Δυνατά Στοιχεία του

χαρακτήρα
ΔΗΜΗΤΡΗΣ
ΘΕΟΔΟΣΑΚΗΣ
2021
 Ως δυνατά στοιχεία του χαρακτήρα εννοούνται εκείνα τα χαρακτηριστικά του
ατόμου που του επιτρέπουν να αξιοποιήσει όλο το δυναμικό του και να
αποδώσει τα μέγιστα, επιτυγχάνοντας με τον τρόπο αυτόν την προσωπική του
άνθηση και ανάπτυξη.
 Αποτελούν τις εκδηλώσεις όλων εκείνων των θετικών κομματιών του
χαρακτήρα των ατόμων, τα οποία επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο
 δρουν, σκέφτονται και νιώθουν προκαλώντας σύνδεση σε θετικές εμπειρίες.
Τα δυνατά στοιχεία μας αποτελούν ουσιαστικά το κλειδί για να είμαστε ο
καλύτερός μας εαυτός, είναι <<το καλό μέσα μας>>.
SRENGTHS
 Σ έναν μικρό βαθμό είναι έμφυτα, αποτελούν επομένως προδιαθέσεις που
επηρεάζονται, ωστόσο, κυρίως από περιβαλλοντικούς παράγοντες (Σταλίκας
& Μυτσκίδου, 2011).
 Αντιμετωπίζονται, επίσης, ως ηθικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της
ανθρώπινης ύπαρξης, τα οποία θεωρούνται επιθυμητά από κάθε πολιτισμική,
φιλοσοφική και θρησκευτική παράδοση.

 Για την ταξινόμηση VIA δεν χρησιμοποιήθηκε ένα ενιαίο θεωρητικό Πλαίσιο,
άλλα στοιχεία από ποικίλες θεωρητικές προσεγγίσεις και διάφορους
πολιτισμούς.
 Έξι πιο ευρείες και αφηρημένες κατηγορίες: τις αρετές.
 Οι αρετές αντιμετωπίζονται στην εν λόγω προσέγγιση ως ηθικά πυρηνικά
χαρακτηριστικά των ατόμων, που είναι οικουμενικά και ενδεχομένως έχουν
βιολογική-εξελικτική βάση.
 αποτέλεσμα πολυετούς έρευνας των επί κεφαλής Chris Peterson και Martin
Seligman με τη συμμετοχή πολλών επιστημόνων, η οποία περιλάμβανε μια
εκτεταμένη ιστορική αναδρομή και ανάλυση της έννοιας του
καλού χαρακτήρα στη φιλοσοφία, την ηθική αξία της αρετής, την ηθική
εκπαίδευση, την ψυχολογία και τη θεολογία τα τελευταία 2.500+ χρόνια.
 Μέσα από την εκτεταμένη έρευνα, λοιπόν, προέκυψαν έξι αρετές (virtues), οι
οποίες είναι οικουμενικές στους ανθρώπους όλων των θρησκειών,
πολιτισμών, εθνών και συστημάτων πεποιθήσεων. Μετά την εφαρμογή
πολλών κριτηρίων, προέκυψαν 24 θετικά χαρακτηριστικά ή δυνάμεις
(character strengths), που αντιπροσωπεύουν τα «μονοπάτια» για κάθε μία
από τις έξι αρετές.
 Μία από τις κύριες αρχές της θετικής ψυχολογίας, είναι η αναγνώριση και η
αξιοποίηση των ατομικών θετικών χαρακτηριστικών (Palmer & Whybrow, 2019).
 Τα θετικά χαρακτηριστικά ή οι δυνάμεις (strengths) ενός ατόμου, είναι

 τα θετικά γνωρίσματα, οι ικανότητες που

δημιουργούν στο άτομο αίσθημα ικανοποίησης και
πληρότητας, δεν υποβαθμίζουν τα υπόλοιπα
γνωρίσματα, είναι πανταχού παρόντα, η αξία τους
εκτιμάται διαπολιτισμικά, και ευθυγραμμίζονται με
αναρίθμητα θετικά αποτελέσματα για τον εαυτό και
τους άλλους ( Niemec, 2017 ).
Δυνατά στοιχεία χαρακτήρα

 Οι Peterson και Seligman (2004) κατηγοριοποίησαν όλες τις αρετές και τα

δυνατά χαρακτηριστικά του ατόμου, δημιουργώντας έτσι ένα ερωτηματολόγιο
120 ερωτήσεων που δίνει το προφίλ των πλέον δυνατών και των λιγότερο
δυνατών στοιχείων, του χαρακτήρα.
 Ανεξάρτητα από τον βαθμό έκφρασης του κάθε θετικού χαρακτηριστικού, η
μέτρηση των οποίων προκύπτει από το VIA ψυχομετρικό εργαλείο και τα 24
είναι σημαντικά.
 Το κάθε ένα συνδέεται με θετικά αποτελέσματα και το κάθε ένα αποτελεί μία
δυνατότητα η οποία μπορεί ενισχυθεί και να αξιοποιηθεί προς όφελος το
ατόμου
 Η ομαδικότητα, η επιμονή, η δημιουργικότητα,
 η περιέργεια, η προοπτική και η κρίση-ανοικτή σκέψη
 στην περίπτωση που εντοπιστούν, καλλιεργηθούν και αναπτυχθούν από το
άτομο, μπορούν να συνεισφέρουν πολλά στον τομέα της εργασίας.
 Μελέτες έχουν δείξει ότι κάποια από τα δυνατά στοιχεία του χαρακτήρα
απαντώνται συχνότερα από άλλα.
 παρατηρούνται διαφορές ηλικίας και φύλου στα επίπεδα των διαφόρων δυνατών
στοιχείων. Σύμφωνα με έρευνα, που διεξήχθη σε πενήντα τέσσερα έθνη και
πενήντα πολιτείες των ΗΠΑ,
 τα δυνατά στοιχεία που απαντώνται συχνότερα είναι
 αυτά της καλοσύνης, της αμεροληψίας, της αυθεντικότητας, της
ευγνωμοσύνης και της περιέργειας,
 ενώ τα δυνατά στοιχεία που είναι λιγότερο δημοφιλή μεταξύ των ατόμων είναι
αυτά της ταπεινοφροσύνης , της σύνεσης και της αυτορρύθμισης (Park, Peterson
& Seligman, 2006).

 Τα ευρήματα αυτά ήταν σχεδόν πανομοιότυπα για όλες τις χώρες που συμμετείχαν
στη μελέτη.
 μία ακόμη εκτενέστερη μελέτη που έλαβε χώρα σε εβδομήντα
πέντε χώρες επιβεβαίωσε τα ίδια ευρήματα (McGrath,2015).
 Αυτό υποδεικνύει ότι οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αναγνωρίζουν τα ίδια επίπεδα
των εκάστοτε δυνατών στοιχείων στον εαυτό τους και καταδεικνύει τη
διεισδυτικότητα των δυνατών στοιχείων του χαρακτήρα στην ανθρώπινη φύση.
 Η καλλιέργεια και η εφαρμογή των δυνατών στοιχείων του χαρακτήρα των
ατόμων προκαλεί τη βίωση θετικών συναισθημάτων, καθώς το άτομο έρχεται
σε επαφή με αυτό που είναι στον πυρήνα του, το καλό μέσα του (Güsewell &
Ruch, 2012).

 Η βίωση θετικών συναισθημάτων βοηθά το άτομο να βιώσει ακόμη

περισσότερα θετικά συναισθήματα, να ακυρώσει τις δυσάρεστες συνέπειες
των αρνητικών συναισθημάτων, να διευρύνει το ρεπερτόριο σκέψης και
συμπεριφοράς του και, τέλος, να χτίσει ψυχικούς, γνωστικούς και
κοινωνικούς πόρους (Fredrickson, 1998).
 Το χτίσιμο αυτό συνδέεται με την ενίσχυση των επιπέδων της ψυχικής
ανθεκτικότητας του ατόμου, τα οποία αυξάνονται όσο εφαρμόζονται τα
δυνατά στοιχεία στην πράξη (Martinez -Marti& Ruch, 2017).
 Όσο περισσότερη χρήση των δυνατών του στοιχείων κάνει ένα άτομο, τόσο
υψηλότερα επίπεδα νοήματος στην ζωή, ικανοποίησης από τη ζωή,
αυτοπεποίθησης, αυτογνωσίας και αυτοεκτίμησης παρουσιάζει
 (Seligman et al., 2005).
 Seligman (2002) στη θεωρία της αυθεντικής ευτυχίας.

 Σύμφωνα με αυτή μία ζωή με νόημα είναι μία ζωή στην οποία τα άτομα αξιοποιούν τα
δυνατά στοιχεία του χαρακτήρα τους με στόχο στην επίτευξη κάποιου σημαντικού
σκοπού.
 Οι Littman -Ovadia και Steger (2010), μάλιστα, βρήκαν ότι η αξιοποίηση των δυνατών
στοιχείων του χαρακτήρα οδηγούσε σε μεγαλύτερη αίσθηση νοήματος στη ζωή.
 Τα δυνατά στοιχεία του χαρακτήρα που συσχετίζονται περισσότερο με την επίτευξη της
ευτυχίας, καθώς ενεργοποιούν μηχανισμούς που οδηγούν στην ανεύρεση νοήματος στη
ζωή, είναι
 η πνευματικότητα, η ευγνωμοσύνη, η ελπίδα, η ζέση και η
περιέργεια

 Β) τα στοιχεία του χαρακτήρα που συνδέονται περισσότερο με τη βίωση ευτυχίας μέσω

δέσμευσης και αξιοποίησης στόχων είναι
 η ζέση, η περιέργεια, η ελπίδα, η επιμονή και η προοπτική•

 Γ) τέλος το χιούμορ, η ζέση, η ελπίδα, η κοινωνική νοημοσύνη και η

αγάπη είναι τα στοιχεία του χαρακτήρα που συσχετίζονται περισσότερο με την
κατάκτηση της ευτυχίας μέσω της βίωσης θετικών συναισθημάτων Peterson 2007
Η αξιοποίηση
 των δυνατών στοιχείων του χαρακτήρα, έχει συνδεθεί με την ενίσχυση

 της ευτυχίας, της αυτοεκτίμησης, της ζωτικότητας, της

ανθεκτικότητας, της επίτευξης στόχων και της
απόδοσης ( Linley et al., 2010; Niemiec, 2013).
 Τα άτομα μπορούν να ενισχύσουν την ευημερία τους, κατανοώντας τα θετικά
χαρακτηριστικά τους και εφαρμόζοντάς τα περισσότερο σε διαφορετικούς
τομείς της ζωής τους (Seligman, 2004)

 Ενδιαφέρον προκαλεί επίσης η έρευνα των Littman-Ovadia και Steiger

(2010), η οποία καταδεικνύει ότι η ανάπτυξη των δυνατών στοιχείων του
χαρακτήρα αύξησε όχι μόνο την ευημερία, αλλά και την εργασιακή
ικανοποίηση, τόσο σε εθελοντές όσο και σε εργαζόμενους που συμμετείχαν
στην εν λόγω έρευνα.
Ζεστό Ντους

 VIII. Οι συμμετέχοντες κάθονται σε ημικύκλιο και κάνουν « ζεστό ντους» με

θετικά σχόλια στο μαθητή που έχει γυρίσει την πλάτη και κάθεται σε κεντρικό
σημείο του ημικυκλίου σε καρέκλα τοποθετημένη με γυρισμένη την πλάτη
προς τις άλλες. . Στη συνέχεια οι μαθητές εναλλάσσονται ώστε να δεχτούν
όλοι/ες θετικά σχόλια από τους συμμαθητές τους. Κάθε μέλος της τάξης
αναγνωρίζει τα δυνατά του στοιχειά, το πώς τον βλέπουν οι άλλοι και
ανακαλύπτει πλευρές του χαρακτήρα του τις όποιες ενδεχομένως δεν είχε
εντοπίσει μέχρι τότε. Η συγκεκριμένη άσκηση έχει εφαρμοστεί σε πολλές
τάξεις σχολείων στην Ευρώπη σε προγράμματα θετικής εκπαίδευσης με
ιδιαίτερη επιτυχία.

 Στόχος: αυτεπίγνωση , αυτοεκτίμηση, ενδυνάμωση ενδοομαδικών σχέσεων

,θετικότητα
Μπάλα

 Η ομάδα κάθεται σε κύκλο, άνετα σε μαξιλάρια.

 Δίνουμε μια μαλακή μπάλα σε κάποιον που εκδηλώνει ενδιαφέρον. Αυτός
πετάει τη μπάλα σε όποιον θέλει. Εκείνος που παίρνει τη μπάλα ανακοινώνει
το όνομά του και λέει τρία επίθετα για τον εαυτό του. Στη συνέχεια την πετά
ξανά σ’ ένα πρόσωπο της αρεσκείας του μέχρι να ολοκληρωθεί ο κύκλος. Στο
τέλος πιάνονται όλοι χέρι με χέρι και φωνάζουν δυνατά το όνομα της τάξης ή
του τμήματος.
Ποιος είναι ο ήρωας σας

 Η άσκηση αυτή έχει ως στόχο να βοηθήσει τα παιδιά να προσδιορίσουν τα

δυνατά τους στοιχεία αλλά και να καταλάβουν πως ο κάθε άνθρωπος έχει
δυνατά στοιχεία όπου είναι στο χέρι του να τα αναπτύξει παραπάνω, επίσης
στοχεύει στην αυτογνωσία και στην τόνωση της αυτοπεποίθησης. Για να
πραγματοποιηθεί η άσκηση αυτή απαιτούνται αυτοκόλλητα για τα παιδία
 , ο συντονιστής δίνει το λόγο στο κάθε παιδί, τους ζητά να δημιουργήσουν
ομάδες των τεσσάρων έως έξι ατόμων. Πρώτα διενεργείται συζήτηση και ο
συντονιστής τους προτείνει να σκεφτούν δικούς τους ήρωες.
 Έπειτα οι ομάδες πρέπει να βρουν πέντε δυνατά στοιχεία των ηρώων και να
τα σημειώσουν. Όταν φθάσει στο τέλος η συζήτηση των ομάδων ο συντονιστής
τους ζητά να εμφανίσουν ότι σημείωσαν στον πίνακα για τα δει όλη η τάξη. ο
συντονιστής προτείνει στους μαθητές να εκφράσουν τι έλαβαν από αυτή τη
δραστηριότητα και τους βοηθά να καταλάβουν όσα έμαθαν μέσω αυτής αλλά
και να τα χρησιμοποιήσουν στην καθημερινότητά τους.
Ο τροχός των δυνατοτήτων μου
 4. λειτούργει ως χάρτης των δυνατών στοιχείων του χαρακτήρα έχει ως σκοπό να
βοηθήσει ως συμμετέχουν να επενδύσουν στα δυνατά στοιχειά του χαρακτήρα τους για να
μπορέσουν όχι μόνο να ατυχούν τους στόχους αλλά και να βελτιώσουν την αυτοπεποίθηση
και την αυτοεκτίμηση τους. Ο στόχος που έχει η άσκηση είναι όσοι συμμετέχουν σε αυτή να
δώσουν έμφαση στα δυνατά στοιχειά του χαρακτήρα και ποσό πρέπει να εργαστούν για να
τα αναπτύξουν και να τα διατηρήσουν , μπορεί να λειτουργήσει ως εφαλτήριο για να
αφιερώσουν χρόνου που χρειάζεται βελτίωση για να κατακτήσουν τους στόχους.
 Για την εφαρμογή της χρειάζεται μολύβια ή και μαρκαδόροι χρωματιστοί , ένα φύλλο
εργασίας « ο τροχός των δυνατοτήτων μου » έχει διάρκεια περίπου σαράντα πέντε λεπτά.
 Οι οδηγίες της εκτέλεσης της ασκήσεις είναι να ξεκινήσει συζήτηση για το ποσό σημαντικό
είναι στο να επενδύσω στα δυνατά στοιχειά του χαρακτήρα.
 Μοιράζονται τα φύλλα εργασίας σας στα μελή της ομάδας και σημειώνουν ένα έως τρεις
στόχους. Ο τροχός των δυνατοτήτων μου είναι μοιρασμένος σε οχτώ μοίρες και η κάθε μοίρα
είναι χωρισμένη σε δέκα επίπεδα και ζητά στους συμμετέχοντες να σκεφτούν οχτώ δυνατά
στοιχειά τους που απαιτούνται για να επιτύχουν τους στόχους. Μοιράζονται μολύβια
χρωματιστά όπου θα τους ζητηθεί να ζωγραφίσουν από το ένα έως το δέκα για το ποσό
κοντά βρίσκονται στο να ατυχούν τους στόχους τους.
Ο ιδανικός εαυτός και ο πραγματικός
εαυτός
 Για να εφαρμοστεί η άσκηση έχει βασιστεί στη πρόταση του Biswa- Diener (2010) ο
συντονιστής ζητά από την ομάδα
 να καθίσει σε καρέκλες και να κλείσουν τα μάτια τους και να εστιάσουν για δυο λεπτά στη
αναπνοή τους ,
 έπειτα τους ζητά να σκεφτούν τον ιδανικό και να τον περιγράψουν σε σχέση με την
καθημερινότητα ,την εργασιακή σχέση, αλλά και σε σχέση με το σώμα και την προσωπική
ανάπτυξη .
 Στη συνεχεία τους ζητά να ζωγραφίσουν την εικόνα του ιδανικού εαυτού που σκεφτήκαν ,
 ζητά να αφήσουν τη ζωγραφική και να ξανακλείσουν τα μάτια τους και να σκεφτούν τον
πραγματικό εαυτό τους και να ακολουθούσουν την ιδία διαδικασία με που έκαναν πρώτα
 . Οι συμμετέχοντες είναι σε θέση να κατανοήσουν τις όποιες διαφορές εμφανιστούν μεταξύ
των δυο εικόνων και να εστιάσουν σε ότι πιστεύουν ότι χρειάζεται να αλλάξουν για να
μπορέσουν να κάνουν τις δυο εικόνες μια. Η άσκηση φτάνει στο τέλος με συζήτηση της
ομάδας.