Professional Documents
Culture Documents
ZADANIE 1. (4 pkt.)
Każdemu podanemu w tabeli pojęciu przyporządkuj definicję. Wybierz ją spośród definicji oznaczonych literami A–D.
W każdym wierszu tabeli zaznacz jedną właściwą literę.
1. republika A B C D E
2. imperializm A B C D E
3. romanizacja A B C D E
4. imperium A B C D E
A. forma ustroju państwowego, w której najwyższe organy władzy są powoływane przez obywateli w wyborach
B. polityka państwa zmierzająca do podporządkowywania sobie coraz to nowych obszarów i ich mieszkańców
C. zjawisko polegające na przejmowaniu przez inne ludy rzymskich wzorców kulturowych
D. forma ustroju, w której władzę sprawuje wyodrębniona grupa arystokracji
E. terytorialny zakres władzy Rzymian, obejmujący Rzym i podporządkowane mu terytoria
ZADANIE 2. (4 pkt.)
Do podanych opisów urzędów rzymskich dopisz ich nazwy.
Nazwa urzędu:
Nazwa urzędu:
3. Wybierani byli raz na pięć lat w celu sporządzenia cenzusu i dbania o zachowanie zasad moralności przez obywateli.
Nazwa urzędu:
4. Dzierżył on nieograniczoną, najwyższą władzę cywilną i wojskową, łącznie z prawem karania obywateli śmiercią.
Nazwa urzędu:
ZADANIE 3. (4 pkt.)
Scharakteryzuj społeczeństwo rzymskie w okresie republiki.
ZADANIE 4. (2 pkt.)
Spośród poniższych wydarzeń wskaż chronologicznie pierwsze i ostatnie. W tabeli zaznacz litery, którymi oznaczono wy-
darzenia.
A. II wojna punicka
B. podbój Galii przez Cezara
C. powstanie republiki w Rzymie
D. przyznanie chrześcijanom prawa kultu
E. reformy Dioklecjana
ZADANIE 5. (2 pkt.)
Wyjaśnij, na czym polegał tzw. pokój rzymski. Pamiętaj, aby osadzić wyjaśniany termin we właściwym miejscu i czasie.
ZADANIE 6. (3 pkt.)
Każdemu podanemu w tabeli twórcy kultury rzymskiej przyporządkuj odpowiadający mu opis. Wybierz go spośród opisów
oznaczonych literami A–D. W każdym wierszu tabeli zaznacz właściwą literę.
1. Cyceron A B C D
2. Seneka A B C D
3. Wergiliusz A B C D
ZADANIE 7. (2 pkt.)
Dobierz do zamieszczonych niżej ilustracji właściwe podpisy, a następnie przy każdym z nich napisz, jakie funkcje spełniał
ten budynek.
A B
Karel Gallas/Shutterstock.com
travellight/Shutterstock.com
A. Nazwa:
Funkcja budynku:
B. Nazwa:
Funkcja budynku:
ZADANIE 8. (1 pkt.)
Wskaż opis, który jest definicją prowincji rzymskich.
A. Po podbiciu przez Rzym obszar tracący niezależność, mieszkańcy byli zobowiązani do udzielania pomocy wojskowej
na każde żądanie republiki. Zachowywali jednak pewną autonomię w sprawach wewnętrznych.
B. Po podbiciu przez Rzym obszar, na którym zakładano osady o charakterze wojskowym, w których osiedlano obywateli
rzymskich, by dbali o militarne i polityczne interesy państwa. Osadnikom przydzielano działki ziemi, zachowywali oni
także obywatelstwo rzymskie.
C. Po podbiciu przez Rzym obszar oddany pod zarząd jednemu z urzędników, który miał nieograniczoną władzę
nad zamieszkałymi tam ludźmi. Byli oni zobowiązani płacić Rzymowi daniny, czego dopilnować miał namiestnik.
ZADANIE 9. (4 pkt.)
Na podstawie mapy wykonaj polecenia.
Adrian Bergiel
A. Rozstrzygnij, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest
fałszywe.
B. Uzasadnij tezę, że mapa przedstawia granice Imperium Rzymskiego na początku panowania Oktawiana Augusta.
Tekst 1.
[…] nie ustępowała hańbiąca pogłoska i nadal wierzono, że pożar był nakazany. Aby ją więc usunąć, podstawił Neron
winowajców i dotknął najbardziej wyszukanymi kaźniami tych, których nienawidzono […], a których gmin chrześcijanami
nazywał. Schwytano więc naprzód tych, którzy tę wiarę publicznie wyznawali, potem na podstawie ich zeznań ogromne
mnóstwo innych, i udowodniono im nie tyle zbrodnię podpalenia, ile nienawiść ku rodzajowi ludzkiemu. A śmierci ich
przydano to urągowisko, że okryci skórami dzikich zwierząt ginęli rozszarpywani przez psy albo przybici do krzyżów […].
Stąd, chociaż ci ludzie byli winni i zasługiwali na najsurowsze kary, budziła się ku nim litość […].
Tacyt, Roczniki, XV 44, [w:] Dzieła, przeł. S. Hammer, Warszawa 2004, s. 357.
Tekst 2.
[Jako namiestnik] […] odnośnie do tych, którzy byli denuncjowani do mnie jako chrześcijanie, trzymałem się takiego
sposobu postępowania. Zapytałem się ich samych, czy są chrześcijanami. Tych, którzy przyznali się, zapytałem się
po raz drugi i trzeci, grożąc im męką; tych, którzy upierali się, rozkazałem odprowadzić na stracenie. Albowiem nie miałem
wątpliwości co do tego, że jakakolwiek by była religia, do której się przyznali, ich nieugięty upór powinien być karany.
[…] Z tych oskarżonych postanowiłem zwolnić tych, którzy twierdzili, że nie są i nigdy nie byli chrześcijanami, skoro
za moim przykładem wzywali bogów i modlili się […] do Twojego posągu.
E. Wipszycka, Wprowadzenie do ćwiczeń z historii starożytnej Grecji i Rzymu, Białystok 1978 (tłum. B. Bravo).
Rozstrzygnij, czy stosunek autorów obu tekstów do skazywania chrześcijan na śmierć jest taki sam, czy nie. Sformułuj tezę
i uzasadnij ją, odnosząc się do obu tekstów.
ZADANIE 1. (4 pkt.)
Każdemu podanemu w tabeli pojęciu przyporządkuj właściwą mu definicję. Wybierz ją spośród oznaczonych literami A–D.
W każdym wierszu tabeli zaznacz jedną właściwą literę.
1. republika A B C D E
2. imperializm A B C D E
3. secesja A B C D E
4. imperium A B C D E
ZADANIE 2. (4 pkt.)
Do podanych opisów urzędów rzymskich dopisz ich nazwy.
1. W razie potrzeby mogli zastępować konsulów, ale przede wszystkim odpowiadali za wymiar sprawiedliwości.
Nazwa urzędu:
2. Ich zadaniem było dbanie o finanse państwa. Był to urząd, od którego rozpoczynano karierę polityczną prowadzącą
do obejmowania kolejnych urzędów.
Nazwa urzędu:
Nazwa urzędu:
4. Dzierżył on nieograniczoną, najwyższą władzę cywilną i wojskową, łącznie z prawem karania obywateli śmiercią.
Nazwa urzędu:
ZADANIE 3. (4 pkt.)
Scharakteryzuj społeczeństwo rzymskie w okresie republiki.
ZADANIE 4. (2 pkt.)
Spośród poniższych wydarzeń wskaż chronologicznie pierwsze i ostatnie. W tabeli zaznacz litery, którymi oznaczono wy-
darzenia.
ZADANIE 5. (2 pkt.)
Wyjaśnij, na czym polegał proces romanizacji. Pamiętaj, aby osadzić wyjaśniany proces we właściwym miejscu i czasie.
ZADANIE 6. (3 pkt.)
Każdemu podanemu w tabeli twórcy kultury rzymskiej przyporządkuj odpowiadający mu opis. Wybierz go spośród opisów
oznaczonych literami A–D. W każdym wierszu tabeli zaznacz właściwą literę.
1. Tacyt A B C D
2. Cyceron A B C D
3. Owidiusz A B C D
ZADANIE 7. (2 pkt.)
Dobierz do zamieszczonych niżej ilustracji właściwe podpisy, a następnie przy każdym z nich napisz, jakie funkcje spełniał
ten budynek.
A B
Karel Gallas/Shutterstock.com
AlexAnton/Shutterstock.com
A. Nazwa:
Funkcja budynku:
B. Nazwa:
Funkcja budynku:
ZADANIE 8. (1 pkt.)
Wskaż opis, który jest definicją kolonii rzymskich.
A. Po podbiciu przez Rzym obszar tracący niezależność; jego mieszkańcy byli zobowiązani do udzielania pomocy
wojskowej na każde żądanie republiki. Zachowywali jednak pewną autonomię w sprawach wewnętrznych.
B. Po podbiciu przez Rzym obszar, na którym zakładano osady o charakterze wojskowym, w których osiedlano obywateli
rzymskich, by dbali o militarne i polityczne interesy państwa. Osadnikom przydzielano działki ziemi, zachowywali oni
także obywatelstwo rzymskie.
C. Po podbiciu przez Rzym obszar oddany pod zarząd jednemu z urzędników, który miał nieograniczoną władzę nad
zamieszkałymi tam ludźmi. Byli oni zobowiązani płacić Rzymowi daniny, czego dopilnować miał namiestnik.
ZADANIE 9. (4 pkt.)
Na podstawie mapy wykonaj polecenia.
Adrian Bergiel
A. Rozstrzygnij, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest
fałszywe.
B. Uzasadnij tezę, że mapa przedstawia granice Imperium Rzymskiego pod koniec panowania cesarza Trajana.
Tekst 1.
[…] nie ustępowała hańbiąca pogłoska i nadal wierzono, że pożar był nakazany. Aby ją więc usunąć, podstawił Neron
winowajców i dotknął najbardziej wyszukanymi kaźniami tych, których nienawidzono […], a których gmin chrześcijanami
nazywał. Schwytano więc naprzód tych, którzy tę wiarę publicznie wyznawali, potem na podstawie ich zeznań ogromne
mnóstwo innych, i udowodniono im nie tyle zbrodnię podpalenia, ile nienawiść ku rodzajowi ludzkiemu. A śmierci ich
przydano to urągowisko, że okryci skórami dzikich zwierząt ginęli rozszarpywani przez psy albo przybici do krzyżów […].
Stąd, chociaż ci ludzie byli winni i zasługiwali na najsurowsze kary, budziła się ku nim litość […].
Tacyt, Roczniki, XV 44, [w:] Dzieła, przeł. S. Hammer, Warszawa 2004, s. 357.
Tekst 2.
[Jako namiestnik] […] odnośnie do tych, którzy byli denuncjowani do mnie jako chrześcijanie, trzymałem się takiego
sposobu postępowania. Zapytałem się ich samych, czy są chrześcijanami. Tych, którzy przyznali się, zapytałem się
po raz drugi i trzeci, grożąc im męką; tych, którzy upierali się, rozkazałem odprowadzić na stracenie. Albowiem nie miałem
wątpliwości co do tego, że jakakolwiek by była religia, do której się przyznali, ich nieugięty upór powinien być karany.
[…] Z tych oskarżonych postanowiłem zwolnić tych, którzy twierdzili, że nie są i nigdy nie byli chrześcijanami, skoro
za moim przykładem wzywali bogów i modlili się […] do Twojego posągu.
E. Wipszycka, Wprowadzenie do ćwiczeń z historii starożytnej Grecji i Rzymu, Białystok 1978 (tłum. B. Bravo).
Rozstrzygnij, czy stosunek autorów obu tekstów do skazywania chrześcijan na śmierć jest taki sam, czy nie. Sformułuj tezę
i uzasadnij ją, odnosząc się do obu tekstów.
SCHEMAT PUNKTOWANIA
Sprawdzian z działu III. Grupa A
Numer
Odpowiedź Zasady przyznawania punktów Punktacja
zadania
1 1 – A, 2 – B, 3 – C, 4 – E Za każdą poprawną odpowiedź – 1 pkt. 0–4
3 Obowiązywał podział na dwa stany społeczne. Pełnię praw Za błędne wyjaśnienie lub jego brak – 0 pkt.
mieli tylko patrycjusze, czyli arystokracja rodowa. W ich Za niepełną lub częściowo poprawną charakterystykę –
rękach znajdowała się większość ziemi, mieli też zapewne od 1 do 3 pkt.
wyłączne dziedziczne prawo do zasiadania w senacie. Za poprawną charakterystykę – 4 pkt.
Starali się wprowadzić zasadę, że tylko oni mogą sprawować
w państwie urzędy. Drugi stan obywatelski, czyli plebejusze,
był pozbawiony pełni praw politycznych i prowadził walkę
o rozszerzenie swych uprawnień. Od V w. p.n.e. plebejusze 0–4
uzyskali prawo do zbierania się na odrębnym zgromadzeniu
plebejskim oraz wybierania trybuna ludowego. Ostatecznie
w 300 r. p.n.e. nastąpiło na mocy prawa całkowite zrównanie
patrycjuszy z plebejuszami. Na dole drabiny społecznej
znajdowali się niewolnicy. Ich los był bardzo zróżnicowany,
zawsze jednak stanowili własność swego pana, który traktował
ich według swego upodobania.
5 To okres od I–II w. n.e. do zakończenia w 30 r. p.n.e. wojen Za błędne wyjaśnienie lub jego brak – 0 pkt.
domowych przez Oktawiana. W tym czasie mieszkańcy Za częściowo poprawne wyjaśnienie terminu – 1 pkt.
wewnętrznych części Imperium w niewielkim stopniu Za w pełni poprawne wyjaśnienie terminu i osadzenie 0–2
odczuwali zagrożenie konfliktami granicznymi i wojnami, go w czasie i przestrzeni – 2 pkt.
jakie Rzym toczył z sąsiadami.
7 A. akwedukt Pond du Gard we Francji, służący do doprowa Za każdą poprawną odpowiedź – 1 pkt.
dzania wody do miast
0–2
B. Łuk Konstantyna, budowla służąca do odbywania triumfu
zwycięskich wodzów
Numer
Odpowiedź Zasady przyznawania punktów Punktacja
zadania
10 Stosunek autorów obu tekstów do skazywania na śmierć Za brak odpowiedzi lub brak postawienia tezy – 0 pkt.
chrześcijan jest zbieżny. Obaj uważają, ż dopuszczalne Za sformułowanie tezy pasującej do uzasadnienia –
jest karanie chrześcijan śmiercią. Autor tekstu pierwszego 1 pkt.
zaznacza, że choć chrześcijanie budzili litość, to zasługiwali 0–1
na najsurowsze kary. Z kolei autor tekstu drugiego uznaje,
że upór chrześcijan w wyznawaniu religii powinien być karany
i tych, którzy nie wyrzekli się chrześcijaństwa, należy stracić.
11 Poziom IV (6 pkt.)
Uczeń:
• przedstawił omawiane zagadnienia w ujęciu porównawczym, porównując znaczenie najważniejszych zewnętrznych
i wewnętrznych przyczyn upadku Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie,
• poprawnie przeprowadził selekcję i hierarchizację informacji,
• sformułował wnioski dotyczące znaczenia zewnętrznych i wewnętrznych przyczyn upadku cesarstwa
oraz podsumował rozważania.
3 Obowiązywał podział na dwa stany społeczne. Pełnię praw Za błędne wyjaśnienie lub jego brak – 0 pkt.
mieli tylko patrycjusze, czyli arystokracja rodowa. W ich Za niepełną lub częściowo poprawną charakterystykę –
rękach znajdowała się większość ziemi, mieli też zapewne od 1 do 3 pkt.
wyłączne dziedziczne prawo do zasiadania w senacie. Za poprawną charakterystykę – 4 pkt.
Starali się wprowadzić zasadę, że tylko oni mogą sprawować
w państwie urzędy. Drugi stan obywatelski, czyli plebejusze,
był pozbawiony pełni praw politycznych i prowadził walkę
o rozszerzenie swych uprawnień. Od V w. p.n.e. plebejusze 0–4
uzyskali prawo do zbierania się na odrębnym zgromadzeniu
plebejskim oraz wybierania trybuna ludowego. Ostatecznie
w 300 r. p.n.e. nastąpiło na mocy prawa całkowite zrównanie
patrycjuszy z plebejuszami. Na dole drabiny społecznej
znajdowali się niewolnicy. Ich los był bardzo zróżnicowany,
zawsze jednak stanowili własność swego pana, który traktował
ich według swego upodobania.
5 To proces przejmowania przez różne ludy rzymskiej kultury, Za błędne wyjaśnienie lub jego brak – 0 pkt.
obyczajów, instytucji i języka łacińskiego, dokonujący się Za częściowo poprawne wyjaśnienie terminu – 1 pkt.
0–2
na obszarach podbitych przez Rzym w pierwszych stuleciach Za w pełni poprawne wyjaśnienie terminu i osadzenie
naszej ery. go w czasie i przestrzeni – 2 pkt.
7 A. Łuk Konstantyna, budowla służąca do odbywania triumfu Za każdą poprawną odpowiedź – 1 pkt.
zwycięskich wodzów 0–2
B. Koloseum w Rzymie, amfiteatr służący do urządzania igrzysk
10 Stosunek autorów obu tekstów do skazywania na śmierć Za brak odpowiedzi lub brak postawienia tezy – 0 pkt.
chrześcijan jest zbieżny. Obaj uważają, ż dopuszczalne Za sformułowanie tezy pasującej do uzasadnienia –
jest karanie chrześcijan śmiercią. Autor tekstu pierwszego 1 pkt.
zaznacza, że choć chrześcijanie budzili litość, to zasługiwali 0–1
na najsurowsze kary. Z kolei autor tekstu drugiego uznaje,
że upór chrześcijan w wyznawaniu religii powinien być karany
i tych, którzy nie wyrzekli się chrześcijaństwa, należy stracić.
Numer
Odpowiedź Zasady przyznawania punktów Punktacja
zadania
11 Poziom IV (6 pkt.)
Uczeń:
• przedstawił omawiane zagadnienia w ujęciu porównawczym, porównując znaczenie najważniejszych zewnętrznych
i wewnętrznych przyczyn upadku Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie,
• poprawnie przeprowadził selekcję i hierarchizację informacji,
• sformułował wnioski dotyczące znaczenia zewnętrznych i wewnętrznych przyczyn upadku cesarstwa
oraz podsumował rozważania.