Department of Education

8
National Capital Region
SCHOOL S DIVI SION OFFICE
MARIK INA CITY

Edukasyon sa Pagpapakatao
Ikaapat na Markahan – Modyul 4:
Sekswalidad: Mahalaga sa Pagtupad
ng Bokasyong Magmahal

May-akda: Cecil C. Samson

Tagaguhit: Mary Jane B. Roldan

City of Good Character

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 Alamin

Sa pagbubukas ng panibagong linggo ng iyong pag-aaral, inaasahan ko na

marami ka ng natutuhan sa mga nakaraang aralin at inaasahan ko din na ang iyong
mga natututuhan ay iyong nagagamit sa pang-araw-araw na pamumuhay. Tinalakay
natin sa ikatlong modyul ang tamang pagpapakahulugan sa sekswalidad at ang
pagsusuri sa ilang napapanahong isyu ayon sa tamang pananaw sa sekswalidad.
Ngayong ikaapat na linggo sa ikaapat na markahan, ang modyul na ito ay
inaasahang malilinang sa iyo ang mga sumusunod na kaalaman, kakayahan at
pang-unawa:

1. Nahihinuha na ang pagkakaroon ng tamang pananaw sa sekswalidad ay

mahalaga para sa paghahanda sa susunod na yugto ng buhay ng isang
nagdadalaga at nagbibinata at sa pagtupad niya sa kaniyang bokasyon na
nagmamahal.

2. Naisasagawa ang tamang kilos tungo sa paghahanda sa susunod na yugto ng

buhay bilang nagdadalaga at nagbibinata at sa pagtupad niya ng kaniyang
bokasyon na magmahal.

Subukin

PAGTAPAT-TAPATIN: Suriin ang mga larawan sa Hanay A. Hanapin sa Hanay B

ang mga katangian ng tunay na pagmamahal na tumutukoy sa bawat larawan
sa Hanay B. Isulat ang titik ng tamang sagot.

HANAY A HANAY B

1.

A. Ang pagmamahal ay mapanlikha.

City of Good Character 1

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 2.

B. Ang pagmamahal ay isang birtud at isang

Bokasyon.

3.

C. Ang pagmamahal ay mapagbuklod.

Bilugan ang titik ng pinakaangkop na sagot.

1. “Kung talagang mahal mo ako ay ibibigay mo sa akin ang iyong sarili kahit hindi
pa tayo mag-asawa.” Bilang isang mapanagutang nagdadalaga o nagbibinata, ano
ang pinakamakatuwirang gawin?
A. Makikipaghiwalay sa kasintahan.
B. Kakausapin siya at sasabihin na hindi pa ito ang tamang oras o panahon.
C. Isusumbong siya sa magulang.
D. Kokonsulta sa guidance counselor o sa guro.

2. Niyaya ka ng iyong mga kaibigan na manood ng malalaswang palabas. Ano ang

iyong gagawin?
A. Hindi sasama sa kanila.
B. Sasama ka sa kanila at natural lamang ito sa inyong edad.
C. Kakausapin ang mga kaibigan at hihimukin sila na huwag nang gawin ito.
D. Isusumbong sila sa kanilang magulang.

3. Unti-unting napapalapit ang iyong kalooban sa iyong kaibigan, subalit alam mo

na may napupusuan siyang iba. Sa tuwing sinasabi niya iyon sa iyo, nakararamdam
ka ng selos. Ano ang iyong gagawin?
A. Kakausapin ang kaibigan at sasabihin ang nararamdam.
B. Siraan ang taong kaniyang napupusuan.
C. Kokonsulta sa iyong kaibigan upang bigyan ka ng payo.
D. Sasangguni sa guro o sa guidance counselor.

City of Good Character 2

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
4. “Tao lamang ang may kakayahang magmahal, at ang tao lamang ang
makapagsisilang ng isa pang tao, na tulad niya ay may kakayahang magmahal. Ang
kakayahang ito na magmahal – at maghatid ng pagmamahal sa mundo – ang likas
na nagpapadakila sa tao.”
A. Ang tao ay nilikhang sekswal kaya siya ay kabahagi ng Diyos sa Kaniyang
pagiging Manlilikha.
B. Higit na mahalaga ang kakayahang magmahal ng tao kaysa sa kaniyang
kakayahang magsilang ng sanggol, dahil ito ang nagpapadakila sa kaniya.
C. Ang tao ay likas na dakila dahil siya’y nilikhang kawangis ng Diyos.
D. Mas marami ang mga anak mas dakila ang isang tao.

TAMA o MALI: Basahin mo at unawaing mabuti ang bawat pangungusap. Isulat

mo sa patlang ang salitang TAMA kung ang pangungusap ay nagpapahayag ng
tamang kaisipan at ang salitang MALI kung ang pangungusap naman ay
nagpapahayag ng maling kaisipan.

_____1. Ang tao ay tinawag upang magmahal. Ito ang natatanging bokasyon ng tao
bilang tao. May dalawang daan patungo dito – ang pag-aasawa at ang buhay na
walang asawa (celibacy).

_____2. Ang puppy love ay maaaring bunga ng senswalidad, na pinupukaw ng mga

pandama (senses) at damdamin na tinatawag na sentiment, na bunsod ng emosyon.

_____3. Ang pinakamahalagang palatandaan ng paghahandog ng buong pagkatao sa

minamahal ay ang pagpapakasal.

Sekswalidad: Mahalaga sa Pagtupad ng

Bokasyong Magmahal

Noong naakaraang linggo ay ating tinukoy ang tamang pagpapakahulugan sa

sekswalidad. Ang sekswalidad ay ang behikulo upang maging ganap na tao - lalaki
o babae - na ninanais mong maging. Hindi lamang ito pisikal o bayolohikal na
kakanyahan lamang, bagkus ang pagpapakalalaki at pagpapakababae ay isang
malayang pinili at personal na tungkulin na gagampanan mo sa iyong buong buhay.
At mula sa ating pagpapakahulugan ay nakapagsuri tayo ng ilang mga
napapanahong isyu na may kaugnayan sa pagbibigay ng tamang pananaw sa
sekswalidad. Ilan lamang dito ang isyu ng pornograpiya at teenage pregnancy.

Balikan

Basahin, unawain, at pagnilayang mabuti ang sitwasyon sa ibaba. Matapos mo

itong pagnilayan ay sagutin ang mga sumusunod na tanong pagkatapos ng
sitwasyon.

City of Good Character 3

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 Matagal nang magkasintahan sina Dave at Ruby, lingid sa kaalaman ni Ruby ay
nahihilig si Dave sa panunuod ng mga pornograpiya. Sa tagal na ng kanilang
relasyon ay may mga pagkakataong sa pisikal na pagpapahayag ng damdamin
naipapahayag nila Dave at Ruby ang kanilang pagmamahalan ngunit hindi pa sila
humahantong sa pagtatalik. Madalas na hilingin ni Dave na tuluyan na silang
magtalik upang mas maipahayag daw niya ang kanyang pagmamahal kay Ruby.
Nagdadalawang-isip si Ruby kung siya ba ay papayag sa nais ng kaniyang
kasintahan.

1. Sa iyong palagay, masasabi mo bang tunay ang pagmamahal ni Dave kay

Ruby? Ipaliwanag ang iyong sagot.

2. Kung sakaling pumayag si Ruby sa hiling ni Dave, ang ibig ba nitong sabihin
ay mahal niya si Dave? Bigyang katuwiran ang iyong sagot.

3. Kung ikaw ang nasa kalagayan ni Ruby o di kaya naman ay ni Dave, ano ang
iyong marapat na gawin kung ikaw ay maharap sa ganitong sitwasyon?

Tuklasin
Gawain 1: Pagsusuri sa mga comic strips.

2. Madalas ko siyang
maisip at gusto kong
makita araw-araw, ngayon
ko lamang naramdaman ito.
Ano kaya ang nangyayari
sa akin?
1. Ako ay labing-tatlong gulang
na at nahihilig ako sa panunuod
ng mga malalaswang palabas.
Sa tingin ko ay normal ito sa
aking edad.
3. Kapag kasama ko
ang aking kasintahan,
palagi niya akong
inaakbayan o di
naman kaya ay
hinahawakan niya
palagi ang aking
kamay, hindi ako
komportable rito.
Dapat ko bang
sabihin ito sa kaniya
o hayaan na lamang?

City of Good Character 4

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
Matapos suriin ang comic strips, punan ang talahanayan na base sa iyong
pagkakaunawa at nararamdaman patungkol sa pinag-uusapan ng mga
magkakaibigan sa comic strips.

Alam ko Ginagawa Ano ang natuklasan ko sa aking

ang ko / sarili mula sa pinag-uusapan ng
tungkol Nagawa mga karakter
sa pinag- ko na ito
uusapan
Unang Karakter

Ikalawang Karakter

Ikatlong
Karakter

Gawain 2: Basahin ang mga sumusunod na artikulo tungkol sa napapanahong

isyu. Matapos mo itong basahin ay sagutan ang mga gabay na tanong
pagkatapos ng bawat isyung nabanggit. Isulat sa kuwaderno ang sagot sa mga
katanungan.

1. Teenage pregnancy

Tatlumpung porsiyento (30%) ng mga sanggol na ipinapanganak sa Pilipinas

ay mula sa mga kababaihang may edad na 15-24 na gulang at dalawampu't limang
porsiyento (25%) dito ay mga batang ina. Hindi lingid sa ating kaalaman na ilan sa
mga batang kababaihan na ito ay nararanasan ang pagpapalaglag o abortion.
Maraming masasamang epekto ang pagpapalaglag kalusugan ng isang babae. Isang
na rito ay ang tinatawag na PAS (Post Abortion Syndrome). Isa itong karamdaman
sa isip na maihahalintulad sa depresyon. Ngunit di tulad ng karaniwang depresyon
ang sakit na ito ay di maiibsan ng gamot tulad ng anti-depressants. Sinasabing ito
ay ‘di naiiwasan; maaaring dumating nang mas maaga o sa huling bahagi na ng
buhay ng isang nagpalaglag o nasangkot sa prosesong ito. Karaniwan nang nagiging
sugapa sa alak o droga ang mayroong PAS. Marami rin sa kanila ang nagpapapalit-
palit ng karelasyon at hindi na muli pang nagkakaroon ng malusog na ugnayan o
relasyon sa katapat na kasarian.

Mga gabay na tanong:

1. Sa iyong palagay, bakit maraming kabataan sa ngayon ang nagiging batang
ama o batang ina?

City of Good Character 5

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 2. Bakit sinasabi na ang pagpapalaglag o aborsyon ay isang kalunos-lunos na
krimen?
2. Pornograpiya o Malalaswang Babasahin at Palabas
Marami na ang pag-aaral tungkol sa masamang epekto ng pornograpiya sa
kalusugan ng isipan, lalung-lalo na sa mga kabataan. Ano ba ang pornograpiya? Ang
pornograpiya ay mga mahahalay na paglalarawan (babasahin, larawan, o palabas)
na layuning pukawin ang sekswal na pagnanasa ng nanonood o nagbabasa. Ayon sa
mga eksperto, ang epekto nito sa maraming tao ay nagsisimula sa mababaw
hanggang sa lumala at maging sugapa na dito.

Batay sa pag-aaral ni Iyoob (2008), ang maagang pagkahumaling sa pornograpiya ay

may kaugnayan sa pakikibahagi o paggawa ng mga abnormal na gawaing sekswal,
lalung-lalo na ang panghahalay. Kadalasang ang tema ng mga mahahalay na
palabas na ito ay nakapagpapababa sa pagkatao ng mga babae. Sila’y sinasaktan o
pinahihirapan sa karamihan nito. Wari ba’y kinamumuhian sila kung tratuhin sa
mga palabas na ito. Ang mga kalalakihang nanonood ng palabas na malaswa ay
nagkakaroon ng pagkamanhid sa pananaw nila sa mga kababaihan. Nagiging
animo’y mga bagay lamang ang mga ito. Nagiging mababaw din ang pagtingin nila
sa kasal. Ang pinakamalala, ang panghahalay ay hindi na nila tinitingnan bilang
isang krimen.

Ang pagkapukaw na sekswal sa murang edad na ito sa pamamagitan ng

pornograpiya ay nakasisira sa paglinang ng pagkamahabagin. Kung wala ang
pagiging mahabagin, ang mga kabataan ay nasusuong sa mga silakbo ng
bayolenteng asal. Habang paparami nang paparami ang mga kabataang nalululong
sa pornograpiya, isang mapanganib na mensahe ang nakikintal sa kanilang isipan:
ang pakikipagtalik nang walang kaakibat na pagmamahal o pananagutan.

Mga gabay na tanong:

1. Anong maling pananaw sa katapat na kasarian ang pinalalaganap ng
pornograpiya? Ipaliwanag.
2. Bilang kabataan, paano mo mapoprotektahan ang iyong sarili laban sa
paglaganap ng pornograpiya?

Suriin
Sa ating pagbabalik aral sa kahulugan ng seksuwalidad, ang seksuwalidad
ng tao ay kaugnay ng iyong pagiging ganap na babae o lalaki. Ngunit ano nga ba ang
nagpapaganap ng sa pagkababae o pagkalalaki ng isang tao? Ang sekswalidad bilang
kaganapan ng isang tao ay ang mga papel na kaniyang ginagampanan sa pamilya o
sa lipunan. Ang sekswalidad kung gayon ay ang behikulo upang maging ganap na
tao - lalaki o babae - na ninanais mong maging. Hindi ito pisikal o bayolohikal na
kakanyahan lamang, ang pagpapakalalaki at pagpapakababae ay isang malayang
pinili at personal na tungkulin na gagampanan mo sa iyong buong buhay.

"Ang pagkababae o pagkalalaki na malayang pinili ay hindi mo taglay lang o

katangian, kundi ikaw mismo at kung ano pa ang magiging kaganapan mo
bilang tao: may pamilya, dalaga o binata, namamasukan o nagnenegosyo,
namumuno o tagasunod, relihiyoso, at iba pa - depende sa iyong potensyal."

City of Good Character 6

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 Ang pagbubuo ng seksuwalidad at pagkatao upang maging ganap ang
pagkababae o pagkalalaki ay isang moral na hamon sa bawat isa sa atin. Sa pagsapit
mo sa iyong sapat na gulang (adulthood), maaring magkaroon ng kakulangan sa
iyong pagkatao kung hindi mapag-iisa ang iyong seksuwalidad at pagkatao habang
ikaw ay nagdadalaga o nagbibinata. Ikaw ay nasa proseso ng pag-iisa o pagbubuong
ito. Kailangan mo ang masusing pagkilala sa iyong sariling pagkatao, maingat na
pagpapasiya at angkop na pagpili upang makatugon sa hamong ito.
Ang magmahal ang natatanging bokasyon ng tao bilang tao. Ang pag-aasawa
at ang buhay na walang asawa (celibacy) ang dalawang daan patungo sa bokasyong
it. Sa akdang "Love and Responsibilty" ni Pope John Paul II, magiging katangi-tangi,
ganap, at buo ang pagmamahal kung ito ay magkakaroon ng integrasyon.
Kinakailangan na mailakip ang lahat ng elemento ng tunay na pagmamahal na
naayon sa kung ano ang dapat mangibabaw o mauna. Ang mga mahahalagang
elemento ng tunay na pagmamahal ay ng mga sumusunod: Ang sex drive o seksuwal
na pagnanasa, ang kilos-loob (will), mga pandama at emosyon, Pakikipagkaibigan at
kalinisang puri.

Ang Sex Drive o Libido. Kung ating ikukumpara ang katutubong simbuyong
sekswal (sex drive) ng hayop sa sekswal na pagnanasa ng tao ay mapapansin natin
na ang dalawa ay hindi maaaring magkapareho sa anumang aspeto.
Ang kalikasan ng katutubong simbuyong sekswal (sex drive) ng hayop ay
isang awtomatikong kilos o reflex mode na hindi nangangailangan ng kamalayan.
Hindi maawat ang mga hayop na gawin kung ano ang likas sa kanila. Gagawin nila
ito kahit sa gitna ng kalye tulad halimbawa ng mga asong lansangan. Iisa lamang
ang layunin ng sekswal na pagsasama ng hayop, ang pagpapanatili ng kaniyang uri.
Kung ating pag-uusapan ang ang sekswal na pagnanasa tao, mas angkop na tawagin
itong udyok o simbuyo ng damdamin. Ang sekswalidad ng tao ay may kamalayan at
kalayaan na bunga ng pagpili, pagkakaroon tuon, at higit sa lahat ay nag-uugat ito
sa pagmamahal.
Maaaring pigilan o supilin ng tao ang pagnanasang sekswal o di naman kaya
ay mahayaan nilang ito ay mangibabaw. Ngunit kung ito ay hahayaang mangibabaw,
posible na magbunga ito ng kakulangan sa pagkatao ng tao o maaaring maging sanhi
ng hindi normal na seksuwal na oryentasyon. Kung ang pagnanasang sekswal ng
tao naman ay mapamamahalaan at mabibigyan ng tamang tuon, ito ay maaaring
makatulong sa paglago bilang tao at makapagbibigay ng kaganapan sa kaniya bilang
lalaki o babae.

Ang Puppy Love. Ang puppy love ay madalas na pagkamalang tunay na

pagmamahal lalo na ng mga kabataang maagang namumulat sa pakikipagrelasyon.
Ito ay maaari naman talagang maging simula o pundasyon ng tunay at wagas na
pagmamahal. At upang mangyari ito ay kinakailangan na magkaroon ng tamang
integrasyon ang sensuwalidad na nararamdaman at ang damdamin. Ang puppy love
ay bunga ng sensuwalidad na pumupukaw sa mga pandama o senses at damdamin
o sentiments na bunsod ng emosyon.
Ang mahalaga, huwag mong kalilimutan na ikaw ay nasa proseso pa lamang
ng paghahanda para sa tunay at wagas na pagmamahal at ang iyong nararamdaman
ay paghanga lamang at hindi pa tunay na pagmamahal.

Ang Paggamit sa Kapwa at Pagmamahal. Ang tunay na pagmamahal ay

malaya at nagpapahalaga sa kalayaan ng minamahal. At dahil may malaya kang
loob, walang sinuman ang makapagdidikta kung sino ang iyong mamahalin at
gayundin naman walang sinuman ang iyong madidiktahan mo para ikaw ay
mahalin.

City of Good Character 7

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 Itinuturing na isang bagay at hindi tao ang kapuwa kung pinaglalaruan
lamang ang kaniyang damdamin. At sa paglalarong ito ay nangangahulugan na
ginagamit lamang ang tao na pampuno sa pangangailangan na magkaroon ng
makakasama upang hindi makaramdam ng pag-iisa. Nagsisimula ang pagmamahal
sa isang pagpapasyang magmahal. Maaaring mauwi sa pagmamahal ang mga
paghangang nararamdaman kung parehong magpapasyan ng malaya ang dalawang
tao na magsusumikap sila na mahalin ang isa't isa.

Ang Kalinisang Puri at Pagmamahal. Ang kalinisang puri ay isang pagkilos.

Ito ay isang birtud na nagbibigay katiyakan na kailanman ay hindi tinitignan na
isang bagay ang minamahal. May mga mag-asawa na ganito ang pananaw. Malaya
at may buong pagtitiwala ang pagbibigay ng sarili sa isa’t isa sapagkat ang pagtatalik
ay hindi bunga lamang ng seksuwal na pagnanasa, kundi ang pagbibigay ng buong
pagkatao. Kung ang pagtatalik ay bunsod lamang ng seksuwal na pagnanasa,
kapuwa lamang nilang ginagamit ang isa't isa upang pagbigyan ang tawag ng laman.
Hindi kailanman nagiging matagumpay ang pagsasama kung sa kasiyahan lamang
ng katawan nakabase ang pagtitinginan. Ito ay sa kadahilanang hindi
pinahahalagahan ang pagkatao ng tao. Sabi nga ng Banal na Papa Juan Paulo II,
"Ang taong may kalinisang puri lamang ang may kakayahang magmahal ng tunay."

Ang Pagmamahal ay Mapagbuklod. Ang pagmamahal ang nagbubuklod sa

dalawang taong nagmamahalan. Iisang pagmamahal lamang ang kanilang
pinagsasaluhan at hindi ito basta pagsusukli lamang ng pagmamahal sa isa't isa
kung hindi pakikibahagi sa iisang karanasan. Ang lubos na paghahandog ng
pagkatao sa minamahal ay tunay na pagmamahal. At ang pinakamahalagang
palatandaan ng paghahandog na ito ay ang pagpapakasal. Ang pagkakaloob ng iyong
kalayaan at pagtatali ng iyong sarili sa iyong minamahal habambuhay. At magagawa
mo lamang ito kung ganap na ang iyong pagkatao – ang iyong pagkalalaki o
pagkababae.

Ang Pagmamahal ay Isang Birtud. Ang pagmamahal ay isang birtud. Hindi

ito isang emosyon lamang at lalong hindi ito pagpukaw ng diwa at pandama lamang.
Kaya't hindi natin masasabi na ang pagmamahal ay kayang sukatin sa pamamagitan
ng tunay na damdamin lamang. Ang pagmamahal ay nangangailangan ng paglinang
at pagkilos upang mapaunlad ito. Palagi itong nakatuon sa ikabubuti ng minamahal
at sa dalawang tao na pinag-isa sa tawag ng pangako sa kasal. Masasabi na tunay
ang pagmamahal kung sa paglipas ng panahon ay mas napapabuti nito ang mga
taong nagmamahalan. Isa sa mga katangian ng pagmamahal ay ang pakikibahagi
natin sa pagiging manlilikha ng Diyos upang makapag-bigay buhay. Ito ay sa
pamamagitan ng paraang pisikal o sekswal – ang pagsisilang ng sanggol, o sa
paraang ispiritwal – ang mabuhay bilang biyaya na nagbibigay-buhay din sa iba.

Pagyamanin
Basahin at unawain ang sitwasyon sa ibaba. Matapos mo itong basahin ay
sagutin ang mga gabay na katanungan sa iyong kuwaderno.

Love Cat
Gaya ng mga ibang hayop, ang mga pusa sa tamang panahon ay nagpapakita
ng senyales ng pagbabago sa kanilang kasarian. May tinatawag na “Scent of a
Woman”, dito sa panahon na handa na ang babaeng pusa, nagkakaroon siya ng

City of Good Character 8

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
kakaibang amoy na nakakaakit ng lalaking pusa. Sa ganitong paraan, hahabul-
habulin siya ng lalaking pusa maging mapanganib man ito sa kaniya. Bakit nila
ginagawa ito? Ang mga hayop ay patuloy na susundin ang dikta ng kanilang
kalikasan (Instinct) sa pagkakataong nangingibabaw ang kanilang “Sex Drive”.

Mga Gabay na Tanong:

1. Ano ang masasabi mo sa pagmamahal ng mga pusa?
2. Sila ba ay pareho ng sa tao? Ipaliwanag.

Isaisip
Isulat sa iyong kuwaderno ang bahaging ito ng aralin. Punan ang patlang ng
angkop na salita mula sa mga salita sa loob ng kahon upang mabuo ang diwa ng
pangungusap.

tamang paghahanda nagbibinata at nagdadalaga

pagtupad bokasyon na magmahal

Naisasagawa ang __________ kilos bilang __________ sa susunod na yugto ng buhay

bilang ________________________ at sa pagtupad niya ng kanyang
_____________________.

Isagawa
Gumawa ng isang islogan na ang tema ay nakatuon sa napapanahong isyu
na may kaugnayan sa seksuwalidad. Ang islogan ay inaasahang magbibigay ng
impormasyon upang makaiwas sa panganib na banta ng mga napapanahong isyu
na ito. Halimbawa ng mga napapahong isyu ay: pornograpiya sa iba’t ibang media –
internet, comics, magasin, pelikula, telebisyon, musika, radyo etc.; child-trafficking
o prostitusyon; maagang pagbubuntis; at iba pa.

HALIMBAWA:

Paggalang sa pagmamahal aking iingatan,

Pornograpiya aking iiwasan.

City of Good Character 9

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 Tayahin

Sagutin ang mga tanong sa iyong kuwaderno.

1. Paano ihahambing ang sekswalidad ng tao at sekswalidad ng hayop?

2. Paano nakatutulong ang pagkakaroon ng tao ng kilos loob sa pagpapanatili
ng kalinisang puri? Ipaliwanag.
3. Bilang isang birtud, paano nalilinang ang pagmamahal?

Karagdagang Gawain

Noong ikaw ay nasa ika-pitong baitang pa lamang ay tinalakay ninyo ang

pagbuo ng plano o balangkas ng kursong akademiko, teknikal-bokasyonal o
pagnenegosyo. Ito ay mahalagang maisaalang-alang upang ang iyong pipiliing kurso
o karera ay makatutulong sa pagtupad mong iyong bokasyon na magmahal. Ang
mga taong tulad nina Blessed Mother Theresa ng Calcuta, Martin Luther King Jr.,
at Dr. Jose Rizal ay ilang halimbawa lamang ng mga taong nagamit ang kanilang
napiling karera sa pagtupad sa kanilang bokasyon sa pagmamahal.
Gumawa ng isang sanaysay na sumasagot sa katanungang ito: Paano
makatutulong ang aking napiling kurso o karera sa pagtupad ko sa aking bokasyon
sa pagmamahal?

MAIKILING PAGSUSULIT – Modyul 4

Bilugan ang titik ng pinakaangkop na sagot.

1. “Kung talagang mahal mo ako ay ibibigay mo sa akin ang iyong sarili kahit hindi
pa tayo mag-asawa”. Bilang isang mapanagutang nagdadalaga o nagbibinata, ano
ang pinakamakatuwirang gawin?
A. Makikipaghiwalay sa kasintahan.
B. Kakausapin siya at sasabihin na hindi pa ito ang tamang oras o panahon.
C. Isusumbong siya sa magulang.
D. Kokonsulta sa guidance counselor o sa guro.

2. Niyaya ka ng iyong mga kaibigan na manood ng malalaswang palabas. Ano ang

iyong gagawin?
A. Hindi sasama sa kanila.
B. Sasama ka sa kanila at natural lamang ito sa inyong edad.
C. Kakausapin ang mga kaibigan at hihimukin sila na huwag nang gawin ito.

City of Good Character 10

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 D. Isusumbong sila sa kanilang magulang.

3. Unti-unting napapalapit ang iyong kalooban sa iyong kaibigan, subalit alam mo

na may napupusuan siyang iba. Sa tuwing sinasabi niya iyon sa iyo, nakakaramdam
ka ng selos. Ano ang iyong gagawin?
A. Kakausapin ang kaibigan at sasabihin ang nararamdam.
B. Siraan ang taong kaniyang napupusuan.
C. Kokonsulta sa iyong kaibigan upang bigyan ka ng payo.
D. Sasangguni sa guro o sa guidance counselor.

4. “Tao lamang ang may kakayahang magmahal, at ang tao lamang ang
makapagsisilang ng isa pang tao, na tulad niya ay may kakayahang magmahal. Ang
kakayahang ito na magmahal – at maghatid ng pagmamahal sa mundo – ang likas
na nagpapadakila sa tao.”
A. Ang tao ay nilikhang sekswal kaya siya ay kabahagi ng Diyos sa Kaniyang
pagiging Manlilikha.
B. Higit na mahalaga ang kakayahang magmahal ng tao kaysa sa kaniyang
kakayahang magsilang ng sanggol, dahil ito ang nagpapadakila sa kaniya.
C. Ang tao ay likas na dakila dahil siya’y nilikhang kawangis ng Diyos.
D. Mas marami ang mga anak mas dakila ang isang tao.

TAMA o MALI : Basahin mo at unawaing mabuti ang bawat pangungusap. Isulat

mo sa patlang ang salitang TAMA kung ang pangungusap ay nagpapahayag ng
tamang kaisipan at ang salita MALI kung ang pangungusap naman ay
nagpapahayag ng maling kaisipan.

_____1. Ang tao ay tinawag upang magmahal. Ito ang natatanging bokasyon ng tao
bilang tao. May dalawang daan patungo dito – ang pag-aasawa at ang buhay na
walang asawa (celibacy).

_____2. Ang puppy love ay maaaring bunga ng senswalidad, na pinupukaw ng mga

pandama (senses) at damdamin na tinatawag na sentiment, na bunsod ng emosyon.

_____3. Ang pinakamahalagang palatandaan ng paghahandog ng buong pagkatao sa

minamahal ay ang pagpapakasal.

_____4. Ang puppy love ay bunga ng sensuwalidad na pumupukaw sa mga pandama

o senses at damdamin o sentiments na bunsod ng emosyon.

_____5. Ang pagkababae o pagkalalaki na malayang pinili ay hindi mo taglay lang o

katangian, kundi ikaw mismo at kung ano pa ang magiging kaganapan mo bilang
tao: may pamilya, dalaga o binata, namamasukan o nagnenegosyo, namumuno o
tagasunod, relihiyoso, at iba pa - depende sa iyong potensyal.

_____6. Ang pagmamahal ay isang emosyon lamang na pumupukaw ng diwa at

pandama ng isang babae at isang lalaki.

City of Good Character 11

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
 DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE
12 City of Good Character
Seksuwalidad ng Tao, 335-365
Baitang: Modyul para sa mga Mag-aaral, Unang Edisyon. Modyul 13: Ang
Kagawaran ng Edukasyon (2013). Edukasyon sa Pagpapakatao - Ikawalong
Sanggunian
Subukin Pagyamanin
A. Ang sagot sa bawat katanungan ay
1. B nakabase sa pagkakaunawa ng mag-aaral
2. C sa bawat sitwasyon.
3. A
B. Isaisip
1. B 1. tamang
2. C 2. paghahanda
3. A 3. nagbibinata at nagdadalaga
4. A 4. pagtupad
C. TAMA O MALI 5. bokasyon na magmahal
1. TAMA
2. TAMA Isagawa: Islogan
3. TAMA Hal.
Balikan
Ang sagot sa bawat katanungan ay
nakabase sa pagkakaunawa ng mag-
aaral sa binasang sitwasyon.
Tayahin
Ang sagot sa bawat katanungan ay nakabase
Tuklasin sa pagkakaunawa ng mag-aaral sa SURIIN na
Gawain 1: Comics Strips bahagi ng modyul.
Gawain 2: Mga Napapanahong Isyu
Karagdagang Gawain
Ang sanaysay na gagawin ay nakabase sa
Ang sagot sa bawat katanungan ay napiling kurso o karera ng mag-aaral sa
nakabase sa pagkakaunawa ng mag- pagtupad ng bokasyon sa pagmamahal
aaral sa binasang sitwasyon.
 Bumuo sa Pagsulat ng Modyul

Manunulat: Cecil C. Samson (Guro, Tanong High School)

Mga Tagasuri: Marilou V. Claveria (Guro, Tanong High School)

Leilani N. Villanueva
(Superbisor sa Edukasyon sa Pagpapakatao)

Tagaguhit at Tagalapat: Mary Jane B. Roldan (Guro, Jesus Dela Pena NHS)

Tagapamahala:

Sheryll T. Gayola
Pangalawang Tagapamanihala
Pinunong Nanunuparan - Tanggapan ng Tagapamanihala

Elisa O. Cerveza
Hepe – Curriculum Implementation Division
Pinunong Nanunuparan - Tanggapan ng Pangalawang Tagapamanihala

Leilani N. Villanueva
Superbisor sa Edukasyon sa Pagpapakatao

Ivy Coney A. Gamatero

Superbisor sa Learning Resource Management Section

Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Schools Division Office- Marikina City

Email Address: sdo.marikina@deped.gov.ph

191 Shoe Ave., Sta. Elena, Marikina City, 1800, Philippines

City of Good Character

DISCIPLINE • GOOD TASTE • EXCELLENCE