UNIVERSITETI POLITEKNIK TIRANË

FAKULTETI I INXHINERISË MEKANIKE

DETYRE KURSI 1
Ne lenden: ....................................

PJESA 1: STATIKA

PUNOI: PRANOI:
St…………………………… Dr. Leonard ÇOMËNI
Dega: .....................................
Data: .......................................

TIRANE, 2021
 DETYRE KURSI 1 STATIKA
PROBLEMI 1 - Të përcaktohen kundërveperimet e lidhjeve mekanike të trupit.

PROBLEMI 2 - Në kulmet e një paralelpipedi veprojnë forcat P1, P2, P3 dhe P4. Brinjët e
paralelpipedit janë a, b dhe c. Kërkohet:

• Sipas të dhënave në tabelën e varianteve, të paraqiten grafikisht në trup forcat e dhëna;

• Të reduktohet sistemi i forcave të dhëna në pikën O;
• Në varësi të elementeve të reduktimit në pikën O, të përcaktohet forma më e thjeshtë e
reduktimit të sistemit të forcave.

Permasat e FORCAT
paralelp. cm P1 P2 P3 P4
VARIANTI

pika e zbatimit

pika e zbatimit

pika e zbatimit

pika e zbatimit
madhesia,N

madhesia,N

madhesia,N

madhesia,N
drejtimi

drejtimi

drejtimi

drejtimi
a b c

Varianti
PROBLEMI 3 - Të përcaktohet qëndra e rëndesës e figurës së dhënë

PROBLEMI 4 - Të përcaktohen kundërveperimet e lidhjeve mekanike të sistemit mekanik të

trupave material.
Varianti P1 (KN) P2 (kN) M (kNm) q (KN/m)

PROBLEMI 5 - Të përcaktohen kundërveperimet në mbështetjet dhe madhësia e forcës P

( sipas variantit) për gjendjen e ekulibrit të konstruksionit të dhënë.
PROBLEMI 6- Për kapriatën e dhënë në figurë (sipas varianteve përkatëse) kërkohen:
• Të bëhet analiza kinematike e kapriatës;
• Të përcaktohen kundërveprimet në mbështetjet e kapriatës me metode analitike;
• Të përcaktohen kundërveprimet në shufrat e kapriatës duke përdorur:
▪ Metodën e prerjes së nyjeve ;
▪ Metoden grafike Maksuell-Kremone;
▪ Metodën e prerjes se kapriates ( Metoda Ritter) per shufra te vecanta.

P1 P2 P3 a h
Varianti a shufrat
kN m m

Emri i Studentit ……………………………

Emri i Pedagogut ………………………

Data ………………………
Problemi-1 Ekuilibri i trupit në plan

Të përcaktohen kundërveprimet e lidhjeve mekanike

Të dhënat: P= 5kN; M = 8kNm; q=1,2kN/m;

Zgjidhje

Rasti a

Çlirojmë trupin nga lidhjet dhe ne vend të tyre vendosim kundërveprimet përkatëse. Gjithashtu
forcat e shperndara i kthejme ne forca te perqendruara.

Q = q(2m) = 1.2  2 = 2.4kN

Shtrojmë ekuacionet e ekuilibrit për trupin e dhënë

F ix =0 R AX + P cos 45 = 0

F iy =0 R AY − P sin 45 − Q = 0

m (F ) = 0
A i M A − P sin 45 (2m) + M − Q(5m) = 0

Studiojme percaktueshmerine statike dhe me pas kalojme ne zgjidhjen e ekuacioneve te ekuilibrit

2
1) R AX + 5  =0
2
2
2) R AY − 5 − 2.4 = 0
2
 2
3) MA − 5 (2) + 8 − 2.4(5) = 0
2
nek=nP=3 Problemi eshte statikisht i caktuar
Nga zgjidhja: R AX = −3.5kN ; R AY = 5.9kN ; M A = 11kNm

Rasti b
Çlirojmë trupin nga lidhjet dhe ne vend të tyre vendosim kundërveprimet përkatëse

Shtrojmë ekuacionet e ekuilibrit për trupin e dhënë

F ix =0 − S B − P cos 45 = 0

F iy =0 RAy − P sin 45 − Q = 0

m (F ) = 0
A i M A − P sin 45  ( 2m) + M − Q  5 + SB  ( 2m) = 0

Zëvendësojmë të dhënat dhe zgjidhim ekuacionet duke përcaktuar të panjohurat

2
1) −SB − 5 =0
2

2
2) RAy − 5 − 2, 4 = 0
2

2
3) M A − 5  2 + 8 − 2, 4  5 + S B  2 = 0
2

Nga zgjidhja: S B = −3,5kN ; RAy = 5,9kN ; M A = 4kNm

Rasti c
Çlirojmë trupin nga lidhjet dhe ne vend të tyre vendosim kundërveprimet përkatëse

Shtrojmë ekuacionet e ekuilibrit për trupin e dhënë

F ix =0 − RBx + P cos 45 = 0

F iy =0 RBy − P sin 45 − Q = 0

m (F ) = 0
A i M A − P sin 45  ( 2m) + M − Q  5 + RBx  ( 2m) + RBy  ( 6m ) = 0

Zëvendësojmë të dhënat dhe zgjidhim ekuacionet duke përcaktuar të panjohurat

2
1) − RBx + 5 =0
2

2
2) RBy − 5 − 2, 4 = 0
2

2
3) M A − 5  2 + 8 − 2, 4  5 + RBx  2 + RBy  6 = 0
2

Nga zgjidhja: RBx = 3,5kN ; RBy = 5,9kN ; M A = −31, 4kNm

Problemi 2: Në kulmet e një paralelpipedi veprojnë forcat P1, P2, P3 dhe P4. Brinjët e
paralelpipedit janë a, b dhe c. Kërkohet:

• Të përcaktohen elementët e reduktimit në pikën O;

• Të përcaktohet forma më e thjeshtë e reduktimit të sistemit të forcave.

Tabela e të dhënave
Permasat e FORCAT
paralelp. cm P1 P2 P3 P4
pika e zbatimit

pika e zbatimit

pika e zbatimit

pika e zbatimit
madhesia,N

madhesia,N

madhesia,N

madhesia,N
drejtimi

drejtimi

drejtimi

drejtimi
a b c

30 50 40 10 O OC 4 F FB 4 C CB 11 D DA

Zgjidhje

• Elementët e reduktimit në pikën O

Projektimi i forcave
0  0   0  0
   
P1 = P1  = 10 P2  =  0  =  0 
0  0  − P   − 4 
     2  
 a 
 P4 
 3  
P 4 a 2 + c 2   6.6 
    
P3  =  0  = 0 P4  =  0 = 0 
 0  0 − P c   − 8. 8
     4   
 a 2 + c 2 

P 4 = P4
DA
= P4
(x A − xD )i + (y A − yD ) j + (z A − zD )k =
DA (x A − xD )2 + (y A − yD )2 + (z A − zD )2

= P4
(a − 0)i + (0 − 0) j + (0 − c )k 
=  P4
a  
i +  − P c 
k = 6.6i + (− 8.8)k
   4 
(a − 0)2 + (0 − 0)2 + (0 − c )2  a2 + c2   a2 + c2 

Ku A(a,0,0) dhe D(0,0,c)

Forca kryesore RO =  Fi

Projeksionet
a
Rox =  Fix = P3x + P4 X = P3 + P4 = 4 + 6.6 = 10.6N
a2 + c 2
Roy =  Fiy = P1Y = P1 = 10N
c
Roz =  Fiz = P2 Z + P4 Z = −P2 − P4 = −4 − 8.8 = −12.8N
a2 + c 2
 10.6 
RO  =  10 (N )
− 12.8
 
2
Madhësia: Ro = Rox 2
+ Roy 2
+ Roz = (10.6)2 + (10)2 + (−12.8)2 = 19.4N

Drejtimi dhe kahja ( Kosinuset drejtuese):

 
R 10.6
cos ( RO , i ) = OX = = 0.547 → ( RO , i ) = 56.80
RO 19.4
 
R 10
cos (RO , j ) = OY = = 0.515 → ( RO , j ) = 590
RO 19.4
 
R − 12.8
cos (RO , k ) = OZ = = −0.660 → ( RO , k ) = 131.30
RO 19.4

Momenti kryesor M O =  mO ( Fi )

Projeksionet:

Mox =  mox (Fi ) = −P2  b = −4  50 = −200Ncm

Moy =  moy (Fi ) = P2  a + P4 x  c = 4  30 + 6.6  40 = 384Ncm
Moz =  moz (Fi ) = −P3  b = −4  50 = −200Ncm

2
Madhësia: Mo = Mox 2
+ Moy 2
+ Moz = (− 200)2 + (384)2 + (− 200)2 = 477Ncm

Drejtimi dhe kahja:

 
 M − 200 
cos ( M O , i ) = OX = = −0.419 → ( M O , i ) = 114.7 0
MO 477
 
 M 384
cos ( M O , j ) = OY = = 0.805 → ( M O , j ) = 36.4 0
M O 477
   
M − 200
cos ( M O , k ) = OZ = = −0.419 → ( M O , k ) = 114.7 0
MO 477
Pasi kemi percaktuar elementet e reduktimit i vendosim edhe grafikisht

• Forma më e thjeshtë e reduktimit

Meqenëse RO  0 M O  0 , (Rasti IV) ndërmjet dy elementëve të reduktimit formohet një

kënd α
M O  R O Mox Rox + Moy Roy + Moz Roz (− 200 )(10.6) + (384)(10) + (− 200)(− 12.8)
cos  = = = = 0.46
MO  RO Mo R o (477 )(19.4)

cos  = 0.46 →  = 630 Pra →   0  90   180  (Rasti IV/d)

Elementët e reduktimit në një pikë P(x,y,z) të aksit të Torsërit.

Forca kryesore RP
 10.6 
RP  =  10  ; ose RP = 10.6,10,−12.8 ............................RP = 19.4 N
− 12.8
 
Momenti kryesore (Mp) më i vogël i sistemit

M O  RO M OX  ROX + M OY  ROY + M OZ  ROZ

MP = = =
RP RO
(−200)  (10.6) + (384)  (10) + (−200)  (−12.8)
= = 221( Ncm)
19.4

( )
Meqenëse, M P = 221  0 sistemi i forcave P1 , P2 , P3 , P4 reduktohet në një Torsër të djathtë
(ose në një Dinamo të Djathtë)

( )
Shenim: Nëse, MP  0 sistemi i forcave P1 , P2 , P3 , P4 reduktohet në një Torsër të Majtë (ose
në një Dinamo të Majtë)
Ekuacioni i Aksit të Torsërit.

M OX − yROZ + zROY M OY − zROX + xROZ M OZ − xROY + yROX M P

= = =
ROX ROY ROZ RP
M OX − yROZ + zROY M P
Ose ne trajten =
ROX RP
M OY − zROX + xROZ M P
=
ROY RP
M OZ − xROY + yROX M P
=
ROZ RP
Duke zëvendësuar kemi:

− 200 + 12.8 y + 10 z 221

=
10.6 19.4
384 − 10.6 z − 12.8 x 221
=
10 19.4
− 200 − 10 x + 10.6 y 221
=
− 12.8 19.4
Ose
6.4y + 5z = 160
5.3z + 6.4x = 135
x − 1.06y = −5.4

Pikat e ndërprerjes së aksit të Torsërit me

planet koordinative

Pika A1 X = 0; Y = 5,1 ; Z = 25,5

A1 (0; 5,1; 25,5 )

Pika A2 X = -5,4; Y = 0 ; Z = 32
A2 (-5,4; 0 ; 32 )

Pika A3 X = 21,1 ; Y = 25 ; Z = 0
A3 (21,1; 25; 0 )
PROBLEMI 3 : Të përcaktohet qendra e rëndesës e figurës së dhënë në mënyrë analitike.

Zgjidhje

• Ndajmë figurën e dhënë plane në figura plane të cilave u dihet sipërfaqja Fi dhe qendra e
rëndesës Si(xi, yi)
Figura 1 – Drejtendesh
Figura 2 – Trekendesh
Figura 3 - Gjysemrreth

Tabela: Sipërfaqja Fi dhe qendra e rëndesës Si (xi, yi) për secilën pjese të figurës plane
Figurat Fi, cm2 xi, cm yi, cm Fixi, cm3 Fiyi, cm3
1 1200 15 20 18000 24000
2 1000 46.7 13.3 46700 13300
3 -628 8.5 20.00 -5338 -12560
1572 Shuma ∑ 59362 24740

• Përcaktojme koordinatat e qendrës së rëndesës S (x S , y S ) .

 Fi x i F1x1 + F2 x 2 − F3 x3 1200(15) + 1000(46.5) − 628(8.5)

xS = = = = 37.8cm
 Fi F1 + F2 − F3 1200 + 1000 − 628

 Fi y i F1y1 + F2 y 2 − F3y 3 1200(20) + 1000(13.3) − 628(20)

yS = = = = 15.7cm
 Fi F1 + F2 − F3 1200 + 1000 − 628

Qendra e rendeses S(37.8;15.7)

Problemi 4 - Ekuilibri i sistemit të trupave në plan

Për skemën e dhënë në figurë kërkohet:

• Të bëhet analiza kinematike e skemës
• Të përcaktohen kundërveprimet e lidhjeve mekanike;

Të dhënat: F1=10kN; F2=8kN; M=25kNm; q=1.8kN/m; a=3m; b=2m; c=2m; d=3m; e=1.5m

Zgjidhje

• Analiza kinematike e skemës

Duke e konsideruar skemen si nje sistem mekanik trupash material (N=2), numri I shkalleve te
lirise do te ishte:
K = 3N − S = 3N − S1 − 2S 2 − 3S 3
Ku: N = 2 (dy trupa)
S1 = 1 (lidhja A) ;
S 2 = 1 (lidhja B) ;
S 3 = 1 (lidhja C)
K = 3N − S1 − 2S 2 − 3S 3 = 3  2 − 1 − 2  1 − 3  1 = 0 0 lirie

Meqenëse K = 00 lirie sistemi ndodhet në ekuilibër

• Përcaktimi i kundërveprimeve të lidhjeve mekanike.

Çlirojmë skemën nga lidhjet mekanike dhe në vend të tyre vendosim kundërveprimet përkatëse.

( RBX = RB' X dhe RBY = RB'Y )

RAX = RA sin 45 = 0.7RA dhe RAy = RA cos 45 = 0.7RA
F2 X = F2 sin 60 = 8(0.85) = 6.8kN dhe F2y = F2 cos 60 = 8(0.5) = 4kN
Q = q(d ) = 1.8(3) = 5.4kN

Shkruajmë ekuacionet e ekuilibrit për secilin trup

Trupi 1

 Fix = 0 RAX − RBX = 0

 Fiy = 0 RAY + RBY − F1 = 0

 mA (Fi ) = 0 − F1  (a) − M + RBY  (a + b) = 0

Trupi 2

 Fix = 0 RB' X + F2 X + RCX = 0

 Fiy = 0 − RB'Y − F2Y + RCY − Q = 0

 mC (Fi ) = 0 MC − RB' X (b + 2e) + RB'Y (c ) − Q(d / 2) − F2 X (e ) = 0
Studiojmë përcaktueshmërinë statike dhe më pas në zgjidhjen e ekuacioneve të ekuilibrit dhe në
përcaktimin e kundërveprimeve të lidhjeve mekanike.

(1) RAX − RBX = 0

(2) RAY + RBY − 10 = 0
(3) − 10  (3) − 25 + RBY  (3 + 2) = 0
(4) RBX + 6.8 + RCX = 0
(5) − RBY − 4 + RCY − 5.4 = 0
(6) MC − RBX (3 + 2  1.5) + RBY (2) − 5.4(1.5) − 6.8  1.5 = 0
Ose
0.7RA − RBX = 0 RBX = 1kN
0.7RA + RBY − 10 = 0 RA = 1.4kN
− 30 − 25 + RBY  (5) = 0 RBY = 11kN
RBX + 6.8 + RCX = 0 RCX = −7.8kN
− RBY − 4 + RCY − 5.4 = 0 RCY = 20.4kN
MC − RBX (6) + RBY (2) − 5.4(1.5) − 6.8  1.5 = 0 MA = 7.9kNm

nP = 6 (RBX , RBY , MC , R A , RCX , RCY )

nEK = 6 nek = nP = 6 Problemi në këtë rast quhet STATIKISHT I CAKTUAR (PSC)

Nga zgjidhja e ekuacioneve:

RA = 1.4kN
RBX = 1kN
RBY = 11kN
RCX = −7.8kN
RCY = 20.4kN
MC = 7.9kNm
Problemi 5 - Ekuilibri i trupit të ngurtë në hapësirë

Të përcaktohen kundërveprimet në mbështetjet për

gjendjen e ekuilibrit të konstruksionit të dhënë në figurë.

Të dhënat: G= 1kN; P= 2kN; AD = BC= 60cm; AB =

CD= 100cm; α= 30°; β= 30°
P- forcë paralel me AY;
A – Sharnierë sferike e palëvizshme;
B – Sharnierë cilindrike (menteshë);
CE – shufër pa peshë.

Zgjidhje:

Çlirojmë skemën nga lidhjet mekanike dhe në vend të tyre vendosim kundërveprimet
•
përkatëse.

A- Sharniere sferike e palevizshme

RAX, RAY dhe MA

B- Sharniere cilindrike
RBX, RBZ

C- Shufer pa peshe
S

• Shtrojmë ekuacionet e ekuilibrit për trupin e ngurtë në hapësirë (6 ekuacione)

 Fix = 0 R AX + RBX − S cos  = 0

 Fiy = 0 R AY + P = 0
 Fiz = 0 RAZ + RBZ − G + S sin  = 0
 AB 
 m AX (Fi ) = 0 − P  (AD )  cos − G    + S  sin   (AB) + RBZ  (AB) = 0
 2 
 m AY (Fi ) = 0
AD
G sin  + S sin   BC  sin  + S cos   BC  cos = 0
2
 m AZ (Fi ) = 0 P  AD  sin  + S  cos   AB − RBX  AB = 0
• Studiojmë përcaktueshmërinë statike dhe më pas zgjidhja e ekuacioneve të ekuilibrit dhe
përcaktimi i kundërveprimeve të lidhjeve mekanike.

(1) R AX + RBX − S cos 30 = 0

0

(2) R Ay + 2 = 0

(3) R AZ + RBZ − 1 + S sin 30 = 0

0

(4) − 2  (60)  cos 30 0 − 1  (50) + S  sin 30 0  (100) + RBZ  (100) = 0

(5 1(30 )sin 30  + S sin 30   60  sin 30  + S cos30   60  cos30  = 0
(6) 2  (60 )  sin 30 + S  cos 30  (100 ) − RBx  (100 ) = 0
0 0

n ek = nP = 6 Problemi në këtë rast quhet STATIKISHT I CAKTUAR (PSC)

Nga zgjidhja e ekuacioneve kemi:

(2) R Ay + 2 = 0  R AY = −2kN
(5 1(30 )sin 30  + S sin 30   60  sin 30  + S cos30   60  cos30  = 0  S = 0.3kN
(6) 2  (60 )  sin 30 + S  cos 30  (100 ) − RBx  (100 ) = 0  RBX = 0.7kN
0 0

(4) − 2  (60 )  cos 30 − 1  (50 ) + S  sin 30  (100 ) + RBZ  (100 ) = 0  RBZ = 1.3kN
0 0

(3) R AZ + RBZ − 1 + S sin 30 = 0  R AZ = −0.5kN

0

(1) R AX + RBX − S cos 30 = 0  R AX = 0.6kN

0

R AX = 0,6kN ;
R AY = −2kN ;
R AZ = −0,54kN ;
RBX = 0,744 kN ;
RBZ = 1,29kN ;
S = 0,289kN
Problemi 6: Për kapriatën e dhënë në figurë (sipas varianteve përkatëse) kërkohen:
• Të bëhet analiza kinematike e kapriatës;
• Të përcaktohen kundërveprimet në mbështetjet e kapriatës me metode analitike;
• Të përcaktohen kundërveprimet në shufrat e kapriatës duke përdorur:
▪ Metodën e prerjes së nyjeve ;
▪ Metoden grafike Maksuell-Kremone;
▪ Metodën e prerjes se kapriates ( Metoda Ritter) per shufra te vecanta.
Të dhënat: P1=10kN, P2=10kN, a=1m.

Zgjidhja:

• Analiza kinematike e kapriatës

Sh = 2n-3
Ku: numri i nyjeve - n = 5 (nyje); numri i shufrave
Sh = 7 (shufra)
7=2(5)-3 ose 7= 7

Kapriata është statikisht e caktuar dhe gjeometrikisht e

pandrysheshme

• Kundërveprimet në mbështetje analitikisht

Sikurse analitikisht në fillim përcaktojmë kunderveprimet në mbështetje të kapriatës duke i

konsideruar atë si një trup të vetëm

Ekuacionet e ekuilibrit

F ix =0 − RAX + P2 = 0 − RAX + 10 = 0
F iy=0

RAY + RB − P1 = 0 RAY + RB − 10 = 0
m A ( Fi ) = 0 − P1  a − P2  2a + RB  4a = 0 − 10 − 20 + 4RB = 0

Nga zgjidhja e ekuacioneve

R Ax = 10kN ; R Ay = 2.5kN ; → R A = R AX
2
+ R AY
2
= 10 2 + 2.5 2 = 10.3kN
RB = 7.5kN

• Kundërveprimet në shufra - Metoda Maksuell -Kremone

Fig.8.12

• Fillimisht përcaktojmë kundërveprimet në mbështetje:

RA = 10.3kN dhe RB = 7.5kN
• Ndërtojmë kapriatën e paraqitur në figurë të përbërë nga 5 nyje dhe 7 shufra

• Ndërtojmë diagramën Maksuell-Kremonë duke ndërtuar :

▪ shumëkëndëshin e forcave të jashtme ABCDA,

▪ shumëkëndëshin e forcave për çdo nyje.

Nga Diagrama Maksuell-Kremones, percaktojme kunderveprimet dhe shenjat

Shenja (+) – shufra punon ne terheqje

Shenja (-) – shufra punon ne shtypje

• Metoda e prerjes së kapriatës (Ritter)

Le te percaktojme kunderveprimet ne shuafra 2, 3 dhe 4

Pasi kemi bere analizen kinematike të kapriatës dhe kemi përcaktuar kundërveprimet në
mbështetjet e kapriatës ndajmë kapriatën sipas planit 1-1 duke prerë shufrat 2, 3 dhe 4. Marrim
në studim pjesën e majtë të kapriatës. Në vend të shufrave të prera ( 2, 3 dhe 4) vendosim
kundërveprimet përkatëse. Studiojmë ekuilibrin e kësaj pjese të kapriatës, duke përcaktuar
fillimisht 3 pikat e Ritterit ( pikat I, II dhe III )

Ekuacionet e ekuilibrit (forma e trete e dhenies se ekuacioneve te ekuilibrit)

 m (F ) = 0
III i P1  a − RAY  2a − S 3  2a = 0

 m (F ) = 0
II i S 2  a − RAX  a − RAY  a = 0
 m (F ) = 0
I i − P1  a − S 4  2a = 0

Nga zgjidhja e ekuacioneve:

10 − (2.5)  2 − S 3  2 = 0 → S 3 = 3.5kN
S 2 − 10 − 2.5 = 0 → S 2 = 12.5kN
− 10 − S 4  2 = 0 → S 4 = −7kN