Zadanie 2

Dane:

Przyjmujemy, że wartość przyspieszenia ziemskiego wynosi:

Szukane:

Rozwiązanie:

Wartość oddziaływania grawitacyjnego pomiędzy dwoma ciałami przedstawiamy wzorem:

gdzie jest stałą grawitacji, i są oddziałującymi ze sobą masami, jest odległością pomiędzy środkami tych
mas.

Wartość siły, z jaką Ziemia przyciąga ciało możemy zatem przedstawić za pomocą wzoru:

Gdzie to odległość ciała od środka Ziemi i możemy przedstawić ją jako suma promienia Ziemi oraz odległości ciała
od powierzchni Ziemi :

Wówczas otrzymujemy, że odległość odważnika od powierzchni Ziemi będzie miała postać:

Korzystając z wzoru na przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni planety może zapisać, że na Ziemi ma ono wartość:

gdzie jest masą Ziemi, jest jej promieniem.

Wówczas masę Ziemi przedstawimy jako:

Oznacza to, że odległość ciała od powierzchni Ziemi możemy przedstawić wzorem:

Podstawiamy dane liczbowe do wzoru:

Odpowiedź: Ciężarek powinien znaleźć się około 57 000 km nad Ziemią.

Zadanie 3
Dane:

Szukane:

Rozwiązanie:

Zgodnie z definicją gęstości możemy zapisać, że masy kul wynoszą:

gdzie jest jest gęstością, jest objętością.

Objętość kuli przedstawiamy wzorem:

gdzie jest promieniem tej kuli.

Odległość między środkami dwóch stykających się ze sobą kul będzie wynosiła:

Wartość oddziaływania grawitacyjnego pomiędzy dwoma ciałami przedstawiamy wzorem:

gdzie jest stałą grawitacji, i są oddziałującymi ze sobą masami, jest odległością

pomiędzy środkami tych mas.

Wówczas dla naszego przypadku możemy zapisać zależność, z której wyznaczymy promień jednej kuli:
Podstawiamy dane liczbowe do wzoru:

Odpowiedź: Siła oddziaływania grawitacyjnego pomiędzy kulami ma wartość 1 N, gdy promień jednej kuli
wynosi w przybliżeniu 2,3 m.

Zadanie 4
UWAGA! Różnica pomiędzy otrzymanym w rozwiązaniu wynikiem, a wynikiem podanym w odpowiedziach do
podręcznika wynika z przyjętych przybliżeń.

Z tablic odczytujemy wartość stałej grawitacji oraz masę i promień Merkurego:

Szukane:

Rozwiązanie:

Wartość przyspieszenia grawitacyjnego na powierzchni dowolnej planety obliczamy ze wzoru:

gdzie jest stałą grawitacyjną, jest masą planety, jest jej promieniem.

Zatem przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni Merkurego będzie miało postać:

Wstawiamy dane liczbowe i obliczamy:

Odpowiedź: Przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni Merkurego wynosi 3,7 m/s2.

Zadanie 5
UWAGA! Wyniki otrzymane w rozwiązaniu różnią się od podanych w odpowiedziach w wyniku przyjętych
przybliżeń.

Dane:

Z tablic na stronie 342 podręcznika odczytujemy masę Słońca:

Mamy ciało o masie:

Ciężar tego ciała na powierzchni białego karła, gdyby ten się nie obracał odpowiadałby sile grawitacji działającej
pomiędzy tym ciałem, a gwiazdą w odległości odpowiadającej promieniowi tej gwiazdy.

Wartość oddziaływania grawitacyjnego pomiędzy dwoma ciałami przedstawiamy wzorem:

gdzie jest stałą grawitacji, i są oddziałującymi ze sobą masami, jest odległością

pomiędzy środkami tych mas.

Zatem dla naszego przypadku otrzymujemy, że:

Podstawiamy dane liczbowe do wzoru:

Gwiazda obraca się w prędkością kątową o wartości:

Wówczas oprócz siły oddziaływania grawitacyjnego, na ciało znajdujące się na równi będzie działała odśrodkowa siła
bezwładności, której wartość możemy przedstawić wzorem:

gdzie jest masą ciała poruszającego się z szybkością liniową po okręgu o promieniu R.

My znamy szybkość kątową gwiazdy, czyli musimy szybkość liniową wyrazić za pomocą szybkości kątowej.

Posłuży nam do tego wzór:

Wówczas:

Ciężar będzie wypadkową sił bezwładności i grawitacji, które mają przeciwne zwroty:

Podstawiamy dane liczbowe do wzoru:

Zadanie 6
Dane:
Wartość oddziaływania grawitacyjnego pomiędzy dwoma ciałami przedstawiamy wzorem:

gdzie jest stałą grawitacji, i są oddziałującymi ze sobą masami, jest odległością

pomiędzy środkami tych mas.

Przyjmując, że sztangi są punktami materialnymi o masach:

Wiemy, że każda z nich będzie działała na tą drugą z siłą grawitacji o wartości:

Podstawiamy dane liczbowe do wzoru:

W tym przypadku mamy układ czterech mas. Oznacza to, że każda masa będzie oddziaływała z każdą.

Wykonajmy rysunek pomocniczy i uwzględnijmy siły, które mają wpływ na przyciąganie się sztang:
Nie mamy sił oddziałujących pomiędzy masami 1 i 2 oraz 3 i 4, ponieważ punkty te łączą sztywne pręty i siły te nie mają
wpływu na przyciągnie się sztang.

Wiemy, że:

Odległość pomiędzy ciężarkami 2 i 4 oraz 1 i 3 jest taka sama i jest przekątną prostokąta o bokach l i r, czyli jej długość
możemy obliczyć z twierdzenia Pitagorasa:

Wówczas siły grawitacji pomiędzy poszczególnymi ciężarkami będą miały postać:

Wypadkowa siła dla każdego obciążnika w sztandze będzie miała postać:

Wypadkową tych sił możemy wyznaczyć korzystając ze wzoru na dłuższą przekątną równoległoboku. Oznacza to, że
potrzebujemy kąta pomiędzy siłami i .

Zauważmy, że:
Z rysunku wynika, że:

Wówczas:

Zatem wypadkowa siła, z jaka będą przyciągały się sztangi będzie wypadkową siły wypadkowych pochodzących od
obciążników:

Wyznaczmy wartość siły wypadkowej działającej na sztangę.

Z rysunku, na którym znajduje się siła wypadkowa działająca na sztangę możemy zapisać, że:

Zatem otrzymujemy, że wartość siły wypadkowej możemy przedstawić wzorem:

Podstawiamy dane liczbowe do wzoru:

WNIOSEK: Dokładniejszy wynik otrzymamy obliczając siłę sposobem podanym w podpunkcie b), ponieważ rozważamy
większą liczbę sił.

Zadanie 7
Dane odczytujemy z tabeli z podręcznika:

Szukane:

Rozwiązanie:

Na ciało znajdujące się na równiku działa siła grawitacji oraz przeciwnie skierowana odśrodkowa siła bezwładności.
Ciężar jest ich wypadkową.

Ciężar ciał znajdujących się na równiku będzie równy zero, jeżeli siła odśrodkowa będzie równoważona przez silę
grawitacji:

Odśrodkową siłę bezwładności przedstawimy za pomocą wzoru:

gdzie jest masą ciała poruszającego się z szybkością liniową po okręgu o promieniu .

Szybkość liniową ciała na równiku możemy przedstawić za pomocą okresu obrotu za pomocą wzoru:

Wartość siły grawitacji działającej pomiędzy ciałem i Ziemią przedstawimy za pomocą wzoru:

gdzie jest stałą grawitacji, i są oddziałującymi ze sobą masami - ciało i Ziemia,

jest odległością pomiędzy środkami tych mas w bardzo dobrym przybliżeniu równy promieniowi Ziemi.

Otrzymujemy wówczas, że:

Podstawiamy dane liczbowe do wzoru:

Odpowiedź: Aby ciężar ciał znajdujących się na równiku był równy zero, okres obrotu Ziemi musiałby wynosić
około 84 min.