Thê nghiãûm Maïy âiãûn Trang 25

BAÌI THÊ NGHIÃÛM SÄÚ 2

ÂÄÜNG CÅ KHÄNG ÂÄÖNG BÄÜ BA PHA ROTO LÄÖNG SOÏC

I. MUÛC ÂÊCH & YÃU CÁÖU THÊ NGHIÃÛM :

1.Muûc âêch thê nghiãûm:
- Tçm hiãøu cáúu taûo vaì biãút caïch váûn haình âäüng cå khäng âäöng bäü (ÂK) ba pha.
- Khaío saït mäüt säú âæåìng âàûc tênh cuía âäüng cå.
- Tênh hãû säú træåüt vaì xaïc âënh caïc thäng säú maûch âiãûn thay thãú bàòng thê nghiãûm.
2.Yãu cáöu :

- Xem kyî pháön phuû luûc âãø biãút âæåüc caïc thiãút bë, caïch gheïp näúi, caïc tæì vaì thuáût ngæî måïi
cáön thiãút cho baìi thê nghiãûm.
- Xem laûi caïc âàûc âiãøm chênh cuía âäüng cå.
- Ghi caïc âaûi læåüng âënh mæïc âäüng cå thê nghiãûm.

II. TOÏM TÀÕC LYÏ THUYÃÚT

1. Nguyãn lyï laìm viãûc vaì phæång trçnh cán bàòng cuía âäüng cå khäng âäöng bäü

Khi âàût âiãûn aïp xoay chiãöu ba pha coï táön säú f1 vaìo
dáy quáún stato, trong dáy quáún stato seî coï hãû thäúng doìng
ba pha chaûy qua, doìng âiãûn náöy seî taûo ra tæì træåìng quay coï
täúc âäü n1 = 60f1/p (hçnh 2.1). Tæì træåìng naìy càõt caïc thanh
dáùn cuía dáy quáún räto vaì caím æïng trong âoï caïc sââ E2. Vç
dáy quáún räto näúi ngàõn maûch, nãn E2 seî sinh ra doìng âiãûn
I2 trong caïc thanh dáùn räto. Læûc taïc duûng tæång häø (Fât)
giæîa tæì træåìng quay cuía maïy våïi thanh dáùn mang doìng
âiãûn I2, seî keïo räto quay theo chiãöu cuía tæì træåìng quay våïi
täúc âäü n.

Täúc âäü räto n luän nhoí hån täúc âäü tæì træåìng quay n1,
vç nãúu hai täúc âäü bàòng nhau thç khäng coï sæû chuyãøn âäüng tæång âäúi, trong dáy quáún räto
khäng coï sââ vaì doìng âiãûn caím æïng, nãn læûc âiãûn tæì bàòng khäng.

Fât

n1

Hçnh 2.1 Quaï trçnh taûo momen

quay cuía âäüng cå khäng âäöng bäü

→
B Fât

S
n

E2

Hãû säú træåüt cuía täúc âäü laì:

1
1

1
1

1
2

n
nn

n
n

s
Ω

Ω−Ω
=

−
== (2.1)

Khi räto âæïng yãn, täúc âäü n = 0, hãû säú træåüt s = 1; khi räto quay våïi täúc âäü âënh mæïc sâm =
0,02 ÷ 0,06. Täúc âäü âäüng cå laì:
n = n1(1-s) =

p
f60 1 (1-s) vg/ph.

Dáy quáún stato cuía âäüng cå nhæ dáy quáún så cáúp MBA, ta coï phæång trçnh âiãûn aïp laì:
(2.2) 11111111 ZIEjxrIEU &&&&& +−=++−= )(
trong âoï: Z1 = r1 + jx1: täøng tråí cuía dáy quáún stato.

* r1 laì âiãûn tråí cuía dáy quáún stato.

* x1 laì âiãûn khaïng taín cuía dáy quáún stato.

Thê nghiãûm Maïy âiãûn Trang 26

E1 laì sââ pha stato do tæì thäng cuía tæì træåìng quay sinh ra coï trë säú laì:
E1 = 4,44f1W1kâq1Φm (2.3)
Trong âoï: W1, kâq1 láön læåüc laì säú voìng dáy vaì hãû säú dáy quáún cuía dáy quáún stato.

Tæì træåìng chênh quay våïi täúc âäü n1, räto quay våïi täúc âäü n theo chiãöu tæì træåìng quay.
Váûy giæîa tæì træåìng quay vaì dáy quáún räto coï täúc âäü træåüt:

n2 = n1 - n
Táön säú sââ caím æïng trong dáy quáún räto:

1
1

1
1

12
2 sf

n
pn

n
nn

60
pnf =×

−
== (2.4)

Sââ pha caím æïng trong dáy quáún räto luïc quay laì:
E2s = 4,44f2W2kâq2Φm (2.5a)

Hoàûc E2s = 4,44sf1W2kâq2Φm (2.5b)

Trong âoï: W2, kâq2 láön læåüc laì säú voìng dáy vaì hãû säú dáy quáún cuía dáy quáún räto.
Khi räto âæïng yãn s = 1, táön säú f2 = f1. Sââ dáy quáún räto luïc âæïng yãn laì:

E2 = 4,44f1W2kâq2Φm (2.6)
So saïnh (2.7) vaì (2.5b), ta tháúy:

(2.7) 22 EsE s
&& =

Âiãûn khaïng cuía dáy quáún räto:

+ luïc âæïng yãn: x2 = 2πf1L2 (2.8)
+ luïc quay: x2s = 2πf2L2 = 2πsf1L2 = sx2 (2.9)

trong âoï: L2 laì âiãûn caím taín cuía dáy quáún räto.
Tæì (2.3) vaì (2.6), ta coï tè säú sââ pha stato vaì räto laì:

2dq2
1dq1

2
1
e kW
kW

E
E

k == (2.10)

våïi: ke goüi laì hãû säú qui âäøi sââ räto vãö stato.
Phæång trçnh âiãûn aïp cuía maûch âiãûn räto luïc quay laì:

(2.11a) )( s222s2 jxrIE0 +−= &&

hay: (2.11b) )( 2222 jsxrIEs0 +−= &&

Phæång trçnh stâ cuía âäüng cå khäng âäöng bäü.

Khi âäüng cå laìm viãûc, tæì træåìng quay trong maïy do doìng âiãûn cuía caí hai dáy quáún sinh

ra. Doìng âiãûn trong dáy quáún stato sinh ra tæì træåìng quay stato quay våïi täúc âäü n1 so våïi stato.
Doìng âiãûn trong dáy quáún räto sinh ra tæì træåìng quay räto quay våïi täúc âäü n2 so våïi räto bàòng:

n2 = 1
12 ns

p
sf60

p
f60

==
Vç räto quay våïi täúc âäü n, nãn tæì træåìng räto seî quay âäúi våïi stato coï täúc âäü laì:

n2 + n = sn1 + n = sn1 + n1(1-s) = n1

Váûy tæì træåìng quay stato vaì tæì træåìng quay räto quay cuìng täúc âäü n1, nãn tæì træåìng täøng

håüp laì tæì træåìng quay våïi täúc âäü n1. Tæì thäng Φm coï trë säú háöu nhæ khäng âäøi æïng våïi chãú âäü

khäng taíi vaì coï taíi. Do âoï ta coï thãø viãút phæång trçnh sæïc tæì âäüng cuía âäüng cå:

Thê nghiãûm Maïy âiãûn Trang 27

m1W1kdq1 1I& + m2W2kdq2 2I& = m1W1kdq1 0I&

trong âoï: I0 laì doìng âiãûn stato luïc khäng taíi;
I1, I2 laì doìng âiãûn stato vaì räto khi coï taíi;
m1, m2 laì säú pha cuía dáy quáún stato vaì räto;

kdq1, kdq2 laì hãû säú dáy quáún cuía dáy quáún stato vaì räto.
Chia hai vãú cho m1W1kdq1 vaì âàût:

'
2

i
2

2dq22
1dq11

2I
k
I

kWm
kWm

I&
&&

== ,

ta coï: (2.12) )( '

201 III &&& −+=

Trong âoï, laì doìng âiãûn räto qui âäøi vãö stato, coìn hãû säú qui âäøi doìng âiãûn laì: '
2I&

2dq22
1dq11

i kWm
kWm

k = (2.13)

2. Maûch âiãûn thay thãú cuía âäüng cå khäng âäöng bäü

Âãø thuáûn tiãûn cho viãûc nghiãn cæïu vaì tênh toaïn, tæì hãû phæång trçnh âiãûn aïp vaì sæïc tæì âäüng

cuía âäüng cå, ta thaình láûp så âäö âiãûn âàûc træng cho âäüng cå goüi laì maûch âiãûn thay thãú.
Hãû phæång trçnh cuía âäüng cå âiãûn laì:

(2.14a) 11111111 ZIEjxrIEU &&&&& +−=++−= )(

(2.14b) )( 2222 jsxrIEs0 +−= &&

)( '
201 III &&& −+= (2.14c)

Phæång trçnh (2.14b) laì phæång trçnh maûch âiãûn räto luïc quay, trong âoï doìng âiãûn I2 coï
táön säú f2 = sf1. Chia (2.14b) cho s, ta coï:
)( 2

2
22 jx

s
rIE0 +−= && (2.15)

Phæång trçnh (2.15) laì phæång trçnh âiãûn aïp räto luïc quay âaî âæåüc qui âäøi vãö räto âæïng
yãn. Coï thãø goüi laì phæång trçnh âiãûn aïp räto qui âäøi vãö táön säú stato.

Nhán phæång trçnh (2.15) våïi ke, chia vaì nhán våïi ki, ta coï:
)( ie2ie

2
i
2

2e kkjxkk
s
r

k
I

Ek0 +−=
&

& (2.16a)

)()( ''''''
'

''
222222

2
22 jxr

s
s1rIEjx

s
rIE0 ++

−
−=+−= &&&& (2.16b)

trong âoï: E’2 = keE2 =E1 laì sââ pha räto qui âäøi vãö stato; I2’= I2/kI laì doìng âiãûn räto qui âäøi vãö
stato; r2’= r2kike = r2k laì âiãûn tråí dáy quáún räto qui âäøi vãö stato; x2’= x2kike = x2k laì âiãûn khaïng
dáy quáún räto qui âäøi vãö stato; k = kike laì hãû säú qui âäøi täøng tråí; coìn Rcå = r’2(1-s)/s goüi laì
âiãûn tråí giaí tæåíng.

Giäúng nhæ maïy biãún aïp, - E1 vaì - E’2 laì âiãûn aïp råi trãn täøng tråí nhaïnh tæì hoïa:
Thê nghiãûm Maïy âiãûn Trang 28

(2.17) mommo12 ZIjxrIEE &&&& =+=−=− )('

Cuäúi cuìng ta coï phæång trçnh cå baín luïc räto quay laì:

Hçnh 2.2 Maûch âiãûn thay thãú hçnh cuía âäüng cå khäng âäöng bäü. a) Maûch âiãûn thay thãú hçnh T;
b) Maûch âiãûn thay thãú IEEE; c) Maûch âiãûn thay thãú Γ gáön âuïng; d) Maûch âiãûn thay thãú Γ biãún
âäøi

(a)

1111 ZIEU &&& +−=

))(( '''''

22222 jxr
s

s1rIE0 ++
−

−= &&
(2.18) 12 EE && ='

)( '
201 III &&& −+=

m01 ZIE && =−

Dæûa vaìo caïc phæång trçnh cå baín sau khi qui âäøi (2.18), ta thaình láûp så âäö thay thãú hçnh T

(hçnh 2.2a) cho âäüng cå âiãûn khäng âäöng bäü khi räto quay giäúng nhæ maïy biãún aïp, åí âáy dáy
quáún så cáúp maïy biãún aïp laì dáy quáún stato, dáy quáún thæï cáúp maïy biãún aïp laì dáy quáún räto vaì
phuû taíi maïy biãún aïp laì âiãûn tråí giaí tæåíng Rcå = r’2(1-s)/s, âáy laì âiãûn tråí âàûc træng cho cäng
suáút cå Pcå cuía âäüng cå. Âãø thuáûn tiãûn cho viãûc tênh toaïn, så âäö hçnh 2.2a âæåüc xem gáön âuïng
våïi så âäö hçnh 2.2b khi boí qua täøn hao loîi theïp do IEEE âãö xuáút, âæåüc sæí duûng nhiãöu trong
tênh toaïn hiãûn nay, hoàûc âæåüc xem gáön âuïng tæång âæång hçnh 2.2c trong âoï:

m1om1o xxx;rrr +=+= (2.19a)

Laìm mäüt vaìi pheïp biãún âäøi âån giaín, ta coï så âäö thay thãú âäüng cå nhæ hçnh 2.2d, trong âoï:

(2.19b) '
21n

'
21n xxx;rrr +=+=

Tæì så âäö thay thãú coï thãø tênh doìng âiãûn stato, doìng âiãûn räto, momen, cäng suáút cå...
vaì nhæîng tham säú khaïc. Nhæ váûy ta âaî chuyãøn viãûc tênh toaïn mäüt hãû Âiãûn - Cå vãöì viãûc tênh
toaïn maûch âiãûn âån giaín.

r1 x1 r’2 x’2
)( '
2I&−

1U&
rm

xm

1I&
oI& r’2(1-s)/s

r1 x1 r’2 x’2

)( '
2I&−

1U& xm
1I&

oI& r’2(1-s)/s

(b)

r1 x1 r’2/s x’2

)( '
21 II && −= r0

x0
oI& 1U&

(c)

rn xn

)( '
2I&−

1U&
r0

x0

1I&
oI&
r’2(1-s)/s

(d)

Thê nghiãûm Maïy âiãûn Trang 29

3. Quaï trçnh nàng læåüng trong âäüng cå

Âäüng cå âiãûn khäng âäöng bäü nháûn âiãûn nàng tæì læåïi âiãûn, nhåì tæì træåìng quay âiãûn nàng
âaî âæåüc biãún âäøi thaình cå nàng trãn truûc âäüng cå.

Cäng suáút taïc duûng âäüng cå âiãûn nháûn tæì læåïi âiãûn:
P1 = m1U1I1cosϕ1.

Trong âoï: U1, I1, ϕ1 laì âiãûn aïp, doìng âiãûn vaì goïc lãûch pha cuía doìng âiãûn vaì âiãûn aïp pha.
Cäng suáút náöy mäüt pháön buì vaìo täøn hao âäöng trãn dáy quáún stato: pCu1 = m1I2

1r1 vaì täøn

hao sàõt trong loîi theïp: pFe=m1I2

0r0. Cäng suáút coìn laûi goüi laì cäng suáút âiãûn tæì truyãön qua räto:
Pât = P1 - (pCu1+pFe) =

s
rIm

'
22'

21 . (2.20)
Cäng suáút âiãûn tæì truyãön qua räto, sau khi máút mäüt pháön vç täøn hao âäöng trãn dáy quáún

räto: pCu2 = m1I’22r’2. Coìn laûi laì cäng suáút cå trãn truûc:
Pcå = Pât - pCu2 =

s
rIm 22

21
'

' -m2I’22r’2 =
s
s1rIm 2
2
21

−'' (2.21)
Cäng suáút cå sau khi træì âi täøn hao

cå pcå do ma saït quaût gioï vaì täøn hao phuû

Hçnh 2.3 Giaín âäö nàng læåüng

âäüng cå khäng âäöng bäü

P1 Pât P2Pcå

pf
pCu1

pcåpCu2
pFe

pf, coìn laûi laì cäng suáút coï êch trãn truûc
hay cäng suáút ra cuía âäüng cå âiãûn:

P2 = Pcå - (pcå +pf) = Pcå - pq

Täøng täøn hao cuía âäüng cå âiãûn :
Σp = pCu1+pFe + pCu2 +pcå +pf

Hiãûu suáút cuía âäüng cå âiãûn :

11
2

P
p

1
P
P ∑−==η .

2. Thê nghiãûm xaïc âënh caïc thäng säú cuía maûch âiãûn thay thãú
Mä hçnh maûch âiãûn cuía âäüng cå khäng âäöng bäü tæång tæû nhæ mba, caïc thäng säú cuîng
âæåüc xaïc âënh bàòng thê nghiãûm khäng taíi (âáöu truûc âäüng cå khäng näúi våïi taíi) vaì ngàõn maûch
(giæî räto âæïng yãn) giäúng nhæ trong mba.
a. Thê nghiãûm khäng taíi
Thê nghiãûm khäng taíi laì dáy quáún stato ÂK näúi vaìo læåïi âiãûn coï âiãûn aïp vaì táön säú âënh
mæïc, coìn âáöu truûc âäüng cå khäng näúi våïi taíi. Så âäö näúi dáy thê nghiãûm âäüng cå khäng âäöng
bäü âæåüc trçnh baìy trãn hçnh 14.14. Khi näúi nguäön âiãûn coï âiãûn aïp âënh mæïc vaìo dáy quáún
stato, luïc âoï ta âo âæåüc caïc âaûi læåüng nhåì caïc duûng cuû âo nhæ sau :
Cäng suáút khäng taíi Po (3-pha, täøng cäng suáút trãn hai Watt kãú)
Doìng âiãûn khäng taíi Io (tênh trung bçnh tæì 3 ampe kãú)
Âiãûn aïp khäng taíi Uo (tênh trung bçnh tæì 3 vän kãú).
Cäng suáút khäng taíi Po (täøn hao khäng taíi) laì caïc täøn tháút khi cäng suáút trãn âáöu truûc laì
zeïro, bao gäöm : täøn hao âäöng stato, täøn hao sàõt vaì täøn hao quay (täøn hao quaût gêo, ma saït vaì
täøn hao phuû).

Thê nghiãûm Maïy âiãûn Trang 30

Täøn hao sàõt trong loîi theïp chè xaíy ra åí stato, coìn trong räto khäng âaïng kãø, do hãû säú
træåüt ráút tháúp (so=0,001), nãn táön säú doìng âiãûn trong dáy quáún räto tháúp, khoaíng 0,05Hz.

ÂK
V

A
A
A

V
W

K
Nguäön
AC
ba pha

Hçnh 2.4 Så âäö thê nghiãûm ÂK ba pha

Trë säú doìng âiãûn khäng taíi ÂK khoaíng 20 - 40% doìng âiãûn âënh mæïc vç coï khe håí
khäng khê. Täøn tháút âäöng stato khi khäng taíi cáön âæåüc tênh toaïn, bàòng caïch âo âiãûn tråí mäüt
chiãöu vaì hiãûu chènh theo doìng âiãûn xoay chiãöu (50Hz). Cäng suáút cå Pcå tæång æïng våïi âiãûn
tråí giaí tæåíng coï âäü træåüc so ráút tháúp. Vç váûy r’2/so + jx’2 >> Zm = rm + jxm nãn r’2/so + jx’2 coï
thãø
boí qua. Tæì maûch âiãûn thay thãú hçnh 2-3a khi khäng taíi âæåüc trçnh baìy trãn hçnh 2.5a.

Hçnh 2.5 Maûch âiãûn thay thãú ÂK khäng taíi

rx

1U&
ro

xo

0I&

(b)

1U&
rm

xm

0I&

(c)

11

Phäúi håüp hai nhaïnh näúi tiãúp Z1 vaì Zm ta âæåüc maûch âiãûn hçnh 2.5b. Trong âoï Zo = Z1 + Zm = ro
+ jxo,, våïi ro = r1 + rm vaì xo = x1 + xm. ÅÍ âáy ta phaíi hiãøu ro âàûc træng cho täøn hao khäng taíi
gäöm täøn hao âäöng dáy quáún stato, sàõt, quaût gioï, ma saït vaì täøn hao phuû.
Tæì caïc thäng säú thê nghiãûm vaì maûch âiãûn thay thãú hçnh 2-5b, ta coï :
2

o
m1o I

1
×

3
P

=r+r=r ;
o

o
oI

1
3

Uz ×= ; 2
o

2
om1o rzxxx −=+=

Hãû säú cäng suáút khäng taíi : cosϕo = Po/(UoIo)

Âiãûn khaïng taín stato x1 tçm âæåüc tæì thê nghiãûm ngàõn maûch. Ta coï thãø taïch täøn hao quay
(tênh caí pFe) tæì täøn hao khäng taíi bàòng caïch træì täøn hao âäöng trãn dáy quáún stato khi khäng taíi:
pq = Po - 3.r1Io

2.
Do täøng tråí dáy quáún stato Z1 = r1 + jx1 << Zm = rm + jxm, nãn coï thãø boí qua Z1. Maûch
âiãûn thay thãú gáön âuïng âäüng cå khäng âäöng bäü khi khäng taíi trçnh baìy trãn hçnh 2-5c. Maûch
âiãûn tæång âæång naìy duìng âãø tênh täøng tråí nhaïnh tæì hoaï ráút âån giaín, giäúng nhæ trong mba.

1U&
r

0I& m

xm

(a)

Thê nghiãûm Maïy âiãûn Trang 31

Taïch biãût täøn tháút sàõt vaì täøn hao quay

Sæû taïch täøn tháút naìy âæåüc thæûc hiãûn

bàòng thê nghiãûm khäng taíi våïi nguäön coï táön

säú âënh mæïc vaì âiãûn aïp thay âäøi âæåüc. Khi
âiãûn aïp giaím dæåïi giaï trë âënh mæïc, täøn tháút
loîi theïp giaím gáön nhæ theo bçnh phæång âiãûn
aïp. Vç hãû säú træåüt tàng khäng âaïng kãø, täøn
hao quay gáön nhæ khäng âäøi. Âiãûn aïp tiãúp tuûc
giaím âãún khi hãû säú træåüt tàng âäüt ngäüt, vaì
âäüng cå dáön dáön âæïng laûi. ÅÍ chãú âäü khäng
taíi, âiãöu naìy âiãöu naìy xaíy ra våïi âiãûn aïp giaím
âaïng kãø. Âäö thë quan hãû Po = f(U) trãn hçnh
2.6 âæåüc ngoaûi suy âãún U = 0 våïi pq khi pFe =
0 åí âiãûn aïp zeïro.

Po

0
U

Hçnh 2.6 Taïch biãût täøn hao sàõt vaì täøn hao quay
pq

Ngoaûi suy

b. Thê nghiãûm ngàõn maûch

Thê nghiãûm naìy âæåüc duìng âãø xaïc âënh caïc thäng säú näúi tiãúp trong mä hçnh maûch âäüng
cå khäng âäöng bäü. Så âäö näúi dáy thê nghiãûm giäúng nhæ khi khäng taíi (hçnh 2-4), nhæng giæî
räto âæïng yãn, luïc naìy hãû säú træåüt s = 1. Giaím âiãûn aïp âàût vaìo dáy quáún stato, sao cho doìng
âiãûn chaûy trong dáy quáún stato bàòng doìng âiãûn âënh mæïc. Luïc âoï ta âo âæåüc caïc âaûi læåüng nhåì
caïc duûng cuû âo nhæ sau :
Cäng suáút ngàõn maûch Pn (3-pha, täøng cäng suáút trãn hai oaït kãú)
Doìng âiãûn ngàõn maûch In (tênh trung bçnh tæì 3 ampe kãú)
Âiãûn aïp ngàõn maûch Un (tênh trung bçnh tæì 3 vän kãú).
Trong thê nghiãûm naìy, boí qua täøn hao sàõt rm = 0, nhæng khäng thãø boí qua âiãûn khaïng tæì hoaï
Xm vç noï nhoí hån nhiãöu so våïi mba. Tæì maûch âiãûn thay thãú hçnh 2-3, khi thê nghiãûm ngàõn
maûch âæåüc trçnh baìy trãn hçnh 2.7a (giäúng maûch âiãûn thay thãú IEEE). Phäúi håüp hai nhaïnh song
song thaình hçnh 2-7b. Nãúu boí qua nhaïnh tæì hoaï song song cuía maûch âiãûn trçnh baìy trãn hçnh
2-7a thç giäúng nhæ thê nghiãûm ngàõn maûch mba, viãûc tênh toaïn seî âån giaín hån vç x’’2 vaì r’’2
tæång æïng bàòng x’2 vaì r’2. Tæì caïc thäng säú thê nghiãûm vaì mä hçnh maûch hçnh 2-7b, ta tênh âæåüc

2
n

n
21t I

1
×

3
P

=r+r=r ''
â;

n
tI

1
×

3
U

=z â ; 2
t

2
t21t r-z=x+x=x ââ
''
â

(b)

r1 x1

r’’

x’2 r x1 1

Hçnh 2.7 Maûch âiãûn thay thãú ÂK ngàõn maûch

r’2

)I( '
2
&−

1U&
xm

1I&
0I&

(a)

x’’2
1U&

1I&

Thê nghiãûm Maïy âiãûn Trang 32

Hãû säú cäng suáút khäng taíi : cosϕn = Pn/(UnIn)
Trong træåìng håüp gáön âuïng coï thãø cho ràòng âiãûn khaïng taín stato vaì âiãûn khaïng taín räto bàòng
nhau vaì bàòng næía xtâ (xtâ ≈ xn :
x1 = x’2 = xtâ/2
Tæì maûch âiãûn thay thãú hçnh 2.6a vaì b, ta coï :

)(

)(
''
''
''''

m22

m22
22 x+xj+r

jxjx+r
=jx+r

Pháön thæûc cuía biãøu thæïc trãn laì :

2
m2

2
2

2
m2

2 x+x+r
xr

=r
)()( ''

'
''

Do r’2 << (x’2 + xm), nãn boí qua r’2 åí máùu säú :

2
m2

2
m2

2 x+x
xr

=r
)( '

'
''

Ta coï r’’2 = rtâ - r1, nãn : r’2 = ( rtâ - r1) 2

m

2
m2

x
x+x )( '

Khi xm >> x’2, ta coï : xtâ = x1 + x’2

III. CAÏC THIÃÚT BË THÊ NGHIÃÛM :

Xem phuû luûc C âãø biãút caïc duûng cuû cáön cho baìi thê nghiãûm.
IV.NÄÜI DUNG THÊ NGHIÃÛM :

1. Tçm hiãøu cáúu taûo vaì ghi caïc säú liãûu âënh mæïc cuía âäüng cå.
Thiãút láûp thiãút bë :

♦ Caìi âàût nguäön cáúp âiãûn, læûc kãú, âäüng cå khäng âäöng bäü ba pha, bäü thu tháûp vaì xæî lyï
dæî liãûu (DAI). Näúi læûc kãú våïi âäüng cå khäng âäöng bäü ba pha.
♦ Âæa cäng tàõc âiãûn vãö vë trê OFF, xoay nuïm âiãöu khiãøn âiãûn aïp ngæåüc chiãöu kim
âäöng häö vãö vë trê min. Baío âaím nguäön cung cáúp âiãûn âæåüc näúi våïi nguäön âiãûn 3 pha.
♦ Näúi dáy dáùn tæì computer våïi modul DAI. Näúi LOW POWER INPUTS cuía DAI vaì
læûc kãú våïi âáöu ra cuía nguäön cung cáúp 24V-AC. Âàût cäng tàõc nguäön 24V-AC åí vë trê I.
♦ Khåíi âäüng pháön mãöm Metering.
♦ Thiãút láûp caïc pháön âiãöu khiãøn læûc kãú nhæ sau :

MODE swich : DYN; LOAD CONTROL MODE swich : MAN

LOAD CONTROL knob : MIN (fully CCW); DISPLAY swich : TORQUE (M)

♦ Ghi caïc säú liãûu âënh mæïc cuía âäüng cå thê nghiãûm.
2. Âo âiãûn tråí mäüt chiãöu cuía caïc cuäün dáy stato.

+ Så âäö näúi dáy âãø âo âiãûn tråí mäüt chiãöu cuía caïc cuäün dáy stato nhæ hçnh 2-8.
+ Trãn cæía säø Metering chuyãøn caïc cæía säø âo doìng âiãûn vaì âiãûn aïp sang chãú âäü âo

doìng âiãûn vaì âiãûn aïp mäüt chiãöu.

Thê nghiãûm Maïy âiãûn Trang 33

+ Duìng nguäön cung cáúp âiãûn mäüt chiãöu DC âiãöu chènh âæåüc tæì 0-220V (âáöu 7-N),
Vänkãú E1, E2, E3 Ampekãú I1, I2, I3 âáúu näúi våïi caïc cuäün dáy cuía âäüng cå nhæ nhæ hçnh 2-8.
+ Báût nguäön, xoay nuïm âiãöu chènh âãø tàng dáön âiãûn aïp âãø doìng trong cuäün dáy khoaíng
0,7Iâm (24V). Trong quaï trçnh tàng âiãûn aïp ghi laûi caïc trë säú âo âæåüc trãn caïc cæía säø âo E vaì I
vaìo baíng säú liãûu, sau âoï måí baíng säú liãûu âãø in hoàûc ghi vaìo baíng 1. Tæì caïc säú liãûu âo âæåüc
xaïc âënh âiãûn tråí mäüt chiãöu cuía cuäün dáy theo cäng thæïc sau :

1
1

1I
E
r=
+

E1

+
E2

E3

+ Tàõt nguäön, xoay nuïm âiãöu chènh âiãûn aïp vãö vë trê min, thaïo gåî caïc dáy näúi.
3. Âäøi chiãöu quay vaì âo täúc âäü cuía âäüng cå, xaïc âënh hãû säú træåüt :

♦ Âáúu näúi âäüng cå nhæ hçnh 2-9. Báût nguäön, xoay nuïm âiãöu chènh âãø tàng dáön âiãûn
aïp âãún Uâm cuía âäüng cå. Luïc náöy âäüng cå seî quay theo mäüt chiãöu naìo âoï. Càõt nguäön,
âäøi näúi hai trong 3 pha cho nhau. Sau âoï báût nguäön, kiãøm tra chiãöu quay cuía âäüng cå.
Âäüng cå coï âäøi chiãöu quay so våïi chiãöu træåïc âáy khäng?
♦ Âo täúc âäü: Khi âäüng cå âaî quay äøn âënh ta báût DISPLAY swich sang chãú âäü
SPEED âãø âo täúc âäü n cuía âäüng cå, sau âoï xaïc âënh hãû säú træåüt khi khäng taíi theo cäng
thæïc :

%100.
n

nn
%s

1
o1 −= , Trong âoï n1 laì täúc âäü âäöng bäü cuía âäüng cå.

♦ Tàõt nguäön, xoay nuïm âiãöu chènh âiãûn aïp vãö vë trê min, thaïo gåî caïc dáy näúi.
4. Thê nghiãûm khäng taíi

♦ Kãút näúi thiãút bë nhæ hçnh 2 - 9.

1
I1 I2 I3

Hçnh 2-8
5

23

~
Âäüngcå

khäng âäöng bäü

roto läöng soïc

I3

+2

E2

E1

E3
I2

I1

Nguäön

Hçnh 2 - 9

Thê nghiãûm Maïy âiãûn Trang 34

♦ Trong cæía säø Metering måí File cáúu hçnh Acmotor3.cfg, choün View 2.
♦ Duìng E1, E2, E3 âãø âo âiãûn aïp U1-2, U1-3, U3-2. Duìng I1, I2, I3 âãø âo doìng âiãûn.
Âáúu näúi nhæ hçnh 2 laì âo âæåüc cäng suáút ba pha luïc khäng taíi cuía âäüng cå bàòng 2
woaït kãú. Måí caïc cæía säø P1 vaì P3 âãø ghi giaï trë cäng suáút taïc duûng âo âæåüc.
♦ Báût nguäön, xoay nuïm âiãöu chènh tàng dáön âiãûn aïp âãún U=Uâm. Trong quaï trçnh
tàng âiãûn aïp ghi säú liãûu vaìo baíng säú liãûu, sau âoï måí baíng säú liãûu âãø in hoàûc ghi vaìo
baíng 2 (láúy êt nháút 10 trë säú).
♦ Tàõt nguäön, xoay nuïm âiãöu chènh âiãûn aïp vãö vë trê min, thaïo gåî caïc dáy näúi.
♦ Trong baíng 2 ta tênh :

00
0

00
321

0
133221

0 IU3
P

cos;3P1PP;
3

III
I;

3
UUU

U =ϕ+=
++

=
++

= −−−

Tæì caïc säú liãûu thu âæåüc veî âàûc tênh khäng taíi )I(fU 00 = vaì veî quan hãû âãø
taïch biãût täøn hao quay vaì täøn hao sàõt. Tçm täøn hao quay tæì âàûc tênh

)U(fP 00 =
)U(fP 00 = .

Chuï yï : Xem caïch láûp baíng säú liãûu vaì veî âäö thë trong pháön phuû luûc E.
5. Thê nghiãûm ngàõn maûch :

♦ Âáúu näúi thiãút bë nhæ hçnh 2 - 9.

♦ Âãø nguyãn caïc cæía säø âo doìng âiãûn, âiãûn aïp vaì cäng suáút nhæ thê nghiãûm khäng taíi.
♦ Giæî truûc âäüng cå âæïng yãn. Báût nguäön tàng dáön âiãûn aïp cho âãún khi doìng âiãûn âaût
âãún giaï trë âënh mæïc cuía âäüng cå (hoàûc 1,2 Iâm) thç ngæìng laûi, luïc naìy âiãûn aïp cåî bàòng
(15 - 25)% Uâm. Trong quaï trçnh tàng âiãûn aïp âoüc vaì ghi säú liãûu vaìo baíng 3 (láúy êt
nháút 8 trë säú).
♦ Tàõt nguäön, xoay nuïm âiãöu chènh âiãûn aïp vãö vë trê min.
♦ Trong baíng 3 ta tênh Un , In , Pn , cosϕn nhæ åí thê nghiãûm khäng taíi. Tênh thäng säú
maûch âiãûn thay thãú:
+ Âiãûn aïp ngàõn maûch pháön tràm : %100

U
U

%U
m
n

n ×=
â

(æïng våïi doìng âiãûn âënh mæïc)

+ Cäng suáút ngàõn maûch : 3P1PPn += (æïng våïi doìng âiãûn âënh mæïc)
+ Caïc thäng säú :

2
0
0

0
I3
P

r=;
0
m1

0
I3

U
Z â= ; 2

0
2

00 rZx −= ; ; 10m rrr −=

m1
n

n
I3
P
r
â

=;
m1

n
n I3

U
Z

â
=;2

n
2

nn rZx −= ;

; ; 1n
'
2 rrr −= 2/xxx n

'
21 == 10m xxx −=

+ Tæì caïc thäng säú cuía ÂK âaî xaïc âënh âæåüc thäng qua thê nghiãûm khäng taíi vaì thê
nghiãûm ngàõn maûch veî så âäö thay thãú maïy ÂK (chè veî 1 pha).

6. Thê nghiãûm coï taíi

♦ Kãút näúi thiãút bë nhæ hçnh 2 -9.
♦ Trong cæía säø Metering måí File cáúu hçnh Acmotor5.cfg, choün View 2. Måí caïc cæía

säø âo täúc âäü n vaì momen xoàõn M.

♦ Báût nguäön, xoay nuïm âiãöu chènh âiãûn aïp tàng dáön âiãûn aïp lãn âãún U=Uâm. Khi

âäüng cå âaî quay äøn âënh ta bàõt âáöu âiãöu chènh nuïm LOAD CONTROL tàng dáön taíi kyî thuáût

Thê nghiãûm Maïy âiãûn Trang 35

Pm trãn truûc âäüng cå cho âãún khi giaï trë taíi kyî thuáût trãn truûc âäüng cå âaût âãún trë säú âënh mæïc
thç dæìng. Trong quaï trçnh tàng taíi âoüc vaì ghi laûi caïc säú liãûu âo âæåüc vaìo baíng 4 (láúy êt nháút 10
trë säú). Trong baíng 4 ta tênh toaïn caïc giaï trë U1 ,I1 ,P1, cosϕ nhæ åí thê nghiãûm khäng taíi.

♦ Tæì caïc säú liãûu thu âæåüc veî caïc âàûc tênh cuía maïy âiãûn khäng âäöng bäü:
)P(f);P(fcos);P(fn);P(fI);P(fT mmmmm =η=ϕ=== Våïi :

1
m

P
P

=η .

Vaì veî âàûc tênh cå : . Cho nháûn xeït. )n(fT =

♦ Tàõt nguäön, xoay nuïm âiãöu chènh âiãûn aïp vãö vë trê min, xoay nuïm âiãöu chènh taíi vãö

vë trê min, thaïo gåî caïc dáy näúi.

7. Thê nghiãûm âiãöu chènh täúc âäü âäüng cå bàòng caïch thay âäøi âiãûn aïp U1

♦ Kãút näúi thiãút bë nhæ hçnh 2 -9.

♦ Trong cæía säø Metering, måí caïc cæía säø âo täúc âäü n vaì momen xoàõn M.
♦ Báût nguäön, xoay nuïm âiãöu chènh âiãûn aïp tàng dáön âiãûn aïp lãn âãún U=Uâm. Khi

âäüng cå âaî quay äøn âënh ta bàõt âáöu âiãöu chènh nuïm LOAD CONTROL tàng dáön taíi kyî thuáût
Pm trãn truûc âäüng cå cho âãún 50% trë säú âënh mæïc cuía âäüng cå thç dæìng. Sau âoï giaím dáön âiãûn
aïp âàût vaìo dáy quáún stato vaì ghi laûi caïc säú liãûu âo âæåüc vaìo baíng 5 (láúy êt nháút 10 trë säú).
Trong baíng 5 ta tênh toaïn giaï trë U1, I1 ,P , cosϕ nhæ åí thê nghiãûm khäng taíi.

♦ Tæì caïc säú liãûu thu âæåüc veî quan hãû )U(fn = cuía âäüng cå âiãûn. Cho nháûn xeït.
♦ Tàõt nguäön, xoay nuïm âiãöu chènh âiãûn aïp vãö vë trê min, xoay nuïm âiãöu chènh taíi vãö

vë trê min, thaïo gåî caïc dáy näúi.

Baíng 1

E1 E2 E3 I1 I2 I3 R1 R2 R3 Rtb

Baíng 2

Kãút quaí âo Kãút quaí tênh Säú

láön U1-2 U2-3 U3-1 I1 I2 I3 P1 P3 I0 U0 P0 cosϕ0

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Thê nghiãûm Maïy âiãûn Trang 36

Baíng 3

Kãút quaí âo Kãút quaí tênh Säú

láön U1-2 U2-3 U3-1 I1 I2 I3 P1 P3 In Un Pn cosϕn
1
2
3
4
5
6
7
8

Baíng 4
Kãút quaí âo Kãút quaí tênh Säú

láön U12 U23 U31 I1 I2 I3 P1 P3 T n I1 U1 P1 cosϕ η

1
2
3
..
9
10

Baíng 5

Kãút quaí âo Kãút quaí tênh Säú

láön U12 U23 U31 I1 I2 I3 P1 P3 T n I1 U1 P cosϕ η

1
2
3
..
9
10

IV. CÁU HOÍI KIÃØM TRA

1.Muûc âêch thê nghiãûm.

2.Nãu caïc phæång phaïp måí maïy, so saïnh hai phæång phaïp måí maïy thæûc hiãûn trong thê
nghiãûm.
3.Dæûa trãn cå såí naìo âãø coï thãø âäøi chiãöu âäüng cå.
4.YÏ nghéa cuía âàûc tênh khäng taíi.
5.So saïnh thê nghiãûm ngàõn maûch maïy biãún aïp vaì thê nghiãûm ngàõn maûch âäüng cå.
6.YÏ nghéa cuía caïc âàûc tênh taíi vaì âàûc tênh cå cuía âäüng cå.

Laìm baïo caïo Thê Nghiãûm nhæ taìi liãûu hæåïng dáùn.