You are on page 1of 16

Historia | Zakres podstawowy | Klasa 1 Liceum i technikum

Imię i nazwisko Klasa Data


Grupa A

SPRAWDZIAN DO DZIAŁU III


IMPERIUM RZYMSKIE

Numer zadania 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Suma punktów

Liczba punktów ........................ /33

ZADANIE 1. (4 pkt.)
Każdemu podanemu w tabeli pojęciu przyporządkuj definicję. Wybierz ją spośród definicji oznaczonych literami A–D.
W każdym wierszu tabeli zaznacz jedną właściwą literę.

1. republika A B C D E

2. imperializm A B C D E

3. romanizacja A B C D E

4. imperium A B C D E

A. forma ustroju państwowego, w której najwyższe organy władzy są powoływane przez obywateli w wyborach
B. polityka państwa zmierzająca do podporządkowywania sobie coraz to nowych obszarów i ich mieszkańców
C. zjawisko polegające na przejmowaniu przez inne ludy rzymskich wzorców kulturowych
D. forma ustroju, w której władzę sprawuje wyodrębniona grupa arystokracji
E. terytorialny zakres władzy Rzymian, obejmujący Rzym i podporządkowane mu terytoria

ZADANIE 2. (4 pkt.)
Do podanych opisów urzędów rzymskich dopisz ich nazwy.

1. Sprawowali najwyższą władzę wykonawczą i wojskową, czyli faktycznie kierowali państwem.

Nazwa urzędu:

2. Zajmowali się bezpieczeństwem miasta, organizacją prac publicznych i igrzyskami.

Nazwa urzędu:

3. Wybierani byli raz na pięć lat w celu sporządzenia cenzusu i dbania o zachowanie zasad moralności przez obywateli.

Nazwa urzędu:

4. Dzierżył on nieograniczoną, najwyższą władzę cywilną i wojskową, łącznie z prawem karania obywateli śmiercią.

Nazwa urzędu:

AUTOR: Jakub Lorenc

1 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019


Historia | Zakres podstawowy | Klasa 1 Liceum i technikum

ZADANIE 3. (4 pkt.)
Scharakteryzuj społeczeństwo rzymskie w okresie republiki.

ZADANIE 4. (2 pkt.)
Spośród poniższych wydarzeń wskaż chronologicznie pierwsze i ostatnie. W tabeli zaznacz litery, którymi oznaczono wy-
darzenia.

1. wydarzenie chronologicznie pierwsze A B C D E

2. wydarzenie chronologicznie ostatnie A B C D E

A. II wojna punicka
B. podbój Galii przez Cezara
C. powstanie republiki w Rzymie
D. przyznanie chrześcijanom prawa kultu
E. reformy Dioklecjana

ZADANIE 5. (2 pkt.)
Wyjaśnij, na czym polegał tzw. pokój rzymski. Pamiętaj, aby osadzić wyjaśniany termin we właściwym miejscu i czasie.

AUTOR: Jakub Lorenc

2 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019


Historia | Zakres podstawowy | Klasa 1 Liceum i technikum

ZADANIE 6. (3 pkt.)
Każdemu podanemu w tabeli twórcy kultury rzymskiej przyporządkuj odpowiadający mu opis. Wybierz go spośród opisów
oznaczonych literami A–D. W każdym wierszu tabeli zaznacz właściwą literę.

1. Cyceron A B C D

2. Seneka A B C D

3. Wergiliusz A B C D

A. polityk, uznawany za najwybitniejszego rzymskiego mówcę


B. historyk opisujący dzieje Rzymu, jego „Roczniki” obejmowały wydarzenia od śmierci Augusta do końca panowania Nerona
C. wybitny rzymski filozof, zwolennik stoicyzmu, pisał również dramaty wzorowane na dziełach wielkich greckich tragików
D. najwybitniejszy poeta rzymski, autor epickiego poematu „Eneida”

ZADANIE 7. (2 pkt.)
Dobierz do zamieszczonych niżej ilustracji właściwe podpisy, a następnie przy każdym z nich napisz, jakie funkcje spełniał
ten budynek.

A B

Karel Gallas/Shutterstock.com
travellight/Shutterstock.com

A. Nazwa:

Funkcja budynku:

B. Nazwa:

Funkcja budynku:

ZADANIE 8. (1 pkt.)
Wskaż opis, który jest definicją prowincji rzymskich.
A. Po podbiciu przez Rzym obszar tracący niezależność, mieszkańcy byli zobowiązani do udzielania pomocy wojskowej
na każde żądanie republiki. Zachowywali jednak pewną autonomię w sprawach wewnętrznych.
B. Po podbiciu przez Rzym obszar, na którym zakładano osady o charakterze wojskowym, w których osiedlano obywateli
rzymskich, by dbali o militarne i polityczne interesy państwa. Osadnikom przydzielano działki ziemi, zachowywali oni
także obywatelstwo rzymskie.
C. Po podbiciu przez Rzym obszar oddany pod zarząd jednemu z urzędników, który miał nieograniczoną władzę
nad zamieszkałymi tam ludźmi. Byli oni zobowiązani płacić Rzymowi daniny, czego dopilnować miał namiestnik.

AUTOR: Jakub Lorenc

3 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019


Historia | Zakres podstawowy | Klasa 1 Liceum i technikum

ZADANIE 9. (4 pkt.)
Na podstawie mapy wykonaj polecenia.

Adrian Bergiel
A. Rozstrzygnij, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest
fałszywe.

1. Na mapie zaznaczono obszar dominacji języka łacińskiego. P F

2. Literą B oznaczono miejsce śmierci Jezusa Chrystusa. P F

3. Na mapie literą A zaznaczono pierwszą prowincję rzymską. P F

B. Uzasadnij tezę, że mapa przedstawia granice Imperium Rzymskiego na początku panowania Oktawiana Augusta.

AUTOR: Jakub Lorenc

4 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019


Historia | Zakres podstawowy | Klasa 1 Liceum i technikum

ZADANIE 10. (1 pkt.)


Na podstawie tekstów wykonaj polecenie.

Tekst 1.

[…] nie ustępowała hańbiąca pogłoska i nadal wierzono, że pożar był nakazany. Aby ją więc usunąć, podstawił Neron
winowajców i dotknął najbardziej wyszukanymi kaźniami tych, których nienawidzono […], a których gmin chrześcijanami
nazywał. Schwytano więc naprzód tych, którzy tę wiarę publicznie wyznawali, potem na podstawie ich zeznań ogromne
mnóstwo innych, i udowodniono im nie tyle zbrodnię podpalenia, ile nienawiść ku rodzajowi ludzkiemu. A śmierci ich
przydano to urągowisko, że okryci skórami dzikich zwierząt ginęli rozszarpywani przez psy albo przybici do krzyżów […].
Stąd, chociaż ci ludzie byli winni i zasługiwali na najsurowsze kary, budziła się ku nim litość […].
Tacyt, Roczniki, XV 44, [w:] Dzieła, przeł. S. Hammer, Warszawa 2004, s. 357.

Tekst 2.

[Jako namiestnik] […] odnośnie do tych, którzy byli denuncjowani do mnie jako chrześcijanie, trzymałem się takiego
sposobu postępowania. Zapytałem się ich samych, czy są chrześcijanami. Tych, którzy przyznali się, zapytałem się
po raz drugi i trzeci, grożąc im męką; tych, którzy upierali się, rozkazałem odprowadzić na stracenie. Albowiem nie miałem
wątpliwości co do tego, że jakakolwiek by była religia, do której się przyznali, ich nieugięty upór powinien być karany.
[…] Z tych oskarżonych postanowiłem zwolnić tych, którzy twierdzili, że nie są i nigdy nie byli chrześcijanami, skoro
za moim przykładem wzywali bogów i modlili się […] do Twojego posągu.
E. Wipszycka, Wprowadzenie do ćwiczeń z historii starożytnej Grecji i Rzymu, Białystok 1978 (tłum. B. Bravo).

Rozstrzygnij, czy stosunek autorów obu tekstów do skazywania chrześcijan na śmierć jest taki sam, czy nie. Sformułuj tezę
i uzasadnij ją, odnosząc się do obu tekstów.

ZADANIE 11. (6 pkt.)


Porównaj wpływ przyczyn zewnętrznych i wewnętrznych upadku Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie.

AUTOR: Jakub Lorenc

5 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019


Historia | Zakres podstawowy | Klasa 1 Liceum i technikum

AUTOR: Jakub Lorenc

6 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019


Historia | Zakres podstawowy | Klasa 1 Liceum i technikum

Imię i nazwisko Klasa Data


Grupa B

SPRAWDZIAN DO DZIAŁU III


IMPERIUM RZYMSKIE

Numer zadania 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Suma punktów

Liczba punktów ........................ /33

ZADANIE 1. (4 pkt.)
Każdemu podanemu w tabeli pojęciu przyporządkuj właściwą mu definicję. Wybierz ją spośród oznaczonych literami A–D.
W każdym wierszu tabeli zaznacz jedną właściwą literę.

1. republika A B C D E

2. imperializm A B C D E

3. secesja A B C D E

4. imperium A B C D E

A. trwałe albo czasowe oderwanie się jakiegoś terytorium od państwa


B. terytorialny zakres władzy Rzymian, obejmujący Rzym i podporządkowane mu terytoria
C. forma ustroju państwowego, w której najwyższe organy władzy są powoływane przez obywateli w wyborach
D. polityka państwa zmierzająca do podporządkowywania sobie coraz to nowych obszarów i ich mieszkańców
E. forma ustroju państwowego, w której najwyższe organy władzy są powoływane przez obywateli w wyborach
na określony czas (kadencję)

ZADANIE 2. (4 pkt.)
Do podanych opisów urzędów rzymskich dopisz ich nazwy.
1. W razie potrzeby mogli zastępować konsulów, ale przede wszystkim odpowiadali za wymiar sprawiedliwości.

Nazwa urzędu:

2. Ich zadaniem było dbanie o finanse państwa. Był to urząd, od którego rozpoczynano karierę polityczną prowadzącą
do obejmowania kolejnych urzędów.

Nazwa urzędu:

3. Zajmowali się bezpieczeństwem miasta, organizacją prac publicznych i igrzyskami.

Nazwa urzędu:

AUTOR: Jakub Lorenc

7 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019


Historia | Zakres podstawowy | Klasa 1 Liceum i technikum

4. Dzierżył on nieograniczoną, najwyższą władzę cywilną i wojskową, łącznie z prawem karania obywateli śmiercią.

Nazwa urzędu:

ZADANIE 3. (4 pkt.)
Scharakteryzuj społeczeństwo rzymskie w okresie republiki.

ZADANIE 4. (2 pkt.)
Spośród poniższych wydarzeń wskaż chronologicznie pierwsze i ostatnie. W tabeli zaznacz litery, którymi oznaczono wy-
darzenia.

1. wydarzenie chronologicznie pierwsze A B C D E

2. wydarzenie chronologicznie ostatnie A B C D E

A. reformy Dioklecjana D. uznanie chrześcijaństwa za religię państwową


B. ustanowienie Prawa XII tablic E. powstanie republiki w Rzymie
C. wprowadzenie pryncypatu

ZADANIE 5. (2 pkt.)
Wyjaśnij, na czym polegał proces romanizacji. Pamiętaj, aby osadzić wyjaśniany proces we właściwym miejscu i czasie.

AUTOR: Jakub Lorenc

8 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019


Historia | Zakres podstawowy | Klasa 1 Liceum i technikum

ZADANIE 6. (3 pkt.)
Każdemu podanemu w tabeli twórcy kultury rzymskiej przyporządkuj odpowiadający mu opis. Wybierz go spośród opisów
oznaczonych literami A–D. W każdym wierszu tabeli zaznacz właściwą literę.

1. Tacyt A B C D

2. Cyceron A B C D

3. Owidiusz A B C D

A. polityk uznawany za najwybitniejszego rzymskiego mówcę


B. poeta żyjący w czasach Augusta, autor obszernego poematu zatytułowanego „Metamorfozy” („Przemiany”),
przedstawiającego najważniejsze greckie mity
C. historyk opisujący dzieje Rzymu, jego „Roczniki” obejmowały wydarzenia od śmierci Augusta do końca panowania Nerona
D. wybitny rzymski filozof, zwolennik stoicyzmu, pisał również dramaty wzorowane na dziełach wielkich greckich tragików

ZADANIE 7. (2 pkt.)
Dobierz do zamieszczonych niżej ilustracji właściwe podpisy, a następnie przy każdym z nich napisz, jakie funkcje spełniał
ten budynek.

A B
Karel Gallas/Shutterstock.com

AlexAnton/Shutterstock.com
A. Nazwa:

Funkcja budynku:

B. Nazwa:

Funkcja budynku:

ZADANIE 8. (1 pkt.)
Wskaż opis, który jest definicją kolonii rzymskich.
A. Po podbiciu przez Rzym obszar tracący niezależność; jego mieszkańcy byli zobowiązani do udzielania pomocy
wojskowej na każde żądanie republiki. Zachowywali jednak pewną autonomię w sprawach wewnętrznych.
B. Po podbiciu przez Rzym obszar, na którym zakładano osady o charakterze wojskowym, w których osiedlano obywateli
rzymskich, by dbali o militarne i polityczne interesy państwa. Osadnikom przydzielano działki ziemi, zachowywali oni
także obywatelstwo rzymskie.
C. Po podbiciu przez Rzym obszar oddany pod zarząd jednemu z urzędników, który miał nieograniczoną władzę nad
zamieszkałymi tam ludźmi. Byli oni zobowiązani płacić Rzymowi daniny, czego dopilnować miał namiestnik.

AUTOR: Jakub Lorenc

9 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019


Historia | Zakres podstawowy | Klasa 1 Liceum i technikum

ZADANIE 9. (4 pkt.)
Na podstawie mapy wykonaj polecenia.

Adrian Bergiel
A. Rozstrzygnij, czy poniższe zdania są prawdziwe, czy fałszywe. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest
fałszywe.

1. Na mapie zaznaczono obszar dominacji języka łacińskiego. P F

2. Literą A oznaczono miejsce śmierci Jezusa Chrystusa. P F

3. Na mapie literą B zaznaczono pierwszą prowincję rzymską. P F

B. Uzasadnij tezę, że mapa przedstawia granice Imperium Rzymskiego pod koniec panowania cesarza Trajana.

AUTOR: Jakub Lorenc

10 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019


Historia | Zakres podstawowy | Klasa 1 Liceum i technikum

ZADANIE 10. (1 pkt.)


Na podstawie tekstów wykonaj polecenie.

Tekst 1.

[…] nie ustępowała hańbiąca pogłoska i nadal wierzono, że pożar był nakazany. Aby ją więc usunąć, podstawił Neron
winowajców i dotknął najbardziej wyszukanymi kaźniami tych, których nienawidzono […], a których gmin chrześcijanami
nazywał. Schwytano więc naprzód tych, którzy tę wiarę publicznie wyznawali, potem na podstawie ich zeznań ogromne
mnóstwo innych, i udowodniono im nie tyle zbrodnię podpalenia, ile nienawiść ku rodzajowi ludzkiemu. A śmierci ich
przydano to urągowisko, że okryci skórami dzikich zwierząt ginęli rozszarpywani przez psy albo przybici do krzyżów […].
Stąd, chociaż ci ludzie byli winni i zasługiwali na najsurowsze kary, budziła się ku nim litość […].
Tacyt, Roczniki, XV 44, [w:] Dzieła, przeł. S. Hammer, Warszawa 2004, s. 357.

Tekst 2.

[Jako namiestnik] […] odnośnie do tych, którzy byli denuncjowani do mnie jako chrześcijanie, trzymałem się takiego
sposobu postępowania. Zapytałem się ich samych, czy są chrześcijanami. Tych, którzy przyznali się, zapytałem się
po raz drugi i trzeci, grożąc im męką; tych, którzy upierali się, rozkazałem odprowadzić na stracenie. Albowiem nie miałem
wątpliwości co do tego, że jakakolwiek by była religia, do której się przyznali, ich nieugięty upór powinien być karany.
[…] Z tych oskarżonych postanowiłem zwolnić tych, którzy twierdzili, że nie są i nigdy nie byli chrześcijanami, skoro
za moim przykładem wzywali bogów i modlili się […] do Twojego posągu.
E. Wipszycka, Wprowadzenie do ćwiczeń z historii starożytnej Grecji i Rzymu, Białystok 1978 (tłum. B. Bravo).

Rozstrzygnij, czy stosunek autorów obu tekstów do skazywania chrześcijan na śmierć jest taki sam, czy nie. Sformułuj tezę
i uzasadnij ją, odnosząc się do obu tekstów.

ZADANIE 11. (6 pkt.)


Porównaj wpływ przyczyn zewnętrznych i wewnętrznych upadku Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie.

AUTOR: Jakub Lorenc

11 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019


Historia | Zakres podstawowy | Klasa 1 Liceum i technikum

AUTOR: Jakub Lorenc

12 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019


Historia | Zakres podstawowy | Klasa 1 Liceum i technikum

SCHEMAT PUNKTOWANIA
Sprawdzian z działu III. Grupa A
Numer
Odpowiedź Zasady przyznawania punktów Punktacja
zadania
1 1 – A, 2 – B, 3 – C, 4 – E Za każdą poprawną odpowiedź – 1 pkt. 0–4

2 1. konsulowie Za każdą poprawną odpowiedź – 1 pkt.


2. edylowie
3. cenzorzy 0–4
4. dyktator

3 Obowiązywał podział na dwa stany społeczne. Pełnię praw Za błędne wyjaśnienie lub jego brak – 0 pkt.
mieli tylko patrycjusze, czyli arystokracja rodowa. W ich Za niepełną lub częściowo poprawną charakterystykę –
rękach znajdowała się większość ziemi, mieli też zapewne od 1 do 3 pkt.
wyłączne dziedziczne prawo do zasiadania w senacie. Za poprawną charakterystykę – 4 pkt.
Starali się wprowadzić zasadę, że tylko oni mogą sprawować
w państwie urzędy. Drugi stan obywatelski, czyli plebejusze,
był pozbawiony pełni praw politycznych i prowadził walkę
o rozszerzenie swych uprawnień. Od V w. p.n.e. plebejusze 0–4
uzyskali prawo do zbierania się na odrębnym zgromadzeniu
plebejskim oraz wybierania trybuna ludowego. Ostatecznie
w 300 r. p.n.e. nastąpiło na mocy prawa całkowite zrównanie
patrycjuszy z plebejuszami. Na dole drabiny społecznej
znajdowali się niewolnicy. Ich los był bardzo zróżnicowany,
zawsze jednak stanowili własność swego pana, który traktował
ich według swego upodobania.

4 1 – C, 2 – D Za każdą poprawną odpowiedź – 1 pkt. 0–2

5 To okres od I–II w. n.e. do zakończenia w 30 r. p.n.e. wojen Za błędne wyjaśnienie lub jego brak – 0 pkt.
domowych przez Oktawiana. W tym czasie mieszkańcy Za częściowo poprawne wyjaśnienie terminu – 1 pkt.
wewnętrznych części Imperium w niewielkim stopniu Za w pełni poprawne wyjaśnienie terminu i osadzenie 0–2
odczuwali zagrożenie konfliktami granicznymi i wojnami, go w czasie i przestrzeni – 2 pkt.
jakie Rzym toczył z sąsiadami.

6 1 – A, 2 – C, 3 – D Za każdą poprawną odpowiedź – 1 pkt. 0–3

7 A. akwedukt Pond du Gard we Francji, służący do doprowa­ Za każdą poprawną odpowiedź – 1 pkt.
dzania wody do miast
0–2
B. Łuk Konstantyna, budowla służąca do odbywania triumfu
zwycięskich wodzów

8 C Za poprawną odpowiedź – 1 pkt. 0–1

9 A. F, P, F Za każdą poprawną odpowiedź – 1 pkt.


B. Na mapie zaznaczone są tereny podbite tuż przed Za poprawną odpowiedź, ale bez uzasadnienia – 0 pkt.
objęciem władzy przez Oktawiana (Egipt), a nie ma Za poprawną odpowiedź razem z poprawnym
0–4
zaznaczonych podbojów z okresu wczesnego cesarstwa uzasadnieniem – 1 pkt.
(np. Brytania, Tracja).

AUTOR: Jakub Lorenc

13 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019


Historia | Zakres podstawowy | Klasa 1 Liceum i technikum

Numer
Odpowiedź Zasady przyznawania punktów Punktacja
zadania
10 Stosunek autorów obu tekstów do skazywania na śmierć Za brak odpowiedzi lub brak postawienia tezy – 0 pkt.
chrześcijan jest zbieżny. Obaj uważają, ż dopuszczalne Za sformułowanie tezy pasującej do uzasadnienia –
jest karanie chrześcijan śmiercią. Autor tekstu pierwszego 1 pkt.
zaznacza, że choć chrześcijanie budzili litość, to zasługiwali 0–1
na najsurowsze kary. Z kolei autor tekstu drugiego uznaje,
że upór chrześcijan w wyznawaniu religii powinien być karany
i tych, którzy nie wyrzekli się chrześcijaństwa, należy stracić.

11 Poziom IV (6 pkt.)
Uczeń:
• przedstawił omawiane zagadnienia w ujęciu porównawczym, porównując znaczenie najważniejszych zewnętrznych
i wewnętrznych przyczyn upadku Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie,
• poprawnie przeprowadził selekcję i hierarchizację informacji,
• sformułował wnioski dotyczące znaczenia zewnętrznych i wewnętrznych przyczyn upadku cesarstwa
oraz podsumował rozważania.

Poziom III (4–5 pkt.)


Uczeń:
• przedstawił omawiane zagadnienia ustrojowe w ujęciu porównawczym, ukazując wybrane zewnętrzne i wewnętrzne
przyczyny upadku Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie,
• w większości poprawnie przeprowadził selekcję faktów, wykazując się zrozumieniem ich znaczenia i hierarchii,
• podjął próbę formułowania wniosków i oceny znaczenia zewnętrznych i wewnętrznych przyczyn upadku cesarstwa. 0–6

Poziom II (2–3 pkt.)


Uczeń:
• częściowo przedstawił faktografię w ujęciu porównawczym, ukazując niektóre zewnętrzne i wewnętrzne przyczyny
upadku Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie,
• podjął próbę selekcji i uporządkowania podanej faktografii.

Poziom I (0–1 pkt.)


Uczeń:
• w kilku zdaniach odniósł się do tematu,
• podał kilka faktów związanych z tematem, nie dokonując porównania zewnętrznych i wewnętrznych przyczyn
upadku Cesarstwa Rzymskiego,
• poprawnie umieścił rozważania w czasie i w przestrzeni.

AUTOR: Jakub Lorenc

14 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019


Historia | Zakres podstawowy | Klasa 1 Liceum i technikum

Sprawdzian z działu III. Grupa B


Numer
Odpowiedź Zasady przyznawania punktów Punktacja
zadania
1 1 – E, 2 – D, 3 – A, 4 – B Za każdą poprawną odpowiedź – 1 pkt. 0–4

2 1. pretorzy Za każdą poprawną odpowiedź – 1 pkt.


2. kwestorzy
0–4
3. edylowie
4. dyktator

3 Obowiązywał podział na dwa stany społeczne. Pełnię praw Za błędne wyjaśnienie lub jego brak – 0 pkt.
mieli tylko patrycjusze, czyli arystokracja rodowa. W ich Za niepełną lub częściowo poprawną charakterystykę –
rękach znajdowała się większość ziemi, mieli też zapewne od 1 do 3 pkt.
wyłączne dziedziczne prawo do zasiadania w senacie. Za poprawną charakterystykę – 4 pkt.
Starali się wprowadzić zasadę, że tylko oni mogą sprawować
w państwie urzędy. Drugi stan obywatelski, czyli plebejusze,
był pozbawiony pełni praw politycznych i prowadził walkę
o rozszerzenie swych uprawnień. Od V w. p.n.e. plebejusze 0–4
uzyskali prawo do zbierania się na odrębnym zgromadzeniu
plebejskim oraz wybierania trybuna ludowego. Ostatecznie
w 300 r. p.n.e. nastąpiło na mocy prawa całkowite zrównanie
patrycjuszy z plebejuszami. Na dole drabiny społecznej
znajdowali się niewolnicy. Ich los był bardzo zróżnicowany,
zawsze jednak stanowili własność swego pana, który traktował
ich według swego upodobania.

4 1 – B, 2 – D Za każdą poprawną odpowiedź – 1 pkt. 0–2

5 To proces przejmowania przez różne ludy rzymskiej kultury, Za błędne wyjaśnienie lub jego brak – 0 pkt.
obyczajów, instytucji i języka łacińskiego, dokonujący się Za częściowo poprawne wyjaśnienie terminu – 1 pkt.
0–2
na obszarach podbitych przez Rzym w pierwszych stuleciach Za w pełni poprawne wyjaśnienie terminu i osadzenie
naszej ery. go w czasie i przestrzeni – 2 pkt.

6 1 – C, 2 – A, 3 – B Za każdą poprawną odpowiedź – 1 pkt. 0–3

7 A. Łuk Konstantyna, budowla służąca do odbywania triumfu Za każdą poprawną odpowiedź – 1 pkt.
zwycięskich wodzów 0–2
B. Koloseum w Rzymie, amfiteatr służący do urządzania igrzysk

8 B Za poprawną odpowiedź – 1 pkt. 0–1

9 A. F, F, P Za kazdą poprawną odpowiedź – 1 pkt.


B. Na mapie zaznaczone są tereny przyłączone przez tego Za poprawną odpowiedź, ale bez uzasadnienia – 0 pkt.
0–4
władcę (południowa Szkocja, Dacja). Za poprawną odpowiedź razem z poprawnym
uzasadnieniem – 1 pkt.

10 Stosunek autorów obu tekstów do skazywania na śmierć Za brak odpowiedzi lub brak postawienia tezy – 0 pkt.
chrześcijan jest zbieżny. Obaj uważają, ż dopuszczalne Za sformułowanie tezy pasującej do uzasadnienia –
jest karanie chrześcijan śmiercią. Autor tekstu pierwszego 1 pkt.
zaznacza, że choć chrześcijanie budzili litość, to zasługiwali 0–1
na najsurowsze kary. Z kolei autor tekstu drugiego uznaje,
że upór chrześcijan w wyznawaniu religii powinien być karany
i tych, którzy nie wyrzekli się chrześcijaństwa, należy stracić.

AUTOR: Jakub Lorenc

15 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019


Historia | Zakres podstawowy | Klasa 1 Liceum i technikum

Numer
Odpowiedź Zasady przyznawania punktów Punktacja
zadania
11 Poziom IV (6 pkt.)
Uczeń:
• przedstawił omawiane zagadnienia w ujęciu porównawczym, porównując znaczenie najważniejszych zewnętrznych
i wewnętrznych przyczyn upadku Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie,
• poprawnie przeprowadził selekcję i hierarchizację informacji,
• sformułował wnioski dotyczące znaczenia zewnętrznych i wewnętrznych przyczyn upadku cesarstwa
oraz podsumował rozważania.

Poziom III (4–5 pkt.)


Uczeń:
• przedstawił omawiane zagadnienia ustrojowe w ujęciu porównawczym, ukazując wybrane zewnętrzne i wewnętrzne
przyczyny upadku Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie,
• w większości poprawnie przeprowadził selekcję faktów, wykazując się zrozumieniem ich znaczenia i hierarchii,
• podjął próbę formułowania wniosków i oceny znaczenia zewnętrznych i wewnętrznych przyczyn upadku cesarstwa. 0–6

Poziom II (2–3 pkt.)


Uczeń:
• częściowo przedstawił faktografię w ujęciu porównawczym, ukazując niektóre zewnętrzne i wewnętrzne przyczyny
upadku Cesarstwa Rzymskiego na Zachodzie,
• podjął próbę selekcji i uporządkowania podanej faktografii.

Poziom I (0–1 pkt.)


Uczeń:
• w kilku zdaniach odniósł się do tematu,
• podał kilka faktów związanych z tematem, nie dokonując porównania zewnętrznych i wewnętrznych przyczyn
upadku Cesarstwa Rzymskiego,
• poprawnie umieścił rozważania w czasie i w przestrzeni.

AUTOR: Jakub Lorenc

16 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2019

You might also like