen
III. Göğüs boşluğu genişler.
4 öğrenciye yüksek not vermiş olmalıdır?
IV. Kaburgalar arası kaslar gevşer.
5 A) Miktar B) Miktar
O2
ifadelerinden hangileri doğrudur? O2
pH
6
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve IV pH
CO2
CO2
7 D) I ve III E) II, III ve IV
Zaman Zaman
8
Miktar
9 C) D) Miktar
O2
CO2
10
CO2
O2
pH
11 pH
Zaman Zaman
12
13 E) Miktar pH
7. İnsanda diyafram kasının kubbe şeklini alması,
14 CO2
I. Soluk verme O2
15
II. Kaburgalarda aşağı inme Zaman
16 III. Akciğer iç basıncında yükselme

IV. Akciğer hacminde azalma
17
durumlarından hangilerinin ortaya çıkmasına neden
18
olur?
19 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III 10. İnsanda akciğer iç basıncının değişim graği gösteril-
miştir.
D) III ve IV E) I, II, III ve IV
Akciğer iç basıncı
Zaman
Grafiktekten yararlanarak,
SOLUNUM SİSTEMİ
I. Akciğer hacminin artması

8. Aşağıdakilerden hangisi insan solunum sisteminin
görevlerinden biri değildir? II. Soluk alma
III. Karbondioksitin dışarı atılması
A) Koku alınmasını sağlama
B) Katabolik ürünlerin tamamını dışarı atma olaylarından hangilerinin aynı zaman diliminde ger-
çekleştiği sonucuna ulaşılır?
C) Ses oluşumunu sağlama
D) Mikropların vücuda girişini önleme A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
E) Kanın pH’ını dengeleme D) II ve III E) I, II ve III
90 1A 2E 3A 4A 5B 6D 7E 8B 9A 10 C
1. Bir insanda, 4. İnsanlardaki hemoglobin ile ilgili aşağıdaki özellik- 1
I. Kandaki oksijen miktarının artması lerden hangisi yanlıştır? 2

II. Metabolik faaliyetlerin hızlanması A) Kana kırmızı renk verir.
3
III. Deniz seviyesinden yükseklere çıkılması B) Kan plazmasında bulunmaz.
IV. Kandaki karbondioksit miktarının artması C) Kanın oksijen taşıma kapasitesini artırır. 4
D) Yapısında demir elementi bulunur.
V. Kalorisi bol besinlerin yenilmesi 5
E) Yapısında glikozit ve esker bağı bulunur.
durumlarından hangileri solunum hızını artırmaz? 6
A) Yalnız V B) I ve III C) I ve V
7
D) II, IV ve V E) I, II, III ve IV 5. Ağır egzersiz yapan bir insanda,
8
I. Kanda karbondioksit miktarı artar.
II. Kan pH’ı düşer. 9
III. Soluk alıp verme hızı artar.
10
IV. Dolaşım hızlanır.
2. İnsanın solunum organlarıyla ortama attıkları mad-
deler arasında, olaylarının meydana geliş sırası, aşağıdakilerin han- 11
I. Karbondioksit gisinde doğru verilmiştir?

12
II. Su A) I – II – III – IV B) I – II – IV – III
13
III. Ürik asit C) II – I – IV – III D) II – I – III – IV
E) III – I – II – IV 14
IV. Amonyak
V. Tuz 15
moleküllerinden hangileri bulunur? 6. Bir insanda dağa tırmanma sırasında oksijen miktarının 16
A) I ve II B) I ve III C) II, III ve IV zamana bağlı değişimi grakteki gibidir.
17
D) I, II, IV ve V E) I, III, IV ve V
Ortamın O2 miktarı
18
N
19
3. Kan dokuda gerçekleşen,

Zaman
t1
Karbonik anhidraz –
I. CO2 + H2O ––––––––––––––→ H2CO3 → H+ + HCO3
İnsanın t1’den sonra kanındaki oksijen miktarı hangi
Karbonik anhidraz
grakle gösterilebilir?
–
II. H+ + HCO3 → H2CO3 ––––––––––––––→ CO2 + H2O
A) Kanın B) Kanın C) Kanın
O2 miktarı O2 miktarı O2 miktarı
tepkimeleriyle ilgili, aşağıdaki açıklamalardan han-

SOLUNUM SİSTEMİ
N N N
gisi yanlıştır?
t t t
A) I. tepkime doku kılcallarında olur. t1 t1 t1
B) II. tepkime akciğer kılcallarında gerçekleşir. D) Kanın E) Kanın

O miktarı O2 miktarı
+
C) I. tepkimenin sonunda oluşan H iyonları alyuvarlar- 2
– N
da, HCO3 ise plazmada taşınır. N
D) Hem I, hem de II. tepkime alyuvar içinde gerçekleşir.
– t t
E) Karbonik anhidraz enziminin substratı HCO3 ‘tür. t1 t1
91
7. İnsanlarda, 10. ‹nsan kanında bulunan olgun alyuvar hücreleri,

1
I. Derin nefes almak I. Enzim bulundurma
2
II. Düzenli egzersiz yapmak II. Antijenik özellik gösterme
3 III. Sempatik sinir etkinliğinin artması III. Hemoglobin sentezleme
özelliklerinden hangileri, oksijenden yararlanma IV. Karbondioksit bağlama

4
miktarını arttırır? özelliklerinden hangilerine sahiptir?
5
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız III B) Yalnız IV C) II ve III
6
D) II ve III E) I, II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
7
10 11. Tüm omurgalılarda alyuvar içinde hemoglobin bulunur.

8. Sağlıklı bir insanda havadan alınan oksijen, Bazı omurgasızlarda ise hemoglobin kan plazmasın-
11
dadır. Bazı omurgasızlarda hemoglobin yerine plaz-
I. Plazmadan alyuvara girer. mada kana mavi renk veren hemosiyonin, bazılarında
12
II. Hemoglobin ile birleşir. da yeşil renk veren klorokrorin vardır. Bunlar kanın so-
13 III. Alveolden, akciğer kılcalındaki plazmaya geçer. lunum gazlarını taşıyan pigmentleridir.
14 IV. Doku kılcalından, doku sıvısına geçer.

Tüm bu pigmentlerin solunum gazlarını taşıyabilme-
V. Hemoglobinden ayrılır. si için,
15
olaylarının hangi sırayla gerçekleşmesiyle hücrelere I. Kırmızı renkli olma
16 ulaşılır? II. Alyuvarlar içinde bulunma
17 III. Solunum gazları ile zayıf bağlar yapabilme
A) II – I – III – IV – V
18 IV. Bakır elementi bulundurma
B) II – III – I – IV – V
C) III – I – II – IV – V özelliklerinden hangilerine sahip olmaları gerekir?
19
D) III – I – II – V – IV A) Yalnız III B) I ve II C) III ve IV
E) III – II – I – V – IV D) I ve IV E) II, III ve IV
12. Aşağıdakilerden hangisi insanların solunum organı

için doğru değildir?
9. Aşağıdaki olaylardan hangisi, insanlarda omurilik
SOLUNUM SİSTEMİ
soğanının kalp atışlarını arttırması yönünde uyarıl- A) Gaz değişim yüzeyleri incedir.
masına neden olmaz?
B) Gaz değişim yüzeyleri kılcal damarlarla sarılıdır.
A) Kanda karbondioksit miktarının artışı C) Gaz değişim yüzeyleri nemlidir.

B) Kandaki asetilkolin hormonu miktarının artışı D) Solunum organı ile kılcal damar arasındaki gaz deği-
C) Aşırı heyecan durumu şimi difüzyon ile sağlanır.
D) Kanda tiroksin hormonunun artışı E) Kanı akciğere getiren damarda, akciğerden kanı ge-
E) Kan pH’nin düşmesi tiren damara göre pH daha yüksektir.
92 1C 2A 3E 4E 5B 6B 7E 8D 9B 10 D 11A 12E
1. İnsanda kanın oksijen taşıma kapasitesi, 4. Derin deniz diplerinden aniden su yüzeyine çıkan 1
dalgıçlarda, vurgun olayının gözlenmesinin nedeni
I. Hemoglobin, pigmentinin bulunması 2
aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
II. Hemoglobinin kırmızı renkli olması
3
III. Hemoglobinin alyuvarlar içinde olması A) Oksijenin kısmi basıncının azalması
4
IV. Olgun alyuvarların çekirdeksiz olması B) Kanda sıvı halde bulunan azotun çözünürlüğünün
verilenlerden hangileri sayesinde sürüngenlerden çok azalması sonucu gaz haline geçerek damarları 5
daha yüksektir? tıkaması
6
C) Karbonik anhidraz enziminin bloke olması
A) Yalnız I B) Yalnız III C) Yalnız IV 7
D) Karbondioksit miktarının aniden artması
D) I, II ve IV E) III ve IV
E) ETS enzimlerinin denatürasyona uğraması 8
10
5. – Yükseklere çıktıkça hava basıncı azalır. 11
2. İnsanda solunumla ilgili bazı olaylar verilmiştir. – Yüksek yerlerde oksijen miktarı azdır.
12
I. Hemoglobinin CO2 ile birleşmesi Aşağıdakilerden hangisi, yükseklerde yaşayan sağ-
II. Diyafram kasının kasılıp gevşemesi lıklı insanlarda bu durumun sonucu olarak gösteri- 13
III. Oksijenin hücrelere alınması lemez?
14
IV. Hemoglobinin oksijenden ayrılması
A) Daha az oksijen kullanmaları 15
Bu olayların hangilerinde ATP harcanır?
B) Nabız sayılarının daha fazla olması
16
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III C) Soluk alıp verme hızlarının daha fazla olması
17
D) I, II ve IV E) II, III ve IV D) Kanlarındaki alyuvar sayısının daha çok olması
E) Yanaklarının daha kırmızı olması 18
19
6. Şekilde bir insanda oksijen ve karbondioksitin taşınması

3. Bir insanda alyuvar hücreleri, kırmızı kemik iliğinde üre-
özetlenmiştir.
tilir. Yapılarında bulunan hemoglobin pigmenti, demir
ve protein içerir. Olgun alyuvarlar kana geçerken çe-
kirdek ve tüm organellerini kaybederler. Böylece daha + ( II ) 2
H CO 3
H, Pl a
çok hemoglobin pigmenti bulundurarak kanın oksijen (I ) (I I I
) H b CO 2 K an H
ücre m
z
le
a
taşıma kapasitesini artırmış olurlar.

ri
Akciğer Hücreler
Ka
SOLUNUM SİSTEMİ
nH
Kırmızı kemik iliğindeki henüz olgunlaşmamış alyu- ü cre V)
P la
l er i Hb O 2 ( I
varda, aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmez? z ma O ( V)
erimiş 2
A) Demir elementi yönünden zenginleşme

B) Ribozomda protein sentezleme İnsanda numaralarla gösterilen olaylardan hangileri
doğrudur?
C) Yalancı ayak oluşturma
D) Oksijenli solunum ile ATP oluşturma A) Yalnız III B) I ve II C) IV ve V
E) RNA sentezi yapma D) III, IV ve V E) II, III, IV ve V
93
7. Akciğerlerin hacmi (a) iken soluk vermeye başlayan 10. İnsanlarda olgun memeli alyuvarlarında çekirdek ve
1
bir insanın, bu andan itibaren üç kez soluk vermesi- hücre organelleri bulunmadığı halde alyuvar hücrele-
2 ne bağlı olarak akciğerlerin hacim değişimi, aşağı- rinde karbondioksit taşınmasında karbonik anhidraz
daki graklerin hangisindeki doğru verilmiştir? enzimi görev yapar.
3
A) Akciğerlerin hacmi B) Akciğerlerin hacmi Karbonik anhidrazın varlığı, aşağıdakilerden hangisi
4
ile açıklanabilir?
5 a a
A) Akyuvarlardan alyuvarlara girmiştir.
6 Zaman B) Olgun alyuvarların ribozomunda sentezlenmiştir.
Zaman
7 C) Akciğerlerin hacmi D) Akciğerlerin hacmi C) Olgun memeli alyuvarlarının çekirdekçiği, ribozom

sentezleyebilir.
8 a a
D) Olgunlaşmadan önce çekirdek ve ribozom
9 faaliyeti ile üretilmiştir.
Zaman Zaman
E) Fagositoz ile plazmadan alınmıştır.
10 Akciğerlerin hacmi
E)
11
a
12
Zaman
11. ‹nsanda diyafram kasının iki farklı durumu yandaki şe-
13 kilde gösterilmiştir.
14
15
16 8. Karbonmonoksit gazının, insanda zehirlenmeye yol

açmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisinde
17
verilmiştir?
I II
18
A) Beyindeki solunum enzimlerini inhibe etmesi
19 B) Hemoglobin ile tersinin reaksiyon vermemesi Diyaframın I. ve II. durumuna bakılarak, aşağıdaki-
C) Alyuvarların yapısını bozması lerden hangisi söylenemez?
D) Kanın asitliğini artırması
A) I. durumda, karın boşluğu hacmi genişler.
E) Kanın pıhtılaşmasına neden olması
B) II. durumda, diyafram kasının boyu kısalmıştır.
C) II. durumda, akciğerin iç basıncı artmıştır.
D) I. durum, soluk verme anını göstermektedir.
E) II. durumda, kalsiyum iyonları sarkoplazmada mak-
9. İnsanda akciğerler, simumdur.
SOLUNUM SİSTEMİ
I. Nemli iç yüzeye
II. Kas yapılı pleura zarına
III. Kıkırdak kanallara –
12. HCO3 iyonlarının alyuvarlara girdiği anda, kan aşa-
IV. Kılcal damarlara
ğıdaki damarların hangisinden geçmektedir?
özelliklerinden hangilerine sahiptir?
A) Akciğer atardamarı B) Doku kılcalları
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve II C) Alveol kılcalları D) Akciğer toplardamarı
D) II ve IV E) I, III ve IV E) Ana toplardamarlar
94 1C 2B 3C 4B 5A 6D 7C 8B 9E 10D 11C 12C

– 1
1. Aşağıdaki damarların hangisinde, kanın HCO3 yo- 5. ‹nsanda solunum sistemiyle ilgili aşağıda verilen
ğunluğu en azdır? bilgilerden hangisi doğru değildir?
2
A) Akciğer toplardamarı A) Sağ akciğer üç, sol akciğer iki lopludur. 3
B) Akciğer atardamarı B) Soluk borusunun yapısında her zaman açık kalması-
C) Karaciğer toplardamarı
4
nı sağlayan kıkırdak halkalar vardır.
D) Alt ana toplardamar 5
C) Alveollerin çeperi çok katlı silindirik epitel hücrelerin-
E) Kapı toplardamarı
den meydana gelmiştir.
6
D) Akciğerlerin yüzeyi çift katlı pleura zarı ile örtülüdür.
7
E) Bronş ve bronşçuklarda gaz değişimi olmaz.
8
2. Alyuvarda bulunan solunum pigmenti hemoglobin,
9
I. Solunum gazlarıyla tersinir reaksiyona girme
II. Oksijen taşıma kapasitesini arttırma 10
+
III. H ile reaksiyona girebilme
11
IV. Kan pH’ını düşürme 6. İnsan solunum organı ilgili,
12
özelliklerinden hangileri sahiptir? I. Bol miktarda kılcal damar bulundurur.
II. Alveollerinin iç yüzeyinde alınan havanın dağılması, 13

A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III
süzülmesi ve nemlenmesini sağlayan sürfaktan adlı
D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV 14
sıvı bulunur.
III. NH3 ve tuz atılımını da sağlayabildiği için boşaltım 15

görevi vardır.
16
IV. Dışında bulunan pleura, iki katlı olup arasında sıvı
3. Hücresel solunum sonucu oluşan karbondioksitin ve hava vardır. 17
büyük bir kısmının, akciğerlere taşınma şekli aşağı-
dakilerden hangisinde gösterilmiştir?
– A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve IV 19
A) Alyuvarlarda, HCO3 (bikarbonat) şeklinde
B) Alyuvarlarda, H2CO3 (karbonik asit) şeklinde
C) Plazmada, erimiş CO2 şeklinde
–
D) Plazmada, HCO3 şeklinde
E) Alyuvarlarda, karbominohemoglobin şeklinde
7. Sadece insanlarda değil kara hayvanlarında da solu-

num organlarının vücut içinde olması, aşağıdakiler-
SOLUNUM SİSTEMİ
4. Sağlıklı bir insanda alveollerdeki oksijenin kılcallara den hangisi ile açıklanır?
geçmesi, aşağıdaki olaylardan hangisinin gerçek-
leşmesi sonucunda olur? A) Kanda daha çok solunum pigmenti bulundurabilme-
si.
A) Dış ortamda oksijenin azalması B) Solunum yüzeyinin nemli kalması.
B) Diyafram kasının gevşemesi C) Solunum yüzeyinin genişliğinin sağlanması.
C) Akciğer hacminin azalması D) Solunum yüzeyinin ince kalmasının sağlanması.
D) Kandaki alyuvar sayısının artması E) Solunum sisteminin dolaşım sistemi ile bağlantısının
E) Akciğer iç basıncının azalması sağlanması.
95
8. Soluk vermede diyafram ve kaburgalar arası kasların 11. Alveol kılcallarından geçmekte olan kandaki, bikar-
1
gevşemesi yanında, akciğerlerin “geri yaylanma basın- bonat iyonları, hidrojen iyonları ve oksihemoglobin
2 cı”nın da etkisi vardır. moleküllerinin miktarlarındaki değişim aşağıdakiler-
den hangisinde gösterilmiştir?
Geri yaylanma basıncı,
3
I. Akciğerin yapısındaki elastik lierin Bikarbonat Hidrojen Oksihemoglobin
4 iyonları iyonları molekülü
II. Pleura boşluğundaki sıvı tabakanın meydana getir-
5 diği yüzey geriliminin A) Değişmez Azalır Değişmez
III. Alveollerin küçülmesinin B) Artar Artar Azalır
6
faktörlerinden hangilerinin etkisi ile ortaya çıkar? C) Azalır Azalır Artar
7
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Azalır Değişmez Artar
8 D) I ve II E) II ve III
E) Değişmez Azalır Azalır
9
10
11 9. Akciğerlerdeki iç basıncın zamana bağlı değişimi grak-

te gösterilmiştir.
12
Akciğerlerdeki
iç basınç
13
14 12. İnsan ve akciğeri olan hayvanlar için bazı grakler ve-

rilmiştir.
15
Zaman I. İnsanda II. İnsanda
t
16 soluk alışverişi soluk alışverişi
17 Grakte t anına kadar gerçekleşen olaylarla ilgili

aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
18
A) Kaburga kasları gevşemiştir. CO2 miktarı Yükseklik
19
B) Karın boşluğu hacmi genişlemiştir. III. Hayvanlarda IV. Akciğerlerin yüzey
metabolizma hızı genişliği
C) Diyafram kubbe halindedir.
D) Nefes alma gerçekleşmiştir.
E) Dış hava basıncı, iç hava basıncından daha azdır.
Kandaki Hayvanlarda
O2 tüketimi enerji ihtiyacı
V. Hayvanlarda hücrelere
10. Koşmaya başlayan bir insanda, taşınan O2 miktarı
I. Kanın asitliğinin artması

SOLUNUM SİSTEMİ
II. Hücresel solunumun hızlanması

III. Omurilik soğanının uyarılması
Alyuvar sayısı
IV. Diyafram kasının çalışma hızının artması

graklerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız III B) I ve II
A) I – IV – III – II B) I – III – IV – II
C) II – III – I – IV D) II – I – III – IV C) II, III ve IV D) I, II, IV ve V
E) III – IV – II – I E) I, II, III, IV ve V
96 1A 2C 3D 4E 5C 6D 7B 8D 9D 10D 11C 12D

1. Oksijenin kısmi basıncının değişimine ve sıcaklığa bağlı 3. Aşağıdaki şemada dış ve iç solunum olayları gösteril- 1
olarak hemoglobinin oksijen ile bağlanma yüzdeleri gra- miştir, 2
kte görülmektedir.
Dış ortam
3
Hemoglobinin O2 ile Besin + O2
bağlanma yüzdesi
CO2 O2 Hücresel 4
solunum
100 HbO2 CO2, H2 O, ATP
25 °C
75
29 °C
5
Akciğer HbCO 2
50 45 °C Hücre
25 Dış solunum İç solunum

6
O2 nin kısmi basıncı (mm Hg)
25 50 75 100 7
Şemayla ilgili,
I. Dış solunum, akciğer ile hava arasında gerçekleşir. 8
II. Dış solunum, hücresel solunum için gerekli oksijenin 9
I. Sıcaklık 25 °C’den, 45 °C’ye doğru arttıkça kandaki
vücut içine alınmasını sağlar.
oksijen miktarı azalır. 10
III. Dış solunumun görevi, vücut hücreleri için gerekli
II. Oksijenin kısmi basıncı arttıkça, hemoglobinin oksi- ATP’yi üretmektir. 11
jene bağlanma yüzdesi sürekli artar.
IV. ‹ç solunumda oksijenin hücrelere taşınması kanla
III. Oksijenin kısmi basıncı 75 mmHg, iken 25 °C’de gerçekleşir. 12
hemoglobinin oksijen ile bağlanma yüzdesi,
yorumlarından hangileri yapılabilir? 13
45 °C’ye göre daha fazladır.
A) Yalnız II B) I ve II C) III ve IV
IV. Düşük sıcaklıkta tüm canlıların metabolizma hızı 14
yüksektir.
15
ifadelerinden hangilerine ulaşılır?
16
17
4. Bir insanın akciğerle bağlantılı damarlardaki kanda bu-
18
lunan oksijen ve karbondioksit miktarlarının zamana
bağlı değişimi grakte gösterilmiştir. 19
Miktar
O2
CO2
Zaman
I II III
2. Bir insanda solunum gazlarının alışveriş hızının art-

Grakle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
masını,
SOLUNUM SİSTEMİ
I. Omurilik soğanının etkinliğinin artması A) II. zamanda kanın pH’ı artmaktadır.
II. Kanın pH değeri düşmesi B) I. zamanda kan, akciğer atardamarından geçmekte-

dir.
III. Hücresel solunum hızlanması
C) II. zamanda kan, akciğer alveollerini saran kılcal da-
IV. Kan dolaşımı yavaşlaması
marlardadır.
olaylarından hangilerini etkiler? D) I. zamanda kanın pH’ı, III. zamandaki kanın pH’ın-
dan çok yüksektir.
E) III. zamanda kan, akciğer toplardamarından geç-
D) I, II ve III E) I, II, III ve IV mektedir.
97
5. Sağlıklı bir insanın kan pH’ının zamanı bağlı değişimi 7. Grakte, bir insanın kan pH değerindeki değişim göste-
1
grakte gösterilmiştir. rilmiştir. (Kanın normal pH değeri : N)
2
Kan pH’ı Kan pH’ı
3
7.4
4 N
5 Zaman
t0 t1 t2
t (zaman)
6 t1 t2 t3 t4
Grakteki bilgilere dayanarak aşağıdakilerden han-

7 Grakle ilgili,
gisi söylenemez?
8 I. t3 – t4 aralığında, kandaki karbondioksit miktarı mak-
A) Kanda t1 anına kadar laktik asit oranı azalır. simumdur.
9 B) t1 – t2 arasındaki karbondioksit miktarı, t0 – t1 aralı- II. t2’de soluk alıp verme hızının azalmaya başlaması,
ğından çoktur. kan pH’ının normale çıkmasını sağlamıştır.
10
C) t0 – t1 aralığında kan, doku kılcallarından geçmekte- III. t1 – t2 zaman aralığında, kişi bazal metabolizma ha-
11 dir. lindedir.
D) Kan plazmasındaki bikarbonat iyonları derişimi, t1 ve ifadelerinden hangileri doğru değildir?
12
t2 anlarında eşittir.
13 E) t0 – t1 aralığında alyuvarlarda HbH+ artmıştır.
14
15 8. İnsan solunum sisteminde,

6. Göğüs kafesi ve diyaframın şekildeki oklar yönünde ha-
16 reket ettiği gözleniyor.
17
18
19
K olayı L olayı
K ve L olaylarıyla,
I. Diyaframın gevşemesi
Şekildeki hareketin gerçekleşmesinde, II. Kaburgalar arası mesafenin artması

III. Karın boşluğu basıncının artması
I. Göğüs boşluğunun genişlemesi IV. Göğüs boşluğu hacminin azalması
II. Omurilik soğanının uyarılması
SOLUNUM SİSTEMİ
numaralı olaylar aşağıdakilerden hangisinde eşleş-

III. Oksijenin alveollere dolması tirilmiştir?
IV. Akciğer iç basıncının düşmesi K olayı L olayı
V. Kaburga ve diyafram kaslarının kasılması A) Yalnız II I, III ve IV
verilen olaylar hangi sırayla gerçekleşir? B) I, II ve III Yalnız IV
A) II – V – I – IV – III B) II – V – IV – I – III C) II ve III I ve IV

C) II – IV – V – I – III D) V – IV – III – II – I D) Yalnız III I, II ve IV
E) III – I – IV – V – II E) I ve IV II ve III
98 1C 2D 3D 4D 5A 6A 7E 8D
1. Bir alveo ve kılcalı şematize edilmiştir. 3. Farklı zamanlarda sağlıklı bir insanın kanındaki karbon- 1
dioksit miktarı aşağıdaki grakte gösterilmiştir. 2
Bronşcuk
III I CO2 miktarı 3
4
Kan
akış
II 5
yönü
6
7
Zaman
t1 t2 t3 t4 t5
Alvol Kılcalı
8
Şekil ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlış- Grağe göre, hangi zamanda soluk alıp verme hızı- 9
tır? nın en yüksek olması beklenir?
10
A) III numaralı bölgedeki kanın asitliği I numaralı bölge- A) t1 B) t 2 C) t3 D) t4 E) t 5
11
den daha fazladır.
B) III numaralı bölgedeki kanda, oksihemoglobin mikta- 12
rı azdır.
13
C) II numaralı bölgenin yüzeyi daima nemlidir.
14
D) I ve III numaralı bölgelerde üre miktarı aynıdır.
E) I, II ve III numaralı bölgelerin her birinde iç duvar çok 15
katlı epitel hücrelerinden yapılmıştır.
16
4. Aşağıda, havanın akciğerlere dolmasıyla oksijenin hüc- 17
2. Bir insanın, soluk alma ve soluk verme sırasında göğüs relere ulaşması, açığa çıkan karbondioksitin vücuttan
uzaklaştırılması sırasında gerçekleşen tepkimeler veril- 18
boşluğu hacmindeki değişimi grakte gösterilmiştir.
miştir. 19
Göğüs boşluğu hacmi
I. CO2 + H2O → H2CO3
II. HbO2 → Hb + O2
–
III. H2CO3 → H+ + HCO3
Zaman IV. Hb + O2 → HbO2
t1 t2 t3 t4
V. H2CO3 → CO2 + H2O

Grakle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
–
VI. H+ + HCO3 → H2CO3
A) t1 zaman aralığının sonundaki akciğer iç basıncı, t2
SOLUNUM SİSTEMİ
zaman aralığının sonundakinden küçüktür. Bu tepkimeler havanın alınmasından başlayarak

hangi sıra ile gerçekleşir?
B) t4 zaman aralığında, akciğerlerdeki alyuvar sayısı
artmıştır.
A) I – III – V – IV – II – VI
C) t3 zaman aralığında, soluk verme olayı gerçekleş-
B) IV – III – II – I – V – VI
miştir.
C) VI – II – III – V – I – IV
D) t2 zaman aralığında, diyafram kubbe şeklindedir.
D) IV – II – I – III – VI – V
E) t1 zaman aralığında, karın boşluğunun hacmi azal-
mıştır. E) V – IV – II – VI – I – III
99
5. İnsanda soluk verme sırasında, gerçekleşen aşağı- 8. Bir insanda kandaki bazı değişimler verilmiştir.
1
+
daki graklerden hangisi çizilebilir? I. Hb + H $ HbH
2 II. H2O + CO 2 $ H2CO3
A) Akciğer hacmi B) Karın iç basıncı
+ –
3 III. H + HCO3 $ H2CO3
IV. Hb + O2 $ HbO2
4 –
V. HCO3 alyuvardan plazmaya geçmesi
5 t t VI. Hb CO2 $ Hb + CO2
6 C) Alveol kılcallarındaki D) Akciğer Bunlardan doku kılcallarında (M) ve akciğer kılcalla-

O2 miktarı hacmi rında (N) gerçekleşenler aşağıdakilerden hangisin-
7 de verilmiştir?
8 M N
_____________ _____________
9 A) I – II – V III – IV – VI
t t
B) I – II – III IV – V – VI
10 E) Karın hacmi
C) III – IV – VI I – II – V
11 D) I – III – VI II – IV – V
12 E) II – V – VI I – III – IV
t
13
14 9. Aşağıda bir grak gösterilmiştir.

15 HbO2
16 6. İnsanda akciğerlerle ilgili, 100 Normal

Hemoglobinin O2 doygunluğu (%)
metabolizma
I. Atardamarla çevrili alveol içerir. 80 sırasında
hemoglobinden
17 ayrılan O2
II. Omurilik soğanı etkinliği ile çalışır. 60
Hızlı
18 metabolizma
III. Akciğer toplardamarı ile kalbe kanı iletir. 40 sırasında
hemoglobinden
19 verilenlerden hangileri doğrudur? 20 ayrılan O2
0 PO2(mm Hg)
A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III 20 40 60 80 100
D) I ve III E) I, II ve III Egzersiz Dinlenme Akciğerler

sırasında sırasında
dokular dokular
Bununla ilgili,
I. Grak, farklı kısmi O2 basınçlarında insan hemog-
7. İnsanda solunum sistemi ile ilgili aşağıda verilenler-
lobinin O2’le doymuşluk (HbO2) yüzdelerini göster-
den hangisi doğrudur?
mektedir.
SOLUNUM SİSTEMİ
A) Alveol düz kas yapısındadır. II. Dokudaki O2’nin kısmı basıncı düştükçe, oksihe-
B) Akciğere, akciğer atardamarı ile pH’ı yüksek kan ta- moglobinin hemoglobin ve O2’e ayrışma eğilimi de
şınır. artar.
C) Bronşlar kıkırdak yapılıdır. III. Bu grağa hemoglobinin ayrışma eğrisi denir.
D) Alveollerin kılcallarının iç yüzeyi su kaybını azaltan
bir örtü ile sarılmıştır.
E) Kandaki oksijen miktarı omurilik soğanını etkiliyerek A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
solunum hızını düzenler. D) I ve II E) I, II ve III
100 1E 2C 3D 4D 5A 6C 7C 8A 9E
TEST 1 Boşaltım Sistemi 48 BÖLÜM
1. Böbrekte gerçekleşen, 5. Üşümekte olan sağlıklı bir insanda aşağıdakilerden 1
I. Süzülme hangisi gerçekleşmez? 2

II. Geri emilme
A) İdrarla glikoz atılması 3
III. Aktif boşaltım
B) Günlük idrar oranının artması
4
olaylarından hangilerinde mitokondri faaliyeti artar? C) Katabolik reaksiyonların hızlanması
D) Hücrelere oksijen girişinin hızlanması
D) I ve II E) II ve III E) Deri altındaki damarların daralması 6
8
2. Derideki ter bezleri yardımıyla ter atılması, 9
I. Deri hücrelerinin rejenerasyonu
10
II. Vücut iç ısısının düzenlenmesi
III. Metabolizma artıklarının vücuttan uzaklaştırılması 6. İnsanda, 11
olaylarından hangilerini sağlamada etkilidir? 12
– Aort
– Akciğer toplar
– Böbrek atar 14
damarlarının üçü için de ortak olan özellik aşağıda- 15

kilerden hangisinde verilmiştir?
16
3. Karaciğerden çıkan üre, A) Kas ve elastik doku miktarı 17
I. Kalp
B) Kanın akış hızı
II. Böbrek 18
C) Kan basıncı
III. Akciğer 19
D) Kandaki üre yoğunluğu
organlarından hangi sıra ile geçerek idrar kesesine
E) Kapakçıkların sayısı
ulaşır?
D) II – III – I E) III – II – I
4. Aşağıdaki damarlardan hangisinin taşıdığı kandaki

BOŞALTIM SİSTEMİ
azotlu artıkların çeşidi ve oranı, böbrek atardamarın- 7. İnsanda gerçekleşen terleme olayı ile ilgili,
dakine en fazla benzerlik gösterir? I. Vücuttan su ile birlikte bir miktar tuz da uzaklaştırılır.
II. Vücut ısısı düzenlenir.
A) Böbrek toplardamarı
III. Boşaltım ürünü atılır.
B) Mide toplardamarı
C) Aort
D) Bağırsak toplardamarı A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Bacak toplardamarı D) II ve III E) I, II ve III
101
BÖLÜM Boşaltım Sistemi
8. Sağlıklı bir insanda böbrek, 10. İnsanda bir organdan geçen kandaki üre değişimi göste-
1
I. Kanın pH dengesini sağlama rilmiştir.
2 Üre miktarı
II. Kan plazmasının ozmotik basıncını düzenleme
3 III. Uzun süreli açlıkta amino asitten glikoz üreterek
kana verme
4
IV. Safra pigmentlerinin dışarı atılmasını sağlama
5 Zaman
V. Metabolizma sonucu oluşan atık maddeleri kandan
6 süzme
Bu değişim vücudun hangi organında olur?
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesinde görev
7 A) İnce bağırsak B) Akciğer C) Mide
almaz?
8 A) Yalnız IV B) I ve II C) II ve III D) Karaciğer E) Böbrek
9 D) III, IV ve V E) I, III ve IV
10 11. Boşaltım maddelerinin bir kısmı amino asitlerin parça-

lanmasıyla açığa çıkan azotlu artıklardan oluşur. Ami-
11 no asitlerden, amino grubunun koparılmasıyla hayvan
gruplarında; amonyak, üre, ürik asit gibi atıklar oluşur.
12
Bu maddeler, suda ve karada yaşayan canlıların özel
13 boşaltım organlarıyla farklı oranlarda su ile birlikte dı-
şarı atılır.
14
Bu bilgilere dayanarak, aşağıdaki yorumlardan han-
15 9. İnsana ait olan boşaltım sistemi aşağıda gösterilmiştir. gisi yapılabilir?
16 A) Canlılarda oluşan metabolizma atıklarının tümü bol

su ile atılır.
17
B) Canlılarda oluşan metabolizma atıkları canlının ya-
18 pısına ve yaşama ortamına göre farklı maddelere
çevrilerek atılır.
19
C) Canlılarda her çeşit organik monomerin parçalan-
I
ması sonucu azotlu atıklar oluşur.
D) Boşaltım maddeleri her canlıda ürik asit şeklinde dı-
şarı atılır.
E) Canlıların tümünde azotlu artıklar böbreklerle dışarı
II atılır.
III
Numaralandırılmış kısımların adlandırılması aşağı- 12. Sağlıklı bir insanın aç olduğu zaman idrarında,
BOŞALTIM SİSTEMİ
dakilerden hangisinde verilmiştir? I. Su

II. Üre
I II III
III. Glikoz
A) Üreter İdrar kesesi Üretra
IV. İnsulin
B) Üretra İdrar kesesi Üreter
moleküllerinden hangileri bulunmaz?
C) İdrar kesesi Havuzcuk Üreter
D) Havuzcuk İdrar kesesi Üretra A) Yalnız I B) Yalnız II C) I, II ve IV
E) Üreter Üretra İdrar kesesi D) III ve IV E) II ve III
102 1E 2E 3B 4C 5A 6D 7E 8A 9A 10 E 11B 12D

1. Sağlıklı bir insanda, 4. Böbreğin en küçük süzme birimi olan nefron aşağıda 1
I. Amonyaktan üre sentezi şematize edilmiştir. 2

II. Nefron kanallarından glikoz ve amino asitlerin geri I IV 3
emilmesi
Glomerulus
III. Glomerulustan, Bowman kapsülüne suyun geçişi 4
II
IV. İdrar kesesinin kasılmasıyla, idrarın dışarı atılması 5
III
olaylarından hangileri gerçekleşirken ATP enerjisi 6
harcanır?
7
A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III
8
9
Şekildeki numaralı bölgeler ile ilgili olarak, aşağıda 10

verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
2. Azotlu boşaltım atığı olan amonyak (NH3), 11
I. Amino asitlerin hücresel solunumda kullanılması A) I’de yeterli kan basıncı olmazsa IV’ün daraltılması
12
II. Amino asitlerin hormon ve enzim sentezinde kulla- sağlanarak Glomerulusdaki kan basıncı yükseltilir.
nılması B) II. bölgedeki sıvıda glikoz, amino asit, üre ile su ve 13
III. Proteinlerin amino asitlere yıkımı mineral bulunur. 14
IV. Amino asitlerin glikoza dönüşümü
C) I. ve IV. bölgelerdeki kan yoğunlukları aynıdır.
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi sırasında 15
D) III. bölgede bazı maddelerin geri emilimi başlar.
oluşur? 16
E) I. bölgede, III. bölgeden farklı olarak kan hücreleri ve
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve IV kan proteinleri bulunur.
17
D) II ve IV E) I, III ve IV
18
5. Şekilde dolaşım sisteminin bir bölümü gösterilmiştir. 19
3. Böbrekler, kandaki tuz ve suyun dengede tutulmasını

sağlar. Bir insan çok fazla deniz suyu içerse ölür. Çünkü
deniz suyunda %3 oranında tuz bulunmaktadır. ‹nsan
kanının tuz oranı %1’dir. Böbrekler ancak %2’lik tuz çö-
zeltisini süzebilir. Yutulan deniz suyunun kana geçmesi
ile kanın tuz miktarı artar.
IV Kalp
Böyle bir durumda,
I
I. Hücrelerden ve hücre arası sıvıdan kana, su geçişi
BOŞALTIM SİSTEMİ
Karaciğer
II
olur. III
II. Kanın hacminde ve basıncında artış olur. Böbrek
III. Hem doku sıvısına hem de browman kapsülüne faz- V

la tuz ve su geçer.
olaylarından hangilerinin görülmesi beklenir? Numaralı damarlardan hangisinde amonyak (NH3)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III miktarı en azdır?
D) II ve III E) I, II ve III A) I B) II C) III D) IV E) V
103
6. Aşağıdakilerden hangisi, böbreğin yapısında bulun- 9. Şekilde, bir nefron ve damarları gösterilmiştir.
1
maz?
Glomerulus
2 kılcalı Bowman
kapsülü
A) Malpighi cisimciği B) Piramit kanalı
3 C) Havuzcuk D) Proksimal tüp X
4 E) Üretra
5
Y
6
7. Grakte üç farklı azotlu atık maddenin zehirlilik derecesi
7 ile bu maddelerin oluşumunda kullanılan enerji miktarı
gösterilmiştir.
8 Kan, X’den Y’ye gelene kadar,
I. Glikoz
9 Miktar
II. Su
10 III. Oksijen
11 IV. Üre
Madde numaralı moleküllerin miktarındaki değişim aşağı-

12 I II III Çeşidi dakilerin hangisinde verilmiştir?
13 Zehirlilik derecesi
Oluşumunda kullanılan enerji miktarı I II III IV
––––––––– –––––– ––––––– –––––––––
14
A) Değişmez Azalır Azalır Azalır
Grakte belirtilen maddelerle ilgili aşağıdakilerden
15 B) Azalır Artar Artar Değişmez
C) Azalır Azalır Azalır Azalır
16
A) Canlıların I. maddeyi, II. ya da III. maddeye çevirerek D) Artar Artar Azalır Artar
17 atmasındaki temel amaç zehir derecesini azaltarak E) Değişmez Azalır Değişmez Artar
doğayı korumaktır.
18
B) II. ve III. maddeler karasal canlılarının boşaltım artı-
19 ğıdır.
C) Boşaltım maddesinin zehirlilik derecesi arttıkça, kul-
lanılan enerji miktarı azalır. 10. Bir öğrenci, biyoloji dersinde öğretmene fazla miktarda
tuzlu ve şekerli besinlerle beslendiğini ayrıca uzun sü-
D) I. madde amonyak olup suda yaşayan canlılarda bol
redir B ve C vitamini içeren haplar kullandığını söylüyor.
suyla atılır.
Bunun üzerine öğretmen, “senin böbreğine giren kanda,
E) Kuşlar II. madde yerine III. maddeyi atmakla ağırlık böbreğinden çıkana kadar tahtaya yazdığım maddeler
problemini çözmüştür. nasıl değişir.” diye soruyor.
Tahtaya kalkan öğrenci aşağıdakilerden hangisini

işaretlerse doğru cevap vermiş olur?
BOŞALTIM SİSTEMİ
8. Kanın pH seviyesinin ayarlanmasında aşağıdaki or- (+: artar, –: azalır, 0: değişmez)

ganların hangileri doğrudan etkilidir?
Üre
____ C vitamini
_________ CO2
____ Glikoz
________
A) Karaciğer – Akciğer A) – – + –
B) Karaciğer – Böbrek B) – 0 – –
C) Akciğer – Böbrek C) 0 + – +
D) Kalınbağırsak – Akciğer D) – 0 0 +
E) Böbrek – Bağırsak E) + – + 0
104 1D 2C 3E 4C 5D 6E 7A 8C 9C 10A
1. Bir insanda ADH (vazopressin) hormonunun nor- 4. Sağlıklı bir insanın nefron şekli aşağıda gösterilmiştir. 1
malden az salgılanması, aşağıdakilerden hangisine 2
Glomerulus Bowman kapsülü (II)
neden olmaz?
kılcalı (I)
3
Giren
A) Kanda su miktarının azalmasına atardamar
4
B) Kanın osmotik basıncının artmasına
C) Hipertonik idrar oluşmasına 5
D) Suyun geri emiliminin azalmasına 6
E) ‹nsanda su içme isteğinin artmasına
7
Çıkan atardamar
8
Henle kulpu (III) 9

2. Karbon atomları işaretlenmiş glikozla beslenen bir
Toplama kanalı (IV)
kobayda, işaretli karbonlara, 10
I. Karaciğerde depo edilen glikojen Nefronun numaralı bölümleri ile ilgili aşağıdakilerden
11
II. Solunum sonucu açığa çıkan karbondioksit hangisi söylenemez?
III. ‹drar ile atılan üre 12
A) Sağlıklı bir insanda IV. bölgedeki sıvı, fehling çözeltisi
moleküllerinden hangilerinde rastlanabilir? (glikoz ayıracı) ile renk değişikliği oluşturmaz. 13
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III B) Suyun geri emilimi IV. bölgenin üst kısımlarında ta- 14
D) I ve II E) I, II ve III mamlanır.
C) II. bölgeden I. bölgeye madde geçişi olmaz. 15
D) I. bölgedeki amino asit miktarı II. bölgedekinden az- 16

dır.
17
3. Amonyağın, karaciğerde üreye dönüşmesini sağlayan E) III. bölgenin uzunluğu, memeli hayvan türlerinde
ornitin devri aşağıdaki şemada gösterilmiştir. adaptasyon sağladıkları ortama göre farklılık göste- 18
rebilir.
19
NH3
Üre Ornitin CO2
H2O
H2O
Arjinin Sitrülin
H2O
NH3
Buna göre,
I. Üre sentezi sırasında amino asit tüketimi olmaz. 5. İdrarındaki üre miktarı artan bir insanla ilgili aşağı-
BOŞALTIM SİSTEMİ
dakilerden hangisi söylenemez?

II. Üre oluşumunda amonyak ve karbondioksit harca-
nır.
A) Aşırı proteinli yiyeceklerle beslenmiş olabilir.
III. Karaciğer hücrelerinde üretilen karbondioksitin ta-
B) Amino asit sentezi hızlanmış olabilir.
mamı akciğerlerden atılmaz.
C) Uzun süre aç kaldığı için enerji kaynağı olarak prote-
ifadelerinden hangileri doğrudur? inler tüketiliyor olabilir.
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) Amino asitler glikoza dönüşüyor olabilir.

D) I ve III E) I, II ve III E) Kortizol hormonunun faaliyeti artmış olabilir.
105
6. Memelilerin böbreklerinde bulunan bir nefronun yapısı 8. İnsan böbreğinin bölümleri aşağıda gösterilmiştir.
1
aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.
2 R bölgesi
Distal tüp
3 I X damarı
Getirici II
atardamar T bölgesi
4
Toplama
5 kanalı
Götürücü
atardamar Y damarı
6
Z kanalı
7
8
Henle kulpu Böbrekle ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi
9 doğru değildir?
Nefronda I. bölgeden II. bölgeye madde geçişini,
10 A) Z kanalındaki sıvıda A vitamini olmaz.
I. Kandaki su miktarının artması
B) X, üre miktarı fazla olan kanı böbreğe getirir.
11
II. Ortam sıcaklığının düşmesi
C) R bölgesinde nefronlar bulunur.
12 III. Getirici atardamarda kan basıncının artması
D) T bölgesinde, idrar toplama kanalları bulunur.
IV. Götürücü atar damarın büzülmesi
13 E) Y’deki glikoz miktarı X ile aynıdır.
verilenlerden hangileri arttırır?
14
A) Yalnız III B) Yalnız IV C) I ve III
15
D) II ve IV E) I, II, III ve IV
16
17
9. Denizde yüzerken bol miktarda tuzlu su yutan bir
insanda,
18 I. Doku sıvısının osmotik derişimi artar.
19 II. Kanın osmotik derişimi artar.
III. Ödem oluşabilir.
olaylar hangi sıra ile gerçekleşir?
A) I – II – III B) I – III – II C) II – III – I

D) III – I – II E) II – I – III
7.
BOŞALTIM SİSTEMİ
Sağlıklı bir insanda metabolizma olayları sonucu

oluşan artıklar aşağıdaki organların hangileriyle dı- 10. Alkol alan sağlıklı bir insanda,
şarı atılır? I. İdrarla glikoz atılır.
II. ‹drar miktarı artar.
A) Karaciğer – Pankreas – Böbrek
III. ADH salgılanması önlenir.
B) Böbrek – İnce bağırsak – Akciğer
olaylarından hangileri gerçekleşir?
C) Akciğer – Böbrek – Deri
D) Safra kesesi – Pankreas – Karaciğer A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
E) Deri – İnce bağırsak – Akciğer D) II ve III E) I, II ve III
106 1C 2E 3E 4D 5B 6E 7C 8E 9E 10 D
1. İnsanda, karaciğere ait bazı damarlardaki kan basıncı- 4. Böbreketi bir nefronların yapısı aşağıda gösterilmiştir. 1
nın değişimi grakte gösterilmiştir. 2
Glomerulus
kılcalı Bowman
Kan basıncı kapsülü 3
I
4
II 5
a b c d Damarlar
IV 6
Bu damarlarla ilgili,
I. c damarında, üre miktarı giderek artar.
7
III
II. b damarında, doku hücrelerine besin geçişi olabilir. 8
III. a damarında, protein osmotik derişimi kan basın-
Numaralı kısımlarda üre yoğunluğu, su miktarı ve 9
cından yüksektir.
madde yoğunluğu ile ilgili aşağıdaki karşılaştırma-
IV. d damarında, HCO 3– iyonlarının miktarı, a damarı- 10
lardan hangisi doğrudur?
na göre daha fazladır.
Üre yoğunluğu Su miktarı Glikoz miktarı 11
A) Yalnız III B) I ve II C) I, II ve III A) I > IV IV > III III > II 12

D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV B) III > I I > III I > II
13
C) I > II III > IV II > I
14
D) I > III I > IV I > III
2. Fazla miktarda protein içerikli besinlerle beslenen E) IV > III I > III II > IV 15
sağlıklı bir insanın kanındaki üre miktarının zamana 16
göre değişimi, aşağıdaki graklerin hangisinde doğ-
ru verilmiştir? 17
A) Kandaki üre B) Kandaki üre C) Kandaki üre
miktarı miktarı miktarı 18
5. Aşağıda bazı damarlar numaralandırılmıştır. 19
t t t
1
6
D) Kandaki üre E) Kandaki üre
miktarı miktarı
kalp
2
t t 5
4
3
BOŞALTIM SİSTEMİ
3. İnsanların ürogenital sistemlerinde, aşağıdakilerden

hangisi görülür?
A) Amonyağın solunum organından atılması

B) Üreme hücreleri ile sindirim ve boşaltım maddeleri-
nin aynı açıklıktan dışarı atılması Bu damarlardan hangi ikisindeki 1 mm3 kanda üre
miktarının aynı olması beklenir?
C) Yumurta ve idrar taşıması
D) Erkeklerde sperm ve idrarın aynı kanalda taşınması A) 1 ve 4 B) 1 ve 3 C) 2 ve 5
E) Böbreklerde amonyağın üreye dönüşmesi D) 4 ve 6 E) 2 ve 4
107
6. Bir kişiye kan yoluyla antibiyotik, ağız yoluyla tüm vita- 9. Sağlıklı bir insanın şekilde görülen boşaltım sistemi
1
minleri içeren haplar veriliyor. ile ilgili,
2
Bu kişinin böbreğine ait atar ve doplardamarların-
II
3 daki kanın içeriğiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi
söylenemez? Böbrek
4 atardamarı
A) Atardamardaki suda eriyen vitamin miktarı toplarda- Böbrek

5 Böbrek
mardan fazladır. toplardamarı
6 B) Toplardamardaki üre miktarı, atardamara göre daha I III
düşüktür.
7
C) Toplardamardaki yağda eriyen vitamin miktarı atar- IV
8 damara göre yüksektir.
V
D) Toplardamara göre, atardamarda HCO3– miktarı az-
9
dır.
10 E) Atardamardaki antibiyotik miktarı toplardamardan aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
fazladır.
11 A) III, IV ve V’deki idrarın içeriği aynıdır.
12 B) Böbrek toplardamarında azotlu artık ürün yoktur.

C) Hipotalamus, böbrekleri uyararak IV’de depolanan
13 idrarın belli aralıklarla dışarı atılmasını sağlar.
14 D) Böbrek atardamarında karbominohemoglobin mikta-

rı çoktur.
15 7. ‹nsanda kanın çeşitli maddeler yönünden denge-
E) I aort, II alt ana toplardamardır.
sinin sağlanması amacıyla gerçekleşen, boşaltım
16
olayları ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yan-
17 lıştır?
18 A) Deriden, terleme yolu ile su ve tuz atılır.

10. Kandaki ürenin süzülmesi ve uzaklaştırılmasında
B) Akciğerde, soluk verme ile su buharı ve karbondiok-
19 görevli olan yapılar sıralandığında aşağıdakilerden
sit uzaklaştırılır.
hangisi en sonda yer alır?
C) Karaciğerin ürettiği safradaki HCO3– bağırsak pH’sını
A) Üreter B) Havuzcuk
yükseltir.
D) Bağırsaklar yoluyla safra, az miktarda tuz ve su atılır. C) Üretra D) ‹drar kesesi
E) Böbrekler yoluyla su, tuz, üre, ürik asit ve amonyak E) ‹drar toplama kanalları
uzaklaştırılır.
BOŞALTIM SİSTEMİ
11. Gereksiniminden fazla su içen bir insanda,

I. ‹drarla kaybedilen su miktarının artması
II. Antidiüretik hormon (ADH) miktarının azalması
8. Bir nefronda, glomerulus kılcallarından bowman III. Böbreklerde suyun geri emiliminin azalması
kapsülüne geçen sıvı analiz edildiğinde, aşağıdaki
moleküllerden hangisine rastlanmaz? olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi beklenir?
A) Üre B) Amino asit C) Kreatin A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) Tuz E) Fibrinojen D) I ve III E) I, II ve III
108 1D 2D 3D 4B 5B 6C 7C 8E 9A 10 C 11E
1. Sağlıklı bir insanda, böbrek atardamarı ile kanın 4. Böbrek boşaltım kanalcıklarında glikoz, amino asit gibi 1
böbreğe girmesinden, idrar oluşumuna kadar geçen yararlı maddelerin geri emilerek idrarla atılması önlenir. 2
süreçte gerçekleşen olaylarla ilgili aşağıdakilerden
Bu olayla ilgili kanal hücrelerinde en fazla etkinliği
hangisi yanlıştır? 3
olan organel aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
A) Penisilin türevi ilaçlar endositozla nefron kanallarına 4
A) Mitokondri B) Golgi
alınır. 5
C) Rizozom D) Endoplazmik retikulum
B) Glikoz, amino asit gibi besin monomerlerinin tamamı E) Lizozom
aktif taşımayla geri emilir. 6
C) Suyun % 99’u osmozla geri emilir. 7
D) Bazı boya maddeleri ile iyonlar, aktif boşaltımla
8
nefron tüpüne salgılanır.
5. Sağlıklı bir insanın boşaltım sistemine ait çizilen
E) Kandan nefrona geçen ürenin % 50’si geri emilir. 9
aşağıdaki graklerden hangisinde, nefronlardaki
getirici atardamar (I), glomerulus kılcalları (II) ve 10
nefron toplardamarındaki (III) çeşitli maddelerin de-
ğişimleri yanlış gösterilmiştir? 11
A) Su miktarı B) Üre miktarı 12

2. Böbreklerde bulunan glomerulus kılcalları ile ilgili,
2x
I. Glomerulus kılcalları, atardamar ile toplardamar ara- x
13
x
sında bulunur. 14
I II III I II III
II. Kan basıncı glomerulus kılcalları boyunca çok yük-
sek olduğu için bu kılcallarda sadece süzülme ger- C) Hemoglobin D) Glikoz miktarı 15
miktarı
çekleşir. x
x
16
III. Glomerulus kılcallarından Browman kapsülüne kan
proteinleri ve kan hücreleri geçemez. 17
I II III I II III
açıklamalarından hangileri doğrudur? E) Albümin miktarı 18
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III x
19
I II III
3. Bazı insanlar neredeyse hiç su içmedikleri halde, vücut-

ları için gerekli olan suyu, sulu besinler yiyerek giderirler.
6. Sağlıklı bir insanda,
Bu insanlarla ilgili, I. Kan basıncının artması
BOŞALTIM SİSTEMİ
I. Boşaltım kanalcıkları, zengin kılcal damar ağı ile sa- II. Terlemenin artması
rılmıştır ve henle kulpu daha uzundur.
III. Çok su içilmesi
II. ADH miktarı normalden daha az salgılanır. IV. Üşümenin artması
III. Hipertonik idrar oluştururlar.
verilenlerden hangilerinin gerçekleşmesi, oluşan id-
yorumlarından hangileri yapılabilir? rar miktarını artırabilir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III

D) I ve III E) I, II ve III D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV
109
7. Glomerulustan bowman kapsülüne geçen süzüntü 10. Pankreas ve böbreğin malpighi cisimciğine ait damarlar ile
1
içindeki yararlı maddeler, I, II ve III numaralı grafiklerde de pankreasa ait damarlarda
2 I. Henle kulpu kan akım yönündeki bazı değişimler gösterilmiştir.
3 II. Proksimal tüp Pankreas Böbrek
III. Distal tüp Kılcal damar

4 Giren
IV. ‹drar toplama kanalı kan
5 Pankreasa Çıkan
verilen bölümlerinden hangilerinden geri emilir? giren Malpigi cisimciği kan
kan
6
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III Atardamar Toplardamar
7 D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV Kılcal
damar
8
Protein osmotik Kan basıncı Kan akış hızı
basıncı
9
10
8. “Glomerulus kılcallarındaki sıvının, glomerulustan bow-
11
man kapsülüne geçme hızına süzülme hızı” denir. Sü- I II III
12 zülme hızı sağlıklı bir insanda dakikada yaklaşık 130 ml,

günde 188 litredir. Bu hız, kan basıncına göre değişir. I, II ve III numaralı graklerdeki değişimlerin hangile-
13 ri, malpighi cisimciği ile pankreas kılcal damarların-
Bununla ilgili, da ortak olarak gözlenir?
14
I. Soğukta deri altındaki kılcal damarlar büzüleceği için
15 böbrekte kan basıncı artar ve daha çok idrar oluştu-
rulur.
16
II. Kandaki su miktarı azalırsa, oluşturulan idrar miktarı
17 artar. 11. Böbreklerde ve bacak damarlarında kan basıncının
18 III. Sıcak havalarda deri altındaki kılcal damarların ge- değişmesiyle,
nişlemesiyle böbrekte süzüntü miktarı azalır. I. Nefron kanallarından geri emilme
19
açıklamalarından hangileri doğrudur? II. Malpighi cisimciğinde süzülme
III. Bacakta, doku sıvısındaki artıkların kana geçmesi
verilenlerden hangileri doğrudan etkilenir?
12. Böbrek nefronlarında meydana gelen geri emilme

olayında,
BOŞALTIM SİSTEMİ
9. Üre sentezini sağlayan ve ürenin kandan uzaklaştı- I. Hipoz bezinden salgılanan bazı hormonlar
rılmasını sağlayan organlar aşağıdakilerin hangisin- II. Adrenal bezlerden salgılanan bazı hormonlar
de sırasıyla verilmiştir? III. Böbrek tüpçükleri ile kan sıvısı arasındaki yoğunluk
A) Karaciğer – Böbrek farkı
IV. Henle kanalının uzunluğu
B) Akciğer – Böbrek
C) Karaciğer – Akciğer faktörlerinden hangileri etkilidir?
D) Akciğer – Kalınbağırsak A) Yalnız IV B) I ve II C) III ve IV

E) Böbrek – Karaciğer D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
110 1A 2D 3D 4A 5E 6D 7E 8D 9A 10A 11D 12E

1. Sağlıklı bir insanda, 4. Sağlıklı bir insanın vücudunda yeterli su bulunma- 1

masına bağlı olarak ortaya çıkan, 2
I. Piramit kanalları
II. Havuzcuk I. Hipotalamusun uyarılması
3
III. Getirici atardamar II. Böbrek nefronlarında suyun geri emiliminin artması
IV. Bowman kapsülü III. Kan osmotik basıncının artması 4
V. Böbrek toplardamarı IV. Hipoz bezinden salgılanan ADH (antidiüretikhor- 5
mon) miktarının artması
verilenlerden hangilerinde bulunan sıvı, heksoz
6
içermez? olaylarının gerçekleşmesi sırası aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir? 7
A) Yalnız V B) I ve II C) III ve IV
D) I, II ve V E) I, III, IV ve V A) III – I – IV – II B) I – IV – II – III 8
C) III – IV – I – II D) I – III – IV – II 9
E) II – I – IV – III
10
11
12
2. Vücut sıvılarının hidrojen iyon yoğunluğu normal-
den saptığı zaman, bu durumu aşağıdaki organlar- 13
dan hangisi, nasıl bir yolla düzenler?
14
–
5. Sağlıklı bir insanda, bowman kapsülüne süzülen bazı
+
A) Böbrekler – H salgılayıp HCO3 ‘ün geri emilimini maddelerin, nefron kanallarının farklı bölgelerindeki 15
sağlayarak günlük değişimi aşağıda gösterilmiştir.
B) Karaciğer – Glikojen sentezleyerek 16
C) Mide – Asit salgılayarak Distal tüp

İdrar toplama 17
kanalı
D) Kalp – Kan dolaşımını hızlandırarak Bowman kapsülü
18
E) Böbrek – Üre süzme hızını artırarak
Proksimal Glikoz Kreatin
19
tüp 110 g 40 g
0 40 g
0 40 g
0 40 g
3. Böbreklerdeki kan dolaşımında görev alan,

I. Glomerulus Henle kanalı
II. Nefron kılcalları

Nefronla ilgili,
III. Böbrek atardamarı
I. ‹drar toplama kanalına doğru kreatin miktarı giderek
BOŞALTIM SİSTEMİ
IV. Alt ana toplardamar artar.

V. Böbrek toplardamarı II. Glikozun tamamı proksimal tüpte geri emildiği için
damarların sıralaması aşağıdakilerden hangisinde idrarda glikoz bulunmaz.
doğru verilmiştir? III. Nefron kanalcıklarında kreatinin geri emilimi olmaz.
A) III – I – II – V – IV B) V – II – I – III – IV ifadelerinden hangileri doğrudur?
C) III – II – I – V – IV D) V – I – II – III – IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

E) III – I – II – IV – V D) II ve III E) I, II ve III
111
6. Sağlıklı bir insanın bir gün içinde oluşturduğu idrar mik- 8. İnsanlarda yazın terlemeyle kaybedilen su ve tuz mik-
1
tarı I. grakte, sağlıklı olmayan bir insanın oluşturduğu tarının artmasına bağlı olarak kanın osmotik basıncı
2 idrar miktarı ise II. grakte gösterilmiştir. artar. Buna bağlı olarak hipoz bezinden salgılanan
antidiüretik hormonun etkisi ile nefron tüplerinden su-
3 İdrar miktarı (lt) İdrar miktarı (lt)
yun geri emilimi artırılır. Adrenal bezlerden salgılanan
4 3 aldosteron hormonunun etkisiyle de idrarla tuz kaybı
azaltılır.
5 1
Bu olaylar böbreğin,
6 24 saat 24 saat
I. II.
I. Kanın yoğunluğunu ayarlama
7 II. Azotlu metabolizma atıklarını atma
8 II. grakteki durumun ortaya çıkmasında, III. Vücut sıvılarının iyon dengesini ayarlama
I. Hipoz bezinin yeterli ADH salgılayamaması IV. Hormonal sistem ile kontrol edilme
9
II. Aşırı terleme özelliklerinden hangilerine sahip olduğunu gösterir?
10 III. Çok su tüketme A) Yalnız II B) III ve IV C) I, II ve III
11 IV. Diyabet (şeker hastalığı) D) I, III ve IV E) II, III ve IV
12 faktörlerinden hangileri etkili olabilir?
13 A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV 9. Böbrek atardamarındaki işaretli bir üre molekülü, id-

D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV rarla dışarı atılıncaya kadar,
14
I. Havuzcuk
15 II. ‹drar toplama kanalı
16 III. Üreter
7. Sağlıklı bir insanın, böbrek atardamarındaki kan plaz- IV. ‹drar kesesi
17 masında, glomerulustan bowman kapsülüne geçen sü-
V. Üretra
züntüde ve idrarda bulunan bazı maddelerin ortalama
18
değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. yapılarından hangi sıra ile geçer?
19 A) II – I – III – IV – V B) II – I – V – IV – III
Kan plazması Süzüntü İdrar
Madde C) I – II – III – IV – V D) II – III – I – IV – V
(g/ 100 ml) (g/ 100 ml) (g / 100 ml)
E) I – III – V – IV – II
Amino asit 0,07 0,07 0,00
Protein 6,5 0,00 0,00
Tuz 0,70 0,70 1,00
10. – İnsanlar çok fazla etle beslendiğinde ve aç kaldığın-
Su 100 100 1
da idrar asidik ve berraktır.
Tablodaki bilgilere dayanarak, – Çok fazla bitkisel kaynaklı maddelerle beslendiğin-

de idrar bazik ve bulanıktır.
I. Süzüntüdeki tuz yoğunluğu nefron kanalları boyunca
BOŞALTIM SİSTEMİ
artar. Bununla ilgili,

II. Proteinler glomerulus kılcallarından bowman kapsü- I. ‹drarın pH değeri, tüketilen besin türüne göre değişir.
lüne geçemez. II. Bitki yapısında çok bulunan bazı maddeler idrarı ba-
III. Süzüntüdeki amino asitlerin tamamı geri emilir. zikleştirir.
IV. Kandaki suyun % 1’i idrarla dışarı atılır. III. Açlık sırasında protein tüketimi artar.
ifadelerinden hangileri söylenir? ifadelerden hangileri söylenebilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV D) I ve III E) I, II ve III
112 1B 2A 3A 4A 5D 6D 7E 8D 9A 10 E
TEST 1 Üreme - Embriyonik Gelişme 54 BÖLÜM
1. Spermatitlerden spermler oluşurken, 4. Menstrasyon döngüsündeki hormonlarla ilgili grakler 1

verilmiştir. 2
I. Kromozom sayısının yarıya inmesi
II. Akrozomun oluşumu 3
I
III. Kamçı oluşumu
4
durumlarından hangileri meydana gelir?
5
7
II
III
8
10
2. Embriyonun gelişmesinde gözlenen,
I ve III. hormonlar ile II numaralı olay, aşağıdakiler- 11
I. Bölünme
den hangisinde eşleştirilmiştir? 12
II. Farklılaşma
III. Büyüme I II III 13

olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakiler-den A) LH Ovulasyon Prolaktin 14
hangisinde doğru verilmiştir?
B) LH Ovulasyon Progesteron 15
A) I – II – III B) I – III – II C) II – III – I
C) LTH Döllenme Progesteron
D) III – I – II E) III – II –I 16
D) TSH Mayoz - I LTH
17
E) LH Döllenme Oksitosin
18
19
3. ‹nsanın dişisinin menstrüasyon periyodunda normal-

de, ortalama olarak her 28 günde bir yalnız ovaryumun
birinde yumurta oluşturulur ve fallopi tüpüne verilir.
Dölyatağına ulaşan spermlerden bazıları yumurta bu-
lunmayan fallopi tüpüne girerken oransal olarak biraz
ÜREME – EMBRİYONİK GELİŞME

fazlası yumurta bulunan fallopi tüpüne yönelir.
Spermlerin daha çok yumurtanın bulunduğu fallopi

tüpüne yönelmesinin nedeni, aşağıdakilerden han-
gisinde verilmiştir? 5. Aşağıdakilerden hangisi, bir dişide gebelik süresin-
ce gerçekleşir?
A) Yumurtanın, spermleri kemotaksise yöneltmesi
B) Diğer fallopi tüpünün kapalı olması A) FSH salgısının artması
C) Spermlerin aktif olan ovaryumun etkisinde kalması B) Ovulasyon olayı
D) Spermlerin doğrudan yumurta bulunan fallopi tüpüne C) Menstrüasyon döngüsü

bırakılması D) Progesteron salgı
E) Boş olan fallopi tüpünün daha uzun olması E) Östrojenin salgılanmaması
113
BÖLÜM Üreme - Embriyonik Gelişme
6. Bir dişinin döl yatağı dokusunun kalınlığındaki değişim 9. Zigottan yeni bir birey oluşmasına kadar gerçekleşen
1
aşağıdaki grakte gösterilmiştir. olaylara gelişme denir.
2
Gelişme sırasında,
Döl yatağı kalınlığı
3
I. Büyüme
4 II. Organların oluşması (organogenez)
III. Farklılaşma
5
IV. Dokuların oluşması (histogenez)
6 t (Zaman)
V. Hücre bölünmesi
t1 t2 t3 t4 t5
7 olaylarının gerçekleşme sırası, aşağıdakilerin hangi-
Buna göre, östrojen hormonunun eşik değere ulaş- sinde doğru verilmiştir?
8
tığı zaman aralığı hangisinde verilmiştir?
A) I – V – III – IV – II B) V – III – IV – II – I
9
A) t1 B) t2 C) t3 D) t4 E) t5 C) III – I – V – II – IV D) V – I – III – IV – II
10
E) I – III – V – IV – II
11
12
13
7. Bir memeli hayvanın dişisinde, hipoz bezinin folikül
14 uyarıcı hormon salgılaması engelleniyor. 10. İnsanlarda spermlerle ilgili,
15 Dişide, I. Hangi hormonun etkisiyle nerede oluştuğu
16 I. Östrojen salgısının artması II. Hangi hormonun etkisi ile hareket ve dölleme yete-
neği kazandığı
II. Yumurta hücresinin oluşamaması
17
III. ‹drarla çok su kaybedilmesi III. Nereden dışarı atıldığı
18
IV. Menstrüasyon (regl) ile fazla kan atılması sorularının doğru yanıtı aşağıdakilerin hangisinde
19 vardır?
durumlarından hangileri gözlenir?
I II III
A) Yalnız II B) Yalnız IV C) II ve III
D) I, II ve III E) II, III ve IV A) Testosteron, LH, Seminifer Vas deferans
Testisler tüpçükler
B) Testosteron, FSH, Üretra

Seminifer Epididimis
tüpçükler
8. Sperma tüplerinin (seminifer tüpçüklerin) gelişimi C) FSH, Testosteron, Üretra

ve spermatogenezin oluşumu hangi hormonların or- Seminifer Epididimis
tak işlevi sonucu gerçekleşir? tüpçükler
A) Östrojen ve androjen D) LH, Üretra Testosteron, Vas deferans

B) FSH, LH ve testosteron Seminifer
tüpçükler
C) LH ve androjen
D) FSH, LH ve östrojen E) LTH, LH, Üreter
E) FSH ve testosteron Epididimis Vas deferans
114 1D 2B 3A 4B 5D 6B 7A 8B 9D 10 C
1. Dişi bireylerin yumurtalığında bir yumurtanın olu- 4. ‹nsanda 22 + X kromozomlu bir üreme hücresinin 1
şup döllenecek duruma gelmesi sırasında üretilen, hangi cinsiyete ait olduğunun belirlenmesinde aşa- 2
ğıdakilerin hangisinden faydalanılamaz?
I. Östrojen salgılanması 3
II. Progesteron salgılanması A) Üreme ana hücresindeki gonozom çeşidi
4
III. FSH salgılanması B) Hareket yeteneği
C) ‹çerdiği sitoplazma miktarı 5

IV. LH salgılanması
V. Uterusun gelişimini tamamlaması D) Akrozomun varlığı 6
hormonlarının etkilerini gösterme sıralaması aşağı- E) Üreme ana hücrelerindeki kromozom sayısı
7
8
A) I – III – IV – II – V B) II – IV – III – V – I
9
C) III – I – IV – II – V D) III – IV – I – II – V
10
E) I – IV – III – II – V
11
5. Tabloda 4 çocuğa ait özellikler verilmiştir. 12
2. İnsanlarda döllenme olayı gerçekleşirken, erkek birey- Çocuklar Kan Grubu Boy Göz Rengi Ten Rengi 13
de çok sayıda üretilen sperm hücrelerinden en aktif Cem A 1,35 m Mavi Beyaz
14
olan bir tanesi yumurta hücresi ile birleşir. Seda B 1,35 m Ela Esmer
Çağlar A 1,30 m Mavi Kumral 15
Bu olay ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Özlem A 1,50 m Mavi Beyaz
16
A) Zona pellusidayı spermin baş kısmındaki akrozo- Bu özelliklere göre hangi çocuklar tek yumurta ikizi
mun enzimleri parçalar. olabilir? 17
B) Spermlerin yumurtaya doğru hareketi kemotaksis-
A) Seda–Özlem B) Cem–Çağlar 18
tir.
C) Zigotun, sitoplazma içeriğinin çoğunluğu yumurta C) Seda–Cem D) Cem–Özlem 19
hücresine aittir. E) Çağlar–Özlem
D) Döllenmeyi sağlayan faktör, sperm hücresinin ta-
mamının yumurta hücresine girmesidir.
E) Sperm yumurta zarındaki reseptörlere bağlanır ve
yumurta zarı ile sperm zarı kaynaşır.

6. İnsan embriyosunun sağlıklı gelişimi ile ilgili olarak
aşağıdaki açıklamalardan hangisi doğru olamaz?
3. Yeni doğan insan yavrusunda, A) Embriyonun ürettiği karbondioksit, annenin solunum

I. Segmentasyon sistemiyle dışarı atılır.
II. Hücre döngüsü B) Anne ve embriyonun kan grupları farklı olabilir.
C) Embriyo, hücre döngüleri geçirerek gelişir.

III. Mayoz bölünme
D) Anne ile embriyo arasında madde alış verişi plasen-
olaylarından hangileri görülür?
ta aracılığı ile sağlanır.
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II E) Embriyo, bireye ait özelliğini gelişmenin başından
D) II ve III E) I, II ve III itibaren gösterir.
115
7. Bir dişi tavşandan alınan vücut hücresinin çekirdeği, 10. ‹nsanda, döllenme sonucu oluşan zigot, art arda bölü-
1
aynı tavşanın çekirdeği çıkarılmış yumurta hücresine nerek morula adı verilen küremsi dut meyvesini andıran
2 enjekte edilmiş ve kendisinin döl yatağına yerleştirile- yapıyı oluşturur.
rek gelişmesi sağlanmıştır. Morula
3
Doğan yavru tavşanın,
4 Zigot 2 blastomerli 16 hücreli 256 hücreli
I. Cinsiyeti embriyo embriyo embriyo
5 II. Homozigot genotipli karakter sayısı Segmentasyon
6 III. Kan grubu
Bu gelişim olayları ile ilgili aşağıdakilerden han-gisi
IV. Vücut ağırlığı
7 yanlıştır?
özelliklerinden hangileri, ana tavşandan farklı olabi-
8 lir? A) Segmentasyonda oluşan hücrelerin genetik yapıla-
rı birbirinin aynısıdır.
9 A) Yalnız II B) Yalnız IV C) I ve IV
B) Hücrelerin büyüklüğü giderek azalır.
10 D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
C) Her basamaktaki hücrelerin kromozom sayısı aynıdır.
11 D) Zigotun ilk bölünmesiyle oluşan iki hücre birbirin-
12 den ayrılarak gelişirse, tek yumurta ikizleri oluşur.
E) 256 hücreli embriyoda her hücre yapı ve görev yö-

13
nüyle birbirinden farklılaşmıştır.
14 8. Plasenta ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yan-
lıştır?
15 11. ‹nsanlarda gerçekleşen eşeyli üreme sırasında,
A) Azotlu boşaltım maddelerinin anne kanına geçişini
16 I. Döllenmiş yumurtada anne ve babaya ait kromo-
sağlar.
zom bulunması
17 B) Anne kanı ile fetüs arasında oksijen ve karbondi-
II. Gelişme evresinde farklı dokuların oluşması
oksit difüzyonu sağladığı için solunum organı gibi
18 III. Gametlerin oluşumu sırasında sitoplazmanın eşit
görev yapar.
olarak bölünmemesi
19 C) Progesteron ve östrojen hormonları salgılayarak
IV. Gametlerin mayozla oluşması
endokrin bez gibi çalışır.
D) Fetüsün kirli kanı, fetüs atardamarı ile plasentaya olaylarından hangileri, bireyler arasında kalıtsal çe-
gelir. şitlenme oluşturmaz?
E) Embriyoya bağışıklık kazandıracak antikorları üre- A) Yalnız II B) I ve III C) II ve IV

tir. D) II, III ve IV E) II ve III
12. İnsanda döllenme ile ilgili,

I. Zigotun mitokondrisi yumurtadan gelir.
II. Döllenme olayından bir süre sonra embriyo, annenin

9. ‹nsanda eşey hormonları aşağıdakilerden hangisi- rahmine tutunur.
nin meydana gelmesinde etkili değildir?
III. Spermin sadece baş kısmı yumurta hücresine girer.
A) Eşey bezlerinin oluşumu IV. Yumurta, spermin salgıladığı kimyasallara doğru ha-
B) Spermin olgunlaşması reket eder.
C) Yumurta oluşumu verilenlerden hangileri doğrudur?
D) Döl yatağı duvarının gelişimi A) I ve II B) I, II ve III C) III ve IV
E) ‹kincil eşey karakterlerinin oluşumu D) Yalnız IV E) I, II, III ve IV
116 1C 2D 3A 4E 5B 6E 7B 8E 9A 10 E 11E 12B

1. İnsanlarda embriyonik gelişme süreci için aşağıda- 4. Yumurtalıkları çıkarılan genç bir dişi maymuna, ergin 1
kilerden hangisi doğru değildir? bir maymunun folikül özütü enjekte edildiğinde, genç 2
bireyde döl yatağının geliştiği gözleniyor.
A) Zigottan oluşan hücreler blastomer olarak adlandırılır. 3
B) Segmentasyonda hücre sayısı artarken zigotun top- Bu duruma erginin folikül özütünde bulunan hangi
hormon yol açmıştır? 4
lam hacmi değişmez.
C) Bölünme, büyüme ve farklılaşma olayları görülür. A) FSH B) Östrojen C) LH 5
D) Süreç sadece annenin hormonlarıyla kontrol edilir. D) Prolaktin E) Testosteron 6
E) Tüm evrelerdeki hücrelerin DNA yapısı aynıdır.
7
9
2. Döl yatağının kalınlığı mestrüal döngüde değişiklik
gösterir. Bu değişiklik numaralandırılarak şematize 10
edilmiştir.
11
5. Canlılarda gelişme olaylarında; hücre bölünmesini ve
 büyümeyi, farklılaşma izler. Embriyonik tabakalar fark-

3
 12
 lılaşarak canlının doku ve organlarını oluştururlar. Hay-
 13
2  van embriyolarındaki embriyonik tabakalardan biri olan
  
1
 ektoderm, farklılaşır ve sinir dokuyu oluşturur. 14
Hans Spemann adlı bilim adamı, yaptığı deneylerle ge-
Döl yatağı duvarının kalınlığı
lişen embriyodaki hücrelerin hangi bakımdan birbirlerin-
15
den farklı olduklarını anlamaya çalışmıştır. Spemann’ın 16
Numaralı değişimlerle ilgili verilen bilgilerden hangi- sinir sisteminin farklılaşması üzerine yaptığı çalışmaları
si yanlıştır? 17
şunlardır:
A) 1. menstrual kanama dönemini ifade eder. 18
I. deney – Semender embriyosunun mezoderm adlı
B) 2, östrojen hormonu etkisiyle olur.
embriyonik tabakanın üst kısmını kesip çıkarmış, embri-
19
C) 2.’nin olabilmesi için ovaryumda foliküllerin gelişmiş yo gelişmiş ancak embriyoda sinir dokusu oluşmamıştır.
olması gerekir.
II. deney – İki embriyo kullanmış, birinci embriyonun
D) 3. hem östrojen hemde progesteron etkisiyle olur.
üst mezodermini çıkarıp diğer embriyonun sinirsel ek-
E) 3’ün olabilmesi için korpus luteumun parçalanması
toderminin altına koymuş ve bu embriyoda iki tane sinir
gerekir.
dokusunun geliştiğini görmüştür.

Aşağıdakilerden hangisi bu deneylerden çıkarılabi-
lecek bir sonuçtur?
3. LH hormonu, A) Organ gelişimlerinde embriyonik tabakaların birbirle-
I. Korpus luteum oluşumunu rini etkilemeleri söz konusu değildir.
II. Ovulasyonu B) I. deneyde embriyo gelişiminde mutasyon gerçek-
III. Progesteron salgılanmasını leşmiştir.
IV. Uterus kaslarının kasılmasını C) Sinir dokusunun oluşabilmesi için üst mezodermin
ektodermi etkilemesi gerekir.
verilenlerden hangilerini sağlar?
D) II. deneyde birinci embriyoda iki tane sinir dokusu
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II oluşmuştur.
D) I, II ve III E) III ve IV E) Sinir dokusunu oluşturan mezodermdir.
117
6. ‹nsanda erkek üreme sistemi ile ilgili, 8. İnsan üreme sistemi ve hormonlarıyla ilgili;
1
I. Spermatogenez testislerdeki seminifer tüpçüklerin- I. Kandaki östrojenin artışı, hipozin FSH salgısını ar-
2 de gerçekleşir. tırır.
3 II. Spermler hareket yeteneğini testislerdeki epididi- II. Corpus luteumdan salgılanan progesteron eksikli-
mis kanallarında FSH hormonunun etkisiyle kaza- ğinde, embriyonun döl yatağına tutunması zorlaşır.
4 nır. III. Hipoz bezi ve dölyatağı hormonları arasında geri
5 III. Sperm ve idrar aynı kanaldan dışarı verilir. bildirim mekanizması vardır.
6 IV. Yardımcı bezler spermlerin canlılığını koruması için IV. Hipozden salgılanan LH, yumurtanın fallopi tüpü-
gerekli sıvıyı üretir. ne geçişini sağlayarak sarı cisim (corpus luteum)
7 oluşumuna neden olur.
bilgilerinden hangileri yanlıştır?
8 ifadelerden hangileri doğrudur?
9 D) I, III ve IV E) I, II ve III D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
10
11
12
13
14
15
9. İnsandaki yumurta ve spermin oluşumu şematize edil-
16 7. İnsanda gerçekleşen, miştir.
17 Spermatogenez Oogenez
Testis Ovaryum
46 46 (I)
18 I I
23 23
19 II
23 23
II
1. spermatosit
23 23 23 23 23 23
2. spermatosit
1. oosit Kutup
III III
Kutup hücreleri Spermatit hücresi
23
Kutup hücresi
IV (III)
2. oosit
46 (II)
Yumurta
Sperm
şemadaki olaylarla ilgili aşağıdakilerden hangisi Döllenme
yanlıştır?
Numaralı yerlere aşağıdakilerden hangisi yazılmalı-
dır?
A) I. ve II. olaylar hipoz bezinden salgılanan FSH et-
kisi ile gerçekleştirilir. I II III
–––––––––– ––––––––––– ––––––––––––––
B) Spermatogenez olayı ergenlikte başlar.
A) Folikül Mayoz I Mayoz II
C) III. olayda spermlerin dölleme yeteneği kazanması
B) Fallopi tüpü Hücre döngüsü Mayoz
hücre döngüsüyle sağlanır.
C) Folikül Fallopi tüpü Epididimis
D) Oogenezde oluşan hücrelerden yalnız biri yumurta
olur. D) Folikül Mayoz II Hücre döngüsü
E) IV. olay dişinin fallopi tüpünde gerçekleşir. E) Yumurtalık Farklılaşma Mayoz
118 1D 2E 3D 4B 5C 6A 7C 8C 9C
1. Oogenez ve spermatogenez olaylarının görüldüğü 4. Dişide döl yatağının iç duvarındaki hücrelerin çeşitli za- 1
organ ve yapı çiftleri aşağıdakilerden hangisinde man aralıklarındaki artış miktarı grakte verilmiştir.
2
verilmiştir?
Hücre çoğalması
Oogenez Spermatogenez
3
A) Ovaryum – Siminifer tüpçük Testis – Epididimis 4

B) Ovaryum - Folikül Epididimis - Prostat bezi 5
C) Yumurtalık – Korpus luteum Erbezi – Androjen Zaman
I II
6
D) Uterus – Plasenta Epididimis – Vasdeferans
E) Ovaryum – Folikül Testis – Seminifer tüpçük I. ve II. zaman aralıklarında doğrudan etkili olan hor- 7
monlar hangilerinde doğru verilmiştir?
8
I II
A) LTH Östrojen 9
2. Dişilerde, B) Östrojen Progesteron
10
I. Ovulasyon C) LH LTH
II. LH salgılanması D) Östrojen Oksitosin 11
III. FSH salgılanması E) FSH Progesteron 12
IV. Menstrual kanama
V. Östrojen salgılanması 13
5. Şekilde ovaryumdaki bazı evreler gösterilmiştir.
olayları hangi sırada gerçekleşir? 14
L
14. gün
A) I – V – II – III – IV B) III – V – II – I – IV K M 15
 
C) V – III – I – II – IV D) III – IV – V – II – I
16
E) IV – I – II – III – V
17
1. oosit 2. oosit
Çatlamış folikül
18
3. Dişide belli bir zamanda FSH ve LH değişiminin grakte- Dişi memelilerin üreme döngüsünde, 19
ki gibi olduğu görülüyor.
I. M evresi – Yumurta olgunlaşması
Miktar II. K evresi – Östrogen salgılanması
III. L evresi – Yumurta bırakma
FSH
IV. M evresi – Folikül kesesinin gelişmesi
Eşik
değeri

evreleriyle karşısındaki olaylardan hangileri ilişkili
LH
değildir?
Zaman
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve II
D) I ve IV E) III ve IV
Bu zamanda aşağıdaki olaylardan hangisi gerçek-
leşmemiştir?
6. ‹nsanda aşağıdaki hormon çiftlerinden hangileri
A) Ovulasyon embriyo için döl yatağının hazırlanmasında doğru-
B) Folikül kesesinin gelişimi dan etkilidir?
C) Yumurtalık ağırlığının artması A) Östrojen–FSH B) Östrojen–Progesteron

D) Döl yatağı çeperinin kalınlaşmaya başlaması C) LH – Progesteron D) FSH – LH
E) Östrogen miktarının artması E) LH – Östrojen
119
7. ‹nsanda eşey hormonları aşağıdakilerden hangisi- 10. İnsanda döllenme sonucu zigot oluşumu ve embriyonik
1
nin meydana gelmesinde etkili değildir? bazı evreler aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.
2
A) Döl yatağı duvarının gelişimi K
3 B) Spermin olgunlaşması
4 C) Yumurta oluşumu
Zigot L
D) Eşey bezlerinin oluşumu
5
E) ‹kincil eşey karakterlerinin oluşumu
6 M
7
8. Aşağıda üremeyle ilgili bazı hücreler numaralandırılmış-
8
tır.
9 Embriyonik gelişim süresi ile ilgili,
Sperm Yumurda
ana hücresi ana hücresi I. K olayı, gelişimin ilk evrelerinde gözlenen hızlı mito-
10
tik faz olup, blastomer hücrelerini oluşturur.
(I)
11 II. L adlı yapıda hücre farklılaşmaları gözlenmez.
12 III. M adlı yapı, blostosit adını alır ve endometriyuma

tutunur.
13 Ovulasyon ifadelerinden hangileri doğrudur?
14 İkinci oosit (II)
(III)
16
17
(IV)
11. Bir memeli türüne ait X bireyinin gelişim sürecinin bazı
18
evreleri aşağıda belirtilmiştir.
Embriyo
19
Zigot
Hangi hücrelerde DNA replikasyonu gerçekleşir?

2n X bireyi
mitoz mitoz
A) Yalnız III B) I ve IV C) I, II ve IV
Zigot
D) I, III ve IV E) I, II ve III 2 blastomerli Gastrula evresi
embriyo
X bireyi ile aynı genotipe sahip ikinci bireyin varlığı,

9. Plasenta oluşumuna, I. Gastrula evresinde embriyodan ayrılan doku hücre-
I. Endometriyum sinin uygun ortamda gelişmesi
II. Blastositin dış hücreleri II. X bireyinden klonlama yapılmış olması

III. Korpus luteum III. İki blastomerli evrede blastomerlerin birbirinden ayrı-
IV. Blastositin iç hücreleri lıp gelişmelerini bağımsız olarak tamamlaması
yapılarından hangileri katılır? durumlarından hangileri ile açıklanır?
A) I ve III B) I ve II C) III ve IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II, III ve IV E) I, III ve IV D) II ve III E) I ve III
120 1E 2B 3A 4B 5D 6B 7D 8B 9B 10E 11D

KARMA TEST 1 Sistemler 58 BÖLÜM
1. Glomerulus ve vücut kılcalları ile ilgili, 4. Nefronlardaki idrarın vücut dışına atılması sırasında 1
izlediği yol aşağıdakilerden hangisinde doğru veril-
I. Geri emilme olayı yoktur. 2
miştir?
II. Kan basıncı atardamar ucunda daha fazladır.
3
III. Madde alış verişi olur. A) Üretra → İdrar torbası → Üreter → Havuzcuk
B) Havuzcuk → Üreter → İdrar torbası → Üretra 4
IV. İki atardamar arasında bulunur.
C) İdrar torbası → Üretra → Havuzcuk → Üreter 5
özelliklerin, doğru eşleştirilmesi aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir? D) İdrar torbası → Üreter → Havuzcuk → Üretra
6
Glomerulus kılcalları Vücut kılcalları E) Havuzcuk → Üretra → Üreter → İdrar torbası
–––––––––––––––––––– ––––––––––––––– 7
A) II, III ve IV Yalnız I
8
B) II ve IV I ve III
5. Aşağıda kılcal damarlarla doku hücreleri arasındaki
C) I ve IV II ve III 9
madde alışverişini gösteren grak verilmiştir.
D) II ve III I ve IV 10
E) I, II ve IV Yalnız III Kan basıncı
40 11
P
12
25 POB
R 13
2. Böbrek kılcallarında görülen, karbon atomları rad- 15 KB
yoaktif yöntemle işaretli glikozun, karaciğerde üreti- 14

len glikojen molekülünde rastlanabilmesi için,
15
(POB: Protein ozmotik basıncı, KB: Kan basıncı)
I. Alt ana toplardamar
Kılcal damarlarla ilgili, 16
II. Üst ana toplardamar
I. P bölgesinde kandan doku hücrelerine giren hemog- 17
III. Aort
lobinler hücrelere oksijen bırakır.
damarlarının hangilerinden mutlaka geçmesi gerekir? 18
II. R bölgesinde doku hücrelerinden kana sindirim ar-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III tıkları geçer. 19
D) I ve III E) II ve III III. Kan, kalpten atardamarla çıktıktan sonra kılcal da-
mar boyunca ilerlerken basıncı düşer.
3. Sağlıklı bir insanda bulunan damarların kan basıncı D) I ve II E) I, II ve III
X > Y > Z şeklinde ise,
I. X damarındaki kan akış hızı diğerlerinden fazladır.
II. Z damarı, kan ile dokular arasındaki madde alışveri-

6. İnsan mide öz suyunda,
şini sağlar. I. Maltoz
II. Protein
KARMA TEST
III. X damarlarının tamamı temiz kan taşır.

III. Nişasta
IV. Çeper kalınlığı en fazla olan Y damarı, en az olan X
IV. Dipeptit
damarıdır.
organik besinlerinden hangilerinin hidrolizi ile ilgili
ifadelerinden hangileri doğrudur? enzim bulunmaz?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve IV
D) I, II ve IV E) II, III ve IV D) I ve III E) I, III ve IV
121
BÖLÜM KARMA TEST (Sistemler)
7. Aşağıda sağlıklı bir insana ait nefronun yapısı şematize 9. İdrar oluşumu sırasında gerçekleşen aşağıdaki
1
edilmiştir. olaylardan hangileriyle nefron kanallarındaki süzün-
2 tü kana geçer?
Böbrek
III
atar damarı A) Geri emilim B) Salgılama
3 I IV
C) Süzülme D) Geri emilim – salgılama
V
4 E) Süzülme – salgılama
Böbrek VII
5 toplar damarı VI
II
6
7 10. Nefronlarda, idrar oluşurken,

8 I. Aktif boşaltım
II. Süzülme
9 Numaralandırılmış kısımlarla ilgili,
III. Geri emilme
10 I. I. kısımdaki kan basıncı, II. kısımdan daha yüksektir.
olaylarının gerçekleşme sırası hangisinde verilmiş-
II. Süzülme olayı III. kısımdan IV. kısıma doğru gerçek- tir?
11
leşir. A) I – II – III B) II – III – I C) III – II – I
12
III. V. bölgedeki glikoz miktarı, I. bölgedeki glikoz mikta- D) II – I – III E) III – I – II
13 rından daha azdır.
14 IV. IV. bölgedeki su miktarı, VII. bölgeye göre daha azdır.
15 verilenlerden hangileri söylenebilir?

11. Bir insanın kanındaki iki farklı antijene karşı oluşturulan
A) Yalnız II B) II ve III C) II ve IV X ve Y antikorlarının değişimi grakte gösterilmiştir.
16
17 Kandaki antikor miktarı
18
(X)
19
8. Aşağıda bazı canlı gruplarına ait özellikler verilmiştir. (Y)

Zaman (gün)
X canlısı: Solungaç solunumu yapar, kalbi iki odacık- 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50
lıdır.
Y canlısı: Karada yaşar, fetüs plasenta aracılığıyla X ve Y antikorlarıyla ilgili,
beslenir. I. X antijeninin vücuda ilk girişi 1. gün olabilir.
Z canlısı: Karada yaşar, trake solunumu yapar.
II. Y antijenine karşı üretilen antikor 25. günde üretil-
Verilen canlı gruplarının azotlu boşaltım maddeleri- meye başlanmıştır.
ni atmak için kullandıkları su miktarı, aşağıdakilerin
hangisinde doğru belirtilmiştir? III. Kişinin X antijenine karşı doğuştan gelen bir bağışıklığı
vardır.
KARMA TEST
X Y Z
IV. X ve Y antijenlerine karşı farklı miktarlarda aynı anti-
A) Çok Az Orta
kor üretilmiştir.
B) Az Çok Orta
yorumlarından hangileri yapılamaz?
C) Çok Orta Az
D) Az Orta Çok A) II ve III B) II ve IV C) I, II ve III
E) Orta Çok Az D) I, III ve IV E) II, III ve IV
122 1C 2D 3A 4B 5C 6E 7D 8C 9A 10B 11E

1. İnsan embriyosunda, 5. İnce bağırsaklardan emilen glikoz, 1
I. Oksijenli solunumla enerji üretme I. Karaciğer üstü toplardamarı 2

II. Sindirimi gerçekleştirme II. Alt ana toplardamar 3
III. Annenin kanından albümin ve brinojen alma III. Kapı toplardamarı
4
IV. Protein sentezi IV. Şah damarı
olaylarından hangileri görülmez? V. Akciğer toplardamarı 5
A) I ve II B) I ve III C) II ve III damarlarından hangi sıra ile geçerek beyine ulaşır? 6

D) II ve IV E) III ve IV A) III – I – II – IV – V B) I – V – II – III – IV
7
C) III – I – V – II – IV D) II – III – I – V – IV
E) III – I – II – V – IV
8
9
2. İnsanda beş aylık fetüste, 10
I. Sindirim
11
II. Dolaşım
III. Solunum 6. Vücuttaki özel savunma sistemi olan antijen antikor 12
reaksiyonunun,
IV. Boşaltım 13
sistemlerinden hangileri işlev yapmaz? I. Bir insana su çiçeği aşısı yapıldıktan bir süre sonra
su çiçeği etkeni verilmesi 14
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
D) I, II ve III E) I, III ve IV II. A kan gruplu kişiye az miktarda B kan gruplu kişinin 15
kanının verilmesi
16
III. Tek yumurta ikizleri arasında kan nakli yapılması
17
durumlarından hangilerinde gerçekleşmesi bekle-
3. Böbreklerdeki glomerulus kılcallarını diğer vücut 18
nir?
kılcal damarlarından;
I. İki atardamar arasında bulunması A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 19
II. Kan basıncının düşük olması D) I ve II E) I, II ve III

III. Çok katlı epitel dokudan oluşması
özelliklerinden hangileri ayırır?
7. Kan, böbrekte glomerulus kılcallarından geçerken

kan basıncı, kandaki su ve üre miktarı değişimi aşa-
ğıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
4. Böbrekteki nefronlarda geri emilme hangi yollarla
Kan basıncı Su Üre
KARMA TEST
gerçekleştirilir?
A) Pasif taşıma – Fagositoz A) Değişmez Azalır Azalır
B) Plazmoliz – Diyaliz B) Azalır Azalır Azalır
C) Deplazmoliz – Diyaliz C) Artar Değişmez Azalır
D) Fagositoz – Pinositoz D) Değişmez Artar Artar
E) Difüzyon – Aktif taşıma E) Azalır Değişmez Değişmez
123
8. Aşağıda böbreğin boşaltım birimi nefron gösterilmiştir. 11. Sağlıklı bir insanda glomerulustan bowman kapsü-
1
lüne,
I II
2 I. Üre
II. Su
3
III
III. Kan proteinleri
4 IV. Kan hücreleri
IV
5 V. Glikoz ve amino asit
maddelerinden hangileri geçmez?
6
A) Yalnız I B) II ve IV C) III ve IV
7 D) III ve V E) I, III ve IV
Nefronda, üre konsantrasyonunun en çok ve en az
8 olan kısımları sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde
doğru verilmiştir?
9 12. Antikorların antijenler üzerinde,
A) I – IV B) III – II C) IV – III
10 I. Toksinleri çökeltme
D) IV – I E) II – IV
II. Bakterileri kümeleştirme
11 III. Fagositoz için hazır duruma getirme
12 etkilerinden hangilerine neden olurlar?
13 9. Kalp atış hızının azalmasına, A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III

I. Kanda karbondioksit miktarının artması D) I ve II E) I, II ve III
14
II. Böbrek üstü bezinden salgılanan adrenalin hormo-
15 nunun artışı
13. Bir kasa uyartı verildiği andan itibaren kasın kasılma bo-
16 III. Parasempatik sinirlerin uyarılması yunda meydana gelen değişimin zamana bağlı graği
IV. Ateşli hastalıkların artması verilmiştir.
17
V. Asetilkolin hormonu miktarının artması
18 Kasılma boyu
faktörlerinden hangileri neden olur?
19
A) I ve III B) II ve IV C) III ve V
Kasılma evresi
D) II, III ve IV E) I, III ve V

Gevşeme
evresi
Gizli
evre
0 Zaman
0,01 0,05 0,1
uyartı
10. Dalak ve lenf düğümleri bağışıklık sisteminin elemanla- Grakle ilgili,

rını oluşturan organlardır. I. Kaslar, uyartı verilmediği zamanlarda tam gevşeme
Dalak ve lenf düğümleri çıkarılmış bir insanda, durumundadır.
I. Antikor üretimi hızlanır. II. Kas, uyartı verildikten bir süre sonra kasılır.
KARMA TEST
III. Verilen uyartı eşik şiddetinde veya eşik şiddetinin

II. Hastalıklara karşı direnci düşer.
üstündedir.
III. Antijenleri vücudun tanıma süreci kısalır.
IV. Kasılma, gevşeme evresinden daha uzundur.
durumlarından hangileri görülür?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
D) II ve III E) I, II ve III D) I, II ve III E) II, III ve IV
124 1C 2E 3A 4E 5E 6D 7A 8D 9C 10 B 11C 12E 13C

4. Kalp karıncıkları sistol (kasılma) durumunda olduğu 1

1. İnsanda akciğer,
zaman, 2
I. Difüzyon yüzeyleri nemlidir.
I. Akciğer toplardamarı
II. Alveolleri vardır. 3
II. Akciğer atardamarı
III. Oksijen ve karbondioksit değişimini aktif taşımayla 4
gerçekleştirir. III. Üst ana toplardamar
IV. Aort 5
IV. Bağ doku yapılı diyaframla içindeki hava basıncı de-
ğiştirilir. V. Alt ana toplardamar 6
V. Gaz değişim yüzeyi incedir. damarlarından hangilerinin kan basınçları diğerle-
7
rinden daha yüksektir?
özelliklerinden hangilerine sahiptir?
8
A) I ve III B) I ve IV C) II, III ve IV A) I ve II B) I, III ve V C) II ve IV
D) II, III ve V E) I, II ve V D) II, III ve V E) I ve IV 9
10
11
5. Tabloda kan ve lenf sıvısı içeriğinde bulunan madde ve
12
hücreler verilmiştir.
2. İnsan solunum sistemi ile ilgili, 13

Ürünler Kan Sıvısı Lenf Sıvısı
I. Alyuvarda bulunan hemoglobin, kanın oksijen taşı- I Yağ asitleri + +
14
ma kapasitesini artırır. ve gliserol
15
II. Solunum gazlarının giriş - çıkışı difüzyonla olur. II Alyuvar + +
16
III. Kaburgalar arası çizgili kaslar ile diyafram eş za- III Antikor + +
manlı kasılıp gevşer. 17
IV Akyuvar + –
V Vitamin + +
19
D) I ve III E) I, II ve III ( + : Bulunduğu – : Bulunmadığı )
Numaralı madde veya hücrelerden hangileri yanlış

gösterilmiştir?
A) I ve II B) II ve IV C) II ve V
3. Bir böbreğin nefronlarında idrar oluşması sürecin-

de,
I. Osmoz 6. Kapalı kan dolaşımı ile ilgili,
II. Difüzyon I. Omurgasız hayvan sınıarının hiçbirinde görülmez.
KARMA TEST
III. Aktif Taşıma II. Kanın hareketi hızlıdır.

IV. Fagositoz III. Kan atardamar, toplardamar ve kılcal damarlarda
dolaşır.
verilen olaylardan hangisi gerçekleşmez?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) Yalnız IV
D) II ve IV E) I ve III
125
7. İskelet kas hücrelerinin bir sarkomerinin kasılma sıra- 10. Mide kasında,
1
sındaki durumu, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.
I. ATP harcanması
2
II. Kasılma sırasında H bandının yok olması
3 Sarkomer
III. Kasılıp gevşemenin miyobrillerle sağlanması
K
4 numaralı olaylardan hangileri olmaz?

6
7
N M
8 L
9
Kasılma sırasında sarkomer yapısında aşağıda veri-
10 len değişimlerden hangisi gözlenmez?
11 A) Sarkomerin boyu kısalır.

B) L bölgesi daralır ve görünmez olur.
12
C) M ipliklerinin boyu kısalır.
13
D) K ipliğinin boyu değişmez. 11. Aşağıda impuls iletiminin sinapstan geçişi şematize edil-
14 E) N bandının boyu kısalır. miştir.
15
16 Akson (IV)
8. Böbreklerin çalışma mekanizmasına,
17 Miyelin
I. Parathormon k›l›f (I)
18
II. Antidiüretik hormon (ADH)
Sinaptik
19 III. Aldosteron yumru
IV. Büyüme hormonu (STH) Sinaps

boşlu¤u
Nörotransmitter
hormonlarından hangileri doğrudan etki etmez? maddeler (II)
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve III

Dendrit (III)
D) II ve III E) I ve II
Numaralandırılan yerler ile ilgili olarak,
I. I. kısım tüm nöronlarda vardır.
II. II. kısımdaki moleküllerin çeşidi, tüm sinapslarda

9. Aşağıdakilerden hangisi hipoz bezinin salgıladığı aynı değildir.
KARMA TEST
hormonlardan biri değildir?

III. III. bölge nöronda uyarıyı ilk alan kısımdır.
A) Somatotropin (büyüme) hormonu (STH)
IV. IV. kısımda iletim sadece kimyasaldır.
B) Adrenokortikotropik hormon (ACTH)
C) Adrenalin
D) Folikül uyarıcı hormon (FSH) A) Yalnız IV B) II ve III C) I ve IV
E) Oksitosin D) I, II ve IV E) I, II ve III
126 1E 2E 3C 4C 5B 6D 7C 8B 9C 10 B 11 B
1. Karaciğer ve pankreas tarafından gerçekleştirilen bazı 4. Aşağıdaki şekilde, bir iskelet kas hücresindeki bantlaş- 1
olaylar aşağıda verilmiştir. ma ve kasılma birimi gösterilmiştir. 2
I. İnsülin ve glukagon hormonlarını salgılamak.
Sarkomer 3
II. Kanın pıhtılaşmasını sağlayan brinojeni oluştur-
Z A bandı Z
mak. çizgileri çizgileri 4
III. Sindirim enzimlerini içeren salgıları üretmek. 5

IV. Yağların sindirimini kolaylaştıran safra salgısını üret-
6
mek.
7
Organlar ve gerçekleştirdikleri olaylar aşağıdakiler-
den hangisinde doğru eşleştirilmiştir? Aktin
8
Karaciğer Pankreas 9
A) I – II III – IV Z çizgileri birbirine yaklaştığında,
10
B) I – IV II – III I. En küçük kasılma birimi olan sarkomerin boyu kısa-
C) II – III I – IV lır. 11
D) II – IV I – III II. Aktin proteinlerinin boyları kısalır. 12

E) III – IV I – II III. Kasın toplam hacmi değişmez. 13
IV. A bandı değişmez.
14
ifadelerinden hangileri doğru olamaz?
15
2. Kan ve kemikteki Ca++ iyonlarının miktarını, D) I, III ve IV E) II, III ve IV 16
I. Adrenalin 17
II. Parathormon
18
III. İnsülin
IV. Tiroksin 19
V. Kalsitonin
hormonlarından hangileri doğrudan düzenler? 5. Boşaltımın en küçük birimi olan nefronun yapısı göste-
rilmiştir.
A) I ve II B) II ve IV C) III ve V
D) II ve V E) I, III ve IV
V
II
I
VI
III IV
3. Otonom sinirler, sinir sisteminin,

I. Omurilik soğanı
KARMA TEST
II. Hipoz
III. Omurilik
Nefronda numaralı kısımlardan hangilerinde geri
kısımlarının hangilerinden çıkarak vücuda dağılır? emilime olur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III

D) II ve III E) I, II ve III D) II, III, IV, V ve VI E) I, II, III, IV ve V
127
6. Kan kalsiyum düzeyinin yükselmesiyle salgılanan 9. Pankreas,

1
kalsitonin homonu,
I. Amilaz
2
I. İdrarda Ca++ miktarının artması II. Tripsinojen
3 II. Kemiklerde Ca++ miktarının artması III. Pepsin
III. Kanda Ca++ miktarının azalması IV. Lipaz
4
V. Maltaz
5 değişikliklerinden hangilerini sağlar?
moleküllerinden hangilerini salgılamaz?
6 A) I ve III B) III ve V C) II, III ve IV
7 D) I, II ve IV E) II, IV ve V
10 10. Bacaklardaki kanı kalbe taşıyan toplardamarlardaki

7. Sağlıklı bir insanda kan basıncının etkisi ile nefron- kanın hareketinde,
11 larda glomerulustan, bowman kapsülüne süzülen
I. Kulakçıkların gevşemesi
sıvı içeriğinde aşağıda verilenlerden hangisi bulun-
12 II. Yerçekimi
maz?
III. Soluk alma
13
A) NH3 B) Hemoglobin C) Glikoz
verilenlerden hangileri yardım etmez?
14
D) NaCl E) Üre A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
15 D) I ve II E) I, II ve III
16
17
11. Glomerulusa kan taşıyan getirici atardan götürücü
18 8. Kılcal damarla etrafındaki doku sıvısı arasındaki madde atardamara doğru ilerleyen kanda, üre miktarı deği-
alışverişi, kılcal damardaki kan basıncı ve protein ozmo- şimi aşağıdaki graklerden hangisinde doğru gös-
19
tik basıncının etkisi ile gerçekleşir. terilmiştir?
Kılcal damar boyunca kan basıncı ve protein oz-

A) Üre miktarı B) Üre miktarı
motik basıncı ile ilgili çizilen aşağıdaki graklerden
hangisi doğru olur?
( Kan bas›nc›, Protein ozmotik basıncı)

Getirici Götürücü Getirici Götürücü
atar atar atar atar
A) Bas›nç B) Bas›nç C) Bas›nç
C) Üre miktarı D) Üre miktarı
Kılcaldamar K›lcaldamar K›lcaldamar

Getirici Getirici
KARMA TEST
Götürücü Götürücü
atar atar atar atar
D) Bas›nç E) Bas›nç
E) Üre miktarı
Getirici Götürücü
K›lcaldamar K›lcaldamar
atar atar
128 1D 2D 3C 4A 5D 6E 7B 8A 9B 10 B 11B
TEST 1 Komünite ve Popülasyon Ekolojisi 62 BÖLÜM
1. Böcekler çiçeklerden bal özünü toplarken taşıdığı polen- 3. Av-avcı besin zincirinde üreticilerden tüketicilere 1
lerle tozlaşmayı sağlar. doğru gidildikçe biyokütle, birey hacmi ve birey sa-
2
yısındaki değişim aşağıdakilerin hangisinde doğru
Böcek (B) ile çiçek (Ç) arasındaki ilişki aşağıdaki gösterilmiştir? 3
graklerden hangisi ile gösterilebilir?
Biyokütle Birey hacmi Birey sayısı 4
A) Faydalanma B) Faydalanma
Ç A) Azalır Artar Artar
B 5
Ç B) Azalır Artar Azalır
B
6
C) Artar Azalır Artar
Zaman Zaman 7
D) Artar Artar Artar
C) Faydalanma D) Faydalanma
8
B B E) Azalır Azalır Azalır
Ç
Ç
9
10
Zaman Zaman
11
E) Faydalanma
B
12
Ç 13
Zaman
14
15
4. Geniş yapraklı bir bitki popülasyonunda, birey sayısının
16
zamana göre değişimi grakte gösterilmiştir.
17
Birey sayısı
18
19
I II III IV
Zaman
KOMÜNİTE VE POPÜLASYON EKOLOJİSİ

III. zaman dilimindeki azalmanın nedeni, aynı zaman
2. Okyanus karideslerinin kendileri için barınak hazırlarken
diliminde aşağıdaki graklerde gösterilen değişim-
antenlerini bekçi balıklarının üzerine yerleştirerek tehli-
lerden hangisi olamaz?
ke anında haber alması ve bekçi balıklarının da aynı ba-
rınağa yumurtalarını bırakması, su ekositemine ait farklı A) Otçul hayvan B) Topraktaki C) Parazit bitki
sayısı azot tuzları sayısı
türlerin karşılıklı ilişkilerini göstermektedir.
Aşağıdakilerden hangisinde buna benzer bir ilişki

yoktur?
Zaman Zaman Zaman
A) Nohut bitkisi kökünde yaşayan Rhizobium bakterisi

D) m 2ye düşen E) Günlük ışık
B) Midye kabuğuna tutunan Bryozoa yağış miktarı alma süresi
C) Alg ve mantardan oluşan liken birliği

D) Otçul bağırsağında yaşayan selüloz sindiren bakteri
E) İnsan kalın bağırsağında B vitamini üreten bakteri Zaman Zaman
129
BÖLÜM Komünite ve Popülasyon Ekolojisi
5. Bir göl ekosisteminde bulunan fotoototrof organiz- 7. Tatlı su süngerlerinin bazı hücrelerinde algler yaşar.
1
ma sayısının derinliğe bağlı değişimi aşağıdaki gra- Algler fotosentez yaparak süngere besin verirken, sün-
2 klerin hangisinde doğru çizilmiştir? gerden karbondioksit ve azot alır.
A) Canl› say›s› B) Canl› say›s› Buna benzer bir ilişki, aşağıdaki canlıların hangileri
3
arasında da vardır?
4
A) Su yosunu – Mantar
Derinlik Derinlik
5 B) Plazmodyum – İnsan
6 C) Canl› say›s› D) Canl› say›s› C) Ökse otu – Badem ağacı

D) Ekmek – Küf mantarı
7
E) Köpek balığı – Küçük vantuzlu balık
Derinlik Derinlik
8
9
E) Canl› say›s›
10
11
Derinlik
12
13
14 8. Mutualizm ve kommensalizmde,
I. Ortak yaşama şeklidir.
15
II. Yararlı birlikteliktir.
16
III. Ortaklıktan her iki birey de yarar sağlar.
17 IV. Birliktelikten zarar görmezler.
18 özelliklerinden hangileri ortaktır?
6. Aşağıdaki grakte aynı ortamdaki M, L ve K canlılarının
gelişim eğrileri görülmektedir.
Birey
say›s›
M
Zaman

9. Canlıların yeryüzü üzerinde dağılışını,
I. L ile M arasında mutualizm olabilir.
I. Davranış ve habitat seçimi
II. K, L’nin parazitidir.
II. Biyotik faktörler
III. L ile M birbirlerinden ayrılınca olumsuz etkilenebilir-
III. Sıcaklık
ler.
ifadelerinden hangilerne ulaşılamaz? faktörlerinden hangileri etkiler?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III
130 1D 2B 3B 4E 5E 6B 7A 8E 9E
1. Aşağıdaki grakte, belirli bir ekosistemde bulunan iki 3. Grakte X ve Y popülasyonlarının aynı ekosistemdeki 1
hayvan türüne (X ve Y) ait birey sayılarının zamana bağ- birey sayısı değişimi gösterilmiştir. 2
lı değişimleri gösterilmiştir.
3
Birey say›s› Birey sayısı
4
X
X
5
Y
Y
6
Zaman Zaman
I II 7
8
Grakten yararlanarak; X ve Y popülasyonlarıyla ilgili aşağıdakilerden han-
gisi söylenemez? 9
I. Y türü otçul, X türü etçil olabilir.
II. X türünün besini Y türü olabilir. A) Popülasyonlar çevreden farklı zaman aralıklarında 10
III. X türünün büyümesini Y türü sınırlayabilir. farklı etkilenmektedir.
11
IV. Aralarında mutualist bir ilişki olabilir. B) II. zaman aralığı Y için uygundur.
C) I. zaman aralığı X için uygundur. 12
verilenlerden hangileri ileri sürülemez?
D) X ve Y çiftleşirse verimli döl oluşturur. 13
E) X, Y ile besleniyor olabilir.
D) II ve III E) I, II ve IV 14
15
16
17
18
2. Bir adaya bırakılan tavşan popülasyonun birey sayısın- 19
daki değişimi grakte gösterilmiştir.
Birey sayısı

4. Aşağıda bir hayvan popülasyonunun zamana bağlı sa-
yısal değişimi verilmiştir.
a b c d e
Birey sayısı
Zaman

I. b evresinde doğum oranı ölüm oranından fazladır.
Zaman
II. c evresinde popülasyon yoğunluğu ile beraber çevre t1 t2 t3 t4 t5 t6 t7 t8
direnci de artar.
III. Çevre direnci a evresinde maksimumdur. Hangi zaman aralıklarındaki yaşama koşulları birbi-
rine yakındır?
A) t1 ve t2 B) t 3 ve t5 C) t4 ve t8
D) I ve II E) I, II ve III D) t2 ve t6 E) t3 ve t7
131
5. Koşulları birbirine zıt olan iki komünite arasındaki 8. Aşağıda I. ve II. grakler A ve B canlılarının aynı özel-
1
geçiş bölgeleri için aşağıdakilerden hangisi kesin liklere sahip ortamlarda ayrı ayrı yaşadıklarındaki ge-
2 olarak söylenebilir? lişmeyi, III. ise aynı ortamda beraber yaşadıklarındaki
gelişmeyi göstermektedir.
3 A) Saprotleri azdır.
B) Besin zincirleri kısadır. Birey sayısı Birey sayısı Birey sayısı
4 A B
C) Mutualizm daha fazladır. A
5 D) Tür çeşidi sayısı çoktur. B
6 E) Parazit sayısı çoktur.

I II III
7
A ve B canlıları ile ilgili,
8
I. A ve B’nin birlikte yaşadığı ortamdan B çıkarılırsa A
9 canlısının gelişimi yavaşlar.
10 II. A ve B’nin birlikte yaşaması A’nın lehinedir.

6. Küçülen ve yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan III. A’nın çıkardığı artık maddelerden B zarar görüyor
11
bir popülasyonda, olabilir.
12 I. Çevre direncinin artırılması
verilenlerden hangilerine ulaşılabilir?
13 II. Doğurganlığın artırılması
III. Besinin artırılması
verilenlerden hangilerinin yapılması popülasyonun
15 tekrar büyümesini sağlayabilir?
16 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
9. Alageyiklerin yaşadığı bir komüniteye, aslan popülasyo-
18 nu göç ediyor.
Süreç içinde hangi grakte görülen değişimin ol-
19 ması beklenir?
( Alageyik, Aslan)
A) Birey sayısı B) Birey sayısı

7. Bir popülasyonla ilgili yapılan gözlem sonuçları aşağı-
daki gibidir.
I. Üreme hızı ölüm hızından fazladır. Zaman Zaman

II. Çevredeki bitki örtüsü artmaktadır.
C) Birey sayısı D) Birey sayısı
III. Dışa göç hızı, içe göç hızından küçüktür.
Bu popülasyonla ilgili, aşağıdakilerden hangisi ke-

sin olarak söylenir?
Zaman Zaman
A) Popülasyonda yaş ortalaması büyümektedir.
B) Popülasyonun yoğunluğu artmaktadır. E) Birey sayısı
C) Ototrof canlı sayısı azalmaktadır.
D) Popülasyonda birey sayısı azalmaktadır.
E) Ayrıştırıcı bireylerin oranı azalmaktadır. Zaman
132 1C 2C 3D 4E 5D 6D 7B 8B 9D
1. Aşağıda izole bir popülasyona ait büyüme hızı–zaman 4. Bir bitki türünde popülasyon büyüklüğü grakteki şekilde 1
graği verilmiştir. değişmiştir.
2
Büyüme hızı Popülasyon büyüklüğü 3
5
Zaman
I II III IV V
I II III IV V VI 6
Zaman
Aşağıdakilerden hangisinin ortamda azalması V. za- 7
Hangi zaman aralıklarında doğum oranı ölüm ora- mandaki durumun nedeni olarak gösterilemez?
8
nından fazladır?
A) İnorganik maddelerin
B) Sıcaklığın
9
A) I, III ve IV B) II, IV ve VI
C) I, II, III ve V D) I, II, III, IV ve V C) Işık şiddetinin 10
E) I, II, III, IV, V ve VI D) Organik maddelerin
11
E) Üremenin
12
13
2. A türü, B türü ile olan ortaklığından fayda görmektedir.
14
A türü için,
I. Ototrof olabilir. 15
II. Birincil tüketici olabilir.
16
III. Sindirim enzimleri gelişmemiş olabilir.
17
5. Grakte bir balık popülasyonuna ait birey sayısının, su- 18
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II yun sıcaklığına bağlı değişimi gösterilmiştir.
Birey say›s›

Suyun
3. Bir popülasyonun yoğunluğunun zamana bağlı değişimi 0 5 10 15 20 25 30 35 40 s›cakl›¤› (°C)
grakte gösterilmiştir.
Popülasyon yo¤unlu¤u
I. 15 ve 25 °C sıcaklıklardaki balıkların kullandıkları
oksijen miktarı aynıdır.
II. Sıcaklığın balık popülasyonu üzerine sınırlayıcı alt

ve üst değerleri vardır.
Zaman
I II III IV V
III. 20 – 25 °C arasındaki sıcaklık, balığın üreme olayla-
rını olumlu etkiler.
Grakteki bilgilere dayanarak hangi zaman aralığın-
da popülasyonda büyüme hızının sıfır olduğu söyle-
nebilir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
A) I B) II C) III D) IV E) V D) II ve III E) I, II ve III
133
6. Bir ormanda yapılan çalışmalar sırasında vaşak popü- 8. Aşağıdaki grakte, bir popülasyondaki büyüme hızının
1
lasyonunun sayısında artma, tavşan popülasyonunun zamana göre değişimi gösterilmiştir.
2 sayısında azalma olduğu gözlenmiştir.
Büyüme hızı
3 Vaşak ve tavşan arasında doğrudan av avcı ilişkisi
olup olmadığını saptamak için aşağıdakilerden han-
4 gisini belirlemek en doğru olur?
5 A) Ormandaki canlı sayısını belirlemek
Zaman
I II III
6 B) Vaşakların besin kaynağını belirlemek
C) Tavşanların besin kaynağını belirlemek

7
D) Tavşanların yaşadığı bölgeyi belirlemek S tipi büyümede, bu zaman dilimleri;
8
E) Bölgedeki üreticileri belirlemek I. Kuruluş ve logaritmik artış
9 II. Negatif artış
10 III. Denge
11 evrelerinden hangilerini ifade eder?

13
14
15
7. Aşağıdaki grakte E. coli popülasyonunun yaşadığı or-
16
tamdaki madde yoğunluğuna bağlı birey sayısındaki de-
17 ğişim gösterilmiştir.
18 Birey say›s› 9. Dengedeki bir popülasyonda t1 zaman aralığında çevre

direnci oluşturan faktörlerin azaldığı, t2 zaman aralığın-
19
da arttığı bilinmektedir.
Buna göre, popülasyonun birey sayısındaki değişim

nasıl olmalıdır?
Madde
x 2x 3x 4x 5x yo¤unlu¤u
A) Birey say›s› B) Birey say›s›
I. Madde yoğunluğunun sürekli artması birey sayısını

Zaman Zaman
arttırır. t1 t2 t1 t2
II. 4x madde yoğunluğu birey sayısı için optimumdur. C) Birey say›s› D) Birey say›s›
III. E. coli popülasyonunun büyüme hızı, 2x madde yo-

ğunluğundan sonra azalmaya başlar.
Zaman Zaman
IV. x ile 2x madde yoğunluğu dönemleri arasında çevre t1 t2 t1 t2
direnci azdır.
E) Birey say›s›
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) III ve IV

D) I, II ve III E) I, III ve IV t1 t2
Zaman
134 1E 2E 3D 4D 5D 6B 7B 8E 9D
1. Popülasyonla ilgili, 4. – Biyolojik savaş, bir canlı ile mücadelede başka bir 1
canlının kullanılmasıdır. 2
I. Bir popülasyondaki bireyler besin için rekabet edebi-
lir. – Belirli bir bölgede A böceği, B bitkisine zarar vermek-
3
tedir. C böceği ise sadece A böceği ile beslenmekte-
II. Rekabet tür içi veya türler arası olabilir.
dir. 4
III. Popülasyon taşıma kapasitesine ulaştığında rekabet
çok azdır. Buna göre,
5
ifadelerinden hangileri yanlıştır? I. C böceği azalırsa, B bitkisi zarar görür.
6
II. Biyolojik savaş için C böceğinin sayısı arttırılmalıdır.
III. Biyolojik savaş B bitkisine karşı yapılmalıdır.
7
D) I ve II E) I ve III
A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III 9

D) I ve II E) I, II ve III 10
11
2. Gölge yapan ve çok dallanan ağaçların bulunduğu or-
manlarda yaşayan bazı bitki türleri, tırmanıcı gövdeleri- 12
ni, komşu ağaçların dalları ve gövdeleri üzerine sararak
13
yukarı doğru yükselirler.
14
Bitkinin kazandığı bu adaptasyon,
I. Güneş ışığından daha fazla yararlanmak 15
II. Toprak yüzeyindeki herbivor böceklere karşı korun- 16

mak 5. Aynı ekosistemde yaşayan, I ve II numaralı popülas-
17
III. Fotosentez hızını azaltmak yonların yoğunluklarının zamana bağlı değişimi grakte
IV. Bitkiyi diğer bitkilere karşı korumak
durumlarından hangilerini sağlamaya yönelik olabi- Popülasyon Yo¤unlu¤u

19
lir?
I
A) I ve II B) III ve IV C) I ve IV

II
Zaman
Grakteki bilgilere dayanarak aşağıdaki açıklama-

3. Popülasyonun büyümesini, lardan hangisi doğru değildir?
I. Avcı sayısı A) I. popülasyon dengeye ulaşmıştır.
II. Rekabet B) I. popülasyonun çevre direncine dayanıklılığı, II. po-

pülasyonunkinden fazla olabilir.
III. Yaşam alanı
C) II. popülasyonun üreme hızı, I. popülasyonunkinden
verilenlerden hangilerinin artması olumsuz etkiler? düşüktür.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) İki popülasyon arasında rekabet vardır.
D) I ve III E) I, II ve III E) II. popülasyon, I. popülasyonun besin kaynağıdır.
135
6. Aşağıdaki grakte A ve B türlerine ait bireylerin zamana 8. Aşağıdaki özelliklerden hangisi, bir popülasyonda
1
bağlı birey sayısı değişimleri gösterilmiştir. yoğunluğun artacağını belirtir?
2 A) Genç ve yaşlı birey sayılarının eşit olması
Birey Sayısı
3 B) Yaşlı bireylerin sayısının artması
C) Besin miktarının azalması
4 A türü D) Genç bireylerin sayısının artması
5 E) Çevrenin sanayi atıkları ile kirletilmesi
B türü
6
Zaman
7
8
I. B türü A türü ile besleniyor olabilir.
9
II. A ve B türleri arasında rekabet vardır.
9. Bir popülasyonun birey sayısının zamana bağlı değişimi
10 III. A ve B türleri arasında av avcı ilişkisi vardır.
aşağıdaki grakte gösterilmiştir.
11 ifadelerinden hangileri söylenebilir?
Birey Say›s›
13
14 Zaman
K L M N F
15
16
I. L aralığında büyüme hızı pozitiftir.
17 II. N aralığında büyüme hızı sıfırdır.
III. F aralığında büyüme hızı negatif değerdedir.
18
19
7. Grakte I, II ve III numaralı popülasyonları oluşturan bi- D) I ve III E) I, II ve III
reylerin zamana bağlı değişimleri verilmiştir.
Birey say›s›
III
II
I
Zaman
10. Dengede olan bir fare popülasyonunun yaşadığı or-
tamda çevre direncinin artması sonucunda,
Numaralı popülasyonlarla ilgili aşağıdakilerden han- I. Birey sayısında artma
gisi söylenebilir?
II. Dışa göç
A) I. tür, II. ve III. tür ile beslenmektedir. III. Ölüm oranında artma
B) I. tür ortama en iyi uyum sağlayan türdür.
durumlarından hangileri gözlenebilir?
C) I. ve II. türler arasında av avcı ilişkisi olabilir.
D) II. tür ortama en az uyum sağlayan türdür. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Ortamda III. türün düşmanları en fazla sayıdadır. D) II ve III E) I, II ve III
136 1C 2A 3C 4D 5E 6D 7C 8D 9E 10 D
1. Üç farklı türün yaşayabildikleri sıcaklık aralıkları aşağı- 3. Aşağıda bazı ekolojik kavramların tanımlamaları yapıl- 1
daki grakte gösterilmiştir. mıştır. 2
Gelişme I. Birim alanda bulunan birey sayısı
3
I. tür II. tür III. tür II. Bir organizmanın ekosistemdeki işlevi
III. Birim zamandaki popülasyona doğumla katılan birey 4
sayısı
5
IV. Bir organizmanın yaşadığı ve ürediği yer
Sıcaklık 6
Bu tanımlamalar,
Grakteki verilere dayanarak aşağıdaki yorumlar- a – Habitat 7
dan hangisi yapılamaz?
b – Niş 8
A) I. tür düşük sıcaklıkta yaşar. c – Popülasyon yoğunluğu
9
B) II. türün değişik sıcaklık değişimlerine toleransı di- d – Doğum oranı
ğerlerinden fazladır. 10
kavramları ile nasıl eşleştirilebilir?
C) III. türün değişen sıcaklık ortamında yaşama ve üre- 11
me şansı II. türe göre daha fazladır. I II III IV
––––––– ––––––– –––––––– –––––––
A) a b c d 12
D) I. ve III. tür belirli sıcaklık varyasyonlarına dayanabi-
lirler. B) c b d a 13
E) III. tür yüksek sıcaklıkta yaşar. C) b c d a
14
D) c d a b
E) d b a c 15
16
17
18
2. Aşağıda A, B ve C popülasyonlarına ait yaş dağılımları
70 40 – 70 40 – 70
–
40

20 – 40 20 – 40 20 – 40 4. Popülasyonlarla ilgili,
20 I. Bir popülasyonun geleceği yaş dağılımına bakılarak
–
0 – 20 0 – 20 0
anlaşılabilir.
A B C
II. Belirli bir zamanda, birim alanda bulunan birey sayı-
sı popülasyonun yoğunluğunu verir.
A, B ve C popülasyonlarıyla ilgili,
III. Birim alanın alabileceği maksimum birey sayısı po-
I. B popülasyonunda doğum oranı ölüm oranına eşit
pülasyonun taşıma kapasitesini verir.
olabilir.
II. C popülasyonu büyüyen bir popülasyondur. IV. Doğumlar ve içe göçler, ölümler ve dışa göçlerden
III. A popülasyonunda yaşlı nüfus daha fazladır. fazla ise popülasyon küçülür.

ifadelerinden hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) II ve III B) I, II ve III C) I, II ve IV
D) I ve II E) II ve III D) I, III ve IV E) II, III ve IV
137
5. Bir popülasyonda, 7. Bir göl ekosistemindeki A, B ve C türlerinin birey sayıla-

1
rının zamana bağlı değişim grakte belirtilmiştir.
I. Birey sayısı artar.
2
II. Popülasyon dengelenir. Birey say›s›
3 III. Dışa göç artar. A
4 IV. Rekabet artar.
olaylarının doğru sıralanması aşağıdakilerden han- B

5
C
6 A) I – III – IV – II
Zaman
7 B) I – II – IV – III
C) IV – III – II – I Grakteki bilgilere dayanarak,
8
D) I – IV – III – II
I. B türündeki bireylerin artışı A türünü her zaman
9 E) I – IV – II – III olumsuz etkiler.
10 II. A ve C türleri arasında av – avcı ilişkisi olabilir.
III. C türündeki bireylerin azalması B türünü her zaman
11
olumsuz etkiler.
12 ifadelerinden hangilerine ulaşılamaz?
14 D) I ve II E) I ve III
15
16
6. Aşağıdaki grak X, Y ve Z popülasyonunun ortam tuzlulu-
17 ğuna bağlı olarak gelişimlerini göstermektedir.
18 8. Su ekosistemlerinde derinlere inildikçe, ışık miktarı-

nın azalması aşağıdakilerden hangisinin azalmasına
Popülasyon gelişimi
19 Y Z da neden olmaz?
X
A) Canlı sayısının
B) Organik madde yapımının

Tatlı su Deniz suyu C) Oksijen miktarının
D) Canlı çeşitliliğinin
Üç popülasyonla ilgili aşağıdakilerden hangisi yan-
lıştır? E) İnorganik madde miktarının
A) X, Y ve Z popülasyonlarının habitatları aynıdır.
B) X popülasyonunun gelişimi için en uygun ortam az

tuzlu sulardır.
C) Z popülasyonuna ait bireyler tatlı sularda yaşaya-

maz. 9. Her canlının yaşadığı ortamda gerçekleştirdiği özel
görev aşağıdakilerden hangisi ile adlandırılır?
D) Y popülasyonunun doğal yaşama ortamı nehirlerle
denizlerin birleşim noktaları olabilir. A) Yaşama birliği B) Komünite
E) Y popülasyonunda hem tatlı suda hem de deniz su- C) Ekolojik niş D) Baskın tür
yunda yaşayabilen formlar bulunabilir.
E) Süksesyon
138 1C 2E 3B 4B 5D 6A 7E 8E 9C
1. İzole bir popülasyonun birey sayısının zamana bağlı sa- 3. Belirli bir alanda yaşayan bir popülasyonun birey sayısı- 1
yısal değişimi grakte belirtilmiştir. nın zamana bağlı değişimi grakte belirtilmiştir.
2
Birey say›s› Birey sayısı
3
3 4 4
2 5
1
5
6
Zaman 6
Zaman I II III IV
7
gisi söylenebilir? Grakte II. zaman aralığındaki değişimin nedeni, 8
A) 1-2 aralığında ölen bireylerin sayısı fazladır. I. Dışa göçler

9
B) 2-3 aralığında üreme hızı yüksektir. II. Hızlı üreme
10
C) 3-4 aralığında çevre direnci minimumdur. III. Alan daralması
11
D) 4-5 aralığında ölen bireylerin sayısı azdır. IV. Besin fazlalığı
E) 5-6 aralığında doğan bireylerin sayısı fazladır. durumlarından hangileri olamaz? 12
A) I ve II B) I ve III C) II ve III 13
D) II ve IV E) III ve IV
14
15
16
17
18
2. Bir hayvan popülasyonunda birey sayısının zamana 19

bağlı değişimi grakte gösterilmiştir. 4. I, II ve III farklı bitkinin sıcaklık, nem ve ışık şiddeti de-
ğişimlerine göre gelişimleri aşağıdaki graklerde göste-
Birey say›s› rilmiştir.

Canl›n›n gelişimi Canl›n›n gelişimi
I III III I
Zaman II II
t1 t2 t3 t4 S›cakl›k Nem
Canl›n›n gelişimi
Bu popülasyonun, III
I
I. Çevre direnci
II
Iş›k şiddeti
II. Popülasyon yoğunluğu
III. Doğum oranı
Numaralı bitkilerin hangilerinin sıcaklık, nem ve ışık
özelliklerinden hangileri t3 aralığında, t2 aralığından şiddeti değişimlerinden her üçüne de karşı tolerans-
fazla olabilir? ları fazladır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III
139
5. Heterotrof olan A ve B bakterilerinin birey sayılarının de- 7. Beş farklı toplumun yaş dağılımını gösteren aşağı-
1
ğişimi grakte gösterilmiştir. daki graklerden hangisi, o toplumda nüfusun azal-
2 ma sürecine girdiğini belirtir?
Birey say›s›
3 A) Birey say›s› B) Birey say›s›
B
4
A Yaş Yaş
20 40 60 80 20 40 60 80
5
Zaman
Birey say›s› Birey say›s›
6 t1 C) D)
7 Bununla ilgili,
Yaş Yaş
20 40 60 80 20 40 60 80
8 I. A ve B bakterileri ATP üretirler.
II. t1 anında, A bakterileri B bakterilerinden daha fazla E) Birey say›s›
9
organik madde tüketmekte olabilir.
10 III. B bakterilerinin ölüm oranı A bakterilerinden daha
fazladır. 20 40 60 80
Yaş
11
verilenlerden hangileri söylenemez?
12
13 D) I ve II E) II ve III 8. X bakterisinin özellikleri, aşağıda gösterilmiştir.
14 – Her 10 dakikada bir kez bölünürler.
– A antibiyotiğinin bulunduğu ortamda 20 dakika bölüne-
15 mezler.
16 – B antibiyotiğinin bulunduğu ortamda 15 dakika son-
ra tamamen ölürler.
17 6. Tarım zararlılarını yok etmek için kullanılan bir tarım ila-
Birey say›s›
cının kullanımı ile toprakta ve tavşanlarda biriken mik-
18 32
tarları grakte belirtilmiştir.
19 16
Miktar Tar›m ilac›n›n kullan›m›
Toprakta biriken ilaç 8
Tavşanda biriken ilaç
2
Zaman
20 40 60 80 (dakika)
Zaman
İçinde besleyici sıvı bulunan bir kültür ortamına iki tane
X bakterisi konuluyor ve bakteri sayısının zamana bağlı
Bununla ilgili aşağıdaki açıklamalardan hangisi
değişimi yukarıdaki grakte belirtiliyor.
doğru değildir?
Grakteki A ve B antibiyotikleri hangi zamanlarda
A) Toprakta ve tavşanlarda biriken ilaç miktarlarının en kültür ortamına eklenmiş olmalıdır?
yüksek düzeye ulaşması aynı anda gerçekleşir.
A antibiyotiği B antibiyotiği
B) İlaç kullanımı ile toprakta birikimi aynı anda başlar.
A) 40. dakika 80. dakika
C) İlaç kullanımının azalması toprakta biriken ilaç mik- B) 60. dakika 30. dakika
tarını azaltır.
C) 30. dakika 60. dakika
D) Tavşanların ilaçtan etkilenmesi toprakta birikiminin D) 30. dakika 80. dakika
başlamasından sonra gerçekleşir. E) 20. dakika 50. dakika
E) Toprakta biriken ilaç önce ototroar tarafından alınır.
140 1B 2E 3D 4A 5C 6A 7E 8C
1. Bir geyik popülasyonunu oluşturan bireylerde, farklı 4. Aşağıda verilen grakler A, B ve C ortamlarında yaşa- 1
olan özellik aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? yan X–Y, T–Z ve L–M canlılarının birbirleri ile etkileşimi-
2
ni göstermektedir.
A) Boşaltım ürün çeşidi
3
B) Beslenme şekli Birey sayısı Birey sayısı
C) Solunum şekli 4
T
D) DNA’larındaki nükleotid dizilişi X Z 5
E) Kromozom sayısı Y
Zaman Zaman 6
A B
Birey sayısı 7
L
8
M
2. Grak, belirli bir bölgede yaşayan fare popülasyonun- 9

daki sayısal artış ile besin miktarı arasındaki ilişkiyi gös- Zaman
C 10
termektedir.
11
Fare sayısı
I. X ve Y canlıları arasında parazit ilişki vardır. 12
500
400 II. Z ve T canlıları arasında av–avcı ilişkisi vardır.
300 13
200 III. L ve M arasında kommensal ilişki vardır.
100 14
Besin miktarı IV. Tüm canlılar arasında rekabet söz konusudur.
0 10 20 30 40 50
verilenlerden hangileri doğrudur? 15
Bu popülasyondaki azalmanın nedeni aşağıdakiler- A) I ve II B) II ve III C) I ve IV 16

den hangisi olamaz? D) I, II ve IV E) II, III ve IV
17
A) Ortamdaki avcı canlıların artması
B) İç göç yaşanması 18
5. Aşağıdaki graklerde bir ekosistemde en yaygın olan K,
C) Yaşam alanının kısıtlanması L ve M bitki popülasyonlarının t1 ve t2 zaman dilimlerin- 19
D) İklimsel faktörlerin değişmesi deki birey sayıları verilmiştir.
E) Döllenme olayının azalması Birey sayısı

Birey sayısı

Popülasyonlar
K L M Popülasyonlar
K L M
t1 zamanı t2 zamanı
3. Farklı habitatlarda yaşayan aynı türe ait popülas-
yonlarda,
I. Kromozom sayıları
I. Süksesyon olayı gerçekleşmiştir.
II. Taşıma kapasiteleri
II. t1 zamanında baskın tür olan L, baskınlığını koru-
III. Birim zamanda popülasyondan ayrılan birey sayıları
maya devam etmiştir.
IV. Yoğunlukları III. M popülasyonu ortam koşullarından etkilenmemiştir.
özelliklerden hangileri farklı olabilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV
D) I, II ve IV E) II, III ve IV D) I ve III E) I, II ve III
141
6. Grakte bir popülasyonun büyüme eğrisi gösterilmiştir. 8. Bir tavşan popülasyonunda, popülasyon büyüklü-
1
ğünün azalmasına,
Birey sayısı
2
Ortamdaki
besin miktarı Dışa göçler Yaşam alanı
3
4
Zaman
I II III IV V
5 Zaman Zaman Zaman
I II III
Bu popülasyonda II numaralı bölge için aşağıdaki
6
açıklamalardan hangisi doğru olamaz?
7 A) Popülasyonda, artışın en hızlı olduğu bölgedir. grafiklerdeki değişimlerden hangileri yol açar?
8 B) Çevre direnci maksimumdur. A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III
C) Büyüme hızı maksimumdur. D) II ve III E) I ve III

9
D) Popülasyon içine göçler olmuş olabilir.
10
E) Genç birey sayısı fazladır.
11
12
9. Bir tatlı su ekosistemindeki kirlenmenin mevsimlere
13 7. Bir fare popülasyonu 3 ayrı gruba ayrılmış ve gruplar göre değişimi aşağıdaki grakte verilmiştir.
farklı ortamlarda yaşamaya bırakılmıştır. Yapılan göz-
14 Kimyasal kirlenme
lemler sonucunda tablodaki veriler elde edilmiştir.
15
FARE Yaşama Besin
Sonuç
POPULASYONU alanı miktarı
16
Başlangıçta
17 üreme hızı art-
I Geniş Sabit mış, sonra dı-
şa göç gerçek-
18 leşmiştir.
Kış İlkbahar Yaz Sonbahar
Önce üreme
19 hızı sonra da
II Sınırlı Bol
ölüm hızı art-
mıştır. Bu tatlı su ekosisteminde, kimyasal kirlenmeye bağ-
Üreme hızı ol- lı olarak, alabalık popülasyonunun birey sayısında
Her gün
III Sınırlı dukça düş-

azaltılmış
müştür.
nasıl bir değişim aşağıdakilerden hangisinde doğru
gösterilmiştir?
Bu gözlemler ve yapılan çalışma ile ilgili aşağı-daki-
lerden hangisi söylenemez? A) Birey sayısı B) Birey sayısı
A) Bu çalışmada, yaşama alanı ve besin miktarının po-

pülasyon büyümesine etkisi incelenmiştir.
Kış İlkbahar Yaz Sonbahar Kış İlkbahar Yaz Sonbahar
B) Geniş bir yaşam alanında, sabit besin olması dışa
göçe neden olmuştur.
C) Popülasyon büyüklüğü arttıkça çevre direnci azal-
mıştır.
Kış İlkbahar Yaz Sonbahar Kış İlkbahar Yaz Sonbahar
D) Sınırlı bir yaşam alanında, besin sıkıntısının olması

E) Birey sayısı
çiftleşme davranışını olumsuz etkilemiştir.
E) II numaralı popülasyon, ölüm hızındaki artışla den-
gelenmiştir.
Kış İlkbahar Yaz Sonbahar
142 1D 2B 3E 4B 5A 6B 7C 8D 9C
1. Tabloda a, b ve c insan popülasyonlarındaki bireylerin 3. Grakte bir göl ekosisteminde bitkisel plankton sayısının 1
yaş gruplarına göre dağılımı verilmiştir. mevsimlere göre değişimi verilmiştir. 2
Yaş Dağılımı (%) Birey Sayısı 3
Populasyonlar
0 - 13 14 - 30 31 - 44 45 - .....
4
a 5 30 20 45
Plankton
15 40 30 15 5
b
c 15 35 25 25 Mineral
6
Mevsimler
Kış İlkbahar Yaz Sonbahar 7
Tabloyla ilgili,
I. a popülasyonundaki bireylerin yarısı popülasyonun 8

Grakle ilgili,
büyümesinde etkili olabilir.
I. Plankton yoğunluğunun kışın artmamasının nedeni 9
II. b popülasyonunda bireylerin % 15’i popülasyonun
suyun sıcaklığı olabilir.
büyümesinde doğrudan etkili değildir. 10
II. Yaz aylarındaki plankton gerilemesinin nedeni aza-
III. a popülasyonunun büyüme hızı, b popülasyonunun lan mineral miktarı olabilir. 11
büyüme hızından düşüktür.
III. Mineral maddelerin artması plankton yoğunluğunu 12
ifadelerinden hangileri doğrudur? her zaman olumlu etkiler.
13
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III ifadelerinden hangileri doğrudur?
14
D) I ve III E) II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
16
17
18
4. Bir ekosistemde daima ortak yaşayan iki ayrı türün birey 19

sayısı değişimi aşağıda gösterilen grakte verilmiştir.
Birey sayısı

A türü
2. Çevre direncinin etkisi ile popülasyon büyüklüğü artıp B türü
azalabilir.
Birey sayısı
t (zaman)
A ve B türleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi

yanlıştır?
Zaman
I II III IV V
A) Her ikisi de ototrof ve kök sistemi gelişmiş organiz-
Göl ekosisteminde hayvansal planktonlarla beslenen malardır.
bir balık popülasyonuna ait grakte, çevre direncinin B) Birbirleriyle madde alışverişi yaparlar.
büyümeye olumsuz etkisinin görüldüğü ilk zaman C) Aynı habitat içinde bulunurlar.
aralığı hangisinde verilmiştir? D) Mutualist yaşıyor olabilirler.
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Birbirlerinden ayrılırlarsa her iki tür de zarar görebilir.
143
5. Başlangıçta belirli birey sayısına sahip olan parazit bir 7. Büyüklükleri eşit olan X ve Y popülasyonlarında,
1
bakteri kolonisinin bulunduğu ortama, glikoz ve maltoz I. Genç bireyleri (0 – 15 yaş)
2 ekleniyor. Bakterilerin birey sayısı değişimi grakteki gibi
II. Ergin bireyleri (15 – 40 yaş)
oluyor.
3 III. Yaşlı bireyleri (40 – 60 yaş)
Bakteri sayısı göstermektedir.
4
5 X Y
Birey sayısı Birey sayısı
6
Zaman
t1 t2 t3 t4 t5
7
8 Grakle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Yaş dağılımı Yaş dağılımı

I II III I II III
9
A) Bu bakteri türü endospor oluşturarak çevre direncinin
Grakte X ve Y popülasyonları ile ilgili aşağıdaki ifa-
10 olumsuz şartlarına uzun süre dayanabilir.
delerden hangisi söylenemez?
B) t1 – t2 aralığında, kaptaki glikoz miktarı azalmıştır.
11
C) t4 – t5 aralığında besin yetersizliği ortaya çıkmış ola- A) X popülasyonunda, üreme döneminde olan birey sa-
12 bilir. yısı, Y popülasyonundakinden daha fazladır.
13 D) t2 – t3 aralığında ortama maltozu sindiren enzimin B) Her iki popülasyonda da II. bölgedeki bireyler popü-
eklenmiş olabilir. lasyon büyümesini artırıcı yönde etki edebilir.
14
E) t5 anında popülasyonun yok olmasının nedeni atık C) X popülasyonu büyüyen bir popülasyondur.
15 ürünlerin birikmesi olabilir.
D) Y popülasyonundaki yaşlı birey sayısı X popülasyo-
16 nundakinden fazladır.
17 E) Y popülasyonu yaş dağılımı bakımından dengeli bir

popülasyondur.
18
19
6. Dengedeki bir dağ keçisi popülasyonunda,

– ‹klim koşullarının olumsuz etkisi
8. Popülasyon büyümesi ile ilgili,
– Besin yetersizliği
I. Hiçbir popülasyon bulunduğu ortamda sınırsız çoğa-
– Alan daralması
lamaz.
durumlarının oluşması,
II. Popülasyon taşıma kapasitesine yaklaştıkça çevre-
I. ‹çe göçün başlaması sel tepkiler artar.
II. Birey sayısının azalması
III. Çevre direnci arttıkça doğum oranı azalabilir.
III. Üremenin hızlanması
IV. Bir popülasyon doğada tek başına yaşayamaz.
IV. Bireylerde kalıtsal çeşitliliğinin artması
olaylarından hangilerine sebep olabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) I ve IV C) II ve III
D) III ve IV E) I, III ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
144 1D 2D 3C 4A 5A 6B 7A 8E
1. Aynı türe ait farklı renklerdeki farelerden 150’şer tane 3. 1

Yıl Koyun sayısı
alınarak bir adaya bırakılıyor. Her iki yılda bir fare sayı- 2
1814 6
ları belirlenerek tabloya aktarılıyor.
1824 42
3
Yıllar 1834 630
2. 4. 6. 8. 10.
Fareler 1874 1500 4
Beyaz 100 80 75 60 2 1894 1480
5
Sarı 100 100 110 90 100
Gri 100 120 140 160 180 Bir adaya 1814 yılında bırakılan koyunların sayısının yıl- 6
lara göre değişimi tabloda verildiği gibi olmuştur.
Tablodaki verilerle ilgili aşağıdakilerden hangisi 7
doğrudur? Bu popülasyonla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
söylenemez? 8
A) 10. yıl sonunda toplam fare sayısı değişmemiştir.
A) 1824 yılına kadar popülasyon, kuruluş fazındadır. 9
B) Adadaki koşullara adaptasyonu en iyi olan gri fare-
B) 1824 ile 1874 yılları arasında logaritmik artış gerçek- 10
lerdir.
leşmiştir.
C) Sarı fareler zamanla adada baskın tür haline gelmiş- 11
tir. C) 1874’ten sonra popülasyon dengelenmiştir.
12
D) Beyaz fareler, adadaki koşullara uyum sağlayabil- D) 1814 – 1824 yılları arasında, popülasyon için çevre
mişlerdir. direnci düşüktür. 13
E) Beyaz fareler 10. yıl sonunda yok olmuşlardır. E) 1894’ten sonra koyun sayısı kesinlikle artacaktır. 14
15
16
17
18
19
2. İki yönlü besinlerin alışverişine olanak sağlayan bitki

kökleri ve funguslar (mantarlar) arasındaki simbiyotik

ilişki mikoriza adını alır. Mikorizada şemadaki durum
gözlenir: 4. Bir ekosistemde,
Bitki → Geyik → Aslan

Bitki kökü
besin zincirinde, belirli bir süre sonra geyik avı yasa-
Fosfor Azot Karbonhidrat ğı kalkarsa aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmez?
Fungus A) Bitki popülasyonu olumlu etkilenir.

B) Aslan popülasyonunda bireyler arası rekabet artar.
Mikoriza, aşağıdaki kavramlardan hangisine örnek C) Ekosistemdeki diğer otçul hayvanların sayısı artar.
gösterilebilir? D) Aslan popülasyonundaki bazı bireyler başka bir yere
göç edebilir.
A) Süksesyon B) Komensalizim C) Baskın tür
E) Geyik popülasyonundaki bireyler arasında rekabet
D) Mutualizim E) Amensalizim
artar.
145
5. Bir tavşan popülasyonuna ait grak verilmiştir. 7. Eşit sayıda birey içeren üç grup fare popülasyonu ile ya-
1
pılan deneylerden aşağıdaki bilgiler elde edilmiştir.
Birey sayısı
2
1. Deney 2. Deney 3. Deney
3 Günlük 250 g Günlük 250 g Sınırsız besin
besin veriliyor. besin veriliyor. veriliyor.
Zaman
4 I II III IV V VI
Populasyon Populasyon Populasyon
büyüyor. büyüyor. büyüyor.
5 Grakteki sayısal değişimle ilgili aşağıdaki yorum-
Yiyecek sıkıntısı Yiyecek sıkıntısı Göç
lardan hangisi yapılamaz?
6 başlıyor. başlıyor. engelleniyor.
A) II. zaman aralığında doğum oranı ölüm oranından Göç oluyor. Göç engelleniyor. Alan kısıtlanıyor.
7
fazladır.
Populasyon Doğum oranı Ölüm oranı
8 B) IV. zaman aralığının başlangıcında çevre direnci mi- dengeleniyor. düşüyor. artıyor.
9 numumdur.
Populasyon Populasyon
dengeleniyor . dengeleniyor.
C) I. zaman aralığında üreme öncesi birey sayısı hızla
10
artmaktadır.
11 D) VI. zaman aralığında popülasyon ortadan kalkmıştır. Yapılan deneylerden,
E) V. zaman aralığında topraktaki mineral miktarı azal- I. Doğum oranının azalması popülasyonların yok ol-
12
mış olabilir. masına neden olur.
13 II. Popülasyonun dengelenmesi için mutlaka göçlere
ihtiyaç vardır.
14
III. Habitattaki darlık popülasyonu etkilemez.
15
IV. Besin miktarı doğum oranı üzerinde etkilidir.
16 sonuçlarından hangilerine ulaşılabilir?
6. Grakte bir bölgedeki söğüt ağaçları ve bu ağaçlar üze-
17 rinde yaşayan bir kuş türü sayısının zamana bağlı deği- A) Yalnız I B) Yalnız IV C) II ve IV
şimi gösterilmiştir. D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
18
Birey sayısı
19
t (zaman)
t1 t2
: Söğüt ağacı : Kuş
8. ‹ki karabatak türü aynı biyotopta birbirleriyle herhangi bir
rekabete girmeden yaşamlarını sürdürürler. Aynı yerde
yuvalanır, aynı sularda avlanırlar. Ancak biri derindeki,
I. t2 de ağaç sayısının artması, kuşların barınma ve ço-
diğeri ise yüzeydeki balıklarla beslenir.
ğalma şansını artırır.
Bu iki tür karabatağın rekabete girmemesi, aşağıda-
II. t1 de ağaçların kesilmesi ya da yanması ile kuşların
kilerden hangisinin farklılığı ile sağlanmıştır?
bir kısmı başka bir bölgeye göç etmiş olabilir.
III. Söğüt ağacı ile kuşlar aynı anda artmaya başlar. A) Besin çeşitlerinin
B) Habitatlarının
C) Ekosistemlerinin
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Kromozom sayılarının
D) I ve II E) II ve III E) Ekotonlarının
146 1B 2D 3E 4E 5D 6D 7B 8A
1. Doğal ortamlarda ekosistemlerin kesişme bölgelerine 3. Bir böcek popülasyonu sıcak mevsimlerde maksimum 1
ekoton denir. Örneğin su ekosistemi ile kara ekosistemi üreyebildiği halde, soğuk ortamlarda aniden yok olmaya 2
arasındaki bataklık bölgesi bir ekotondur. başlıyor.
3
Üç farklı ekosistemin oluşturduğu ekotonlar şekilde gös- Bu böcek popülasyonunun bulunduğu ortamın sı-
terilmiştir. caklığı soğuktan başlayarak t1 anına kadar artırılı- 4
yor. t1 anında sıcaklık aniden düşürüldüğüne göre,
X ekosistemi bu popülasyonun birey sayısındaki değişimini gös- 5
Y ekosistemi
a b c
teren grak aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
6
d
e g A) Birey sayısı B) Birey sayısı C) Birey sayısı 7
h
Z ekosistemi 8
9
Bu ekosistemler ve oluşturdukları ekotonlarla ilgili t1 Zaman t1 Zaman t1 Zaman
aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
10
D) Birey sayısı E) Birey sayısı
11
A) a bölgesindeki tür çeşidi b bölgesindeki tür çeşidin-
den az olabilir. 12
B) e bölgesinin iklimi, X ve Z ekosistemlerinin iklim 13
özelliklerine benzer. t1 Zaman t1 Zaman
14
C) c bölgesinde yaşayan canlı sayısı, b bölgesinde ya-
şayan canlı sayısından azdır. 15
D) g bölgesinde madde dönüşümü a bölgesinden hızlı 16
olabilir.
17
E) b bölgesindeki rekabet, h bölgesindeki rekabetten
daha fazla olabilir.
4. Aynı ekosistemde yaşayan ve biri diğerini yiyerek besle-
18
nen iki hayvan popülasyonunun birey sayılarındaki de-
ğişimi grakte gösterilmektedir. 19
Birey sayısı
150

Sincap
100
Tilki
2. Aşağıdakilerden hangisi komünite ile ilgili yanlış bir 50
t (Zaman)
ifadedir?
A) Bir yaşama birliğini oluşturan bireyler aynı miktarda

Grakle ilgili,
DNA içerirler.
B) Bir yaşama birliğini oluşturan popülasyonlar etkile- I. Her iki popülasyonun da habitattaki taşıma kapasite-
şim halindedir. leri aynıdır.
C) Bir yaşama birliğine cansız çevrenin eklenmesiyle II. Her iki popülasyonda birbirinin sayısını etkilemektedir.
ekosistem oluşur. III. Tilkiler yok olursa, sincapların sayısı 150’yi aşabilir.
D) Su ve kara olmak üzere iki çeşit yaşama birliği var- ifadelerinden hangileri doğrudur?
dır.
E) Belirli bir alanı işgal eden birden fazla popülasyon-
dan oluşurlar. D) II ve III E) I, II ve III
147
5. Büyüme hızı 7. Yeryüzünden alınan bir kesitte, çeşitli ekosistemlerin ve-

1
rimlilikleri (üreticilerin mg/m2 türünde besin üretim mik-
2 tarları) gösterilmiştir.
t1 t2 t3 t4
3 Zaman 0.5 mg 0.5 — 3 mg 3 — 10 mg 10 — 25 mg
5 Büyüme hızı – zaman graği yukarıdaki gibi çizilen

Çöl otlak nemli tarım
bir popülasyon ile ilgili, orman alanı
6 göl
I. t1 ve t2 aralığında birey sayısı artmaktadır.
7 II. t2 aralığının sonunda popülasyon taşıma kapasitesi- Verilen ekosistemle ilgili,
8 ne ulaşmış olabilir.
I. Verimi en düşük ekosistemler ile verimi çok yüksek
III. t4 aralığında popülasyon negatif artış evresindedir. olan ekosistemler yan yana bulunabilir.
9
IV. t2 ve t4 aralığında ölüm oranı ve dışa göç, doğum II. En yüksek verim elde edilebilen alanlar tarım alanı
10 oranı ve içe göçten fazladır. olarak kullanılır.
11 ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir? III. Orman ekosistemleri çöl ekosistemlerinden daha ve-
rimlidir.
12 A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve II
D) II ve III E) III ve IV ifadelerinden hangileri doğrudur?
13
15
16
17
18 8. Grakte, bir ekosistemde bulunan beş bitki türünün, 40

yıl önceki birey sayıları I ile, günümüzdeki birey sayıları
19
II ile gösterilmektedir.
Birey sayısı Birey sayısı

6. Yaprak bitleri bitki yaprakları ile beslenir. Kırmızı karınca-

lar yaprak bitlerini besin olarak kullanır. Siyah karıncalar
ise yaprak bitlerini besleyerek onların ürettiği salgılarla Bitki türleri Bitki türleri
P RS T V P RS T V
ihtiyaç duyduğu şekerli maddeleri karşılar. I II
Buna göre,
Grakte değişimleri verilen bitki türlerinden hangisi
I. Siyah karıncalar ile yaprak bitleri arasında av-avcı süksesyona örnektir?
ilişkisi vardır.
II. Kırmızı karınca sayısındaki artış, bitki populasyonu- A) P türünün II. grakte azalması
nu olumlu etkiler. B) I. grakteki S türünün yerini II. grakte R türünün al-
III. Siyah karıncaların artması kırmızı karıncaları azaltır. ması
ifadelerinden hangileri doğrudur? C) S türünün yoğunluğunun azalmış olması
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) V türünün II. grakte yoğunluğunun değişmemesi
D) I ve II E) I, II ve III E) T ile P türünün II. grakte büyüklüklerinin eşitlenmesi
148 1C 2A 3C 4D 5C 6B 7E 8B
1. Ortak yaşayan iki canlı birbirinden ayrıldıklarında her 4. Tatlı su kaplumbağalarının kabuklarında su yosunları 1
ikisi de zarar görmektedir. Ayrıldıktan sonra I. canlının yaşar. Kaplumbağa güneşlenmek için su yüzüne çıktı- 2
polimer organik besin ve oksijen bulunan ortamda, II. ğında su yosunlarının fotosentez hızı artar.
canlının ışıklı ve inorganik maddelerce zengin ortamda 3
Özellikleri verilen iki canlı arasındaki ilişkiye benzer
ayrı yaşayabildikleri gözlenmiştir.
bir ilişki, 4
Bu iki canlının beslenme şekli aşağıdakilerden han-
I. Palyaço balığı deniz anemonunun uzantıları arasın- 5
da saklanarak korunurken, anemona zarar veren ke-
lebek balıklarını kovalar. 6
I II
II. Yeşil su poliplerinin iç deri hücrelerinde yaşayan alg- 7
A) Ototrof Parazit
ler, polipten karbondioksit alır, ona besin ve oksijen
B) Otçul Kemoototrof verir. 8
C) Etçil Saprot III. Bazı mercan balıkları deniz hıyarının arka ucunu ba- 9
D) Heterotrof Fotoototrof rınak olarak kullanır.
10
E) Parazit Fotoototrof örneklerinden hangilerinde de görülür?
11
13
2. Amip, fagositozla aldığı bir su yosununu kofulu için- 14
de sindirmeden tutup yalnızca inorganik maddeler-
den oluşan bir ortamda yaşamını sürdürürse, aşa- 15
ğıdaki hangi beslenme şekline örnek gösterilebilir?
16
A) Mutualizm B) Kommensalizm 5. Bir karaca popülasyonunda erkek ve dişilerin yıllara
göre ölüm oranları grakte gösterilmiştir. 17
C) Holozoik D) Çürükçül
18
E) Parazit Ölüm oranı (%)
90 Dişi 19
75 Erkek
60
45
30

15
3. Çeşitli canlı türlerinin aralarındaki yaşam şekilleri aşa- 0 2 4 6 8 10 12 14
Yıl
ğıda verilmiştir:
I. Yoncanın köküne tutunarak yaşayan, renksiz cana-
gisine ulaşılamaz?
var otu
II. Badem ağacının gövdesine tutunan, yeşil renkli A) 2. yılda dişilerin yaşama şansı daha yüksektir.
ökse otu
B) Popülasyon bireylerinin maksimum yaşam süresi 14
III. Liken birliğindeki algler
yıldır.
IV. Alyuvarda çoğalan plazmodyum
C) 10. yıldan sonra erkek ve dişilerin sayılarındaki azal-
Bu yaşam şekillerindeki canlılardan hangileri, glikoz ma oranı çok artmıştır.
moleküllerini birlikte yaşadıkları canılardan hazır ola-
D) 6. yılda erkek ve dişilerin yaşama oranı hemen he-
rak alamazlar?
men eşittir.
A) I ve II B) I ve III C) II ve III E) 4. ve 8. yaşlarda dişilerin ölüm oranları birbirinden
D) I ve IV E) I, II ve IV farklıdır.
149
6. Aşağıda bazı yörelerin canlıları verilmiştir. 8. Yeterli miktarda inorganik madde bulunduran üç ayrı
1
I. Ceyhan Nehri’ndeki balıklar kaba K ve M canlıları şekildeki gibi konularak bu canlıla-
2 rın yaşama ve çoğalmaları izleniyor. I. ve II. kaplardaki
II. Toroslar’daki karaçamlar
canlılar yaşamlarını sürdürdükleri halde, III. kapta bulu-
3 III. Amik Ovası’ndaki böcekler
nan canlı bir süre sonra ölüyor.
IV. Ankara’daki insanlar
4
V. Akdenizdeki makiler Işık Işık Işık
5
Bunlardan hangileri birer popülasyon örnekleridir?
K canlısı K canlısı M canlısı
6 A) Yalnız II B) Yalnız III C) II ve IV M canlısı
D) I, III ve IV E) II, IV ve V I II III

7
8
Bu canlılarla ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yan-
9 lıştır?
10 A) M canlısı hiçbir ortamda özümleme yapamaz.

11 B) M canlısı kemosentetik olamaz.
C) K ve M canlıları arasında yararlı bir birliktelik olabilir.
12
D) Her iki canlıda da enzim sentezi vardır.
13 7. Bitki zararlıları ile mücadele edilirken kimyasal ilaçlar E) K canlısında klorol bulunabilir.
yerine, bu zararlılarla beslenen başka canlılardan fay-
14
dalanılmaktadır.
15 Bir bitki zararlısı olan yaprak bitleri, kırmızı karıncalar
16 tarafından besin olarak kullanılmaktadır. Yaprak bitleri
tarafından istila edilen elma ağaçlarının üzerine kırmızı
17 karıncaların bırakılmasıyla birlikte kimyasal ilaçlama da
yapıldığında, yaprak bitleri ile kırmızı karıncaların sayı-
18
sındaki değişim grakte gösterilmiştir. 9. Streptococcus feacilis bakterisi, arjinin aminoasidini
19 ornitin aminoasidine çevirebilir. Bu bakteri ile aynı or-
Birey sayısı
tamda bulunan E. coli bakterisi de ornitini alarak enzim
sentezinde kullanır.
Kırmızı karınca
Bu iki bakteri arasındaki ilişki,

Yaprak biti
Zaman I. Bir güve çeşidi ayva ağacında tozlaşmayı sağlarken,
yumurtalarını ayva çiçekleri üzerine bırakır ve güve
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? larvaları çiçek tohumları ile beslenir.
II. Bir tür balık, vantuzları ile köpek balığına tutunur ve

A) Yaprak biti ile kırmızı karıncalar arasında av-avcı
onun besin artıklarından yararlanır.
ilişkisi bulunmaktadır.
B) Yaprak bitlerinin yok olmasındaki tek etken kimyasal III. Sırtlanlar genellikle aslanların bulunduğu yerlerde
madde kullanımıdır. yaşar ve onları takip ederek avlarından artakalan yi-
C) Kırmızı karıncalar bu kimyasal maddeye karşı daya- yeceklerle beslenirler.
nıklı olup direnç kazanmışlardır. verilen canlılar arasındaki ilişkilerden hangisine
D) Kırmızı karıncaların tek besin kaynağı yaprak bitleri benzemez?
değildir.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
E) Kırmızı karınca sayısının artışı elma ağaçlarını
olumlu etkiler.
150 1D 2A 3C 4B 5B 6C 7B 8A 9A
1. Bir karınca türü, akasya ağacının nektar ve yaprakla- 4. X, Y, Z, T canlılarının bazı özellikleri şöyledir, 1
rını kullanmaktadır. Akasya ağacı, karıncanın üzerinde – X canlısı fotosentez yaptığı gibi hücre içi ve hücre 2
yaşaması için büyük ve oyuklu diken üretme ve besle- dışı sindirim de yapabilmektedir.
yici yaprak oluşturma gibi uyumlar geliştirmiştir. Akas- 3
– Y canlısı mutualist bir yaşam sürdürmektedir.
ya ağacı üzerinde yaşayan bu karıncalar, bitki yiyen – Z canlısı etçil beslenme şekline sahiptir. 4
böceklerin ve memeli hayvanların ağaca yaklaşmasını
– T canlısı üzerinde yaşadığı bitkiden su ve çözünmüş
engeller ve akasyaya gölge yapan diğer ağaçların yap- mineralleri alarak fotosentez yapar.
5
raklarını dökerler.
Bu canlılarla ilgili, 6
Buna göre, I. X canlısı azotça fakir topraklarda yaşayabilir. 7
I. Karınca ile akasya ağacı arasında mutualist bir bir- II. Bir termit türü ile sindirim kanalında yaşayan selüloz
liktelik söz konusudur. sindirici tek hücrelinin yaptığı birliktelik, Y canlısının 8
II. Karıncalar için insektisit (böcek öldürücü ilaç) kulla- birlikteliğine benzer. 9
nılması akasya ağacına da zarar verir. III. Z canlısının duyu, sinir, kas yapıları ve sindirim sis-
temi gelişmiştir. 10
III. Karınca birinci dereceli tüketici canlıdır.
IV. T canlısı emeçlerini üzerinde yaşadığı bitkinin soy- 11
muk borularına gönderir.
açıklamalarından hangileri doğru olur?
A) I ve IV B) II ve III C) II, III ve IV
D) I, II ve III E) I, II, III ve IV 14
15
2. Bir gölde yaşayan otçul balık sayısının hızla azaldığı
belirlenmiştir. 16
Bu durumun önlenmesinde,
5. Tam parazit bitkilerden küsküt otu, yaşam ortamının uy- 17
gun olduğu şartlarda 1. grakteki gibi bir gelişme gös-
I. Birinci tüketici olan balıkları yiyen, balıkçıl deniz kuş- termektedir. 18
larının sayısını artırmak
19
II. Ortama mineral madde ekleyerek üretici sayısının Gelişme Gelişme
artmasını sağlamak
III. Suyun ötok hale gelmesini sağlamak

faaliyetlerinden hangileri yapılabilir?
Zaman Zaman
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III t
1. 2.
2. grakteki gibi bir gelişme göstermesi için t anın-

dan sonra küsküt otu,
3. Bir göl ekosisteminin kıyı bölgelesinde bulunan iki I. Konak bitkinin stomalarından oksijen alamamıştır.
böcek türünün birarada yaşayabilmesi için öncelikle
II. Emeçleri zarar görmüştür.
aşağıdakilerden hangisi olmalıdır?
III. Konak bitki ölmüştür.
A) Farklı besinlerle beslenmeli IV. Fotosentez yapamamıştır.
B) Adaptasyon yetenekleri farklı olmalı durumlarından hangisi gerçekleştirmiş olabilir?
C) Mutasyona uğrama hızları farklı olmalı
D) Birbirleri ile rekabet etmeli A) Yalnız I B) II ve IV C) II ve III
E) Üreme hızları farklı olmalı D) I ve IV E) II, III ve IV
151
6. Bir ekosistemde bulunan kilittaşı tür, 8. Salgın hastalığın, iç ve dış göçlerin olmadığı, doğum
1
I. Denitrikasyon bakterisi oranı değişken olan bir popülasyonun büyüme eğrisi
2 aşağıda belirtilmiştir.
II. Karnivor hayvan
3 III. Omnivor hayvan
Birey sayısı
4 canlılarından hangileri olamaz?

5
6
Zaman
I II III IV V
7
8 Grakteki hangi zaman aralığında doğum oranının

ölüm oranından az olduğu söylenebilir?
9
10
11
12
13
14
15 9. Grakte sınırlı miktarda besin içeren aynı kültür ortamın-

7. Bazı yengeçlerin solungaçlarına tutunarak yaşayan yas-
daki iki farklı paramesyumun (P. aurelia ve P. cauda-
16 sı solucanlar, yengeçlerden besin alarak fayda sağlar-
tum) zamana bağlı büyüme eğrisi görülmektedir.
ken bu ilişkiden yengeç etkilenmez.
17
Verilen yengeç ve solucanlar arasındaki ilişki aşa- Birey sayısı
18
ğıdaki graklerden hangisinde doğru olarak göste- 64
19 rilmiştir? 32
P. aurelia
16
: Yengeç : Yassı solucan 8

4
A) Birey sayısı B) Birey sayısı 2 P.caudatum
Zaman (gün)
1 2 3 4 5
Bu iki paramesyumla ilgili,

t t
I. Besin rekabetini P. aurelia kazanmıştır.
II. P. caudatumun üreme hızı, P. aurelia’nınkinden ya-
vaştır.
III. 2. güne kadar P. caudatum, P. aurelia’nın metabolik
artıklarından olumsuz etkilenmemiştir.
t t
IV. 4 ve 5. günlerde, her iki tür için de çevre direnci ay-
E) Birey sayısı
nıdır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III

t D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
152 1E 2B 3A 4D 5C 6A 7C 8D 9D
TEST 1 Nükleik Asitler – Protein Sentezi 74 BÖLÜM
1. Aşağıda hasarlı bir DNA bölümü görülmektedir. 4. Çok hücreli bir canlının tüm hücrelerindeki DNA’nın ni- 1
teliği ve niceliği aynı olmasına rağmen, farklı hücrelerde 2
T farklı mRNA’lar üretebilir.
G G
G
3
S G
G Farklı mRNA’ların üretilmesi,
A
4
T I. Üretilecek enzim çeşitlerini,
S 5
A II. Hücrelerin kullanabileceği toplam amino asit çeşidi
sayısını, 6
Hasarın tamir edilip DNA’nın kendisini bir kez eşle- III. Sentezlenecek hormon çeşitlerini,
mesi için kullanılacak sitozin miktarı ne kadardır? 7
verilenlerden hangilerini değiştirir?
A) 15 B) 12 C) 8 D) 6 E) 3
8
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III
10
11
2. Nükleotid sayıları aynı olan iki farklı DNA molekü- 12

lünde, tüm nükleotid çeşitleri eşit sayıda olduğuna
13
göre, aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenir?
14
A) Gen sayıları aynıdır.
B) Aynı dokuya aittirler. 15
C) Sentezledikleri tüm protein çeşitleri aynıdır.
5. Bir mRNA molekülü üzerindeki toplam nükleotid
sayısı biliniyorsa aşağıda verilenlerden hangisi de 16
D) Hidrojen bağlarının sayısı aynıdır. bilinir?
17
E) Aynı canlıya aittirler.
A) Sentezlettireceği proteinin yapısında bulunan amino
18
asit çeşitleri
B) Polizomu oluşturacak ribozom sayısı 19
C) Sentezlendiği DNA molekülünün toplam nükleotid
sayısı
D) Sentezlettireceği protein çeşidindeki amino asit sayı-
NÜKLEİK ASİTLER – PROTEİN SENTEZİ

sı
E) Sentezlettireceği proteindeki amino asitlerin dizilimi
3. Yapısında 1000 riboz şekeri, 400 Adenin, 200 G, 200

Sitozin nükleotidi bulunan bir mRNA molekülüyle
ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi söylene-
mez?
A) Yapısında toplam 1000 fosfat bulunur.

B) Yapısında toplam 1000 glikozit bağı bulunur. 6. 3000 nükleotidlik bir DNA molekülünün yarısının
C) Yapısında 999 fosfodiester bağı bulunur. açılmasıyla sentezlenen protein molekülünün yapı-
D) Yapısında 400 Urasil nükleotidi bulunur. sında en fazla kaç çeşit amino asit bulunur?
E) Sentezi DNA tarafından gerçekleştirilir. A) 20 B) 45 C) 64 D) 250 E) 750
153
BÖLÜM Nükleik Asitler – Protein Sentezi
7. Bir insanın vücut hücresinde sentezlenen bir A pro- 9. Bir A proteininin sentezi sırasında kullanılan mRNA’daki
1
teininin çok miktarda üretilmesi sırasında, nükleotid sayısı bilinmektedir.
2 I. Aynı mRNA Bu bilgi kullanılarak A proteini hakkında,
3 II. İlgili enzimler I. Hücredeki üretilme miktarı
III. Metionin amino asidi II. Sahip olduğu amino asit sayısı
4
III. Şifreyi veren gendeki nükleotid sayısı
IV. Aynı tRNA çeşitleri
5
verilenlerden hangilerine ulaşılamaz?
moleküllerinden hangileri tekrar tekrar kullanılabi-
6
lir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
7 A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III
10
11 10. Bir bakteriyofaj çoğalırken, bakteriye ait,

I. Amino asit
12
II. DNA
13
III. ATP
14
8. Nükleik asitlerde şifre dönüşümünü gösteren bir şema IV. Nükleotid
15 verilmiştir.
moleküllerinden hangilerini kesinlikle kullanır?
16
TTT
2. zincir D) II ve IV E) I, III ve IV
17
1. zincir
18 AGG  (kalıp iplik)
III
19
 mRNA
II
11. Bakterilerde, üç ayrı enzim kullanılarak A maddesinden

I IV D maddesinin oluşumu, aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

 U CC 
tRNA tRNA tRNA Gen 1 Gen 2 Gen 3
Enzim 1 Enzim 2 Enzim 3

Numaralı yerlere aşağıdakilerden hangileri gelmeli-
dir? A B C D
I II III IV
___ ___ ___ ___
C maddesini elde etmek isteyen bir biyolog, hangi
A) UGG UGG UUU UUU
enzimi sentezleyemeyen mutant bakteri kullanmalı-
B) AGG AGG AAA TTT
dır?
C) UCC UCC AAA UUU
A) Enzim 1 ve Enzim 2 B) Yalnız Enzim 1
D) AGG TGG AAA AAA
C) Yalnız Enzim 3 D) Enzim 2 ve Enzim 3
E) AGG AGG AAA AAA E) Yalnız Enzim 2
154 1B 2D 3D 4C 5D 6A 7E 8E 9A 10 E 11C
1. Bir bitki hücresinde bulunan, 4. Bir bakteriyofaj çeşidindeki üç farklı durum aşağıda ve- 1
I. Çekirdek rilmiştir.
2
II. Mitokondri I. bakteriyofaj; İşaretli fosfat molekülü taşıyan DNA mo-
lekülüne 3
III. Kloroplast
II. bakteriyofaj; İşaretli amino asit içeren protein kılıfa 4
IV. Ribozom
III. bakteriyofaj; Fosfat ve amino asitleri işaretlenmemiş
yapılarından hangilerinde translasyon gerçekleşe- 5
olan DNA ve protein kılıfa
mez?
sahiptir. 6
• I ve II. bakteriyofajlar ayrı ayrı normal bakterilerin 7
D) I, II ve III E) II, III ve IV içinde
8
• III. bakteriyofaj ise amino asitleri işaretli bakterilerin
içinde çoğalmaya bırakılıyor. 9
Bu bakteriyofajların hangilerinin çoğalması ile olu-
10
şan yeni virüslerde işaretli moleküllere rastlanmaz?
11
D) Yalnız III E) II ve III 12
13
2. Bir proteinin senteziyle ilgili şifreyi taşıyan genin
14
nükleotid sayısı, o protein için aşağıdakilerden han-
gisini belirlemede yeterli olmaz? 15
A) Senteze katılan amino asit sayısı
16
B) Açığa çıkan su miktarı
5. Bir bakteri türüyle yapılan üç deney aşağıda gösterilmiş- 17
C) mRNA’daki kodon çeşitlerinin sayısı
tir.
D) Peptit bağlarının sayısı 18
E) Sentezde kullanılan tRNA’lardaki antikodon sayısı Kimyasal X amino
– Basit kültür ortamı + + Gelişme var. 19
madde asidi
Kimyasal X amino
– Basit kültür ortamı + +
madde asidi Gelişme var.
+ Vitamin + Mineral

– Basit kültür ortamı + Kimyasal madde Gelişme yok.
Deney sonucundaki gözlemlere göre,
I. Kimyasal madde bakterilerin gelişimini hızlandırmış-

3. DNA molekülü ile ilgili,
tır.
I. Kod çeşidi sayısı = Amino asit çeşidi sayısı
II. Kimyasal madde bireylere besin kaynağı olmuştur.
II. Kod çeşidi sayısı > Amino asit çeşidi sayısı
III. Kod çeşidi sayısı = Kodon çeşidi sayısı III. Kimyasal madde X amino asidinin sentezini sağla-
yan genleri bozmuştur.
IV. Kod = 3 Nükleotid
bilgilerinden hangileri doğrudur? yorumlarından hangileri bu bakteri için doğru olur?
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) III ve IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I, II ve IV E) II, III ve IV D) I ve II E) II ve III
155
6. Bir proteindeki amino asit çeşidi ve dizilişi bilinmi- 8. Bir bakteri, radyoaktif sitozin içeren kültür ortamında
1
yor, amino asit sayısı biliniyorsa, üretiliyor. DNA moküllerindeki bütün sitozinlerin işaret-
2 I. Genin nükleotid sayısı lenmesi sağlanıyor. Daha sonra normal sitozinli kültür
ortamına alınıyor, iki kez bölününceye kadar bekletiliyor.
3 II. mRNA’nın nükleotid dizilişi
III. Kodon sayısı Deney sonunda, kültür ortamındaki bakterilerin %
4 kaçının DNA’sının radyoktif sitozin içermesi bekle-
verilenlerden hangilerinin nicelikleri bilinir?
nir?
5
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
A) 10 B) 25 C) 50 D) 75 E) 100
9 7. ATP, ADP ve AMP moleküllerinin yapısı aşağıda sıra-

sıyla gösterilmiştir.
10 9. Protein sentezi ile ilgili olan aşağıdaki şemada,
11 X mRNA Ribozom
I.
12 Y Polipeptit
13
X ve Y yerine hangileri gelmelidir?
14 X Y
15 A) tRNA rRNA
II.
16 B) Gen tRNA
C) tRNA Enzim
17
D) Enzim DNA
18 E) DNA Gen
19 III.
Numaralı moleküllerin,
a – Bir nükleozit
10. Hem protein kılıfındaki amino asitlerin hem de
b – Monosakkarit
DNA’sındaki bazların azotları radyoaktif olan bir
c – Yüksek enerji fosfat grubu
bakteriyofaj, normal azotlu bakteri içinde çoğaldık-
d – Primidin bazı
tan sonra oluşan yeni bakteriyofajlarla ilgili,
harendirilen yapıları içerenler, aşağıdakilerin han-
I. Protein kılıarında radyoaktif azot bulunmaz.
a b c d II. İki bakteriyofajın DNA’sı radyoaktif azot taşırken, di-
_________ _________ _________ _________
ğerlerininki normal azotludur.
A) I, II ve III I, II ve III I ve II –
III. Bakteriyofajın kullandığı ATP’nin, adenin kısmında
B) I ve II – I I, II ve III radyoaktif azot bulunur.
C) I, II ve III II ve III II –
D) II ve III I ve III I, II ve III I
E) III – I ve II I, II ve III
156 1A 2C 3E 4B 5C 6C 7A 8C 9B 10 D
1. Bir siyanobakteri türünde DNA’nın kendini eşlemesi 4. Urasil bazını üretemeyen bir bakteri, urasil bazı bulun- 1
sırasında gerçekleşen olaylarla ilgili aşağıdakiler- mayan besi yerine alındığında protein sentezleyemiyor.
2
Bu bakteride protein sentezinin durmasının temel
3
nedeni aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
A) Enerji ihtiyacını karşılayabilmek için depoladığı mad-
4
deleri, lizozom enzimleri sayesinde parçalar. A) Mitokondride enzim yapılamaması
B) ‹ki zincir arasındaki zayıf hidrojen bağları koparılır. B) Ribozomların çalışmaması 5
C) Her iki zinciri de kalıp görevi yapar. C) DNA sentezinin durması 6
D) DNA polimeraz enzimi sayesinde yeni nükleotit zin- D) mRNA sentezinin durması
cirleri oluşur.
7
E) Amino asit eksikliği
E) Oluşan iki DNA’nın zincirlerinden biri eski, biri yeni 8
nükleotitlerden meydana gelir.
9
10
11
2. Bir protein sentezi sırasında hücrede, 5. Mutasyon sonucu sentezlenen bir proteinin amino asit
12
I. Enerji tüketimi dizisinde değişme ve sayısında artma olmuştur.
II. Amino asit miktarı Bu duruma; 13
III. Ribozom sayısı I. Kodona yanlış antikodon bağlanışı 14
IV. Su miktarı II. DNA’dan nükleotid kopması
15
yukarıda verilenler nasıl değişir? III. DNA’ya nükleotid eklenmesi
I II III IV verilenlerden hangileri neden olur? 16
A) Artar Azalır Değişmez Azalır
B) Artar Azalır Azalır Artar
D) I ve II E) II ve III 18
C) Azalır Artar Azalır Azalır
19
D) Değişmez Azalır Değişmez Artar
E) Artar Azalır Değişmez Artar

6. Bir araştırmacı laboratuvar ortamında, bir miktar DNA
3. DNA molekülü ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi ve RNA’yı ayrı ayrı hidroliz edip, hidroliz ürünlerini bir
yanlıştır? toplama kabında bir araya getiriyor.
Toplama kabındaki karışımla ilgili aşağıdakilerden

A) Eşlenme sonrası yapısına proteinlerin katılmasıyla hangisi kesin olarak doğrudur?
kromozomları oluşturur.
B) Toplam nükleotit sayısı ve adenin bazı sayısı verilir- A) Karışımın içerisinde en çok bulunan molekül sitozin
se zayıf hidrojen bağı sayısı hesaplanabilir. bazıdır.
C) DNA’nın eşlenmesi hücrenin bölüneceği anlamını B) RNA’daki guanin nükleotit sayısı DNA’dakinin iki ka-
taşır. tıdır.
D) DNA hidrolizi sırasında su oluşur. C) Riboz ve deoksiriboz sayıları eşittir.
E) Prokaryot hücrelerde DNA’nın mutasyona uğrama D) DNA’daki fosforik asit sayısı RNA’dakinden azdır.
olasılığı fazladır. E) Fosforik asit sayısı kadar organik baz vardır.
157
7. 300 adenin, 200 guanin nükleotit içeren normal azotlu 9. Bir vücut hücresinde bulunan altı ayrı genin işlevi aşa-
1
bir DNA molekülü, radyoaktif azot içeren bir ortamda bir ğıda gösterilmiştir. Bu hücrede Gen – 1 mutasyona uğ-
2 kez eşlendikten sonra oluşan DNA molekülleri, normal rayacak olursa, zehirli olan K maddesi oluşmaktadır. Bu
azotlu nükleotitler içeren ortamda bir kez daha eşleni- durumda K maddesi reaksiyonlar sonucu, zararsız olan
3
yor. P maddesine dönüşmektedir.
4
Bu durumla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene-
Gen - 1 Gen - 2 Gen - 3
5 mez?
Enzim - 1 Enzim - 2 Enzim - 3
6 A) Sonuçta 4 DNA molekülü oluşur. X Y Z T
7 B) Oluşan DNA’ların şifreleri birbirinin aynıdır.

C) Herbir DNA’da 998 fosforiester bağı bulunur. Gen - a Gen - b Gen - c
8
D) Ortamdan 4000 fosfat tüketilir. Enzim - a Enzim - b Enzim - c
9 E) 900 timin nükleotit kullanılır. K M N P
10
11 Eğer Gen – 1 ile birlikte Gen – a mutasyona uğrayacak

olursa, aşağıdakilerden hangisi gerçekleşebilir?
12
A) Ortamda Y maddesi birikir.
13
B) Değişim oğul döllere aktarılır.
14 C) Ortama X maddesi eklenirse reaksiyonlar devam
15 eder.
D) Hücre canlılığını kaybeder.
16
E) Gen – c görev yapamadığından, hücre için gerekli P
17 maddesi üretilemez.
18
19
8. Bir hücrede bulunan üç tRNA ve taşıdıkları amino asitler
şematize edilmiştir.
G C C
A U C U A G
tRNA
10. Bir DNA molekülünün toplam fosfat sayısını hesap-
lamak için,
I. Toplam pürin bazı sayısı
amino asit
II. Toplam hidrojen bağı sayısı ve bir çeşit nükleotit sa-
yısı
Bu hücrede, – – şeklinde bir tripeptidin sen-
III. Toplam gen sayısı
tezi için görev yapan DNA şifresi aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir? niceliklerinden hangilerinin bilinmesi yeterli değil-
dir?
A) AGU CCU ACG B) AGT CCT ACG
C) TCA GGA TGC D) UCA GGA UGC A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) CCT ACG AGT D) I ve II E) I, II ve III
158 1A 2E 3D 4D 5C 6E 7D 8E 9D 10 C
1. Nötr mutasyonlar canlıya yarar ya da zarar vermez. 3. DNA’nın iki zinciri arasındaki zayıf hidrojen bağlarının 1
Kodonlardaki birçok baz değişikliği protein yapısındaki belirli bir sıcaklık derecesinde kopmasına “DNA’nın de- 2
amino asit dizilimini değiştirmez. natürasyonu” denir.
3
Aşağıdaki grakte toplam nükleotit sayıları aynı olan üç
UCA UUU ACC CGU GGC
mRNA DNA molekülünün zamana bağlı denatürasyon sıcaklık- 4
1 2 3 4 5 ları gösterilmiştir.
5
Yukarıdaki mRNA’ya göre sentezlenen proteinde; Se- Denatürasyon sıcaklığı (°C)
6
rin, Fenilalanin, Tirozin, Arjinin ve Glisin amino asitle-
90
rinin sırayla bağlandığı gözleniyor. Meydana gelen bir 7
75 III
mutasyon sonucu bu mRNA’nın 2. ve 4. kodonlarındaki II
60 I 8
şifreler,
45
9
UCA UUC ACC CGG GGC 30
mRNA
1 2 3 4 5 15 10
Zaman
11
şeklinde değişmesine rağmen, bu hatalı mRNA‘dan sen-
tezlenen proteinde yine Serin, Fenilalanin, Tirozin, Arji- 12
nin, Glisin amino asitleri aynı sayı ve sırada birleşiyor. Numaralı DNA’larla ilgili aşağıdakilerden hangisi
13
doğru değildir?
Buna göre,
A) I. DNA’daki zayıf üçlü hidrojen bağlarının sayısı II.
14
I. Protein sentezi sırasında ribozomlar bozuk kodonla-
rı tanıyarak düzeltip okur. DNA’dakinden azdır. 15
II. DNA, mutasyonun tamirini yapmıştır. B) II. DNA’daki adenin ve timin nükleotitlerinin toplamı, 16
III. Bir amino asit birden fazla kodon tarafından şifrele- III. DNA’dakinden fazladır.
17
nebilir. C) III. DNA denatürasyonu, I. DNA’dan daha geç ta-
yorumlarından hangileri yapılabilir? mamlar. 18
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I. DNA’nın denatürasyonu tamamlaması için gerekli 19

D) II ve III E) I, II ve III sıcaklık miktarı III. DNA’nınkinden düşüktür.
G +C
E) III. DNA’daki oranı en düşüktür.
A +T

4. Proteinlerle ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yan-
lıştır?
2. Canlılar arasındaki akrabalık derecelerinin belirlen-
mesinde,
A) Proteinler her canlının kendine özgüdür.
I. DNA’da bulunan kod sayıları
B) Protein sentezi doğrudan DNA tarafından kontrol
II. mRNA moleküllerinin benzerliği edilir.
III. Hücrede bulunan tRNA çeşitleri C) 100 çeşit enzim sentezleyen bir hücre, 100 çeşit
ifadelerden hangileri kullanılabilir? mRNA kullanmıştır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Proteinler DNA’daki şifreye göre sentezlenir.
D) I ve III E) I, II ve III E) DNA, canlının fenotipini etkiler.
159
5. Melez bir DNA molekülü (N14N15) önce normal, sonra 7. Bir canlıda bulunan K ve M proteinlerinin yapısı aşağıda
1
ağır azotlu ortamda birer kez eşleniyor. gösterilmiştir.
2
Oluşan DNA’ların santrifüj tüpünde gösterimi
aa1
3 aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
aa6 aa2
4 A) B) C)
% 50 haf % 25 melez
% 75 melez aa1 aa2 aa3 aa4 aa5
5 aa5 aa3
% 50 ağır % 75 ağır
% 25 ağır
aa4
6
K proteini M proteini
7 D) E)
% 30 haf % 50 haf
% 30 melez
8 Bu proteinlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğru-
% 40 ağır % 50 ağır
9 dur?
10 A) Sentezlerini kontrol eden genlerdeki nükleotit sayıla-

rı aynıdır.
11
B) Sentezleri sırasında oluşan su miktarı aynıdır.
12 C) Amino asitlerinin bağlanma şekli aynıdır.
13 D) Sentezleri sırasında ribozoma amino asit taşıyan

RNA sayısı aynıdır.
14
E) Yapılarındaki peptit bağı sayıları aynıdır.
15
16
17
6. – Protein sentezi yapılırken mRNA üzerindeki ilk ko-
18 don AUG olup metionin amino asidine karşılık gelir.
– Stop kodonun (protein sentezini durdurucu şifre)
19
amino asit karşılığı yoktur.
– Protein sentezi tamamlandıktan sonra ilk kodona 8. Aşağıda verilen şekilde DNA’nın sadece bir bölümü ara-
karşılık gelen metionin bazen ayrılabilir ve protein sındaki hidrojen bağlarının koptuğu, ardından ortamdaki
kullanıma hazır hale gelir. ribonükleotidlerin kalıp ipliğin karşısında yer aldığı göz-
lenmiştir.
Protein sentezi ile ilgili verilenler dikkate alınırsa,
aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenemez? Kalıp olmayan
A C G
G C T iplik
T A
A) Metionin amino asidi farklı proteinlerin sentezinde
tekrar tekrar kullanılabilir.
B) Hiçbir proteinin yapısında metionin amino asidi bu- A T

lunmaz. C G A Kalıp iplik
T G C
C) mRNA’daki kodon sayısı ile proteinin yapısındaki

Bu durumun ardından hücrede sırasıyla aşağıdaki-
amino asit sayısı eşit değildir.
lerden hangileri sentezlenir?
D) Protein sentezlenirken mRNA’daki kodon sayısı ka-
dar tRNA çeşidi kullanılmayabilir. A) DNA – Protein B) RNA – Protein
C) Amino asit – RNA D) DNA – Amino asit
E) Başlatma kodonu olmadan protein sentezi gerçek-
leşmez. E) RNA – Amino asi
160 1B 2B 3E 4B 5A 6B 7C 8B
1. DNA moleküllerinde normal azot bulunan bakteriler, 3. Aşağıdakilerden hangisi, bir proteinin sentezinden 1
– Birinci bölünmelerini ağır azotlu ortamda sorumlu genin özelliklerine bağlı değildir? 2
– İkinci bölünmelerini normal azotlu ortamda
A) Proteinin yapısına katılan amino asitlerin çeşiti 3
– Üçüncü bölünmelerini ağır azotlu ortamda B) Protein sentezi sırasında açığa çıkan su sayısı
4
gerçekleştirmiştir. C) Amino asitlerin birbirine bağlanma şekli
D) Sentez sırasında görev yapan tRNA sayısı 5
İkinci ve üçüncü bölünme sonucu oluşan bakteriler-
den örnekler alıp santrifüj edilirse en çok kaç adet E) ifreyi ribozoma götüren RNA’daki nükleotit dizilimi 6
çökelme tabakası gözlenir?
7
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
8
9
4. Vazopressin ve oksitosin hormonları, 9 amino asitlik 10
peptit zincirleridir. Vazopressinin hedef organı böb-
rekler olup suyun geri emilimini sağlayarak vücuttaki 11
2. Bir hücrede, protein sentezine bağlı amino asit mikta- su miktarını ayarlar. Oksitosin hormonu ise dişilerde,
12
rının zamana bağlı değişim graği aşağıda verilmiştir. rahimdeki düz kasların kasılmasını uyararak doğuma
yardımcı olur. 13
Amino asit miktarı
Bu iki hormonun, amino asit sayısı aynı olmasına 14
rağmen farklı yapılara ve dolayısıyla farklı görevlere
sahip olmasında, 15
I. Yapılarındaki peptit bağı sayılarının farklılığı 16

t1 Zaman
II. Yapımlarında kullanılan tRNA çeşitlerinin farklılığı 17
III. ifreyi veren genlerdeki nükleotit diziliminin farklılığı
Bu olayla ilgili aşağıdaki graklerden hangisi çizi- 18
lemez? IV. Amino asitlerin birbirine bağlanma şekillerinin farklı-
19
lığı
A) Oluşan su miktarı B) Protein miktarı
V. Sentezlerinde görev alan mRNA’lardaki bitiş kodon-
larının farklılığı

durumlarından hangilerinin etkisi olabilir?
t1 Zaman t1 Zaman A) I ve III B) II ve III C) II ve IV
C) Oluşan peptit bağı sayısı D) Enzim miktarı D) I, IV ve V E) I, II, III ve IV
t1 Zaman t1 Zaman
E) Tüketilen ATP miktarı

5. Aşağıdakilerden hangisinin yapısı genetik şifre ile
belirlenmez?
A) Hemoglobin B) Antikor C) Amino asit

t1 Zaman D) İnsülin E) Enzim
161
6. Aşağıda görülen enzim - 1 demir ile enzim - 2 ve enzim 8. ‹ki farklı polipeptit sentezinde,
1
- 3 magnezyum ile aktieşebilmektedir.
I. Aynı gen çeşidi kullanılabilir.
2
II. Aynı ribozomlar kullanılabilir.
Gen - 1 Gen - 2
3 III. Aynı çeşit amino asitler kullanılabilir.
Enzim - 1 Enzim - 2 IV. Aynı tRNA çeşitleri görev alabilir.
4
5 a b c
Enzim - 3 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve IV
6
7 Gen - 3
8
Bu tepkimelerle ilgili,
9 I. Gen - 3’te gerçekleşecek bir mutasyon ortamda c
10 maddesinin birikimine yol açar.
II. Enzim - 2 tersinir çalışır.

11
III. Bir kofaktör, birden fazla enzime yardımcı olabilir.
12
9. Toplam gen sayısı ve bu genlerden birinin nükleotit
IV. Enzim - 1’in ürünü, enzim - 2’nin substratıdır. sayısı bilinen DNA molekülünde,
13
ifadelerinden hangileri söylenebilir? I. DNA’daki toplam nükleotit sayısı
14 A) Yalnız II B) I ve II C) II ve IV II. Pürin bazlarının pirimidin bazlarına oranı
15 D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV III. Nükleotit sayısı bilinen genden sentezlenecek mR-
NA’nın yapısındaki kodon sayısı
16
IV. DNA’daki toplam fosforik asit sayısı
17 niceliklerinden hangileri hesaplanabilir?
18 A) Yalnız II B) I ve IV C) II ve III

19
7. Protein sentezinde görevli RNA çeşitleriyle ilgili,
I. tRNA’nın bazı nükleotitleri arasında hidrojen bağla-

rının olması, onun çift iplikli olduğunu kanıtlar. 10. Bir protein çeşidinin amino asit sayıları ve dizilişi
II. tRNA’ların moleküler yapısının küçük ve suda eriyebi- biliniyorsa,
lir olması, onlara difüzyon kolaylığı sağlar. I. İlgili DNA lokusundaki baz sırası
III. mRNA’lar enzimler gibi belirli bir süre içinde tekrar II. Sentezinin kaç ribozomla gerçekleştiği
tekrar kullanılabilir. III. Sentezi sırasında ne kadar su oluştuğu
IV. rRNA, hücrede en fazla bulunan RNA çeşididir. IV. Sentezinde kullanılan tRNA antikodonlarının çeşidi
V. Sentezini sağlayan mRNA’nın nükleotit dizisi
özelliklerinden kaç tanesi bulunabilir?
A) Yalnız I B) I ve III C) I, II ve IV
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
162 1C 2E 3C 4B 5C 6D 7D 8D 9C 10A
1. Toplam 5 çeşit amino asit bulunduran ve 120 amino 4. DNA molekülünün bir bölgesinden sentezlenen mRNA 1
asitten oluşan bir polipeptidin senteziyle ilgili, molekülü aşağıda gösterilmiştir. 2
I. Sentezinde kullanılan mesajcı RNA’da 64 çeşit ko-
5' 3'
3
don vardır. A U G S U A G A S A A U A G U
II. Yapımı sırasında 119 molekül su oluşur. 4

III. Sentezinde görev alan mRNA’da sitozin nükleotitinin Bununla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğru değil- 5
sayısı hesaplanabilir. dir?
6
IV. En az 20 çeşit tRNA kullanılmıştır.
A) Bu mRNA’nın sentezi sırasında ATP harcanmıştır.
ifadelerinden hangileri kesin olarak doğrudur?
7
B) mRNA sentezini sağlayan gende timin nükleotit sa-
yısı 10’dur. 8
A) Yalnız II B) Yalnız IV C) I ve III
C) Bu mRNA tekrar tekrar kullanılabilir.
D) Bu mRNA molekülü farklı protein çeşitlerinin sente-
zinde kullanılabilir. 10
E) Kalıp zincirdeki adenin nükleotit sayısı 4’tür. 11
2. Toplam nükleotit sayısı ve adenin bazı sayısı bilinen 12

bir mRNAda,
13
I. Guanin nükleotit
14
II. Riboz şekeri
III. Fosforik asit 15
IV. Urasil bazı
16
moleküllerden hangilerinin sayısı bilinir?
17
A) Yalnız II B) I ve IV C) II ve III
18
19
3. Mutasyon ile ilgili aşağıdaki açıklamalardan hangile-

ri doğru değildir?
5. Aşağıdakilerden hangisi saprot bir bakteride, sin-
dirim işlevini gerçekleştiren bir enzimin şifresinin
A) Mutasyon DNA’dan parça kopması, kopan parçanın verilmesinden salgılanmasına kadar gerçekleşen
ters dönmesi veya parça eklenmesi şeklinde olabilir. olaylardan biridir?
B) Eşeyli üreyen canlılarda mutasyonların sonraki ne-
A) mRNA’nın çekirdekte DNA tarafından oluşturulması.
sillere aktarılabilmesi için eşey hücrelerinde oluşma-
sı gerekir. B) mRNA şifresinin ribozomda okunmasıyla protein
sentezlenmesi.
C) Eşeysiz üreyen canlılarda vücut hücrelerinde oluşan
mutasyonlar sonraki nesillere aktarılabilir. C) Sentezlenen proteinin, endoplazmik retikulumdan
golgiye aktarılması.
D) Kromozom mutasyonlarının çoğu öldürücüdür ve bir
kısmı doğumdan sonra uzun zaman yaşama olanağı D) Proteinin golgide son şeklini alması ve enzimin oluş-
ması.
vermez.
E) Enzimin, golgiden oluşan küçük kesecikler ve hücre
E) Genlerde değişme olmadan işleyişlerinin değişmesi,
zarı sayesinde ekzositozla atılması.
mutasyonun tanımıdır.
163
6. Yönetici moleküllerin etkinliği ile ilgili, 8. Protein senteziyle ilgili,

1
I. RNA polimeraz enziminin primer hali, DNA tarafın- I. Canlıların ortak özelliğidir.
2 dan mRNA’ya şifre aktarılarak ribozomlarda sentez- II. Mitokondri ve kloroplastın içinde ayrıca çekirdek zarı
lenir. üzerinde gerçekleşebilir.
3
II. Çekirdek içinde ribozom olmadığı için DNA polime- III. Her bir proteinin şifrelenme aşamasında DNA’nın iki
4
raz ve RNA polimeraz enzimleri sitoplazmada bulu- ipliği de görev alır.
5 nan serbest ribozomlarda sentezlenebilir.
verilenlerden hangileri doğru değildir?
III. Ökaryot hücrelerde DNA polimeraz ve RNA polime-
6 A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III
raz enzimleri yalnız çekirdekte görev yapar.
IV. Erişkin insanda her hücrede doğrusal DNA sentezi
8 olurken halkasal DNA sentezi olmaz.
9 açıklamalarından hangileri yanlıştır?
10 A) Yalnız II B) Yalnız III C) Yalnız IV

D) I ve II E) III ve IV
11
9. Bir proteinin sentezinde görevli tRNA’ların antiko-
12 donlarındaki urasil sayısı bilinirse,
13 I. Bu sırada kullanılan mRNA’daki urasil sayısı

II. Bu sırada kullanılan tRNA’lardaki adenin sayısı
14
III. Kullanılan mRNA’nın sentezinde kalıp olan DNA
15 parçasındaki timin sayısı
16 niceliklerinden hangileri hesaplanabilir?

18
19
7. Aşağıda DNA’dan bilgi akışı gösterilmiştir.

II III
I DNA RNA Protein
10. Bir gen mutasyonunun canlının fenotipi ve genotipini
değiştirmiştir.
Bununla ilgili,
Bu süreçte meydana gelen,
I. I numaralı olay her protein sentezinden önce gerçek-
I. DNA’daki baz diziliminin değişmesi
leşir.
II. Sentezlenen enzimin değişmesi
II. II numaralı olay ile sadece mRNA sentezi gerçekle-
şir. III. mRNA’nın nükleotit dizisinin değişmesi
III. III numaralı olay tüm hücrelerde ribonükleoprotein IV. Kimyasal tepkimenin değişmesi
yapılı kısımlarda gerçekleşir. olaylarının doğru sıralaması hangisinde verilmiştir?
verilenlerden hangileri doğru değildir?
A) I – II – III – IV B) I – III – II – IV
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II C) II – I – III – IV D) II – III – I – IV
D) Yalnız III E) I, II ve III E) IV – II – I – III
164 1A 2C 3E 4D 5B 6E 7C 8A 9B 10 B
1. Bir canlının, farklı doku hücrelerinde, 3. Bir proteinin sentezinde görev yapan mRNA’nın küçük 1
bir bölümüne ait nükleotit dizisi aşağıda verilmiştir. 2
I. Hücre sitoplazmasındaki tRNA sayıları
II. Otozom kromozom sayıları G AS U AS AC G SSA A UG 3
mRNA
III. Aktif gen çeşitleri
1. 2. 3. 4. 5.
4
IV. mRNA çeşitleri Kodon Kodon Kodon Kodon Kodon
V. Görev alan enzim çeşitleri 5

Bu mRNA’nın kodonlarından hangileri, kendini sen-
özelliklerinden hangileri farklı olabilir? tezleten DNA’nın kalıp olmayan zinciriyle aynı baz 6
dizilişine sahiptir?
A) Yalnız V B) I ve V C) II, III ve IV 7
D) I, III, IV ve V E) II, III, IV ve V A) 1 ve 3 B) 2 ve 5 C) 1, 2 ve 3
8
D) 1, 3 ve 4 E) 3, 4 ve 5
9
10
11
12
13
4. Aşağıda iki DNA molekülü şematize edilmiştir.
14
15
2. Aşağıda bazı amino asitleri şifreleyen kodonlar ile belirli 16
bir proteinin beş amino asidini şifreleyen DNA kodları
verilmiştir. 17
Amino asit Kodon 18
– Prolin CCU, CCG, CCA, CCG 19

– Histidin CAU, CAC
– Glutamat GAA, GAG

– Lizin AAG, AAA DNA – 1 DNA – 2
1 2 3 4 5
DNA Bu DNA molekülleri ile ilgili,
GTA TTT CTC GGA GT G
I. DNA - 1’in her iki zinciri de kesintisiz olarak kendini
eşler.
Sentezlenen proteinin verilen şifreye uygun bölü- II. DNA - 2’nin bulunduğu hücrede kesin olarak deoksi-
münün amino asit dizilişi aşağıdakilerin hangisinde ribonükleotit sayısı azalır.
gösterildiği gibi olur?
III. DNA - 1’deki bu işlem sırasında kullanılan pürin baz-
A) Histidin – Glutamat – Lizin – Prolin – Histidin ları ile pirimidin bazlarının sayısı eşittir.
B) Histidin – Lizin – Glutamat – Prolin – Histidin IV. DNA - 2 sayesinde RNA sentezi gerçekleşmektedir.
C) Lizin – Histidin – Glutamat – Histidin – Prolin
D) Glutamat – Histidin – Prolin – Lizin – Glutamat
A) I ve III B) II ve IV C) III ve IV
E) Prolin – Lizin – Histidin – Glutamat – Lizin
165
5. Hücre dışında bulunan işaretli bir amino asitin, hüc- 8. DNA’nın kendini eşlemesi, “replikasyon orijini” denilen
1
re içinde aktif bir enzimin yapısında görülene kadar, özel bölgelerden başlar.
2
I. tRNA • Prokaryotların çembersel DNA’larında tek bir repli-
3 II. Hücre zarı kasyon orijini vardır.
III. Ribozom • Ökaryotların doğrusal DNA’larında yüzlerce hatta

4
binlerce replikasyon orijini vardır.
IV. Golgi aygıtı
5 Şemada doğrusal DNA’da replikasyon orijinleri ve DNA
yapılarının hangi sıra ile görev yapması beklenir?
6 replikasyonununun tamamlanması gösterilmiştir.
A) I – II – III – IV B) I – III – IV – II
7 C) II – I – III – IV D) II – III – I – IV
Replikasyon
8 E) III – I – IV – II orijinleri
9 5' 3' Orjinal

3' 5' DNA
10
11
6. Aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
12 5' 3'

A) Bir mRNA molekülü yalnız bir çeşit proteinin sentezi- DNA
3' 5'
13 ne kalıplık yapar.

Replikasyon Kabarcık
14 B) Bir hücrede sentezlenen mRNA molekülü çeşidi ka- çatalı
dar protein çeşidi bulunur.
15
C) Bir hücrede bulunan farklı ribozomlarda aynı anda
5' 3' Yeni

16 farklı polipeptitler sentezlenebilir. 3' 5' DNA
17 D) DNA polimeraz enzimleri çekirdekte sentezlenir.
18 E) Midenin salgıladığı pepsinojenin primer hali, E.R 5' 3' Yeni

üzerindeki ribozomlarda sentezlenir. 3' 5' DNA
19
Replikasyonla ilgili aşağıda verilenlerden hangisi

yanlıştır?
A) Replikasyonu başlatan proteinler, replikasyon oriji-

7. Protein sentezinde gerçekleşen bazı olaylar aşağıda
ninde iki zinciri birbirinden ayırır böylece replikasyon
verilmiştir.
kabarcı oluşur.
– Protein sentezlenirken ilk getirilen amino asit AUG
B) Replikasyon, kabarcığın her iki yönünde ilerleyerek
kodonuna karşılık gelen metionin amino asididir.
replikasyon kabarcıkları birbiriyle birleşir.
– Protein sentezinin şifresini taşıyan mRNA üzerin-
deki durdurucu kodonlara amino asit getirilmez. C) DNA polimeraz enzimi sadece 3’ uca nükleotit ekler.
– Protein sentezi tamamlandıktan sonra baştaki meti- D) DNA’nın 3’ – 5’ ipliğinin karşısındaki iplik kesintisiz
onin amino asiti ayrılabilir. sentezlenirken 5’ – 3’ ipliğinin karşısındaki iplik ke-
sintili yani parça parça sentezlenir.
Başlama ve bitiş kodonları arasında 210 nükleotid
taşıyan mRNA tarafından sentezlenen proteinin son E) Kesintili ipliğin parçalarına okazaki parçaları denir ve
halinde en az kaç peptit bağı bulunur? bu parçaları DNA polimeraz enzimi birleştirir.
A) 70 B) 210 C) 68 D) 67 E) 69
166 1D 2B 3D 4C 5C 6D 7E 8E
1. Aşağıdakilerden hangisi genler için doğru değildir? 4. Hücrede gözlenebilen, 1

A) RNA sentezinden sorumlu olma I. mRNA’dan bir nükleotit kopması 2
B) Özellikleri dölden döle aktarma
II. mRNA’nın başlangıç kodonundan önce adenin nük- 3
C) Çekirdekçikte bulunma leotiti eklenmesi
D) Eşey hücresiyle oğul döle geçme 4
III. Zigotta kromozomdan parça kopması
E) Antikodonlara sahip olma
durumlarından hangileri gerçekleştiği bireyde kalıt- 5
sal değişime neden olur? 6
2. Protein sentezi ile ilgili aşağıdaki graklerden han- D) I ve II E) II ve III
8
gisi çizilemez?
9
A) Tüketilen ATP B) Oluşan H2O sayısı
miktarı
10
11
Zaman Zaman
12
C) Tüketilen amina asit D) Enzim miktarı
miktarı
13
14
5. Bir öğrenci K bakterisiyle aşağıdaki gözlemleri yapıyor.
Zaman Zaman
15
E) Kurulan glikozit Normal bakteri K Mutant bakteri K
bağı sayısı 16
17
Zaman 18
A amino asidi A amino asidi A amino asidi
bulunmayan olmayan ortamda, bulunan ortamda,
ortamda, koloni gelişmeyip koloni
meydana getiriyor. ölüyor. oluşturuyor. 19
Bu gözlemler ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ula-

3. 5200 nükleotitden oluşan bir DNA molekülünün en kü- şılamaz?

çük yapı taşlarına kadar parçalanması sonucu 900 timin
bazı açığa çıkmıştır. A) DNA şifresinde meydana gelen bir değişiklik bu bak-
terinin A amino asidi sentezlemesini engellemiştir.
Bu DNA molekülündeki,
B) K bakterisi, A amino asitinin yerine farklı amino asit-
I. Guanin
ler kullanarak istenen proteinin sentezini gerçekleş-
II. Adenin
tirilebilir.
III. Fosforik asit
C) Mutant bakteri K, normal bakteri K ile A amino asidi
IV. Toplam hidrojen bağı
içeren ortama konulduğunda döllerin normal olduğu
V. Deoksiriboz şekeri
görülebilir.
sayılarla ilgili aşağıdaki bağıntılardan hangisi yazı-
D) Mutant bakteri K’nın, A amino asidi bulunan ortam-
labilir?
da oluşturduğu koloninin, A amino asidi bulunmayan
A) IV > V > III > II > I B) IV > V = III > I > II ortamda gelişmesi beklenemez.
C) V = III > I > IV > II D) IV > V > II > I > III E) Gerekli proteini sentezleyemeyen mutant bakteri K,
E) II > I > III > IV > V çoğalamaz.
167
6. Bir grup bakteri ağır nitratlı ortamda üretilerek DNA’da- 8. Aşağıdaki deneyde önce X ve Y bakterileri farklı tüplerde
1
15 üretiliyor. X bakterisi, A maddesine dirençli, B maddesine
ki bütün nükleotitleri N ’li olan bakteriler elde ediliyor.
2 Daha sonra bu bakterilerden bir tanesinin normal nitratlı dirençsiz bir bakteri iken, Y bakterisi, A maddesine karşı
ortama alınarak peşpeşe üç kez bölünmesi sağlanıyor. dirençsiz ama B maddesine karşı dirençlidir. Bir sonraki
3 aşamada X ve Y bakterileri beraberce aynı tüpte üretili-
Oluşan bakterilerin yüzde kaçında DNA normal azot yor. Belli bir süre sonra bakterilerin A ve B maddelerine
4
taşır? karşı gösterdikleri dirençler incelendiğinde şekildeki I, II,
5 III ve IV nolu durumlar görülüyor.
A) % 0 B) % 25 C) % 50
6 D) % 75 E) % 100 X bakterisi Y bakterisi
A maddesine A maddesine
7 dirençli dirençsiz
B maddesine B maddesine
8 dirençsiz dirençli
9 X bakterisi ve Y bakterisi
A ve B’ye dirençli A ve B’ye dirençsiz

10 (I) (IV )
A’ya dirençli A’ya dirençsiz

11 B’ye dirençsiz B’ye dirençli
(II) (III)
12
13 Bu deney sonucunda oluşan dört grup bakteriden

hangileri kesin olarak konjugasyonla oluşur?
14
A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III
15
D) III ve IV E) I, II ve III
16
7. Eşit sayıda nükleotit içeren K, L ve M DNA’ları, aynı süre
17 ısıtılarak zayıf hidrojen bağlarının açılması sağlanıyor.
Bu süre sonunda DNA zincirlerindeki açılma miktarı şe-
18
kilde gösterildiği gibi oluyor.
19
DNA DNA DNA

K L M
DNA DNA DNA 9. Ototrof bir hücrede bölünmeden önce DNA’nın kendini
ısıtma K L M
eşlemesinde,
I. Yeterli deoksiribonükleotit
Buna göre,
II. DNA polimeraz enzimi
I. Guanin bazı sayısı en yüksek olan L, DNA’sıdır.
II. DNA’sı M, A + T/G + C oranı diğerlerinden daha bü- III. DNAaz enzimi
yüktür. IV. Gen olarak işlev gören tüm DNA bölgelerine uygun
III. K, DNA’sı eşlenmesi en uzun sürecektir. mRNA’lar.
ifadelerinden hangileri söylenebilir? moleküllerinden hangilerinin hücrede bulunması

zorunludur?
A) Yalnız II B) I ve II C) Yalnız III
D) I ve III E) III ve IV
168 1E 2E 3B 4C 5B 6E 7B 8A 9C
1. Bir memeli hayvanın vücut hücresi çekirdeğinde bulu- 3. Her iki zincirindeki timin nükleotitleri işaretlenen bir DNA 1
nan DNA moleküllerindeki nükleotit sayısının 3k olduğu molekülü, normal timinli ortamda 15 kez eşleniyor.
2
belirleniyor. Sonuçta oluşan DNA moleküllerinin kaç tanesinde
3
Bu hayvanın yumurtasında bulunan DNA molekülle- işaretli timin bulunur?
rindeki pürin nükleotit sayısı aşağıdakilerden hangi- A) 215 B) 1 C) 2 D) 152 E) 4 4
sinde verilmiştir?
5
5k 3k k 3k
A) 3k B) C) D) E) 6
4 4 2 2
10
2. DNA zaman zaman moleküler hareketlerden ve bazı dış 11

koşullardan dolayı hasar görebilir. 4. Aşağıda DNA’nın bir bölümü verilmiştir.
12
Aşağıda hasarlı DNA’nın onarımı gösterilmiştir.
13
Hasarlı bölüm
 14
5' 3'


DNA
15
3' 5'
16
Hasarlı bölüm uzaklaştırılır. (a) I
17
3'

5'
DNA
18
3' 5'
 19
Hasarlı bölüm nükleotitlerle doldurulur. (b)
Birinci
3'

5' zincir 

DNA
İkinci zincir
3' 5'

Yeni DNA parçasının serbest ucu Bu DNA ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
eski DNA ile birleştirilir. (c)
3'

5' A) Bir zincirin nükleotitleri şeker ve fosfat arasında ku-

DNA
3' 5' rulan bağlarla birbirine bağlanır.
G+C
B) Bu DNA da > 1 ise, aynı sıcaklıkta dena-
Şekilde harerin karşılığı olan enzimler aşağıdakile- A+T
G+C
rin hangisinde verilmiştir? türasyonda iki ipliğinin ayrılması < 1 olan
A+T
a b c aynı sayıda nükleotite sahip DNA’dan daha uzun sü-
___________ ___________ ___________
rebilir.
A) Helikaz DNA ligaz Nükleaz
C) I ile gösterilen kısım tüm canlılarda eşittir.
B) Nükleaz DNA polimeraz DNA ligaz
D) eker ve fosfat grubu dış iskeleti oluştururken, baz-
C) Helikaz Nükleaz DNA ların farklı dizilişi genetik şifreyi oluşturur.
D) Nükleaz ligaz DNA ligaz DNA poli- E) Toplam nükleotit sayısı, şeker ve fosfat sayısının
E) DNA polimeraz Nükleaz Helikaz toplamına eşittir.
169
5. Bir mRNA’nın farklı ribozomlara bağlanıp polizom oluş- 7. DNA molekülünün bir geninden sentezlenen mRNA mo-
1
turarak protein sentezletme mekanizması aşağıda şe- lekülünün dizilimi gösterilmiştir.
2 matize edilmiştir.
DNA
3
T A
4 A U
S G
5 mRNA A U
mRNA
2. Protein S G
G S
6 1. Protein 3. Protein A U
T A
T A
7
Oluşan proteinlerle ilgili,
Kalıp
8 iplik
I. Sentezlenen üç protein de birbirinin aynıdır.
9 II. Birim zamanda daha çok çeşit protein sentezlenme-
Bu mRNA’daki tüm kodon çeşitlerinin özellikleri göz
si sağlanmıştır.
10 önünde bulundurulduğunda,
III. Sentezlenen proteinlerin aynı olması ribozomların
11 I. Kalıp iplikten iki farklı çeşit mRNA sentezlenebilir.
özdeş olmasından kaynaklanır.
12 IV. Bu şekilde hücrede zaman tasarrufu sağlanır. II. Sentezi gösterilen mRNA’daki ilk kodon, başlatma
kodonu (AUG) olarak tanımlanır.
13 açıklamalarından hangileri doğrudur?
III. Bu mRNA’nın ribozomda kullanılması sırasında üç
14 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve IV tRNA molekülü görev alır.
15 ifadelerinden hangileri doğru olur?
16 A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
18
19
6. Bir hücrede DNA yönetimindeki olaylar şematize edil-
miştir.
Yapısal
II III
Hücrenin
I DNA mRNA Polipeptit
işleyişi
İşlevsel
8. Toplam 350 amino asitten oluşan bir proteinin sen-
tezine şifre veren DNA molekülünün ilgili lokusu ile
Bununla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
ilgili,
A) I. olay bitki ve hayvan hücrelerinde bölünmenin inter- I. En az 1053 x 2 kadar nükleotit taşır.
faz aşamasında gerçekleşir. II. Durdurucu kodonu şifreleyen bölüm 9 nükleotitten
B) II. olayda amino asit tüketimi olmaz. oluşur.
C) III. olay olmadan yapısal ve işlevsel proteinler oluşa- III. Durdurucu kodonlara karşılık en çok 3 amino asit ge-
maz. lebilir.
D) Bakterilerde II. olay hücrenin sitoplazmaya dağılmış ifadelerinden hangileri doğrudur? ( Stop kodonlar
olan ribozomlarında gerçekleşir. dikkate alınacaktır. )
E) Bitki hücrelerinde I. ve II. olay çekirdekte, III. olay ise A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
ribozomlarda gerçekleşir. D) II ve III E) I, II ve III
170 1C 2B 3C 4E 5C 6D 7A 8A
1. Bir hücrede, 4. Aşağıda, nükleotit sayıları eşit olan iki canlının DNA’la- 1
– Genden nükleotid çıkması rında bulunan nükleotit oranları verilmiştir. 2

– Gene nükleotid eklenmesi
A+T A+T 3
– Gendeki nükleotidlerin yer değiştirmesi – I. canlı = 0, 8 – II. canlı = 0, 3
G+C G+C
4
olayları gen mutasyonu olarak adlandırılır.
Gen mutasyonları aşağıdakilerden hangisini etkile- Bu canlılarla ilgili aşağıda verilen açıklamalardan 5
mez? hangisinin doğruluğu kesin değildir?
6
A) Sentezlenen proteinin amino asit dizisini A) I. ve II. canlılarda toplam gen sayısı eşittir. 7
B) Sentezlenen proteinin amino asit sayısını B) I. ve II. canlılar farklı türlere ait bireylerdir.
8
C) Protein sentezi sırasında su çıkışını C) ‹ki bireyin DNA şifreleri farklıdır.
D) Genin kalıplık ettiği mRNA’nın baz dizilişini 9
D) I. ve II. canlıda ortak gen bulunabilir.
E) Sentezlenen proteinin çeşidini
E) II. canlıda DNA replikasyonu daha uzun zaman alır. 10
11
12
13
2. Bir hücrede, tek bir mRNA üzerinde aynı anda dört ribo-
14
zom protein sentezi yapmaktadır.
15
Bu gözlemle ilgili,
5. Toplam 200 amino asitlik bir polipeptidin yapısına 16
I. Birbirinin aynısı dört polipeptit zinciri oluşturulur.
15 valin, 20 lizin, 10 glutamat, 105 metionin ve 50
II. Dört çeşit protein sentezlenir. arjinin amino asitleri katıldığına göre, bu proteinin 17
III. Zaman tasarrufu sağlanır. sentezi sırasında en az kaç çeşit tRNA görev almış-
18
tır?
19
A) 200 B) 5 C) 20 D) 61 E) 64

3. Bir hücrenin DNA’sındaki toplam nükleotid sayısı
biliniyorsa,
6. Tek hücreli bir canlının gen sayısı aşağıdakilerden
I. Replikasyon için gerekli nükleotid sayısı hangisinin bilinmesiyle daha doğru tahmin edilebi-
II. Bir enzimin sentezinde kullanılacak amino asit sayısı lir?
III. Bir genden sentezlenecek olan mRNA’nın nükleotid A) Protein çeşiti sayısı
sayısı
B) tRNA çeşiti sayısı
verilenlerinden hangileri de bilinir?
C) Kromozom sayısı
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) Ribozom sayısı
D) Yalnız II E) Yalnız III E) DNA’daki organik baz sayısı
171
7. Ökaryot hücrede gerçekleşen biyokimyasal bir reaksiyon 10. Aynı türden üç bakteri, tabloda görülen ortamlara bıra-
1
zincirinde görev yapan X, Y, Z ve T enzimlerinin amino kılıyor.
2 asit sayıları aşağıda verilmiştir.
Ortam Adenin Guanin Sitozin Timin Urasil
3 – X enzimi 83 amino asitten
1. + + + + +
– Y enzimi 94 amino asitten
4 2. + + + — +
– Z enzimi 56 amino asitten
3. + + + + —
5 – T enzimi 73 amino asitten
(+ : ortamda bulunan — : ortamda bulunmayan)
6 Zincirleme reaksiyonda kullanılan bu enzimlerin
sentezlenmesi sırasında kaç çeşit gen görev almış- Tablodaki ortamlarda bakterilerin durumu incelen-
7
tır? diğinde,
8 I. 1. ortamdaki bakteri RNA sentezi yapamaz.
A) 3 B) 4 C) 64 D) 102 E) 306
II. 2. ortamdaki bakteride DNA eşleşmesi olmaz.
9
III. 3. ortamdaki bakteri protein sentezi yapamaz.
10 sonuçlarından hangilerine ulaşılamaz?

12
13
14 8. DNA ve tRNA ile ilgili,
15 I. Glikozit bağı bulundurma

II. Zayıf hidrojen bağları bulundurma
16 11. Her iki zincirinde de N14 bulunduran nükleotitlere sahip
III. Pürin bazları kadar pirimidin bazı taşıma
bir DNA molekülü, N15’li nükleotitlerin bulunduğu bir or-
17 IV. Fosforik asit taşıma
tamda art arda eşlenmeye bırakılıyor.
18 V. Çift iplikli olma
Eşlenme sırasında oluşan DNA molekülleriyle ilgili,
özelliklerinden hangileri ortaktır?
19
I. N14’lü nükleotit sayısı değişmez.
A) Yalnız IV B) I, II ve IV C) I, III ve V
II. N14’lü nükleotit oranı azalır.
D) III, IV ve V E) II, III, IV ve V
III. N15’li nükleotit oranı artar.

9. DNA moleküllerinin çok çeşitli olması, aşağıdakiler-

den hangisi ile sağlanır?
A) 4 çeşit baz kapsaması

12. Yapısında 2400 fosforik asit bulunan DNA molekü-
B) Kendisini kusursuz eşleyebilmesi
G 1
lünde = ise, DNA’daki toplam H bağı sayısı aşa-
C) Çift nükleotit zincirinden yapılmış olması A 2
D) Bazların sıra ve sayılarının değişik olması ğıdakilerden hangisinde verilmiştir?
E) Yapısında timin bulunması A) 400 B) 800 C) 1200 D) 1600 E) 2800
172 1C 2D 3A 4A 5B 6A 7B 8B 9D 10A 11E 12E

TEST 1 Biyoteknoloji 84 BÖLÜM
1. Laboratuvarda aşağıdaki işlem yapılmıştır. 3. Virüs tarafından enfekte olan vücut hücresi interferon 1
adı verilen proteini üretir. İnterferonlar, virüslerin ya- 2
yılmasını engelleyerek hücrelerin virüsleri yenmesini
Santrifüj
1 2
Hücre sağlar. İlk defa akyuvar hücrelerinden izole edilen in- 3
özütü
Hücre terferon, binlerce litre kandan ancak birkaç gram elde
Bakteriyal yığını 3
4
kültür edilmektedir. Bu şekilde doğal interferon genlerinden
bir tanesi E.coli bakterisinin genomuna yerleştirilmiş ve 5
birebir uyumlu interferon elde edilmiştir.
Saf 6
4 DNA
Biyoteknolojik alanda yapılan bu işlemle ilgili,
7
Yoğunlaştırılmış
I. E. coli genomuna yerleştirilen interferon geni bakte-
8
DNA çözeltisi
rilerin kalıtım materyalini değiştirmiştir.
II. Bu işlem ile çok miktarda interferon üretimi yapılır. 9
Bakteri hücrelerine şekilde uygulanan sıralı yöntem
III. E.coli’den elde edilen interferon bütün patojenlere
aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? 10
karşı kullanılabilir.
A) Melezleme 11
ifadelerinden hangileri söylenemez?
B) Poliploidi
A) Yalnız II B) Yalnız III C) II ve III 12
C) DNA İzolasyonu
D) Yapay Döllenme
E) Islah Çalışması
14
15
16
17
18
2. İnsülin, önceleri hayvanlardan elde edilmekteydi. An- 19
cak hayvanlardan elde edilen insülinin kimyasal ya-
pısının insandan farklı olması, insülin kullanan insan-
larda alerjik reaksiyonlara neden olmaktaydı. Bugün
genetik mühendisliği sayesinde insan genomundan
izole edilen insülin geni bir plazmitle bakteriye konuyor
4. Yeni geliştirilen tekniklerle DNA moleküllerinin baz sıra-
ve bakteri bir taraftan insülin üretirken diğer taraftan
larının bir kısmının değiştirilmesi, bir kısım bazların çıka-
bölünerek kendi sayısını artırıyor.
rılması ve DNA’ya yeni bazların eklenmesi sağlanabilir.
Yapılan bu çalışmayla ilgili aşağıdakilerden hangisi
Bu yöntem,
söylenemez?
I. Daha verimli bitki ve hayvan soylarının geliştirilmesi

A) Aynı yöntem başka hormonların üretiminde de kulla-
II. İstenilen herhangi bir maddenin canlıya sentezletti-
nılabilir.
rilmesi
B) Bu hastalıkla ilgili insülin elde edilmesi için hayvanla-
rın kullanılmasına son verilmiştir. III. Çeşitli kalıtsal hastalıklara neden olan bazı genlerin
DNA’dan çıkarılması
C) Maliyet harcamaları azalmıştır.
D) Bakterilerden elde edilen insülin, insan insülini ile durumlarından hangilerine olanak sağlar?
aynı olmadığından alerjiye sebep olmuştur. A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
E) Bu yöntemlerle insülin üretimi hızlanmıştır. D) II ve III E) I, II ve III
173
BÖLÜM Biyoteknoloji
5. Besleyici bir kültür ortamında A antibiyotiğine dirençli bir 7. Bir bakteri türünün bireyleri arasında yatay gen transferi
1
bakteri türü ile B antibiyotiğine dirençli bir başka bakteri ile antibiyotiğe direnç geni aktarılır. Bu süreç, antibiyotik
2 türü bulunmaktadır. direncinin başlıca nedeni olarak kabul edilmektedir.
3 A ve B antibiyotiklerinin her ikisine de dirençli bir Buna göre,

bakteri soyunun oluşması,
4 I. Dirençli bakteri, direnç genini diğer bir bakteriye akta-
I. Bakterilerin modikasyona uğratılması rınca antibiyotiğe duyarlı hale gelir.
5 II. Kültür ortamına A ve B antibiyotikleri eklenmesi II. Direnç genine sahip bakteriden dirençli bakteri koloni-
6 III. Bir bakteriden diğerine DNA parçasının aktarılması leri gelişir.
olaylarından hangileriyle sağlanabilir? III. Antibiyotiğe duyarlı bakteriler ve dirençli bakteriler

7
arasında gen aktarımı gerçekleşemez.
8 yorumlarından hangileri yapılamaz?
11
12
13
6. Klonlama yöntemiyle yeni bir bireyin oluşumu aşağıda 8. Kök hücreler kendini yenileme özelliğine sahip ve uy-
14 şematik olarak gösterilmiştir. gun şartlar sağlandığında birçok farklı hücre tipine dö-
nüşebilen farklılaşmamış hücrelerdir.
15 Öküz İnek
(I) (II)
Kök hücreleri,
16
I. Vücuttaki birçok doku ve organ
17
Çekirdeği çıkarılmış
II. Kordon kanı
Vücut hücresinin çekirdeği yumurta
18 III. Embriyo
19 Çekirdek yumurtaya yapılarının hangilerinden elde edilebilir?

yerleştirilir.
Yumurta, taşıyıcı ineğin

rahmine yerleştirilir. (III) D) I ve III E) I, II ve III
Buzağı (IV)
Numaralı bilgilerle ilgili aşağıdaki açıklamalardan

hangisi söylenemez?
A) III. bireyin doğrusal DNA’sının kalıtsal olarak IV. bi-

reye hiçbir katkısı yoktur.

9. İnsan genom projesinin amaçları,
B) IV. bireyden I. bireye problemsiz organ nakli yapıla-
I. Genomdaki tüm genleri tanımlamak
bilir.
II. Genetik hastalıkların sebebini belirlemek
C) IV. bireyin hücrelerindeki çekirdekte bulunan kalıtsal
bilgi sadece I. bireyden gelir. III. Farklı genlerin aktarılmasıyla üstün ırklar oluşturmak
D) III. bireyle II. bireyin genotipleri, normal kardeşler ka- verilenlerden hangileri olabilir?
dar benzer. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) IV. bireyin cinsiyeti I. bireyle aynıdır. D) II ve III E) I, II ve III
174 1C 2D 3B 4E 5C 6D 7D 8E 9C
1. Kök hücreler ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi 3. GDO (genetiği değiştirilmiş organizma) teknolojisinin 1
yanlıştır? riskleri göz önünde bulundurularak, bir çok ülke bu 2
ürünlerin doğaya salınımları konusunda sıkı bir kontrol
A) Kök hücreler yalnız laboratuvar ortamında farklı hüc- 3
sistemi uygulamaktadır. Gıdaların bu tür ürünlerden
re tiplerine dönüşebilir.
yapılmaları ya da bunları içermeleri durumunda, ürün 4
B) Embriyonik kök hücreleri, erken gelişim döneminde-
etiketlerinde beyan edilmeleri zorunluluğu getirilmiştir.
ki embriyodan elde edilir. 5
C) Yetişkin kök hücreleri çoğalarak hasarlı dokuyu ona- GDO’ların meydana getirdiği riskler,
6
rabilir. I. Allerjik reaksiyonlar
D) Embriyonik kök hücrelerinin kültürleri zamana bağlı
7
II. Toksik etkiler
olmaksızın çoğalır. 8
III. Genetiği değiştirilmiş bitkilerin rüzgar gibi etkiler ara-
E) Kemik iliğindeki kök hücreler kan hücrelerinin tüm cılığıyla doğal ürünleri döllemesi ve doğal türlerde 9
çeşitlerine dönüşebilir.
genetik çeşitliliğin kaybı
10
verilenlerden hangileri olabilir?
11
12
2. Bir hayvan hücresine DNA’nın aktarılması ile ilgili yapı- D) I ve II E) I, II ve III
lan çalışmalar aşağıda verilmiştir: 13
I. Dişi fareden elde edilen döllenmemiş yumurta deney
14
tüpüne aktarılır ve sperm ile döllendirilir.
II. İnsan hücresi DNA’sından, büyüme hormonu genini 15
taşıyan DNA parçası kesilir.
16
III. İnsan büyüme hormonu geni taşıyan DNA parçası
mikroenjeksiyon yöntemi ile döllenmiş yumurta hüc- 17
relerine aktarılır.
18
IV. Yeni özellikteki hücreler mikropipetle vakumlanarak
taşıyıcı anne farenin dölyatağına aşılanır ve geliş- 4. Kutuplarda yaşayan bir tür balıktan izole edilen antifree- 19
meye bırakılır. ze geni, bakteri plazmitleri aracılığıyla domates bitkileri-
Bu çalışmalarla, ne aktarılarak soğuğa dirençli domatesler geliştirilmiştir.
a. Zigotun elde edilir. Bu çalışmada,
b. Restriksiyon enziminin kullanılır. I. Rekombinant gen dizilimi oluşturulma

II. Sahip olduğu dairesel DNA parçasına gen aktarıma
c. Rekombinant DNA elde edilir.
III. Aktarılacak geni doğal olarak taşıma
hari cümlelerin eşleştirilmesi aşağıdakilerden han-
numaralı cümlelerle aşağıdaki canlılar verilenlerin
hangisinde eşleştirilmiştir?
a b c
I II III
A) IV III I A) Balık Bakteri Domates
B) I III II B) Domates Bakteri Balık
C) I II III C) Balık Domates Bakteri
D) IV III II D) Bakteri Domates Balık
E) III I IV E) Domates Balık Bakteri
175
5. Rekombinant DNA teknolojisiyle, 8. Transgenik bitkiler ile ilgili,

1
I. Mikroorganizmalar I. Virüslere karşı dayanıklı olabilirler.
2
II. Bitkiler II. Böceklere karşı dayanıklı olabilirler.
3 III. Hayvanlar III. Donmaya karşı dirençli olabilirler.
IV. Zararlı bitkileri öldüren ilaçlara karşı dayanıklı olabi-
4 canlılarından hangilerinin genetik yapısı değiştirilebi-
lirler.
lir?
5 verilenlerden hangileri doğrudur?
6 A) Yalnız III B) Yalnız IV C) II ve IV
7
10
9. Moleküler genetik çalışmalarında bazı kimyasal mad-
11 6. İnsanlara faydalı maddeler üretmek için yaşayan tüm deler ve enzimler kullanılarak, hücre zarının yıkılıp
organizmaların kullanılmasına biyoteknoloji denir. İn- DNA’nın ortaya çıkarılması işlemi aşağıdakilerden han-
12
sanlar binlerce yıldan bu yana organizmaların oluştur- gisi ile adlandırılır?
13 dukları ürünleri kullanmaktadır. Gen mühendisliği sa-
A) DNA replikasyonu
yesinde biyoteknolojide çok büyük ilerlemeler olmuştur.
14 B) DNA izolasyonu
Aşağıdakilerden hangisi gen mühendisliğiyle elde
15 C) DNA’dan RNA sentezi
edilen biyoteknoloji ürünüdür?
D) DNA denatürasyonu
16
A) Koyun ve sığır sütünün çocuklara içirilmesi
E) DNA’dan ilgili genin eldesi
17 B) Bakterilerin DNA’sına yapılan müdahale ile insülin
oluşumu
18
C) Sütün yoğurt bakteri ile mayalandırılması
19
D) Bira ve şarabın mayalanma ile oluşturulması
E) Hamurun mayalandırılmasıyla ekmek yapılması
10. Bilim insanları pamuk zararlısı tırtıllarını yok etmek için
bir virüs tasarladılar. Tırtıl hücrelerini enfekte edebilen
baculovirüslere, akrep zehiri üretebilen gen aktardılar.
Bu genin ürettiği zehir, akrep sokmasının yapacağı et-
kiyi yapıyor ve tırtıl 36 saat içinde felç olarak ölüyordu.
Bu bilimsel çalışma ile ilgili,

7. Rekombinant DNA teknolojisiyle elde edilen GDO’lu
I. Akrep zehiri geninin replikasyonu tırtıl hücrelerinde

ürünler ile ilgili,
gerçekleşir.
I. Gen dizilimleri değiştirilmiştir.
II. Baculovirüsler doğal olarak akrep zehiri geni içerir.
II. Gen aktarımı gerçekleştirilmiştir.
III. Baculovirüsler, pamuk bitkisi hücrelerinde zorunlu
III. Kendisinde olmayan özellikler kazandırılmıştır. parazittir.
ifadelerinden hangileri doğrudur? yorumlarından hangileri yapılabilir?
D) I ve II E) I, II ve III D) I ve II E) I, II ve III
176 1A 2C 3E 4B 5E 6B 7E 8E 9B 10 A
1. Günümüzde modern biyoteknoloji sayesinde, 4. Aşağıdaki tabloda bazı mikroorganizmalardan elde edi- 1
I. Aşı len enzimlerin kullanım alanları verilmiştir.

2
II. İstenilen özellikte bitki ve hayvan Kullanılan
Mikroorganizmalar Enzimler 3
III. Hormon alanlar
4
IV. Yararlı mikroorganizma Bacillus subtilis Amilaz Gıda
verilenlerden hangileri üretilmektedir? Streptomyces spp. Proteaz Gıda 5
A) II ve IV B) I ve III C) II, III ve IV Bacillus coagulans İzomeraz Gıda 6

Aspergillus aryzge Amilaz Temizlik 7
Streptomyces spp. Streptokinaz Tıp 8
9
Tablodaki bilgilere dayanarak aşağıda verilenlerden
hangisine söylenemez? 10
A) Farklı iki alanda aynı enzimler kullanılabilir. 11
2. İnsan DNA’larındaki baz diziliminin yaklaşık olarak B) Gıda alanında birçok mikroorganizma kullanılabilir.
%99’u aynıdır. Farklı olan %1 civarındaki kısım insan- 12
C) Bir mikroorganizma farklı enzimleri üretmesi nede-
dan insana değişiklik gösterir. Kişiye özgü olan bu farklı niyle farklı alanlarda kullanılabilir. 13
kısma, DNA parmak izi adı verilir.
D) Enzimlerin farklı alanlarda kullanılmasının nedeni,
maliyetleri ile ilgilidir. 14
DNA parmak izi yöntemi kullanılarak,
E) Farklı alanda kullanılan aynı enzimler, farklı mikroor- 15
I. Babalık tayini
ganizmalar tarafından üretilebilir.
II. Cinayet gibi adli olaylarda suçluların tespiti 16
III. Canlı türlerinin genetik akrabalıklarının saptanması 5. Transgenik canlılarla ilgili, 17
çalışmalarından hangileri yapılabilir? I. Kısa zamanda fazla ürün verebilirler.
18
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II II. Genetik yapıları değiştirilmiştir.
III. Hasta insanların üretemediği bazı maddeleri üretebi- 19
lirler.
açıklamalardan hangileri doğrudur?
3. Organ nakillerinde uyuşmazlık nedeniyle ortaya çı- 6. Bitki ıslah çalışmalarından olan melezleme yöntemi
ile ilgili,
kan başarısızlıkların en aza indirilmesinde,
I. Tür içinde gerçekleştirilebilir.

I. Kök hücreler kullanılarak dokular elde edilebilmesi
II. Türler arasında gerçekleştirilebilir.
II. Doku antijenlerinin bloke edilmesi
III. Kültür bitkileri elde edilir.
III. Bazı dokuların daha uygun bir alıcı bulunana kadar
IV. Yüksek kalite ve daha fazla ürün elde edilmesi
saklanabilmesi amaçlanır.
gelişmelerinden hangileri etkili olmuştur?
A) Yalnız III B) Yalnız IV C) III ve IV
D) II ve III E) I, II ve III D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
177
7. Eşeyli üremeyle oluşmuş ergin bir fareden (1. birey) kop- 9. Biyoteknolojik uygulamalarda aşağıdakilerden han-
1
yalama yöntemiyle yavru (2. birey) elde edilmesi, aşağı- gisinin üretimi yoktur?
2 daki şemada gösterilmiştir.
A) İnsülin hormonu B) Aşı
3 C) Antibiyotik D) Mineral
1 Ergin Birey 3 Ergin
Birey
4 KOPYALAMA
E) Antikor
5 n
2 Ergin Birey
6 KOPYALAMA
7 n
8 10. Agrobacterium bakterisi aracılığıyla antibiyotiğe ve bö-

2n Zigot
9 ceğe karşı direnç genlerinin bir bitkinin yaprağına akta-
4 Yavru Birey rılışı aşağıda şematize edilmiştir.
10
Antibiyotik
11 Böceğe direnç geni
Şemaya göre, aşağıdaki canlılardan hangileri arasın- direnç geni Bakteri
DNA’sı
12 da kalıtsal akrabalık yoktur? A plazmiti
13 A) 1 ve 2 B) 2 ve 3 C) 3 ve 4
B plazmiti
D) 1 ve 4 E) 2 ve 4
14
Agrobacterium hücresi
15
I. Yaprağın kesildiği yerlerden bakterinin
16 bitki hücrelerini enfekte etmesi sağlanır.
8. Bilim insanları, pamuk bitkisi zararlısı ile ilgili aşağıdaki

17
gözlemleri yapmışlardır.
18 II. Yaprak parçaları yapay besi ortamına
– 1990’ların başında, pamuk bitkisi zararlısı olan bir taşınır. Bu besi ortamına antibiyotik ve
bitki zararlısı ilave edilir.
19 güve türü, birçok böcek öldürücü tarım ilacına karış
direnç geliştirmiştir.
– Bacillus thuringiensis bakterisi doğal olarak bu güve

türünü öldüren toksin üretmektedir.
– Bacillus thuringiensis bakterisinin toksini bu güve tü- III. Genetiği değiştirilerek antibiyotiğe ve böceğe
karşı direnç kazanmış hücreler çoğalarak yeni
rünün tırtıllarını etkilerken, insan ve diğer hayvanlara bitkiyi oluşturur.
etkisi yoktur.
Gen teknolojisi kullanarak gözlemlerle ilgili sorun

aşağıdakilerin hangisiyle çözülebilir?
A) B. thuringiensis bakterisinin ürettiği toksinler ile bir ta-

rım ilacı geliştirmek.
Deneyde antibiyotiğe ve böceğe karşı direnç geni-
B) Pamuk genlerini klonlamak
nin bitki hücrelerine aktarıldığı aşamalar aşağıdaki-
C) Pamuk zararlısı güvenin genlerini klonlamak. lerden hangisinde verilmiştir?
D) Yeni ve etkili bir kimyasal tarım ilacı geliştirmek.
E) B. thuringiensis toksin genlerini pamuk bitkisine ak-
tarmak.
178 1E 2E 3E 4D 5E 6E 7B 8E 9D 10 A
1. Aşağıdaki canlılardan hangisi transgenik canlı özel- 4. Rekombinant DNA tekniklerini kullanarak, isteni- 1
liğindedir? len bir geni plazmit içine aktarıp, rekombinant DNA 2
oluşturulmasında,
A) Süt verimi yüksek Hollanda ineği 3
I. Restriksiyon
B) Hormon eklenen domates bitkisi
II. DNA ligaz 4
C) Kayısı aşılanmış erik ağacı
III. Lipaz
D) Klonlama sonucu doğan koyun 5
enzimlerinden hangilerinin kullanılmasına gerek
E) Böceklere karşı direnç geni aktarılmış buğday 6
yoktur?
7
D) I ve III E) II ve III 8
9
2. DNA molekülünün hücreden çıkarılarak, saf olarak elde
10
edilmesi işlemleri DNA izolasyonu olarak tanımlanır.
11
Günümüzde,
5. DNA parmak iziyle ilgili aşağıda verilenlerden han- 12

I. Gen klonlanması
II. Adli olaylarda kimlik belirlenmesi gisi yanlıştır? 13
III. Genetik hastalıkların belirlenmesi
A) DNA parmak izine ulaşmak için bir vücut hücresinin 14
IV. Tüp bebek uygulamaları
tüm DNA nükleotit dizisine bakılır.
15
çalışmalarından hangilerinde DNA izolasyonuna
B) Bir insanın DNA parmak izi çıkarılırken vücudundaki
başvurulmaktadır? 16
herhangi bir hücrenin çekirdeğindeki DNA kullanıla-
A) I ve II B) I, II ve III C) I, II ve IV bilir.
17
D) II, III ve IV E) III ve IV C) DNA’dan gen olmayan bölgelerdeki tekrarlayan nük-
18
leotid dizileri çıkarılır ve PCR tekniğiyle çoğaltılır.
D) Mitokondri DNA’sı ile DNA parmak izi elde edilmez.

19
E) Çoğaltılan DNA parçaları, büyüklüklerine göre bir-

birinden uzaklaştırılıp boyanarak bantlı bir görüntü
3. Genetik mühendisliği ile üretilen TPA (doku plazmi- elde edilir.
nojen aktivatörü) ilk kalp krizi atağından kısa bir süre
sonra verilirse kan pıhtısını çözer ve daha sonraki kalp
krizi riskini azaltır.
Bu proteinin,
I. Üretiminin sınırlı olması 6. Genom kavramına,

II. Uygulama süresinin kısıtlı olması I. Bakteriyofaj DNA’sı
III. Satışının sınırlı olması II. Bakterinin tek halka şeklindeki kromozomu
özelliklerinden hangileri dezavantajları arasında ola- III. Ökaryot hücrelerin doğrusal kromozomları
bilir? verilenlerden hangisi örnek gösterilebilir?
D) II ve III E) Yalnız III
179
7. Rekombinant DNA teknolojisinde, 10. Aşağıdaki tabloda, biyoteknolojide kullanılan bazı en-
1
I. Ekonomik olmaları zimlerin görevleri verilmiştir.
2 II. DNA çevresinde histon proteininin bulunmaması
I. DNA Ligaz İki DNA parçasının birbirine
3 III. Hızlı çoğalmaları
bağlanmasını sağlar.
IV. Endospor oluşturabilmeleri
4
özelliklerinden hangileri bakterilerin kullanılmasının II. Restriksiyon DNA'nın belli baz sıraların-
5 dan kesilmesini sağlar.
nedeni olamaz?
6
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III III. DNA polimeraz DNA'nın tamamlayıcı zinci-
7 D) III ve IV E) Yalnız IV rindeki boşlukları doldurur.
8
İnsan pankreas hücrelerinden insülin geninin alın-
9 ması, bakteri plazmidine aktarılması ve bakterinin
çoğalması işlemlerinde, numaralı enzimlerin görev
10 yapma sırası aşağıdakilerden hangisinde gösteril-
8. Günümüzde birçok doku veya organın ciddi hasar gör- miştir?
11 mesi durumunda, hasarlı bölgenin yenilenmesinde kök
hücre tedavisi kullanılır. A) I – II – III B) I – III – II C) II – I – III
12
Bu durum kök hücrenin,
13
I. Metabolizmasının hızlı olması
14 II. Farklılaşmamış olması
III. Bölünme yeteneğini kaybetmiş olması
15
özelliklerinden hangilerinden kaynaklanır?
16
17
18
19
11. Aşağıda bazı biyoteknolojik uygulamalar gösterilmiştir.
I. Tek hücre proteininin elde edilmesi
9. 1986 yılında yapılan bir çalışmada ateş böceklerinin
II. PCR tekniği
ışık yaymasını sağlayan proteinin sentezini kodlayan
gen alınarak, tütün bitkisine aktarılmış ve tütün bitkile- III. Transgenik canlıların kullanılması
rinin ışık yaydığı görülmüştür. IV. Klonlama
V. Kök hücre kullanımı
Yapılan bu çalışmaya göre,
I. Biyoteknolojik çalışmalar akraba olmayan türler ara- Bu uygulamaların kullanım alanları ile ilgili aşağıda
sında yapılabilir. verilen eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?

II. Farklı canlılardan alınan DNA’lar birleştirilerek, re-
kombinant DNA’lar oluşturulabilir. A) I " Besin kıtlığına çözüm
III. Biyoteknolojik çalışmalarla istenilen canlıya istenilen B) II " Gen izolasyonu
özellikler kazandırabilir. C) III " Bazı böcek ilaçlarına karşı dirençli bitkiler
yorumlarından hangilerine ulaşılabilir? üretme
D) IV " Canlıların kopyasını oluşturma
E) V " İşlev bozukluğu görülen organın yerine yenisi-
D) II ve III E) I, II ve III nin üretilmesi
180 1E 2B 3B 4B 5A 6E 7E 8B 9E 10 C 11B
1. Gen klonlaması yapılırken, 3. Aşağıda insan büyüme hormonu geninin, bakteriyel 1
I. İstenen geni taşıyan DNA’nın izole edilmesi plazmit aracılığıyla rekombinant bakterilerde klonlan- 2
ması şematize edilmiştir.
II. İlgili geni taşıyan konak hücrelerin çoğaltılması
3
III. İstenen genin kopyalarının elde edilmesi için vektör 2
1
DNA’nın belirlenmesi 4
Plazmit Büyüme
bakteriden hormonu
IV. Oluşan rekombinant DNA’nın alıcı hücreye aktarıl- ayrıştırılır Büyüme
hormonu
genini 5
Bakteri Plazmit içeren
ması DNA’sı geni
enzimle
hücre
kesilir 6
V. İstenen geni içeren DNA bölümünün vektör DNA’sıy-
la birleştirilmesi 3 7
Büyüme hormonu
geni ligazla plazmitle
işlemlerinin uygulanma sırası aşağıdakilerden han- birleştirilir. 8
Plazmit, bakteri
gisinde gösterilmiştir? hürcresine aktarılır.
4
Rekombinant 9
A) I – II – III – IV – V B) V – II – IV – I – III bakteri
Rekombinant 10
C) I – III – V – IV – II D) III – II – I – V – IV bakteriler kültürde çoğalır
5
E) II – I – III – IV – V 11
12
13
Buna göre,
a – Büyüme hormonu geninin izole edildiği 14
b – Rekombinant DNA’nın oluşturulduğu 15
c – Büyüme hormonu geninin bakteri hücresine aktarıl-
2. Bilim insanları, bitkilerin ve havyanların genetik bilgileri- 16
dığı
ni taşıyan moleküllerini etkileyerek ekonomik ve verimli
varyeteler üretme çabasındadır. Bu amaçla geliştirilen evreler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiş- 17
teknikler, biyoteknolojik çalışmalar kapsamına girer. tir? 18
Buna göre, a b c
19
A) 1 2 3
I. Meyve ağaçlarının yeterli meyve vermesini sağlayı-
B) 2 1 3
cı işlemler yapmak
C) 2 3 4
II. Yonca bitkisine protein sentezini arttırıcı gen aktarı-
D) 2 4 3
larak, koyunların yüksek protein içeren yem ile bes-
E) 4 2 1
lenmesinin sağlanması
III. Alabalıktan alınan büyüme hormonu geninin sazan

balıklarına aktarılmasıyla çok hızlı büyüyen balıkla-
rın elde edilmesi
4. Rekombinant DNA teknolojisiyle gen transferi yapı-

IV. İnsülin hormonu üretiminden sorumlu genin, uygun lan mikroorganizmalarla,
bir bakterinin DNA’sına eklenmesiyle şeker hastala- I. Kirli suların arıtılması
rı için hormon üretiminin sağlanması II. Hormon üretimi
uygulamalarından hangileri biyoteknolojik çalışma III. Antikor elde edilmesi
kapsamına girer? olaylarından hangileri gerçekleştirilebilir?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III

D) I ve III E) I, II, III ve IV D) II ve III E) I, II ve III
181
5. Canlıların kalıtsal özelliklerini değiştirerek onlara 8. Aşağıdakilerden hangisi genetiği değiştirilmiş ürün-
1
yeni işlevler kazandırılmasına yönelik araştırmaların lerin potansiyel yararlarından biri olamaz?
2 yapıldığı bilim alanı aşağıdakilerden hangisinde ve-
rilmiştir? A) Erken ürün veren meyve ve sebze türlerinin üretil-
3 mesi
A) Morfoloji B) Gen Mühendisliği
4 B) Yenilebilir aşı ve ilaç üretimi
C) Çevre Mühendisliği D) Fizyoloji
5 E) Biyoteknoloji C) Meyve ve sebze raf ömrünün uzatılması
6 D) Toksik etkiler ve allerjik reaksiyonlar
E) Normal olgunlaşma sürecinden hızlı gelişen balıklar

7
9 6. Bitkilere gen aktarımının amacı aşağıdakilerden

hangisi olamaz?
10
A) Bitkinin böceklere karşı dayanıklık kazanması
11
B) Bitkinin çevre koşullarına toleransının artması
12 C) Meyvenin geç çürümesini sağlanması 9. Gen mühendisliğinde kullanılan mikroenjeksiyon
D) Bitkinin virüs, mantar ve bakterilere direnç kazanma- yöntemi ile ilgili,
13
sının sağlanması
I. Çok ince iğne yapısına sahip mikroenjektör kullanı-
14 E) Bitki verim kapasitesinin düşürülmesi lır.
15 II. Hücre zarı geçilerek doğrudan çekirdeğe gen aktarı-
lıp rekombinant DNA oluşturulur.
16
III. İşlem sonucu gelişen yavrular aktarılan genlerin
17 özelliklerini taşır.
18 7. Hayvan ıslahında yararlanılan yöntemlerden biri de

yapay döllenmedir. Bunun için istenen özelliklere sa-
19 hip hayvanlardan alınan spermler dondurularak sperm A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III
bankalarında saklanır ve uygun zamanda istenen özel-
likli yumurtaları döllemek için kullanılır. Doğal döllen-
meyle yılda 60 – 100 inek döllenebilirken, yapay döl-
lenmeyle 10 bin inek döllenebilmektedir.
Yapay döllenme uygulamalarıyla ilgili,
I. Bu yöntemde damızlık boğayı almak ve beslemek

gerekmemektedir.
II. Yapay döllenmeyle elde edilen yavru sayısı daha 10. İnsandan elde edilen bir genin, bakteri plazmidine
fazladır. eklenmesi işlemlerinde aşağıdaki enzimlerden han-
III. Boğadan ineklere bulaşan hastalıklar önlenebilir. gilerinden yararlanılır?
IV. İneklerin gebe kalma zamanlarının denetimi kolay
A) DNA polimeraz
olur.
B) DNAaz ve RNAaz
C) DNA polimeraz ve helikaz
A) II ve III B) II ve IV C) I ve III D) Restriksiyon endonükleaz ve DNA ligaz
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV E) Helikaz ve proteazlar
182 1C 2E 3C 4E 5B 6E 7E 8D 9E 10D
1. Bazı transgenik bitkilerden elde edilen tohumlar, tohum- 4. Bilim insanları tarafından Basillus thuringiensis bakte- 1
luk olarak kullanılamaz. Yani bu tohumlardan yeni bit- risinden alınan bir genin aktarıldığı mısır bitkisi, zararlı 2
ki gelişemez. Buna neden olan tohumun sahip olduğu böcekler için zehirli ancak başka canlılara zarar ver-
“terminatör” adı verilen genlerdir. Bu genler kısır tohum meyen madde üretebiliyor. 3
oluşumuna neden olur.
Bu çalışma ile ilgili, 4
Buna göre,
I. Gen aktarımı bakteriden mısır bitkisine doğru ger- 5
I. Aynı türün yabanileri ile tozlaşma sonucu, yabani çekleşmiştir.
türler de kısır tohumlar oluşturabilir. 6
II. Mısır bitkisi daha önce sahip olmadığı bir özellik ka-
II. Terminatör genlere sahip bitkiler tohumdan normal zanmıştır. 7
gelişim gösteremez.
III. Yeni mısır bitkisinin ürettiği savunma molekülleri 8
III. Terminatör geni aktarılan bir bitkiye istenilen başka bakterileri yok eder.
bir gen aktarılamaz. 9
açıklamalarından hangileri terminatör genlere sahip 10
transgenik bitkilerle ilgili tehlikelerdendir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
12
13
14
15
2. DNA parmak izi yöntemi,
16
I. Kaybolan bir çocuğun yıllar sonra ailesini belirleme-
17
de
5. Hayvansal organizmalarda, bitkiler tarafından üretilen 18
II. Savaş sonrası farklı yerlerde kalan anne ile oğlunun
beta – karoten, A vitaminine dönüştürülür. Bitkilerin
20 yıl sonra belirlenmesinde
sarı, yeşil ve turuncu kısımlarında bulunan beta – ka- 19
III. Soyu tükenmekte olan canlı türlerinin korunmasında roten doğal yollarla üretilen pirinçte bulunmaz. Bilim
çalışmalarından hangilerinde kullanılabilir? adamları nergis bitkisinden aldıkları geni Agrobacteri-
um fasians bakterisi aracılığıyla pirinç bitkisine aktar-
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III mış ve ona beta – karoten üretme yeteneği kazandır-
D) I ve II E) I, II ve III mışlardır.
Bu çalışmada temel amaç,
I. Pirinç bitkisinin beta – karotenden A vitamini sentez-

lemesini sağlamak
3. Rekombinant DNA teknolojisiyle ilgili, II. Pirinç bitkisine sarı, yeşil ve turuncu renklerden birini
I. Yeni ürünler elde edilmesi amaçlanabilir. kazandırmak
II. Organizmanın gen diziliminin değiştirilmesidir. III. Pirinç ağırlıklı beslenen popülasyonlarda A vitamini
III. Organizmaya gen aktarımı yapılmasıdır. eksikliğini önlemek
verilenlerden hangileri doğrudur? durumlarından hangileri olabilir?

D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II, ve III
183
6. Bitkilerde gen transferinde kullanılan “doğrudan akta- 8. Aşağıda genetiği değiştirilmiş bitkilerle (GD bitkiler) ilgili
1
rım” yöntemiyle daha önce sahip olmadığı yeni özellikler bazı bilgiler verilmiştir.
2 taşıyan bitkiler elde edilir.
I. GD bitkileri zararlı böceklerden korumak için tarım
3 Bu işlemin bazı aşamaları aşağıda verilmiştir. ilacı kullanılmaya gerek olmaması
4 I. Yeni gen bitki kromozomuna girer. II. Yabani otları yok etmek için kullanılan herbisitlerin
II. Yeni gene sahip bitki hücreleri bölünür. GD bitkilere zarar vermemesi.
5
III. Yeni özellikleri taşıyan bitki hücreleri petri kabında III. GD bitki tohumlarının klasik tohumlardan daha pa-
6 yeni bitkiciklere dönüşür ve toprağa aktarılır. halı olması.
7 IV. İstenilen özelliği taşıyan gen, küçük metal parçacık- IV. GD bitkilerde tohumların kısır olması, her yıl yeni GD
ları ile kaplanır ve parçacık tabancasıyla yerleştirile- tohumların ekilmesinin gerekmesi.
8 ceği hücreye ateşlenir. Bunlardan GD bitkilerin çiftçiye yararlı olanları ve
9 Bu aşamaların doğru sıralaması aşağıdakilerden olmayanları aşağıdakilerin hangisinde doğru veril-
hangisinde verilmiştir? miştir?
10
Yararlı Yararlı
A) II – I – III – IV B) IV – I – III – II
11 olanlar olmayanlar
C) IV – I – II – III D) III – I – II – IV
12 A) I, III II, IV
13 B) II, III I, IV
C) IV I, II, III
14
D) I, II III, IV
15 E) I, II, IV III
16
17
18
19
9. Aşağıda bazı bilimsel çalışmalar verilmiştir.
– Kutuplarda yaşayan bir tür balıktan izole edilen anti
7. Biyoteknolojik bir çalışmada, küçük ve tatlı erikle büyük – freeze geni ile çilek bitkisinin donması engellen-
ve tatsız eriklerin çaprazlanmasıyla büyük ve tatlı erikler miştir.
üretilmiştir.
– Zararlı bitkilerle savaşmada kullanılan ilaçlara karşı
Bu çalışma ile ilgili, dayanıklı pamuk bitkileri geliştirilmiştir.
I. Farklı özellikler taşıyan varyeteler arasında çapraz- – Amino asit içeriği yükseltilmiş patates üretilmiştir.
lama yapılmıştır. – İnsan sütüne benzer inek sütü yapılmıştır.
II. Varyetelerin, kendi aralarında gen alışverişi yapma- Bu çalışmaların gerçekleşmesini sağlayan biyolojik
ları sonucu zararlı çekinik genlerin homozigot hale basamak aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
geçmesi sağlanmıştır.
A) Gen aktarımı
III. Melez bireyler elde edilmiştir.
B) DNA’nın eşlenmesi
C) Gen Mutasyonu
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) Translasyon mekanizması
D) I ve II E) I, II, ve III E) DNA’daki gen bölgesinin izolasyonu
184 1A 2D 3E 4C 5C 6C 7C 8D 9A
KARMA TEST 1 Protein Sentezi - Biyoteknoloji 90 BÖLÜM
1. Kemiklerin boyca uzamasını sağlayan somatotropin 3. Aşağıdaki tabloda bazı amino asit çeşitlerinin mRNA ko- 1
hormonunun (STH) üretiminden sorumlu olan gen re- donları verilmiştir. 2
kombinant DNA teknolojisiyle E.coli bakterisine aktarılır.
Kodonun Kodunun 2. bazı Kodonun 3
STH’ın üretilmesi sırasında, aşağıda verilen hangi
1. bazı U C A G 3. bazı
aşamadan sonra klonların oluşturulması ve seçil- 4
mesi uygulamasına geçilebilir? G Val Ala Glu Gly A
5
A) Plazmit DNA’sının ve insan DNA’sının STH genini Alanin – Glutamik asit – Valin – Glisin şeklindeki
kodlayan kısmının restriksiyon enzimiyle kesilmesi 6
amino asit dizilimine sahip bir polipeptidin sentezini
B) İnsan DNA’sında STH ürettirecek genin yerinin belir- sağlayan genin kalıp ipliğindeki kod dizilişi aşağıda- 7
lenmesi kilerden hangisinde verilmiştir?
8
C) STH geni içeren insan DNA’sının vektör DNA ile bir- A) CAT – CGT – CTT – CCT
leştirilmesi 9
B) CGT – CTT – CAT – CCT
D) Oluşan rekombinant DNA’nın E.coli hücresine akta-
10
rılması C) CGT – CCT – CTA – CTT
E) Plazmit DNA’sının saf olarak elde edilmesi D) CGU – CUU – CAU – CCU 11
E) CAU – CGU – CUU – CCU 12
13
14
15
2. Gen mühendisliği ile ilgili, 16

I. Çalışılmak istenilen genin üzerinde bulunduğu DNA 17
parçasının hücreden çıkarılması 4. Bir hücrede sentezlenen A ve B proteinin yapısında
18
II. İki farklı canlıdan gelen DNA’nın ligaz enzimi ile bir- bulunan amino asitler ve bu amino asitlerin sıralaması
leştirilmesiyle elde edilen DNA aşağıda verilmiştir. 19
III. Bakterilerde, kromozom dışında bulunan kendini eş-

A proteini  Metiyonin – Valin – Serin – Alanin
leyebilen küçük halkasal yapıdaki DNA parçası
tanımların,
a. Plazmit B proteini  Metiyonin – Serin – Valin – Alanin
b. DNA izolasyonu
A ve B proteinin sentezi ile ilgili aşağıda verilenler-
c. Rekombinant DNA
kavramlarıyla doğru eşleştirilmesi aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir? A) DNA’ nın farklı bölgelerinin kontrolünde sentezlen-
miştir.
I II III
KARMA TEST
B) Sentezlerinde kullanılan tRNA çeşitleri ortak olabilir.

A) a b c
C) Sentezlerinde kullanılan mRNA’daki kodon sayısı
B) c b a
aynıdır.
C) b c a
D) Farklı protein olmaları amino asitlerin birbirlerine
D) b a c bağlanma şekillerinin farklı olmasından kaynaklanır.
E) a c b E) Sentezleri sırasında oluşan su sayısı eşittir.
185
BÖLÜM KARMA TEST (Protein Sentezi - Biyoteknoloji)
5. Gen mühendisliği çalışmalarında, DNA molekülün- 8. Bir ipliği normal (N14) diğer ipliği ağır azotlu (15N) baz
1
den istenilen genin kesilmesini sağlayan enzim aşa- içeren DNA molekülüne sahip bir hücre belirten ortam-
2 ğıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? larda mitoz bölünmeye bırakılıyor.
3 A) RNAaz enzimi
1. zincir 2. zincir
B) Restriksiyon endonükleaz enzimi
4
C) RNA polimeraz
5 D) DNA ligaz enzimi 15N 14N
6 E) DNA polimeraz enzimi 1. bölünme ağır azotlu ortam
Melez 1 2 Ağır
7
3 4 5 6 2. ve 3. bölünme normal azotlu
8 ortam
10
Bölünmeler sırasında herhangi bir mutasyon olayı
11 gözlenmediğine göre, aşağıdakilerden hangisi yan-
12
6. 2500 nükleotidli bir DNA’nın, 3000 nükleotidli bir or- lıştır?
tamda kendini iki kez eşleyebilmesi için ortama en
A) İkinci ve daha sonraki bölünmelerde oluşan hücrele-
13 az kaç tane uygun nükleotid eklenmelidir?
rin sitoplazma miktarları farklı olabilir.
14 A) 2500 B) 3000 C) 4500 B) Tüm bölünmeler sonucu oluşan hücrelerin kalıtsal
D) 6500 E) 7500 bilgisi aynıdır.
15
C) 3. ve 4. hücrelerin sahip olduğu DNA moleküllerinin
16 ağırlıkları farklıdır.
17 D) 5. ve 6. hücrelerin DNA’larının bir ipliği haf diğer

ipliği ağır azot içerir.
18
E) 2. bölünmeden sonraki bölünmelerde melez DNA
19 oranı gittikçe artar.
7. Bir canlının belirli özelliklerini kodlayan genler başka bir

canlıya aktarılabilir.
Gen aktarılması sırasında yapılan, 9. Kalıp olmayan zincirinde 4500 nükleotid bulunan bir
I. Elde edilen DNA parçalarının aracı yapıya yüklen- DNA’da her birisi eşit nükleotid taşıdığı kabul edilen 10
mesi tane gen bölgesi vardır. Bu genlerden bir tanesi ise X
proteinin sentezinden sorumludur.
II. İstenilen geni taşıyan konak hücrelerinin tespit edi-
Sentezlenecek X proteini ile ilgili,
lip, çoğaltılması
I. Kullanılacak amino asit sayısı
III. DNA’nın belirlenmesi ve kesilmesi
II. Kullanılacak ribozom sayısı
KARMA TEST
IV. Aracı yapının prokaryot hücreye taşınması

III. Ribozoma gelen tRNA sayısı
işlemlerininin gerçekleşme sırası, aşağıdakilerden
hangisinde doğru verilmiştir? niceliklerinden hangileri hesaplanabilir?
(Başlama ve bitiş kodonları hariç)
A) I – II – III – IV B) III – I – IV – II
C) III – II – I – IV D) I – III – IV – II
E) IV – III – II – I
186 1D 2C 3B 4D 5B 6C 7B 8E 9C
KARMA TEST 2 Protein Sentezi - Biyoteknoloji 91 BÖLÜM
1. Aşağıdakilerden hangisi biyoteknoloji veya genetik 4. Ökaryot bir hücrede protein sentezi sırasında, 1
mühendisliği çalışmalarının amaçlarından biri değil- 2
I. mRNA’nın çekirdekten sitoplazmaya geçmesi
dir?
II. mRNA’nın ribozomun alt birimine bağlanması 3
A) İnsan klonlama çalışması.
III. AUG kodonu ile antikodon birleşmesi
B) İnsan genom projesi çalışması. 4
IV. Büyük alt birimin küçük alt birimle birleşmesi
C) Antibiyotik üretimi. V. Peptid bağlarının kurulması 5
D) Bazı hormonların üretimi. olaylarından hangisi baştan üçüncü sırada gerçek- 6
E) Kirli suların arıtılması. leşir?
7
8
9
5. Aşağıda bazı amino asitler ile onlara ait kodonlar veril- 10
miştir.
2. Toplam 5000 nükleotidli bir DNA molekülünün 11
I. ipliğindeki nükleotidlerin yarısı timindir. Amino asit Kodon
12
Lösin CUA, CUG
Aynı iplikte 400 sitozin ve 800 guanin nükleotidi ol-
Triptofan UGG 13
duğuna göre, bu DNA’nın kendisini 1 kez eşleyebil-
mesi için ortamda en az bulunması gereken timin, Prolin CGC, CCC
14
sitozin ve adenin nükleotid sayıları aşağıdakilerden Metiyonin AUG
hangisinde doğru verilmiştir? Serin UCA, UCU 15
16
Timin Sitozin Adenin
Bir polipeptit zinciri için şifreyi veren DNA molekülünün
A) 2600 2400 2600 baz dizisi, 3’ TAC ACC AGT GCG GAT 5’ şeklindedir.
17
B) 1300 1200 1300 Bu şifreye uygun olarak sentezlenen polipeptit zin- 18

C) 1000 1500 1000 cirindeki amino asitlerin dizilişi aşağıdakilerden
19
D) 2000 2000 1500
A) Met - Trp - Ser - Pro - Lös
E) 1300 1300 1200
B) Trp - Met - Ser - Lös - Pro
C) Met - Trp - Pro - Ser - Lös
D) Trp - Met - Ser - Pro - Lös
E) Met - Pro - Ser - Trp - Lös
3. Yapısında 3000 nükleotid bulunan ve zincirlerinden

14 15
biri N (normal azot) diğeri N (ağır azot) olan bakteri 6. Biyoteknolojik çalışmalarla,
15
KARMA TEST
DNA’sı, N içeren besin ortamında iki defa bölününce- I. Kirli suların arıtılması
ye kadar bekletiliyor.
II. Hayvanlardan bol süt alınması
Sonuçta ortamda azalan nükleotidlerin, replikas-
III. Bakterilerden büyüme hormonunun elde edilmesi
yonu başlatan nükleotidlere oranı aşağıdakilerden
durumlarından hangileri gerçekleştirilebilir?
1 1
A) 1 B) C) 3 D) E) 4 D) I ve III E) I, II ve III
4 3
187
BÖLÜM KARMA TEST (Protein Sentezi - Biyoteknoloji)
7. Bitkilere gen aktarımı, 9. 10 çeşit amino asit içeren ve 100 amino asitten olu-
1
şan bir proteinin sentezi ile ilgili,
I. Bitkinin besinsel özelliklerini geliştirmek
2 I. 303 nükleotidlik mRNA kullanılır.
II. Bitkinin çevresel koşullara dayanıklılığını artırmak
3 III. Bitkiye, bitki parazitlerine karşı direnç kazandırmak II. Kullanılan mRNA’da 4 çeşit nükleotid vardır.
III. Olayı yöneten DNA’nın toplam deoksiriboz sayısı
4 amaçlarından hangilerini taşıyabilir? 606’dır.
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II IV. En az 10 çeşit tRNA kullanılır.
5
D) I ve III E) I, II ve III ifadelerinden hangileri doğrudur?
6
(Durdurucu kodon düşünülecektir.)
7 A) Yalnız IV B) II ve III C) II ve IV
8 D) I, II ve IV E) II, III ve IV
10 10. Bir DNA’nın yapısında,

I. Pentoz
11
II. Fosforik asit
12 III. Hidrojen bağı
IV. Pürin bazları
13
V. Pirimidin bazları
14 bulunan moleküllerin sayısıyla ilgili matematiksel
15 bağıntı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiş-
tir?
16
A) IV = V > III > I > II B) III > I = II > IV = V
8. Aşağıdaki şekilde prokaryot bir hücrede gerçekleşen
17 protein sentez olayı özetlenmiştir. C) V > IV > III > I = II D) II > I > III > V > IV
E) III > I > II > IV = V
18
Sentez yönü
K N
19
1. iplik
DNA 11. Gıda üretiminde kullanılan çeşitli enzimler önceden hay-
2. iplik
M O vanların sindirim kanalından elde edilirken, günümüzde
gen transferinin yapılmasıyla çeşitli mikroorganizmalar-
dan elde edilebilmektedir.
Bu yöntemin gelişmesiyle gıda üretiminde,
tRNA R I. Üretim hızı

II. Maliyet
mRNA
Ribozom III. Kalite
P
faktörler aşağıdakilerden hangisinde verildiği şekil-
Sentez yönü
de değişmiştir?
KARMA TEST
I II III
mRNA’nın DNA’nın 1. ipliği üzerinden sentezlendi-
ği bilindiğine göre, harerle gösterilen bölgelerden A) Azalır Artar Artar
hangilerinin nükleotid dizilimi birbirinin aynı olabi- B) Değişmez Azalır Azalır
lir? C) Artar Artar Değişmez
A) P ile R B) K ile M C) R ile O D) Azalır Azalır Artar
D) P ile O E) O ile N E) Artar Azalır Değişmez
188 1A 2B 3C 4C 5A 6E 7E 8C 9D 10 B 11E
TEST 1 Fotosentez 92 BÖLÜM
1. Aşağıda verilenlerden hangisi kloroplasta ait bir 5. Prokaryot bir hücrede gerçekleşen denklemde, 1
özellik değildir? 2
II
A) Işıkta lökoplasta dönüşme CO2 + I ––––––→ III + S
klorol 3
B) Çift zarlı olma
4
C) Fotosentez yapma
numaralı yerlere sırası ile aşağıdakilerden hangisi ya-
D) Halkasal DNA replikasyonu yapma 5
zılmalıdır?
E) Protein sentezi yapma 6
I II III
A) H2S ATP CO2 7

B) Işık CO2 Glikoz 8
2. Fotosentez ile ilgili,
C) H 2 O Işık H2S
I. Bazı bakteriler fotosentezde hidrojen kaynağı olarak 9
D) H2S ATP CO2
H2S kullanabilir.
10
E) H2S Işık Glikoz
II. Fotosentetik bakterilerde kloroplast bulunmaz.
11
III. Tüm ototroar fotosentezle atmosfere oksijen verirler.
12
D) I ve II E) I ve III 14
6. Aşağıdaki olaylardan hangisi kloroplastlarda mey- 15

dana gelmez?
16
3. Yeşil bitkilerin ağırlını doğrudan, A) Transkripsiyon
17
I. Glikoz B) Replikasyon
II. Oksijen C) Karbondioksit tüketimi 18
III. Karbondioksit D) Oksijen tüketimi 19

E) Translasyon
moleküllerinden hangilerinin tüketilmesi arttırır?
4. Bir canlının fotosentez olayını gerçekleştirebilme- 7. Fotoototrof canlılarda, inorganik maddelerden be-
sinde, sin sentezi sırasında, elektron kaynağı olarak,
SOLUNUM SİSTEMİ
I. Klorol I. Karbondioksit
II. Karbondioksit II. Oksijen
III. Kloroplast III. Su
verilenlerden hangilerinin bulunması zorunlu değil- IV. Hidrojen sülfür (H2S)

dir? moleküllerinden hangileri kullanılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) I ve II B) I ve III C) II ve IV

D) I ve II E) II ve III D) Yalnız III E) III ve IV
189
BÖLÜM Fotosentez
8. Ökaryot olduğu bilinen bir canlıda gerçekleşen fotosen- 11. Bir bitki yaprağının,
1
tez denklemi aşağıda gösterilmiştir.
I. Kütikula
2
II II. Üst epidermis
CO2 + I Besin + III
3 Klorofil
III. Stoma hücreleri
Verilen denklemdeki numaralı yerlere aşağıda veri- IV. Palizat parankiması
4
lenlerden hangileri yazılmalıdır?
V. Sünger parankiması
5
I II III
kısımlarından hangilerinde, inorganik maddelerden
6
A) H2O O2 CO2 organik besinlerin yapı birimi üretilemez?
7 B) Işık CO2 Glikoz A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
8 C) O2 H2S S D) III, IV ve V E) II, III, IV ve V
D) H2S Işık S
9
E) H2O Işık O2
10
11
12 12. Tüm fotosentetik canlılarda,

13 I. Fotofosforilasyon
9. Kükürt bakterilerinin yaptığı fotosentez ile yeşil bit- II. Karbondioksit özümlemesi
14
kilerin fotosentezi karşılaştırıldığında,
III. Hidrojen kaynağı olarak su kullanma
15 I. Yararlanılan enerji çeşidi
IV. Oksijen üretimi
16 II. Kullanılan karbon kaynağı
V. Azot kaynağı olarak NH3 kullanma
III. Kullanılan elektron kaynağı
17 olaylarından hangileri ortak olarak gözlenir?
IV. Üretilen besin çeşidi
18 A) I ve II B) I, II ve V C) I, III ve IV
özelliklerinden hangileri farklılık gösterir?
D) III, IV ve V E) I, II, III ve IV
19
A) Yalnız III B) Yalnız IV C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve IV
13. Radyoaktif karbonlu karbondioksit içeren ortama

10. Bitki hücresinde fotofosforilasyon ile üretilen ATP alınarak ışıkta bekletilen tek hücreli alglerin şekerle-
molekülü, rinde, amino asitlerinde ve pek çok organik madde-
lerinde radyoaktiiğin gözlenmesi aşağıdakilerden
SOLUNUM SİSTEMİ
I. Hücresel solunum
hangisini doğrular?
II. Halkasal DNA’dan transkripsiyon
A) Fotosentez için topraktan alınan CO2 kullanılır.
III. Glikoz sentezi
B) Solunum sonucu radyoaktif su çıkar.
IV. Amino asit sentezi
C) Fotosentez için su kullanılır.
olaylarından hangilerinde kullanılabilir?
D) Fotosentezde üretilen organik maddelerin karbon
A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III kaynağı karbondioksittir.
D) II ve IV E) II, III ve IV E) Fotosentez ancak ışıkta gerçekleşir.
190 1A 2C 3C 4C 5E 6D 7E 8E 9A 10E 11B 12A 13D

1. Şekildeki bitkinin bulunduğu ortama karbon atomları işa- 3. Klorolli hücrelerin gerçekleştirdiği fotosentez reaksi- 1
retli karbondioksit, toprağına da oksijen atomları işaretli yonlarında normal ve işaretli moleküller kullanılmış ve 2
su veriliyor. aşağıdaki sonuç elde edilmiştir.
3
I›k
CO 218 + H2O16 C6H12O 618 + O 216
Klorofil
4
Bu tepkimeye göre,
5
I. Sudan ayrılan hidrojenler organik besinin yapısına
katılır. 6
II. Atmosfere verilen oksijenin kaynağı sudur. 7

III. Karbondioksidin hem karbonu hemde oksijeni gliko-
8
zun yapısına katılır.
IV. Su ışığa bağımlı evrede, karbondioksit ışıktan ba- 9
ğımsız evrede tüketilir.
10
sonuçlarından hangilerine varılabilir?
11
Bir süre sonra bu bitki ile ilgili, A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve IV
I. Yapraklardaki glikoz moleküllerinde hem karbonun
hem de oksijenin işaretli olduğu görülür. 13
II. Ortamda işaretli serbest oksijene rastlanır. 14
III. Bitkinin kök hücrelerindeki bazı amino asitlerde işa-
15
retli karbon atomuna rastlanır.

4. Tek hücreli bir alg türü olan Chlorella ile aşağıdaki iki
deney düzeneği hazırlanıyor: 19
I. Bir grup Chlorella hücresi ağır oksijen içeren su orta-
mında (H2O18) fotosentez yapmaya bırakılıyor.
II. Başka bir grup Chlorella hücresi ise ağır oksijen içe-
ren karbondioksitli (CO218) ortamda fotosentez yap-
2. Ökse otu, bazı meyve ağaçları üzerinde yaşayan yarı maya bırakılıyor.
parazit bir bitkidir.
Yapılan deneylerin sonunda, ortama verilen ağır ok-
Ökse otu, sijen (O18) aşağıdakilerden hangilerinin yapısında
I. Su yer alır?
SOLUNUM SİSTEMİ
II. Karbondioksit I II
III. Organik madde
A) Su Glikoz
IV. Mineral
B) Glikoz Oksijen gazı
moleküllerinden hangilerini üzerinde yaşadığı bitki-
den almaz? C) Glikoz Su
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve IV D) Oksijen gazı Oksijen gazı

D) II ve III E) I, III ve IV E) Oksijen gazı Glikoz
191
BÖLÜM Fotosentez
5. Klorolli bir hücrede gerçekleşebilen metabolik 7. Çeşitli canlılarda gözlenen,

1
olaylar ve bu olayların sonuçlarıyla ilgili aşağıdaki
I. Oksijen üretimi
2 graklerden hangisi çizilemez?
II. Karbondioksit tüketimi
3 A) Dışarı verilen B) Dışarıdan alınan
III. Glikoz tüketimi
O2 miktarı CO2 miktarı
4 IV. Su kullanımı
V. ATP kullanımı
5
Zaman Zaman
Gece Gündüz Gece Gece Gündüz Gece olaylarından hangileri tüm ototrof hücrelerde ger-
6
çekleşir?
7 C) Üretilip tüketilen D) Fotosentetik bir hücrenin
A) I ve II B) II ve IV C) II ve V
ATP miktarı kuru ağırlığı
8 D) I, III ve IV E) II, III, IV ve V
9
Zaman Zaman
Gece Gündüz Gece Gece Gündüz Gece
10
11 E) Ortamdaki
CO2 miktarı 8. Bir yaprağın yapısındaki su alındıktan sonra kalan mad-
12
delerin yüzdesi tabloda verilmiştir.
13
Madde Bulunma yüzdesi
Zaman
Gece Gündüz Gece
14 Protein % 30
Vitamin % 15
15
Mineral %5
16 Karbonhidrat % 43
Yağ %7
17
18 Bu maddelerin yüzde kaçı bitki tarafından sentez-

lenmiştir?
19 6. ‹ki farklı canlıda gerçekleşen fotosentez olayları aşağıda
özetlenmiştir. A) % 73 B) % 43 C) % 95
O2 D) % 22 E) % 100
H2O Işık H2 S Işık S
CO2 C6 H 12 O 6 CO2 C6 H12 O 6

klorofl klorofl
Bu canlılarla ilgili;
9. Klorolli canlılarda görülen fotosentez tepkimelerinde fark-
I. Oksijen üretmeyen canlı fotosentetik olmaz.
lı gazlar açığa çıkabilir.
II. Fotosentezde organik besinin yapısındaki karbonun
SOLUNUM SİSTEMİ
kaynağı karbondioksittir. Bunun nedeni, aşağıdakilerden hangisinin farklı ol-

masıdır?
III. Farklı canlılar fotosentezde hidrojen kaynağı olarak
farklı maddeler kullanabilir.
A) Oluşan organik maddenin
IV. Fotosentez için klorol gereklidir.
B) Kullanılan karbondioksit miktarının
yorumlarından hangileri yapılabilir? C) ATP sentezleme şeklinin
A) I ve IV B) II ve III C) I, II ve III D) Kullanılan elektron ve protan kaynağının
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV E) Işıktan bağımsız reaksiyonların
192 1E 2D 3D 4E 5B 6D 7E 8C 9D
1. Bir bitki yaprağında, belirli bir zaman aralığında üretilen 4. Durgun bir havada ve 15°C de bulunan bitki yaprağı, hafif rüz- 1
glikoz miktarındaki değişim aşağıda verilmiştir. gârlı ve 27 °C sıcaklığı olan ortama alınıyor. Bu bitkide 2
gerçekleşen olaylar aşağıda şematize edilmiştir.
3
Üretilen glikoz miktarı
Terleme ile 4
kaybedilen su
Işık 5
6
Besin
7
Zaman
I II III IV
İletim demetleri 8
ile taşınan su
9
Grakte hangi zaman aralıklarında, bitkide oksijen
üretimi olmuştur? 10
Bitkideki ortam değişikliği aşağıdakilerden hangileri-
ne neden olur? 11
Taşınan Üretilen Terlemeyle 12
su besin kaybedilen su
13
A) Artar Artar Artar
14
B) Değişmez Değişmez Değişmez
15
C) Azalır Azalır Azalır
2. Aşağıdaki olayların hangisini gerçekleştiren bir can- 16
D) Artar Değişmez Azalır
lı kesinlikle atmosfere oksijen verir?
E) Artar Artar Değişmez 17
A) Su oksidasyonu
B) Kloroller sayesinde ışığı soğurma 18
C) Elektron kaynağı olarak H2S kullanma
19
D) Amonyağın oksidasyonu ile kimyasal enerji üretme
E) Karbon kaynağı olarak karbondioksit kullanma
5. Grakte bir bitki hücresinde dışarı verilen oksijen mik-

3. Karotenoid pigmentleriyle ilgili, aşağıdakilerden tarındaki değişim gösterilmiştir.
hangileri doğru değildir?
O2 miktarı
SOLUNUM SİSTEMİ
A) Klorol a ve klorol b ile birlikte fotosistem adını alır-

lar.
B) Işığın farklı dalga boylarının soğurulmasına yardım Zaman
t0 t1 t2 t3 t4
ederler.
C) Işığın klorol moleküllerinde neden olduğu zararı en-
Hangi zaman aralıklarında bitkinin bulunduğu orta-
gellerler.
mın yavaş yavaş karartıldığı söylenebilir?
D) Fotosistemin reaksiyon merkezinde yer alarak ışık
enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürürler. A) t0 – t1 B) t 3 – t4 C) t1 – t2
E) Bazı mikroorganizmalar tarafından da sentezlenirler. D) t0 – t3 E) t1 – t3
193
BÖLÜM Fotosentez
6. Aydınlık ortamda, bir bitki hücresinin fotosentezi 8. Prokaryot ve ökaryot fotoototroarın tümünde orga-
1
sırasında kloroplastlardaki ATP miktarının değişim nik monomerlerin sentezi sırasında,
2 graği aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? I. Enerji kaynağı olarak ışık
3 A) ATP miktarı B) ATP miktarı II. Karbon kaynağı olarak karbondioksit

III. Hidrojen kaynağı olarak su
4
IV. Azot kaynağı olarak azot molekülü
5
Işığa Işıktan
t Işığa Işıktan
t verilenlerden hangileri ortak olarak kullanılır?
bağımlı bağımsız bağımlı bağımsız
6 evre evre evre evre
C) ATP miktarı D) ATP miktarı
9
t t
Işığa Işıktan Işığa Işıktan
bağımlı bağımsız bağımlı bağımsız
10 evre evre evre evre
11 E) ATP miktarı
12
13
t
Işığa Işıktan
14 bağımlı bağımsız 9. Işık reaksiyonlarında, aşağıdakilerden hangisi kulla-
evre evre
nılmaz?
15
A) Fotosistem I
16 B) Fotosistem II
17 C) NADH
D) ETS
18
7. Şekilde bitkinin bir faaliyeti gösterilmiştir. E) ATP sentaz
19
O2
CO2
Toprak
Bu faaliyeti gerçekleştirirken,
10. Kloroplasttaki ATP sentaz kompleksiyle ilgili,
SOLUNUM SİSTEMİ
I. Stomalar kullanılır.
I. Tilakoid zarda bulunur.
II. Kloroplastlı hücrelerin pH’ı artar.
II. Protonları tilakoid boşluktan stromaya geçirerek
III. ATP kullanılır. ATP üretir.
IV. Topraktan vitamin alınır. III. Fotosistem I’den elektron alır.
verilenlerden hangileri olur? verilenlerden hangileri doğrudur?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) I, II ve III E) I, II, III ve IV D) Yalnız III E) I ve III
194 1E 2A 3D 4A 5B 6B 7D 8B 9C 10C
1. Fotosentezin ışıktan bağımsız tepkimelerinde, 4. Fotosentez reaksiyonlarının gerçekleştiği ökaryot 1
I. Karbondioksit tüketilmesi bir hücrede, 2

II. Suyun parçalanması I. ATP
3
III. ATP’nin hidrolizi II. Su
III. Karbondioksit 4
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III IV. NADPH 5
D) I ve II E) I ve III V. Oksijen
6
moleküllerinden hangileri kloroplastın ışığa bağımlı
evresinde üretilip, Calvin döngüsünde tüketilir? 7
A) II ve V B) I ve II C) I ve IV 8
D) II, III ve IV E) I, III, IV ve V
2. Siyanobakterilerin fotosentesinde NADP+ ’ nin NA- 9
DPH haline gelmesi ve bu dönüşüm için gerekli olan 10
hidrojenlerin kaynağı, aşağıdakilerin hangisinde
doğru gösterilmiştir? 11
Hidrojen 12
Evre
________________________ kaynağı
______________ 13
A) Işığa bağlı evre H 2S 5. Fotosentezin ışığa bağımlı reaksiyonlarıyla ilgili,
14
B) Işığa bağlı olmayan evre H2O I. Ökaryot hücrelerin sitoplazmasında gerçekleşir.
15
C) Işığa bağlı evre H 2O II. Üretilen oksijen ışıktan bağımsız evrelerde kullanılır
D) Işığa bağlı olmayan evre H2S III. ETS elemanları önce indirgenir, sonra yükseltgenir.
16
E) Işığa bağlı olmayan evre PGAL IV. Işık enerjisini kimyasal enerjiye çeviren klorol, tila- 17
koid zarda yer alır.
18
19
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
3. Bitki hücrelerinde görülen, D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
I
ADP + P ATP
II
III
NADP+ + 2H NADPH + H+
IV
reaksiyonlardan ışığa bağımlı ve ışıktan bağımsız

tepkimelerde gerçekleşenlerin doğru eşleştirilmesi
6. Ökaryot fotosentetik bir hücrede fotosentezin ışıktan
SOLUNUM SİSTEMİ

bağımsız reaksiyonlarında,
Işığa bağlı Işıktan bağımsız
I. Karbondioksit
Tepkimeler Tepkimeler
II. Klorol
A) I ve III II ve IV
III. Oksijen
B) II ve IV I ve III
C) I, II ve III IV verilenlerden hangileri kullanılmaz?
D) Yalnız IV I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) I ve IV II ve III D) I ve II E) II ve III
195
BÖLÜM Fotosentez
7. Bataklıklarda yaşayan hidrojen sülfür bakterilerine ait 10. Fotosentez tepkimeleri, kloroplastların granum ve stro-
1
bazı reaksiyonlar aşağıda gösterilmiştir. masında birbirini izleyen iki evrede gerçekleşir.
2 Aşağıdakilerden hangisi granumdaki olaylar sonu-
2H2S + O2 $ 2H2O + 2S + Enerji
cu üretilip stromada tüketilen bir moleküldür?
3
İnorganik madde $ Organik madde A) H2O B) CO2 C) ATP D) O2 E) Glikoz
4
Verilen bakterilerle;
5
I. Bir canlının ürettiği enerji başka bir canlı tarafından
6 doğrudan kullanılabilir.
7 II. Bakteri, besinini kemosentez ile üretmiştir.

III. Klorol içermelerine rağmen ışığa ihtiyaç duymazlar.
8 11. Fotosentez tepkimelerinde ATP ve NADPH molekül-
lerinin tüketilmesi sırasında,
9
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II I. Karbondioksit
10 D) I ve III E) II ve III II. Klorol
11 III. Enzim
IV. Işık
12
molekül veya faktörlerinden hangileri kullanılmaz?
13
A) I ve IV B) II ve III C) II ve IV
8. Yeşil bitkilerin fotofosforilasyonla ATP üretimi için,
14 D) I, II ve IV E) II, III ve IV
I. ETS
15
II. NADPH
16 III. ADP ve P
IV. Oksijen
17
verilenlerden hangileri kullanılmaz?
18 12. Aşağıdaki grafik, kloroplastlı bir bitki hücresinde ışık
A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV
19 şiddetine bağlı glikoz miktarının değişimini göstermek-
tedir.
Glikoz miktar›
9. Bir bitki hücresinde,

I. Enzim Zaman
t1
II. Sıcaklık
III. ATP
SOLUNUM SİSTEMİ
Bu hücrede t1 zaman dilimine kadar geçen süreçte,

IV. NADPH
I. Oksijen üretiminin belli bir hızla devam etmesi
molekül veya değişkenlerinden hangilerinin mikta-
II. Karbondioksit tüketiminin azalması
rındaki sürekli artış, ışıktan bağımsız reaksiyonlarda
III. Ozmotik derişimin azalması
kullanılan karbondioksit miktarında azalışa neden
olur? olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi beklenir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) I ve IV E) I, III ve IV D) II ve III E) I, II ve III
196 1E 2C 3A 4C 5C 6E 7A 8B 9B 10C 11C 12A

1. Özdeş nitelikteki üç bitkisel hücrenin farklı çözeltilerdeki 4. Calvin döngüsü ve sonrasında, 1

ağırlık değişimlerinin, aşağıda verilen graklerdeki gibi 2
I. Işık reaksiyonlarında üretilen ATP ve NADPH’ın kul-
olduğu saptanmıştır.
lanılmasından sonra üç karbonlu şeker oluşturulur.
3
Ağırlık Ağırlık Ağırlık
II. Kloroplast içinde nişasta, sitoplazmada sükroz sen-
tezlenir. 4
III. CO2, RuBP adlı organik maddeye bağlanır. 5

tepkimeleri hangi sırayla gerçekleşir? 6
I Zaman II Zaman III Zaman
A) I – II – III B) II – I – III C) III – I – II

Ortamın ışık, sıcaklık ve karbondioksit durumu üç 7
D) I – III – II E) IIII – II – I
hücre için de aynı olduğuna göre, aşağıdaki açıkla- 8
malardan hangisine varılamaz?
9
A) Ağırlık farklılığına fotosentez ürünlerinin farklı mik-
tarda oluşması sebep olmuştur. 10
B) I. hücre su aldığı için ağırlığı artmış olabilir. 11
C) II. hücrenin koful büyüklüğü değişmemiştir.
12
D) III. hücre hipertonik ortamda olabilir.
E) III. hücrenin osmotik derişimi artmıştır. 13
14
15
2. Fotosistem II için aşağıda verilenlerden hangisi yan- 16

lıştır?
5. Ortam koşullarının fotosentez için optimum olduğu bir 17
A) Reaksiyon merkezinde bir çift klorol a bulunur.
zamanda, ayva bitkisine radyoaktif karbon taşıyan kar- 18
B) Anten kompleksi, ışık enerjisini toplayan ve onu re-
bondioksit veriliyor. Belirli bir süre sonra radyoaktif kar-
aksiyon merkezine aktaran pigment moleküllerinden 19
bona, bitkinin oluşturduğu tohumdaki bir enzimin yapı-
oluşur.
sında rastlanıyor.
C) Doğrudan CO2’nin kullanılmasını sağlayan enzimin
aktieştirilmesinde kullanılır. Radyoaktif karbonlu karbondioksitin tohumdaki en-
zim yapısında görülene kadar,
D) Tilakoid boşluktaki suyu oksitler ve protonların tila-
koid boşluğu bırakılmasını sağlar. I. Nişastanın hidrolizi
E) ETS’ye elektron verir. II. Amino asitler arasında peptit bağlarının kurulması
III. Suyun hidrojenlerinin karbondioksit özümlemesine

katılması
SOLUNUM SİSTEMİ
3. Fotosentez yapan bir bitkiye, karbonu işaretlenmiş kar- IV. Nişasta yapımı
bondioksit veriliyor. V. Azotun eklenmesi
Bir süre sonra işaretli karbon atomlarına ilk olarak olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakilerin hangi-
aşağıdakilerden hangisinin yapısında rastlanır? sinde verilmiştir?
A) Protein B) Glikoz A) IV – I – III – V – II B) V – IV – I – II – III

C) Oksijen D) Nişasta C) III – V – IV – I – II D) III – IV – I – V – II
E) Fosfoliseraldehit (PGAL) E) II – III – IV – I – V
197
BÖLÜM Fotosentez
6. Düzenekte ağzı açık bir deney kabının içine yeşil alg ile 8. Fotosentez evreleri aşağıda özetlenmiştir.
1
aerob bakteriler konuyor ve ışık kaynağı şekildeki gibi
I IV
2 yerleştiriliyor.
3 Işığa bağlı III Işıktan bağımsız

Mor reaksiyonlar reaksiyonlar
Işık Yeşil
4
kaynağı Aerob bakteriler
Kırm V
ızı II VI
5
Yeşil Alg
6 Numaralı kısımlarla ilgili aşağıda verilenlerden han-

gisi yanlıştır?
7 Deney kabında gerçekleşecek olaylarla ilgili,
I. Aerob bakteriler yeşil algin gelişimini olumsuz etki- A) I, su ise II oksijendir

8
ler. B) III, fotofosforilasyonla üretilen ATP olabilir
9 II. Bakteriler kabın alt ve üst yüzeyinde yoğunlaşır. C) IV, atmosferden alınan karbondioksittir
10 III. Kaba dışarıdan karbondioksit girişi olabilir. D) V, organik besinlerdir
IV. Her iki canlı türü de glikoz tüketimi yapar. E) VI, NADPH olabilir
11
12
13
14 9. Bitkilerde ATP sitoplazma, kloroplast ve mitokondride
üretilir.
15
I. CO2 ve NADPH kullanılarak şeker oluşturulması
16 II. Selüloz sentezi
17 III. Heksozun yıkımı ile CO 2 oluşması
18 Numaralı olayların hangileri gerçekleşirken klorop-

lastta üretilen ATP kullanılmaz?
19
7. Kloroplastın stroma bölümünde gerçekleşen ışıktan A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
bağımsız tepkimelerle ilgili,
+
Glikoz miktarı NADP miktarı
t t
I II
10. Yeşil bitkilerde fotosentezi olumlu yönde etkileyen
ATP miktarı adaptasyonlar arasında,
SOLUNUM SİSTEMİ
I. Kloroplastta granumların üst üste dizilmesi
II. Yaprakların birbirini örtmeyecek şekilde dizilmesi

t
III III. Sık ağaçlı ortamda bitkinin boyca uzamaya çalışma-
sı
graklerinden hangileri çizilebilir? verilenlerden hangileri sayılabilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III

D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III
198 1A 2C 3E 4C 5D 6E 7B 8E 9D 10 E
1. Fotosentez hızına etki eden çevresel faktörlerle ilgili 3. Aşağıdaki üç fanus ışıklı bir ortama bırakıldığında önce 1
aşağıdaki graklerden hangisi yanlıştır? 3. daha sonra 1. fanustaki mumun söndüğü, 2. fanustaki
2
mumun yanmaya devam ettiği gözleniyor.
A) B) 3
Fotosentez hızı Fotosentez hızı
4
6
Sıcaklık Işık
şiddeti 1 2 3
Yanmakta olan Yeşil bitki ve Çimlenen tohumlar 7
C) Fotosentez hızı D) Fotosentez hızı
mum yanmakta olan ve yanmakta olan
mum mum
8
Deneydeki verilerle, 9
I. 3. fanustaki mumun önce sönmesi çimlenen tohum-
10
pH ların oksijen tükettiğini gösterir.
CO2
II. 2. fanus karanlık ortama bırakılsaydı, içindeki mum 11
E) Fotosentez hızı bir süre sonra sönerdi.
12
III. 1. fanus karanlık ortama bırakılsaydı, yine aynı süre-
de sönerdi. 13
sonuçlarından hangilerine ulaşılır? 14

Mor Yeşil Kırmızı Işığın dalga boyu
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III 15
16
17
2. Aşağıdaki deney düzeneği hazırlandığında bitkinin çok 18

yavaş fotosentez yaptığı gözleniyor. 4. Şekildeki gibi hazırlanmış bir düzenekte X bitkisi yaşa-
mını sürdürürken, Y bitkisinin bir süre sonra solduğu 19
Yeşil gözlenmiştir.
ışık
Cam fanus
Hava
ışık
ışık
KOH
kalıbı
kireç
(X) (Y) suyu
Bu düzenekte bitkinin fotosentez hızının artırılması, Bu durumun nedeni;

SOLUNUM SİSTEMİ
I. KOH kalıbını fanustan çıkarmak. I. Y bitkisinin topraktan yeterli karbon elementi alama-
II. Ortama kafes içinde besin ve fare koymak. ması
III. Cam fanusa mor ötesi ışık vermek. II. X bitkisinin toprağına şeker verilmesi
IV. Yeşil yerine kırmızı ışıkla aydınlatmak.
III. Kireç suyunun, karbondioksit tutucu olması
işlemlerinden hangileriyle yapılabilir? verilenlerden hangileri olamaz?
A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV D) II ve III E) I, II ve III
199
BÖLÜM Fotosentez
5. Bitkinin bir dalının yaprağı şekildeki gibi cam tüp içine 7. Bir su bitkisi olan Elodea ile hazırlanan deney düzeneği
1
konuluyor. Tüp içindeki yaprağın bir süre sonra soldu- ve sonuçları aşağıda verilmiştir.
2 ğu gözleniyor.
hava
3 su seviyesi
Işık Cam tüp Hava
kabarcığı deney tüpü
4 Eloeda (Su bitkisi)
5
Cam beher
KOH
6
7
– Su bitkisi, su ve maden suyu eklenen cam beherin
8 Yaprağın solma sebebi, içine yerleştirilir.
9 I. Ortamda yeterince ışık olmaması – Deney tüpü ters çevrilerek su bitkisinin üzerine ka-
patılır.
II. Ortamdan yeterince su alamaması
10
III. Ortamdan yeterince karbondioksit alamaması – Düzenek güneş ışığı olan ortama bırakılır.
11
durumlarından hangileri olabilir? – Deney tüpündeki suyun içinde hava kabarcıklarının
12 (KOH: CO2 tutucudur.) yükselişi gözlenir.
13 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III – Deney tüpündeki başlangıç su seviyesinin aşağıya

düştüğü gözlemlenir.
14
– Deney tüpü içindeki su dikkatlice boşaltılıp, ağzına
15 kibrit alevi tutulunca alevin parladığı gözlemlenir.
16 Deneyin amacı ve deney tüpündeki su seviyesinin

düşme sebebi aşağıdakilerden hangisinde doğru ve-
17
rilmiştir?
18
6. Aşağıda X, Y ve Z bitkilerine ait bazı yapısal bilgiler ve- Cam beherde
19 rilmiştir. su seviyesinin
Deneyin amacı aşağı düşme
X Y Z
sebebi
Fotosentez yüzeyi 5m2 4,8m2 4,4m2
A) Fotosentez sürecinde kulla- CO2 gazı ba-
Stoma miktarı 3.104 4.104 2.104 nılan gazın CO2 olduğu sıncı
6 10 6
Kloroplast miktarı 3.10 2.10 1.10
B) Fotosentez sürecine ışığın CO2 gazı ba-
Fotosentez için koşulların uygun olduğu bir ortam- etkisi sıncı
da X, Y ve Z bitkileri ile ilgili,
C) Fotosentez sürecine maden- O2 tüketimi
SOLUNUM SİSTEMİ
I. Fotosentez hızını belirleyen sadece X, Y ve Z bitkile- sel tuzların etkisi

rinin toplam fotosentez yüzeyidir.
D) Fotosentez sürecine suyun CO2 tüketimi
II. En hızlı fotosentez Y bitkisinde gerçekleşir.
etkisi
III. X bitkisinin birim zamanda dışardan aldığı karbondi-
oksit miktarı, Y bitkisinden fazladır. E) Fotosentez sürecinde açığa O2 gazı basıncı
ifadelerinden hangileri söylenebilir? çıkan gazın O2 olduğu
200 1C 2D 3E 4C 5C 6B 7E
4. Aşağıdaki tabloda bir deney düzeneğinde bulunan bitki- 1

1. Fotosentez hızını etkileyen,
nin, ışık şiddeti ve ışık kaynağına olan uzaklığına bağlı
I. Klorol miktarı 2
olarak fotosentezle ürettiği oksijen miktarı verilmiştir.
II. Stoma sayısı 3
III. Karbondioksit konsantrasyonu Bitkinin ışık Soğurulan Birim zamanda
4
IV. Işık şiddeti kaynağından ışık üretilen O 2
uzaklığı miktarı 5
faktörlerinden hangileri genetiktir?
100 cm 4 0,1 mol/sn
A) I ve II B) I ve III C) II ve III 6
60 cm 13 0,5 mol/sn
D) II ve IV E) III ve IV 7
35 cm 23 0,7 mol/sn
8
25 cm 23 0,7 mol/sn
9
10
I. Işık kaynağına olan mesafe fotosentez hızını belli bir 11
noktaya kadar etkiler.
2. Bitkinin fotosentez hızını, 12
II. Soğurulan ışığın artması fotosentez hızını arttırır.
I. Işık şiddetinin en azdan optimuma getirilmesi III. Işık kaynağına olan uzaklık azaldıkça bitkinin dışar- 13
II. Sıcaklığın 10°C’ den 25°C’ye çıkarılması dan aldığı karbondioksit azalır.
14
III. Yeşil ışık yerine mor ışık verilmesi ifadelerinden hangileri söylenebilir?
15
işlemlerinden hangileri artırabilir?
A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III
18
5. Bir bilim insanı su bitkisi kullanarak üç ayrı deney düze- 19

neği hazırlıyor. Bitkileri cam kaplara koyup;
– 1. düzeneğe, kaynatılıp soğutulmuş su
3. Bir bitkiyi haf rüzgarlı ortamda belli bir saatte gözlem- – 2. düzeneğe, az şekerli su
leyen araştırmacı, bitkinin glikoz tüketiminin üretiminden – 3. düzeneğe, gazlı su
fazla olduğunu belirtmiştir. ekleyip, düzeneklerin ağzını kapatıyor. Aynı koşullarda
ışıklı ortam da bir süre bekletiyor.
Gözlem yapılan saatte bitki,
Deney düzenekleriyle ilgili,
I. Su
SOLUNUM SİSTEMİ
II. Karbondioksit I. 1. düzenekte oksijen üretimi olmaz.

III. Oksijen II. 2. düzenekteki fotosentez hızı 3. düzenektekinden
IV. Glikoz azdır.
V. Mineral III. 3. düzenekte fotosentez hızı en fazladır.
moleküllerinin hangilerini dış ortamdan almıştır? ifadelerden hangileri söylenebilir?
A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I, III ve V E) I, III, IV ve V D) I ve III E) I, II ve III
201
BÖLÜM Fotosentez
6. Bir bitkinin fotosentez hızının zamana bağlı değişim gra- 8. Bir bitki hücresi fotosentez sonucu ürettiği karbonhidratı
1
ği aşağıda verilmiştir. çeşitli ara kademelerden sonra proteine dönüştürebilir.
2 Bitkinin bulunduğu ortamdaki karbondioksit, bağıl nem,
Fotosentez hızı ışık şiddeti ve hücredeki protein sentez hızı grakte gö-
3
rüldüğü gibi olmuştur.
4
Miktar
Nem
5
Işık şiddeti
6 CO2
7 Zaman
I II
Protein
sentezi
8
II. zaman aralığındaki değişimin nedeni aşağıdaki- Zaman
t
9 lerden hangisi olamaz?
10 Grakte protein sentezinin t zamanından sonraki
A) Bitkinin toprağında su miktarının azalması
değişimi aşağıdakilerin hangisiyle açıklanabilir?
11 B) Ortamdaki organik besin miktarının azalması
A) Protein sentezinde suyun harcanması.
C) Ortam sıcaklığının normalin üzerine çıkması
12 B) Işık şiddetinin sabit kalması.
D) Ortamın ışık şiddetinin azalması
C) Topraktan alınan azot miktarının azalması.
13
E) Bitki toprağında inorganik madde miktarının azalması D) Nem oranının yetersiz olması
14 E) Ortamda yeterli karbondioksit olmaması.
15
16
17
18 7. Aşağıda K molekülünün sentezi şematize edilmiştir.

9. Aşağıdaki gibi hazırlanan yapraklar bir gün ışıkta bekle-
19 tildikten sonra bu yapraklardan eşit miktarlarda özüt ha-
Güneş Işığı K
C + H + O + N + Mg
Enzim molekülü zırlanıyor. Ardından bu özütlerin üzerlerine eşit miktarda
iyot damlatılıyor.
Işık Işık Işık

Kofaktör
Fe
I. yaprak, II. yaprak, III. yaprak,

herhangi bir yarısı ışık kloroflleri
K molekülü, işlem yapılmamış geçirmez kâğıtla çıkarılmış
SOLUNUM SİSTEMİ
kapanmış
I. Ökaryot hücrelerde tilakoid zarda bulunur.
II. Bitkide en fazla yapraktaki mezol tabakasında bulu-

nur. Bu özütlerdeki mavi renk oluşum yoğunluğu en çok
olandan en az olana doğru aşağıdakilerden hangi-
III. Tüm çeşitlerinin ışığı soğurma miktarları aynıdır.
sinde verilmiştir? (‹yot nişastanın ayıracı olup nişasta
özelliklerinden hangilerine sahip değildir? ile mavi renk verir)
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) I – III – II B) II – I – III C) I – II – III

D) II ve III E) I, II ve III D) II – III – I E) III – I – II
202 1A 2E 3D 4B 5E 6B 7B 8C 9C
1. Aşağıdaki gibi bir deney düzeneği hazırlanıyor. 3. Grakte, ışık dalga boyuna bağlı olarak fotosentez hı- 1
zındaki değişim verilmiştir.
2
Işık
Fotosentez hızı
3
Gaz Tüp
4
5
Elodea
(Yeşil su bitkisi) Işık dalga boyu
Mor Mavi Yeşil Sarı Kırmızı
6
H 2O 15°C
Üç özdeş bitki farklı dalga boylarındaki ışıklarda aynı

7
Deney düzeneğindeki tüpte birim zamanda biriken süre içinde bekletildiğinde, bitkilerin gelişiminin aşağı- 8
gaz, daki gibi olduğu gözlenmiştir.
9
I. Kaptaki suya Ba(OH)2 ilave etme
10
II. Işık şiddetini azaltma
III. Sıcaklığı optimum seviyeye çıkartma 11
IV. Suya toplankton ekleme
12
uygulamalarından hangilerinin yapılmasıyla artabi-
lir? (Ba(OH)2: CO2 tutucudur.) 13
a b c
A) Yalnız III B) I ve III C) I ve II 14
D) III ve IV E) I, III ve IV Bu bitkilerle ilgili,

15
I. a bitkisine yeşil ışık verildiği için yeterli fotosentez
16
yapamamış olabilir.
II. c bitkisine mor ışık verildiği için gelişimi hızlanmış 17

2. Fotosentez hızının ışık şiddeti ve sıcaklığa bağlı değişi- olabilir.
mi, aşağıda gösterilmiştir. 18
III. b bitkisine sarı ışık verilmiş olabilir.
19
Fotosentez hızı IV. a bitkisine kırmızı ışık verilseydi, gelişimi c bitkisinin-
ki gibi olabilirdi.
Yüksek ışık şiddeti
Düşük ışık şiddeti
A) Yalnız I B) I ve III C) III ve IV
°C
0 5 10 15 20 25 30 35 40 D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
(Sıcaklık)
Grakteki bilgilere dayanarak aşağıdaki yorumların-

dan hangisi yapılabilir?
SOLUNUM SİSTEMİ
A) 5 °C nin altında fotosentez gerçekleşmez.

B) Fotosentez hızını sadece sıcaklık belirler.
C) 35 – 40 °C arasında fotosentez hızının düşmesinin 4. Aşağıdakilerden hangisi fotosentezin ATP kullanı-
nedeni ışığın yetersiz olmasıdır. lan reaksiyonlarını doğrudan etkilemez?
D) Her iki ışık şiddetinde de, 35 °C’de fotosentez hızı
A) Enzim miktarı B) Işığın dalga boyu
maksimumdur.
E) Bitkinin büyüyüp gelişmesi için hem uygun sıcaklık, C) Sıcaklık D) H 2O miktarı
hem de yeterli ışık olmalıdır. E) Karbondioksit miktarı
203
BÖLÜM Fotosentez
5. Cam bir kavanoza, bir bitki, yaprağının bir kısmı içeride 7. Aşağıdaki grakte bitkilerde bulunan klorol a ve b’nin
1
kalacak şekilde yerleştiriliyor. Kavanozun içine KOH farklı dalga boylarındaki ışığı absorbsiyon (soğurma)
2 eklendikten sonra hava almayacak şekilde ağzı kapa- miktarları gösterilmiştir.
tılıyor. Kavanoz her yönden eşit şiddetle ışık ile aydın-
3 latılıyor. Kloroflin absorbsiyon
miktarı
Işık
4
150
5 Klorofl a
100
6 KOH Klorofl b
50
7
Işığın dalga
8 Bitkide meydana gelen değişimlerle ilgili, 4000 5000 6000 7000 boyu (A°)
Mor Mavi Yeşil Kırmızı
I. Kavanozun içindeki yapraklar karbondioksit alama-
9
yacağı için bir süre sonra sararıp dökülür.
Buna göre,
10 II. Kökler besinsiz kalır ve bir süre sonra bitkinin tama-
mı ölür. I. Yeşil dalga boyunda fotosentez hızı sıfırdır.
11 III. Kavanozun dışında kalan yapraklar karbondioksit II. Mavi–mor dalga boyundaki ışıklarda ortama verilen
özümlemesi yapmaya devam eder.
12 oksijen miktarı yeşil ışıktan fazladır.
13 III. Diğer koşulların uygun olduğu ortamda 5000 A° dal-
(KOH: CO2 tutucusudur.)
ga boylu ışığın bulunduğu ortamdaki bitkiye 6000 ile
14 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 7000 A° dalga boyu arasında ışık verilirse bitkide bü-
15 D) I ve III E) I, II ve III yüme hızı artar.

16
17 6. Aşağıdaki grak, fotosentez hızına etki eden iki faktörün D) II ve III E) I, II ve III
18 birlikte etkileşimini göstermektedir.
19 Fotosentez hızı
60 yüksek ışık şiddeti
40 orta ışık şiddeti 8. Şekildeki düzenek, ışıklı ortamda bekletilmiştir.

20 düşük ışık şiddeti
CO2 yoğunluğu Hava

0,01 0,15 0,2
Ca(OH)2
Grağe göre, aşağıda verilen açıklamalardan hangi- 3
Çimlenen 2 4 Bitki
si doğrudur? Su 1 Tohumlar
A) Karbondioksit yoğunluğu ve ışık şiddeti belirli düzey-

Düzenekte aşağıdakilerden hangisinin gözlenmesi
SOLUNUM SİSTEMİ
lerde fotosentez için sınırlayıcı birer faktör olmaktadır.

beklenmez? (Ca(OH)2, karbondioksit tutucudur.)
B) Düşük ışık şiddetinde dış ortamdan yeterli karbondi-
oksit alınamamıştır. A) 4 numaralı düzenekteki bitki bir süre sonra ölür.
C) Karbondioksit yoğunluğu % 1 sınırından sonra foto- B) 1 numaralı düzenekte bulanma olmaz.

sentez hızını artırır. C) 3 numaralı düzenekte bulanıklık olur.
D) Sadece yüksek ışık şiddetinde fotofosforilasyonla D) Tohumlar havadan gelen karbondioksiti kullanabilir.
ATP üretimi olur.
E) Tohumların solunumu için havadan gelen oksijen
E) Fotosentez hızı sadece ışık şiddetine bağlıdır. yeterli olabilir.
204 1D 2E 3E 4B 5D 6A 7D 8D
TEST 9 Fotosentez - Kemosentez 100 BÖLÜM
1. Grakte iki farklı bitki türünde ışık şiddeti ile fotosentez 3. Aşağıdaki I. ve II. graklerde yeşil bir bitkide fotosen- 1
hızı arasındaki ilişki verilmektedir. tez hızının iki farklı faktöre bağlı değişimi, III. grakte 2
ise terleme hızının havanın nemine bağlı değişimi gös-
terilmiştir. 3
Fotosentez hızı
4
A türü Fotosentez hızı Fotosentez hızı Terleme hızı
5
B türü
6
Işık şiddeti
7
Işık dalga boyu Bitkideki su miktarı Havanın nemi
I II III 8
Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
9
A) A türü, daha yoğun klorol bulunduran bir bitki olabi- Graklerle ilgili,
lir. 10
I. Havanın nemi artarsa karbondioksitin, sudaki hidro-
B) B türü, çimlenmekte olan bir bitki tohumu olabilir.
jenle birleşmesi hızlanır. 11
C) A türünde yapraklar daha geniş yüzeyli olabilir.
II. Gündüz havanın nemi azalırsa, bitkinin topraktan al- 12
D) B türünün yaprak yüzeyi çok tüylü olabilir.
dığı su ve madensel tuz miktarı artar.
E) B türünde fotosentez enzimlerinin miktarı az olabilir. 13
III. Nemli havada ışığın dalga boyu fotosentez hızını et-
kilemez. 14
IV. Su miktarının artışı fotosentez hızını sürekli artırır. 15

verilenlerden hangileri doğru olmaz? 16
2. İçinde özdeş su bitkileri ve fotosentez için optimum su A) Yalnız II B) Yalnız IV C) I ve IV 17

ortamı olan kaplara farklı ışıklar ve farklı sıcaklık uygu- D) I, II ve III E) I, III ve IV
18
lanıyor.
19
Mor ötesi ışık Yeşil ışık Kırmızı ışık
30 °C 20 °C 65 °C
X Y Z
4. Kemosentetik tüm canlılarda,
Bu kaplarla ilgili, I. Organik besin üretiminde karbon kaynağı olarak kar-
I. X kabındaki bitkinin fotosentez hızı maksimumdur. bondioksit kullanma
SOLUNUM SİSTEMİ
II. Z kabındaki bitkinin karbondioksit tüketimi Y’den çok II. Halkasal DNA’ya sahip olma
fazladır.
III. Azotlu molekülleri oksitleme
III. Y kabındaki bitkide oksijen üretimi gerçekleşir.
IV. X kabındaki bitkide özümleme olayları yadımlama- IV. Sitoplazmaya dağılmış olan ribozomlarda protein
dan daha fazladır. sentezleme
ifadelerinden hangileri söylenebilir? özelliklerinden hangileri ortaktır?
A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III A) Yalnız III B) I ve III C) II ve III
D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
205
BÖLÜM Fotosentez - Kemosentez
5. Kemosentezle ilgili, 8. Kemosentez ve fotosentezde,

1
I. Kemosentezi gerçekleştiren tüm canlılar prokaryottur. I. ETS kullanma
2
II. Kemosentezde substrat düzeyinde fosforilasyonla II. Işıklı ortamda gerçekleşebilme
3 üretilen ATP kullanılır.
III. Besin sentezinde kullanılan enerji kaynağı
III. Mitokondrisi olan kloroplastı bulunmayan canlılar ya-
4 verilenlerden hangileri ortaktır?
par.
5 ifadelerinden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III

6
7
9
9. Fotosentez ve kemosentez yapan ototrof canlıların
tümü için aşağıda verilenlerden hangisi söylene-
10 mez?
11 A) İnorganik maddeleri oksitleyip organik madde üretir-

ler.
12
B) ATP harcarlar.
6. İnorganik madde oksidasyonu ile enerji üreten nitrit
13 bakterileri, C) Fosforilasyon yaparlar.
14 I. Enerji eldesi için amonyak kullanır. D) Karbondioksit özümlemesi yaparlar.
II. Atmosferdeki oksijen miktarını artırır. E) Elektron kaynağı kullanırlar.

15
III. Karbondioksit özümlemesi yapar.
16
IV. Oksidatif fosforilasyonla ATP üretir.
17 özelliklerden hangilerine sahiptir?
10. Kemosentez ve kemosentetik canlılar ile ilgili,
18 A) Yalnız I B) I ve III C) I ve IV
I. Kemosentez hücrenin sitoplazmasında gerçekleşir.
19 II. Kemosentez yapan canlılar nişasta depolar.
III. Kemosentetik canlılar azot döngüsünde görev alabi-
lir.

7. Kemosentetik canlılar ile ilgili,

SOLUNUM SİSTEMİ
I. Hidrojen kaynağı olarak su kullanılır.

11. Kemosentez ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
II. Besin sentezi için gerekli olan enerji inorganik mad-
yanlıştır?
delerin oksitlenmesinden karşılanır.
III. Oksijenli solunum yapanlarında bu olay mitokondri- A) Bakteriler ve mantarlarda gerçekleşir.
de gerçekleşir. B) Atmosfere oksijen verilmez.
ifadelerinden hangileri doğrudur? C) Karanlıkta gerçekleşebilir.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) Klorol görev yapmaz.
D) II ve III E) I, II ve III E) İnorganik maddeler oksitlenir.
206 1B 2A 3E 4D 5E 6D 7B 8B 9A 10C 11A

TEST 10 Fotosentez - Kemosentez 101 BÖLÜM
1. Kemosentetik canlılarla ilgili, 3. Fotosentez ve kemosentezde, 1
I. Gece - gündüz besin üretebilirler. I. ETS kullanma 2
II. İnorganik maddeleri yükseltgeyebilirler. II. Karbondioksit özümlemesi 3

III. Fosforilasyon
III. Oksidatif fosforilasyonla ürettikleri ATP’yi, karbondi- 4
oksit özümlemesinde kullanırlar. IV. Bazı ökaryotlarda gerçekleşme
5
ifadelerinden hangileri doğrudur? verilenlerden hangileri ortaktır?
6
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve IV
D) II ve III E) I, II ve III D) I, II ve III E) II, III ve IV 7
9
4. H2S’i oksitleyerek enerji elde eden canlıyla ilgili aşa- 10
ğıda verilenlerden hangisi doğru değildir?
11
A) Prokaryottur.
12
B) ETS elemanları yoktur.
C) CO2 tüketir. 13
D) Kloroli yoktur.
14
E) Çevre kirliliğini önler.
2. Tabloda I, II ve III numaralı canlıların bazı özellikleri 15
belirtmiştir. 16
Elektron Karbon
kaynağı kaynağı
Enerji kaynağı Kloroplast 5. Nitrit ve nitrat bakterilerinde, 17
I H O CO Işık Var 18
2 2
2NH3 + 3O2 2HNO2 +2H2O + Enerji
II H S CO Işık Yok 19
2 2
ADP + Pi ATP
Kimyasal enerji
III H O CO Yok
2 2 (oksidasyon) 2HNO2 + O2 2HNO3 + Enerji
ADP + Pi ATP
Numaralı canlıların doğru eşleştirilmesi aşağıdakile-
Nitrit Bakterisi
rin hangisinde verilmiştir? İnorganik madde + ATP Organik besin
Nitrat bakterisi
I
___________ II
____________ III
____________
reaksiyonlarıyla ilgili, aşağıdakilerden hangisi söy-
A) Fotosentetik Bitki Kemosentetik
lenemez?
bakteri bakteri
SOLUNUM SİSTEMİ
B) Bitki Fotosentetik Kemosentetik A) Bir canlının ürettiği molekül başka bir canlı tarafın-
bakteri bakteri dan enerji eldesinde kullanılabilir.
C) Fotosentetik Kemosentetik Bitki B) Nitrat bakterileri, nitrit bakterilerinden daha fazla

bakteri bakteri ATP elde ederler.
C) Nitrit ve nitrat bakterileri kemoototroftur.
D) Bitki Bitki Kemosentetik
bakteri D) Nitrat bakterisi organik besin sentezi için gerekli olan
enerjiyi HNO2’yi oksitleyerek elde eder.
E) Bitki Kemosentetik Fotosentetik
bakteri bakteri E) Hücrelerinde fotofosforilasyon gözlenmez.
207
BÖLÜM Fotosentez - Kemosentez
6. Kemosentetik bakterilerin yaşamlarını sürdürebilmeleri 9. Aşağıdaki bakteriler K ve L düzeneklerindeki uygun besi

1
için ortamda hidrojen sülfür, amonyak, demir gibi okside ortamlarında bulunmaktadır.
2 edilebilen substratların bulunması gereklidir.
K L
Işık Işık
3 Bu bakteriler ile ilgili,
4 I. ‹htiyaç duydukları inorganik maddeleri saprot canlı-

lardan karşılayabilirler.
5
II. Yaşamaları için ışık gerekli değildir.
Siyanobakteri Nitrit bakterileri
6 III. Besin üretebilmek için oksijene ihtiyaç duyarlar.
7 verilenlerden hangileri doğrudur? K ve L düzeneklerindeki bu bakterileriyle ilgili aşağı-

dakilerden hangisi söylenemez?
A) K düzeneğine KOH konması siyanobakterilerin kar-
bon özümlemesi yapmasını engeller.
10 B) L düzeneğinden oksijen gazının uzaklaştırılması,
11 nitrit bakterilerinin inorganik maddelerden enerji elde

etmesini engeller.
12
C) K ve L düzeneğindeki canlılar karbondioksit tüketici-
13 7. Aşağıda H2S’in kullanıldığı iki tepkime gösterilmiştir. sidir.
D) L düzeneğindeki bakterinin atmosfer oksijenini arttı-
14 a. 2H2S + CO2 $ CH2O + H2O + 2S
rıcı etkisi K bakterileri kadar çoktur.
15 b. 2H2S + O2 $ 2H2O + 2S + Enerji E) L düzeneğindeki canlı, karanlıkta da ototrof özellik
gösterir.
16
Bu tepkimelerle ilgili,
17 I. Bazı prokaryotlarda görülür.
18 II. (a) tepkimesi fotosentezdir.
19 III. (b) tepkimesi bir kemosentetik canlı tarafından ger-

çekleştirilir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 10. Ototrof canlılardaki çeşitli tepkimeler verilmiştir.
D) I ve II E) I, II ve III I. NH3 + O2 ––––––––→ HNO2 + Kimyasal enerji
Işık
II. CO2 + H2S ––––––––→ C6H12O6 + S + H2O
Klorol
Tepkimeleri gerçekleştiren canlılarla ilgili aşağıdaki-

SOLUNUM SİSTEMİ
8. Fotosentez ve kemosentez olaylarında aşağıdakiler- lerden hangisi söylenebilir?

den hangisi ortak değildir?
A) II. tepkimeyi yapan canlıda kloroplast bulunur.
A) ETS kullanımı B) I. tepkimeyi yapan canlıda ribozom organeli bulun-
B) Organik besin sentezi maz.
C) Oksidatif fosforilasyon C) Her iki canlıda da bulunan ortak enzimler vardır.

D) Enzimlerin görev alması D) I. tepkime yalnız karanlık ortamda gerçekleşir.
E) ATP kullanılması E) II. olayı gerçekleştiren canlı ökaryottur.
208 1E 2B 3D 4B 5B 6E 7E 8C 9D 10C
TEST 1 Fermentasyon 102 BÖLÜM
1. Glikoliz evresiyle ilgili, 4. Aşağıda fermentasyon çeşitleri gösterilmiştir. 1
I. Olgun alyuvarlarda gerçekleşmez. 2

II 2 Etil Alkol + 2CO2
II. Sitoplazmada gerçekleşir. I
Glikoz 2 Pirüvat 3
III 2 Laktik Asit
III. Substrat düzeyinde fosforilasyon gerçekleşir.
4
Numaralı reaksiyonlarla ilgili aşağıdaki ifadelerden 5
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III hangisi yanlıştır?
6
A) II. ve III. reaksiyondaki enzimlerin amino asit diziliş-
7
leri aynıdır.
B) I. reaksiyonun enzimleri bütün canlı hücrelerde or- 8
taktır. 9
C) III. reaksiyon insanda iskelet kası hücrelerinde ve
10
olgun alyuvarlarda gerçekleşir.
D) II. reaksiyon bira mayasında geri dönüşümsüzdür. 11
2. Glikoliz reaksiyonlarında, E) III. reaksiyon geri dönüşümlü olup, oksijen varlığında 12

I. Fosforilasyon laktik asit pirüvata dönüşebilir.
13
II. Defosforilasyon
III. NAD+ koenziminin indirgenmesi 14
IV. Piruvat oluşumu 15
numaralı olaylar hangi sırayla gerçekleşir?
16
A) I – IV – III – II B) II – I – III – IV
17
C) I – II – IV – III D) I – II – III – IV
E) II – III – I – IV 5. Alkol fermentasyonu sonucunda ortamda meydana 18
gelen değişimler ile ilgili aşağıdaki graklerden han- 19
gisi çizilemez?
A) Isı miktarı B) Glikoz miktarı
Zaman Zaman
3. Bir hücre aşağıdaki molekülleri glikoliz için kullanmıştır. C) CO2 miktarı D) pH
I. Bir molekül nişasta

BOŞALTIM SİSTEMİ
II. Bir molekül maltoz

III. Üç molekül glikoz
Zaman Zaman
Glikoliz tamamlandığında bu moleküllerden elde
edilen enerjinin azdan çoğa doğru sıralanması aşa- E) Etil alkol miktarı
ğıdakilerden hangisinde verilmiştir?

D) II – III – I E) III – I – II Zaman
209
BÖLÜM Fermentasyon
6. İçinde glikoz çözeltisi ile bira mayalarının bulunduğu 8. Aşağıdaki gibi deney düzeneği hazırlanıyor.
1
havasız bir deney tüpünün ağzına cam balon takılıyor.
Termometre
2 Deney tüpü 0 °C’lik su banyosuna bırakılıyor ve su ban-
yosunun sıcaklığı 60 °C oluncaya kadar yavaş yavaş 2 1
3 ısıtılıyor. Civa
4 Termometre Azot gazı

Cam balon
5
Glikoz çözeltisi
ve bira mayası Kireç suyu Glikoz + Yoğurt bakterisi
6 içeren tüp B kabı A kabı
Su banyosu
7
Bu düzenekte verilenlerden hangisi gerçekleşmez?
Isıtıcı
8
A) Civa hareket etmez.
9 Deneydeki bilgilere dayanarak cam balonda biriken B) Termometredeki derece yükselir.
karbondioksit miktarının su banyosunun sıcaklığına
10 C) A kabında laktik asit oluşur.
bağlı değişim graği, aşağıdakilerden hangisinde
verilmiştir? D) B kabındaki kireç suyu bulanır.
11
E) A kabındaki glikoz miktarı azalır.
12 A) CO2 miktarı B) CO2 miktarı
13
14
Sıcaklık Sıcaklık
0 15 30 45 60 0 15 30 45 60
(°C) (°C)
15
C) CO2 miktarı D) CO2 miktarı
16
17
Sıcaklık Sıcaklık
18 0 15 30 45 60 0 15 30 45 60
(°C) (°C)
E) CO2 miktarı
19
9. Aşağıdaki şemada etil alkol fermentasyonu sırasında
meydana gelen A ve B basamakları gösterilmiştir.
Sıcaklık
0 15 30 45 60 A B
(°C) 6C 2 3C 2 2C
Glikoz Pirüvat Etil Alkol
Bu basamaklarda gerçekleşen olaylar aşağıdakile-

rin hangisinde doğru verilmiştir?
A B
BOŞALTIM SİSTEMİ
7. Bira mayasındaki fermentasyon tepkimelerinde, A) Substrat düzeyinde Defosforilasyon

fosforilasyon
I. Glikoz
II. Amino asit B) Oksijen girişi Karbondioksit çıkışı
III. Yağ asidi C) Karbondioksit çıkışı Su oluşumu
moleküllerinden hangileri substrat olarak kullanılır? D) Glikozun aktivas- NADH'ın yükselt-
yonu genmesi
D) II ve III E) I, II ve III E) ATP harcanması ATP açığa çıkması
210 1E 2E 3D 4A 5D 6A 7A 8D 9D
1. Aşağıdaki şemada etil alkol fermentasyonu sırasında 3. Bir memeli hayvanın kanında, 1
meydana gelen A ve B basamakları gösterilmiştir.
I. Laktik asit 2
II. Karbondioksit
A B 3
6C 2 3C 2 2C III. Glikoz
Glikoz Pirüvat Etil Alkol 4
moleküllerinden hangilerinin bulunması, hayvanda
bazı hücrelerinin fermentasyon yaptığını kanıtlar? 5
Bu basamaklarda gerçekleşen olaylar aşağıdakile-
rin hangisinde doğru verilmiştir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
6
A B D) I ve II E) I ve III
7
A) Substrat düzeyinde Defosforilasyon
fosforilasyon 8
B) Oksijen girişi Karbondioksit çıkışı 9

C) Karbondioksit çıkışı Su oluşumu 10
D) Glikozun aktivas- NADH'ın yükselt- 4. Fermentasyon çeşitleriyle ilgili, aşağıdaki grakler-
yonu genmesi 11
den hangisi ortak olarak çizilir?
E) ATP harcanması ATP açığa çıkması 12
A) Isı miktarı B) Etil alkol miktarı
13
14
Zaman Zaman
15
CO2 miktarı D) Laktik asit
C) miktarı 16
2. Aşağıdaki deney düzeneğinde I numaralı kabın havası
vakumlanmıştır. I numaralı kapta bulunan bakterilerin 17
faaliyeti sonucu II numaralı kaptaki kireç suyu bulan-
Zaman 18
maktadır. Zaman
E) Asetaldehit miktarı 19
Termometre
Zaman
Glikoz Kireç suyu

çözeltisi
I II
Deneydeki bilgilere dayanarak, 5. Günümüzde,

BOŞALTIM SİSTEMİ
I. I numaralı kapta sıcaklık değişmez. I. Üzüm suyundan şarap

II. Bakterilerin fermentasyonu sonucu oluşan etil alkol, II. Sütten yoğurt
kireç suyunu bulandırır ve çökelti oluşturur.
III. Arpa suyundan bira
III. Bakteri sayısı bir süre artar.
yapımlarından hangilerinde fermentasyondan yarar-
ifadelerinden hangileri doğrudur? lanılır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve II E) II ve III D) I ve III E) I, II ve III
211
6. Aşağıdaki düzenekte, içinde şekerli su ve bira mayası 8. Fermentasyon yapan bir hücrede, aşağıdakilerden
1
bulunan kaptan çıkan gazın, baryum hidroksit [Ba(OH)2] hangisi ilk sırada gerçekleşir?
2 çözeltisini bulanıklaştırdığı gözleniyor.
A) ATP’nin harcanması
3
B) NAD+ ’ın indirgenmesi
4 C) Pirüvik asit oluşumu
5 D) NADH’ın yükseltgenmesi
Şekerli
su E) ATP’nin üretilmesi
6 Bira
mayas› Ba(OH)2
8 Bu olayın nedeni aşağıdakilerden hangisinde açık-

lanmıştır?
9
A) Mayalanma nedeniyle ortamda etil alkol birikmesi
9. Bira mayası hücreleri tarafından gerçekleştirilen fer-
10 B) Ortamdaki şekerin nişastaya dönüşmesi mentasyon çeşidinde,
11 C) Oluşan pirüvik asidin Ba(OH)2 ile tepkimeye girmesi I. Glikoz
D) Maya hücrelerinin fermentasyonla karbondioksit II. Karbondioksit
12
oluşturması III. Asetik asit
13 E) Şekerin yıkılmasıyla ortamda su yoğunluğunun art- IV. ATP
ması moleküllerinden hangileri oluşturulamaz?
14
15
D) III ve IV E) I, II ve III
16
17 7. Bik bakterinin aşağıdaki tepkimeleri gerçekleştirdiği

gözleniyor.
18
Laktoz
19
1
10. Üzüm suyu ve bira mayası özütü bulunan kapalı bir kap,
Glikoz
uygun sıcaklıkta bir süre tutuluyor. Kaptaki değişimlerle
2
ilgili aşağıdaki grak çiziliyor.
Pirüvik asit
3
Miktar
Laktik asit canlı hücre
CO2
Alkol
Numaralandırılmış tepkimelerle ilgili,
ısı
BOŞALTIM SİSTEMİ
I. 2. tepkime ökaryot hücrelerin mitokondrisinde de

gerçekleşir.
glikoz
II. 2. tepkimede fosforilasyon olur. Zaman
III. 1. tepkimede defosforilasyon gerçekleşir.

IV. 3. tepkimede NAD + indirgenir. Kapta gerçekleşen olaylar ile ilgili grakteki deği-
şimlerden hangisi çizilemez?
ifadelerinden hangileri doğru değildir?
A) Yalnız I B) II ve III C) I ve IV A) Isı B) Glikoz C) Karbondioksit
D) II, III ve IV E) I, III ve IV D) Canlı hücre E) Alkol
212 1D 2C 3A 4A 5E 6D 7E 8A 9B 10A
1. Grakte üzüm suyu içeren kapalı bir ortamda bulunan 3. Bir bakteri çeşidi ile hazırlanan deney düzeneği verilmiş- 1
maya hücrelerinin sayısı, ortamdaki glikoz ve etil alkol tir. 2
miktarlarındaki değişim gösterilmiştir.
Hava 3
Miktar
4
I Termometre Aerobik
bakteri
: Etil alkol KOH 5
II
II : Maya hücreleri Besin
Çözeltisi 6
: Glikoz I
III
7
Zaman
Deney düzeneğinde aşağıdakilerden hangisi ger-
8
çekleşmez?
Bununla ilgili,
9
I. Maya hücreleri alkol fermentasyonu ile enerji ihtiya- A) I. kapta pH’ın artması
10
cını karşılamaktadır. B) Bakteri sayısında artış olması
II. Ortamda biriken alkol, hücrelere zarar vererek, ölü- C) Besin miktarında azalma 11
me neden olmuş olabilir. D) II. tüpte çökelti oluşması 12
III. Hücre sitoplazmasındaki enzimler, hücreye endosi- E) Termometrede ısı göstergesinin yükselmesi
tozla alınmıştır. 13
IV. Maya hücreleri ortamdaki glikozu kolaylaştırılmış di- 14
füzyonla almış olabilir.
15
A) Yalnız I B) I ve II C) III ve IV 16
D) I, II ve III E) I, II ve IV 17
18
4. Havası alınmış ağzı kapalı deney tüpünde, maya hücre- 19

leri ve glikoz çözeltisi bulunmaktadır.
Termometre
25 °C
2. Fermentasyon tepkimeleriyle ilgili aşağıdaki bilgi- Glikoz

lerden hangisi yanlıştır? çözeltisi
Maya hücreleri
A) Glikoliz tepkimeleri sitoplazmada gerçekleşir.
BOŞALTIM SİSTEMİ
B) ATP üretimi, substrat düzeyinde fosforilasyonla ger- Bir süre sonra deney tüpünde aşağıdaki değişiklik-
çekleşir. lerden hangisi gözlenmez?
C) Tüm çeşitlerinde açığa çıkan gaz kireç suyu ile tep-
A) Tüpün sıcaklığında artış
kime oluşturur.
B) Glikoz miktarında azalış
D) Pirüvik asitten sonra NADH, elektron vererek yük-
C) Etil alkol miktarında artış
seltgenir.
D) ETS’den geçen elektron sayısında artış
E) Reaksiyonlar su bulunan ortamda enzimlerle ger-
çekleşir. E) Karbondioksit miktarında artış
213
5. Prokaryot bir canlıda gerçekleşen fermentasyon hı- 8. ‹çinde bira mayası hücrelerinin bulunduğu 20°C deki ka-
1
zını, palı bir deney kabına üzüm suyu konuluyor. Deney kabı
2 cam bir boruyla Ca(OH)2 çözeltisiyle dolu başka bir de-
I. Ortamdaki glikoz miktarı
ney kabına bağlandığında, CaCO3 tanecikleri oluştuğu
3 II. Ortam sıcaklığı
gözleniyor.
4 III. Hücre içindeki plazmid sayısı
IV. Hücredeki enzim miktarı
5 A kabı Cam boru B kabı
V. Ortamın pH derecesi
6
faktörlerinden hangileri doğrudan etkilemez? CaCO3
Üzüm suyu Bira mayaları Ca(OH2) tanecikleri
7
A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve IV
8 D) I, III ve V E) II, IV ve V B kabında oluşan CaCO3 taneciklerinin artırılması;
I. A kabının ısısını 5 °C artırmak
9
II. Düzeneği ışıklı bir ortama almak
10 III. A kabına alkol eklemek
6. Etil alkol fermentasyonunda,
11 verilenlerden hangileriyle sağlanabilir?
12 CO2 miktarı O2 miktarı A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
14
t (Zaman) t (Zaman)
I II
15
Serbest
Glikoz miktarı
enzim miktarı
16
17
9. Glikoz çözeltisi içeren bir deney kabına, laktik asit fer-
18 t (Zaman) t (Zaman)
III IV
mentasyonu yapan bakteriler konuluyor. Bakterilerin bi-
19 rey sayısındaki değişim grakteki gibi oluyor.
graklerinden hangileri doğru olur?
Işık
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III Mantar Bakteri sayısı
tıpa
D) I ve IV E) II ve III
Bakteriler
Glikoz
çözeltisi Zaman
t
Cam
7. Bira mayası hücreleri tarafından gerçekleştirilen fer-
mentasyon reaksiyonlarında,
Bakteri sayısının, grağin “t” noktasından sonraki
BOŞALTIM SİSTEMİ
I. Glikoz değişimine, aşağıdakilerden hangisinin etkisi olma-

II. Karbondioksit mıştır?
III. CH4
A) Ortamdaki glikoz miktarının azalması
IV. ATP
B) Deney kabında artık madde miktarının artması
moleküllerinden hangileri oluşturulmaz?
C) Ortam sıcaklığının azalması
A) Yalnız I B) I ve III C) II ve IV D) Deney kabında pH’nin düşmesi
D) III ve IV E) I, II ve III E) Ortamda ATP miktarının azalması
214 1E 2C 3A 4D 5B 6C 7B 8A 9E
1. ‹çinde üzüm suyu bulunan ağzı kapalı üç deney tüpüne 4. Hızlı hareket sırasında omurgalı hayvanların iskelet 1
aşağıdaki şartlar sağlanmıştır. kaslarında, graklerdeki olaylardan hangisi gerçek- 2
leşmez?
I. 1. deney tüpüne –20 °C’de bir süre bekletilmiş maya
3
II. 2. deney tüpüne kaynatılmış maya A) Tüketilen glikoz B) Tüketilen C) Laktik asit
miktarı O 2 miktarı miktarı
III. 3. deney tüpüne ezme ile elde edilen maya özütü 4
eklenmiştir. 5
Belli bir süre sonra ağzı kapalı olarak oda sıcaklığı-
6
na alınan deney kaplarından hangilerinde etil alkol Zaman Zaman Zaman
oluşması beklenebilir? 7
D) Üretilen E) Enzim miktarı
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III ATP miktarı
8
9
Zaman Zaman 10
11
12
5. ‹nsanın kas hücrelerinde oksijen yetersizliğinde gerçek- 13

leşen ATP üretim reaksiyonları aşağıda verilmiştir.
14
2. Laktik asit fermentasyonu ile etil alkol fermentasyo-
nunda, aşağıdakilerden hangisi ortak değildir? 6C Glikoz 15
2 ATP
A) Sitrik asit oluşumu 16
B) Substrat düzeyinde fosforilasyon 2 ADP 2 NAD +
17
C) Son elektron alıcının organik madde olması 2 NADH
D) Sitoplazmada gerçekleşme 2Pi 18
E) NAD+ indirgenmesi 19
4 ATP
2 3C
Pirüvat
2 NADH
2 NAD +
2 3C Laktik
asit
Buna göre,
3. Fermentasyonla enerji üretebilen tüm hücrelerde,
BOŞALTIM SİSTEMİ
I. Reaksiyonun başlaması için ATP hidroliz edilir.

I. Mitokondri bulundurmama
II. NAD+’a aktarılan hidrojenlerden ATP üretilir.
II. Son hidrojen alıcısı olarak organik molekül kullanma
III. Reaksiyonlarda karbondioksit oluşmaz.
III. Oksijen kullanmama
IV. Pirüvat elektron alarak laktik asit oluşur.
IV. NADH’ı yükseltgeme
özelliklerinden hangileri ortaktır? ifadelerinden hangileri doğru değildir?
A) Yalnız II B) I ve III C) II ve IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III

D) I, II ve III E) I, II, III ve IV D) II ve IV E) I, III ve IV
215
6. Tüm fermentasyon çeşitlerinde, pirüvattan sonraki 9. Oksijenli solunumda fermentasyona göre daha fazla
1
reaksiyonlar, ATP üretilmesinin nedeni,
2 I. Glikozu aktieştirmek için daha az ATP harcanması
I. Glikoliz sırasında indirgenmiş formdaki NADH’ın
3 yükseltgenmesini II. Besinlerin inorganik madde oluşuncaya kadar par-
çalanması
4 II. ATP sentezini
III. Son ürünlerden de enerji elde edilebilmesi
III. Karbondioksit açığa çıkmasını
5 ifadelerinden hangileriyle açıklanır?
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesini sağlar?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
7
8
10 10. Aşağıda solunum ve fermentasyon tepkimesinin özet

11 gösterimi verilmiştir.
12 Glikoz Glikoz
13 7. Bir hücrenin oksijensiz solunumla enerji ürettiğini,

Pirüvat I Pirüvat II
14 2–
I. Son elektron alıcısı olarak SO kullanıp H2S üret-
4
me CO2+ Etil Alkol CO2+H2O
15
II. Basit organik maddelerden hem organik hem de
16
inorganik madde oluşturma Bu reaksiyonlarla ilgili,
17 III. ETS elemanlarını bulundurmama I. Her iki reaksiyonda da, eşit miktarda karbondioksit
IV ATP sentezleme çıkışı olur.
18
II. İnsan hücrelerinde verilenlerden sadece II. reaksi-
19 verilenlerden hangileri kanıtlar?
yon gözlenir.
III. Her iki reaksiyonda da görevli ortak enzimler vardır.
D) II ve III E) III ve IV
BOŞALTIM SİSTEMİ
8. Bir prokaryot türünde oksijensiz solunumda, 11. Alkolik fermentasyon ve aerobik solunumda,
I. NADH’ın yükseltgenmesi I. Glikozun sitoplazmada yıkılmaya başlaması
II. ETS kullanımı II. Karbondioksit açığa çıkarılması
III. H2S üretilmesi III. Son elektron alıcının organik madde olması
reaksiyonları hangi sıraya göre gerçekleşir? olaylarından hangileri ortaktır?
A) I – II – III B) I – III – II C) II – I – III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) III – II – I E) II – III – I D) II ve III E) I, II ve III
216 1C 2A 3C 4A 5B 6A 7A 8A 9B 10D 11C

1. Ökaryot hücrelerde bulunan mitokondride aşağıda- 4. Aşağıdaki deney düzeneğinde bitki tohumları bulundu- 1
ki olaylardan hangisi gerçekleşemez? ran tüp, 0°C’den 20°C’ye kadar haf ateşte ısıtılıyor. 2
A) Glikoz üretimi B) ATP sentezi
Tüp
3
C) Suyun oluşumu D) Oksijen kullanımı Bitki
tohumları 4
E) Karbondioksit üretimi
Islak 5
pamuk Kireç suyu
6
2. Oksijenli solunum sırasında gerçekleşen olaylara
ait aşağıdaki graklerden hangisi yanlıştır? A kabı 7
A) Ortamdaki B) Ortamdaki 8
Glikoz miktarı O2 miktarı Belirli bir süre sonra,
I. Tüp içinde oksijen miktarı artar. 9
II. Tohumlar solunumla karbondioksit oluşturabilir. 10

Zaman Zaman III. A kabındaki kireç suyu bulanır.
11
12
C) Enzim D) Hücre sitoplaz-
miktarı masının pH’ı A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
13
14
Zaman Zaman 15
16
E) Üretilen CO2 ve H2O 17
miktarı
18
19
Zaman 5. Aşağıdaki ağzı kapalı düzenekte tohumlar çimlenirken
renkli sıvının a kolunda yükseldiği gözlenmiştir.
3. Yeşil su bitkisi, su ve mineraller bulunan bir deney düze- a b

neğine, brom – timol mavisi damlatıldıktan bir süre sonra Hava
ortamın renginin maviden sarıya dönüştüğü gözleniyor.
(Brom – timol mavisi, CO2’li ortamda renk değiştirir.) Çimlenen Renkli sıvı
tohumlar
BOŞALTIM SİSTEMİ
Kap
Bu sonuca,
I. Ortama sürekli su eklenmesi Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır?
II. Deneyin karanlıkta yapılması
A) Tüketilen CO2’nin, üretilen O2’den fazla olduğu
III. Ortam sıcaklığının sürekli artırılması
B) Tüketilen O2’nin, üretilen CO2’den fazla olduğu
olaylarından hangileri yol açmış olabilir? C) Tüketilen O2’nin, üretilen CO2’den az olduğu
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Tüketilen CO2’nin, üretilen O2’den az olduğu
D) I ve III E) I, II ve III E) Tüketilen O2’nin, üretilen CO2’e eşit olduğu
217
6. Aşağıdakilerden hangisi, oksijenli solunumun mito- 9. Ökaryot bir hücrede,

1
kondride geçen evreleri kapsamına girmez? I. Karbondioksit oluşumu
2
A) FADH2’nin yükseltgenmesi II. Glikoliz.
3 B) Oksijenin indirgenmesi III. DNA replikasyonu
4 C) Karbondioksidin oluşması olaylarından hangileri daima sitoplazmada gerçek-

D) Glikozun aktieşmesi leşir?
5
E) NAD+ ‘nin indirgenmesi A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
6
7
9
10. Kapalı bir ortamda oksijenli solunum yapan heterot-
rof bir canlının birim zamandaki solunum hızı,
10 7. Bira mayası oksijensiz ortamda fermentasyon, oksijenli
ortamda oksijenli solunum yapar. I. Hücre dışına verilen su miktarı
11
II. Birim zamanda tüketilen oksijen miktarı
Bira mayasının bu olaylarla ilgili tepkimelerinde, III. Birim zamanda oluşan karbondioksit miktarı
12
I. Su oluşturması niceliklerinden hangilerinin belirlenmesiyle hesap-
13
II. Glikoliz olayını gerçekleştirmesi lanabilir?
III. ETS kullanması
15 IV. Etil alkol oluşturması
16 V. Ortam pH’sının azalması
17 VI. Sitoplazmada başlayıp, tamamlanması
18 verilenlerden hangilerinin gözlenmesi kesinlikle fer- 11. Radyoaktif oksijenli glikozu sitoplazmasına alan küf
mentasyon yaptığını kanıtlar? mantarının oluşturacağı,
19 I. Yağ asidi
A) Yalnız II B) II ve IV C) III ve VI
II. Karbondioksit
D) IV ve VI E) V ve VI
III. Amino asit
moleküllerinden hangilerinin yapısında radyoaktif
oksijene rastlanabilir?
8. Aşağıda verilenlerden hangisi hücresel solunum

BOŞALTIM SİSTEMİ
veya fermentasyon olduğunu belirlemede kullanıla-

bilir?
12. Glikolizle başlayıp, pirüvik asidin etil alkol veya lak-
A) NADH’ın yükseltgenmesi tik aside dönüşmesi ile son bulan olay, aşağıdakiler-
B) Glikozun aktieştirilmesi den hangisinde verilmiştir?
C) Substrat düzeyinde fosforilasyon A) Nitrikasyon B) Oksijensiz solunum

D) Asetil – CoA’nın oluşumu C) Denitrikasyon D) Fermentasyon
E) Karbondioksit oluşumu E) Aerobik solunum
218 1A 2D 3B 4D 5B 6D 7D 8D 9A 10D 11E 12D

1. Oksijen atomları işaretlenmiş glikoz molekülünün 5. Aşağıdaki gibi hazırlanan deney düzeneğinde 1. kapta 1
oksijenli solunumda kullanılmasıyla oluşan aşağı- fare, 2. kapta ise yeşil bitki bulunmaktadır. 2
daki moleküllerin hangisinde işaretli oksijene rast-
lanmaz? 1 2 3
A) Karbondioksit B) Asetil CoA 4

C) Pirüvik asit D) Sitrik asit
5
E) Su
6
Bu düzenekteki canlılar deney süresince yaşamları-
7
nı sürdürebildiklerine göre, aşağıdaki yorumlardan
hangisi yapılamaz? 8
A) Deney ışıklı ortamda yapılmıştır.
2. Aşağıdaki olaylardan hangisi tüm canlılarda ortak 9
olarak gerçekleşir? B) 1. kaptan, 2. kaba karbondioksit gazı geçmektedir.
10
A) Glikozun karbondioksit ve suya kadar parçalanması. C) 2. kaptan, 1. kaba oksijen gazı geçmesi farenin ya-
şamasını sağlamıştır. 11
B) Glikozun etil alkole kadar parçalanması.
C) Glikozun pirüvata kadar yıkılması. D) 1. kaptan gelen karbondioksiti bitki solunumda kulla- 12
D) İnorganik maddelerden organik madde sentezi. nır.
13
E) İnorganik maddelerin oksitlenmesiyle enerji elde E) Deney karanlıkta yapılsaydı, fare kısa sürede ölür-
edilmesi. dü. 14
15
16
3. Oksijenli solunum ile ATP üreten bitki hücresinde, 17

bu olayla ilgili enzimler,
18
I. Sitoplazma
II. Mitokondri 19
III. Kloroplast 6. Sıvı besiyeri bulunduran bir tüp içerisine, fotosentetik

IV. Hücre zarı ökaryot tek hücreliler ile aerob ve anaerob bakteriler
birlikte ekilmiş ve tüp sadece alttan ışık alacak biçimde
yapılarının hangilerinde bulunur?
aydınlatılıp ağzı kapatılmıştır.
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
D) I, II ve III E) I, II ve IV Deney sonucunda tüpteki bakteri dağılımının aşağı-
dakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) aerob bakteriler B) fotosentetik tek hücreliler

BOŞALTIM SİSTEMİ
anaerob bakteriler aerob bakteriler
fotosentetik tek hücreliler anaerob bakteriler

4. Glikozu oksijenli ortamda parçalayabilen bir canlı
için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur? C) aerob bakteriler D) fotosentetik tek hücreliler
fotosentetik tek hücreliler anaerob bakteriler

A) Prokaryot bir canlıdır.
anaerob bakteriler aerob bakteriler
B) NADH’ın yükseltgenmesini sağlar.
C) Bitki hücresidir. E) anaerob bakteriler
D) Tek hücreli protisttir. aerob bakteriler
fotosentetik tek hücreliler

E) Hayvan hücresidir.
219
7. Aşağıdaki düzenekte yağ oranı yüksek tohumlar çimlen- 9. Enerji elde etmek amacıyla kullanılan organik bir bi-
1
meye bırakılmıştır. leşiğin yapısında bulunan,
2
I. Karbon
boru
3 II. Hidrojen
I II
4 tüp III. Oksijen
IV. Azot
5 civa
Çimlenen
tohumlar atomlarından hangilerinin fazla olması, oksidatif
6 fosforilasyonla daha çok ATP sentezlenmesini sağ-
Düzenekte; lar?
7
I. Tohumdaki besin miktarı gittikçe artar. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
8
II. Civa seviyesi I yönünde yükselir. D) III ve IV E) I, III ve IV
9
III. Tüpteki ısı miktarı artar.
10 verilenlerden hangileri gerçekleşmez?
11
12 D) II ve III E) I, II ve III 10. Oksijenli solunum yapan canlılarda,
13 I. Kullanılan oksijen miktarı

II. Metabolizma hızı
14
III. Harcanan ATP miktarı
15 IV. Mitokondri sayısı
16 verilenlerden hangileri hücresel solunum hızını doğ-

rudan belirler?
17 8. Hücre solunumunda, verilen karbondioksitin molekül
sayısının, alınan oksijenin molekül sayısına oranı solu- A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
18
num katsayısı (CO2 / O2) olarak adlandırılır. Buğday ve D) II ve III E) II, III ve IV
19 arpa gibi karbonhidrat içeriği bakımından zengin olan
tohumlar çimlenirken solunum katsayılarının değeri
yaklaşık olarak 1’dir. Susam, ayçiçeği gibi yağ içeriği
bakımından zengin olan tohumlarda çimlenme sırasın-
da solunum katsayısının değeri 1’den küçük olur.
11. Oksijenli solunum ile ilgili,
Yukarıdaki açıklamaya dayanarak solunum katsayı-
I. Glikozun yapısındaki karbon, korbondioksit içinde
sını ölçmekle tohumun,
atmosfere verilir.
I. Solunum substratı olarak kullandığı organik molekü- II. ETS’nin son elemanı olan oksijen, yüksek enerjili
lün niteliği elektronları tutar.
BOŞALTIM SİSTEMİ
II. Kloroplast organelinde üretilen organik maddenin ni- III. Krebs çemberi reaksiyonları sırasında karbondioksit
celiği oluşur.
III. Mitokondri sayısı IV. Glikoliz ve krebste organik madde yapısındaki hidro-
özelliklerinden hangileri hakkında genel bilgi edini- jenler ayrılarak ETS’ye aktarılır.
lebilir? ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) I ve II B) II ve III C) III ve IV

D) I ve III E) II ve III D) I, II ve III E) I, III ve IV
220 1E 2C 3A 4B 5D 6E 7A 8A 9B 10A 11E

TEST 7 Hücresel Solunum 108 BÖLÜM
1. Ökaryot hücrelerde gerçekleşen solunum tepkime- 4. Oksijenli solunumda görülen, 1

lerinde,
I. Glikoliz 2
I. Oksaloasetik asit II. Krebs hazırlık
3
II. Asetil Co – A III. ETS
III. Pirüvik asit IV. Sitrik asit döngüsü
4
moleküllerinden hangileri sadece sitoplazmada olu- reaksiyonlarının hangilerinde karbondioksit açığa 5
şur? çıkar?
6
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) I ve II B) II ve IV C) Yalnız III
7
D) II ve III E) I, II ve III D) I ve IV E) II, III ve IV
8
10
2. Oksijenli solunum ile ilgili, 5. Oksijenli solunum basamaklarında
I. FADH2 oluşumu 11
I. Elektronların ETS’den geçmesi
II. Suyun oluşumu
II. NAD+’nin indirgenmesi 12
III. NADH’in yükseltgenmesi
III. Glikozun aktieştirilmesi 13
olaylarının gerçekleşme sırası, aşağıdakilerin hangi-
olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakilerin hangi-
sinde doğru verilmiştir? 14
sinde verilmiştir?
A) I – II – III B) I – III – II C) II – I – III 15
D) III – I – II E) III – II – I 16
17
18
6. Aşağıda mitokondride gerçekleşen bazı tepkimeler ve- 19
3. Ökaryot bir hücrenin, oksijenli solunumunda, rilmiştir.
I. Glikozun 2 ATP harcanarak aktieşmesi

6C
II. Asetil Co–A ‘nın, oksaloasetik asit ile birleşmesi
III. Pirüvik asit oluşumu 3C 2C II
I
IV. Sitrik asit döngüsü Pirüvik asit Asetil 4C
CoA
V. Suyun oluşumu
reaksiyonlarından hangileri sitoplazmada, hangileri I ve II ile gösterilen olaylarla ilgili aşağıda verilen bil-
mitokondride gerçekleşir? gilerden hangisi yanlıştır?
BOŞALTIM SİSTEMİ
Sitoplazmada Mitokondride A) Her iki olayda da karbondioksit çıkışı gözlenir.

gerçekleşenler
______________ gerçekleşenler
______________ B) II. olayda FAD koenzimi kullanılır.
A) IV - V I - II -III C) I. olayda substrat düzeyinde fosforilasyon gerçekle-
B) II - IV - V I - III şir.
C) I - III - V II - IV D) Her iki olayda da NAD+ indirgenir.
D) I - III II - IV - V E) İnsan hücrelerinde gerçekleşen her iki olay için de
E) II - III - V I - IV ortamda oksijen olması gerekir.
221
BÖLÜM Hücresel Solunum
7. Oksijenli solunum sırasında meydana gelen aşağı- 10. Glikozun oksijenli solunumda yıkımı sırasında,
1
daki moleküllerden hangisi mitokondride oluşmaz?
I. Glikoliz
2
A) Asetil CoA II. Krebs devri
3 B) Sitrik asit III. E. T. S.
C) Karbondioksit evrelerinin hangilerinde ATP ve H2O oluşur?

4
D) FADH2
E) ADP
6
8
8. Aşağıdakilerden hangisi oksijensiz solunum ve ok- 11. Aerobik solunum ve fermentasyonda karbonhidrat-
9 ların parçalanması hangi basamağa kadar ortak de-
sijenli solunumda ortak değildir?
10 vam eder?
A) NAD+’ın indirgenmesi
A) Glikoliz sonu
11 B) Pirüvik asit oluşumu
B) Krebs döngüsü başlangıcı
12 C) Aynı maddenin son elektron alıcı olması
C) NADH yükseltgenmesi
D) ETS’nin kullanılması D) FADH2 oluşumu
13
E) ATP üretimi E) H 2O oluşumu
14
15
16
12. Şemada, oksijenli solunumun krebs devri reaksiyonları
17 9. Aşağıdaki grakte, kas hücrelerinde üretilen Asetil Co–A gösterilmiştir.
miktarının zamana bağlı değişimi gösterilmiştir.
18
Üretilen Asetil 2Asetil-CoA (2C)
CoA miktar›
19 2Sitrik asit(6C)
2Okzaloasetik asit(4C)
4CO 2
2NADH
4NADH
2(4C) 2(4C)
t(Zaman)
t1 t2 t3 t4
2FADH 2 2ADP 2ATP
Grakle ilgili,
I. t3 – t4 aralığında açığa çıkan ısı miktarı, t1 – t2 aralı- Bu olaylarla ilgili,
ğında açığa çıkan ısı miktarına eşittir
BOŞALTIM SİSTEMİ
I. Sitrik asit, hidrojen kaybederek yükseltgenir.

II. t2 – t3 aralığında, tüketilen glikoz miktarı, t1 – t2 aralı- II. Okzaloasetik asit döngünün devamını sağlar.
ğından fazladır III. Hidrojenlerin koparıldığı her basamakta karbondiok-
III. t1 – t2 aralığında hücre sadece laktik asit fermentas- sit de ayrılır.
yonu yapmıştır IV. Substrat düzeyinde fosforilasyon gerçekleşir.
ifadelerinden hangileri yanlıştır? verilenlerden hangileri söylenebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) I ve II B) II ve III C) I, II ve III
D) I ve III E) I, II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
222 1B 2E 3D 4B 5B 6C 7E 8C 9D 10C 11A 12D

1. Geviş getiren hayvanların işkembesinde bulunan selü- 3. Bir tohumun çimlenmesi sırasında gerçekleşen olaylar 1
loz sindiren metanojen arkeler, oksijensiz solunum ya- gösterilmiştir. 2
parlar. Son elektron alıcı olarak karbondioksit kullanıp
metan gazı oluştururlar. Bunların zamana bağlı ATP niş asta 3
miktarının değişimi grakte verilmiştir.
4
glikoz
ATP miktarı
5
pi rüvat
N
6
krebs X
7
Zaman ETS
t1 t2 t3 t4 t5 8
Çenek
9
(N: Hücredeki normal ATP düzeyi)
“X” ile gösterilen yere aşağıdakilerden hangisi ge- 10
Buna göre,
lemez?
I. t2 aralığında, karbondioksit tüketimleri t1’den azdır. 11
A) Karbondioksit B) ATP C) NADH
II. t3 ve t 4 aralıklarında metan üretimleri t5’ten fazladır. 12
D) FADH2 E) Oksijen
III. t1 ve t5 zaman aralıklarında hücrede metabolizma
13
hızı sıfırdır.
14
yorumlarından hangilerine ulaşılabilir?
15
4. Solunum sırasında üretilen karbondioksit miktarının,
tüketilen oksijen miktarına oranına “solunum katsayısı” 17
denir. (CO2 / O2 = Solunum katsayısı)
18
2. X, Y ve Z hücrelerinin bazı özellikleri verilmiştir. 19
Protein Çekirdek Oksijenli

Hücre sentezi zarı solunum
X + — + I II III
Keten Fasulye Buğday
Y + + + tohumları tohumları tohumları
Z + — —
Yukarıdaki kaplardan, birincisine çimlenmekte olan ke-

Bu hücrelerle ilgili aşağıda verilenlerden hangisi
ten, ikincisine fasulye ve üçüncüsüne buğday tohumla-
doğru değildir? (+: görülür, –: görülmez)
rı konulup her üçü de renkli sıvı içeren manometrelere
BOŞALTIM SİSTEMİ
A) X hücresi oksidatif fosforilasyon tepkimelerini mito- bağlanıyor. Başlangıçta iki kolu eşit seviyede olan ma-
kondride yapar. nometrelerdeki civa seviyeleri bir süre sonra şekildeki
gibi değişiklik gösteriyor.
B) X, Y ve Z hücrelerinde ribozom vardır.
C) Üç hücrede de substrat düzeyinde fosforilasyon gö- Bu durumda keten, fasulye ve buğday tohumlarının
rülür. solunum katsayılarının doğru sıralanışı aşağıdakile-
rin hangisinde verilmiştir?
D) Z’de ETS elemanları bulunabilir.
A) II > I > III B) II > III > I C) I = II = III
E) Hem X hem de Z’nin sitoplazmasında glikojen bulu-
nabilir. D) I > II > III E) III > II > I
223
5. Canlılarda görülen bazı reaksiyonlar aşağıda özetlen- 7. Aerobik solunumda 1 molekül aktif glikoz için elde edilen
1
miştir. değerler aşağıda verilmektedir.
2
Glikoz Üretilen ATP Tüketilen ATP Üretilen su
O2 varsa
3 6C
Glikoliz 4 — —
2 ATP
+ 4 ATP
4 2 NAD Krebs 2 — —
2 NADH
CO2
ETS 28 — 12
5 Pirüvat Asetil-CoA
NADH 3C NADH
+ CO2
6 NAD Krebs ATP Aerobik solunumda 1 mol aktieşmemiş glikoz için elde
NADH
O2 yoksa +
CO2 edilen değerler ise aşağıda gösterilmiştir.
7 NAD
Laktik asit ETS ATP
E til alkol Üretilen ATP Tüketilen ATP Üretilen su
8 H2O
Glikoliz 4 2 —
9
emaya göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Krebs 2 — —
10 ETS 28 — 12
A) Glikozdan pirüvat oluşumu oksijen varlığına bağlı
11 değildir.
Buna göre,
12 B) Oksijenin olmadığı ortamlarda pirüvattan sonraki re-
aksiyonlarda enerji üretilmez. I. Aktieştirme olayı, üretilen su miktarını etkilemez.
13 II. Glikozun aktieştirilmesi için ATP tüketilir.
C) O2’li ve O2’siz gerçekleşen bu reaksiyonlar tamam-
14 landığında ortam pH’si azalır. III. Glikozun aktieştirilmesi, üretilen ATP sayısını azal-
D) Laktik asit, glikozun yarısı kadar karbon taşır. tır.

15
E) Alkol fermentasyonunda diğer fermentasyon çeşi- ifadelerinden hangileri doğrudur?
16 dinden daha çok enerji üretilir.
18
19 6. Oksijenli solunumda elektronların ETS üzerinden

oksijene doğru taşınması sırasında elektronların
enerji düzeyindeki değişim, aşağıdaki graklerden
hangisinde doğru verilmiştir?
A) Enerji düzeyi B) Enerji düzeyi
zaman zaman
8. Çimlenmekte olan bir tohumun embriyo hücreleri
BOŞALTIM SİSTEMİ
C) Enerji düzeyi D) Enerji düzeyi

için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Bölünme yeteneğinde olan hücrelerdir.
zaman zaman B) Ortamdan aldıkları oksijeni suya çevirirler.
E) Enerji düzeyi C) Diploit kromozom içerirler.

D) Fotolizi kloroplastın granasında gerçekleştirirler.
E) Aerobik solunumda kullandıkları glikozun karbonunu
karbondioksit şeklinde ortama verirler.
zaman
224 1C 2A 3E 4B 5E 6A 7C 8D
1. Aşağıdaki grakte bir aerop bir bakteride zamana bağlı 3. Aerob tek hücreli bir mantar popülasyonunun belli bir 1
ATP üretim miktarının değişimi verilmiştir. zaman aralığında oksijen tüketimi grakteki gibi olmuş- 2
tur.
Üretilen ATP miktarı 3
O2 tüketimi
4
N 5
6
Zaman
t1 t2 t3 t4 t5
Zaman 7
k l m n p r
(N: Hücredeki normal ATP üretim düzeyi)
8
Bu mantar popülasyonuyla ilgili,
ATP üretim miktarının değişimiyle ilgili, 9
I. “n” deki karbondioksit üretimi “p”den fazladır.
I. t2 sonunda bakteri endospor halinde olabilir. 10
II. “I” deki su üretimi “m” den fazladır.
II. t3 ve t4 aralıklarında oksijen tüketimi normalden faz-
ladır. III. “r” deki glikoz tüketimi “p” den azdır. 11
III. t1 ve t5 zaman aralıklarında hücrede metabolizma IV. “m” de mantarlardan yayılan ısı “p” de yayılan ısıya 12
durmuştur. eşittir.
V. “k” daki ADP tüketimi en azdır. 13
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II ifadelerinden hangileri söylenemez? 14

D) II ve III E) I, II ve III A) Yalnız V B) I ve IV C) II ve V 15
D) IV ve V E) I, II, IV ve V 16
17
18
2. Aşağıda bir bitki kökünün numaralı kısımlarının tükettiği 19

oksijen miktarları gösterilmiştir.
Al›nan
O2 miktar›
5
4
3
2 1 2 3 4 5
Kökün
1 K›s›mlar›
4. Oksijenli solunumda,
Şekil ve grak incelendiğinde,
BOŞALTIM SİSTEMİ
I. Glikoz ––––→ Pirüvat

I. Kök ucu hücrelerinin enerji ihtiyacı fazladır.
II. Pirüvat ––––→ Asetil CoA
II. Kök ucundan uzaklaştıkça solunum hızı düşer.
III. 2H + 1/2 O2 ––––→ H2O
III. 1. kısmın metabolizma hızı 2. kısımdan yüksektir.
tepkimelerinden hangileri sırasında NAD+ koenzimi
yorumlarından hangileri yapılabilir? (Meristem hüc-
reler kök ucunda bulunur.) indirgenir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II

D) I ve II E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III
225
5. Aşağıdaki grakte oksijenli solunum basamaklarında 7. Bir glikozun oksijenli solunumda kullanılması sırasında
1
üretilen ATP, karbondioksit ve su miktarı ile ortamdaki üç ayrı basamakta üretilen ATP miktarları grakte gös-
2 oksijen miktarının değişimi gösterilmiştir. terilmiştir.
3 Miktar
Basamaklar
4 ATP ETS
O2
5 Krebs
CO2
6 H2O Glikoliz
Üretilen
2 4 28 ATP miktarı
7 Basamaklar
Glikoliz Krebs ETS
8
Grağe göre, Grağe göre;
9
I. Oksijen ETS reaksiyonlarında kullanılır. I. En çok ATP üretimi ETS reaksiyonlarında olur.
10 II. Reaksiyonlarda kullanılan oksijen karbondioksidin II. ETS reaksiyonları sonucunda su oluşur.
11 yapısına katılır. III. Her basamakta ATP tüketimi olmuştur.
III. Her basamakta su oluşur. IV. Glikoliz ve krebste üretilen ATP’ler substrat düzeyde
12
IV. Her basamakta ATP üretilir. fosforilasyonla üretilmiştir.
13
yorumlarından hangileri yapılamaz? yorumlarından hangileri yapılabilir?
14
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III A) Yalnız I B) II ve III C) I ve IV
15 D) III ve IV E) II, III ve IV D) III ve IV E) I, II, III ve IV
16
17 6. Aşağıdaki grakte iki farklı bakteri türünün oksijen mik-

tarına bağlı birey sayısının değişimi verilmiştir.
18
Bakteri sayısı
19 8. Canlılardaki bazı olaylar aşağıda özetlenmiştir.
Y bakterisi
Işık
CO2 + H 2 O
I
Glikoz
O2
X bakterisi
Oksijen miktarı 2 Pirüvat varsa
2 Asetil CoA
(O 2 yoksa)
II
Bu sayısal değişime bağlı, Laktik asit Etil alkol
Krebs CO 2
III
I. X bakterisi zorunlu anaerb olabilir.
BOŞALTIM SİSTEMİ
ETS
II. Y bakterisi enerji elde ederken son elektron alıcı ola-
rak organik bir madde kullanmaz. H2O,
III. Y bakterisi enerji elde ederken son elektron alıcısı

olarak CO 2 kullanıp metan gazı oluşturur. Numaralı olaylar sonucunda oluşan son ürünlerdeki
enerji miktarının çoktan aza doğru sıralaması aşağı-
226 1C 2E 3D 4C 5C 6B 7A 8A
1. Mitokondrideki kemiozmotik hipoteze göre, 4. Bitkiler ve bazı hayvanların yaşadığı kapalı bir or- 1
tamda oksijen miktarının sabit kalmasını,
I. H + ların dış zar ile iç zar arasına pompalanır. 2
I. Ortamda solunum ve fotosentezin eşit gerçekleşmesi
II. H + lar oksijen ile birleşip su oluşturur. 3
II. Ortamın karanlık olması
III. Elektronlar ETS’den geçerken açığa çıkardığı ener-
III. Mitokondri etkinliğinin kloroplast etkinliğinden daha 4
jiyle doğrudan ATP sentezlenir.
fazla olması
olaylarından hangileri gerçekleşir? 5
IV. Oksijen tüketiminin, karbondioksit tüketiminden fazla
olması 6
verilenlerden hangileri sağlar?
D) II ve III E) II, III ve IV 8
2. Üç farklı bitki tohumu ile aşağıdaki deney düzenekleri 10

hazırlanmıştır.
5. Uzun süre karanlıkta bekletilen bir bitkinin, ortamın ok- 11
sijen yüzdesine bağlı olarak solunum hızındaki değişimi
12
grakte gösterilmiştir.
13
I II III Solunum hızı
14
5 gr 5 gr 5 gr
çimlenen çimlenen çimlenen 15
ceviz tohumu fasulye tohumu buğday tohumu
16
Ortamın oksijen
Deneyde bu bitki tohumları ile ilgili aşağıdakilerden 1 3 5 7 9 11 13 yüzdesi 17
hangisi söylenemez?
18
A) I. tohumda CO2 / O2 < 1’dir. Grakte %13 oksijeni olan ortamda oksijen yüzde-
sinin en az hangi değere kadar düşmesi solunum 19
B) Tohumların metabolizma hızları farklıdır.
hızında bir değişim oluşturmaz?
C) II. tohumda CO2 / O2 > 1’dir.
A) 3 B) 5 C) 7 D) 9 E) 11
D) Tohumların kullandıkları oksijen miktarı eşittir.
E) III. tohumda CO2 / O2 = 1’dir.
6. Aerobik solunumda enerji açığa çıkmasına,

I. Şekerdeki hidrojenlerin uzaklaştırılarak oksijene
BOŞALTIM SİSTEMİ
bağlanması
3. Mitokondrinin krista ve matriksinde gerçekleşen
olaylarla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlış- II. Şekerdeki karbon ve oksijenin birleşerek karbondi-
tır? oksiti oluşturması
III. Şekerdeki karbon ile havadan alınan oksijenin bir-
A) Matrikste FAD ‘ ın indirgenmesi gerçekleşir.
leşmesi
B) Kristada ETS elemanları vardır.
tepkimelerinden hangileri neden olur?
C) Matrikste pirüvat oluşur.
D) Kristada oksidatif fosforilasyon gerçekleşir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Matrikste enzimler kullanılır. D) I ve III E) II ve III
227
7. İçerisinde besin çözeltisi bulunan kapalı bir deney kabı- 10. Bir deney ortamında, oksijen konsantrasyonunun buğ-
1
na, aerobik bakteriler ekleniyor. Deney kabına bir yön- day ve çeltik bitkilerinde fermentasyon ile aerobik solu-
2 den hava verilirken, içerisinde KOH çözeltisi bulunan num üzerine etkileri, grakte gösterilmiştir.
başka bir deney kabı, düzeneğe bir boru ile bağlanıyor.
3
Hava
Fermantasyonda çıkarlan CO2 (cm 3)
Aerobik solunumda tüketilen

4 160 Çeltikte
fermantasyon
Buğdayda
5 KOH 120 solunum
Termometre
II
oksijen yü zdesi
6 Aerobik
bakteri 80
7 Çeltikte
Besin solunum
40
çözeltisi I
8
0 Ortamdaki
21 oksijen (yüzde)
9 Bir süre sonra, deney düzeneğinde aşağıdakilerden Buğdayda
fermantasyon
hangisi gerçekleşmez?
10
A) I. kapta oksijen miktarının artması Bu grakteki verilerden, aşağıdaki sonuçların han-
11 B) Bakteri sayısında bir miktar artış olması gisine ulaşılamaz?
12 C) Besin miktarının azalması
A) Ortamdaki oksijen konsantrasyonu azalırken fer-
D) II. tüpte çökelti oluşması
13 mentasyon hızlanmakta, oksijen konsantrasyonu
E) Termometrede ısı göstergesinin yükselmesi
artarken oksijenli solunum hızlanmaktadır.
14
B) Aynı koşullarda, çeltikteki fermentasyon hızı buğ-
15 daydan yüksek, oksijenli solunum hızı ise buğdayda
çeltikten daha yüksektir.
16
C) Oksijen konsantrasyonunun aerobik solunum ve fer-
17 8. Aşağıdakilerden hangisi oksijenli solunumda ETS mentasyon hızı üzerine etkisi, bitkinin türüne göre
tepkimelerinin ortak özelliği değildir? değişir.
18
D) Fermentasyon hızı maksimumken oksijenli solunum
19 A) Oksijenin suya dönüşmesi
hızı sıfır, oksijenli solunum hızı maksimum iken fer-
B) CO2 açığa çıkması mentasyon hızı sıfırdır.
C) NADH’dan elektron alınması E) Hem çeltikte hem de buğdayda, ortamda oksijen
D) ‹ndirgenme ve yükseltgenme tepkimelerinin görül- % 21’den az olduğunda fermentasyon hızı sıfır olur.
mesi
E) Oksidatif fosforilasyonla enerji üretilmesi
11. Canlılarda farklı solunum çeşitleri görülmesinin te-

BOŞALTIM SİSTEMİ
mel nedeni,
I. Hücre organellerinin çeşitliliği

II. Farklı genetik şifrelere sahip olma
9. Bir bitkinin kloroplastlı hücrelerinde aşağıdaki olay- III. Ortamda yeterli oksijen bulunmaması
lardan hangisi sürekli meydana gelmez?
ifadelerden hangilerinde doğru verilmiştir?
A) Oksijen kullanımı B) ATP sentezi
C) Karbondioksit tüketimi D) Glikoz kullanımı A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Su kullanımı D) II ve III E) I, II ve III
228 1B 2D 3C 4A 5C 6A 7A 8B 9C 10E 11B

KARMA TEST 1 Fotosentez - Fermentasyon - Hücresel Solunum 112 BÖLÜM
1. Çimlenmekte olan bir tohumun embriyo hücreleri 4. Ökaryot hücrelerde, 1

için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 2
Güneş ışığı
6CO2 + 6H2O –––––––––––→ C6H12O6 + 6O2
A) Bölünme yeteneğinde olan hücrelerdir. Klorol 3
B) Ortamdan aldıkları oksijeni suya çevirirler. C6H12O6 + 6O2 –––––→ 6CO2 + 6H2O + 32 ATP + Isı 4
C) Diploit kromozom içerirler.
5
D) Aerobik solunumda kullandıkları glikozun karbonunu reaksiyonlarının gerçekleştiği organellerle ilgili,
karbondioksit şeklinde ortama verirler. I. Sitrik asit oluşumu 6
E) Fotolizi kloroplastın granasında gerçekleştirirler. II. Protein sentezini gerçekleştirme 7
III. Replikasyonu gerçekleştirme
8
IV. Karbondioksitin indirgenmesi
V. Fosforilasyon ve defosforilasyon gerçekleştirme 9
olaylarından hangileri ortak değildir? 10
2. Aşağıda ökaryot bir hücrede gerçekleşen oksijenli solu- A) I ve IV B) II ve V C) I, IV ve V 11

num reaksiyonlarına ait bazı basamaklar verilmiştir.
D) II, III ve V E) III, IV ve V 12
Oksijenli solunumda,
13
I. Fosfogliser aldehit oluşumu
II. Karbondioksit oluşumu 14
III. Sitrik asit oluşumu 15
IV. Pirüvat oluşumu
16
V. Asetil-CoA oluşumu
olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakilerden han- 17

gisinde verilmiştir? 5. Aşağıdaki tabloda 3 farklı canlı türünün enerji üretimleri- 18
ne ait bazı özellikler verilmiştir.
A) I – IV – II – III – V B) II – I – IV – V – III 19
Özellik FAD CO2 NADH
C) III – IV – I – II – V D) IV – II – I – III – V
Canlı kullanımı çıkışı yükseltgenmesi
E) I – IV – II – V – III
A + + +
B – + +
C – – +
(+) → var, (–) $ yok
3. Oksidatif fosforilasyonda ve fotofosforilasyonda Bu canlılarla ilgili,

görev alan E.T.S elemanları, I. Aynı miktardaki glikozdan ürettikleri enerji
I. Molekül ağırlıklarına A > B = C şeklindedir.
KARMA TEST
II. Molekül büyüklüklerine II. A canlısının mitokondrisi vardır.
III. Elektron çekim güçlerine III. C canlısı enerji üretiminde elektron taşıma sistemi
kullanmaz.
faktörlerinden hangilerine göre sıralanır?
ifadelerinden hangilerinin doğruluğu kesin değildir?
D) I ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III
229
BÖLÜM KARMA TEST (Fotosentez - Fermentasyon - Hücresel Solunum)
6. Aşağıdaki tabloda, insan kas hücrelerinde gerçekleşen 8. Bir bitkinin bulunduğu kapalı bir ortamdaki gaz değişimi
1
laktik asit fermentasyonu ve oksijenli solunumun bazı grakte verilmiştir.
2 özellikleri karşılaştırılmıştır. Miktar
3 Sütun Oksijenli Laktik asit O2

Özellik
no solunum fermentasyonu
4 Sitoplazma CO2
1 Gerçekleştiği yer + Sitoplazma
5 Mitokondri Zaman
t1 t2
2 Üretilen ATP Çok Az
6
Son ürünün molekül t1’de NADH’dan ETS’ye e aktarıldıktan sonraki sü-
3 özelliği İnorganik Organik
7 reçte,
Son ürünün hücre zarın-
4 Var Yok
8 dan geçebilme özelliği I. Karbondioksit
+
5 FAD kullanımı Var Yok II. ATP
9
III. Su
Tablodaki hangi sütunda verilen özellik doğru değil-
10
dir? t2’de NADP+’nin redüklendiği kademelerde,
11
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 IV. ATP
12 V. Oksijen
VI. Glikoz
13
moleküllerinden hangileri oluşur?
14
t1 t2
15 ––––––––––– –––––––––––
A) II ve III IV ve V
16 B) I, II ve III IV, V ve VI
17 C) Yalnız II Yalnız IV
7. Aşağıda omurgalı bir canlının iskelet kas hücrelerinde
D) Yalnız I Yalnız V
18 gerçekleşen fermentasyon ve solunum tepkimelerinin
E) Yalnız I Yalnız VI
bazı basamakları gösterilmiştir.
19
Glikoz
A
Pirüvik asit
B C 9. Aşağıda üç değişik hücrede gerçekleşen üç değişik me-

tabolik olay graklerle gösterilmiştir.
2 Laktik asit 2 Asetil CoA
D Glikojen Amino asit CO2
Krebs döngüsü
Tepkimelerle ilgili aşağıda verilenlerden hangisi

Glikoz Protein Glikoz
KARMA TEST
doğrudur? I. Hücre II. Hücre III. Hücre
A) B olayında A’da üretilen ATP tüketilir.

B) B olayı gerçekleşirken karbondioksit açığa çıkar. Hangi hücredeki olayda mitokondride sentezlenen
C) D olayı gerçekleşirken oksijen tüketilir. ATP’nin kullanımı olmaz?
D) B olayı tersinir gerçekleşebilir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

E) C olayı gerçekleşirken su açığa çıkar. D) Yalnız III E) I ve III
230 1E 2E 3C 4A 5B 6D 7D 8A 9E
1. Aşağıda K, L, M ve N hücrelerinde oluşan dört madde 3. Ökaryot bir hücrede gerçekleşen reaksiyondaki oksijen, 1
numaralandırılmıştır. karbondioksit ve enzim miktarı grakte verilmiştir.
2
Miktar
Besin CO2 3
K
O2 I. CO2
Enzim
4
Besin CO2
L
II. O2 5
CO2 O2 Zaman
M 6
H2O III.
Grakte belirtilen değişimin gözlendiği bir hücrede,
7
NH3
I. NAD+’ın indirgenmesi 8
O2 N
HNO2 II. H2O oluşumu
CO2 IV. 9
III. Habitattan amino asit alma
H2O 10
IV. Habitattan glikoz alma
olaylarından hangileri kesinlikle gerçekleşir? 11

Numaralı maddelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi
söylenemez? A) I ve II B) I ve III C) II ve III 12
D) III ve IV E) I, II ve IV 13
A) I, oksijen ile besinden ayrılan hidrojenlerin birleşme-
si sonucu oluşur. 14
B) II, organik bir madde olabilir. 15
C) III’ün içindeki oksijen sudan gelmektedir.
16
D) IV’ün oluşumunu sağlayan hücre prokaryottur.
17
E) Numaralı maddelerdeki enerji miktarı,
II < III = IV şeklinde olabilir. 18
19
4. Canlılarda gerçekleşen bazı reaksiyonlar şunlardır,
A: Glikoz → Laktik asit + ATP
B: Glikoz + O2 → CO2 + H2O + ATP
C: CO2 + H2S → Glikoz + S

2. Aşağıda bitkilerin bazı özellikleri verilmiştir.
I. Işıklı tepkimeleri gerçekleştirme Verilen reaksiyonlarla ilgili,
II. Selüloz sentezleme I. A ve B reaksiyonları aynı hücrede gerçekleşebilir.
III. Substrat düzeyinde ve oksidatif fosforilasyonla ATP II. B’deki reaksiyon mitokondri organeli olan her hücre
üretme tarafından gerçekleştirilir.
IV. Klorol sentezi yapma III. C’deki reaksiyon tüm ototrof bakteriler tarafından
KARMA TEST
Bu özelliklerden hangileri, tüm organik madde ge- gerçekleştirilir.
reksinimini başka bir bitkiden karşılayan bitkiler için IV. A ve C reaksiyonları aynı hücrede gerçekleşebilir.
doğrudur? ifadelerinden hangileri yanlış olur?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III A) Yalnız I B) III ve IV C) I, II ve III

D) II ve III E) I, II, III ve IV D) II, III ve IV E) I, III ve IV
231
5. Radyoaktif karbonlu karbondioksit içeren ortamda 8. Üç farklı bakteri türünün tüplerde ürediği bölgeler şekil-
1
bulunan bir bitkide, bir süre sonra, deki gibidir.
2
• Stoma hücrelerindeki nişastada I II
3 • Tohumundaki yağ moleküllerinde Pamuk Pamuk
4 • Köklerindeki amino asit moleküllerinde
5 radyoaktiik saptandığına göre, bu durumları açık-

layan en kapsamlı ifade aşağıdakilerden hangisinde
6 K L
III
verilmiştir?
Pamuk
7
A) Bütün organik bileşiklerin yapısında hidrojen bulu-
8 nur.
9 B) Bitkideki organik bileşikler fotosentez ürünüdür.

M
C) Bütün organik bileşiklerin yapısında oksijen bulunur.
10
D) Azotlu organik bileşikler kökte sentezlenir.
11 Bu bakteri türleri;
E) Bitkinin bütün organları gerektiğinde karbondioksit
kullanabilir. I. K türü, oksijenli
12
II. L türü, oksjiensiz
13 III. M türü, hem oksijenli hem de oksijensiz
14 ortamlarından hangilerinde üreyebilir?
15 6. Bitki ve hayvan hücrelerinde, A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

I. Atmosferdeki oksijeni suya dönüştürme
16 D) I ve II E) I, II ve III
II. E.T.S. kullanma
17 III. Suyun hidrojenini inorganik karbonla birleştirerek gli-
kozun yapısına katılma
18
olaylarından hangileri ortak olarak gerçekleşir?
19
9. Y ve Z canlılarının fermentasyon ve solunum reaksi-
D) I ve III E) I, II ve III yonları sonucu oluşturdukları ürünler aşağıda verilmiş-
tir.
– Y türü : Glikoz Etil alkol + CO2

– Z türü : Glikoz CO 2 + H2O
7. Fotosentez, fermentasyon ve solunum olaylarında,
I. ATP harcanması. Y ve Z canlılarında gerçekleşen bu tepkimelerin tü-

II. H+’lerin nükleotid yapıdaki koenzimler tarafından tu- müyle ilgili,
tulması.
I. Üretilen karbondioksit miktarı aynıdır.
III. ETS’nin görev yapması.
KARMA TEST
II. Bu tepkimelerde tüketilen ATP miktarı aynıdır.

IV. ‹norganik mülekülün yapısında bulunan oksijenin or-
III. Son ürünlerin enerji düzeyleri farklıdır.
ganik molekülün yapısına katılması.
verilenlerden hangileri ortaktır? ifadelerinden hangileri doğru olur?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve IV
D) II ve III E) III ve IV D) II ve III E) I, II ve III
232 1C 2D 3A 4B 5B 6C 7B 8E 9D
1. Fermentasyon, solunum ve fotosentez reaksiyonla- 4. Aşağıdaki düzenekte; 1

rında gerçekleşen ortak olay aşağıdakilerden hangi- X petri kabında: Organik besin maddeleri, su, mineral- 2
sinde verilmiştir? ler ve fakültatif bakteriler (Hem oksijenli hem fermen-
tasyon yapan) 3
A) Pirüvik asidin oluşması
B) Enzimlerin kullanılması Y petri kabında: Algler 4
C) Karbondioksitin indirgenmesi bulunmaktadır.
5
D) Su miktarının artması Işık
E) NAD+ ve NADP+’nin birlikte kullanılması 6
7
X Y cam fanus
8
KOH
Petri kabı 9
10
Petri kaplarındaki canlı sayıları graklerle gösterilmiştir.
2. Aşağıda verilenlerin tümünün gerçekleştiği bir olay var-
dır. Fakültatif
11
bakteri sayısı Alg sayısı
– ATP sentezi 12
– Özümleme 13
– Karbondioksit kullanımı
t t 14
– Su kullanımı
15
Bu olay aşağıdakilerden hangisidir? Graklerle ilgili,
A) Fermentasyon B) Solunum I. Fakültatif bakterilerin bir süre sonra azalmasının ne- 16

deni oksijen yetersizliğidir
C) Fotosentez D) Protein sentezi 17
II. Algin fotosentez yapması için karbondioksit gerekli-
E) Anaerobik solunum
dir 18
III. Fakültatif bakterilerin bir süre sonra azalmasının ne- 19
deni besin yetersizliği olabilir
IV. Fakültatif bakterilerin artması alglerin azalmasına
neden olur
3. Yapısında ağır oksijen atomu bulunan bir karbon di-
oksit molekülüyle ilgili, A) I ve III B) II ve III C) III ve IV
I. Fotosentezde kullanıldığında ağır oksijen serbest D) I, II ve IV E) II, III ve IV

hale geçer.
II. Solunumda ağır oksijen taşıyan glikoz molekülünün
5. Ökaryot hücre yapılı ototrof ve heterotroarda,
kullanılması sonucunda oluşur.
I. NAD+
III. Fotosentezde kullanıldığında ağır oksijen taşıyan
KARMA TEST
glikoz molekülü oluşur. II. NADP+
IV. Solunumda ağır oksijen molekülünün kullanılması III. FAD
sonucunda oluşur. moleküllerinden hangileri ortak olarak indirgenir ve
açıklamalardan hangileri doğru değildir? yükseltgenir?
A) I ve II B) II ve III C) I ve IV A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) III ve IV E) I ve III D) I ve III E) I, II ve III
233
6. Bir petri kabının içindeki besiyerinin yarısına aerobik, di- 8. Kapalı bir düzeneğin b bölgesine radyoaktif oksijen
1
ğer yarısına alkol fermentasyonu yapan bakteriler ekilip (O18
2
) ile radyoaktif karbondioksit (C14O2) veriliyor.
2 ağzı hava almayacak şekilde kapatılmıştır.
3 Miktar d
X Y
1
4 Çimlenmekte olan
3 buğday tohumları
5
2 b
6 a c
Işık
Zaman
7
8 X ve Y grakleri ortamdaki bakteri popülasyonundaki Canlı örümcek Yeşil bitki

değişmeleri, 1, 2 ve 3 grakleri ise oksijen, su ve etil
9
alkol miktarlarındaki değişiklikleri göstermektedir. Ortam şartlarının üç canlı için de optimum olduğu
10 bilindiğine göre,
X, Y ve 1, 2, 3 ile ifade edilen değişiklikler hangi gra-
11 klerle gösterilmiştir? I. C14O2, c yönünde ilerleyerek bitki tarafından kullanı-
12 Aerobik Anaerobik lır ve işaretli oksijen içeren organik besinler üretilir.
O H O Etil alkol
bakteri bakteri 2 2
miktarı miktarı miktarı
popülasyonu
________ popülasyonu
________ _____ _____ ______ II. O18
2
, d yönünde ilerleyerek çimlenen buğday tohum-
13
ları tarafından kullanılır ve işaretli oksijen içeren su
A) X Y 2 1 3
14 oluşturulur.
B) X Y 1 2 3
15 C) Y X 3 2 1 III. O18
2
, a yönünde ilerleyerek örümcek tarafından kul-
lanılır ve işaretli oksijen içeren karbondioksit oluştu-
16 D) Y X 2 1 3
rulur.
E) X Y 1 3 2
17
18
7. Doğadaki karbon döngüsü sırasında gerçekleşen,
I. Fotosentez
II. Solunum
III. Yanma
IV. Kemosentez
olaylarından atmosferdeki karbondioksiti artıranlar 9. Tüm canlılarda,

ve azaltanlar aşağıdakilerin hangisinde doğru veril- I. Substrat düzeyinde fosforilasyon
miştir?
II. Hücre dışı sindirim
III. Karbondioksit özümlemesi
KARMA TEST
Artıranlar Azaltanlar
A) II ve III I ve IV IV. E.T.S.’ye sahip olma
B) II ve IV I ve III V. Karbondioksit tüketme
C) III ve IV I ve II özelliklerinden hangileri ortaktır?

D) I ve IV II ve III A) Yalnız I B) I ve III C) II, III ve IV
E) I ve II III ve IV D) I, IV ve V E) II, III, IV ve V
234 1B 2C 3C 4B 5D 6A 7A 8B 9A
1. Solunum hızları eşit olan K, M ve N bitkileri, özdeş or- 3. Bir bitkinin canlı olan tüm hücrelerinde, 1
tamlarda 12 saat bekletiliyor. Bu sürenin sonunda her I. Substrat düzeyinde fosforilasyon 2
bitkinin bulunduğu ortamın oksijen ve karbondioksit de-
II. DNA’nın replikasyonu
ğişimleri ile ilgili şu bilgiler elde ediliyor: 3
III. Fotofosforilasyon
– K bitkisinin bulunduğu ortamda oksijen miktarı aza- 4
olaylarından hangileri gözlenir?
lırken, karbondioksit miktarı artıyor.
5
– M bitkisinin bulunduğu ortamda oksijen miktarı artar-
ken, karbondioksit miktarı azalıyor.
– N bitkisinin bulunduğu ortamda oksijen ve karbondi- 7
oksit miktarında değişim olmuyor.
8
Bu bitkilerle ilgili, 4. Işıklı ve haf rüzgarlı bir ortamda fotosentez yapmakta
olan yeşil bir bitki üzerine cam fanus kapatılarak yine
9
I. K bitkisinin solunum hızı, fotosentez hızından yük-
ışıklı ortamda bir süre bekletiliyor. 10
sektir.
II. M bitkisinin kloroplastlı hücrelerinde pH, K bitkisinin Işık 11
Işık
kloroplastlı hücrelerinin pH’ından düşüktür.
12
III. N bitkisinin tükettiği karbondioksit miktarı, K bitkisi-
nin tükettiği karbondioksit miktarından azdır.
13
Cam fanus
verilenlerden hangileri doğru değildir? 14
Bitki cam fanusla kapatıldıktan sonra,
17
I. Solunum reaksiyonları bir süre devam eder.
II. Fotosentez reaksiyonları bir süre sonra yavaşlar. 18
2. Bir bitkinin 24 saat içindeki solunum ve fotosentez hızı III. Terleme azalır. 19
gösterilmiştir. ifadelerden hangileri doğru olur?
Hız A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

Fotosentez
Solunum
Zaman (saat)
0 6 12 18 24
5. Fotosentez ve solunum hızı eşit olan bir canlının,

Grakle ilgili, bir süre sonra karbondioksit tüketim hızının artması
doğrudan,
I. Solunum kesintisiz devam eden bir olaydır.
II. Saat 12’de fotosentez hızı maksimumdur. I. Enzim
KARMA TEST
III. Günün her saatinde fotosentez hızı solunum hızın- II. Klorol
dan yüksektir. III. Şeker
ifadelerinden hangileri doğrudur? moleküllerinden hangilerinin miktarını arttırır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III D) I ve II E) I, II ve III
235
6. Tüm canlıların hücrelerinde, 9. Ağırlıkları eşit, aynı türden özdeş üç bitki, fotosentez için
1
koşulları eşit olan üç farklı kapalı ortama konulduktan son-
I. Fosforilasyon ve defosforilasyon
2 ra,
II. İnorganik maddeden organik madde sentezleme
1. nin ortamına: Ba(OH)2
3 III. Oksijenli solunum
2. nin ortamına: Etçil bir hayvan
4 IV. Fermentasyon 3. nün ortamına: Kemosentetik bakteriler bırakılıyor.
V. Protein sentezleme Bir süre sonra bitkilerin ağırlıklarının 2 > 3 > 1 şeklinde
5
olaylarından hangilerinden sorumlu enzimler bulu- değiştiği gözleniyor.
6 nur?
Ağırlıklarının bu şekilde değişmesi, aşağıdakilerden
7 A) I ve V B) II ve III C) I, II ve IV hangisi ile açıklanır?
D) II, III ve IV E) III, IV ve V A) Organik molekül oluşumunda karbon ve oksijen kay-
8
nağı olan inorganik maddenin, bu ortamlarda farklı
9 miktarlarda olması
10 B) Bu ortamlarda oksijen gazı miktarının 2 > 3 > 1 şek-
linde olması
11
C) Organik madde sentezi için gerekli olan ATP mikta-
12 rının 2 > 3 > 1 şeklinde olması
7. Yeşil bir bitkide,
13 D) Organik madde oluşumunda hidrojen kaynağı olan
I. Suyun fotolizi inorganik maddelerin bu ortamlarda farklı miktarlar-
14 II. Karbondioksit üretimi da olması
15 III. Oksijen üretimi E) 2. ortamdaki bitkinin stomalarının tam olarak açık, 1.
IV. NADH oluşumu ortamdakinin tam olarak kapalı, 3. ortamdakinin ise
16
V. Enzim sentezi normal açıklıkta olması
17 olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi için ortam-
18 da ışığın bulunması gerekli değildir?
A) I ve III B) II, IV ve V C) III ve IV

19
D) IV ve V E) II ve V
8. Fotofosforilasyon ve oksidatif fosforilasyon yapabi-

10. Yeşil bitkilerde, oksijenli solunum sonucunda kar-
len bir hücre için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle
bondioksitin açığa çıktığını belirleyebilmek için aşa-
söylenemez?
ğıdakilerden hangisi yapılmalıdır?
KARMA TEST
A) Elektron taşıma sistemine sahiptir. A) Bitkiyi ışıksız ortama alma

B) Besin sentezinde inorganik maddelerin oksitlenme-
B) Ortam sıcaklığını değiştirme
siyle oluşan enerjiyi kullanır.
C) Işık şiddetini artırma
C) Kloroplastı olan bir bitki hücresidir.
D) Mitokondrisi olan bir bitki hücresidir. D) Ortamdaki oksijen miktarını arttırma
E) Işık enerjisi ile ATP sentezleyen bir bakteri hücresidir. E) Farklı dalga boylarında ışık kullanma
236 1E 2C 3A 4E 5C 6A 7B 8B 9A 10A
1. Bir bitkide gerçekleşen fotosentez tepkimeleriyle il- 3. Ototrof canlılarla ilgili denklem verilmiştir. 1
gili, 2
I. CO2 + H2O $ C6H12O6 + O2
I. Fotosentez ile oluşan oksijenin tümü, solunumda
3
kullanıldığında bitkinin dış ortamla gaz değişimi eşit II. CO2 + H2S $ C6H12O6 + S
olabilir. 4
III. H2S + O2 $ H2O + S + Enerji
II. Fotosentezde üretilen organik besinlerin yapısındaki
5
oksijenin kaynağı karbondioksittir.
Verilen olayları gerçekleştiren canlılar, aşağıdakile- 6
III. Fotosentezin ışıktan bağımsız tepkimelerinin sıcaklı-
rin hangisinde doğru verilmiştir?
ğa duyarlı olmasının nedeni, enzimsel olmasıdır. 7
IV. Fotosentezin ışıktan bağımsız tepkimeleri gece de I II III
8
gerçekleşebilir. A) Fotoototrof Siyanobakteri Eğrelti otu
V. Fotosentezde karbondioksit doğrudan suyun hidro- bakteri 9
jenlerini alarak indirgenir.
B) Çam ağacı Fotoototrof Kemoototrof 10
bilgilerinden hangileri doğrudur? bakteri bakteri
11
C) Termolik arke Kemoototrof Kemoototrof
A) I ve II B) I, II ve III C) II, III ve V
bakteri bakteri 12
D) I, II, III ve IV E) I, II, IV ve V
D) Kemoototrof Öglena Fotoototrof 13
bakteri bakteri
14
E) eftali ağacı Kemoototrof Bira mayası
2. Bir bitkide birim zamanda üretilen ve tüketilen karbon-
dioksit miktarları ölçülerek sonuçlar aşağıdaki graklere bakteri 15
aktarılmıştır. 16
Tüketilen CO2 Üretilen CO2 17

4
miktarı (birim)
4
miktarı (birim) 4.
Işık 18
3 3
2 2 19
1 1
t t Cam fanus
t1 t2 t3 t4 t5 t1 t2 t3 t4 t5
Buna göre bitkinin, Fare Peynir Kireç Yeşil bitki

suyu
I. Dış ortamdan karbondioksit aldığı Tel ızgara
II. Kuru ağırlığında artışın olduğu

III. Dış ortama oksijen verdiği Yukarıda hazırlanmış olan düzenekte aşağıdakiler-
den hangisinin gerçekleşmesi beklenir?
numaralı olayları gerçekleştirdiği zaman aralıkları
aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) Bitkide ağırlık artışı meydana gelir.
B) Bitki ve fare kısa bir süre solunumla karbondioksit
KARMA TEST
I II III
üretebilir.
A) t1, t2 t3, t4 t4, t5
C) Bitkide üretilen oksijen miktarı gittikçe artar.
B) t3, t4, t5 t4 t1, t2
D) Farenin ürettiği karbondioksitin tamamı bitki tarafın-
C) t4, t5 t5 t1, t2 dan fotosentezde kullanılır.
D) t4, t5 t4, t5 t4, t5 E) Bitkinin mitokondri faaliyetleri durur, kloroplast faali-
E) t1, t2, t3 t1 t2, t3 yeti artar.
237
5. Bir bitkinin fotosentez ve solunum hızlarının zamana 8. Aşağıdaki şekilde, ökaryot bir hücreye ait iki organel gö-
1
bağlı değişim graği aşağıda verilmiştir. rülmektedir.
2
Reaksiyon hızı
3
4 Solunum
ATP
5
Fotosentez Dış ortam
b karbondioksit
6 Zaman
I II III d
7 Mitokondri
Grakte numaralarla belirtilen zaman aralıkları için Kloroplast
8 aşağıda verilenlerden hangisi söylenemez? a
9 Dış ortam c
A) I. zaman aralığında bitkinin ağırlığı artmaz. oksijen
10 B) II. zaman aralığının sonunda fotosentez hızı solu-
num hızına eşittir.
11 Bu organellerde gerçekleşen olaylarla ilgili,
C) III. zaman aralığında bitki dışarıdan oksijen gazı al-
maktadır. I. Fotosentez hızı solunum hızından yüksek ise b, c ve
12
D) II. zaman aralığında bitkide ağırlık artışı olmuştur. d olayları gözlenir.
13 E) III. zaman aralığının sonunda hücrenin pH’ı II. Solunum hızı fotosentez hızına eşit olduğunda a ve
II. zaman aralığındakinden yüksektir. d olayları gerçekleşmez.
14
III. Bitki karanlık ortama alınırsa sadece a olayı gözle-
15 nir.
16 verilenlerden hangileri doğrudur?

6. Oksijen atomları işaretli glikozu metabolizmasında
18 kullanan bir hayvan hücresinin oluşturacağı mole-
küllerin hangisinde işaretli oksijene rastlanmaz?
19
A) Karbondioksit B) Yağ asiti
C) Temel amino asit D) Su
E) Glikojen
7. Glikoz sentezi glikoz tüketiminden daha fazla olan

bir yeşil algin dış ortamdan aldığı maddeler, aşağı-
9. Aşağıdakilerden hangisi solunum, fotosentez ve ke-
dakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
mosentezin ortak özelliğidir?
KARMA TEST
A) CO2, H2O, mineraller

A) Oksijen tüketimi
B) CO2, H2O, vitamin B) Organik besin sentezi
C) O2, H2S, mineraller C) Enzimatik reaksiyon olmaları
D) H2O, O2 D) Karbondioksitin indirgenmesi
E) H2S, amino asit ve CO2 E) NADP+ ’nin indirgenmesi
238 1B 2D 3B 4B 5E 6C 7A 8E 9C
TEST 1 Bitki Dokuları 117 BÖLÜM
1. Dokulaşmanın canlıya sağladığı en önemli fayda 4. Cam fanus içine konulan yeşil saksı bitkisine işaretli kar- 1
aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? bon içeren karbondioksit veriliyor.
2
A) Her hücrenin birbirine bağımlı olarak canlılığını sür- Işık 3

dürmesi
4
B) Hücrelerin işbölümü yapması sayesinde daha etkin 14
CO2
çalışabilmesi 5
Cam
C) Organ ve sistemlerin oluşumuna olanak sağlanması fanus 6
D) Hücre bölünmesinin daha kolay olması
7
E) Hücrelerin daha kolay beslenebilmesi
‹şaretli karbon içeren organik besine ilk olarak aşa-
8
ğıdaki yapıların hangisinde rastlanır?
9
A) Ksilemde
B) Kütikula tabakasında 10
C) ‹letim parankiması hücrelerinde 11

D) Palizat parankimasında
12
E) Floemde
13
2. Aşağıdakilerden hangisi meristem dokuyla ilgili
yanlış bir açıklamadır? 14
A) Fotosentez ile bitkinin besin ihtiyacını karşılar. 15

B) Büyüme bölgelerinde bulunur. 16
C) Hücreleri küçük ve ince çeperlidir.
17
D) Birincil meristem hücreleri boyuna büyümeyi sağlar.
E) Bazı parankima hücreleri hormanların etkisiyle bö- 18
5. Meristem dokunun sınıandırılması ile ilgilibir şema ya-
lünme özelliği kazanır ve sekonder meristem oluşur. pılmıştır. 19
Meristem doku
Bulundukları Kökenlerine
yere göre göre

Uç Sekonder
X Y
meristem meristem
3. Tek yıllık otsu gövdeli bitkilerde bulunan,

X ve Y ile gösterilen yerlere gelmesi gerekenler aşa-
I. Floem
ğıdakilerden hangisinde gösterilmiştir?
II. Meristem
III. Epidermis X Y
A) Primer meristem Lateral meristem
hücrelerinin hangilerinde hücre döngüsü gerçekle-
B) Mantar kambiyumu Kambiyum
şir?
C) Primer meristem Mantar kambiyumu
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Lateral meristem Primer meristem
D) I ve III E) I, II ve III E) Kambiyum Mantar kambiyumu
239
BÖLÜM Bitki Dokuları
6. Çift çenekli ve çok yıllık bir bitkide, 9. Kışın yapraklarını döken odunsu bir bitkinin gövde-
1
sinde gaz alışverişi hangi yapı tarafından gerçekleş-
I. Kollenkima
2 tirilir?
II. Epidermis
3 III. Parankima A) Hidatot B) Stoma C) Epidermis
IV. Uç meristem D) Lentisel E) Ksilem
4
V. Kambiyum
5
yapılarından hangileri büyümeyi sağlar?
6 A) I ve III B) II ve IV C) IV ve V 10. Bitkilerde epidermisin farklılaşmasıyla oluşan yap-
D) I, II ve III E) II, IV ve V rak tüyleri,
7
I. Salgı yapma
8
II. Savunma yapma
9 III. Su emilimini sağlama
10 olaylarından hangilerini gerçekleştirebilir?

7. Bitkilerde bulunan,
12 I. Parankima
13 II. İletim
III. Epidermis
14 11. Aşağıda bitkilerde bulunan bazı hücrelerin görevleri
IV. Periderm
verilmiştir.
15
yapılarından hangileri işlevlerinden dolayı örtü doku
– Bitkinin ihtiyacına göre su, nişasta, yağ gibi besinleri
16 kapsamında yer alır?
depolama
17 A) I ve II B) I ve III C) III ve IV – Bitkinin boyca uzaması için hücre sağlama
D) II ve IV E) II ve III – Böcekçil bitkilerde sindirim enzimi salgılama
18
– Çok yıllık bitkilerde destek görevi yapma
19
Bu hücreler içinde, aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Salgı hücreleri B) Depo parankiması

C) Primer meristem D) Sklerenkima
8. Aşağıda bazı bitki hücreleri verilmiştir. E) Kalburlu borular
• Meristem hücresi
• Palizat parankiması hücresi
• Stoma hücresi 12. Epidermis hücrelerin farklılaşması sonucu,
Bu hücrede, I. Stoma
I. Klorol sentezini gerçekleştirme II. Hidatod
II. Transkripsiyonu gerçekleştirme III. Lentisel (kovucuk)
III. Mitokondri bulundurma IV. Emici tüy
özelliklerinden hangileri ortaktır? yapılarından hangileri meydana gelir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) I ve IV C) I, II ve III

D) I ve III E) II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
240 1B 2A 3B 4D 5D 6C 7C 8E 9D 10D 11E 12D

TEST 2 Bitkilerde Dokular - Organlar 118 BÖLÜM
1. Parankima hücreleri, bitkinin diğer dokularının etrafını 4. Bir bilim insanı “Yeşil bitkilerin bazı hücrelerinde hem 1
dolduran ve dokuları birbirine bağlayan hücrelerden olu- mitokondri hem de kloroplast vardır.” hipotezini, aşa- 2
şur. ğıdaki bitki kısımlarından hangisini inceleyerek ka-
nıtlayabilir? 3
Aşağıdakilerden hangisi özelleşmiş parankima hüc-
relerinin işlevlerinden birisi değildir? A) Gövde ucundaki meristem hücrelerini 4
A) Besin depolama B) Kökteki parankima hücrelerini 5

B) Madde iletimi sağlama C) Yapraktaki gözenek hücrelerini
6
C) İnorganik maddelerden organik madde sentezleme D) Gövdedeki kambiyum hücrelerini
E) Gövdedeki oem hücrelerini 7
D) Desteklik sağlama
E) Hava depolama 8
10
2. Primer meristemin farklılaşması ile odun borularının olu-
şumu gösterilmiştir. 11
12
5. Çok yıllık bir bitkinin odunlaşmış gövdesinde,
I. Hidatod 13
II. Stoma 14
III. Lentisel
15
Odun borusu IV. Epidermis
yapılarından hangileri bulunmaz? 16

Odun boruları oluşurken hücreler arasındaki enine
çeperlerin tamamen kaybolması, A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III 17
I. Madde iletiminin çift yönlü yapılmasını D) Yalnız IV E) I, II ve IV 18
II. Madde iletiminin hızlı olmasını
III. ‹norganik besinlerin taşınmasını 19
özelliklerinden hangilerinin ortaya çıkmasını sağla-

mıştır?

6. Bitkilerin metabolik işlevleri sonucu oluşan salgı
maddelerinin görevleri ile ilgili yapılan aşağıdaki eş-
leştirmelerden hangisi yanlıştır?
3. Bir bitkinin yaprak ve köküne ait iki farklı hücresin-
de, A) Bal özü → Tozlaşmayı sağlama
I. Kromozom sayısı B) Sindirim enzimi → Bitkinin hücre içi sindirimini sağla-

II. Organel çeşitleri ma
III. Enzim çeşitleri C) Yakıcı tüy salgısı → Bitkinin kendini savunmasını

sağlama
verilenlerden hangileri farklı olabilir?
D) Antiseptik maddeler → Bitkiyi çürümekten koruma
E) Zehirli salgılar → Bitkinin hayvanlar tarafından yenil-
D) II ve III E) I, II ve III mesini önleme
241
BÖLÜM Bitkilerde Dokular - Organlar
7. Bitkilerin boşaltımıyla ilgili aşağıdaki yapı ve özellik 11. Bir bitkinin aşağıdaki yapılarından hangisinin hüc-
1
eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? relerinde kloroplast bulunmaz?
2 A) Mezol tabakasında
Yapı Yöntem – Atılan madde
3 A) Lentisel Aktif taşıma – CO 2 B) Yaprak ve genç gövdelerdeki epidermis hücrelerinde
B) Stoma Difüzyon – O2 C) Gözeneklerin bekçi (kilit) hücrelerinde

4
C) Kök epidermisi Difüzyon – CO2 D) Palizat parankimasında
5 E) Sünger parankimasında
D) Hidatod Damlama – Su ve tuz
6 E) Stoma Terleme – Su buharı
7
8. Bazı bitkisel yapıların özellikleri verilmiştir.
8
I. Trake ve trakeitlerden oluşur.
9 II. Çift yönlü organik madde taşır.
12. Bir deney sırasında odun boruları çıkarılan bir bitki-
10 III. Floemden besin alan hücrelerdir.
de aşağıda verilen olaylardan hangisi gerçekleşir?
Bitkisel yapıların doğru eşleştirmesi aşağıdakiler-
11 A) Terleme hızı artar.
den hangisinde verilmiştir?
12 B) Kökler ile alınan su miktarı artar.
I II III C) Yapraklarda zamanla sararma meydana gelir.
13
A) Floem Ksilem Kaynak hücre D) Stomalar daha fazla açık tutulur.
14 B) Ksilem Kaynak hücre Floem E) Alınan mineral madde miktarı artar.
15 C) Ksilem Floem Havuz hücre
16 D) Havuz hücre Floem Kaynak hücre
E) Floem Ksilem Havuz hücre

17
18
9. Bitkilerin gövde ucundaki büyüme bölgelerinde bu- 13. Tek yıllık otsu bir bitkide gerçekleşen bazı metabolik
19 lunan meristem doku hücrelerinde, olaylar aşağıda gösterilmiştir.
I. Protein sentezi
CO2
II. Fotosentez
H2O
III. Mayoz bölünme K M
hücresi hücresi
IV. Salgılama
Organik
monomer
olaylarından hangileri gerçekleşmez?

O2
A) Yalnız II B) II ve III C) III ve IV
D) I, II ve III E) I, III ve IV Bu olayların gerçekleşmesini sağlayan K ve M hüc-
relerinin bulunduğu organlarla ilgili aşağıda verilen-
10. Gövde enine kesitinde iletim demetleri dağınık olan
bitkilerde, aşağıdaki dokulardan hangisi bulunmaz? K hücresi M hücresi
A) Epidermis A) Yaprak Gövde
B) Kollenkima B) Kök Yaprak
C) Kambiyum C) Gövde Gövde

D) Soymuk boruları D) Yaprak Kök
E) Odun boruları E) Yaprak Yaprak
242 1D 2B 3D 4C 5E 6B 7A 8C 9B 10C 11B 12C 13D

1. Bir bitki yaprağının enine kesiti gösterilmiştir. 3. Aşağıdakilerden hangisi çok yıllık odunsu bitkilerde 1
gözlenmez? 2
A) Gözeneklerle terleme 3
I
II B) Peridermis bulundurma
4
C) Kambiyuma sahip olma
III 5
D) Gövdede dağınık dizilmiş iletim demetleri
E) Lentiseller ile gaz değişimi 6
IV
7
8
Numaralı yapılar ve bu bitki ile ilgili aşağıda verilen
9
bilgilerden hangisi doğru değildir?
4. Çok yıllık odunsu bir bitkide gerçekleşen primer ve 10
A) I numaralı hücrelerde fotofosforilasyonla ATP üreti- sekonder büyümeyle ilgili aşağıdaki açıklamalardan
mi gerçekleşmez. hangisi yapılamaz?
11
B) Numaralı hücrelerin hepsinde oksijen tüketimi yapı- 12

A) Primer ve sekonder büyüme kök ve gövdenin farklı
lır.
kısımlarında gerçekleşir. 13
C) Karasal ortamda yaşayan bir bitkiye ait yaprak olabi-
lir. B) Mantar kambiyumu yaşlanmış bitki kısımlarındaki 14
epidermisin yerini alacak olan mantar dokuyu oluş-
D) IV numaralı hücrelerde iç ve dış çeper farklı kalınlık-
turur. 15
tadır.
C) Kök ve gövdenin hem primer hem de sekonder bü- 16
E) II ve III numaralı hücrelerde sadece oksidatif fosfo-
yümesinde lateral meristemler iş görür.
rilasyonla ATP üretimi gerçekleşir. 17
D) Primer büyümede kök ve gövdenin uç kısımlarında
bulunan meristem hücreleri bitkinin boyca uzaması 18
için hücre sağlar.
19
E) Kambiyum, yeni iletim dokuları oluşturarak kök ve
2. Kurak ortamda yaşayan çok yıllık odunsu bir bitki- gövdede enine kalınlaşmayı sağlar.
de,
I. Kaspari şeridi
II. Kütikula

III. Stoma
IV. Peridermis
5. Bitki köklerindeki,
V. Tüy
I. Kök şapkası (Kaliptra)
yapılarından kök ve yaprakda bulunanlar aşağıdakile-
II. Uzama bölgesi
rin hangisinde eşleştirilmiştir?
III. Bölünme bölgesi
Kök Yaprak
IV. Olgunlaşma bölgesi
A) I, IV ve V II, III ve V
kısımlarından hangileri sayesinde topraktan su ve
B) I, II ve V III ve IV
mineral alımı en fazla olur?
C) I, II ve IV III ve V
D) II, III ve V I, IV ve V A) Yalnız III B) Yalnız IV C) I ve II
E) I, II ve IV I, II ve III D) II ve III E) I ve IV
243
6. Aşağıda çift çenekli genç bir bitki gövdesinin enine kesiti 8. Bir hücrede bulunan iki organel arasında gerçekleşen
1
görülmektedir. madde değişimi gösterilmiştir.
2
I
3 II
III
4
IV
ATP
5 V
7 Mitokondri
Kloroplast
8
IV
V
9
10 Bu hücre ile ilgili,

Numaralandırılmış kısımlarla ilgili verilenlerden I. Yeşil bir bitkinin alt epidermis hücresi olabilir.
11
II. Alt epidermiste bulunan bekçi hücre olabilir.
12
A) I. kısım; epidermis olup sadece oksidatif fosforilas- III. Fotosentetik bir bakteri olabilir.
13 yonla ATP üretir.
B) II. kısım; parankima hücrelerinden oluşan korteks
14
tabakasıdır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
15 C) III. kısım; IV ve V. kısımlara yeni ilaveler yapacak D) II ve III E) I, II ve III
olan kambiyumdur.
16
D) IV. kısım; ölü hücrelerden oluşan ksilemdir.
17 E) V. kısım; organik besinlerin iletimini sağlayan oemdir.
18
19
9. Stoma hücrelerinde grakteki durum gerçekleşmiştir.
Glikoz
7. Bitkilerde gerçekleşen boşaltım olaylarıyla ilgili, CO2
I. Suyun boşaltımı difüzyon ile gerçekleştirilir.

II. Kalsiyum tuzları bakımından zengin topraklarda ya- Bu hücrelerin pH ve osmotik derişimi aşağıdakiler-
şayan bitkiler fazla kalsiyumu, oksalat kristalleri ha- den hangisinde gösterildiği şekilde olur?
linde kofullarında biriktirip yaprak dökümü ile atılır.
pH Ozmotik Derişim
III. Stomalardan H2O, CO2, O2, hidatodlardan su ve mi-
A) Azalır Azalır
neral atılır.
B) Artar Azalır
ifadelerinden hangileri doğrudur? C) Değişmez Değişmez
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Azalır Artar
D) I ve III E) I, II ve III E) Artar Artar
244 1E 2A 3D 4C 5B 6A 7E 8B 9A
1. Aşağıdaki şekilde çift çenekli bir bitkinin kök enine kesiti 4. Havadaki su buharı ile yeryüzünün aşırı soğuması ve 1
verilmiştir. aşırı ısınması engellenir. Böylece gece ile gündüz ara- 2
sındaki sıcaklık farkı azalır. Tabloda üç bölgede bir gün
içindeki gece ve gündüze ait sıcaklık ortalamaları ve- 3
V
I rilmiştir.
4
II
Bölge Gündüz sıcaklık Gece sıcaklık 5

ortalaması ortalaması
X 28 17 6
IV
Y 28 7
7
III Z 28 22
8
Numaralandırılmış kısımlarla ilgili aşağıdaki eşleş- Bu bölgelerde bulunan ve X, Y ve Z ile gösterilen 9

tirmelerden hangisi yanlıştır? özdeş üç bitkinin bir günlük terleme hızlarının en az
10
olandan en çok olana doğru sıralaması aşağıdakiler-
A) I → Emici tüy den hangisinde verilmiştir? 11
B) II → Korteks
A) X – Y – Z B) Y – X – Z C) X – Z – Y 12
C) III → Kambiyum
D) Z – X – Y E) Y – Z – X
D) IV → Floem 13
E) V → Ksilem 14
15
16
5. Grakte ayçiçeği yaprağındaki stomaların ortam sıcaklı- 17
2. Bitkilerde transpirasyon (terleme), ğına göre açılma oranı gösterilmiştir.
18
I. Fazla ısı uzaklaşır. Stomaların açılma oranı (%)
II. Fazla tuz atılır. 19
90
III. Topraktan inorganik madde alımı artar. 75
olaylarından hangilerini sağlar? 60

45
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III 30
15

Sıcaklık (°C)
5 10 15 20 25 30 35 40
Buna göre,
I. 30 °C’de, stomadan giriş çıkış yapan gaz miktarının
3. Kara bitkilerinde gaz alışverişi ve terlemeyle ilgili maksimum olması beklenir.
adaptasyon aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? II. Sıcaklık artışı terleme oranını sürekli artırır.
III. 40 °C sıcaklık fotosentez hızını 30 °C’ye göre olum-
A) Kütikulanın bulunması
suz etkiler.
B) Stomaların açılıp kapanma özelliği
C) Epidermis hücrelerinin canlı oluşu
D) İletim parankimasının bulunması A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) Parankima hücrelerinin dizilişi D) I ve III E) I, II ve III
245
6. Suyun az olduğu kurak bölgelerde yaşayan, ananas 9. Karasal bitkilerde, ortamdaki nem miktarının deği-
1
ve kaktüs gibi bitkiler, stomalarını gündüz kapatıp gece şimine bağlı olarak çizilen aşağıdaki graklerden
2 açarlar. Böylece gece depoladıkları karbondioksidi gün- hangisi yanlıştır?
düz besin yapımında kullanırlar.
3 A) Kütikula B) Yaprak yüzeyinin C) Kök hücresinin
kal›nl›¤› genişliği osmotik basıncı
Bu bitkilerde,
4
I. Gece fotofosforilasyon yaparlar.
5 II. Gündüz solunum yapmazlar.
Ortam Ortam Ortam
6 III. Terlemeyle hiç su kaybetmezler. nemi nemi nemi
özelliklerden hangileri doğru değildir?

7
D) Stoma E) Yapraklardaki
sayısı tüy sayısı
8
9
10 Ortam Ortam
nemi nemi
11
12
13 7. Bitkilerde özelleşmiş bir boşaltım sistemi yoktur. Kara

bitkilerinde boşaltım ürünlerinden olan su, buhar şeklin-
14 10. Bitkilerde görülen,
de stomalardan dışarı atılır. Stomalardan su buharının
15 atılmasına terleme denir. Terleme hızını etkileyen bir I. Gelişmiş, derinlere inebilen kök sistemi
çok faktör vardır. II. Su ileten odun borularına sahip olmaları
16
III. Açılıp - kapanabilen stomalarının olması
Aşağıdakilerden hangisinde terleme hızını etkileyen
17 dış faktörler beraber verilmiştir? IV. Fotosentez yapabilen hücrelerinin varlığı
18 A) Rüzgar – Stoma sayısı özelliklerinden hangileri, karada yaşama şansını art-

tıran adaptasyonlardandır?
19 B) Yaprağın yapısı – Sıcaklık
C) Havadaki nem oranı – Stoma sayısı A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV
D) Topraktaki su miktarı – Yaprağın yapısı D) I, II ve III E) II, III ve IV
E) Rüzgar – Topraktaki su miktarı

11. Nemli bölge yaşamına uyum gösteren bitkilerde,

I. Yaprağın parçalı olması
II. Stomaların yaprağın sadece alt yüzeyinde bulunma-
8. Aşağıdakilerden hangisi nemli ortam bitkilerinin
sı
özelliğidir?
III. Kökte emici tüy sayısının çok olması
A) Geniş yüzeyli yaprak
IV. Yapraklarının tüysüz olması
B) Kalın kütikula tabakası
özelliklerinden hangileri görülür?
C) Gözeneklerin derinde olması
D) Gövdenin su depolaması A) I ve II B) I ve IV C) I, II ve III
E) Yaprak yüzeylerinin tüylü olması D) I ve III E) II, III ve IV
246 1C 2C 3B 4D 5D 6E 7E 8A 9E 10D 11B

TEST 5 Bitkilerde Adaptasyon - Stomalar 121 BÖLÜM
1. Kurak bölge bitkilerinde, su kaybını önlemek için stoma- 4. Aşağıdaki grakte ortam nemliliğine bağlı olarak bir bitki 1
lar genellikle yaprağın alt epidermisinde bulunur. türündeki ölüm oranı gösterilmiştir. 2
Bu bitkilerin yapraklarında sünger parankiması hüc- Ölüm oranı(%) 3
relerinin arasındaki boşlukların fazla olması aşağı- 30
4
dakilerden hangisini sağlamaya yönelik bir adaptas- 20
yondur? 10 5
Kurak Nemli Çok nemli
A) Hücre sayısını azaltmaya 6
B) Sünger parankimasında fotosentezin daha az ol- 7

Bu bitki türü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söyle-
masını sağlamaya
nemez? 8
C) Yaprağın genetik özelliğine göre şeklini oluşturma-
ya A) Kurak ortama iyi adapte olmuştur. 9
D) Işık alt kısımlara daha az ulaştığı için, klorol sayı- B) Yaprak yüzeyi geniş olabilir. 10
sını azaltmaya C) ‹letim demeti bulunmayabilir.
11
E) Karbondioksitin bol klorolli palizat parankiması D) Stomaları yaprağın alt ve üstünde, çok sayıda olabi-
hücrelerine ulaşmasını kolaylaştırmaya lir. 12
E) Kütikula tabakası çok incedir. 13
14
5. Kurak bölge yaşamına uyum gösteren bitkiler, 15

2. Kurak bölgelere adapte olmuş bitkilerde, I. Kök hücrelerinin osmotik derişiminin yüksek olması 16
I. Stomalarının epidermisin üstünde konumlanması II. Stomaların yaprağın üst yüzeyinde fazla olması
17
II. Yaprak yüzeyinin geniş olması III. Köklerin kazık kök tipinde olup derinlere inmesi
III. Kök osmotik derişiminin yüksek olması IV. Kütikula tabakasının kalın olması 18
özelliklerinden hangileri görülebilir? özelliklerinden hangilerine sahiptir? 19

A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve III
D) I ve III E) I, III ve IV

6. Tropikal bölge bitkilerinin bekçi hücrelerinde ger-
çekleşen olaylarla ilgili,
3. Yaprağındaki bekçi hücreleri derinde, kütikulası ka-
Turgor basıncı Sükroz
lın bir bitkinin, Sitoplazma pH’ı
I. Yapraktaki örtü tüyü

II. Terleme ile atılan su
III. Topraktan alınan mineral gündüz gece gündüz gündüz gece gündüz gündüz gece gündüz
I II III
niceliklerinden hangileri, bekçi hücreleri yüzeyde ve
ince kütikulalı bitkilerden fazla olmalıdır? graklerinden hangileri doğrudur?

D) I ve II E) II ve III D) II ve III E) I, II ve III
247
BÖLÜM Bitkilerde Adaptasyon - Stomalar
7. Grak, bir gün içinde stoma bekçi hücrelerindeki çözü- 9. Bekçi hücreleri (a) ve komşu epidermis hücreleri (b)
1
nen madde miktarlarındaki değişimi göstermektedir. harer ile gösterilmiştir.
2
Miktar stoma açıklığı
4 Çözünen madde
Zaman
5 t0 t1 t2
6
Grakle ilgili,
7
I. t1’de bekçi hücreler su alarak açılır.
8 II. t0’da bekçi hücrelerde su bulunmaz. b
a
9 III. Çözünen madde K+ olabilir.
Bu hücrelerde gerçekleşen,
10 IV. t1 – t2 arasında komşu hücrelerden bekçi hücrelere
I. a’da pH’ın b’ye göre artması
su girer.
11 II. a’da K+ miktarının azalması
12 III. a’da solunum hızının fotosentez hızından yüksek ol-
A) Yalnız I B) I ve III C) II ve IV ması
13
D) I, II ve III E) I, III ve IV IV. b’deki suyun a’ya geçmesi
14 durumlarından hangileri, stoma açıklığının artması-
15 na neden olur?
A) Yalnız I B) II ve III C) I ve IV
16
17
18 8. Aşağıda kapalı bir stoma görülmektedir.

19 Dış çeper
İç çeper
Çekirdek
Epitermis
hücreleri
Kloroplast
10. Gözeneklerin kilit hücrelerinde görülen olaylardan bazı-

Bekçi hücreler ları aşağıda verilmiştir.
I. Işık almaya başlayınca fotosentezin başlaması

Şekildeki bekçi hücreleriyle ilgili aşağıda verilenler-
den hangisi yanlıştır? II. Karbondioksit birikimi nedeniyle pH derecesinin düş-
mesi
A) Bekçi hücrelerde pH hızla artmaktadır.
III. Şeker miktarının artması
B) Bekçi hücrelerden epidermis hücrelerine su geçmiş
IV. Turgor basıncının düşmesi
olabilir.
Bu olaylardan hangileri gözeneklerin kapanmasına
C) Bekçi hücrelerde K+ miktarı azalmaktadır.
neden olur?
D) Bekçi hücrelerde turgor basıncı düşük olduğu için
stoma kapalıdır. A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III
E) Bitkinin bulunduğu ortamda su miktarı az olabilir. D) II ve IV E) III ve IV
248 1E 2C 3A 4A 5E 6C 7B 8A 9C 10D
TEST 6 Stoma ve Madde Taşınması 122 BÖLÜM
1. Bitkilerde, 4. Bir bitkinin iki günlük terleme hızı gösterilmiştir. 1
I. Toprağın su miktarının fazla olması 2

Terleme hızı
II. Kök hücrelerinin osmotik derişiminin fazla olması
3
III. Emici tüylerle geniş yüzeyler oluşturulması
4
IV. Toprağın osmotik derişiminin fazla olması
V. Topraktaki mineral miktarının fazla olması t 5
1. gün 2.gün
özelliklerinden hangileri köklerden alınan su mikta- 6
rının artmasını sağlar?
İki günün terleme hızının farklı olmasına, 7
A) I ve III B) II ve IV C) I, II ve III
I. Bekçi hücre sayısı
8
D) II, III ve V E) III, IV ve V II. Rüzgâr hızı
III. Havanın nem oranı 9
IV. Kütikula tabakasının kalınlığı
10
V. Hava sıcaklığı
11
faktörlerinden hangilerinin değişimi yol açmış ola-
bilir? 12
2. Hava ve toprağın nem oranının maksimum olduğu or- A) IV ve V B) I, II ve III C) I, II ve IV
13
tamda bulunan otsu tohumlu bir bitki türünde, D) II, III ve V E) I, II, III ve IV
14
I. Gutasyon (damlama)
II. Stomalarda açıklığın azalması 15
III. Terleme hızının yüksek olması 16

IV. Suyun fotolizi 5. Stomaların kapanmasını,
17
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi beklen- I. Bitkide fotosentezin durup solunumun hızlanması
II. Bekçi hücrelerin turgor basıncının azalması
18
mez?
III. Bitkide susuzluk nedeniyle absisik asit üretilmesi 19
A) Yalnız III B) I ve III C) I ve IV
D) II ve III E) I, II ve III olaylarından hangileri sağlar?


3. Bekçi (kilit) hücrelerinde, 6. Tamamen su içinde yaşayan bitkilerde,
I. Glikojen depolama I. Klorolli hücreler
II. Sükroz sentezi II. Gözenekler
III. Organik besin tüketimi III. Gelişmiş kök yapısı
IV. Karbondioksit özümlemesi IV. Epidermis
olaylarından hangileri gerçekleşmez? verilenlerden hangileri bulunur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız I B) I ve IV C) Yalnız III

D) I, II ve III E) II, III ve IV D) II ve IV E) I, III ve IV
249
BÖLÜM Stoma ve Madde Taşınması
7. Yaprak hücrelerinde, kök hücrelerinden daha yüksek 10. 3

Bir bitkiye ait gövde ve da-
1
ozmotik derişim olmasının temel nedeni, 4 lın enine kesiti yandaki şe-
2 I. Terleme kilde numaralarla gösteril-
miştir.
3 II. Solunum
III. Fotosentez 1 Bu bitkinin toprağına ve-
4 rilen bir boya maddesinin
verilenlerden hangileri olabilir?
5 2 bir süre sonra 2 ve 4 nu-
A) I ve II B) Yalnız II C) Yalnız III
maralı bölgeyi boyadığı
6 D) I ve III E) II ve III gözlenmiştir.
7 Bu bitkiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene-

mez?
8
8. Aşağıda bir bitkinin çeşitli yapıları numaralandırılmıştır.
9 A) 2 ve 4 numaralı bölgeler ksilem, 3 numaralı bölge
oemdir.
10
B) Boya maddesi 2 numaralı bölgeden 4 numaralı böl-
11 I geye basınç – akış prensibi ile taşınır.
C) Bu bitkinin yaprakları paralel damarlı olamaz.
12
II
D) 3 numaralı bölge canlı hücrelerden meydana gelmiş-
13 tir.
III
14 Toprak E) Bu bitkinin gövdesinde gaz alışverişini sağlayan lenti-
seller bulunur.
15
IV
16
17
Şekli verilen bitkinin su emme kuvvetinin azdan
18 çoğa doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde
verilmiştir?
19
A) I - II - III - IV B) I - IV - III - II
C) II - III - IV - I D) III - IV - I - II
E) IV - III - II - I
11. Karasal bitkilerde köklerin en önemli görevi topraktaki
su ve madensel tuzların emilimini sağlamaktır. Bunun
için kök emici tüy hücreleri ile toprak arasında ozmola-
9. Bitkilerde suyun kökten yapraklara doğru taşınması rite farkı olmalıdır.

aşağıdaki faktörlere bağlıdır.
Emici tüy hücrelerinin topraktan suyu almasında,
I. Kök basıncı
I. Yaprakların terlemeyle su kaybetmesi
II. Terleme
II. Kök hücrelerindeki glikozun dehidrasyona katılması
III. Kohezyon kuvveti
III. Emici tüy hücrelerinde çözünmüş madde miktarının
IV. Ksilemin kılcal olması çok olması
Bunlardan hangi ikisinin birlikte etkisi, çok uzun IV. Odun borularını oluşturan hücrelerin ölü olması
ağaçların yapraklarına su çıkışında diğerlerinden
daha etkilidir? durumlarından hangileri etkilidir?
A) II ve III B) I ve IV C) II ve IV A) Yalnız I B) II ve IV C) I ve III

D) I ve II E) I ve III D) I, II ve III E) II, III ve IV
250 1C 2D 3A 4D 5E 6B 7D 8E 9A 10B 11C

TEST 7 Madde Taşınması 123 BÖLÜM
1. Organik besinlerin basınç akış teorisine göre oem 3. X ve Y bitki türlerinde bir gün boyunca odun ve soymuk 1
demetlerinde taşınımı sırasında aşağıdaki olaylar- boruları ile taşınan madde miktarları yukarıdaki grak- 2
dan hangisi gerçekleşmez? lerde gösterilmiştir.
3
Taşınan madde miktarı Taşınan madde miktarı
A) Ksilemden oeme ozmozla su geçişi
4
B) Floemin kaynak hücreye temas eden uç kısmında Odun boruları
Soymuk boruları
hidrostatik basıncın artması Odun boruları 5
Soymuk boruları
C) Ksilemdeki organik besinlerin havuz hücrelere geç- Gündüz Gece
Zaman
Gündüz Gece
Zaman
6
mesi X bitkisi Y bitkisi
D) Floem özsuyu içindeki organik besinlerin kaynak

7
hücreden havuz hücreye doğru taşınımı Buna göre,
8
E) Floemin havuz hücreye bakan uç kısmından suyun I. Bir gün içinde X ve Y bitkilerinde taşınan inorganik
madde miktarı, organik madde miktarından fazladır. 9
tekrar ksileme geçmesi
II. Bitkilerde su ve mineral taşınması gece – gündüz 10
devam eder.
11
III. Y bitkisinin terleme ve fotosentez hızı, X bitkisinden
fazla olabilir. 12
13
2. Bir öğrenci, bir bitkiden aldığı aynı uzunlukta olan üç A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 14
farklı dal parçasını şekildeki gibi cam boruların a uçla-
rına lastikle tutturuyor. Cam boruların b uçlarını ise su 15
dolu kaplara yerleştiriyor. Üç düzeneği de önce ışıklı ve
16
rüzgârlı, sonra karanlık ve neme doymuş ortamda bek-
letiyor. 17
renkli renkli renkli

18
sıvı sıvı sıvı
a a a 19
lastik b lastik b lastik b
su 4. Bitkilerde hücreden hücreye madde taşınımı “kısa me-

su
safeli taşınım”, bitki düzeyinde madde taşınımı ise “uzun
I II III
mesafeli taşınım” olarak adlandırılır.

Düzenekte gözlemlenecek durumlarla ilgili, Aşağıdakilerden hangisi uzun mesafeli madde taşı-
I. Işıklı ve rüzgârlı ortamda cam borulardaki renkli sıvı- nımına örnek verilebilir?
nın a yönünde ilerleme hızı II > I > III şeklindedir. A) Potasyum iyonlarının stoma kilit hücrelerinden kom-
II. Nemli ortamda terlemenin azalmasıyla her üç dal şu epidermis hücrelerine geçişi
parçasında da hidatotlar görev yapar. B) Glikozun kaynak hücreden oem hücrelerine geçişi
III. Karanlık ve neme doymuş ortamda cam borulardaki C) Emici tüyler tarafından topraktan emilen suyun en-
renkli sıvı a yönünde III > I > II şeklinde hareket eder. dodermise doğru taşınması
ifadelerinden hangileri doğrudur? D) Yapraklarda üretilen organik maddelerin köklere
doğru iletilmesi
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III
E) Stoma ile alınan karbondioksitin özümleme paranki-
D) II ve III E) I, II ve III masına doğru taşınması
251
BÖLÜM Madde Taşınması
5. Bitkilerde ksilem özsuyunun kökten yapraklara doğ- 8. Aşağıdaki şekilde bir bitki kökündeki emici tüyler ile top-
1
ru yükselmesinde, rak ortamı arasındaki ilişki gösterilmiştir.
2 I. Terleme sonucu mezol tabakasındaki hücrelerde
L K
ozmolaritenin artması
3
II. Ksilemin kılcal boruları içindeki moleküllerin su mo- Toprak
4 leküllerini çekmesi
III. Suyun kök bölgesindeki ksilem hücreleri tarafından
5
aktif taşıma ile alınması
X
6
olaylarından hangileri etkilidir?
7 A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
Ksilem Y
9
10 Topraktaki suyun ksileme taşınabilmesi için belir-

tilen bölgelerin ozmolarite değerlerinin çoktan aza
11
doğru sıralaması aşağıdakilerden hangisinde veril-
12 miştir?
13 6. Bir bitkide toprak neminin yüksek ve terlemenin en A) X – Y – K – L B) X – Y – L – K

düşük olduğu zamanlarda kök basıncının etkisiyle C) K – Y – X – L D) L – Y – X – K
14
aşağıdaki olaylardan hangisinin gerçekleşmesi bek- E) L – K – Y – X
15 lenir?
16 A) Adhezyon B) Kohezyon
17 C) Terleme D) Aktif taşıma

E) Gutasyon
18
19
9. Aşağıdaki şekilde bir bitkinin gövdesi kesilmiş ve kesik

gövde ucuna, içinde renkli sıvı bulunan “U” borusu bağ-
lanmıştır. Belirli bir süre sonra “U” borusundaki sıvının II.
kolda “X” noktasına çıktığı gözlenmiştir.
7. Bitkilerde terleme, kohezyon – gerilim mekanizması-

na göre su taşınmasında,
X
I. Yaprak hücrelerinde ozmotik derişimin artması
II. Su kaybeden kök hücrelerinde kök ozmotik derişimi-
nin artması I. kol. II. kol
Renkli
III. Su moleküllerinin kohezyon kuvvetinin etkisiyle ksi- sıvı
lem içinde yükselmesi
olaylarının gerçekleşmesi sırası aşağıdakilerden

Bu durumun gerçekleşmesinde hangi olay etkili ol-
muştur?
A) I – III – II B) II – I – III C) II – III – I A) Terleme B) Fotosentez C) Kök basıncı
D) III – I – II E) III – II – I D) Solunum E) Gutasyon
252 1C 2A 3E 4D 5B 6E 7A 8E 9C
KARMA TEST 1 Bitkilerde Doku - Organ - Madde Taşıma 124 BÖLÜM
1. Genellikle karada yaşayan hayvan ve bitkilerin vücut içi 4. Yaşadığı göl ekosistemi ile ozmotik denge halinde olan 1
ozmotik derişimi 2 atmosfer kadardır. su bitkilerinin, ozmotik derişimi t zamanından itibaren
2
aşağıdaki grakteki gibi olmuştur.
Ozmotik derişimi 35–40 atmosfer olan bir bitki için
3
aşağıdakilerden hangisi kesin olarak doğrudur? Osmotik derişim
4
A) Deniz veya tuzlu göl kıyısında gelişir.
B) Hücrelerinde kontraktil koful bulunur. 5
C) Açık tohumlu bir bitkidir. 6

D) Tek hücrelidir. Zaman
t 7
E) Çiçekleri yoktur.
8
Bitkinin yaşadığı ortamla ilgili,
9
I. Yağışların azalmasına bağlı olarak göldeki tuz oranı
yükselmiştir. 10
II. Göl ekosisteminde parazit organizmaların sayısı
11
artmıştır.
12
III. Yağışların artmasına bağlı olarak göldeki tuz oranı
2. Aşağıdakilerden hangisi bitkilerde salgı hücreleri-
nin bir ürünü değildir? azalmıştır. 13
A) Böcek kapan bitkilerdeki sindirim enzimleri yorumlarından hangileri yapılabilir?
14
B) Isırgan otunun ürettiği yakıcı madde A) Yalnız I B) Yalnız II C)Yalnız III
15
C) Çamgillerdeki antiseptik reçine
D) Böcek gibi canlıları çekmeye yönelik nektar 16
E) Floemde taşınan azotlu bileşikler
17
5. Bir bitkinin yapraklarında fotosentez sonucu birim 18

zamanda üretilen besin miktarını aşağıdakilerden
hangisi etkilemez? 19
A) Yaprak yüzeyinin genişliği

B) Stomaların konumu
3. Kazık köke sahip bitkilerde ana kök yerçekimi doğrultu- C) Gözenek (stoma) sayısı
D) Lentisel sayısı
sunda büyürken ana kökten çıkan yan kökler yatay ve
dikey olarak büyürler. E) Kloroplast sayısı
Yan köklerin farklı yönlerde büyümesinin bitkiye

sağladığı avantajlar,
I. Üreme hızını artırmak 6. Kurak bölge ortamına adapte olmuş bir bitki türü
II. Yüzey genişleterek daha fazla madde alınmasını için aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
KARMA TEST
sağlamak
A) Kalın bir kütikula tabakası vardır.
III. Bitkinin toprağa daha sıkı tutunmasını sağlamak
B) Az sayıda stomaya sahiptir.
durumlarından hangileri olamaz?
C) Kök emici tüyleri az sayıdadır.
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) Yaprak yüzeyi küçülmüştür.
D) II ve III E) I, II ve III E) Kök hücrelerinin ozmotik derişimi yüksektir.
253
BÖLÜM KARMA TEST (Bitkilerde Doku - Organ - Madde Taşıma)
7. Bitkilerin gelişimi için gerekli olan minerallerden bazıları; 9. Besin elementlerinin emici tüyler yardımıyla toprak-
1
demir, azot ve magnezyumdur. tan alınmasında,
2 Bu elementlerin ortak özellikleri, I. Difüzyon,
3 I. Hücre çeperinin yapısına katılma II. Aktif taşıma,
II. Klorolin yapısına katılma III. Ekzositoz

4
III. Gerektiğinde enerji verme olaylarından hangileri etkili olur?
5
IV. Topraktan köke kolaylaştırılmış difüzyonla girebil- A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
6 meleri
7 verilenlerden hangileri olamaz?
8 A) Yalnız II B) Yalnız III C) Yalnız IV

10. Farklı özelliklere sahip iki parazit bitki, konaklarından
9 D) II ve IV E) I, II ve III
zedelenmeden bir bütün halinde alınarak, içinde su ve
mineraller bulunan deney tüplerine yerleştiriliyor. Uygun
10
sıcaklıkta ve aydınlıkta bekletilen bitkilerin metabolizma
11 hızlarının grakteki gibi olduğu görülüyor.
12 Metabolizma
hızı
13 A
8. Stoma hücrelerinin iki farklı konumu aşağıdaki şekilde
14 gösterilmiştir.
15 B
Zaman
İnce
16 çeperler
A ve B bitkileriyle ilgili,
17
I. A bitkisi yarı parazittir.
18
II. B bitkisinin hücreleri klorolsizdir.
Kalın
19 çeperler III. A bitkisi, karbondioksit özümlemesi yapabilir.
Konum – I Konum – II IV. B bitkisi saçak kök sistemine sahiptir.

Stoma (kilit) hücreleriyle ilgili, A) I ve II B) I ve IV C) I, II ve III
I. Su stresinde absisik asit hormonu çözünmüş madde- D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
lerin kilit hücrelerden çıkmasına neden olduğundan
su kaybeder ve konum I’e geçiş olur.
II. Turgor basıncındaki artış, hücre duvarındaki ışınsal 11. Bitki köklerindeki birliktelikler ile ilgili,
düzenlenmiş selüloz mikrobriller nedeniyle kilit hüc-
I. Bitki kökleri ile mantar hieri arasındaki mutualist iliş-
relerin dışa doğru kavis yapmasını sağlar.
kiye mikoriza denir.
KARMA TEST
III. Gece, şeker miktarının artışı konum I’e neden olur.

II. Azot bağlayan bakterilerin bitki köküne girmesiyle
IV. Gündüz komşu hücrelerden stoma kilit hücrelerine kökte nodül oluşur.
K+ geçişi olur ve konum II oluşur. III. Nodüldeki bakteriler bitkiye zarar verir.
verilenlerden hangileri doğrudur? ifadelerinden hangileri yanlıştır?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve IV A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) I, II ve IV E) II, III ve IV D) II ve III E) I, II ve III
254 1A 2E 3A 4A 5D 6C 7E 8D 9C 10C 11B

TEST 1 Bitkilerde Beslenme ve Bitki Hormonları 125 BÖLÜM
1. K M 3. Bitkilerde büyüme, gelişme ve bitkisel hareketlerde 1

etkili olan oksin hormonu ile ilgili aşağıda verilen 2
– Uyaranın etkisi + +
açıklamalardan hangisi yanlıştır?
– Uyaran yönünün etkisi – + 3
– Turgorun etkisi + – A) Oksin, bitkinin ışık alan tarafında toplanır.
4
– Hormonun farklı dağılımının etkisi – + B) Bitkinin uç bölgesinde üretilir.
(+ : var, – : yok) C) Oksin salgılanması çevre faktörlerinden etkilenir. 5
D) Oksin hormonu hücre uzamasını sağlar. 6

Özellikleri verilen K ve M olayları ile ilgili,
E) Yönelmenin nedeni oksinin düzensiz dağılımından
I. Polen tüpündeki sperm çekirdeklerinin dişi organlar- 7
kaynaklanan asimetrik büyümedir.
daki yumurtaya hareket etmesi, K olayına örnektir.
8
II. M olayı uyarana doğru ise pozitif, uyaranın tersi yö-
9
nünde ise negatif tropizma olarak adlandırılır.
4. Bitkilerde görülen, 10
III. M olayı bir hücreli organizmalarda gözlenen sitop-
I. Kadın tuzluğu çiçeklerinin erkek organlarının, böcek
lazma hareketidir. 11
dokunduğu zaman dişi organ üzerine kapanması
IV. K hareketi pozitif veya negatif hareket olarak adlan-
II. Sıcaklığın hızlı yükselmesine bağlı olarak lale bitki- 12
dırılabilir.
sinin taç yapraklarını açması
13
verilenlerden hangileri doğru değildir? III. Akşam sefası çiçeklerinin gündüz kapanması
14
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III olaylarından hangisinin yönü, uyarının yönüne bağlı
D) III ve IV E) I, III ve IV olmayıp, turgor basıncı değişmeleriyle meydana ge- 15
lir?
16
17
2. Aşağıda farklı iki koleoptilin karanlıktaki konumları ve 18

agar bloklarındaki oksin miktarları gösterilmiştir. 19
5. Absisik asit hormonu uzun süren susuzluk, aşırı soğuk
Agar blok
Koleoptil a gibi durumlarda, tohumun çimlenmesini önleyerek uyku
halinde kalmasını sağlar. Gelişim döneminde, tohum su
% 27

Mika oksin alarak şişer ve enzim etkinliği artar. Giberellin hormo-
Agar
blok nunun sentezi, absisik asidin etkisini ortadan kaldırarak
% 50 % 50 Mika % 73 embriyonun büyümesini sağlar.
oksin
oksin oksin
I Koleoptil b II Buna göre,
Agar blok
I. Bitkilerde bir hormon başka bir hormonun etkisini
artırabilir
Bununla ilgili,
II. Tohumun çimlenmesinde hormonlar ve çevresel
I. Koleoptil a’da yönelme gözlenmez. faktörler etkilidir
II. Koleoptil b yerçekimine zıt yönelim yapar. III. Absisik asit bitkinin olumsuz koşullara uyumunu sağ-
III. Koleoptil a da büyüme gözlenmez. lar
ifadelerden hangileri doğrudur? sonuçlarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

D) I ve II E) II ve III D) II ve III E) I, II ve III
255
BÖLÜM Bitkilerde Beslenme ve Bitki Hormonları
6. Aşağıdaki işlem karanlık ortamda üç ayrı türden koleop- 8. Dikotil bir bitki türüne ait delere aşağıdaki işlemler uy-
1
til için uygulanmış ve kıvrılma açıları, gulanmıştır.
ışık ışık ışık ışık
2 Buğdayda 20°, yulafta 10°, çavdarda 30° olarak sap-
Oksinli
tanmıştır. ışık agar
3
4
I II III IV V
5 karanlık
6 Agar bloğu
Kesik uç ucu kesik Bu delerden hangilerinde büyüme görülmez?
Koleoptilin agar bloğu koleoptilin Yönelim Kıvrılma
7 ucu kesilir üzerine konur üzerine konur gerçekleşir açısı
A) Yalnız III B) I ve IV C) II ve IV
8 D) IV ve V E) I, II ve III
Bu sonuçlara göre,
9 I. Uzama hormonu yoğunluğu en fazla çavdar koleop-
tilindedir
10
II. Her üç bitkide büyüme hormonu eşit yoğunluktadır
11 III. Bu yönelimlerin gerçekleşmesinde ışığın etkisi yok- 9. Bitkilerde turgor basıncı değişmesi aşağıdakilerden
tur hangisine yol açmaz?
12
13 A) Gözeneklerin açılıp kapanmasına
B) Otsu bitkilerin dik durmasına
C) Yaprakları pörsümüş çiçeğin suya konunca canlan-
15 masına
16 D) Küstümotuna dokunulunca dalların sarkmasına
7. Çok yıllık bir bitkinin kök ve gövde ucunun farklı oksin E) Sarmaşığın bir desteğe sarılmasına
17 konsantrasyonlarında gerçekleştirdikleri nisbi büyüme
18 miktarları aşağıdaki grakte gösterilmiştir.
19 Nisbi büyüme
Kök ucu
10. Aşağıda kısa gün bitkilerinin bulunduğu bir ortamda gün
Gövde ucu
uzunluğunun farklı oranlardaki gece ve gündüz bölüm-
leri gösterilmiştir.
Oksin konsantrasyonu : Gece

:Gündüz
Buna göre, 24
saat
Kritik karanlık
I. Gövde büyümesini uyaran oksin konsantrasyonu süresi
kök için engelleyici etki oluşturabilir. Işık faşı
II. Kök ve gövde ucunun maksimum gelişim gösterdik- I II III
leri oksin konsantrasyonları farklıdır.

Kısa gün bitkilerinin fotoperiyoda bağlı olarak çi-
III. Kök büyümesini başlatan oksin konsantrasyonu çeklenmesini sağlayan gece ve gündüz bölümlerini
gövde büyümesini teşvik etmez. kapsayan günler aşağıdakilerden hangisinde veril-
yorumlarından hangileri yapılabilir? miştir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) II ve III E) I, II ve III D) I ve II E) II ve III
256 1E 2D 3A 4E 5D 6E 7E 8A 9E 10 B
1. Bitki beslenmesinde gübrenin etkisi ile ilgili aşağı- 4. Oksin hormonu, bitkinin boyuna uzamasını sağlar. Sür- 1
daki ifadelerden hangisi yanlıştır? gün ucunda eşit olmayan dağılımı yönelime neden olur. 2
Tek yönlü ışık uyarısında oksin, ışık almayan tarafa ta-
A) Organik gübre uygulanan topraklarda inorganik be- şınır ve orada hücre uzamasını teşvik eder. 3
sin elementleri uzun sürelerde oluşur.
Işık 4
B) Ticari gübrelerin içeriğini toprakta eksikliği en fazla
olan besin elementleri oluşturur. 5
Işık
C) Hatalı gübreleme toprak pH’sını ve topraktaki besin Mika
6
elementlerinin kimyasal formunu değiştirdiğinden
bitki gelişimini olumsuz etkiler. a b c 7
Karanlıkta Her yönden
D) Organik gübreler bitkiler tarafından doğrudan ve hız- bekletiliyor. ışık veriliyor.
8
lı bir şekilde kullanılabildiği için ürün verimini artırır.
E) Hayvan gübresi, balık yemi ve kompost organik güb- a, b, c koleoptilleri ile ilgili, 9
re çeşitleri arasında yer alır. I. a ve b koleoptillerinde büyüme gözlenmez.
10
II. c koleoptili mikaya doğru yönelim gerçekleştirir.
III. b koleoptilinde asimetrik büyüme olmaz.
11
ifadelerden hangileri yanlıştır? 12

2. Etilen hormonunun işlevleri ile ilgili aşağıdakilerden
15
A) Hücre duvarındaki pektinleri yıkarak meyvenin yu-
muşamasını sağlar. 16
B) Tohumun uyku halinde kalmasında etkilidir. 17
C) Yaprak dökülmesine neden olur.
18
D) Programlanmış hücre ölümlerinin gerçekleşmesinde 5. Aynı türe ait özdeş iki bitkiden birincisinin bulunduğu
etkilidir. saksıya nitrat (NO3–) tuzu, ikincisinin bulunduğu saksı- 19
E) Çiçek ve yapraklarda yaşlanmayı artırır. ya ise kireç taşı konuluyor.

NO3 Kireç
tuzu taşı
3. Aşağıda çeşitli bitkisel hormonlar ile görevleri eşleştiril-

miştir. I. ve II. saksıdaki bitkilerin köklerinde görülen yöne-
lim olayları, aşağıdakilerin hangisinde doğru veril-
Hangi hormon karşısında verilen özelliğin ortaya
miştir?
çıkmasına doğrudan neden olmaz?
I II
A) Oksin – Hücre uzaması
A) – Fototropizma + Fototropizma
B) Sitokinin – Meyvelerde olgunlaşma B) + Kemotropizma – Kemotropizma
C) Etilen – Yaprak dökümü C) + Tigmonasti – Tigmonasti
D) Absisik asit – Tohumda dormansi D) – Kemonasti + Kemonasti
E) Giberellin – Gövde uzaması E) + Geotropizma – Geotropizma
257
6. Aşağıda otsu bir bitkinin karanlık (I) ve tek yönlü aydın- 9. Aşağıdaki kloptillere çeşitli uygulamalar yapılmıştır.
1
latıldığı (II) ortamlardaki durumu gösterilmiştir.
Saf agar
2
Işık Oksinli
agar Saf
3 agar
X
4 Y I II III IV V
5 Bu koleoptillerin hangisinde büyüme gözlenmez?
6 A) Yalnız I B) I ve III C) II ve V
I. Karanlık ortam II. Aydınlık ortam
D) II, IV ve V E) I, II, III, IV ve V
7
Bu ortamlarda bitkinin durumuyla ilgili aşağıdakiler-
8
den hangisi söylenemez?
9 10. Bitkilerde gövde uzamasını araştırmak için çavdar kole-
A) II. durumda gözlenen hareket uyaranın yönüne bağlı optilleri ile yapılan deneyler ve sonuçları aşağıda gös-
10 olarak gerçekleşen tropizmadır. terilmiştir.
11 B) II. durumda gözlenen yönelmenin sebebi, oksin
hormonunun homojen olmayan dağılımıdır. mika
12
C) II. durumda Y bölgesindeki hücre uzaması daha ya-
13 vaştır.
Uç kısım Uç kısım Her yönden Tek yönlü
kesiliyor. kesilip ışık veriliyor. ışık veriliyor.
14 D) I. durumda bitkide yönelim gerçekleşmezken, simet- araya mika
konuluyor.
rik büyüme gerçekleşir. Büyüme ve
Simetrik Koleoptil ışığa
15 E) Karanlıkta oksin hormonunun büyümede etkisi yok-
yönelme yok.
büyüme var. doğru yöneliyor.
Büyüme ve
16 tur. yönelme yok.
17 Buna göre,
I. Tek yönlü ışık böyümeyi sağlayan maddenin kole-
18 7. Bitkisel hormonlardan giberellinin görevi aşağıdaki- optil ucundan yanal olarak taşınmasına neden olur
lerden hangisinde verilmiştir? II. Tek yönlü ışık, büyümeyi sağlayan maddenin homo-
19
jen dağılımını bozar
A) Meyvenin olgunlaşmasını sağlamak
III. Koleoptilin her tarafında büyümeden sorumlu bir
B) Tohumun uyku halinde kalmasını sağlamak madde sentezlenmektedir
C) Tohumu çimlenmesi için uyarır. sonuçlarından hangilerine ulaşılabilir?

D) Yaprak dökümünü uyarmak
E) Işığa yönelmeyi sağlamak D) I ve II E) I, II ve III
8. Tüm tropizma ve nasti hareketleriyle ilgili, 11. Oksin hormonun görevleri ile ilgili aşağıdaki bilgi-
I. Uyarana bağlı olarak gerçekleşme
A) Kesik gövde ve yapraklarda saçak kök oluşumunu
II. Turgor basıncı değişimi ile gerçekleşme
teşvik eder.
III. Uyaranın yönüne bağlı olarak gerçekleşme
B) Yaprak dökülmesini önler.
özelliklerinden hangileri ortaktır? C) Hücrelerin uzamasını sağlar.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) Meyvelerin erken olgunlaşmasını sağlar.
D) I ve II E) II ve III E) Çiçek açmada etkilidir.
258 1D 2B 3B 4A 5B 6E 7C 8A 9B 10 D 11D
1. Aşağıdaki şekilde, bir yulaf lizi B tarafından ışıklandı- 3. Bitkilerde, 1

rılmıştır. a – Etilen 2
b – Oksin
A B Işık 3
c – Absisik asit
4
hormonlarıyla,
I. Meyvenin olgunlaşmasını sağlama 5
II. Tohumda dormansiye neden olma 6
III. Bitkide yönelim sağlama
7
işlevleri aşağıdakilerden hangisinde eşleştirilmiş-
Bu durumala ilgili, 8
tir?
I. Filiz bir süre sonra B tarafına yönelir. 9
A) a – I B) a – II C) a – I
II. Yönelimi sağlayan hormon oksindir. b – III b – III b – II 10
c – II c–I c – III
III. Oksin hormonu A tarafında hücre uzamasını hızlan- 11
dırır. D) a – III E) a – II
b – II b–I 12
c–I c – III 13
15
16
17
2. Aşağıda bitkilerde görülen bazı hareket çeşitleri ve- 18

rilmiştir. 4. Tropizmada hareket, uyaranın yönüne doğru ise pozi-
19
tif (+), uyaranın ters yönüne ise negatif (–) olarak ifade
Işık
edilir. Bu hareketlerin meydana gelmesinde uzama hor-
monunun düzensiz dağılımı etkili olur.

Bu hareket çeşidine bitki kök ve gövdelerinin vermiş ol-
duğu tepkiler tabloda gösterilmiştir.
Uyaranın Yönelme
Kumlu toprak Kumlu toprak Kireç Etkilenen Organlar
Çeşidi Hareketi
(Tek yönden (Karanlık ortam) (Karanlık ortam)
aydınlatılıyor.)
I Işık Fototropizma Gövde (+)
II Yerçekimi Kemotropizma Kök (+)

Aşağıda verilenlerden hangisinin örneği şekilde
III Su Hidrotropizma Kök (+)
görülmemektedir?
IV Kimyasallar Geotropizma Kök (–)
A) Pozitif fototaksis
B) Negatif kemotropizma Tablodaki yönelim hareketlerinden hangisi yanlış-
C) Pozitif geotropizma tır?
D) Pozitif fototropizma A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV

E) Negatif geotropizma D) I ve IV E) II ve III
259
5. Aşağıdaki deneylerde A ve B bitkilerinin köklerinde, 7. Yulaf lizleri ile yapılan çeşitli çalışmalar aşağıda gös-
1
suya ve kirece karşı yapılan tropizma hareketleri gös- terilmiştir.
2 terilmiştir.
Işık Işık
3
Mika Agar
4 Su Kireç
5
I II III
6 Karanlık
A B
7
A ve B bitkilerinin köklerinde görülen tropizma ha- Bir süre sonra yulaf lizlerinden hangilerinde yöne-
8
reketleri aşağıdakilerin hangisinde doğru eşleştiril- lim gözlenmez?
9 miştir?
A B
A) Kemotropizma Hidrotropizma
11
B) Hidrotropizma Kemotropizma
12 C) Hidrotropizma Haptotropizma
D) Hidrotropizma Geotropizma 8. Farklı canlı türlerinde görülen,
13
E) Fototropizma Kemotropizma I. Küstüm otunun yapraklarına dokununca yapraklarını
14 kapatması
15 II. Yulaf bitkisinin kökünün kireçten uzaklaşması

III. Öglenanın ışığa doğru yönelmesi
16
hareketlerinin doğru adlandırılması aşağıdakilerden
17 hangisinde gösterilmiştir?
18 Taksi Nasti Tropizma
19 A) I II III
B) II I III
C) III II I
6. Farklı bitkilerde görülen bazı hareketler aşağıda veril-
D) III I II
miştir. E) I III II
– Küstüm otuna dokunulduğunda yapraklarının sol-
muş gibi eğilmesi
– Böcek kapan bitkilerin böceği yakalaması
9. Bitki tohumunda gelişimi teşvik eden ve durduran
– Bazı bitkilerin gündüz açılıp gece kapanması hormonlar aşağıdakilerden hangisinde doğru eşleş-
Bu hareketler aşağıdaki faktörlerden hangisiyle sağ- tirilmiştir?
lanır? Olumlu Olumsuz
A) Turgor basıncı A) Oksin – Etilen Sitokinin
B) Uyarı şiddeti B) Absisik asit – Etilen Oksin
C) Uyarı yönü C) Oksin – Sitokinin Giberellin
D) Oksin hormonunun miktarı D) Oksin – Giberellin Absisik asit
E) Enzim miktarı E) Absisik asit – Oksin Etilen
260 1E 2A 3A 4B 5B 6A 7B 8D 9D
TEST 1 Bitkilerde Eşeyli Üreme 128 BÖLÜM
1. Yumurtasındaki kromozom sayısı 10 olan tohumlu 4. Bir çiçeğin, erkek organında polen oluşumu gösteril- 1
bir bitkinin, miştir. Mikrosporlardan, mitozla generatif ve vejetatif 2
I. Sperm çekirdeği çekirdekler oluşur. Generatif çekirdek üremeyi, vejetatif
çekirdek ise polen tüpü oluşumunu sağlar. 3
II. Embriyo
III. Endosperm 4
Mitoz
Mayoz
yapılarındaki kromozom sayıları aşağıdakilerden 5
Mikrospor
hangisinde verilmiştir? ana hücresi
Mikrospor
6
I II III
7
A) 40 20 60
B) 30 20 10 8
C) 20 40 60
Polen 9
D) 60 20 40
E) 10 20 30 10
Polen oluşumuyla ilgili,
11
I. Bir polendeki generatif ve vejetatif çekirdeklerdeki
DNA şifresi aynıdır. 12
2. Aşağıdakilerden hangisi vejetatif üremeye örnek ve-
II. Bu çekirdeklerdeki DNA’larda aktif olan genler farklı-
rilemez? 13
dır.
14
A) Karayosunu sporlarının çimlenmesiyle yeni karayo- III. Mikrosporların genetik yapıları birbirinin aynısıdır.
sunlarının elde edilmesi 15
ifadelerden hangileri yanlıştır?
B) Kavak ve söğüt ağaçlarından koparılan dallardan
yeni bitkiler elde edilmesi
C) Patates yumrusunun gözlerinden yeni patates bitki- 17
lerinin elde edilmesi
18
D) Çilekte sürünücü gövdenin toprağa değmesiyle yeni
çilek bitkilerinin elde edilmesi 19
E) Menekşe bitkisinden ayrılan bir yaprağın kök salınca

5. Grakte P, R, S ve T bitki türlerinin yaşam süreçlerinde
toprağa ekilmesiyle yeni menekşe bitkilerinin elde
gözlenen monoploit ve diploit evrelerin süreleri göste-
edilmesi

rilmiştir.
Zaman
3. Ana bitkiden ayrılan tohumun çimlenme başlangıcına Diploit evre

kadar geçirdiği süreye uyku hali denir. Monoploit evre
Tohumlarda görülen bu uyku haline,

I. Ortamdaki organik madde miktarının az olması Bitki türleri
P R S T
II. Sıcaklığın çok düşük olması
III. Ortamdaki su miktarının yetersiz olması
Bu bitki türlerinin evrimsel oluşum sıralaması aşağı-
durumlarından hangileri neden olur? dakilerden hangisinde verilmiştir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II A) T–S–R–P B) P–R–S–T C) S–R–P–T

D) II ve III E) I, II ve III D) R–T–P–S E) P–S–T–R
261
BÖLÜM Bitkilerde Eşeyli Üreme
6. Çimlenmekte olan bir tohum ile ilgili, 9. Kapalı tohumlu bitkilerin, tohumsuz bitkilere göre
1
yeryüzünün geniş ekosistemlerine daha çok yayıl-
2 Sentezlenen protein Kullanı lanATP malarında,
miktarı miktarı
3 I. Embriyoyu koruyan ve besleyen tohum oluşumu

II. Tohumu saran meyve örtüsünün bulunması
4
III. Özel tozlaşma şekilleriyle çapraz döllenmenin sağ-
t t
5 I II lanması
6 Endosperm Tüketilen CO2 IV. Monoploit evrenin kısalıp diploit evrenin uzaması
miktarı miktarı
özelliklerinden hangileri etkili olmuş olabilir?
7
8
t t
9 III IV
10
graklerinden hangileri çizilebilir? 10. Öğretmen tahtaya; tohumun çimlenmesi sırasında, to-
11
A) Yalnız I B) I ve IV C) I, II ve III humda meydana gelen değişikliklerle ilgili aşağıdaki
12 D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV graği çizmiştir.
13 ?
14
7. Çiçekli bitkilerin üremesinde görülen,
15
I. Polenlerin dişi organa ulaşması
Zaman
16 II. Sperm çekirdeklerinin döllenmeye katılması
17 III. Erkek organda mayoz bölünmenin gerçekleşmesi

Çizilen grakte “?” yerine,
IV. Döllenmiş yumurtadan embriyonun gelişmesi
18 I. Üretilen oksijen miktarı
19 II. Endospermdeki besin miktarı
III. Hücre sayısı
A) III – II – IV – I B) III – I – II – IV
verilenlerden hangileri yazılabilir?
C) II – I – IV – III D) I – IV – III – II
E) II – I – III – IV A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

8. Bir bitkiden alınan tohumun çimlenmesiyle oluşan

yeni bitki ile ilgili, 11. Vejetatif üreme,
I. Ata canlılar ile aynı genetik şifreye sahiptir. I. Menekşede yaprak
II. Çift çenekli bitki olabilir. II. Patateste göz (nodyum)
III. Kambiyum bulundurmayabilir. III. Çilekte sürünücü gövde
IV. Bazı hücreleri mayozdan sonra mitoz geçirebilir. IV. Ayrık otunda toprak altı gövde
açıklamalarından hangileri söylenebilir? yapılarından hangileri ile sağlanabilir?
A) Yalnız III B) I ve III C) Yalnız I A) Yalnız III B) II ve IV C) I, II ve III

D) III ve IV E) II, III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV
262 1E 2A 3D 4C 5A 6A 7B 8E 9E 10 C 11E
1. Tohumlu bitkilerde polen oluşumu şematize edilmiştir. 3. Kendi kendine tozlaşma ile ilgili, 1
I. Dişi ve erkek gametler aynı zamanda oluşur. 2

2n
Polen ana hücresi II. Oluşan yavruların genomlarının benzerliği, çapraz 3
tozlaşmalara göre daha fazla olabilir.
n n n n Mikrosporlar 4
III. Bir çiçekteki polenin aynı türe ait başka bir bitkinin
çiçeğindeki dişi organın tepeciğine taşınması ile ger- 5
n n n n
n n n n
çekleşir.
6
Polenler verilenlerden hangileri doğrudur?
7
Polen oluşumu ile ilgili,
I. Mikrospor hücreleri mitoz geçirmiştir. 9
II. Oluşan polenlerin genetik yapıları aynıdır. 10
III. Bir polen ana hücresinden dört tane polen oluşur.
11
IV. Oluşan herbir polendeki toplam DNA miktarı polen
ana hücresi ile aynıdır, 12
ifadelerden hangileri doğrudur? 13

4. Bir bitkinin olgun tohumunda,
A) Yalnız II B) I ve III C) I, II ve III 14
I. Çenek
II. Embriyo 15
III. Kabuk
16
2. Grakte bir bitkinin yaşam periyodunda tohum evresin- yapılarından hangileri kesinlikle bulunur?
17
den ölümüne kadar geçen sürede yaş ağırlığında mey-
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III
dana gelen değişmeler verilmektedir. 18
Yaş ağırlık 19

t
A B C D E
5. Çift çenekli bitkilerin üremesi sırasında,

Aşağıdakilerden hangisi bu evreler ile ilgili doğru
olamaz? I. Mikrospor ana hücresinden mikrospor hücresinin
oluşması
A) A – B arasında tohumda absisik asit bulunmaz. II. Tohumun çimlenerek yeni bir bitkiyi oluşturması
B) B – C arasında tohum su alarak ağırlaşmış ancak III. Sperm çekirdeğinin yumurtayı döllemesi
çimlenme başlamamıştır.
IV. Triploit çekirdekten endospermin oluşması
C) C – D arasındaki durum besin depolarının kullanıl-
masından kaynaklanır. olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi yeni hücre-
lerde kromozom sayısının değişimine yol açar?
D) D – E arası fotosentez nedeniyle bitkinin ağırlığı
artmıştır. A) I ve II B) I ve III C) II ve IV
E) A – B aralığında hidroliz enzimleri aktif değildir. D) I, III ve IV E) II, III ve IV
263
6. Polen oluşumu sürecinde gerçekleşen olaylara bağ- 9. Çimlenen tohumlarda görev yapan enzimlerin, iki kay-
1
lı, naktan meydana geldiği belirlenmiştir.
2 I. Polen yapısında bulunan tüp ve üretken çekirdekle- a. Tohum yapısında bulunan enzimlerin aktieşmesi ile
b. Embriyonik hücrelerin enzim sentezlemesi ile
3 rin genetik yapısı nitelik ve nicelik bakımından aynı-
dır. Nişasta bakımından zengin olan tohuma sahip bir
4 bitkinin çimlenme periyodunda, amilaz, proteaz ve
II. Mikrospor hücrelerinin çekirdeğinde homolog kro-
nişasta miktarındaki değişim aşağıdakilerin hangi-
5 mozomlar birlikte bulunur.
sinde verilmiştir?
6 III. Mikrospor hücrelerinin herbirinde polen oluşumu
: amilaz, : proteaz, : nişasta
sırasında karyokinez ve sitokinez olayları birer kez
7 gerçekleşir. A) Miktar B) Miktar
8 ifadelerinden hangileri doğrudur?
9 A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III

Zaman Zaman
C) Miktar D) Miktar
11
12
Zaman Zaman
13 E) Miktar
14
7. Aşağıdakilerden hangisi turgor basıncı değişimleri-
15
nin bitkiye sağladığı yararlardan biri değildir? Zaman
16
A) Stomaların açılıp kapanması
17 B) Nasti hareketlerinin gerçekleştirilmesi
18 C) Desteklik sağlanması
D) Gövdenin ışığa yönelmesi
19
E) Minerallerin taşınmasına yardımcı olması
10. Megaspor ana hücresinin mayoz bölünmesi sırasın-

da 10 tetrat oluşturan çift çenekli bir bitkinin epider-
mis (X), antipot (Y) ve endosperm (Z) hücrelerinin
8. Bir bitkinin yumurtalık dokusunun farklılaşmasıyla kromozom sayısı aşağıdakilerden hangisinde doğru
meydana gelen meyve, verilmiştir?
I. Tohumun korunması,
X Y Z
II. Tohumun beslenmesi,
A) 20 20 30
III. Tohumun yayılması
B) 10 20 20
olaylarından hangilerinin gerçekleşmesinde etkili
C) 30 30 30
olabilir?
D) 20 10 30
E) 20 10 20
264 1D 2A 3C 4E 5B 6A 7D 8C 9A 10 D
1. Şekilde çift çenekli bir bitkinin tohumuna ait bazı kısım- 4. Bir fasulye tohumu çimlenirken graklerdeki deği- 1
lar gösterilmiştir. şimlerden hangisi gerçekleşmez? 2
A) Tüketilen su miktarı B) Çenekteki besin miktarı 3
1 4
2
5
Zaman Zaman
6
C) Üretilen oksijen miktarı D) Hücre sayısı
3 7
8
Numaralandırılmış kısımlar ile ilgili, Zaman Zaman
9
I. 1. kısımdaki hücreler 3n kromozomludur. E) Üretilen karbondioksit
miktarı 10
II. 2. kısımdaki hücreler ana bitki ile farklı kalıtsal yapı-
dadır. 11
III. 1 ve 3. kısımdaki hücrelerin içerdiği alel sayısı aynıdır.
12
Zaman
ifadelerden hangileri yanlıştır?
13
14
5. Grakte bir bitki tohumunda ve bitkinin gelişim sürecin- 15
de kuru ağırlığın zamana bağlı değişimi verilmiştir.
16
2. Çift çenekli bir bitkiye ait, Kuru ağırlık
17
I. Embriyonik kök
18
II. Kilit hücre
III, Çanak yaprak 19
IV. Otsu gövde
Zaman
yapılarının hangilerinde fotofosforilasyon gerçekle- t1 t2 t3

şebilir?
Grakle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi söylene-
A) Yalnız III B) III ve IV C) I, II ve IV
mez?
A) t1 zaman aralığında tohum uyku halindedir.
B) t2 zaman aralığının başlangıcında embriyo tarafın-
dan giberellin hormonu üretilmiştir.
3. Çift çenekli bir bitkide, aşağıdaki olaylardan hangisi
tozlaşmadan önce gerçekleşmez? C) t3 zaman aralığında atmosferik oksijen üretimi ger-
çekleşmiştir.
A) Makrospor ana hücresinde makrosporların oluşumu D) t1 zaman aralığında üretilen karbondioksit miktarı t2
B) Yumurta hücresinin oluşumu zaman aralığında üretilen karbondioksit miktarından
C) Megaspor ana hücresinden megaspor oluşumu fazladır.
D) Vejetatif çekirdekten polen tüpü oluşumu E) Her üç zaman aralığında da substrat düzeyinde ATP
üretimi gerçekleşir.
E) Embriyo kesesinin oluşumu
265
6. İki evcikli (dioik) bitkiler ile ilgili, 9. Kalıtsal özellikleri ana canlıdan farklı yeni canlılar,
1
I. Dişi ve erkek organ aynı çiçekte bulunur. I. Bira mayasının tomurcuklanmasıyla
2
II. Fasulye tohumunun çimlenmesiyle
II. Sadece erkek organı içerenlerde meyve oluşumu
3 gözlenir. III. Çilek bitkisinin sürücü gövdesiyle
4 III. Dişi ve erkek organ farklı bitkiler üzerinde bulunur. verilenlerden hangileriyle oluşturulabilir?

5 ifadelerinden hangileri yanlıştır?
7
8
10. Çimlenmekte olan bir bitki tohumu,
9
I. Oksidatif fosforilasyon
10
II. Hidroliz
11 III. Karbondioksit özümlemesi
12 olaylarından hangilerini gerçekleştirebilir?

7. Çift çenekli bitkilerde polen yapısı ile ilgili, A) I ve II B) Yalnız III C) I ve III
13
I. Üretken çekirdek polen tüpü içerisinde mitoz geçire- D) II ve III E) I, II ve III
14 rek iki sperm çekirdeği oluşturur.
15 II. Polenlerin etrafını saran dış zar üzerinde por denilen

açıklıklar vardır.
16
III. Vejetatif çekirdek tozlaşma sırasında polenlerin, dişi 11. Kapalı tohumlu bitkilerin üremesinde gerçekleşen
17 organın tepeciğine tutunmasını sağlar. aşağıda verilenlerden hangisi ilk sırada gerçekleşir?
18 ifadelerden hangileri doğrudur? A) Endospermin oluşması
19 A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II B) Polenlerin dişi organ tepeciğinde çimlenmesi
D) II ve III E) I, II ve III C) Sperm çekirdeklerinin oluşması
D) Zigotun oluşması
E) Tohum taslağının tohuma dönüşmesi
12. Çimlenme için gerekli olan,

8. Bitkiler alemindeki canlılar ile ilgili aşağıda verilen- I. Su
lerden hangisi yanlıştır? II. Oksijen
A) Tohumlu bitkilerin bazılarında kambiyum bulunur. III. Hormonu
B) Bitkilerde boyuna büyümeyi apikal meristem sağlar. IV. Enzim
C) Tohumsuz bitkilerde metagenez ile üreme görülür. moleküllerinden hangileri tohumun kendisi tarafın-
D) Açık tohumlu bitkilerde çift döllenme olmaz. dan üretilir?
E) Çift çenekli bitkilerin yapraklarında paralel damarlan- A) II ve III B) II ve IV C) III ve IV

ma görülür. D) I, II ve III E) II, III ve IV
266 1B 2E 3D 4C 5D 6C 7C 8E 9B 10A 11B 12C

1. Erişkin bir bitki, ihtiyacını karşılamak üzere yedek 4. Çiçekli bitkilerde, 1

besini,
I. Yumurta hücresi 2
I. Tohum II. Sperm hücresi
3
II. Kök III. Makrospor
III. Gövde IV. Mikrospor 4
kısımlarından hangilerinde depolamaz? V. Polen tüpü
5
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III yapılarından hangilerinin oluşumunu sağlayan hüc-
relerin bölünmesi sırasında, homolog kromozomla- 6
rın birbirinden ayrılması gerçekleşir?
7
A) I ve II B) I ve III C) I, IV ve V
8
D) III ve IV E) I, II ve V
9
2. Büyük bir kap içerisinde bulunan bakla tohumları nemli
toprakta çimlenmeye bırakılıyor. Tohumlar çimlenmeye 5. Bitkilerde aşağıdakilerden hangisi ile genetik açıdan 10
başladıktan sonra kabın ağzı cam bir kapakla kapatılıyor farklı birey oluşumu sağlanır?
ve çimlenmenin kısa bir süre sonra durduğu gözleniyor. 11
A) Tohumla üreme
12
B) Rizomla üreme
Cam
kapak C) Çelikle üreme 13
D) Tomurcuklanma 14
E) Sürünücü gövde ile üreme
Bakla 15
tohumları
Nemli
toprak 16
6. Tozlaşmayla ilgili,
Çimlenmenin durması, I. Taç yapraklar renkleri sayesinde böceklerin dikkatini 17
çekerek, tozlaşmaya yardımcı olur.
I. Hücrelerin gerekli enerjiyi üretememesi 18
II. Kendi kendine tozlaşmada, çapraz tozlaşmaya göre
II. Toprakta yeterli glikoz ve vitamin bulunmaması 19
daha fazla genetik çeşitlilik sağlanır.
III. Ortamda yeterli oksijenin bulunmaması
III. Vejetatif üreyen bitkilerde tozlaşma görülmez.
verilenlerden hangileri ile açıklanabilir?

7. Bir tohumun çimlenebilmesiyle ilgili,

3. Çimlenmekte olan bir bitki tohumunda,
I. Uygun sıcaklık
I. Protein sentezi
II. Işık
II. Mayoz bölünme
III. Oksijen
III. Oksidatif fosforilasyon
IV. Karbondioksit
IV. Nişasta hidrolizi
V. Su
olaylarından hangileri gerçekleşmez? koşullarından hangileri gereklidir?
A) Yalnız I B) II ve III C) Yalnız II A) I, II ve IV B) I, III ve V C) II, III ve IV
D) III ve IV E) I, II ve IV D) II, IV ve V E) I, II ve III
267
8. Bitkilerde aşılama yöntemiyle bir köke bağlı gövde üze- 11. Bir tohumun çimlenmesi sırasında,
1
rinde, farklı tür bitkilere ait dalların büyümesi sağlanır. I. Nişasta IV. Yağ
2 Örneğin bir turunç ağacının bir dalı portakal, bir dalı
II. Glikoz V. Karbondioksit
greyfurt, bir dalı limon olabilir.
3 III. Enzim VI. Oksijen
Böyle bir bitkinin oluşması, bu türlerin hangi özellik-
lerinin sonucudur? moleküllerinden hangilerinin miktarında azalma gö-
4
rülür?
5 A) Çiçek açma zamanlarının aynı olması
A) I, II, IV ve VI B) II, III, IV ve VI
B) Birbirlerine yakın türler olmaları
6 C) I, II, IV ve V D) I, II, V ve VI
C) Tozlaşmalarına böceklerin yardımcı olması
E) II, IV, V ve VI
7 D) Sadece eşeysiz üremeleri
E) Çimlenme koşullarının ayrı olması
8
9 12. Uygun şartlarda çimlenen bir mısır tohumu için,

10 I. Hücre döngüleri görülür.
9. Tohumun çimlenmesi sırasında aşağıdaki olaylar- II. Tohumun kuru ağırlığı azalır.
11
dan hangisi gözlenmez? III. Embriyo besinini fotosentez yaparak karşılar.
12
A) Hücre döngüsü verilenlerden hangileri yanlıştır?
13 B) Fotosentez A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
C) Kuru ağırlıkta azalma D) I ve II E) II ve III
14
D) Oksidatif fosforilasyon
15 E) Hidroliz
16
13. Açık tohumlu bitkilerin üremesinde,
17
I. Tozlaşma
18
II. Çift döllenme
10. Şekilde bir bitkiye ait olan dişi organın bölümleri numa-
19 III. Gamet oluşumu
ralandırılmıştır.
I olaylarından hangileri görülür?
II
III
IV
V
14. Bakteri ve çiçekli bitkilerde,
I. Döllenme
Numaralandırılmış kısımlar ile ilgili aşağıdaki eşleş-
II. Mutasyon
tirmelerden hangisi yanlıştır?
III. Çelikle üreme
A) I $ Polenin çimlenmeye başladığı yer
IV. Konjugasyon
B) II $ Sperm çekirdeklerinin oluştuğu yer
olaylarından hangileri çeşitliliğe neden olup, her iki
C) III $ Embriyo kesesinin oluştuğu yer canlı grubunda da ortak olarak gerçekleşebilir?
D) IV $ Mayoz bölünmenin gerçekleştiği yer A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) V $ Polen tüpünün oluştuğu yer D) II ve III E) I, II ve IV
268 1A 2D 3C 4D 5A 6D 7B 8B 9B 10 E 11A 12C 13C 14B

1. Kapalı tohumlu bitkilerde polen, dişi organın tepeciğine 3. Aşağıda çiçeğin dişi organı gösterilmiştir. 1
konarak çimlenir ve polen tüpü oluşturulur. Polen tüpü 2
oluşumunu tamamladıktan sonra, vejetatif çekirdek eri-
yerek kaybolur. Generatif çekirdekten ise bu sırada iki Polen tüpü 3
sperm çekirdeği oluşur. Dişicik borusu
1. sperm 4
2. sperm
Polen Sperm II. döllenme I. döllenme 5

tüpü
Polar çekirdekler 6
Yumurta
Mikropil
7
Mikropil
8
Polen tüpü, embriyo kesesinde mikropil denilen bölge- Şekildeki yapılar ve olaylarla ilgili verilen bilgilerden
9
ye gelince, uç kısmı erir ve sperm çekirdekleri embriyo hangisi yanlıştır?
kesesine ulaşır. Spermlerden biri yumurtayı, diğeri ise 10
A) I. döllenmeyle 2n kromozomlu zigot oluşur.
polar çekirdekleri döller.
B) II. döllenmeyle 3n kromozomlu triploit çekirdek olu- 11
Bu olaylarla ilgili, şur. 12
I. Çift döllenme olayı gerçekleşir. C) II. olay hayvanlarda görülmez.
II. Polen tüpünün uç kısmı embriyo kesesindeki lizo-
13
D) Polen; tepecikten salgılanan bir madde ile tepeciğe
zomlar aracılığı ile parçalanır. tutunur, çimlenir, böylece polen tüpü oluşur. 14
III. Embriyo kesesinde 2n ve 3n kromozomlu yapılar E) Yumurta zarının kalınlaşmasıyla tohum kabuğu
15
oluşur. oluşur.
IV. Bu olaylar sonucunda neslin devamlılığını sağlaya- 16
cak olan tohum oluşur.
17
4. Aynı bitkiden alınan üç ayrı tohumun çimlendirilme- 18
A) Yalnız I B) Yalnız II C) III ve IV siyle elde edilen yeni bitkilerde, aşağıdaki özellikler-
D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV den hangisi kesinlikle aynıdır? 19
A) Oluşturdukları meyvelerin büyüklükleri

B) Yaprak sayısı

2. Aşağıda tam bir çiçek görülmektedir. C) Tohumlarındaki çenek sayısı
D) Boy uzunlukları
IV E) Yapraklarındaki gözenek sayısı
III
II
5. Çiçekli bitkilerde döllenme sonrasında,
I
I. Tohum taslağı $ Meyve
II. Triploit çekirdek $ Endosperm
III. Ovaryum $ Tohum
Numaralı kısımlarının hangilerinde haploid hücreler
bulunabilir? dönüşümlerinden hangileri gerçekleşmez?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) III ve IV E) I ve III D) I ve II E) I ve III
269
6. Çiçekli bitkilerde, 9. Tam bir çiçeğin kısımları numaralandırılmıştır.

1
I. Polen oluşumu
2
II. Endosperm oluşumu II
I
3 III. Sperm oluşumu IV
IV. Tozlaşma
4 III
olaylarının gerçekleşme sırası hangisinde verilmiş-
5 tir?
6 A) I – II – III – IV B) I – IV – III – II
C) II – III – I – IV D) III – IV – I – II
7
Numaralandırılmış yapılardan hangilerinde sperm
8 çekirdekleri oluşur?
9
D) I, II ve IV E) II, III ve IV
10
11
10. Bezelyenin çimlenme evreleri aşağıda verilmiştir.
12
7. Çiçekli bitkiler,
13 I. Çift döllenme yapmaları
14 II. Mayoz bölünmeyle haploit hücre oluşturmaları

III. Üreme sonucunda farklı genotipli bireyler oluşturma-
15
ları
16 IV. Mayozla oluşan hücrenin, mitoz geçirmesi
17 özelliklerinden hangileriyle, memeli hayvanlardan X Y Z

farklılık gösterirler?
18
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III Çimlenmeyle ilgili,
19 D) II ve IV E) III ve IV I. X’den Y’ye geçerken tohumdaki absisik asit hormo-
nu azalmıştır.
II. Z durumunda kök negatif geotropizma gerçekleştir-
miştir.
III. Y durumda embriyo ve çenek su alarak şişmiştir.

açıklamalardan hangileri yapılabilir?

8. Aşağıdakilerden hangisinde çift çenekli bir bitkinin, D) II ve III E) I, II ve III
polen ana hücresi, mikrospor ve endosperm yapıla-
rının kromozom sayıları doğru verilmiştir?
Polen ana hücresi Mikrospor Endosperm

11. Eşeyli çoğalan çiçekli bitkilerin, erkek üreme orga-
A) 2n n 3n nında aşağıdakilerden hangisi doğrudan mayoz bö-
B) n 2n 3n lünme ile oluşur?
C) 2n 2n n A) Polen ana hücresi B) Mikrospor
D) n n 2n C) Sperm çekirdeği D) Polen
E) 3n n 2n E) Makrospor
270 1D 2C 3E 4C 5E 6B 7B 8A 9A 10 C 11B
TEST 1 Canlılar ve Çevre 133 BÖLÜM
1. Grakteki A ve B eğrileri, bir kelebek türünün sanayileş- 3. Bir bitkinin bazı üyelerinin beyaz, bazı üyelerinin kırmızı 1
me ve hava kirliliğinin olduğu bölgede farklı fenotipteki çiçek açtığı gözlenmiştir. 2
birey sayılarını göstermektedir.
– Beyaz çiçekli bitkilerin tohumlarından elde edilen
3
yeni bitkiler sıcak ortamda beyaz, soğuk ortamda
Birey sayısı
kırmızı çiçekler açmaktadır. 4
A
– Kırmızı çiçek açan bitkinin tohumlarından elde edi- 5
len yeni bitkiler sıcak ortamda beyaz, soğuk ortamda
6
kırmızı çiçek açmaktadır.
7
B
Zaman
Bu durum aşağıdaki kavramlardan hangisi ile açık-
t
lanabilir? 8
Grakteki bilgilere dayanarak, A) Kalıtsal varyasyon B) Doğal seleksiyon 9

C) Modikasyon D) Mutasyon
10
I. B eğrisi koyu renkli kelebeklerin doğal seleksiyonla
E) Adaptasyon
elendiğini gösterir. 11
II. A eğrisi, açık renkli kelebeklerin sayısal değişimini 12
gösterir.
13
III. Ortama uyum sağlayan kelebekler A eğrisinde gös-
terilmiştir. 14
4. Ökaryotik hücrelerin, prokaryot hücrelerden köken
aldığına her iki hücre grubunda da,
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III I. Kalıtsal maddelerin nükleik asit olması 16
D) II ve III E) I, II ve III II. Protein sentezinde 20 çeşit amino asit kullanılabil-
17
mesi
III. Hücre duvarlarının olması 18
IV. Glikolizin sitoplazmada gerçekleşmesi
19
verilenlerden hangilerinin olması biyokimyasal ka-
nıttır?
A) I ve II B) Yalnız III C) III ve IV

D) Yalnız IV E) I, II ve IV
2. Eşeysiz üreme ile elde edilen, genetik yapısı aynı iki

bitkinin, değişik ortamlarda yetiştirildiğinde yaprak bü- 5. Aşağıdakilerden hangisi kalıtsal çeşitliliğe yol aç-
yüklüklerinin farklı olduğu gözleniyor. maz?
A) Tohumla üreme
Bu durum aşağıdakilerin hangisine örnek verilir?
B) Konjugasyon
A) Doğal seleksiyon B) Modikasyon C) Modikasyon
C) Adaptasyon D) Yapay seleksiyon D) Döllenme
E) Kalıtsal varyasyon E) Mayoz bölünme
271
BÖLÜM Canlılar ve Çevre
6. Aşağıda verilen örneklerden hangisi, bir canlının 9. Hamam böcekleri üç yüz milyon sene önce yaşamış fo-
1
düşmanlarından korunmak için kazandığı adaptas- sil formları ile karşılaştırıldığında ve morfolojik ve zyo-
2 yonlardan biri değildir? lojik olarak hiçbir değişikliğe uğramadıkları saptanmıştır.
A) Pisi balığının çeşitli zeminlere, renk ve desen uyumu Bunun nedenini,

3
göstermesi I. Çevresel değişikliklere toleranslarının fazla olması
4 II. Değişim hızının fazla olması
B) Kın kanatlı adı verilen böceğin ölü taklidi yapması
5 C) Yeşil pigment taşıyan çekirgelerin, yeşil renkli ağaç III. Popülasyonu oluşturan bireylerin eşeysiz üremesi
ve otların üzerinde yaşaması olaylarından hangileri açıklayabilir?
6
D) Balıkların sırt kısmının koyu, karın kısmının açık A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
7 renkli olması
8 E) Halkalı solucanların vücutlarının segmentli yapıda
olması
9
10
11 7. Aşağıdakilerden hangisi bir modikasyon örneği-

dir?
10. Kutupta yaşayan memeliler, sıcak bölgelerde yaşayan
12 akrabalarına göre daha küçük kulak ve buruna sahip-
A) Genin yapısındaki bir nükleotidin kopması tirler.
13 B) DDT’nin tarım zararlılarını yok etmesi Bu adaptasyonun kutuplarda yaşayan memelilere
14 C) Sirke sineğinin düşük sıcaklıkta düz kanatlı, yüksek sağladığı avantaj, aşağıdakilerden hangisinde açık-
sıcaklıkta kıvrık kanatlı olması lanmıştır?
15
D) Kurak bölge bitkilerinde yaprak yüzeyinin küçük ol-
A) Ağırlığı kolay taşımak
16 ması
B) Enerji üretimini artırmak
E) Kutup ayılarının beyaz renkli olması
17
C) Hareket serbestliği sağlamak
18 D) Vücut ısısını korumak
19 E) Avını kolay yakalamak
8. Soyağaçlarında verilen,
1 2 3 4
: Dişi
: Erkek
11. Doğal seçilimin sonucu olan adaptasyonlar, organizma-
3 5
nın döl vererek genlerin; devam ettirme şansını arttıran
özellikleridir.
numaralı bireylerle ilgili,
Aşağıdakilerden hangisinde adaptasyona örnek ve-
I. 1, 2 ve 3 aynı türden canlılardır. rilmiştir?
II. 1. ve 5. bireylerin tüm proteinleri farklıdır.
A) Bal arılarında polenle beslenen dişi larvalarının kısır
III. 2. ve 5. canlılar arasında kalıtsal akrabalık ilişkisi olması
yoktur. B) Deri renginin güneşte esmerleşmesi
ifadelerinden hangileri doğrudur? C) Sporcuların gelişmiş kas yapısına sahip olması
D) Tek yumurta ikizlerinde birinin daha şişman olması
E) Nemli ortam bitki yapraklarının geniş yüzeyli ve küti-
D) I ve III E) I, II ve III kula tabakasının ince olması
272 1A 2B 3C 4E 5C 6E 7C 8A 9A 10 D 11E
1. Birçok hayvan grubu yeni ortamlarda mutasyonlar yo- 3. Canlılar arasında, bulunduğu ortama uyumu ve düş- 1
luyla yeni özellikler kazanabilir ya da işlevsel eski özel- manlarından korunmayı sağlayan bazı adaptasyonlar 2
liklerini yitirebilir. şunlardır:
3
Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki açıklamaya ör- – Avcılar tarafından tercih edilmeyen zehirli canlıları
nek olamaz? taklit etme (mimikri = canlı ortama uyum) 4
– Yaşama ortamının desen ve rengiyle uyumlu özellik- 5
A) Bazı bakterilerin serbest yaşamdan asalak yaşama
lere sahip olmalarıyla, düşmanları tarafından görül-
geçmesi
meyi engelleme (homokromi = renk uyumu) 6
B) Yılanların bacaklı kertenkelelerden evrimleşmesi
– Düşmanlardan korunmak için ölü taklidi yapma ya 7
C) Kanatsız böceklerin kanatlı böceklerden evrimleş- da cansız bir cismin şeklini alma (akinase = ölü tak-
mesi lidi) 8
D) Kurbağa larvalarının solungaç solunumundan eriş-
Bu adaptasyon çeşitleriyle, 9
kin dönemde akciğer solunumuna geçişi
I. Çubuk çekirgelerinin bitki saplarının şeklinde olması 10
E) Yer altı nehirlerinde yaşayan Aphanius balıklarının
II. Kutuplarda yaşayan bir kuş türünün kışın beyaz tüy-
gözlerini yitirmesi
lü olması 11
III. Bazı kelebek ve kın kanatlı böceklerin arıyı taklit et- 12
mesi
13
numaralı örnekler aşağıdakilerin hangisinde eşleş-
tirilmiştir? 14
Mimikri Homokromi Akinase 15
2. Bireyleri arasında kalıtsal varyasyon olan A populasyo- A) III II I
nundan uzun süre içinde coğrak engeller sonucu birbi- 16
B) I II III
rinden farklı B ve C populasyonları oluşmuştur. 17
C) II III I
B türü D) III I II 18
E) II I III 19
Coğrafk
izolasyon
A türü

C türü
A türünden, birbirinden farklı olan B ve C türlerinin

oluşması,
I. Ortam koşullarına uygun özellik taşıyan bireylerin 4. Bal arılarında kraliçe arı, dişi larvalar arasından seçilir
çoğalarak özelliklerini döllerine geçirmesi ve özel olarak beslenir. Sonunda kraliçe arı yumurta
II. Coğrak izolasyon nedeniyle B ve C popülasyonun- oluşturmaya başlar. Eğer kraliçe arıya verilen özel besin
daki bireyler arasında gen aktarımının olmaması kesilirse yumurta oluşumunun da durakladığı görülür.
III. B ve C popülasyonundaki bireyler arasında farklı Verilen bilgilere göre, dişi larvadan kraliçe arı oluşu-
modikasyonlar olması mu, aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
olaylarının hangileriyle açıklanır? A) Mutasyon B) Modikasyon
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III C) Adaptasyon D) Doğal seleksiyon
D) I ve II E) I, II ve III E) Eşeyli üreme
273
5. Karın bölgesi parlak kırmızı olan Avrupa kurbağaları, 8. Başlangıçta aynı ortam koşullarında yaşayan, fakat
1
avcıları olan leyleklerin saldırısı sırasında, hep beraber daha sonra coğrafik değişimler sonucu süreç içinde
2 sırt üstü yatarak karınlarını gösterip uyarı işareti verirler. farklı koşullara uyum sağlayan memelilerle ilgili,
Leylek ve diğer avcı kuşlar, bu uyarı karşısında kurba-
3 ğaları yemekten sakınırlar.
Vücut büyüklüğü
4 Avrupa kurbağalarında görülen bu durum, aşağıda 2x A
5 verilen tanımların hangisine uyar?

x
6 A) Düşmanın saldırısı sırasında oluşan bir mutasyon B
Zaman
B) Düşmandan korunmayı sağlayan bir adaptasyon
7
C) Kurbağanın bulunduğu ortama karışarak görünmesi- Bu hayvanlar için,
8 ni önleyen bir modikasyon
I. A bireyleri ekvatorda yaşamakta olabilir.
D) Kurbağalar arasında görülen üreme adaptasyonu
9 II. B bireylerinin kuyruk ve kulakları A bireylerininkin-
E) Avcı saldırısından daha önce, eşey hücrelerinde olu-
den büyük olabilir.
10 şan bir mutasyon
III. A bireylerinin ısı kaybına azaltıcı adaptasyonları ola-
11 bilir.
12 ifadelerden hangileri doğrudur?

6. Aynı familya içinde bulunan kuşlardan, tohumla
beslenen türlerin kısa gagalı, balıklarla beslenen D) I ve II E) II ve III
14
türlerin uzun gagalı olmasında aşağıdakilerden han-
15 gisi etkili olmamıştır?
16 A) Atalarının eşey hücrelerinde görülen mutasyonlar
17 B) Üreme hücrelerinin oluşumu sırasında gerçekleşen

krossing over
18
C) Doğal seleksiyon
19 D) Çevrenin genlerin işleyişini değiştirmesi
E) Üreme sırasında birbirinden farklı gametlerin birleş-
9. Organizmanın bazı hücrelerinde genetik yapının değiş-
mesi
mesiyle ortaya çıkan bir farklılık, oğul döllerde ortaya
çıkabilir.
Aşağıdakilerden hangisi bu duruma örnek olabilir?
7. Hayvanlarda görülen, A) Uzun yıllar dar ayakkabı giyen bir insanın çocukları-
I. Azotlu boşaltım artığı olarak üre ya da ürik asit atıl- nın normal büyüklükte ayaklarının olması
ması B) 20 nesil boyunca kuyruğu kesilen farelerin 21. dölde
II. ‹ç döllenme ile üreme yine kuyruklu olması
III. Üyelerin oluşması
C) Yüksek oranda radyasyon altında kalan bir kişinin
IV. Yumurtanın sert kabukla örtülmesi
çocuklarının dış görünüşlerinde bozukluk olması
özelliklerden hangileri, kara ortamına uyumu kolay-
D) Spor yaparak kaslarını geliştirmiş olan bir kişinin ço-
laştırır?
cuklarında kasların gelişmemiş olması
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV E) Yüzyıllardır sünnet olan toplumlarda sünnetli çocu-
D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV ğun doğmaması
274 1D 2D 3A 4B 5B 6D 7E 8E 9C
1. Çiçekli bitkilerde görülen, 3. Dünyadaki sularda 3.5 milyar yıl önce ilk canlılar (pro- 1
karyotlar) oluştuğunda ozon tabakası bulunmuyordu. 2
I. Böceklerle tozlaşan bitkilerde bol miktarda bal özü
2.5 milyar yıl önce Siyanobakteriler tarafından üretilen
oluşması 3
O2, atmosferde birikmeye başladı. 2 milyar yıl kadar
II. Rüzgârla tozlaşan bitkilerde tüy ya da kanatçık taşı- önce ökaryotlar, 1,5 milyar yıl kadar önce de çok hücreli
4
yan polen oluşması ökaryotlar sularda ortaya çıktı. Bu süreçte atmosferde
III. Böceklerle tozlaşan bitkilerde, renkli taç yaprakların biriken O2 gazıyla ozon oluştu. Ozon oluşumundan son- 5
bulunması ra da (500 milyon yıl önce) bitkiler ve daha sonra da
6
simboyitik mantarlar karalara yerleşti.
IV. Nemli ortam bitkilerinde çok sayıda gözenek bulun-
7
ması Yukarıdaki bilgilere göre,
V. Kapalı tohumlu tüm bitkilerde meyve oluşması 8
I. Yaşam sularda başlamıştır.
özelliklerinden hangileri, döllenme şansını artıran II. Karasal yaşam güneşten gelen zararlı ışınların en- 9
adaptasyonlardandır? gellenmesiyle başlamıştır.
10
III. Bitkiler, mantarlardan önce karalarda görülmüş ol-
A) Yalnız I B) I ve IV C) I, II ve III
malıdır. 11
D) I, II, III ve IV E) I, II, III ve V
ifadelerden hangileri ileri sürülebilir? 12
14
15
16
17
2. Kurak ortam bitkilerinde nemli ortam bitkilerinden farklı
olarak: 18
• Kök ozmotik derişimi çok yüksektir. 19
• Yapraklar küçük ve kalın kütikula ile örtülü ya da tüy-
lüdür. 4. Yapılan bir araştırmada, X populasyonundaki evrimleş-

• Stoma sayısı azdır. me hızının Y populasyonundan düşük olduğu anlaşıl-
Bu durum, mıştır.
I. Bitkilerde yaprak şeklinin sadece genlerin etkisiyle Bununla ilgili,

oluşması I. Y populasyonundaki bireyler eşeyli ürerken, X popu-
II. Yaşadığı çevreye uygun özellikler taşıyan bireylerin lasyonundaki bireyler eşeysiz ürüyor olabilir.
yaşama ve üreme şansının yüksek olması II. X populasyonundaki bireylerin vücut hücrelerinde
III. Kurak bölge bitkilerinin sıkça mutasyona uğraması daha sık mutasyon gerçekleşmiş olabilir.
IV. Kurak bölge bitkilerinin tümünde kalıtsal yapının III. Y populasyonundaki bireylerde gamet oluşumu sıra-
aynı olması sında daha sık krossing over görülmüş olabilir.
verilenlerden hangileri ile açıklanabilir? açıklamalarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve IV C) II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) I, II ve III E) II, III ve IV D) I ve III E) I, II ve III
275
5. Canlılarda, 7. Canlılarda kalıtsal varyasyonlara,

1
I. Kraliçe arının yumurtalarından, döllenme olmaksızın I. Döllenme
2
erkek arıların oluşması II. Mayoz bölünme
3 III. Mitotik evre
II. Kuşların azotlu boşaltım maddesi olarak ürik asit at-
4 maları IV. Mutasyon
5 III. Ortanca çiçeklerinin asitli ortamda kırmızı, bazik or- verilenlerden hangileri neden olur?
tamda mavi çiçek açması
6 A) I, II ve IV B) II, III ve IV
IV. Timsah yumurtalarının 16 °C’de kalırsa gelişimini
7 C) I, II ve III D) I ve III
dişi, 23 °C’de kalırsa erkek olarak tamamlaması
8 E) II ve IV
V. Gül bitkisinin aynı büyüklükteki çeliklerinden farklı
9 ortamlarda farklı boylarda delerin oluşması
özelliklerinden hangileri modikasyona örnek gös-

10
terilebilir?
11
A) I ve II B) III ve IV C) I, II ve III
12
D) III, IV ve V E) I, III, IV ve V
13 8. Aşağıdakilerden hangisi modikasyon örneği değil-
dir?
14
A) Sıcaklığa bağlı olarak Himalaya tavşanlarında tüy
15 renginin değişmesi
16 B) Işığa bağlı olarak insanlarda ten renginin değişmesi
C) Beslenmeye bağlı olarak bal arılarında kraliçe ve işçi

17
arıların oluşması
18 D) ‹stiridyelerin yaşadıkları ortama göre kabuk şekilleri-
nin değişmesi
19
E) Devenin hörgücünde yağ depolaması
6. Aşağıda verilenlerden dördü kolaylıkla ulaşılabilen birer

gözlem, bir tanesi ise bu gözlemlerden çıkarılabilecek

bir sonuçtur.
Bu sonuç aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
A) Dış döllenme yapan canlıların yumurtasında kabuk

9. İlk canlının sularda oluşmasını zorunlu kılan etmen
yoktur.
B) Canlılar yaşadıkları bölgeye özgün uyumlar gösterir.
A) ‹lk canlının su ihtiyacının çok fazla olması
C) Karada yaşayan canlılarda vücut ağırlığının taşın-
ması için üyeler ortaya çıkmıştır. B) Suda hareketin kolay olması
D) Karada yaşayan canlılarda solunum organları vücut C) Suda çözünmüş oksijen bulunması
içindedir. D) Suyun derinliklerinde bulunan canlıya mor ötesi ışın-
ların ulaşamaması
E) Karada yaşayan canlıların yumurtasında amniyon
sıvısı vardır. E) Sularda ısı değişiminin çok olması
276 1C 2A 3E 4D 5D 6B 7A 8E 9D
1. Bir hayvan populasyonuna ait gen havuzunda farklılığa 3. Çölde yaşayan deve, fare gibi memelilerin böbreklerin- 1
yol açan bazı faktörler aşağıda gösterilmiştir. de suyun geri emiliminin yapıldığı henle kanalı, diğer 2
bölgelerde yaşayan memelilere göre daha uzundur.
Mutasyonlar Coğrafk izolasyon 3
Bu durumun açıklaması aşağıdakilerden hangisi
olabilir? 4
Gen
Havuzu
5
A) Kutuplarda yaşayan memelilerde henle kanalı kulla-
Göçler Doğal seleksiyon nılmadığı için körelmiştir. 6
B) Çölde yaşayan memelilerin su ihtiyacı çoktur.
7
Bu faktörlerle ilgili, C) Henle kanalının uzun olması sadece bireyin kalıtsal
yapısıyla ilgilidir. 8
I. Gen havuzunda farklılaşmaya neden olan faktörlerin
dördü de her bir gende yapısal bozulmaya yol açar. D) Yaşama ortamına uygun özellikler taşıyan bireylerin 9
II. Populasyon içine göç, gen havuzuna dışarıdan gen yaşama ve üreme şansı yüksektir.
10
eklenmesine neden olabilir. E) Kurak bölgede yaşayan hayvanlarda mutasyon
III. Doğal seleksiyon ile populasyonun gen havuzundaki daha sık görülür. 11
bir hastalık geni zamanla yok olabilir.
12
13
14
15
16
17
4. Ekosistemlerde besin miktarı aritmetik, birey sayısı ise
geometrik dizi şeklinde artış gösterir diyen bilim insanı- 18
nın bu görüşü graklerde gösterilmiştir.
19
Besin miktarı Birey sayısı
2. Aşağıda bazı canlıların özellikleri verilmiştir.
– Zürafaların boyunlarının uzun olması

– Toprak altında yaşayan köstebekte, gözlerin ışığa
duyarsız olması
Zaman Zaman
– Etçil bir hayvan olan kurdun pençelerinin gelişmiş
olması
Bu görüşe göre,
Bu örneklerle ilgili,
I. Bireyler arasında görülen kalıtsal farklılıklar doğal
I. Çevre şartlarına uymayan bireyler yok olur. seleksiyona neden olur.
II. Ortama göre gelişen özellikler yaşama şansını arttı- II. Bireyler arasında zamanla besin için rekabet olur.
rır.
III. Populasyon büyüklüğünü sınırlı besin kaynakları be-
III. Mutasyonlar çeşitliliğe yol açar. lirler.
ifadelerden hangileri doğrudur? sonuçlarından hangileri ortaya çıkar?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III A) I ve II B) II ve III C) Yalnız III

277
5. Farklı kalıtsal özelliklere sahip bireylerden oluşan X po- 7. Aşağıdakilerden hangisi “Bütün canlılarda ortak özel-
1
pulasyonunun bulunduğu ada, doğal bir afet sonucu iki likler vardır.” görüşüne kanıt olarak gösterilebilir?
2 farklı adacığa ayrılıyor. Yeni oluşan adacıklardaki iklim
şartları ile önceki adanın iklim koşulları farklılık gösteri- A) Oksijenli solunum yapan bakterilerin fermentasyon
3 da yapabilmesi
yor.
4 B) Bazı canlıların aynı bölgede yaşaması
X pop.
C) Tek yumurta ikizlerinde DNA niteliğinin aynı olması
5
D) Tüm canlılarda glikoliz enzimlerinin bulunması
Coğrafk
6 izolasyon E) Farklı türden bazı canlılarda kromozom sayısının
X1 pop. X2 pop.
7 aynı olması
8
X türünden X1 ve X2 olmak üzere yeni türlerin oluşu-
9 munu açıklayan yukarıdaki şemaya göre,
10 I. Değişen ortam koşullarına uyum sağlayabilen birey-

ler arasında üremenin devam etmesi
11
II. Populasyonlardaki yeni yaşam koşullarına uyumsuz
12 bireylerin popülasyondan elenmesi 8. Bir bitkide modikasyonu gözlemlemek isteyen
III. Populasyonlar arasında gen alışverişinin kesilmesi araştırmacı,
13
IV. Birbirinden farklılaşmış değişik türlerin ortaya çıkması I. Bitkinin yeni oluşturduğu tohumları farklı ortam şart-
14 larında yetiştirmek
olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakilerin hangi-
15 sinde verilmiştir? II. Bitkinin kendi kendine tozlaşmasını sağlamak
III. Bitkinin gövde ucundan alınan meristem doku örnek-
16 A) III – IV – I – II B) III – II – I – IV
lerini, koşulları farklı kültür ortamında geliştirmek
17 C) II – III – I – IV D) I – II – IV – III
uygulamalarından hangilerini yapmalıdır?
E) IV – III – II – I
18
6. Aynı türün farklı iki populasyonu arasında,

I. Zaman zaman gen alışverişinin olması
II. Eşleşmelerin kısır döller vermesi
9. Hayvanlarda,
III. Populasyonlardan birindeki gametlerin kromozom
I. Vücut yüzeyinin tüy, kıl gibi yapılarla örtülmüş olması
sayısının (n – 1) olması
II. Hareket organlarının gelişmemiş olması
IV. Çevre koşullarının sık sık değişmesi nedeniyle ayık-
lanmaların olması III. Solunum organlarının vücut içinde bulunması
IV. Boşaltım maddesi olarak amonyak atılması
etkenlerinden hangileri bu populasyonların birbirle-
rinden farklı olarak evrimleşmelerini engeller? özelliklerinden hangileri, kara adaptasyonudur?
A) Yalnız I B) II ve III C) III ve IV A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve III
D) Yalnız II E) II, III ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
278 1D 2B 3D 4B 5B 6A 7D 8C 9C
NOTLARIM
NOTLARIM

Aydın AYT Biyoloji Soru Bankası

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Aydın AYT Biyoloji Soru Bankası

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bu kitabın her hakkı saklıdır ve MİRAY EĞİTİM

HİZMETLERİ YAYINCILIK İNŞ. TUR. SAN. VE TİC. LTD.

ISBN: 978 - 605 - 06277 - 8 - 7

YAYIN YÖNETMENİ / KOORDİNATÖRÜ BETÜL BİBEROĞLU

BİLİMSEL İNCELEME FERİDE KULA

YAYIN EDİTÖRÜ AYŞE İPEKÇİ GÜLTEKİN

DİZGİ / GRAFİK AYDIN YAYINLARI DİZGİ BİRİMİ

BASIM YERİ ERTEM BASIM LTD. ŞTİ. / 0312 640 16 23

0312 418 10 02 • 0850 577 00 71 0312 418 10 09

0533 051 86 17 aydinyayinlari aydinyayinlari

Mehmet Âkif ERSOY

Mustafa Kemal Atatürk

Küçük adımlarınızla büyük değişimlere katkı sağlamanız dileğiyle…

AYDIN YAYINLARI AİLESİ

1. BÖLÜM SİNİR SİSTEMİ (6 Test)............................................................................... 7

5. Sinir hücresinde, alınan uyartı sonucu meydana gelen 12

6. Depolarize durumdaki nöron ikinci bir uyartıya cevap

A) Sinyalin dendritlerden aksonlara doğru taşınması rıyla impuls oluşur?

9 B) II. bölgede uyartı iletimi elektriksel yolla olur.

12 E) III. nöron merkezi sinir sisteminde bulunailir.

IV . Akson gövdesindeki numaralı bölgeler ile ilgili aşa-

ğıdakilerden hangisi söylenemez?

A) I. bölge repolarizasyon halindedir.

Bu bilgilere dayanarak, A) Duyu nörondan ara nörona 15

sonuçlarından hangilerine varılabilir?

6. Acının hissedilmesini engelleyen morn maddesi-

I. Akson uçlarından salgılanan nörotransmitter made

I. Kas II. Nöronlar arasındaki sinaptik bölgelerde impuls geçi-

yapılarından hangileriyle sinaps yapabilir? durumlarından hangileri ile açıklanabilir?

A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III

3. Grakteki d ve e ile ilgili, 1

numaralı açıklamalardan hangileri doğrudur? 6

1. Grakte a haryle gösterilen kısımla ilgili, aşağıdaki- 12

2. Grakte a, b ve c hari kısımlarla ilgili aşağıdakiler-

A) Grakte “a”, polarizasyon olarak isimlendirilir.

Na+ hücre dışında, K+ hücre içinde fazladır.

19 • impuls iletim hızı: B1

ile ifade ediliyor. Gösterilen model ile,

B1, B2, C1, C2 değerleriyle ilgili, I II III

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III E) M L N

yapılarından hangilerinin devre dışı kalması sonucu 5

Bunlarla ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapı-

A) Sinir sisteminin hızlı çalışması sırasında metabolik

B) Aydınlık ve gürültülü ortamda sinir sistemi uyarıl-

5 Zaman Zaman A) Noradrenalin B) Sekretin

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

12. Fazla miktarda alkol alan kişilerde sırasıyla konuşma,

Buna göre alkol, aşağıdaki sinir merkezlerini hangi

14 1A 2D 3E 4B 5C 6E 7D 8B 9A 10B 11B 12C

Beyin omurilik sıvısının görevleriyle ilgili, 4

3 A) Deri reseptörleri → Duyu nöronu → Omurilik → Mo-

6 C) Deri reseptörleri → Motor nöron → Omurilik →

19 A) Sinir Sistemi – Duyu organları – ‹skelet Sistemi A) Yalnız III B) II ve III C) II ve IV

B) Duyu Organları – Sinir Sistemi – Kas Sistemi D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV

10. Bir uyarının, duyu organlarıyla alınması ve tepki or-

II. Duyu nöronundan ara nörona

C) Sempatik sinirlerin uyarısıyla böbrek üstü bezlerin- 17

Uyarı I III Tepki

5. Sağlıklı bir insanda,

I II III II. Kan basıncının ayarlanması

–––––––––––– ––––––––––––– ––––––––––––

7. ‹nsanlarda gerçekleşen, Buna göre,

A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III A) Yalnız I B) Yalnız IV C) II ve V