BỘ ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI NGỮ VĂN LỚP 6

Đề 7
Phần I: Đọc hiểu
Đọc đoạn thơ sau đây và trả lời các câu hỏi:
Nắng Ba Đình mùa thu
Thắm vàng trên lăng Bác
Vẫn trong vắt bầu trời
Ngày tuyên ngôn Độc lập.
Ta đi trên quảng trường
Bâng khuâng như vẫn thấy
Nắng reo trên lễ đài
Có bàn tay Bác vẫy.
Ấm lòng ta biết mấy
Ánh mắt Bác nheo cười
Lồng lộng một vòm trời
Sau mái đầu của Bác...

(Nắng Ba Đình – Nguyễn Phan Hách)

Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
Câu 2. Phương thức biểu đạt chính của bài thơ?
Câu 3: Đoạn thơ trên gợi nhớ đến sự kiện lịch sử nào của nước ta?
Câu 4. Từ “ bâng khuâng” thuộc loại từ gì?
Câu 5. Từ “ trong vắt ” trong câu thơ “ Vẫn trong vắt bầu trời” thuộc từ loại
nào?
Câu 6. Từ “ thắm vàng” trong câu thơ “ thắm vàng trên lăng Bác” có ý nghĩa gì?
Câu 7. Câu thơ “ Nắng Ba Đình mùa thu” sử dụng biện pháp tu từ nào?
Câu 8. Nội dung chính của bài thơ là gì?
Câu 9: Hãy chỉ ra biện pháp tu từ và cho biết hiệu quả của biện pháp tu từ được
sử dụng trong đoạn thơ:
Ta đi trên quảng trường
Bâng khuâng như vẫn thấy
Nắng reo trên lễ đài
Có bàn tay Bác vẫy.
Câu 10: Trình bày cảm xúc của mình về sự kiện trọng đại được nhắc đến trong
đoạn thơ trên bằng một đoạn văn khoảng 5 -7 dòng.
II.Phần viết
Dựa vào nội dung bài thơ, em hãy tả lại trận mưa rào đầu hạ?
Mây hay khóc
Có đám mây mùa hạ
Hay khóc nhè làm sao
Đang ở tuốt trên cao
Mặt mày tươi hớn hở
Bỗng dỗi hờn mẹ gió
Cái mặt buồn thỉu thiu
Cái mặt đen ỉu xìu
 Vội vàng bay xuống thấp
Mẹ gió giận gào thét
Làm nghiêng cả bờ tre
Nhưng mây đâu chịu nghe
Cứ vừa đi vừa khóc
Mây trốn thành nước mắt
Thành mưa dông rào rào
( Nguyễn Lãm Thắng)
Gợi ý
Phần Câu Nội dung Điểm
1 Bài thơ được viết theo thể thơ ngũ ngôn. 0.5

2 Biểu cảm. 0.5

3 Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn độc lập tại quảng trường Ba 0.5
Đình ngày 2.9.1945
4 Từ láy bộ phận 0.5
Đọc
hiểu 5 Tính từ 0.5

6 Sự tươi tắn, sáng trong của nắng trời, cả ánh nắng huy 0.5
hoàng từ sao vàng cờ đỏ, có cả ánh sáng kiêu hãnh tự hào
của tấm lòng một công dân độc lập, lòng biết ơn sâu nặng
của một người con đối với Bác Hồ.
7 Ẩn dụ 0.5
8 Bài thơ với lời lẽ nhẹ nhàng, da diết bộc lộ niềm biết ơn, 0.5
công lao to lớn của Bác Hồ kính yêu. Lòng tự hào vào
thời khắc đất nước được độc lập.
9 - Biện pháp tu từ : nhân hóa nắng reo 1.0
- Hiệu quả : thể hiện không khí vui tươi, phấn khởi và
niềm hạnh phúc lớn lao của cả dân tộc trong ngày vui
trọng đại
10 Bày tỏ tình cảm chân thành, sâu sắc với ngày lễ tuyên bố 1.0
nền độc lập, tự do của dân tộc : tự hào, sung sướng, xúc
động,…
a.Yêu cầu về hình thức:
- Bài viết có bố cục rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, diễn
đạt trôi chảy; văn phong trong sáng, có cảm xúc...
Phần - Đảm bảo đúng thể loại: miêu tả có yếu tố tự sự và biểu
viết cảm; sử dụng nghệ thuật nhân hóa, so sánh...
b. Yêu cầu nội dung: Bài văn phải miêu tả được cơn mưa
rào đầu hạ, ở đó có thiên nhiên, con người đón cơn mưa
trong tâm thái như thế nào?
Chú ý lồng các hình ảnh có trong bài thơ vào bài viết của
mình,
Bài viết đảm bảo các phần sau.
+) Mở bài:
- Dẫn dắt và giới thiệu đối tượng miêu tả: Trận mưa rào
đầu hạ.
- Ấn tượng khái quát về cảnh.
+) Thân bài:
- Tả khái quát: Một vài nét nổi bật của khung cảnh quê em
trước trận mưa
+ Đám mây mùa hạ đang nhởn nhơ, dạo chơi tít
trên cao, mặt tươi hớn hở, bỗng đâu dỗi hờn mẹ gió, mặt
buồn ủ ê, chuẩn bị khóc nhè nên vội bay xuống thấp và ì
ạch trôi về từ vùng biển. Tia nắng mặt trời chỉ còn le lói,
nhường chỗ cho cơn giông đến….
- Tả chi tiết:
+) Trước cơn mưa:
+ Khí trời dịu mát hơn và trời cũng tối sụp xuống
trong sự mong chờ của mọi người.
+Bầu trời như một cái chăn đen nặng trịch, sà
xuống mặt đất, kéo theo từng đợt gió rít quằn quại.
+ Lũ trẻ con chúng tôi kéo nhau ra đầu ngõ, nghển
cổ chờ rước mưa về.
+) Trong cơn mưa:
+ Sấm chớp giật đùng đùng trên cao, xé toạc bầu
không khí yên tĩnh.
+ Bỗng, Lộp độp! Lộp độp! Những hạt mưa đầu
tiên thưa nhưng nặng hạt, lao xuống mặt đất, mưa mau
hơn…
+ …Rào…Rào…Rào… Mưa tuôn xối xả tạo thành
một màn nước trắng xóa. ( Đặc tả)
+ Mưa đầu hạ làm mặt đất dậy lên hương vị nồng
nồng, ngai ngái của rơm, rạ. Đó là mùi hương quen thuộc
của chốn làng quê. ( Đặc tả)
+ Mặt đất ấy bấy lâu nay “đói khát”, cạn kiệt nuôi
cây nay đã được thỏa mình trong niềm vui ngập tràn đón
lấy sự sống.
+ Cây cối sau bao ngày ủ rũ nay tươi tỉnh, bóng
mẩy đón nhận làn nước ngọt lành. ( Đặc tả)
+ Dòng nước xối xả tràn từ các nẻo đường, kêu ầm
ầm nơi miệng cống. Ao, đầm lênh láng nước.
+ Dăm ba đứa trẻ khoái trí, đầu trần ra tắm mưa.
Chúng la hét, tiếng cười giòn tan trong trẻo như giọt mưa
vậy.
+) Sau cơn mưa:
+ Mưa tạnh hẳn. Bầu trời lại quang đãng với
những ánh nắng vàng dịu, tinh khôi, cầu vồng xuất hiện,
con người và vạn vật như được hồi sinh sau cơn mưa…
( Đặc tả)
Kết bài: Tình cảm, suy nghĩ của em về khung cảnh quê
hương khi đón cơn mưa đầu mùa
Lưu ý: Tùy vào bài làm cụ thể của học sinh, giám khảo
cho điểm phù hợp.