om

.c
ng
Bài 8: Hệ thống bánh răng

co
an
th
o ng
du
u
cu

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 1. Định nghĩa và phân loại

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

4
 1. Định nghĩa và phân loại

- Là một hệ thống bao gồm nhiều bánh răng lần lượt ăn khớp

om
với nhau, tao thành một chuỗi.

.c
-Tác dụng:

ng
+Thực hiện tỷ số truyền lớn: Nếu dùng 1 cặp bánh răng thì

co
kích thước hai bánh răng chênh lệch nhau nhiều

an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

5
 1. Định nghĩa và phân loại

- Là một hệ thống bao gồm nhiều bánh răng lần lượt ăn

om
khớp với nhau, tao thành một chuỗi.

.c
-Tác dụng:

ng
+Thực hiện tỷ số truyền lớn.

co
+Truyền động giữa hai trục xa nhau.

an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

6
 1. Định nghĩa và phân loại

- Là một hệ thống bao gồm nhiều bánh răng lần lượt ăn

om
khớp với nhau, tao thành một chuỗi.

.c
-Tác dụng:

ng
+Thực hiện tỷ số truyền lớn.

co
+Truyền động giữa hai trục xa nhau.
+Thay đổi tỷ số truyền.

an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

7
 1. Định nghĩa và phân loại
- Là một hệ thống bao gồm nhiều bánh răng lần lượt ăn
khớp với nhau, tao thành một chuỗi.

om
-Tác dụng:

.c
+Thực hiện tỷ số truyền lớn.
+Truyền động giữa hai trục xa nhau.

ng
+Thay đổi tỷ số truyền.

co
+ Thay đổi chiều quay

an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

8
 1. Định nghĩa và phân loại
- Là một hệ thống bao gồm nhiều bánh răng lần lượt ăn
khớp với nhau, tao thành một chuỗi.

om
-Tác dụng:

.c
+Thực hiện tỷ số truyền lớn.
+Truyền động giữa hai trục xa nhau.

ng
+Thay đổi tỷ số truyền.

co
+ Thay đổi chiều quay

an
+ Tổng hợp hay phân tích chiều hay phân tích chuyển động
th
ng
quay:
- Tổng hợp: Tổng hợp hai chuyển động quay thành một
o
du

- Phân tích: Phân tích một chuyển động quay thành 2

u

Sẽ được bàn kỹ trong phần bánh răng vi sai

cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

9
 1. Định nghĩa và phân loại

Phân loại:

om
-Hệ bánh răng thường: các bánh răng đều có đường trục cố
định trong hệ quy chiếu gắn liền với giá.

.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

10
 1. Định nghĩa và phân loại

-Hệ thống bánh răng vi sai (hệ vi sai): mỗi cặp bánh răng ăn
khớp có ít nhất một bánh răng có tâm quay di động.

om
+ Trong hệ vi sai, bánh răng có trục cố định gọi là bánh răng trung tâm

.c
+ Các bánh răng có trục không cố định gọi là bánh răng hành tinh
+ Hệ vi sai có bánh trung tâm cố định gọi là hệ hành tinh, cần C cố định thì

ng
hệ vi sai trở thành hệ thường

co
+ Khâu động mang trục bánh răng vệ tinh hay bánh răng vệ tinh gọi là cần.

an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

11
 1. Định nghĩa và phân loại
-Hệ thống bánh răng hỗn hợp:
Hệ thống gồm hệ thống bánh răng thường và hệ thống

om
bánh răng vi sai.

.c
ng
co
an
th
o ng
du
u

Chú ý:
cu

-Trong hệ bánh răng vi sai và hỗn hợp đường trục của

bánh răng trung tâm và đường trục của cần phải nằm trên
cùng một đường thẳng (điều kiện đồng trục).
Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
12
 1. Định nghĩa và phân loại

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

13
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.1. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng thường

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

14
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.1. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng thường

Xét hệ bánh răng thường

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u

-Trong hệ này, chuyển động quay được truyền từ trục dẫn 1,

cu

đến trục bị dẫn 5 thông qua các cặp bánh răng (1,2), (2’,3),
(3’,4), (4,5).

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

15
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.1. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng thường

- Tỷ số truyền của cặp răng bất kỳ

om
i n i rj zj
iij = = =  = 

.c
j n j ri zi

ng
co
(+) nếu hai bánh răng ăn khớp trong
(-) nếu hai bánh răng ăn khớp ngoài

an
th
- Tỷ số truyền từ trục 1 đến trục 5: ng
o

 z 2   z3   z 4   z5 
du

1 1 2 3 4 i15 =  −  .  + '  .  − '  .  − 

i15 = = . . .  z1   z 2   z 3   z 4 
u

5 2 3 4 5 =>
cu

z .z .z
= i12 .i 23 .i34 .i 45 = (−1)3 2 '3 '5
z1.z 2 .z 3

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

16
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.1. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng thường

-Nhận xét:

om
+Sau mỗi lần qua cặp bánh răng ăn khớp ngoài, vận tốc
góc đổi chiều một lần, dấu của tỷ sô truyền phụ thuộc vào số

.c
cặp bánh răng ăn khớp ngoài.

ng
+Bánh răng 4 vừa ăn khớp với 2 bánh răng 3 và 5 không

co
ảnh hưởng đến TST của hệ (gọi là bánh răng nối không).

an
Tổng quát
th
-Với hệ có n trục, trục vào là trục 1, trục ra là trục n. Gọi
ng
số răng các bánh dẫn và bị dẫn lần lượt là zdi, zbdi ta có:
o
du

z
u

1 bdi
cu

i1n = = (−1) m i=2

n −1
n
z
i =1
di

trong đó m là số cặp bánh răng ăn khớp ngoài (ngoại tiếp).

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
17
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.1. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng thường

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

18
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.1. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng thường

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

19
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.1. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng vi sai
Xét hệ bánh răng vi sai

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

20
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.1. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng vi sai
Xét hệ bánh răng vi sai
- Giả sử các bánh răng và cần C

om
quay cùng chiều như hình vẽ.

.c
- Bằng phương pháp đổi giá, chọn
cần C làm giá, tức là xem như cả

ng
cơ cấu quay quanh OC với vận tốc

co
–ωC, khi đó hệ trở thành hệ bánh

an
răng thường.

th
C
- Gọi i12 là tỷ số truyền của bánh ng
răng 1 và 2 trong chuyển động
tương đối với cần C,
o
du

- Vì cặp bánh răng 1, 2 là cặp

bánh răng phẳng, nên các vector
u
cu

vận tốc góc của bánh răng 1,2,C

cùng phương. Do đó ta có:
1C = 1 − C z 2 C 1C 1 − C
 C  − = i12 = =
2 = 2 − C z1 2 2 − C
C

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

21
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.1. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng vi sai
Xét hệ bánh răng vi sai một cấp

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

22
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.1. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng vi sai
Xét hệ bánh răng vi sai hai cấp – vi sai kép

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

23
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.1. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng vi sai
Xét hệ bánh răng vi sai hai cấp – vi sai kép

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

24
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.1. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng vi sai
Xét hệ bánh răng vi sai

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

25
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.1. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng vi sai
Xét hệ bánh răng vi sai

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

26
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.1. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng vi sai
Xét hệ bánh răng vi sai

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

27
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.1. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng vi sai

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

28
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.1. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng vi sai

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

29
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.2. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng hành tinh

Ví dụ:

om
.c
ng
co
an
th
Ta có: 3 − C z '2 
i = =− 
C
ng
2 − C  z '2   z1  z '2 z1
32
z3 
o
  i31 = i32 . i 21 =  −   −  =
C C C
du

 − C  z3   z 2  z3 z 2
=− 1
z
i C21 = 2
z 2 
u

1 − C
cu

-Khi cố định bánh răng 1, (trở thành hệ bánh răng hành tinh) ta
có: 2 − C
C
i 21 = C
= −i 2C + 1  i 2C = 1 − i 21
Bài 9: Hệ thống Bánh răng
0 − C 30
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 2. Phân tích động học hệ thống bánh răng
2.2. Tỉ số truyền hệ thống bánh răng hành tinh

-Giả sử z1=99, z2=100, z’2=101 ,z3 =100:

om
101 99 1

.c
i = 1−
C
31 . =
100 100 10.000

ng
co
❑ Nhận xét:

an
+Tỷ số truyền của hệ thống bánh răng hành tinh rất lớn,
th
nhưng đồng thời cũng làm giảm hiệu suất của hệ thống, đến
ng
giới hạn nào đó sẽ xảy ra tự hãm. Hiệu suất của hệ thống
o
du

không chỉ phụ thuộc vào lực ma sát của các khớp mà còn phụ
u

thuộc vào tỷ số truyền của hệ.

cu

+Trong hệ bánh răng ngoại luân, đường trục của bánh

răng trung tâm và đường trục của cần phải nằm trên một
đường thẳng. Vì thế cần tính toán hệ bánh răng để thỏa mãn
điều kiện đồng trục.
Bài 9: Hệ thống Bánh răng 31
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 3. Một số ứng dụng

Xét hệ vi sai trong xe ô tô (có bánh răng không gian) TL 316-318

om
- Ta có:
1 − C

.c
z 2 z3 z
i12 =
C
=− = − 2 = −1
2 − C

ng
z3 z1 z1

co
 1 + 2 = 2C

an
-Khi xe chạy thẳng:
1 = 2  1 = 2 = C
th
ng
--Khi xe chạy vòng, vận tốc dài
o
du

bánh 1 và 2 khác nhau nhưng thỏa mãn:

u

1rbxe 2 rbxe 1 r
cu

=  =
R r 2 R
2C 2C r
 1 = , 2 =
r r R
1+ 1+
Bài 9: Hệ thống Bánh răng R
CuuDuongThanCong.com
R https://fb.com/tailieudientucntt
32
 3. Một số ứng dụng
Cơ cấu vi sai trong truyền động trục chủ động bánh xe ô tô

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

33
 3. Một số ứng dụng

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

34
 3. Một số ứng dụng

Hộp số

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

35
 3. Một số ứng dụng

Hộp số thường trong ô tô

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

36
 3. Một số ứng dụng
Hộp số tự động trong ô tô

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

38
 3. Một số ứng dụng
Hộp số xe máy

om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

39
 4. Bài tập áp dụng: bài 1

om
Cho hệ bánh răng như hình vẽ, với các
bánh răng tiêu chuẩn cùng mô đun.

.c
Z0=15; Z1=30 ; Z’1=80; Z2=40; Z3=20;

ng
0=30 (1/s); J2= Jc = 0,1Kgm2.
M1 =Mc =10Nm (cùng chiều 0).

co
+Hệ thống này là hệ thống gì? Tính

an
bậc tự do của nó.

th
+Tính 2; c=?
+Tính Jtt0 và Mtt0 =?
o ng
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

41
 4. Bài tập áp dụng: bài 2

om
+Hệ bánh răng này là hệ thống bánh
răng gì ? hãy tính bậc tự do của nó.

.c
+Tính tỉ số truyền i3 C.

ng
+Tính  2 theo 3. Tính tỉ số truyền i24.

co
+cho Jc=0,1Kgm2; J2=0,5Kgm2;
Mc=5Nm; M4=10Nm; Z2 = Z3 = Z4 =

an
20 ;

th
Z1= Z2’= Z3’ = 10 ng
Tính Jtt3; Mtt3
o
du
u
cu

Bài 9: Hệ thống Bánh răng CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt

42