Αθλητική Ψυχολογία

Α εξάμηνο
Ζάχου Δήμητρα
 Πολλοί ερευνητές έχουν επιχειρήσει κατά
καιρούς να αποδώσουν την έννοια των
κινήτρων, χωρίς να υπάρχει ακόμα ένας
σαφής και κοινά αποδεκτός ορισμός.

Η δυσκολία έγκειται κυρίως στο ότι τα

Κίνητρα

κίνητρα αποτελούν σύνθετη έννοια, η οποία

καλύπτει πολλές εκφάνσεις των λειτουργιών
που σχετίζονται με την ανθρώπινη
συμπεριφορά και το πώς αυτή
ενεργοποιείται (Γεράλη-Ρούσσου, 2006).
Κίνητρα

Σύμφωνα μάλιστα με τους

Koontz και O’Donnell (1983)
κίνητρο νοείται η εσωτερική
κατάσταση που υποκινεί και
καθοδηγεί την συμπεριφορά του
ατόμου προς την επίτευξη
στόχων (Σαΐτης, 1994).

Μια άλλη ομάδα ερευνητών

Ωστόσο η πλειοψηφία των
ερευνητών θεωρεί τα κίνητρα ως
την κινητήρια δύναμη πίσω από
κάθε μορφής ανθρώπινη
συμπεριφορά (Γεμέλου, 2010).
αναφέρεται όχι μόνο σε κίνητρα
που ενεργοποιούν ή καθοδηγούν
την ανθρώπινη συμπεριφορά,
αλλά και σε παράγοντες που
συντηρούν αυτή τη
συμπεριφορά.
 Έτσι, σύμφωνα με τον
Dörnyei (2001, Γεράλη-
Ρούσσου, 2006), πίσω
από τον ορισμό των
κινήτρων υπάρχουν
τρεις βασικοί
παρονομαστές:

α) η επιλογή μιας
συγκεκριμένης δράσης,

Κίνητρα
β) η επιμονή σε αυτή
και

γ) η προσπάθεια που
καταβάλλεται για τη
δράση αυτή
 Οι Steers και Porter (1991)
εξετάζουν τρία θέματα σχετικά
με το κίνητρο:
• α) Αυτό που ενεργοποιεί την
ανθρώπινη συμπεριφορά
• β) Αυτό που κατευθύνει ή διοχετεύει
Κίνητρα αυτή τη συμπεριφορά και
• γ) αυτό που δείχνει πως αυτή η
συμπεριφορά διατηρείται ή
στηρίζεται.
• Με άλλα λόγια, τα κίνητρα εξηγούν
γιατί οι άνθρωποι αποφασίζουν να
κάνουν κάτι, με πόση επιμονή
επιδιώκουν το στόχο τους και για πόσο
διάστημα συνεχίζουν να προσπαθούν
(Γεμέλου, 2010).
 • Αναλυτικότερα, ο όρος κίνητρο παράγεται
από το ρήμα κινώ(-ούμαι).
Κίνητρα • Στις Επιστήμες του Ανθρώπου
χρησιμοποιείται για να δηλώσει καθετί που
είναι ικανό να κινήσει το άτομο, να το
ωθήσει σε δράση, να το υποκινήσει σε
υιοθέτηση διαφόρων τρόπων
συμπεριφοράς.
Κίνητρα

Είναι ένας γενικός όρος ο οποίος

περικλείει καθετί που παρωθεί το
άτομο στην κατάκτηση ορισμένου
στόχου, που το προσανατολίζει σε Επιπλέον, ο όρος χρησιμοποιείται όταν
ορισμένη κατεύθυνση, που το η συμπεριφορά του ατόμου πρέπει να
ενεργοποιεί και το κινητοποιεί για δικαιολογηθεί και να εξηγηθεί.
δράση και αντίδραση, προκαλώντας
τρόπους συμπεριφοράς ανάλογους
προς τις φιλοδοξίες του.
Κίνητρα
Ωστόσο ο όρος κίνητρο δεν
αναφέρεται μόνο στους λόγους
που επικαλείται το άτομο για
να δικαιολογήσει τις πράξεις
του, αλλά γενικότερα σε όλες
τις δυνάμεις και τα στοιχεία
που παρωθούν στην πράξη.
Τα στοιχεία αυτά μπορεί να
έχουν προέλευση εσωτερική
(αίσθημα ικανοποίησης, ηθική
αμοιβή, ευχαρίστηση) ή
εξωτερική (αύξηση μισθού,
μείωση ωραρίου) ή και τις δύο
συγχρόνως (Βάμβουκας, 1982).
Κίνητρα
Συνοπτικά, θα μπορούσαμε να
πούμε ότι με τον όρο κίνητρο
εννοούμε τον ψυχολογικό
παράγοντα που παρωθεί το άτομο
να δράσει και να αντιδράσει, να
κάνει επιλογές, να πάρει αποφάσεις
συνειδητά ή ασυνείδητα.
Το κίνητρο είναι η έκφραση των
ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του
ατόμου και των γνωρισμάτων που
του επιβάλλει ο
κοινωνικοοικονομικός και
πολιτιστικός περίγυρος (Βάμβουκας,
1982).
 Πρωτογενή κίνητρα:
• Φυσιολογικά, βιολογικά, έμφυτα. π.χ. πείνα,
δίψα

Είδη Γενικά κίνητρα:

• Κίνητρο ικανότητας

Κινήτρων • Κίνητρο της περιέργειας

• Κίνητρο της δραστηριότητας
• Κίνητρο της αγάπης, στοργής
 • Τα κίνητρα ως παράγοντες ενεργοποίησης
επιδρούν με ποικίλους τρόπους στην
Εσωτερικά- επίδοση του ατόμου και αυτό γιατί τα
κίνητρα διαφοροποιούνται ανάλογα με την

Εξωτερικά προέλευση τους αν δηλ. είναι εσωτερικά ή

εξωτερικά.

Κίνητρα
Εσωτερικά Κίνητρα

Τα εσωτερικά κίνητρα προέρχονται μέσα από τον

ίδιο τον αθλητή κ είναι : έμφυτη τάση για μάθηση

η επιθυμία για γνώση

η προδιάθεση για διερεύνηση

η εσωτερική ικανοποίηση

το ενδιαφέρον

η περιέργεια
Εξωτερικά Κίνητρα

Σε ποιο βαθμό καθορίζεται

αυτή η συμπεριφορά εξαρτάται
Τα εξωτερικά κίνητρα έχουν να
καταρχήν από τις ίδιες τις
κάνουν με την ενεργοποίηση
ανάγκες του ατόμου, όπως
της συμπεριφοράς του ατόμου
αυτές διαμορφώνονται στα
από εξωγενείς παράγοντες.
πλαίσια μιας οργάνωσης ή ενός
πλαισίου
Εξωτερικά Κίνητρα

η αμοιβή (Σύστημα των αμοιβών (χρηµατικές,

µετάλλια, αθλητικές φόρµες, χορηγίες)

η ενθάρρυνση

η επιδοκιμασία

η επιβράβευση

η ενίσχυση
Είδη Κινήτρων
Δευτερογενή Κίνητρα

• Κίνητρο
• Κίνητρο • Κίνητρο
κοινωνικής
ασφάλειας επιτυχίας
ένταξης

• Κίνητρο
• Κίνητρο
δύναμης,
κύρους
εξουσίας
 • Σύμφωνα με τη θεωρία του Maslow, οι
άνθρωποι είναι υποχρεωμένοι να
Θεωρίες Κινήτρων ικανοποιούν πρώτα τις φυσιολογικές
ανάγκες προκειμένου να επιδιώξουν
θεωρία του Maslow υψηλότερα επίπεδα ενδογενούς
ικανοποίησης.
• Για να προωθηθούν οι ανάγκες
υψηλότερου επιπέδου στην ιεραρχία του
Maslow, πρέπει πρώτα να ικανοποιηθούν
οι φυσιολογικές ανάγκες.
Πυραμίδα
Maslow
Η θεωρία ERG του Alderfer

Ταξινόμηση αναγκών σε 3 κατηγορίες:

• Υπαρξιακές ανάγκες: Πρόκειται για τις δύο πρώτες κατηγορίες της θεωρίας
του Maslow
• Ανάγκες σχέσεων: Ανάγκες για διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις
Ανάγκες ανάπτυξης: • Αναφέρονται στην εσωτερική επιθυμία για αναγνώριση
και ανάπτυξη
 • Ο Alderfer υποστηρίζει ότι υπάρχουν ανάγκες
χωρίς να δίνει ιδιαίτερη σημασία στην

Η θεωρία
ιεράρχηση τους.
• Πιστεύει ότι δεν είναι απαραίτητο να
ικανοποιηθεί πρώτα μία κατώτερη ανάγκη, για
ERG να παίξει κάποιο ρόλο μία ανώτερη.
• Αν το άτομο δεν μπορεί να «καλύψει» μία

του Alderfer ανάγκη στρέφει τις προσπάθειες του σε άλλη

ανάγκη.
• Η ικανοποίηση μίας ανάγκης σε κάποιες
περιπτώσεις ίσως να αυξάνει την ένταση της.