| TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |

Xác định
recognized hàm
wrinkled lượng
skin signs (14.4 % methanol
in urban and 2.1% trong rượu
in rural region, trắng
respectively); 11 % lưu
mothers being able to detect some severe signs of diarrhea and ARI was low. Only 6.6% of mothers
of
mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’
thông trên
knowledge địa bàn
about prevention thành
of diarrhea phố
and ARI Nam
in urban Định
was better than that of mothers in rural and
mountain regions.
Trần Thị Bích Hồng1, Đỗ Minh Sinh2, Nguyễn Ngọc Thành1
Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge, under 5-year-old child.
Tóm tắt: Những tháng đầu năm 2017 nhiều vụ ngộ độc rượu chứa methanol (MeOH) gây hậu quả
nghiêm trọng được xem là hồi chuông báo động cho vấn đề sản xuất và kinh doanh rượu tại nước
Taùc giaû: cứu của chúng tôi xác định hàm lượng MeOH trong rượu trắng lưu thông trên địa bàn
ta. Nghiên
1. phốVieä
thành n ñaøoĐịnh.
Nam taïo Y hoï c döï phoøcứu
Nghiên ng vaøđược
Y teá coâthực
ng coänhiện
g, tröôøtừ
ngtháng
Ñaïi hoïc05
Y Haø Noäi
- 10/2017 trên 245 mẫu rượu trắng
Email: thangtcyt@gmail.com
được lựa chọn ngẫu nhiên. Kết quả cho thấy có 36/245 mẫu rượu chứa MeOH chiếm (14,69%).
2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá
Có 7/36 mẫu Email: hàm lượng MeOH tương đối cao. Đã có 2 mẫu MS - 05 (hàm lượng MeOH 1,0183)
longmoh@yahoo.com
và MS
3. - 17 (hàm lượng
CNYTCC4 naêm hoïMeOH 1,0025)
c 2015-2016, vượt
Vieän ñaø o taïoquá
Y hoïcTCVNdöï phoøn9637
g vaø Y-teá7coâ
: n2013
g coäng,ISO
tröôøn1388 - 7c Y(hàm
g Ñaïi hoï Haø Noälượng
i
MeOH 1,000). Nguyên nhân rượu trắng có lẫn MeOH là do trong quá trình lên men và chưng cất
Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com

mật4.mía cặnBoä Ycóteá lẫn bã gỗ, nguyên liệu bị phân hủy tạo ra MeOH, và do một số cơ sở sản xuất kinh
Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com
doanh chạy theo lợi nhuận pha rượu từ cồn. Nghiên cứu của chúng tôi giúp các nhà quản lý có
thêm thông tin để tăng cường các biện pháp đảm bảo an toàn thực phẩm, phòng chống ngộ độc
rượu chứa MeOH.
Từ khóa: Methanol (MeOH), rượu trắng, cồn.

1. Ñaët vaán ñeà naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò
Determination of methanolphuø content hôïp vaøo coâng taùin
c truyeàwhite
n thoâng phoønwine
g choáng
Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn
circulated in Nam Dinh city
laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng
nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu
hieän nay.

chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 2. Phöông phaùp nghieân cöùu
Tran
5 tuoåi Thimoãi Bich
naêm maéHong c töø1,0,8-2,2
Do Minh ñôït Sinh 2
tieâu chaû, Nguyen
y, öôùc Ngoc Thanh1
tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5]. 2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu
Abstract:
Veà NKHH, In thebình
trung firstmoã months
i naêm moä oft 2017,
ñöùa treû there
maéc 4-9were many cases of spirit poisoning with methanol
laà n , tyû leä töû vong do NKHH chieá m
which caused serious consequences, which has given Nghieâ1/3 (30-35%) so the alertn cöùutoñöôïthec thöï c hieän vaøo naê
manufacture and m 2014
supply taïiof
3
vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho
spirit
hai beänin our
h naø country.
y raá t cao nhöng In our hoaøstudy,
n toaøn we identified
coù theå haïn cheá the 3content
mieàn Baé ofc,methanol
Trung, Nam in white
cuûa Vieäwine
t Nam. being sold in
baè
Nam ng caù ch chuû
Dinh city.ñoäThe
ng phoø ng traù
study wasnh conducted
taùc nhaân gaâfromy beänMay
h to October of 2017 and 245 white wine samples
vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, 2.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu
were selected at random. The results showed that 36 in 245 white wine samples contained methanol
ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng
(about
phaû i coù 14.69
kieán thöù percent).
c ñaày ñuû There
veà phoøwere
ng beän7hinvaø36 caùsamples
ch xöû whose Caùccontents
baø meï coùof conmethanol
döôùi 5 tuoåare
i. relatively high.
lyù
Therekhi treûarebòtwomaécsamples
beänh ñeå giaû m tyû leä methanol
(MS-05: maéc vaø töû vong.
content is 1.0183; MS-17: methanol content is 1.0025)
Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu: Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi
which
“Kieá exceeded
n thöù c cuûa caù TCVN
c baø meï 9637 coù -con
7: 2013
döôùi 5ISO tuoåi1388
veà - 75 tuoå(methanol
i, coù tinh thaàcontent
n minhismaã 1.000). The nreason
n, töï nguyeä , hôïp taùwhy
c traû
phoø n g choá n g tieâ u chaû y vaø nhieã m khuaå n hoâ haá p caá p lôø i phoû
white wine contained methanol was that the process of fermentation and distillation of molasses n g vaá n .
tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi
residue mixing wood residue made the meterial be broken up, which produced MeOH, and some
muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn
manufacturers
5 tuoåi veà phoøngwho choánwanted
g tieâu chaû to yrun
vaø after
nhieãm profits
khuaånproduced
hoaëc khoâ wineng from
coù maë alcohol.
t taïi hoä Our study
gia ñình willthôø
trong provide
i gian
hoâ haá p ôû treû em taï i moä t soá vuø n g/mieà n Vieä t Nam nghieâ
the administrators with more information to enhance the method of ensuring food safety and n cöù u hoaë c khoâ n g töï nguyeä n , hôï p taù c trong quaù

14
16 Taïp chí Y teá
Tạp Coâng coä
tế Công ng, 3.2017,
cộng, Soá 436/2018
Số 45 tháng
 | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |

trình phoûspirit
ng vaánpoisoning
. 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng
prevent containing methanol. sau khi thu thaäp ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ hoaù vaø
Key2.3.
words:
ThieátMethanol
keá nghieân (MeOH),
cöùu: Moâ taûwhite nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ
spirit, alcohol.
caét ngang
baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu %, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.

Tác giả:
2.4.1. Côõ maãu 2.7. Ñaïo ñöùc nghieân cöùu: Nghieân cöùu ñöôïc
1. Khoa Khoa Học Cơ Bản - Trường Đại học Điềutieá n haønhNam
dưỡng döôùiĐịnh
söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa
Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân
2.
xaùcKhoa Y hoä
ñònh soá tế công cộng
gia ñình - Trường
coù baø Đạidöôù
meï coù con học i 5Điều
tuoåi: dưỡng Nam
cöùu vaø ñoáiĐịnh
töôïng nghieân cöùu. Thoâng tin ñöôïc hoaøn
toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc
p 1 P ñích nghieân cöùu.
N Z §2 D · x 2

¨1 ¸ pxH
© 2¹
3. Keát quaû
1. Đặt vấn đề
Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi  = 0,05), p = 0,37 [3],  = 0,14
hôn mê sâu, chảy máu não [2]. Hầu hết rượu sử
Rượu tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø
được sử dụng như một thức uống quen dụng trong các vụ ngộ độc đều là rượu trắng, được
choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
thuộc döôùivới
5 tuoåmỗi
i. người và gắn liền với văn hóa người
buù ñuùntiêu
g khi dùng mua
bò tieâ tạiycác cửa hàng, chợ, các cơ
u chaû
ẩm thực ở mỗi quốc gia. Đặc biệt thời gian gần sở chưng cất thủ công … hoặc tự pha chế. Vụ
2.4.2. Caùch choïn maãu:
đây
Choïntình maãutrạng
nhieàungộ giai độc
ñoaïnrượu có xu hướng tăng ngộ độc rượu tập thể nghiêm trọng ở bản Tà Chải,
nhanh và diễn biến phức tạp. Theo bộ y tế Nga, xã Ma Ly Chải, huyện Phong Thổ, Lai Châu làm
Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh: 8 người chết, trên 30 người phải nhập viện cấp
từ ngày
Hoøa Bình-mieà 18/12 n Baéđến
c, Haøngày
Tónh –23/12/2016
Mieàn Trung có 117n
vaø Kieâ
Giang- dân
người Mieàở mIrkutsk,
Nam; Siberia của Nga bị ngộ độc cứu. Kết quả xét nghiệm từ cục an toàn thực phẩm
methanol trong đó có 71 người tử vong. Đây là (Bộ Y1.Tế)
Hình Kieánviện
thöùckiểm nghiệm
cuûa baø meï veà ancaùctoàn
h chovệ treûsinh
aên/ thực
Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao
vụ ngộ độc phẩm (ATVSTP)
buù ñuùng khiquốc bò tieâugia
chaûxác
y phaâđịnh
n theo3 mẫu
ñòa dörượu
goàm xaõ noâ ng rượu nghiêm
thoân, thaø trọng
nh thò (thò traánnhất
/phöôøởnNga. Vụ
g) vaø khoù
(n=409)
khaêtiếng
tai n (mieàlớnn nuùnhất
i/haûi ñaû
liêno):quan
toång 9ngộxaõ; độc rượu chứa cho biết hàm lượng methanol là 970 mg/l; 556,000
mg/lNhaä xeùt: Gaànmg/l
vàn475,000 80%(trong
baø meï khicoù kieá
TCVNn thöùccho
ñuùnphép
g veà
methanol
Giai ñoaï diễn
n 3:ramoã vào năm
i xaõ 1986
choï n 46tại hoäÝ-
gianướcñìnhsản coù caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû
xuất
con döôù rượui 5 nổi
tuoåitiếng
, choïnnhấtngaãuthế giới.
nhieâ n hoäSaugiahàng
ñình loạt
ñaàu methanol
mieà n nuùi coùởkieá
mứcn thöù100
c ñuùmg/l)
ng veà [6].
caùchCuộc
cho treûtổng
buù/aêkiểm
n khi
tieâ u , sau ñoù löï a choï n caù c hoä
vụ uống rượu làm hơn 90 người nhập viện, 23 gia ñình tieá p theo, theo bò
tratieâ
độtu chaû
xuấty chieá m tyûcơ
tại 225 leä sở
caokinhnhaátdoanh
vôùi 83,9%,
dịch và sausản
ñoù
phöông phaùp laø “coång lieàn coång”. ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.
người chết, nhiều người bị ảnh hưởng bởi độc tố xuất rượu trên địa bàn thành phố Hà Nội trong 3
Baû ng 1.đầu
tháng Lyù năm
do khoâ ng cho
2017 chotreûthấy:
aên buù14/25
bình thöôø
mẫuncó g khi bò
hàm
(dẫn2.5. tớiPhöông
mù mắt, phaù p, kyõ
tổn hạithuaä
hệ tthần
thu thaä p soá lieängành
kinh...), u
tieâu chaûy (n=409)
công nghiệp rượu của Ý rơi vào cảnh lao đao. lượng methanol vượt ngưỡng cho phép nhiều lần
Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø Thaønh Noâng Mieàn nuùi Toång
Chính
chænh söûphủa sauÝkhi ngay lập
coù thöû tứcmngừng
nghieä taïi Thaïbán
ch Thaávàt, thu hồii.
Haø Noä (900Noä- i2.000
dung
lần), 1/3
thò mẫu thoâxét
n nghiệm cho kết quả
p
các chai rượu có chứa methanol [7]. dương tính với methanoln % n [3, % 5].n % n %
Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7
Theo
phoû ng thống
vaán tröïkê
c tieácủa
p caùBộ
c baøYmeïtế,coùtừcon
đầu
döôùnăm 2017
i 5 tuoå i. Hiện tượng các cơ sở sản xuất, kinh doanh
Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006
đến hết tháng 3/2017, toàn quốc ghi nhận 58 rượu,
theâm các quán ăn, nhà hàng chạy theo lợi
Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung
vụpngộ nhuận sử dụng rượu có methanol ... gây ảnh
caá thoânđộc
g tin rượu
boû soùtlàmhoaëc382 người
coá tình sai nhập
thöïc teáviện, 98n
, ñeå haï Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình
cheá
người sai chết.
soá, ñieàHầu
u trahếtvieâncác
ñöôïbệnh
c taäp nhân
huaán kyõ , coù viện
nhập kinh hưởng
thöôø ng khinghiêmbò tieâutrọng
chaûy, đến sức khỏe
gaàn 10% người
ngöôøi ñöôï c phoûtiêu
ng
nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, vaá n cho raè n g treû bò naë n g theâ
dùng, gây bức xúc trong dư luận. Chính vì vậym neá u tieá p tuï c cho aê n /buù
trong tình trạng đau đầu, buồn nôn, nôn, giảm
ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám
thịt lực…thậm
soù thoâng tin. Giaù chí
m có saùtbệnh nhân
vieân kieå lênphieá
m tra cơnuco khigiật,
keát chúng
tyû leä cao tôinhaá
thựct vôùhiện nghiên
i 12,1%, cứu:
gaáp gaà n 4“Xác
laàn sođịnh hàm
vôùi thaø nh
thuù
giãn đồng tử, suy sụp tuần hoàn, suy hô hấp,i.
c ñeå kòp thôø i phaù t hieä n sai soá vaø boå sung kòp thôø lượng
thò. Coù methanol
1,7% ngöôøtrong i khoângrượu
cho trắng lưubình
treû aên/buù thôngthöôøtrên
ng
do
địangöôøbàni thành
khaùc khuyeâphố nNam. Söï khaù c bieät Giúp
Định”. naøy coùcác
yù nghóa
nhà
TaïYp tế
Tạp chí chíCông
Y teá cộng,
Coâng coä
Sốn45
g, 3.2017, Soá 43
tháng 6/2018 15
17
 | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |

quảnmothers being kênh

lý có thêm able tothông
detecttin,
some severe
bằng signs
chứng vềof diarrhea andmẫu
- n là cỡ ARI tối
wasthiểu
low. Only 6.6%
cần lấy đểofnghiên
motherscứu:
recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of
vấnmothers
đề an toàn thực phẩm
recognized signsnói
of chung
dyspneavà(25.9
ngộ %
độc Độ and
in urban tin cậy
1.5%95%, Z = 1,96; εregion).
in mountainous = 0,05;Mothers’
rượuknowledge
có methanol
aboutnói riêng. of diarrhea and ARI in urban
prevention was tính
- p: ước bettertỷthan that of
lệ mẫu mothers
rượu trắngin có
rural and
methanol
mountain regions.
trong mẫu nghiên cứu theo các nghiên cứu
2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu
Keywords: Diarrhea, acute respiratory infections, knowledge,
trước chọnunder
p = 5-year-old
20%; Do child.
đó số lượng mẫu cần
2.1. Đối tượng và thời gian nghiên cứu lấy nghiên cứu = 245.
Thời gian nghiên cứu: từ tháng 05 - 10/2017 * Xác định độ cồn bằng cồn kế theo TCVN
Taùc giaû:
Đối tượng nghiên cứu: 8008:2009
1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi
* Tiêu chuẩn
Email:lựa chọn: Là các mẫu rượu trắng Giữ rượu ở 200C
thangtcyt@gmail.com trong 30 phút, rót rượu cẩn
bao2.gồm Cuï
cảcrượu
phoøng chưng cất và rượu
choáng HIV/AIDS – Boä Ytrắng
teá pha thận theo thành ống đong khô, sạch, tránh tạo
Email: longmoh@yahoo.com
chế lưu thông trên địa bàn thành phố Nam Định. quá nhiều bọt khí. Thả từ từ cồn kế vào ống
3. CNYTCC4 naêm hoïc 2015-2016, Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi
- 100 mẫu rượu
Email: trắng chưng cất được
vietanhmsg1@gmail.com, lấy từ đong sao cho rượu kế không chìm quá sâu so
dinhminhnb01@gmail.com
các 4.thương với mức đọc. Để rượu kế ổn định. Đọc độ rượu
Boähiệu
Y teá nổi tiếng Việt Nam còn nguyên
nhãn mác,Email:
được bày bán tại các siêu
dducthien@yahoo.com, thị, chợ, trên rượu kế, không để bọt khí bám vào rượu kế
trantuananh2000@yahoo.com

nhà hàng. Có độ cồn là 25 – 45%V. vì sẽ làm sai lệch kết quả [4].

- 145 mẫu rượu trắng được lấy tại các cơ sở sản Trường hợp rượu không ở nhiệt độ 200C thì
xuất, chưng cất thủ công. Có độ cồn 35 – 45%. đọc nhiệt độ của rượu và độ rượu cùng một lúc
rồi tra bảng hiệu chỉnh độ rượu ở 200C (Phụ lục
* Quy trình lấy mẫu: Mẫu được lấy và bảo quản
B.1 - trang 54).
theo1.TCVN
Ñaët vaán7043:
ñeà 2013 do ban kỹ thuật tiêu naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò
phuø
* Xác hôïđịnh
p vaøohàm
coânlượng
g taùc truyeà
MeOH n thoâ
theong TCVN
phoøng 9637-
choáng
chuẩn quốc gia TCVN/TC/F9 biên soạn, Tổng
Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn
cục
laø haiTiêu
beänhchuẩn đomaé
coù tyû leä lường chất
c vaø töû lượng
vong thẩm
cao nhaá định.
t ôû nhöõ ng 7: 2013
hieä n nay.(ISO 1388-7)
nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu - Sự oxy hóa MeOH trong mẫu rượu thử
-chaû
Lấy rượu trắng không màu, trắng trong, đặc trưng
y xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 2. Phöông phaùp nghieân cöùu
cho nguyên
5 tuoå liệu
i moãi naê m sử
maédụng, từng loạiñôïsản
c töø 0,8-2,2 t tieâphẩm,
u chaûykhông
, öôùc thành formaldehyd bằng KMnO4, môi trường
tính haø n g naê m coù 1100 tröôø n g hôï p töû vong
có mùi lạ. Dạng lỏng, không có cặn, không vẩn đục. [6], [5]. 2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu
H2SO4.
Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9
-laànMẫu
, tyû leäđược
töû vong
đóngdo NKHH
vào các chieáchai
m 1/3kín,
(30-35%)
chuyên so - Sau đón cho
Nghieâ formaldehyd
cöùu ñöôï c thöïc hieän tác
vaøo dụng với taï
naêm 2014 acid
i3
vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa tænh: Hoø a Bình, Haø Tónh vaø Kieâ n Giang,
chromotropic sản phẩm thu được có màu hồng tím.ñaï i dieä n cho
dùng, khô, sạch, không màu, không có mùi lạ,
hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.
ghi
baèngnhãn
caùchtheo TCVN
chuû ñoä ng phoø7043:
ng traùn2013.
h taùc nhaân gaây beänh - Đo độ hấp thụ dung dịch màu hồng tím thu
vaø xöû lí kòp thôøi khi bò beänh. Ñeå phoøng choáng beänh, được2.2.cùng
Ñoái töôï
vớindãy
g nghieâ n cöùuchuẩn đã chuẩn bị
MeOH
ngöôøPhương
2.2. i daân noùi chung
pháp vaø ngöôøi cứu
nghiên chaêm soùc treû noùi rieâng
phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû trong
Caùcùng điều
c baø meï coù kiện ở bước
con döôù i 5 tuoåsóng
i. 570 nm.
2.2.1. Thiết
lyù khi treû kếc nghiên
bò maé beänh ñeåcứu.
giaûm tyû leä maéc vaø töû vong. - Hàm lượng MeOH được tham chiếu trên đường
Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu: Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi
*“Kieá
Thiết
n thöù kếc cuû
nghiên
a caùc cứu môcoùtảcon
baø meï cắtdöôù
ngang,
i 5 tuoåtheo
i veà chuẩn
5 (X)
tuoåi, coù quy
tinh thaànđổi về maã
minh mgn, MeOH/1
töï nguyeän,lít
hôïpethanol
taùc traû
công
phoøngthức:
choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp lôø i phoû n g vaá n .
1000 (XM) được tính theo công thức [6]:
tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi
2 c cuûa caùc baø meï coù con döôùi
Z . p.( 1 − p)
muïc tieâu moâ taû kieán thöù Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaà n khoâng minh maãn
100
n=
5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån X
hoaëc khoâng coù maët taï= X
i hoä . F
gia . ñình trong thôøi gian
nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeänC, hôïp taùc trong quaù
M
ε
hoâ haáp ôû treû em taïi moät soá2 vuøng/mieàn Vieät Nam

14
18 Taïp chí Y teá
Tạp Coâng coä
tế Công ng, 3.2017,
cộng, Soá 436/2018
Số 45 tháng
 | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |

trình phoûđó:
ng vaán. 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng
Trong bảnkhi
sau số thu
liệuthaä
đểptìm ñöôïcrakieå
những
m tra,sai
laømsót
saïcvà sửahoaù
h, maõ chữa.
vaø
X: 2.3.
HàmThieá
lượng MeOH
t keá nghieâ n cöùđược
u: Moâ tham chiếu trên
taû caét ngang Cácp số
nhaä baènliệu
g phaàđược
n meàxử lý bằng3.1,
m Epidata phầnxöû mềm
lyù thoáSPSS
ng keâ
baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä
đường chuẩn trước khi đưa vào phân tích. Sử dụng tần số, tỷ
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu %, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.
F: Hệ số pha loãng mẫu rượu; C: Độ cồn của lệ phần trăm và bảng, biểu để tóm tắt biến số.
mẫu2.4.1.
rượu.Côõ maãu Quá2.7. Ñaïnghiên
trình o ñöùc cứu
nghieâđảm
n cöùbảo
u: Nghieâ n cöùcác
tuân thủ u ñöôï
quyc
tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa
Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå
tắc đạo đức trong nghiên cứu khoa học: an toàn,
phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân
2.2.2. Quản lý, xử lý và phân tích số liệu đúng
xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi: cöù u vaøđắn,
ñoái số
töôïliệu chính
ng nghieâ xác,
n cöù trung
u. Thoâ thực.
ng tin ñöôïc hoaøn
Quá trình nhập số liệu được nhập 2 lần riêng biệt toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc
p 1 P ñích nghieân cöùu.
bằng 2 người NkhácZnhau,
2
§ D·
x sau đó2 so sánh giữa 2 3. Kết quả nghiên cứu
¨1 ¸ pxH
© 2¹
3. Keát quaû
Bảng 3.1. Kết quả đo độ hấp thụ của dãy chuẩn MeOH
Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi  = 0,05), p = 0,37 [3],  = 0,14
tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø
choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình MeOH3.1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
Thểcoùtích
con
döôùi 5 tuoåi. Thể tích MeOH buù ñuùngNồng
khi bòđộ
tieâuMeOH
chaûy
Mẫu chuẩn tương ứng trong Độ hấp thụ (A)
tuyệt đối (ml) chuẩn (C%)
2.4.2. Caùch choïn maãu: dd (ml)
Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn
1 0,02 0,00010 0,010 0,182
Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:
2
Hoøa Bình-mieà 0,03– Mieàn Trung vaø0,00015
n Baéc, Haø Tónh Kieân 0,015 0,275
Giang- Mieàm Nam;
3 0,04 0,00020 0,020 0,375
Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao
4 0,05 0,00025 buù ñuùng0,025 0,468
khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö
goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù
(n=409)
khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;
5 0,06 0,00030 0,030 0,578
Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà
Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû
con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi
Xây dựng dãy chuẩn methanol: Bảng 3.2. Kết quả nghiên cứu tỷ lệ mẫu rượu
tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù
-phöông phaùp chuẩn
Dung dịch laø “coångốc
g lieàmethanol
n coång”. 1%: Dùng pipet trắng
ñeá cón nuù
n mieà MeOHi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.
hút 2.5.
chính xác 1ml methanol (tinh khiết 99,99%)
Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu
Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò
tieâu chaûy (n=409) Tỷ lệ
cho vào bình định mức 100ml, định mức bằng
Nhóm Số mẫu có
Boä coâ40%
ethanol : Phieáu có
ng cuï(không phoûmethanol)
ng vaán ñöôïđến
c xaâyvạch.
döïng vaø Tổng Thaø
mẫu nh Noâng Mieàn nuùi %Toångmẫu
chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi. rượu
Noäi dung thò MeOH
thoâ n
p
- Pha các chuẩn trung gian từ chuẩn gốc 1%: n % n % n % không n % đạt
Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân
0,01%, 0,015%, 0,02%, 0,025%, 0,03% (Được Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7
phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi. Rượu 0,006
Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1
định mức bằng ethanol 40% không có methanol). theâm
245 36 14,69
trắng
Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung
Lần lượt hút 2ml, 3ml, 4ml, 5ml, 6ml từ dung
caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình
dịchsai
cheá chuẩn gốc
soá, ñieà cho
u tra vieâvào bình
n ñöôï c taäđịnh
p huaán mức kyõ, 200ml.
coù kinh Nhận
thöôø ngxét:
khi bò Nghiên cứu
tieâu chaû y, của
gaànchúng tôi đã
10% ngöôø có 14,69%
i ñöôï c phoûng
nghieä m trong giao tieá p
Sau đó cho vào mỗi bình 3ml KMnO4,. Sau khi keá t thuù c phoû ng 1ml
vaán, số mẫu có MeOH. Kết quả này tương tươngaênvới
vaá n cho raè n g treû bò naë n g theâ m neá u tieá p tuï c cho /buù
ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám
acid
soù chromotropic,
t thoâ ng tin. Giaùm saù15ml t vieânacid
kieåmH2SO4
tra phieáđặc
u khithêm
keát nghiên
tyû leä caocứu
nhaácủat vôùiNguyễn
12,1%, gaá Việt
p gaàKhang
n 4 laàn (2013), ĐH
so vôùi thaø nh
nước
thuù c ñeåcất
kòpđến
thôøvạch
i phaùt lắc
hieänđều. Tiến
sai soá hành
vaø boå sung đokòpquang
thôøi. Cần
thò. CoùThơ là 13,33%,
1,7% ngöôøi khoânhưng
ng cho thấp
treû aênhơn nghiên
/buù bình cứu
thöôø ng
do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa
trên máy UV – VIS bước sóng 570nm. của Nhân Thanh Thúy (2010) là 41,66%.
TaïYp tế
Tạp chí chíCông
Y teá cộng,
Coâng coä
Sốn45
g, 3.2017, Soá 43
tháng 6/2018 15
19
 | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |

mothers
Bảng being
3.3. Kết able
quả to detect
nghiên cứusome severe
độ cồn củasigns of diarrhea
36 mẫu rượu and ARI was low. Only 6.6% of mothers
trắng
recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of
mothers recognized signs of dyspnea (25.9 % in urban and 1.5% in mountainous region). Mothers’
knowledge Độ cồn biểu Nhiệt độ đo Độ cồn ở Độ cồn ghi Độ cồn ở
Mẫu about prevention of diarrhea and ARI in urban was better than that of mothers in rural and
mountain regions. kiến độ cồn 20°C trên nhãn 15.56°C
MS - 01 Diarrhea,31,0
Keywords: acute respiratory24,0 29.4 under 5-year-old
infections, knowledge, 30.0 child. 27.624
MS - 02 39.5 26,0 37.1 40.0 35.324
MS - 03 21.5 26,0 19.1 40.0 17.324
Taùc giaû:
MS - 04 27.5 25,0 25.5 30.0 23.724
1. Vieän ñaøo taïo Y hoïc döï phoøng vaø Y teá coâng coäng, tröôøng Ñaïi hoïc Y Haø Noäi
MS - Email:
05 thangtcyt@gmail.com
27,0 25,0 25,0 45,0 23.224
2.
MS - Cuï
06c phoøng choáng31.5
HIV/AIDS – Boä Y teá
25,0 29.5 40.0 27.724
Email: longmoh@yahoo.com

3.MS - CNYTCC4
07 naêm 32,0
hoïc 2015-2016, Vieän26,0 29.6
ñaøo taïo Y hoïc döï phoø ng vaø Y teá coâng coän45.0
g, tröôøng Ñaïi hoïc Y27.824
Haø Noäi
Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com
MS - 08 28.5 25,0 26.5 30.0 24.724
4. Boä Y teá
MS - Email:
09 dducthien@yahoo.com,
30,0 24.5 28.2
trantuananh2000@yahoo.com 35.0 26.424
MS - 10 28,0 25.5 25.8 35.0 24.024
MS - 11 26.5 24.5 24.7 30.0 22.924
MS - 12 29,0 25,0 27,0 35,0 25.224
MS - 13 30.5 26,0 28.1 35.0 26.324
1. Ñaët vaán ñeà naêm 2014. Töø ñoù coù theå ñöa ra moät soá khuyeán nghò
MS - 14 29,0 24.5 phuø 27.2
hôïp vaøo coâng taùc30.0 25.424
truyeàn thoâng phoø ng choáng
Tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp ôû treû em caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn
MS - 15 31.5 24,0 29.9 30.0 28.124
laø hai beänh coù tyû leä maéc vaø töû vong cao nhaát ôû nhöõng hieän nay.
nöôùcMS ñang- phaù
16 t trieån. ÔÛ nöôù
33,0c ta, 80% töû vong26,0 do tieâu 30.6 30.0 28.824
chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 2. Phöông phaùp nghieân cöùu
5 tuoåMSi moã-i17 naêm maéc töø 24.5 25.5
0,8-2,2 ñôït tieâu chaû y, öôùc 22.3 40.0 20.524
tính haøng naêm coù 1100 tröôøng hôïp töû vong [6], [5]. 2.1. Ñòa ñieåm vaø thôøi gian nghieân cöùu
MS - 18
Veà NKHH, trung bình moã30.5
i naêm moät ñöùa treû24.5
maéc 4-9 28.7 30.0 26.924
laàn, tyû leä
MS - 19 töû vong do NKHH28.5 chieá m 1/3 (30-35%)
24,0 so Nghieâ
26.9 n cöùu ñöôïc thöï
30.0c hieän vaøo naêm 2014 taïi 3
25.124
vôùi töû vong chung [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa tænh: Hoøa Bình, Haø Tónh vaø Kieân Giang, ñaïi dieän cho
MS
hai beä - 20
nh naø y raát cao nhöng 27.5hoaøn toaøn coù theå26,0
haïn cheá 3 mieà25.1 30.0
n Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.23.324
baèng caùch chuû ñoäng phoøng traùnh taùc nhaân gaây beänh
vaø xöûMS - 21
lí kòp thôøi khi bò beä31,0
nh. Ñeå phoøng choá24.5
ng beänh, 29.2Ñoái töôïng nghieâ
2.2. 30.0 n cöùu 27.424
ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng
MS - 22 22,0 26,0 19.6 45.0 17.824
phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
lyù khiMStreû -bò23maéc beänh ñeå25,0
giaûm tyû leä maéc vaø24,0
töû vong. 23.4 30.0 21.624
Chính vì lyù do ñoù, chuùng toâi thöïc hieän nghieân cöùu: Tieâu chuaån löïa choïn: Laø caùc baø meï coù con döôùi
“KieáMSn thöù- c24 cuûa caùc baø 27,0
meï coù con döôùi 525.5 tuoåi veà 5 tuoå24.8 30.0
i, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän23.024
, hôïp taùc traû
phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp lôøi phoûng vaán.
MS - 25 33,0 25,0
tính ôû treû em taïi moät soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi
31,0 35,0 29.224
muïc MStieâu -moâ26taû kieán thöùc32,0
cuûa caùc baø meï coù26,0
con döôùi Tieâ
29.6 : Tinh thaàn khoân27.824
u chuaån loaïi tröø30.0 g minh maãn
5 tuoåi veà phoøng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian
MS
hoâ haá p ôû-treû
27 em taïi moä34,0
t soá vuøng/mieàn Vieä24,0 t Nam nghieâ32.4
n cöùu hoaëc khoâng35.0 30.624
töï nguyeän, hôïp taù c trong quaù

14
20 Taïp chí Y teá
Tạp Coâng coä
tế Công ng, 3.2017,
cộng, Soá 436/2018
Số 45 tháng
 | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |

trình phoû ng vaá n. cồn giữa các mẫu chênh lệch 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng
Nhận xét: Độ sau khi-thu
MS 19 thaäp25.124
ñöôïc kieåm tra, laøm saïch, maõ
0.316 hoaù vaø
0.3144
nhau tương
2.3. Thieátđối lớn (17,324
keá nghieâ - 35,324).
n cöùu: Moâ Xác định
taû caét ngang nhaäp baèng phaàn meàm Epidata 3.1, xöû lyù thoáng keâ
baèMS - 20
ng phaà n meàm23.324
Stata 11, thoá0.362
ng keâ moâ taû0.3880
vôùi tyû leä
độ cồn bằng cồn kế chưa đạt được kết quả bốn
2.4. Côõ maãu vaø caùch choïn maãu %, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh  . 2

số lẻ sau dấu phẩy như phương pháp đo bằng MS - 21 27.424 0.785 0.7156
máy2.4.1.
tỷ trọng.
Côõ maãKết
u quả này là do vạch chia cồn MS
2.7.- 22
Ñaïo ñöù17.824
c nghieân cöù0.303
u: Nghieân 0.4250
cöùu ñöôïc
kế, nhiệt kế chia 0,5 nên phải làm tròn số. Tuy tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa
Söû duïng coâng thöùc tính côõ maãu cho moät tyû leä ñeå MS - 23
phöông, laõnh ñaï21.624
o cô quan y teá 0.424 0.4902
treân ñòa baø n nghieân
nhiên
xaùc ñònhkếtsoáquả trênñình
hoä gia hoàn coùtoàn đảm
baø meï bảo döôù
coù con tínhi 5chính
tuoåi: cöùMS
u vaø-ñoá i töôï n g nghieâ n cöù u . Thoâ n g tin ñöôï c hoaøn
24 23.024 0.361 0.3920
xác của thực nghiệm. toaøn baûo maät vaø keát quaû chæ ñöôïc söû duïng cho muïc
p 1 P ñích
MSnghieâ
- 25n cöùu29.224
. 0.503 0.4303
Bảng 3.4. KếtNquảZnghiên 2
§ D·
x cứu hàm 2
 lượng
¨1 ¸ pxH MS - 26t quaû 27.824 0.826 0.7422
MeOH của 36 mẫu rượu trắng © 2¹
3. Keá
Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi  = 0,05), p = 0,37 [3],  = 0,14 MS - 27 30.624 0.853 0.6963
tính ñöôïc N = 334. Döï phoøng khoaûng 20% ñoái töôïng töø
choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãNhiệt
u laø 409độ
hoä gia ñình coù con MS 3.1.- 28
Kieán thöù c cuûa baø meï0.397
21.024 veà caùch cho treû aên/
0.4721
döôùi 5 tuoåi. Độ cồn Độ cồn ở buù ñuùng khi bò tieâu chaûy
Mẫu đo độ MS - 29 24.824 0.401 0.4038
biểu kiến 20°C
2.4.2. Caùch choïn maãu: cồn
Choïn maãu nhieàu giai ñoaïn MS - 30 27.324 0.399 0.3651
MS - 01 27.624 0.732 0.6625 MS - 31 30.624 0.777 0.6343
Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:
MS - 02 n 35.324
Hoøa Bình-mieà Baéc, Haø Tónh 0.339 0.2399
– Mieàn Trung vaø Kieân MS - 32 25.724 0.413 0.4014
Giang- Mieàm Nam;
MS - 03 17.324 0.58 0.8370 MS - 33 25.924 0.454 0.4378
Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
Giai
MS ñoaïn 2:23.724
- 04 moãi tænh choï0.458
n ngaãu nhieân0.4826
3 xaõ bao
MS - buù34ñuùng28.224
khi bò tieâu chaû0.675
y phaân theo 0.5979
ñòa dö
goàm xaõ noâng thoân, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù
(n=409)
MS
khaê - 05n nuùi/haû
n (mieà 23.224
i ñaûo): toång0.946
9 xaõ; 1.0183 MS - 35 17.424 0.351 0.5036
Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà
MS - 06
Giai ñoaïn 3:27.724
moãi xaõ choï0.823
n 46 hoä gia0.7421
ñình coù caùMS - 36treû aên26.824
ch cho /buù khi bò tieâ0.473
u chaûy, tyû leä0.4408
baø meï ôû
con
MSdöôù
- i075 tuoåi27.824
, choïn ngaãu nhieâ
0.965 n hoä gia0.8671
ñình ñaàu mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi
tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo bò tieâu chaû
Nhận xét:y Dựa
chieámvàotyû leä
kếtcao nhaáphân
quả t vôùi tích
83,9%, sau3.4
bảng ñoù
MS - phaù
phöông 08 p laø 24.724
“coång lieàn coå0.645
ng”. 0.6522 ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.
hàm lượng MeOH trong 36 mẫu dao động từ
MS Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò
2.5.- Phöông
09 26.424
phaùp, kyõ thuaä0.595 0.5629
t thu thaäp soá lieäu 0,2399 - 1,0183(‰). Đã có 2 mẫu MS - 05
tieâu chaûy (n=409)
MS - 10 24.024 0.357 0.3715 (hàm lượng MeOH 1,0183 (‰)) và MS - 17
Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø Thaønh Noâng Mieàn nuùi Toång
chænh (hàm Noäi lượng MeOH
thò 1,0025
thoân (‰)) vượt giới
MSsöû-a11
sau khi22.924
coù thöû nghieäm0.351
taïi Thaïch Thaá
t, Haø Noäi.
0.3828 dung p
hạn cho phépn TCVN % n 9637
% n- 7% : 2013n % ISO
MS - 12 phaù25.224
Phöông 0.395
p thu thaäp soá lieäu: Ñieàu0.3915
tra vieân
1388 - 7c khuyeâ
Ngöôøi khaù (hàm n 1lượng
0,7 MeOH
6 4,3 0 1,0000 6(‰))
1,7
phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
MS - 13 26.324 0.311 0.2954 Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006
theâm
Sai-soá : Sai soá do ngöôø i cung 4. Bàn luận
MS 14vaø khoá25.424
ng cheá sai soá0.612 0.6018
caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình
MS Theo TCVN 8008:2009, độ cồn được xác định
cheá sai- soá
15, ñieàu28.124
tra vieân ñöôïc0.767 0.6818
taäp huaán kyõ , coù kinh thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng
nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, bằng
vaán cho phương
raèng treûpháp
bò naëncồn
g theâkế. Kết
m neá quả
u tieá p tuïcủa
c chochúngaên/buù
ñieàMS
u tra- 16 28.824
vieân kieå m tra laïi phieá0.797
u ngay ñeå0.6913
khoâng boû bìnhchưa
tôi thöôøn g, trong
thu đượcñoù 4 ,sốngöôø
saui daâ
dấun ôûphẩy
noângnhưthoânnghiên
chieám
soùMS
t thoân g
- 17tin. Giaù m
20.524saù t vieâ n kieå
0.823m tra phieá u khi keát
1.0025 tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh
thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi. cứu
thò. Coù của
1,7%tácngöôø
giải khoâ
Nguyễn ng choViệt
treû aênKhang
/buù bình(2013),
thöôøng
MS - 18 26.924 0.592 0.5497 phương pháp máy đo tỷ trọng [3] [5]. Tuy nhiên
do ngöôø i khaù c khuyeâ n . Söï khaù c bieä t naø y coù yù nghóa

TaïYp tế
Tạp chí chíCông
Y teá cộng,
Coâng coä
Sốn45
g, 3.2017, Soá 43
tháng 6/2018 15
21
 | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |

sai mothers being đo

số của phép ablekhông
to detect
ảnh some severe
hưởng signs
đến kếtof diarrhea andkiểm
đớn, mất ARI soát,
was low.
tổn Only 6.6% suất
thất năng of mothers
lao động
recognized wrinkled skin signs (14.4 % in urban and 2.1% in rural region, respectively); 11 % of
quảmothers
thực nghiệm. Mặtsigns
recognized khácof phương pháp %
dyspnea (25.9 cồn có thể
in urban andbị1.5%
di chứng vĩnh viễn,region).
in mountainous chi phíMothers’
chữa bệnh
kế có ưu điểmabout
knowledge nhanh, đơn giản,
prevention dễ thựcand
of diarrhea hiện. tốn kém…
ARI in urban gâythan
was better lo lắng cho
that of gia đình
mothers và bạn
in rural and bè,
mountain regions.
Với 36 mẫu rượu trắng xác định độ cồn thì có do đó:
đếnKeywords:
10 mẫu cóDiarrhea,
sự chênhacutelệch respiratory
lớn so với infections,
độ cồn knowledge,
- Ủy banunder nhân5-year-old
dân tỉnh child.
Nam Định cần tăng
ghi trên nhãn (MS-03, MS-05, MS-06, MS-07, cường công tác quản lý an toàn thực phẩm đối
MS-17, MS-21, MS-22, MS-23, MS-2, MS- với sản phẩm rượu, tăng cường các biện pháp
35).TaùCó
c giaû :
những mẫu chênh lệch hơn 11 độ như đảm bảo an toàn thực phẩm, phòng chống ngộ
mẫu1.MS-03, VieänMS-05,
ñaøo taïo YMS-07,
hoïc döï phoøMS
ng vaø– Y17,
teá coâ ng coäng, tröôøđộc
MS-22, ng Ñaïthực
i hoïc Yphẩm
Haø Noäido rượu. Thường xuyên kiểm
Email: thangtcyt@gmail.com
MS-35. Nguyên nhân độ cồn chênh lệch lớn có tra, kiểm soát các cơ sở sản xuất và kinh doanh
2. Cuïc phoøng choáng HIV/AIDS – Boä Y teá
thể được Email: lý giải: (i) do khoảng thời gian lấy rượu trên địa bàn thành phố.
longmoh@yahoo.com
mẫu,
3. phương phápnaêbảo
CNYTCC4 m hoïquản, thực Vieä
c 2015-2016, nghiệm
n ñaøo taïcồn
o Y hoïc -döïTuyên truyền
phoøng vaø Y teá coâphát thông
ng coän g, tröôønđiệp
g Ñaïiphòng ngừa
hoïc Y Haø Noäi ngộ
Email: vietanhmsg1@gmail.com, dinhminhnb01@gmail.com
đã bay hơi một phần, (ii) để kích thích thị yếu độc rượu, bảo đảm sức khỏe cộng đồng trên
sử dụng
4. nhưng
Boä Y teá trên thực tế những mẫu này
Đài phát thanh truyền hình.
Email: dducthien@yahoo.com, trantuananh2000@yahoo.com
chưa đạt được độ cồn ghi trên nhãn.
Hàm lượng MeOH xác định theo TCVN 9637 5. Kết luận
- 7: 2013 ISO 1388 - 7 bằng phương pháp đo Từ kết quả thực nghiệm nghiên cứu đã đạt được
quang, nghiên cứu của chúng tôi đã có 36/245 mục tiêu đề ra. Đã tiến hành phân tích trên 245
mẫu (chiếm 14,69%) có MeOH. Nguyên nhân mẫu rượu trắng được lựa chọn ngẫu nhiên. Kết
dẫn1.đến Ñaëthực
t vaántrạng
ñeà rượu trắng có MeOH là do: naê
quả m cho
2014. Töø ñoù
thấy có coù theå ñöa
36/245 mẫura moä
rượut soáchứa
khuyeá n nghò
MeOH
phuø hôïp vaøo coâng taùc truyeàn thoâng phoøng choáng
(i) Dùng
Tieâu chaûnguyên liệumcó
y vaø nhieã lẫnn bã
khuaå hoâ dạng
haáp caácenlulose,
p ôû treû em
chiếm (14,69%). Hàm lượng MeOH chênh lệch
caùc beänh nhieãm khuaån cho treû em trong giai ñoaïn
có khibeädùng
laø hai nh coùmậttyû leämía
maéckhông sạchcao
vaø töû vong bã.nhaá
Trong quá
t ôû nhöõ ng lớnngiữa
hieä nay. các mẫu 0,2399 - 1,0183(‰). Có 7/36
nöôùc ñang phaùt trieån. ÔÛ nöôùc ta, 80% töû vong do tieâu mẫu hàm lượng MeOH tương đối cao. Đã có
trình lên men chưng cất, bã sẽ phân hủy cho
chaûy xaûy ra ôû treû em döôùi 2 tuoåi, bình quaân 1 treû döôùi 2. Phöông phaùp nghieân cöùu
ra methanol,
5 tuoå i moãi naêm (ii)maénhiều cơ sở sản
c töø 0,8-2,2 ñôït xuất, pha
tieâu chaû y, chế
öôùc 2 mẫu MS - 05 (hàm lượng MeOH 1,0183) và
tính haø n g naê m coù 1100 tröôø n g
chạy theo lợi nhuận pha rượu từ loại cồn kémhôï p töû vong [6], [5]. MS2.1.- 17Ñòa ñieåm
(hàm vaø thôøMeOH
lượng i gian nghieâ
1,0025)n cöùvượt
u giới
Veà NKHH, trung bình moãi naêm moät ñöùa treû maéc 4-9
chất lượng dẫn đến hàm lượng methanol trong hạn cho phép TCVN 9637 - 7: 2013 ISO 1388
laàn, tyû leä töû vong do NKHH chieám 1/3 (30-35%) so Nghieân cöùu ñöôïc thöïc hieän vaøo naêm 2014 taïi 3
rượu
vôùi töû sẽ
vongrấtchung
cao. [1], [4]. Tyû leä maéc vaø töû vong cuûa - 7 (hàm
tænh: lượngHaøMeOH
Hoøa Bình, Tónh vaø1,000).
Kieân Giang, ñaïi dieän cho
hai beänh naøy raát cao nhöng hoaøn toaøn coù theå haïn cheá 3 mieàn Baéc, Trung, Nam cuûa Vieät Nam.
Khi
baèng vào cơ thể
caùch chuû ñoängmethanol
phoøng traùnh được chuyển
taùc nhaâ hóa
n gaây beä nh
Do điều kiện cơ sở vật chất còn thiếu nên
thành
vaø xöû líformaldehytde
kòp thôøi khi bò beä(độc
nh. gấp 33 nlần
Ñeå phoø methanol)
g choá ng beänh, nghiên cứui töôï
2.2. Ñoá chỉngmới phân
nghieâ n cöùtích
u được hai chỉ số
ngöôøi daân noùi chung vaø ngöôøi chaêm soùc treû noùi rieâng là độ cồn và hàm lượng MeOH chưa đủ đánh
gây ra các triệu chứng nhức đầu, chóng mặt,
phaûi coù kieán thöùc ñaày ñuû veà phoøng beänh vaø caùch xöû Caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
buồn nôn,
lyù khi treû bò nôn….
maéc beänFormaldehytde
h ñeå giaûm tyû leä maé nhanh
c vaø töûchóng
vong. giá một cách toàn diện về rượu trắng lưu thông
được chuyển hóa thành acid formic (độc cöù
Chính vì lyù do ñoù , chuù n g toâ i thöï c hieä n nghieâ n u:
gấp trênTieâ
địau bàn
chuaåthành
n löïa choï Laø caùĐịnh.
phốn:Nam c baø meï
Cầncoùđánh
con döôù
giái
“Kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi veà 5 tuoåi, coù tinh thaàn minh maãn, töï nguyeän, hôïp taùc traû
6phoølần methanol) ảnh hưởng đến thị giác, toan được nhiều chỉ số hơn ở các nghiên cứu sau.
ng choáng tieâu chaûy vaø nhieãm khuaån hoâ haáp caáp lôøi phoûng vaán.
chuyển
tính ôû treûhóa…
em taïi[3,
moä4].
t soá vuøng/mieàn Vieät Nam”, vôùi
muïc tieâu moâ taû kieán thöùc cuûa caùc baø meï coù con döôùi Tieâu chuaån loaïi tröø: Tinh thaàn khoâng minh maãn
Tóm
5 tuoåilại
veàngộ
phoøđộc rượu
ng choá ng do
tieâumethanol gây m
chaûy vaø nhieã hậu quản
khuaå hoaëc khoâng coù maët taïi hoä gia ñình trong thôøi gian
hoâ haáp ôûtrọng
nghiêm treû em
chotaïibản
moäthân
t soá vuø ng/mieà
người sửn dụng:
Vieät Nam
đau nghieân cöùu hoaëc khoâng töï nguyeän, hôïp taùc trong quaù

14
22 Taïp chí Y teá
Tạp Coâng coä
tế Công ng, 3.2017,
cộng, Soá 436/2018
Số 45 tháng
 | TOÅNG QUAN & NGHIEÂN CÖÙU |

trìnhliệu
phoûntham
g vaán. khảo 2.6. Xöû lyù vaø phaân tích soá lieäu: Soá lieäu ñònh löôïng
Tài 5. Nhân
sau khi thuThanh
thaäp ñöôïThúy (2010),
c kieåm tra, laøm“Ứng
saïch, dụng
maõ hoaùquy
vaø
Tiếng
2.3.Việt
Thieát keá nghieân cöùu: Moâ taû caét ngang trình
nhaä p công
baèng nghệ
phaàn cải tiến
meàm sản xuất
Epidata 3.1,rượu đếthoá
xöû lyù lênngmen
keâ
baèng phaàn meàm Stata 11, thoáng keâ moâ taû vôùi tyû leä
ở một số nông hộ ”, luận văn thạc sĩ khoa học
1. Nguyễn
2.4. Côõ maãKim Đông,
u vaø caù ch choïPhan
n maãu Văn Thơm và %, thoáng keâ suy luaän vôùi kieåm ñònh 2.
Công nghệ Sinh học, Viện nghiên cứu và phát
Lý Nguyễn Bình, “Nghiên cứu quá trình sản
2.4.1. Côõ maãu triển2.7.
Công
Ñaïonghệ
ñöùcSinh học,
nghieâ trường
n cöù ĐHn Cần
u: Nghieâ cöùu Thơ.
ñöôïc
xuất rượu đế qui mô hộ trên địa bàn tỉnh Vĩnh
tieán haønh döôùi söï chaáp thuaän cuûa chính quyeàn ñòa
Long”, Tạp
Söû duï chí
ng coâ ngkhoa họccôõ
thöùc tính 2012:
maãu 24a 153t tyû
cho moä -166.
leä ñeå
6. TCVN 9637 - 7 : 2013 (ISO 1388 - 7), “ Xác
phöông, laõnh ñaïo cô quan y teá treân ñòa baøn nghieân
xaùc ñònh soá hoä gia ñình coù baø meï coù con döôùi 5 tuoåi: định
cöù u vaøhàm lượng
ñoái töôï methanol
ng nghieâ trong
n cöùu. Thoâ ethanol
ng tin ” n-
ñöôïc hoaø
2. TS - BS Đỗ Quốc Huy (2017), “Hướng dẫn toaø n baû o maä t vaø keá t quaû chæ ñöôï c söû duï n g cho muï c
Phương pháp đo quang.
chẩn đoán và điều trị cấp pcứu
1 ngộ
P độc rượu có ñích nghieân cöùu.
N Z §2 D · x 2

chứa Methanol”, Tạp¨1 chí
¸ YpxKhoa,
H trường ĐH Tiếng Anh
© 2¹
3. Keá t quaû
Y Khoa Phạm Ngọc Thạch, TP Hồ Chí Minh.
Vôùi Z = 1,96 (öùng vôùi  = 0,05), p = 0,37 [3],  = 0,14 7. Peinado R.A, J.C. Mauricio and M. Juan
3. Nguyễn
tính ñöôïc Việt Khang
N = 334. Döï phoø(2013),
ng khoaûng“ 20%
Xácñoáđịnh
i töôïnhàm
g töø
(2006), “Aromatic
choái traû lôøi, cuoái cuøng côõ maãu laø 409 hoä gia ñình coù con 3.1. Kieá n thöùc cuûseries
a baø meïinveàsherry wines
caùch cho treû with
aên/
lượng
döôùimột
5 tuoåsố
i. tạp chất độc hại trong rượu chưng buù ñuù n g khi bò tieâ u chaû y
gluconic acid subjected to different biological
cất ”, khóa luận tốt nghiệp chuyên ngành hóa ”, Food Chem, 945: 232 - 239
2.4.2. Caùch choïn maãu:
dược,
Choï ĐH
n maã Cầnu Thơ.
u nhieà giai ñoaïn 8. Sivilotti LA, Winchester JF. (2013),
4. Phạm Thị Thùy Phương (2016), “ Nghiên “Methanol and ethylene glycol poisoning”,
Giai ñoaïn 1: moãi mieàn choïn ngaãu nhieân 1 tænh:
cứu chế tạo xúc
Hoøa Bình-mieà n Baétác
c, Haøtrên
Tónhcơ– sở
MieàMolybden (VI)n
n Trung vaø Kieâ UpToDate, Inc. Release: 21.8 - C21.154.
Giang- Mieàphản
oxide cho m Nam; ứng oxi hóa chọn lọc methanol
thành formaldehyde”, luận án tiến sĩ, ĐH Sư Hình 1. Kieán thöùc cuûa baø meï veà caùch cho treû aên/
Giai ñoaïn 2: moãi tænh choïn ngaãu nhieân 3 xaõ bao
buù ñuùng khi bò tieâu chaûy phaân theo ñòa dö
goàm xaõHồ
Phạm noânChí
g thoâMinh.
n, thaønh thò (thò traán/phöôøng) vaø khoù
(n=409)
khaên (mieàn nuùi/haûi ñaûo): toång 9 xaõ;
Nhaän xeùt: Gaàn 80% baø meï coù kieán thöùc ñuùng veà
Giai ñoaïn 3: moãi xaõ choïn 46 hoä gia ñình coù caùch cho treû aên/buù khi bò tieâu chaûy, tyû leä baø meï ôû
con döôùi 5 tuoåi, choïn ngaãu nhieân hoä gia ñình ñaàu mieàn nuùi coù kieán thöùc ñuùng veà caùch cho treû buù/aên khi
tieâu, sau ñoù löïa choïn caùc hoä gia ñình tieáp theo, theo bò tieâu chaûy chieám tyû leä cao nhaát vôùi 83,9%, sau ñoù
phöông phaùp laø “coång lieàn coång”. ñeán mieàn nuùi vaø thaáp nhaát laø ôû noâng thoân vôùi 74,3%.
Baûng 1. Lyù do khoâng cho treû aên buù bình thöôøng khi bò
2.5. Phöông phaùp, kyõ thuaät thu thaäp soá lieäu
tieâu chaûy (n=409)
Boä coâng cuï: Phieáu phoûng vaán ñöôïc xaây döïng vaø Thaønh Noâng Mieàn nuùi Toång
chænh söûa sau khi coù thöû nghieäm taïi Thaïch Thaát, Haø Noäi. Noäi dung thò thoân
p
n % n % n % n %
Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu: Ñieàu tra vieân Ngöôøi khaùc khuyeân 1 0,7 6 4,3 0 0 6 1,7
phoûng vaán tröïc tieáp caùc baø meï coù con döôùi 5 tuoåi.
Sôï treû beänh naëng 5 3,6 17 12,1 11 8,5 33 8,1 0,006
theâm
Sai soá vaø khoáng cheá sai soá: Sai soá do ngöôøi cung
caáp thoâng tin boû soùt hoaëc coá tình sai thöïc teá, ñeå haïn Nhaän xeùt: Veà lyù do khoâng cho treû aên buù bình
cheá sai soá, ñieàu tra vieân ñöôïc taäp huaán kyõ, coù kinh thöôøng khi bò tieâu chaûy, gaàn 10% ngöôøi ñöôïc phoûng
nghieäm trong giao tieáp. Sau khi keát thuùc phoûng vaán, vaán cho raèng treû bò naëng theâm neáu tieáp tuïc cho aên/buù
ñieàu tra vieân kieåm tra laïi phieáu ngay ñeå khoâng boû bình thöôøng, trong ñoù, ngöôøi daân ôû noâng thoân chieám
soùt thoâng tin. Giaùm saùt vieân kieåm tra phieáu khi keát tyû leä cao nhaát vôùi 12,1%, gaáp gaàn 4 laàn so vôùi thaønh
thuùc ñeå kòp thôøi phaùt hieän sai soá vaø boå sung kòp thôøi. thò. Coù 1,7% ngöôøi khoâng cho treû aên/buù bình thöôøng
do ngöôøi khaùc khuyeân. Söï khaùc bieät naøy coù yù nghóa

TaïYp tế
Tạp chí chíCông
Y teá cộng,
Coâng coä
Sốn45
g, 3.2017, Soá 43
tháng 6/2018 15
23