Temat: "Antygona" Sofoklesa jako studium godności ludzkiej.

1. Wyjaśnienie pojęcia godność

- poczucie własnej wartości
- szacunek dla samego siebie
- honor, duma
- postępowanie zgodne z własnym sumieniem
- życie zgodne z zasadami etyczno-moralnymi
2. Kto broni godności w utworze? Czyjej broni godności? W jaki sposób to robi?

a) Kreon (męska duma i autorytet władcy)

- broni godności swojej jako władca, broni swego autorytetu władcy (jest nieugięty, nie
daje się nikomu przekonać, odrzuca argumenty syna, nie przyjmuje do wiadomości
przepowiedni Tyrezjasza, nie liczy się z wolą ludu, konsekwentnie trwa przy swoim
postanowieniu, nie chce być przez nikogo posądzony o stronniczość)
- broni godności swojej jako mężczyzna, kieruje się męską dumą (nie może pogodzić
się z faktem, że przeciwstawiła mu się kobieta)
b) Antygona (wierność sobie i wyznawanym wartościom)
- broni godności brata Polinika(nie godzi się na to, by jego zwłoki zostały
zbeszczeszczone, ryzykuje życie, by pochować brata, chce mu zapewnić spokój
wieczny, oddaje bratu należną mu cześć)
- broni godności swojej rodziny (chowa brata także z szacunku do więzi rodzinnych,
kocha obu braci jednakowo, pamięta o tragicznych losach rodziny, uważa, że tym
bardziej musi stać na straży godności rodu)
- broni godności swojej (woli umrzeć, niż sprzeniewierzyć się swym wartościom,
boskim prawom i więzom krwi, postępuje zgodnie z własnym sumieniem i
przyzwoitością, dumnie stawia czoła Kreonowi, nie okazuje lęku przed śmiercią, nie
wątpi ani na chwilę w słuszność swego czynu)
c) Hajmon (niezgoda na zło)
- broni godności własnego ojca (ostrzega go przed niezadowoleniem ludu, nie chce,
by uchodził on za tyrana, pragnie, by Kreon zachował dobre imię oraz szacunek
rodziny i poddanych, uważa, że dobry władca powinien słuchać mądrych rad, nie
chce, by ojciec zboczył z prawej drogi, zgodnej z wolą i prawami bogów)
- broni godności Antygony, swej narzeczonej (zapewnia o jej zacności i niewinności,
przekonuje, że popiera ją lud tebański, jej czyn uważa za akt odwagi i szlachetności)
- broni godności swojej (przeciwstawiając się ojcu, przeciwstawia się złu, kieruje się
miłością, szlachetnością, prawością, odbiera sobie życie, nie mogąc zaakceptować
rzeczywistości)
d) Ismena (lęk przed samotnością)
- broni godności swojej (chce podzielić los siostry,bierze część odpowiedzialności na
siebie, przyznaje się do niepopełnionego czynu, nie chce pozostać samotna, boi się
potępienia i odrzucenia)

Wielu bohaterów tragedii Sofoklesa stoi na straży godności. Dwoje broni godności własnej,
myśli tylko o sobie, dwoje przede wszystkim zwraca uwagę na dobro najbliższych.
Rola Hajmona w utworze:
- pomnaża końcowy bilans nieszczęść i klęsk, które spadają na bohaterów tragedii
(popełnia samobójstwo)
- potęguje w odbiorcach odczucie litości i trwogi
- dzięki niemu bardziej można docenić poświęcenie Antygony (wyrzekła się szczęścia
osobistego).
- jego spokój, rozsądek, lojalność podkreślają bezwzględność, apodyktyczność i
zapalczywość Kreona dążącego do podporządkowywania sobie innych; w syna
uderzają bogowie, by uświadomić władcy jego zbłądzenie. Boleść ojca czyni z
Kreona postać godną litości (katharsis).