Wersja I ......................................................................................................................... tabeli litery: P- prawda lub F-fałsz.

imię i nazwisko

U mszaków wyraźnie przeważa gametofit nad sporofitem, co w świecie roślin

Zadanie 1 (1 pkt) A.
stanowi wyjątek.
Określ do której z wymienionych grup paprotników pasuje poniższy opis:
„Były to olbrzymie formy drzewiaste, dochodzące do 30-40 m, które zdominowały karbońskie B. Mszaki nigdy nie mają korzeni.
zbiorowiska roślinne. Powstały z nich najbogatsze złoża węgla kamiennego. Do dziś przetrwały
spośród tej grupy jedynie niepozorne porybliny.” Hydroidy są żywe i przewodzą wodę, a leptoidy są martwe i przewodzą związki
C.
organiczne.
a) praskrzypy i klinolisty
b) kalamity D. Zarodniki u mchów kiełkują, tworząc splątek.
c) lepidodendrony i sigilarie
d) paprocie nasienne E. Gametofit torfowców ma ograniczony wzrost.

Zadanie 2 (1 pkt)
Zadanie 6 (2 pkt)
Które z wymienionych gatunków paprotników są prawnie chronione:
Rycina przedstawia cykl rozwojowy
a) skrzyp olbrzymi, orlica pospolita
skrzypu.
b) skrzyp polny, narecznica samcza
Uporządkuj etapy cyklu rozwojowego
c) widłak jałowcowaty, skrzyp leśny
skrzypu, wpisując cyfry od 2 do 5 oraz
d) poryblin kolczasty, języcznik zwyczajny
uzasadnij, dlaczego skrzyp zaliczamy do
roślin dwupiennych.
Zadanie 3 (3 pkt)
1 – wzrost sporofitu
Przodkowie roślin zielonych, wychodząc na ląd, musieli pokonać wiele niedogodności środowiska
__ - rozwój męskich i żeńskich przedrośli
lądowego.
__ - wytworzenie kłosów zarodnionośnych
Wymień i krótko opisz niesprzyjający czynnik środowiska lądowego, który pokonały rośliny,
__ - wysyp zarodników
wytwarzając chwytniki, korzenie i tkanki przewodzące, oraz podaj jedną prawdopodobną
__ - tworzenie się rodni i plemni z
przyczynę wyjścia roślin na ląd.
gametami oraz zapłodnienie
................................................................................................................................................................
-----------------------------------------------------
............................................................................................................................. ...................................
-----------------------------------------------------
............................................................................................................................. ...................................
-----------------------------------------------------
................................................................................................................................................................
-----------------------------------------------------
............................................................................................................................. ...................................
-----------------------------------------------------
Zadanie 4 (3 pkt)
Zadanie 7 (1 pkt)
Rysunek przedstawia budowę sporofitu
U mszaków plemnik przedostaje się do rodni wykorzystując mechanizm chemotaktyczny.
pióropusznika strusiego.
Substancją przywabiającą jest/są najczęściej:
Opisz schemat, wskazując kłącze, korzenie
a) specyficzne peptydy
przybyszowe, sporofil i trofofil, oraz określ
b) kwas solny
funkcję trofofili.
c) kwas jabłkowy
d) sole wapnia
--------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------
Zadanie 8 (1 pkt)
--------------------------------------------------------
Komórki rozrodcze paprotników tworzą się w:
--------------------------------------------------------
a) zarodniach
--------------------------------------------------------
b) lęgniach i plemniach
c) rodniach i plemniach
Zadanie 5 (5 pkt)
d) prawidłowe a i c
Oceń poprawność stwierdzeń, wpisując do
Zadanie 9 (1 pkt) 8. Regulują bilans wodny wielu zbiorowisk roślinnych.
Ruchy zachodzące pod wpływem uwodnienia ścian komórkowych o różnej grubości 9. Zwiększają wilgotność powietrza.
nazywamy: 10. Są wykorzystywane do produkcji tektury.
a) wodnymi 11. Są wykorzystywane jako podściółka w hodowli zwierząt.
b) higroskopijnymi
c) biernymi
d) mechaniczny Zadanie 14 (1pkt)
Z podanych elementów budowy paproci wybierz te, które zaliczamy do sporofitu:
Zadanie 10 (1 pkt)
Gametangium żeńskie nazywamy: I - zarodnik, II – przedrośle z rodniami i plemniami, III – komórki jajowe i plemnikowe,
a) plemnią
b) makrosporangium IV – korzenie przybyszowe, V – kłącze z sporofilami i trofofilami, VI – zarodnia (sporangium)
c) rodnią
d) zarodnią Zadanie 15 (1pkt)
Tkankami, które odpowiadają za odżywianie rośliny poprzez fotosyntezę są: miękisz gąbczasty,
Zadanie 11 (1 pkt) palisadowy, wieloramienny.
Z wymienionych poniżej tkanek roślinnych podkreśl te, które mają żywe komórki. Wskaż jedną cechę budowy tych tkanek, która odpowiada za tę funkcję.

I - skórka, II - korek, III - miazga, IV – ksylem, V – floem, VI – kolenchyma, VII – sklerenchyma, ................................................................................................................................................................
VIII – miękisz asymilacyjny ............................................................................................................................. ...................................

Zadanie 16 (4 pkt)
Zadanie 12 (4 pkt) Na podstawie opisu podaj nazwę tkanki, o której mowa. Wskaż ten element opisu, dzięki
Tkanka przewodząca służy do transportu substancji w obrębie organizmu rośliny. Wyróżniamy dwa któremu dokonałeś identyfikacji tkanki.
rodzaje tkanek przewodzących: ksylem (drewno) i floem (łyko). Ksylem i floem nie są tkankami
jednorodnymi. A. „Budują ją żywe, stosunkowo niewyspecjalizowane komórki. Większość wnętrza komórki
Uzupełnij tabelę, wykorzystując wybrane spośród zaproponowanych pojęć (każde pojęcie zajmuje duża wakuola. Komórki mają zdolność magazynowania substancji energetycznych, wody
możesz wykorzystać kilkakrotnie). i soli mineralnych.”
................................................................................................................
1 – tak, 2 – nie, 3 – transport aktywny, 4 – komórki sitowe, 5 – transport bierny, 6 – cewki, 7 –
asymilaty, 8 – woda i sole mineralne, 9 – naczynia, 10 – rurki sitowe B. „Jest to tkanka złożona, zbudowana z czterech rodzajów komórek. Najważniejszy rodzaj
elementów komórkowych tej tkanki należy do najbardziej wyspecjalizowanych komórek
KSYLEM FLOEM w przyrodzie. Dojrzałe komórki są żywe, jednak w procesie dojrzewania zanikają w nich liczne
Tkanka martwa organelle komórkowe, jak jądro komórkowe, wakuole i rybosomy. U większości roślin komórki te
Rodzaj przewodzonej substancji żyją krócej niż rok.”
Rodzaj transportu ................................................................................................................
Składniki tkanki u okrytozalążkowych
Zadanie 17 (3 pkt)
Zadanie 13 (1 pkt) Przyporządkuj wymienionym strukturom roślinnym po jednej pełnionej przez nie funkcji.
W kratki paska wpisz numery pięciu zdań zawierających informacje o roli mszaków w
prawidłowym funkcjonowaniu ekosystemów. I. włośnik a aktywne wydzielanie wody (krople)
II. wypotnik b wydzielanie nektaru
1. Wykorzystywane są do kąpieli leczniczych i okładów. III. miodnik c wydzielanie wody w postaci pary wodnej
2. Są organizmami pionierskimi.
d wchłanianie wody z solami mineralnymi
3. Stanowią składnik ziemi ogrodniczej.
4. Służą jako materiał opałowy.
I - ............... II - ............... III - ...............
5. Mają właściwości retencyjne.
6. Chronią glebę przed wysychaniem i erozją.
7. Regulują glebę przed wysychaniem i erozją.
Wersja II ......................................................................................................................... Paprotniki były głównym składnikiem karbońskich lasów, z których powstały
imię i nazwisko A.
najbogatsze złoża węgla kamiennego.

Zadanie 1 (1 pkt) B. Zarodniki u paprotników kiełkują tworząc haploidalny splątek.

Określ do której z wymienionych grup paprotników pasuje poniższy opis:
„Dochodzące do 30 m wysokości rośliny, które powstały pod koniec dewonu, współuczestniczyły w Komórki pierścienia zarodni pod wpływem wody pęcznieją i rozrywają ściankę
C.
tworzeniu lasów węglowych. Do dziś przetrwały spośród tej grupy tylko niepozorne skrzypy.” zarodni.

a) lepidodendrony i sigilarie D. Salwinia pływająca należy do paproci jenakozarodnikowych.

b) kalamity
c) praskrzypy i klinolisty E. U paprotników pokoleniem dominującym jest sporofit.
d) paprocie nasienne
Zadanie 6 (2 pkt)
Zadanie 2 (1 pkt)
Rycina przedstawia cykl rozwojowy
Które z wymienionych gatunków paprotników są prawnie chronione:
narecznicy samczej.
a) skrzyp leśny, orlica pospolita
Uporządkuj etapy cyklu rozwojowego
b) narecznica samcza. skrzyp polny
narecznicy samczej, wpisując cyfry od 2
c) widłak jałowcowaty, skrzyp olbrzymi
do 5, oraz uzasadnij, dlaczego narecznicę
d) poryblin kolczasty, zanokcica skalna
zaliczamy do roślin jednopiennych.
__ – wzrost sporofitu
Zadanie 3 (3 pkt)
__ - rozwój płatowatego przedrośla
Przodkowie roślin zielonych, wychodząc na ląd, musieli pokonać wiele niedogodności środowiska
__ - wytworzenie na dolnej stronie
lądowego.
dojrzałych liści kupek zarodnikowych
Wymień i krótko opisz niesprzyjający czynnik środowiska lądowego, który pokonały rośliny,
1 - wysyp zarodników
wytwarzając skórkę (epidermę) pokrytą kutykulą, oraz podaj jedną prawdopodobną
__ - tworzenie się rodni i plemni z
przyczynę opuszczenia środowiska wodnego przez rośliny.
gametami oraz zapłodnienie
................................................................................................................................................................
-----------------------------------------------------
............................................................................................................................. ...................................
-----------------------------------------------------
...................................................................................................................................................... ..........
-----------------------------------------------------
......................................................................................................................... .......................................
-----------------------------------------------------
---------------------------------------------------
Zadanie 4 (3 pkt)
Rysunek przedstawia budowę sporofitu skrzypu
Zadanie 7 (1 pkt)
polnego.
Długi okres kiełkowania zarodników, mikorytyczne przedrośle, sporofilostan, to cechy
Opisz schemat, wskazując kłącze, korzenie
charakterystyczne dla:
przybyszowe, liście zrośnięte w pochewkę i
a) psylofitów
odgałęzienia boczne, oraz określ rolę pędu
b) widłakowych
wiosennego.
c) skrzypowych
-----------------------------------------------------------------
d) paproci
-----------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------
Zadanie 8 (1 pkt)
-----------------------------------------------------------------
Telomem nazwano:
-----------------------------------------------------------------
a) najmniejszą jednostkę budowy gametofitu u psylofitów
b) odcinek pędu psylofita pomiędzy kolejnymi miejscami odgałęzień
Zadanie 5 (5 pkt)
c) jednoosiowe odgałęzienie sporofitu ostatniego rzędu z nierozgałęzioną wiązką
Oceń poprawność stwierdzeń, wpisując do tabeli
przewodzącą
litery: P- prawda lub F-fałsz.
d) poprawne odpowiedzi zawierają punkty a i b
Zadanie 9 (1 pkt) 4. Wykorzystywane są do kąpieli leczniczych i okładów.
Wśród przedstawicieli paprotników w mikoryzę (symbiozę z grzybami) wchodzą przedrośla 5. Są organizmami pionierskimi.
typu: 6. Stanowią składnik ziemi ogrodniczej.
a) widłakowych 7. Zwiększają wilgotność powietrza.
b) skrzypowych 8. Służą jako materiał opałowy.
c) paprociowych 9. Są wykorzystywane do produkcji tektury.
d) psylofitów 10. Mają właściwości retencyjne.
11. Regulują glebę przed wysychaniem i erozją.
Zadnie 10 (1 pkt)
Zjawisko następowania po sobie w cyklu życiowym roślin diploidalnych - sporofitów,
rozmnażających się bezpłciowo i haploidalnych gametofitów, rozmnażających się za pomocą Zadanie 14 (1 pkt)
gamet nosi nazwę: Z podanych elementów budowy paproci wybierz te, które zaliczamy do gametofitu:
a) przemiany faz jądrowych
b) przemiany pokoleń I - zarodnik, II – przedrośle z rodniami i plemniami, III – komórki jajowe i plemnikowe,
c) metamorfozy
d) oogamii IV – korzenie przybyszowe, V – kłącze z sporofilami i trofofilami, VI – zarodnia (sporangium)

Zadanie 11 (1 pkt) Zadanie 15 (1 pkt)

Z wymienionych poniżej tkanek roślinnych podkreśl te, które mają martwe komórki.
I - skórka, II - korek, III - miazga, IV – ksylem, V – floem, VI – kolenchyma,
VII – sklerenchyma, VIII – miękisz asymilacyjny
Tkankami, które wzmacniają roślinę, są: kolenchyma, sklerenchyma oraz drewno.
Wskaż jedną cechę budowy tych tkanek, która odpowiada za tę funkcję.
....................................................................................................................................... .........................
................................................................................................................................................................

Zadanie 12 (4 pkt) Zadanie 16 (4 pkt)

Tkankę wzmacniającą tworzą komórki o zgrubiałych ścianach. Odpowiednie ich rozmieszczenie Na podstawie opisu podaj nazwę tkanki, o której mowa. Wskaż ten element opisu, dzięki
w roślinie gwarantuje jej wytrzymałość na czynniki dynamiczne i statyczne. Wyróżnia się dwa któremu dokonałeś identyfikacji tkanki.
podstawowe rodzaje tkanki wzmacniającej: sklerenchymę (twardzicę) i kolenchymę (zwarcicę).
Uzupełnij tabelę, wykorzystując wybrane spośród zaproponowanych pojęć (każde pojęcie A. „Występuje w postaci cylindrycznej warstwy komórek merystematycznych
możesz wykorzystać kilkakrotnie). w obwodowej części łodygi i korzenia, dokładnie pomiędzy wtórnym ksylemem a wtórnym floemem
rośliny.”
1 – tak, 2 – nie, 3 – komórki kamienne, 4 – obecne, 5 – inkrustowane ligniną, 6 – brak, 7 – zwarcica ................................................................................................................
płatowa i kątowa, 8 – młode łodygi, 9 – celulozowo-pektynowe wzmocnienia w kątach lub przy
ścianach stycznych, 10 – starsze łodygi B. „Dojrzałe komórki są żywe i mają nierównomiernie zgrubiałe pierwotne ściany komórkowe,
najsilniej w kątach. Tkanka ta występuje w postaci długich pasm często tuż pod epidermą
KOLENCHYMA SKLERENCHYMA w łodygach i wzdłuż nerwów liści.”
Tkanka martwa
Obecność chloroplastów ................................................................................................................
Cechy ściany komórkowej
Zadanie 17 (3 pkt.)
Występowanie
Przyporządkuj wymienionym strukturom roślinnym po jednej pełnionej przez nie funkcji.
Zadanie 13 (1 pkt)
I. aparat szparkowy a aktywne wydzielanie wody (krople)
W kratki paska wpisz numery pięciu zdań zawierających informacje o roli mszaków w
II. hydatoda b wydzielanie nektaru
prawidłowym funkcjonowaniu ekosystemów.
III. miodnik c wydzielanie wody w postaci pary wodnej
1. Chronią glebę przed wysychaniem i erozją. d wchłanianie wody z solami mineralnymi
2. Regulują bilans wodny wielu zbiorowisk roślinnych.
3. Są wykorzystywane jako podściółka w hodowli zwierząt. I - ............... II - ............... III - ...............