СРЕДНО СТРУЧНО УЧИЛИШТЕ

СУГС „Марија Кири - Склодовска“ - СКОПЈЕ

ПРОЕКТНА ЗАДАЧА

ТЕМА:
Влијание на релативната влажност на воздухот врз здравјето на луѓето

Предмет: Анализа на вода, почва и воздух

Ментор Ученик
проф. Виолета Салакова Делила Личина
Клас: 4 - 1

Скопје, април, 2024 година

1
СОДРЖИНА

2
ВОВЕД
Влажност како поим означува количество на водена пареа во воздухот, и
може да се однесува на неколку мерки за влажност. Формално, влажноста се
смета за мешавина на водена пареа и други состојки на воздухот, а влажноста се
дефинира како количеството на вода во мешавината, наречена апсолутна
влажност.
Во секојдневна употреба, поимот „влажност“ се однесува на релативната
влажност, која во метеорологијата и домашните инструменти се изразува како
постоток. Специфична влажност е соодносот помеѓу количината на водена пареа
во мешавината со вкупната содржина на воздухот (по единица маса).
Водената пареа во мешавината може да се изрази како маса по волумен,
или како делумен притисок, зависно од употребата. Во метеорологијата,
влажноста е показател за веројатноста од врнежи, роса или магла.
Високата релативна влажност ја намалува делотворноста на потењето при
разладување на телото со тоа што ја намалува стапката на испарување на влага
од кожата. Влажноста на воздух може да биде:
Апсолутната влажност која го претстваува количеството на водена пареа по
единица волумен. Апсолутната влажност на воздухот се движи од 0 до приближно
30 g/m3 кога воздухот е заситен на 30 °C.
Апсолутната влажност се менува со промената на воздушниот притисок.
Додека пак, Релативна влажност го претставува количеството на водена
пареа во мешавината од воздух и водена пареа. Се дефинира како соодносот на
делумниот притисок на водената пареа во мешавината со притисокот на
заситената пареа при тие услови.
Според тоа, релативната влажност на воздухот зависи не само од
температурата, туку и од притисокот на дадениот систем.

3
ГЛАВЕН ДЕЛ

Релативна влажност како поим

Релативна влажност на воздухот значи количество на водена пареа во

воздухот. За разлика од апсолутната влажност што покажува колкава маса на
водена пареа се наоѓа во воздухот, релативната влажност преставува (%)
процентуален однос на количеството на водена пареа што се наоѓа во воздухот во
однос на максималното количество на пареа што може да ја прими воздухот при
истата температура.
Значи релативната влажност зависи од температурата на воздухот.
Доколку релативната влажност достигне 100 %, воздухот повеќе нема да
може да прима водена пареа, при дадената температура. Доколку воздухот се
загрее, релативната влажност опаѓа (бидејќи при поголема температура може да
прими повеќе влага). Затоа во зимски периоди, поради грејните тела, релативната
влажност во просториите што се греат се намалува.

Влијание на релативната влажност врз домот и здравјето

Човекот е директно и индиректно подложен на влијанијата од климатските

промени. Климатските промени ќе предизвикаат последици врз здравјето на
луѓето во целиот свет, но сепак сериозноста на овие последици ќе зависи од
регионот и од способноста на населението да се подготви, да се справи и да се
опорави од директните влијанија, како што се повисоките температури и
топлотните бранови, сушите, поплавите и пожарите, и од индиректните влијанија,
како што се промената во ризици од заразни болести кои се пренесуваат со
вектори, падот во приносот на земјоделските култури, недостигот на вода и
раселувањето на населението.
Оценувањето на ранливоста на населението од влијанијата на климатските
промени врз здравјето е прв чекор кон подобрување на отпорноста кон тие
влијанија.

4
 Со ова истражување може се идентификуваат најранливите групи или лица
од локалното население, да се идентификуваат најголемите слабости во
здравствената инфраструктура - разликите во пристапот до здравствените услуги
и недостатоците во подготвеноста за справување со катастрофи во регионот.
Оцената на ранливоста може да им послужи на властите да определат кои
се најдобрите стратегии за подобрување на адаптацијата на населението.
Влијанието на климатските промени врз здравјето на луѓето станува се
поизразено. Екстремно високите температури на воздухот особено кај
повозрасните лица, се директно поврзани со бројот на смртни случаи
предизвикани од кардиоваскуларни или респираторни заболувања.
Екстремните временски настани можат да ги уништат домовите,
медицинските објекти и другите основни средства кои се потребни за здравствена
заштита. Голем дел од населението во ранливите подрачја можеби ќе треба да се
пресели, што дополнително го зголемува ризикот од пренесување заразни
болести и може да предизвика дополнителни последици врз здравјето.
Промената во режимот на врнежи се очекува да влијае врз снабдувањето
на вода за пиење, да го зголеми бројот на поплави и суши и да го загрози
снабдувањето со храна.
Mоже да се јават промени во начинот на ширење на инфекциите кои се
пренесуваат преку вода и преку инсекти.
Релативната влажност влијае и на нашето здравје и на нашиот дом.
Најоптимална влажност е во интервалот од 40 % – 60 %.
Влажноста влијае врз нашите чуства за температура. Пониска влажност ни
дава чуство на поладно при иста температура. Повисока влажност ни дава чуство
на потопло при иста температура. Влажноста влиjае и врз нашите домови.
Ниската влажност ја влече влагата од околните предмени, па дрвените предмети
може со тек на време да го намалат волументо и да испукаат.
Големата влажност ќе предизвика мувлосување на ѕидовите. Влажноста
влиае и врз здравјето на луѓето.
Сувиот воздух може да ја влече и влажнота од кожата и да ја дехидрира
притоа предизвукувајќи прерано стареење. Бројни студии имаат покажано дека

5
влажноста на воздухот влиае и врз развитокот на бактерии и вируси. На слика 1. е
даден табеларен приказ, од кој може да се види дека при релативна влажност од
40 % – 60 % ефектите од бактерии и вируси, мувла, алергичен ринитис и астма се
најмали.
При намалена влажност, дишните патишта стануваат помалку отпорни на
бактерии и вируси. Овие се едни од причините зошто во ладните периоди се
зачестени инфективните болести.

Слика 1. Табеларен приказ на влијанието на релативната влажност врз домот и

здравјето

Квалитетот на воздухот што го дишеме влијае на продуктивноста и

здравјето во секој момент од нашите животи, без разлика дали сме на работа, или
пак дома со семејството или тренираме во теретана.

6
Од што точно е состевен воздухот и дали можеме да го контролираме и да го
подобриме неговиот квалитет?

Поголемиот дел од воздухот што го дишеме се состои од азот и кислород.

Покрај овие два хемиски елементи, воздухот е составен од разни
благородни гасови како јаглерод диоксид и големи количини на водена пареа.
За да се разберат основите на влажноста, важно е да се направи разлика
помеѓу апсолутната и релативната влажност.
Апсолутна вредност е количината на водена пареа во воздухот, додека
релативната влажност е количината во однос на моменталната температура.
Поради фактот што високата температура може да ја задржи влагата
повеќе од студениот воздух, релативната влажност е далеку позабележителна
при високи температури.
Кога ја гледате временската прогноза, вредностите секогаш се изразуваат
како процент (%), што е всушност релативна влажност.
Она што треба да го разбереме е дека овие поими значат две сосема
различни работи и дека релативната влажност е многу поважна за квалитетот на
нашиот воздух во затворените простории.
Како прво, совршената влажност во затворен простор зависи од
температурата надвор и, до одреден степен, од личниот вкус. Идеално,
вредностите треба да се движат од 30 % до 40 % во текот на зимата и 40 % до
60 % во лето. Се што е надвор од овие нивоа може значително да влијае на
квалитетот на воздухот во затворените простории.
Зголемените нивоа на влажност го претвораат воздухот во поволна
средина за разни микроорганизми како што се грини, бактерии и мувла.
Генерално, контролата на влажноста може да има силно влијание врз
квалитетот на воздухот и може да ни помогне да дишеме подобро и да бидеме
поздрави и попродуктивни воопшто.
Клима уредите можат да ни помогнат при намалување на влажноста на
воздухот во летните денови. При поголема влажност на воздухот потребно е да се
вклучи климатизерот во режим одвлажнување кој што е означен со капка на

7
далечинскиот управувач. На следната слика 2. претставена е разликата помеѓу
влажен и сув воздух.

Слика број 1 Разлика меѓу сув и влажен воздух

Која треба да биде оптималната температура во работните простории

Квалитативните индикатори на станбените и деловните простории бараат

се поголемо внимание, бидејќи современиот човек поминува 80 % од својот живот
во затворени станбени и работни простории.
По облеката, просторијата е втората бариера против неповолните топлотни
влијанија врз човечкиот организам. Температурата на воздухот е водечки фактор
за одредување на топлинската состојба на човекот, кој се наоѓа во затворени
услови.
Покрај температурата на воздухот во канцелариите врз човечкиот
организам и чувството на удобност влијаат факторите релативна влажност и
движењето на воздухот.
Оптимумот за релативна влажност на воздухот во станбените простории е
меѓу 30 – 60 %. Влажните ѕидови имаат ниска температура и го засилуваат
процесот на размена на топлина од организмот. Високата влажност за подолг

8
период ги активира патогените микроорганизми, односно патогени
микроорганизми и предиспонирачки кон болести.
Треба да се има во предвид дека кога се го загрева воздухот во
канцелариите ја намалувате релативната влажност на 20 % при температура
20 °C, и создавате чувство на непријатност, сувост на слузокожата на горните
дишни патишта со влошена филтрација, способност за прашина и воздух
микрофлора и намалување на заштитните сили на организмот.
Препорачаната оптимална температура на воздухот е околу 21 °С во
канцелариите во текот на денот. Опсегот 38 – 50 % за релативна влажност при
горните температури се смета за најповолен.

Какво влијание има релативната влажност на воздугот врз човековото

здравје

Релативната влажност примарно влијае на реолошките својства на слузта,

модифицирајќи ја неговата осмоларност и следствено на мукоцилијарниот
клиренс. Всушност, во долните дишни патишта, присуството на вишок на слуз или
неговата зголемена дебелина може да промовира бактериска трансплантација,
особено во присуство на генетски или стекнати промени (хронична опструктивна
белодробна болест (ХОББ), бронхиектазии).
Од друга страна, во горните дишни патишта, назалното дишење на ладен
воздух ја зголемува вискозноста на слузот и го намалува цилијарното отчукување,
што доведува до зголемена подложност на вирусни инфекции. Поради тоа,
промената на мукозниот слој може да доведе до нарушување на епителните
споеви, со што се зголемува пропустливоста на загадувачи, алергени и вируси.
Имено, оштетените епителни клетки може да ослободат медијатори како
што се алармините (IL33, TSLP и IL25), кои можат да ја промовираат
воспалителната каскада. Од друга страна, цитокините како што се IL-4 и IL-13,
ослободени во тип 2 инфламаторен одговор, ја намалуваат експресијата на
протеинот со тесна спојна бариера, придонесувајќи за намален епителен споен
интегритет и зголемена пропустливост на бариерата во маѓепсан круг.

9
 Интегритетот на физичката бариера, одржуван со слуз и тесни спојки, е
критичен за заштита од патогени или надразнувачи. Вродените имунолошки
клетки ја претставуваат првата линија на имунолошката бариера.
Епителната дисфункција е исто така поврзана со хронична епителна кон
мезенхимална транзиција и задебелување на базалната мембрана и е поврзана
со различни фактори како што се генетика, алергени, повреди, инфекции,
автоимуни дефекти итн. Покрај тоа, може да се влоши со тип 2 воспаление.
Пациентите со хуморален имунолошки дефицит (на пример, Б - клеточни
имунодефициенција) може да имаат зголемен ризик од дисфункција на бариерата,
поради прекумерното производство на антитела, што може да доведе до
воспаление и несоодветен заштитен хуморален имунолошки одговор против
микробите Промените на слузниот слој се особено релевантни кај пациенти со
веќе постоечки ретки болести кои сами по себе влијаат на муко-цилијарниот
клиренс, како цистична фиброза, цилијарна дисфункција или почести состојби
како ХОББ.
Кај цистичната фиброза, автосомно рецесивно генетско заболување
поврзано со мутација во хромозомот 7 на генот кој кодира протеин кој го
контролира каналот на хлор (CFTR: Трансмембранска спроводливост на цистична
фиброза), се произведува густа и вискозна слуз, која вклучува неколку органи како
што се белите дробови, панкреасот и црниот дроб, а исто така е одговорен за
неплодност. Слично на тоа, во дишните патишта, промените во слузот
предизвикани од загадувачите и абнормалниот RH создаваат услови кои ги
фаворизираат инфекциите или го отежнуваат нивното искоренување.
Во услови на оштетување на епителот, вишокот на влажност во
внатрешната средина го зголемува алергенското оптоварување на неколку
алергени, како што се мувла и грини, што, пак, може да го олесни пенетрацијата
на други алергени, како што се антигените на Staphylococcus.
Понатаму, повисоките нивоа на RH може да ги зголемат концентрациите на
некои полен и калапи на отворено, што доведува до дополнително оптоварување
со алерген.

10
 Од друга страна, сувиот воздух во зградите е одговорен за засипнатост во
грлото и очите, што е особено релевантно кај пациенти со истовремени
заболувања (на пример, Сика синдром).

Промена на релативна влажност и нејзините директни ефекти врз здравјето

Релативната влажност надвор од нормалниот опсег често се пријавува во

различни поставки и во различни земји. Во северен Тајланд, знаците на висока
влажност беа често забележани во универзитетските згради, како што се
кондензација на прозорците, истекување на вода и мувла во затворен простор,
кои беа значително поврзани со назалните и кожните симптоми пријавени од
студентската заедница.
Од друга страна, и двете услови, влажниот и сувиот воздух, беа одговорни
за професионален ризик од засипнатост кај здравствените работници.
Во едно големо истражување спроведено во норвешки приватни згради,
забележано е оштетување на влагата или мувлата во една од три куќи, при што
просториите за ладење, подрумите и бањите се местата на најголем ризик.
Симптомите биле исто така поврзани со годините на градба, поочигледни
во постарите куќи.
Според истражувањето спроведено во Кореја меѓу над 1000 испитаници
запишани во голема канцелариска зграда, респираторните и екстра-
респираторните симптоми биле почести кај испитаниците со подолг престој.
Покрај тоа, по реновирањето, иако намалени, симптомите не исчезнаа.
Изложеноста на ниска влажност предизвикува симптоми на сензорна
иритација во очите и дишните патишта, со негативно влијание врз перформансите
на работата, квалитетот на спиењето, истрајноста на вирусот и нарушување на
гласот.
Во оваа состојба, очите се особено изложени на ризик. Во голема кинеска
популација, екстремно ниските нивоа на атмосферски притисок и RH, како и
екстремните нивоа на температурата, беа значително поврзани со зголемен ризик
од амбулантски посети за конјунктивитис.

11
 Исто така, ветерот со голема брзина беше заштитен фактор. Негативното
влијание на сувиот воздух врз слузницата на конјунктивалното се должи на повеќе
механизми, како што е оштетувањето на лакрималната фолија поради
испарување на водата и намалувањето на нејзината дебелина.
Окуларните симптоми вклучуваат чувство на туѓо тело, светлосна
хиперреактивност, заматен вид и црвенило на конјунктивата.
Дури и чувството на сувост на очите е силно поврзано со внатрешната
влажност. Влошувањето на егземата е поврзано со RH, ниско внатрешно или
високо надворешно, поради различни механизми, како што се намалување на
спроводливоста на кожата, оштетување на липидниот слој, активирање на
мастоцитите на кожата и намалување на еластичност.
На долг рок, дебелината на кожата се намалува со развојот на брчките.
Генерално, со зголемување на RH, имало подобрување на симптомите на
сите мукозни мембрани и на кожата.

12
ЗАКЛУЧОК

Kај луѓето кои работат или живеат во средини со среден опсег наспроти
ниска или висока релативна влажност. Внатрешната големина на популациите на
алергени грини и габи директно зависи од релативната влажност. Популацијата на
грини се минимизира кога релативната влажност е под 50 % и достигнува
максимална големина при 80 % релативна влажност. Повеќето видови габи не
можат да растат освен ако релативната влажност не надмине 60 %. Релативната
влажност, исто така, влијае на стапката на испуштање на формалдехид од
внатрешни градежни материјали, брзината на формирање на киселини и соли од
сулфур и азот диоксид и брзината на формирање на озон.
Влијанието на релативната влажност на изобилството на алергени,
патогени и штетни хемикалии сугерира дека нивоата на релативна влажност во
затворените простории треба да се сметаат како фактор на квалитетот на
воздухот во затворените простории. Поголемиот дел од негативните здравствени
ефекти предизвикани од релативната влажност ќе се минимизираат со одржување
на нивоата во затворен простор помеѓу 40 и 60 %. Ова ќе бара навлажнување во
текот на зимата во области со студена зимска клима. Навлажнувањето по
можност треба да користи навлажнувачи со испарување или пареа, бидејќи
навлажнувачите со ладна магла може да шират аеросоли контаминирани со
алергени.

13
КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА

1. https://www.winixmk.mk/news/relativna-vlaznost/
2. http://www.unfccc.org.mk/content/Documents/ADAPTATION/
Health_final_MK%20so%20CIP.pdf
3. https://joki.mk/kako-vlijae-vlaznosta-na-vozduhot-vo-zatvorenite-prostorii/
4. https://kariera.mk/article/476/koja-treba-da-bide-optimalnata-temperatura-
vo-rabotnite-prostorii
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10253274/#:~:text=Higher
%20or%20lower%20levels%20of,pollen%2C%20mites%2C%20and
%20mould.
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1474709/

14