Professional Documents
Culture Documents
81-92
ȱǯȱÚ
¢£Ùȱ££ȱȱǰȱȱ ÚDzȱ
¢ȱȱȱȱǰȱ Úȱ¢ȱȱ¢
Wprowadzenie
Čȱ¢Ù£ȱ£ȱ£ £ȱ£ȱȱ¢ȱ¢£¢ȱȱ¢ȱ
£ȱ ¿£¢ȱ ¢£ Úȱ àÙ£ȱ£££ȱ££¢ȱȱ£¢ȱ
ȱ¢ǯȱ¢£¢ȱ¢Ù£ȱȱ Ú ȱ ¢ȱ
£ČÚǰȱ ¢¢ȱ£ȱïȱ¢ǰȱȱÙ£ȱȱ£¢ȱǯȱ
Čȱȱ °ȱ£ȱ£ ȱę£¢£ȱȱȱ¢-
chicznego pracowników (WHO, 2008).
ïàȱ £ à ȱ ¢Č£ȱ ¢£¢ȱ ¢Ù£ȱ £ȱ ¿ȱ
ÙČ¢ȱ ǰȱ ¿£¢ȱ ¢ȱ ǰȱ ¿£¢ȱ ȱ Č¢ǯȱ ȱ ȱ -
ȱ £ȱ£ȱ££Ú ȱ£ǯȱ ČȱČ¢ȱÙȱČȱ
¿ȱ à ǰȱȱ ȱÙ£Ú ȱ£ȱ¢ȱȱȱ£¢¢ ¢ȱ
ȱȱDZȱȱȱȱǯȱÚǰȱȬDZȱȓǯǯ
strona 81
ȱȱ¢ȱ££àȱ ȱà ȱȱ¢¢ȱȱÙČ¢ȱ
à ȱȱ ¿£à ǯ
ȱ ȱ ȱ ¿ȱ ȱ ǰȱ ȱ ££ǯȱ £ȱ
ÙČ¢ȱ ȱÙ ȱà ȱ££Ùȱ¿ȱ ȱ¢ȱ£ïȱ£Č-
ȱ£ ȱȱČ¢ǰȱ Ùȱ£Ùȱ ȱ ȱÙǰȱȱȱ ȱ£-
ȱ¢Ùȱï ȱ¢£¢ȱ à ȱǻǰȱŘŖŖřǼǯȱ¢ȱ£Čȱ
ȱ ¿£ ȱȱ£ £ȱ£ȱȱȱ ȱȱę£¢£ȱ£ȱ¢ȱ-
£¢ȱ£ȱ£¢ȱ £ ¿£ȱȱà ȱǻÚǰȱÚǰȱŘŖŖŚǼǯȱ
£Ùȱ ȱ¢ȱ¢£¢ȱȱ ¿£ȱ£ïȱ ȱ¢ȱČà ǯȱ
££àȱČȱȱ¢ǰȱ ȱàȱęȱ£ȱ¿ȱ£ȱǻÚǰȱ
ŘŖŖŞDzȱǰȱŘŖŖŚǼǯ
ȱȱȱ£¢¢ȱ£ȱČȱȱ¢¢ǰȱ£ïȱ£ -
£¢ȱ£ȱïȱ¢ǰȱȱ£¢£¢ȱ£ȱȱ¢£ȱ£ȱÙȱ
¢ȱ£ȱ¢ȱà ȱȱČà ȱǻÚǰȱŘŖŖŞDzȱǰȱŘŖŖŚDzȱÚ-
Ȭǰȱ ŘŖŖřǼǯȱ Č£ȱ ¢ȱ ȱ ÙČȱ ¿£ȱ ¢ȱ £ȱ £-
Čȱȱȱ£ȱȱȱÙ£ȱǻǰȱǰȱŘŖŖŖǼǯȱ£ȱ
£Čȱȱ £ïǰȱȱà £ïȱȱàȱȱ££àȱ
ȱ ǰȱ ȱ ¢¢£ȱ ¢ȱ ¢ȱ £¢ȱ ÙČȱ
¢ȱǻÚȬǰȱŘŖŖśǼǯȱȱ¢ ȱ£Ùȱ£ȱȱ
¢ȱȱ¢ǰȱ ČȱÙ£¢ȱ¿ȱ£ȱČȱïȱ¢ǰȱ£ȱǰȱ
Ěȱȱ£ȱ ¢¿ ȱ¢£¢ȱ£ ÚȱǻĴǰȱ ǰȱŘŖŖřǼǯȱ
ȱïȱ ȱ£ǰȱ¢ ¢ȱȱȱ£ïȱ£ -
£¢ȱ£ȱǰȱȱ£¢¢ ¢ȱ£ȱȱ à ȱȱ¢ȱ£ȱ¢ȱǻĴǰȱ
ǰȱŘŖŖřDzȱ ǰȱ ǰȱǰȱŘŖŖŜǼǯ
£¢ȱ ȱ ǰȱ Čȱ ȱ ȱ ¢ ǰȱ ¢ ȱ ȱ ǻ-
ȱ ȱ ǯǰȱ ŘŖŖśǼǯȱ ȱ ȱ ȱ £ǰȱ Čȱ ȱ ¢ȱ Čǰȱ
£ȱȱ£¢¢ ȱȱ££ȱ¿ȱ£ȱ£¿ȱǻǰȱ
ŘŖŖŞDzȱǰȱ ĵǰȱŘŖŖŖǼǯȱȱ¢ȱ¢ȱ¢ǰȱàȱȱ£ -
ȱ££ȱȱ¢ ǰȱȱ£¢ïȱà Čȱ¢ ȱȱ¿ǯȱ
ȱ£ ȱȱ££ȱÙȱ£ȱ¢Ùȱǰȱ£ȱ ȱ ȱ¿ȱ
¢Ù£ȱȱ¢ ¢ȱȱǯ
ȱ£ȱ£¿ïȱ ¢ȱȱȱȱïȱǰȱ-
ȱȱȱǻŗşşşǼǯȱ£¢ȱ £ȱȱȱ àȱ£¢ȱ-
¢ȱ¢DZȱ£¢¢ ȱȱ¢ ȱȱǻ£àČ ȱ ȱ£ȱ
Ǽǯȱȱ¢ȱȱȱȱ£Čȱȱȱ¢¢ȱȱȱ
¢°ȱ ȱ ȱ à Ù¢ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ ȱ ȱ ȱ
ǻŗşşŗǼȱ £ ȱ ǰȱ Čȱ ȱ £¢ïȱ £ȱ ȱ £¢ȱ ȱ
ȱȱ£¢ïǯȱȱȱ¢ȱïǰȱČȱ£¢¢ ȱȱ¢ ȱ
¢ȱȱȱȱ£Čǯȱ ȱ ȱȱ¢£¢ȱ¢¢£ȱ
£¢ ȱ Ùȱ ȱ ȱ ȱ £ ȱ ¿£¢ȱ ¢ǰȱ ȱ
ȱ££à¢ȱǰȱ £¢ȱ¢ǯ
££ï°ȱ ȱ £ÙČȱ ïȱ £¢¢ ȱ ȱ ¢ ȱ
afektu dostrzegli Russell i Carroll (1999). Ich zdaniem pozytywny oraz negatywny
ȱ ȱ £¿ȱ £Čǰȱ Čȱ ȱ ¢Ù£ȱ ȱ ȱ ¢ȱ
strona 82
£ȱ¢ ǯȱ£ȱ àÙ£Čïȱ ȱ¿£¢ȱȱ
ȱ£ ¢ȱ£ȱȱČ£ȱ¢ ïȱ£ȱ ȱ¿ȱȱȱ£ǯȱ
£ȱČȱȱ¢ȱ£ȱ£¢ǰȱČ¢ȱȱÙČȱ£¢¢ -
ȱȱ¢ ȱǯȱȱ£ £ȱ£ȱ¢ȱ£ ȱ¢ę¿ȱǰȱ
ȱ¢ȱȱȱ¢ Ùȱ¿ȱ£ȱȱ àȱ£Č¢ȱ £¿ȱȱ
¢à DZȱ ȱǻ£¢ï°ȱȮȱ£¢ï°Ǽȱȱ¢ ȱǻȱȮȱ ¢ȱ-
¢ ï°Ǽȱ ǻȱ Ĵǰȱ ǰȱ ŗşşşǼǯȱ¢ ȱ £ȱ £ïȱ
£ȱę££ȱǻ£ȱ¢ ȱÙȱĊȱ¢ÙǼǰȱ£ȱ¢ȱ -
lencja odzwierciedla afekt sam w sobie.
ȱ£ïȱ £ȱȱà ȱȱȱ£Ùǰȱȱ-
£ȱ ȱ ïÙȱ ȱ ȱ ȱ £ ǰȱ ȱ ïȱ ȱ ¢ȱ
ȱ ǯȱ ǻŘŖŖŖǼǯȱ ȱ ȱ Čȱ £°ȱ Ùȱ ¢ȱ £ȱ
ǻ£¢ï°ȱ Ȯȱ £¢ï°Ǽȱ £ȱ ¢ ïȱ £ȱ ǻȱ Ȯȱ ¢ȱ -
tywacja). W ten sposób utworzono cztery grupy emocji: przyjemne i intensywne
(np. entuzjazm), przykre i intensywne (np. oburzenie), emocje pozytywne o niskiej
¢ ȱ ǻǯȱ £ Ǽǰȱ ȱ Čȱ ȱ ¢ ȱ ȱ Ù£ȱ ¢ ïȱ
ǻǯȱ££Ǽǯȱȱ£ȱȱȱ¢ȱǻŗşŝŞǼǰȱï £ȱȱ
pozytywnych o wysokim stopniu pobudzenia rozumiane jest jako eustres, a emocji
¢ ¢ȱȱ££ȱ¢ ïȱȱ¢ǯȱȱ¢ȱǰȱȱ
£¢ȱȱ ¢ȱ ¢Úȱ ȱȱ ¢£ ǯȱȱÚ-
ȬȱǻŘŖŖşǼȱȱČȱÙ°ȱ¿ȱǮȱ£Ȅǰȱȱ¢ ¢ȱ ¢ȱ
¿ȱï £ȱ£¢¢ ¢ȱǻǼȱȱ¢ ¢ȱǻ¢Ǽȱȱ Ċ-
ników.
à £¢ȱ ȱ ¢¿ ȱ ȱ ¢ ¢ȱ ȱ £¢¢ ¢ȱ
ȱïȱȱ£ ȱ¢Ùȱ£ȱ ȱÚǯȱȱ£ ǰȱ
ȱà¢ȱ¢£¢ȱ£Č¢ ȱ¢ ¢ȱȱà £ïȱ¢ ¢ȱ-
ȱ ȱ Čǰȱ ȱ à¢ȱ ȱ ȱ ¢ȱ £ȱ £ ȱ Ùȱ
¢ ¢ȱ ȱ £¢ïȱ ǻǰȱ ǰȱ ŘŖŖŞDzȱ ¢ǰȱ ǰȱ
ŘŖŖŚǼǯȱ£¢¢ ¢ȱȱÙÙȱȱȱȱ¿ȱ£ȱ£Ùȱ¿ȱ¢ȱ
¢ȱ ïȱ ¢¢ ȱ £Úȱ ǻ ǰȱ ¢ǰȱ ǰȱ ¢-
ǰȱ ŘŖŖşǼǯȱ £ȱ ï°ȱ ¢ȱ ȱ ïàȱ à ȱ ï £-
¢ȱ£¢ȱȱ£¢¢ ¢ȱȱ ȱȱ¢ ¢ǯȱ ȱ¢ȱ
Ù¢ȱ ȱ £¢¢ ǰȱ ȱ ¢ ¢ȱ ȱ Ùȱ ££ȱ ȱ ïȱ
wykonania pracy (Van Yperen, 2003).
ȱ¢ȱȱ£à Čȱï £¢ȱ£¢¢ ¢ȱȱ¢ ¢ȱ
ȱȱǯȱČ¢ȱ£ à°ȱ ¿ȱȱ ȱ¢ǯȱ £¢ȱȱ£ ȱ
ȱ ¢ ǰȱ ȱ àȱ ¢ ȱ ȱ ȱ £ȱ £Ù¢ ȱ
Čȱȱ£¢¢ ǯȱȱ£ ȱȱ£¢¢ ȱ£à Čȱǻ-
son, 2009). W badaniach Losady i Heaphy (2004) oraz Fredrickson i Losady (2005)
£ ǰȱ Čȱ £ ȱ ȱ ££ȱ £à ȱ ȱ ¢¿ȱ £¢ȱ ¢ȱ
£ ȱ£¢¢ ¢ȱȱ¢ ¢ȱà ȱ£ȱ££Úǰȱȱȱ¢ȱ
Ċȱ£¢¢ ïȱ££¢ȱŘǰşȱǯȱȱ££ȱȱȱ¿ȱ
trzech stanów pozytywnych w stosunku do jednego negatywnego.
strona 83
W dotychczasowych badaniach rzadko podejmowano problem pozytywnych
ȱ ¢ ¢ȱ ȱ ȱ ¢ȱ £¢ȱ ÙČȱ ££Ú ȱ £-
ǯȱ ȱ ȱ ¢ȱ £ȱ ȱ ȱ £ ¿£ȱ ¢£¢ȱ ¢Ù£ȱ ȱ ¢ȱ -
ǯȱȱ£ȱ¢ȱ¢Ùȱȱȱȱǻ£ȱ £¿ȱ
Ċȱ £¢¢ ïǼȱ ïàȱ £¢ȱ ȱ àČȱ ¿£¢ȱ ¢¢ȱ
ȱ£ȱ£ ȱ àÙ£Čïȱ¿£¢ȱǯȱȱ£ȱ-
ȱȱ ¢ȱȱǯȱǻŘŖŖŖǼȱ£ ȱïȱ ¢ǰȱ£Č-
ne od kontekstu pracy zawodowej.
Hipotezy:
ŗǯȱ ȱȱ¢ȱ£ £ȱ£ȱȱȱȱȱ £¿ȱ£Čǰȱȱ-
ȱȱ£ȱ¿ȱ¿£¢ȱȱȱ£ ¢ȱ£ȱȱȱ
aktywacji.
Řǯȱ ȱ £ ȱ £ ¿£ȱ ¢£¢ȱ ȱ ¢Ù£ȱ £ Čȱ
ȱ£¢¢ ȱȱ¢ ¢ǯȱ£¿ïȱ£ ȱȱȱ£¢-
ïȱȱȱȱ¢ ǯ
řǯȱ ȱȱ ¿£¢ȱ£¿ïȱ£Č¢ ȱ ȱ¢ȱȱ£¢ïǰȱ ȱ¢ȱ
¢ǰȱ Čȱ Č¢ǯȱ ȱ Č¢ȱ ï £ȱ ¿ȱ ȱ Čȱ
£Ùȱ ȱ¢ȱ£ ǯ
Metoda
ïàȱ ÙČȱ ££Ú ȱ £ȱ ¢ȱ £¢ȱ ¢DZȱ -
riuszy Policji (nȱƽȱşŝǼǰȱÙČ¢ȱ¿£ȱǻn = ŚśǼȱ£ȱÚ ȱČ¢ȱČȱ
(n = 76). Wszyscy ankietowani (Nȱ ƽȱ ŘŗŞǼȱ ¢ȱ £ȱ ¢¢ȱ
ȱ£Ùȱ¢ǰȱ£¢ȱ£ȱ¢¢£ȱȱȱ-
DZȱ £¢¢ȱȱÙȱÙČ¿ȱ ȱ£ȱ ǰȱČ¢ȱ ȱȱ
£Ȭǰȱȱ£ȱ ¿£ ȱ ȱ ȱ£ï-
ȱ ȱ £ȱ £¢ǰȱ ȱ £Ùȱ ¢ȱ ǻŝŞƖǼȱ ȱ ¢ȱ ǻŘŘƖǼǯȱ
£¢ȱ £ ȱ Čà ȱ ȱ ¿£à ȱ £ȱ ȱ £ȱ à ȱ Ùȱ
Čȱ ÙČ¢ȱ ࣢ȱ Čȱ ŗŖȱ ǯȱ ȱ ȱ £¿Ù¢ȱ £Ùȱ ¢ǰȱ àȱ ¢Ù¢ȱ -
cjantkami (nȱ ƽȱ ŗřǼȱ ȱ £ȱ ¿£ ȱ ǻnȱ ƽȱ řǼǯȱ Ù¢ȱ ŝƖȱ -
¢ǯȱ£Ùȱ ȱȱ¢Ùȱ ¢ȱȱ ¢ǯȱȱȱ ȱȱ
£ȱČ¢ȱ¢ȱ¢ȱę£¢ǯȱ Č¢ȱ£ȱ£à ȱ££Ùȱ
¿ȱ£ȱȱÚȱ£ȱ ȱ ǰȱȱ¿ȱ ¢£Ùȱȱ£¿ǯ
ȱ ¢ȱ ȱ ¢ȱ ȱ ȱ ¢ȱ £ ȱ ¿ȱ -
stanu Emocjonalnego w Pracy w wersji skróconej ( ȬȱěȱȬȱ
Scale JAWSǰȱȱ ¢ȱȱǯǰȱŘŖŖŖǼǯȱȱȱÙȱ¿ȱ£ȱŘŖȱà ǯȱȱ
¢ȱ ¢ȱ ȱ £¿ ï°ȱ ï £ȱ ££à¢ȱ ǰȱ ¢¢ȱ
£ȱàČ¢ȱà ȱ ¢¢ ȱ¢ȱǻ£ǰȱ àÙ ¢ǰȱ£ÙČǰȱ
ǰȱ£Ǽȱ£ȱȱǯȱ ȱśȬ ȱ¿ȱ-
ȱǻŗȱȮȱ¢ǰȱśȱȮȱ£ȱ£¿Ǽǯȱȱ¢£ ȱ ȱ£ȱȱ
Ùȱ¢ȱ£ȱǻ£¢¢ ȱȮȱ¢ Ǽȱȱ£ȱǻ ¢ȱȮȱȱ
poziom aktywacji). Wyniki obliczano na dwa sposoby. Po pierwsze, jako sumy
strona 84
punktów na wymiarze emocji pozytywnych oraz negatywnych. Po drugie, poprzez
zsumowanie wyników w zakresie czterech subskal: eustres – emocje pozytywne
ȱ ¢ȱȱ£ǰȱȱ£¢ïȱȱȱ¢ ïȱȱ¢-
ȱȮȱȱ¢ ȱȱ ¢ȱȱ£ȱȱȱ£¢ïȱȱ-
ȱ¢ ïȱǻǰȱŘŖŖŜǼǯȱ ȱ£ȱ Ċȱ£¢¢ ïǰȱ
czyli stosunek emocji pozytywnych do negatywnych (Fredrickson, Losada, 2005).
ȱ £¢ȱ ȱ £ï°ȱ ¢àČ¢ȱ ȱ £ȱ àÙ£¢-
kiem ΅Ȭȱ¢ÙȱȱǻȱŗǼǯ
ȱȱ£ ȱïȱ¢ǯȱȱ ¢£¢ȱȱ
ȱ£ȱ¢¢ȱ ȱ£¢ȱ£ȱ àÙ£¢ȱ-
cji rȬȱ£ȱ £¿ȱ ȱȱǻ ǰȱŗşşŝǼǯȱ ¢ȱ
£¢ȱ ȱȱȱÙ¿ȱ ȱ£ǰȱ¢Ùȱȱ£ȱ ȱȱàǰȱČȱ£¢¿¢ȱ
£ȱȱ£ȱ££ȱ£¿ȱ ¢¢ȱà ȱ¢¢£¢ǯȱ¿ȱ
zastosowano test tȬȱȱ¢ȱàČȱ¿£¢ȱ£¢ǯȱȱ¢ę-
ȱàČȱ¿£¢ȱ£ȱȱ ¢ȱ¿ȱȱ £ȱ£ȱȱ ȱ
¢Ȃȱȱȱȱà ȱ£ïǯȱȱ£ ȱ ïȱÙ¢ȱ¢ȱà ȱ
£ ȱȱ¢¢ȱ£ ȱȘ2ǰȱà¢ȱ £ȱȱȱ ¢ï-
ȱ ȱ£ȱ£Čȱȱ£¢ȱï ǯȱȱ¢ȱȱ£ȱ
¿ȱ£ ȱȘ2 > 0,14 (Ferguson, Takane, 2001).
Wyniki
ȱȱŗȱ£ ȱïǰȱ¢ȱ ǰȱ àÙ£¢ȱ-
relacji rȬȱ£ȱ àÙ£¢ȱ£ïȱȱ΅-Cronbacha.
strona 86
ȱŘǯȱȱ ȱȱ¢ȱ ȱ£ ȱȱ ¢Č£¢ȱ¢£¢ȱ
Policjanci 9Kú\KGPPKE[ 5VTCľCE[
[1] [2] [3]
F (2, RIR
M SD M SD M SD Ș2
215) 6WMG[
=?=?
'OQELGRQ\[V[YPG 25,8 7,9 24,93 5,83 30,9 6,1 15,47 0,13
=?=?
=?=?
'OQELGPGICV[YPG 28,6 9,0 23,67 7,69 19,5 7,0 27,30 0,20 =?=?
=?=?
=?=?
'WUVTGU 12,5 4,2 11,29 3,11 14,3 3,9 9,22 0,08
=?=?
'OQELGRT\[LGOPQħEK =?=?
13,4 4,3 13,64 3,63 16,6 3,9 18,06 0,14
QPKUMKGLCMV[YCELK =?=?
=?=?
&[UVTGU 13,9 4,9 10,62 3,72 9,7 3,7 22,43 0,17
=?=?
'OQELGRT\[MTQħEK =?=?
14,7 4,6 13,04 4,42 9,7 3,6 29,10 0,21
QPKUMKGLCMV[YCELK =?=?
Legenda: *p < 0,05
Dyskusja
ȱ£ȱ¢ȱ¢Ùȱȱȱȱ£ȱ Ċȱ-
£¢¢ ïȱ ïàȱ£¢ȱÙČȱ££Ú ȱ£ǰȱ£ -
ȱ àÙ£Čïȱ ¿£¢ȱ ȱ £ȱ ïȱ ¢ęȱ àČȱ ȱ ¢ȱ
formacjach.
ïàȱ ¢ȱ £¢ȱ ȱ ȱ ¢ȱ £ £ȱ £ȱ ȱ
¢Ù¢ȱȱȱ £¿ȱ£Čǰȱȱ¿£¢ȱȱȱ£ ¢ȱ£ȱ
ȱ ȱ ¢ ȱ £ ȱ ȱ ¿ǯȱ Ùȱ ȱ ȱ ȱ
(1991) pozytywne i negatywne emocje wolne od kontekstu, rozumiane jako eustres
ȱ¢ǰȱ¢Ù¢ȱȱȱ £¿ȱ£Čǯȱ¢ȱȱ£ȱǰȱČȱ£ȱ-
¢ ȱȱȱ ȱ¢ȱ£ǯȱȱ£¢ȱ-
ȱȱȱ££Ùȱ £ȱ ȱ¢ę£¢ȱïȱ¢ǯ
£¢¢ ȱ ȱ ¢ ȱ ȱ ȱ ȱ ¢ ȱ ȱ ¢ȱ ¢ȱ ¢Ù¢ȱ
àÙ£Čǯȱ ȱȱ£ȱ£à ȱ£ȱ ¢ȱ £ȱ£Čïȱ ȱ¢-
ȱ£ ¢ȱ¢ę£ȱǰȱȱȱ ȱȱ£¢ȱȱ
¢£¢ȱ ¢ȱ ¢ȱ ǻªǰȱ ǰȱ ǰȱ ŘŖŖŝDzȱ ǰȱ ǰȱ
ŗşşşǼǯȱ ȱ ¿ȱ £¢ȱ ¢ ¢ȱ ȱ £¢ïȱ ȱ ¢ǰȱ ¢ȱ ȱ
ȱ£¢ïȱȱ¢ȱǯȱ £ȱ ȱȱ-
£¢ȱ ȱȱ¢ȱ £ȱČ ï°ȱ ȱ£¢¢ ¢ȱ¢ǯ
strona 87
ȱ £ ȱ £ ¿£ȱ ¢£¢ȱ ¢Ù£ȱ ȱ £¢¢ ȱ
£ ČÙ¢ȱ ȱ ¢ ¢ǯȱ £¿ïȱ £ ȱ ¢Ù¢ȱ ȱ £¢-
ïȱ ȱ ȱ ȱ ¢ ǯȱ £ȱ ȱ £¢ȱ £ï£¢ȱ Úǰȱ
w których w sytuacji pracy obserwowano pozytywny bilans emocjonalny. Taki sam
£àȱ£Čïȱ£¢ȱ ȱȱ à ȱà ȱǻǰȱ ǰȱŘŖŖŞǼȱ
£ȱ ïàȱ£¢ȱ £ȱȱǻǰȱ¢ǰȱǰȱŘŖŖŜǼǯȱ£ȱ £¿-
ȱȱï°ȱȱČȱ ££°ȱ£ȱ¿ȱ£°ǯȱȱ Čïȱ
ȱ ¢ȱ ȱ ǰȱ ȱ £ȱ £°ȱ ȱ Ùȱ ¢ ïȱ
ȱ££ ¢£ȱÙ£¢ȱ¿ȱ£ȱ£¢¢ ¢ȱȱ¢ǯȱ ȱ¿ȱ
¢Ù£ȱȱȱ¢ ¢ȱ£Čȱȱȱȱ£ȱ£ȱ
Č ïȱ¢ǯ
ȱȱ¢ȱ Čȱ££ȱȱȱ¿£¢ȱï £¢ȱ
£¢¢ ¢ȱ ȱ ¢ ¢ȱ ȱ ȱ ¢ǯȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ
ȱ ££ȱ £à ǰȱ ȱ £ ȱ £ȱ ȱ £ ȱ ££Úȱ ȱ à ȱ
pozytywnych nad negatywnymi w stosunku 3:1 (Fredrickson, Losada, 2005).
ȱ £ ¢ȱ ȱ £¢¢ ¢ȱ ȱ ¢ȱ £¢£¢Ùȱ ¢ȱ
Čà ȱ ȱ ¿£à ǯȱ ȱ £ȱ ¢ȱ £¿ïȱ £Č¢ ȱ ȱ
£¢ïǰȱ ȱ¢ȱ¢ǰȱ ȱà ȱȱ à ȱ£Ù¢ȱÙČǯȱ
ȱ Č¢ȱ £¿ïȱ ï £ȱ ȱ Čȱ £Ùȱ ȱ ¢ȱ £-
ǯȱ ȱ ȱ£ ¢ȱȱČȱ£ȱȱȱ££¢Ùȱȱ
¢ȱǻǰȱ ¢ǰȱŘŖŖŚǼǰȱ ȱ£ £ȱ£ȱ¢ȱȱČȱà °ȱȱ £ïȱ
i rozkwicie zawodowym.
ȱ¢ ȱȱ ïàȱ ¢ȱà ȱȱ ¢-
kiem odmiennym od uzyskanego przez McCreary i Thomson (2004), którzy stwier-
£ǰȱČȱ¢¢ȱȱ£ȱÙČ¢ȱ£Č¢ ȱ ¿ȱ£°ȱ£¢¢ -
¢ȱČȱ¢ ¢ǯȱ ȱȱČȱ¿ ȱȱàȱ £ȱȱ-
ȱ ȱïȱ¢ǯȱČȱČȱ °ȱ£ȱ£¢ȱ£ ȱ
ȱïȱ£ ȱȱ££ȱ£¢¢ ïȱǻǰȱŘŖŖşǼǯȱàÙ-
£¢ȱ£¢¢ ïȱ ïàȱà ȱ¢ÙȱČȱïǰȱȱČȱï £¢°ȱ
¿£ȱȱȱ ¿¿ȱ£ ǯ
ȱȱ ȱȱȱ ¿£¢ȱ£ȱȱ££ȱÙ£Ú-
ȱȱÙČ¢ȱ¢¢ǯȱȱ¢ȱ à ȱ£ ȱÚ ȱ¿£¢ȱ
ȱ ȱ£ȱȱǯȱ£¢¢ȱàČȱ¿£¢ȱ-
ȱ£ ¢ȱȱČȱ£°ȱ£¢ȱČȱÙ£¢ȱ-
¢ȱ£¢ǰȱȱ ȱȱČ£¢ȱȱ ¿£à ȱǻÚǰȱÚǰȱ
ŘŖŖŚǼǯȱ ȱ ȱȱǯȱ £¢ȱ Čȱ¿ȱ£ȱ£ȱ
£ȱ¢ǰȱȱ£ȱ¢ęȱȱ¢ȱ ȱ¢ǯ
ïàȱÙČȱ££Ú ȱ£ǰȱ£ȱ¢ȱà ȱ£ȱ-
ȱ £ȱ ȱ ¿£ȱ ï°ǯȱ ȱ ¢ȱ Čȱ ¿ȱ £ȱ ȱ
ȱ £ȱ ȱ ȱ ȱ ¢£¢ȱ ¿£¢ȱ £ǯȱ ȱ -
£¢ȱ ȱ £¿ïȱ £¢ ȱ ££ȱ à ȱ ȱ ¢Ùȱ £¿-
£ǰȱȱČȱ ¢°ȱȱ¢ȱ£ȱï ȱČȱȱ£ȱ£¢ȱ
£ǰȱȱȱČïȱȱÙȱȱȱ£Ú£ǯȱȱ£¿£-
ȱ£ȱïȱ£ȱȱ ïàȱà ȱ¢Ù¢ȱ£ȱ £ȱ ïàȱ
strona 88
£¢ȱ¢ȱ ¢Ù£ȱȱ£ȱ£¢ǰȱ ȱà ȱ
ȱ¢ȱÙ¢ȱȱÙČ¢ȱ ȱ¢ȱ£Ȭ¢ȱǻÚǰȱ ¿-
ǰȱŘŖŖŞǼǯȱȱ£ȱ£ȱǰȱȱȱÙČȱ ȱ£ȱǰȱ£-
¢ȱȱŚŞȬ£¢ȱȱ ¢£¢ǯȱȱȱàȱ ȱČ¢ȱ£ȱ
¿£¢ȱ£ȱ ȱ£ȱ¢ǯȱȱ£ȱ£ȱ¢ȱ£¢ȱ
ȱÙǰȱ£ȱȱČȱ£ °ȱ£¢ȱ£££¢ȱȱ£¢ȱÙČ-
bach dziennych.
¢ ¢ȱ ȱ ¢ȱ ïàȱ ¢ȱ à ȱ Čȱ à Čȱ
¢°ȱ£ȱ¢ȱȱ£ ȱ£ȱ¢ǯȱȱ¿-
£¢ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ £ȱ ¢ę£ǯȱ £¿ȱ ¢£¢ȱ ¢ȱ -
£¢¢ȱ ȱ Ě ¢ǯȱ ȱ ȱ £ȱ ȱ ȱ £ȱ Ù-
°ȱ ȱ¢ ȱ£ȱȱ£¢ °ȱ¢ȱǰȱàȱȱ£ȱ£ȱȱ
ÙČ¢ǯȱ ȱ ¢£ȱ ȱ¢ȱȱǻǰȱ ǰȱŘŖŖŜDzȱȱ ǰȱ
ǰȱ ǰȱ ŘŖŗŗǼǰȱ ¢ȱ ¢ǰȱ ¢ȱ ȱ £¢ ȱ £¢-
¢ ¢ȱȱȱÙȱ¢ ¢ǰȱ¢Ùȱȱ£ȱ£ ¢ȱ£¢£¢ȱ ¢-
czerpania emocjonalnego, depersonalizacji i pogorszenia dobrostanu psychicznego
à ǯȱÙȱČȱ Ù¢ ȱȱȱ ȱȱ£ȱę££¢ǯȱ
£ȱȱȱȱČȱ°ȱ¿ȱ£¿£ȱȱȱ£¢-
ȱÙ£ ȱȱ£ȱÙČ¢ǯ
ȱ£ȱ£ ¢ ǰȱ¢ȱČà ȱ££ȱ£¿ïȱ £¢£¢Ù¢ȱ
ȱ £¢ïȱ ȱ £ȱ ¢ ïȱ ȱ ǰȱ ȱ à ȱ ȱ -
£Ù¢ȱ¢ȱǯȱČȱ£¢££°ǰȱČȱ ȱ£ȱȱ£ ȱ
£ȱ¢ǰȱàȱ££ȱ ¢¢ȱ£¢ȱȱČȱ£ȱȱǻ ǰȱ
ǰȱ ǰȱ ŘŖŖŜǼǯȱ Č¢ǰȱ ¿ȱ ǰȱ ȱ ¿ȱ £ȱ ȱ -
ï £ȱ£ ȱ£ȱ¢ȱȱ£ȱÙ£ȱČȱǰȱ࣢ȱ ¢-
Ùȱ Ùà ȱ ȱ £¢ȱ ££Ú ȱ £ǯȱ ȱ ǻŘŖŖŚǼȱ
£ Č¢ÙǰȱČȱȱ£¢¢ȱȱÙȱ Ù¢ ȱȱ£ ȱČà ǰȱ ȱ£-
Ú ȱ ȱ à ǯȱ ȱ £ȱ ȱ ǰȱ ȱ ȱ ȱ
ǻŘŖŖŜǼȱ Čȱ £¢££°ǰȱ Čȱ £¢¢ ȱ ȱ Ùȱ £££ȱ ¿ȱ
ȱȱȱ£ ȱȱ£ȱ¢¿ȱ£ȱ¢ǯ
ȱ ¢ȱȱǰȱČȱ £°ǰȱČȱ£ £ȱ£ȱǰȱ
intensywne emocje o przeciwnej walencji, podobnie jak emocje pozbawione spe-
¢ę£ȱǰȱ¢Ù¢ȱȱȱ £¿ȱ£Čǯȱȱȱ£ ¢ȱ
£ǰȱȱȱȱ¢ ǰȱ£ Ù¢ȱ ȱ ȱǯȱȱ ¢-
ȱ¢£¢ȱ¢Ù£ȱȱ£ ȱ£ ¢ȱ£Ùȱ£¢¢ ȱ
ȱǰȱ£ȱ£ ȱ£°ȱ£¢ïȱȱȱ¢ ǯȱ ȱ
£ȱȱȱ¿Ùȱ Ċȱ£¢¢ ïǰȱï £ȱȱȱ£ ȱ
£ ǯȱ ïàȱ ¢ȱ ÙČǰȱ ȱ ï £ȱ ¿ȱ ȱ
¢ ¢ǰȱȱČ¢ȱȮȱȱ£¢¢ ¢ǯȱ ȱȱàČ-
ȱȱ ȱȱ£ȱ£ȱ¢ȱ£ȱȱ-
tekstu zawodowych relacji interpersonalnych.
strona 89
Literatura cytowana
Bakker, A.B., Heuven, E. (2006). Emotional dissonance, burnout, and in-role perfor-
ȱȱȱȱȱĜǯȱInternational Journal of Stress Manage-
ment, 13, s. 423-440.
Úǰȱ ǯȱ ǻŘŖŖŞǼǯȱ ȱ ěȱ ȱ Ȭȱ ȱ ȱ ¢ȱ Ȭ. W: H.
ÙȱǻǯǼǰȱSocietal And Environmental Health And Wellness Risks (s. 37-44).
Lublin: NeuroCentrum.
Úǰȱǯǰȱ ¿ǰȱ ǯȱǻŘŖŖŞǼǯȱȱȱȱȱ ȱȱȱȱȱ
sleep disorders (poster presentation). Řşȱȱȱ¡¢ȱȱȱ
ǻǼ. Birkbeck University of London, 16-18 July 2008.
ÚǰȱǯǰȱÚǰȱǯȱǻŘŖŖŚǼǯȱ¢ȱ¢£ȱ ȱ¢ȱ£¢ȱÙČ¢ȱ
¿£ǯȱ DZȱ ǯȱ ££¢Úǰȱ ǯȱ ǰȱ ǯȱ ǰȱǯȱ ǰȱ ǯȱ -
siorek (red.), ÙČȱČÙ£¢ȱȱ£¢ȱÙČȱÚ ¢ȱ ¢¢ȱ
zadania w warunkach ekstremalnych (tom 8, s. 135-41). Warszawa: Departament
¢ ȱȱȱïȱǰȱȱ ȱ ȱǯ
ǰȱǯȱǻŘŖŖŚǼǯȱȱȱĚȱȱȱȱ£ȱ-
ȱȱȱ¢ȱȱȱǰȱęȱȱȱĜǯȱInterna-
tional Journal of Stress Management, 11, 3, s. 227-244.
Clark, L.A., Watson, D. (l991). Tripartite model of anxiety and depression: Psycho-
metric evidence and taxonomic implications. Journal of Abnormal Psychology,
100, s. 316-336.
Ĵǰȱǯǰȱ ǰȱǯǯȱǻŘŖŖřǼǯȱȱ ȱȱDZȱȱ ȱȱ
organizational health research. Australian Psychologist, 38, 2, s. 118-127.
Dudek, B. (2003). £ȱȱȱ¢£¢ǯȱȱǯȱ ÚDZȱ ǯ
Dudek, B., Waszkowska, M., Merecz, D., Hanke, W. (2005). Ochrona zdrowia pracow-
ników przed skutkami stresu zawodowegoǯȱRàĊDZȱ ¢ȱ¢¢¢ȱ¢ǯ
ȱĴǰȱǯǰȱǰȱ ǯǯȱǻŗşşşǼǯȱȱȱȱȱěDZȱȱ
and Emerging Consensus. ȱȱȱ¢ȱ, 8, 1, s. 10-14.
Ferguson, G., Takane, Y. (2001). Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice. War-
szawa: PWN.
Folkman, S. (2008). The case for positive emotions in the stress process. Anxiety,
ǰȱǭȱ, 21, 1, s. 3-14.
ǰȱ ǯǰȱ ĵǰȱ ǯǯȱ ǻŘŖŖŖǼǯȱ ȱ ěȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ȱ ǯȱ
American Psychologist, 55, 6, s. 647-654.
Fredrickson, B.L. (2009/2011). £¢¢ ï°ǯȱ ȱïȱȱǰȱàȱȱ
£°ȱï°ȱČ¢ǯȱ£ÚDZȱ¢ȱȱȬǯ
ǰȱǯǯǰȱǰȱǯǯȱǻŘŖŖśǼǯȱȱěȱȱȱ¡ȱ¢ȱȱ
ȱĚǯȱAmerican Psychologist, 60, 7, s. 678-686.
Howell, D.C. (1997). ȱȱȱ¢¢ȱǻŚthȱǼ. Belmont, CA: Duxbury.
Kaplan, S., Bradley, J.C., Luchman, J.N., Haynes, D. (2009). On the role of positive
ȱȱě¢ȱȱȱDZȱȱȬ¢ȱǯȱJour-
nal of Applied Psychology, şŚ, 1, s. 162-176.
strona 90
Losada, M., Heaphy, E. (2004). The role of positivity and connectivity in the per-
formance of business teams. A nonlinear dynamics model. American Behavioral
Scientist, Śŝ, 6, s. 740-765.
Machin, M.A., Hoare, P.N. (2008). The role of workload and driver coping styles
ȱȱȱȂȱȱȱ¢ǰȱȱȱȱěǰȱȱ
physical symptoms. ¡¢ǰȱǰȱǭȱ, 21, Ś, s. 359-375.
ªǰȱǯǰȱǰȱǯǰȱ ǰȱǯȱǻŘŖŖŝǼǯȱȂȱȱȱȬȱěȱ
well-being: a longitudinal examination of its structure and relationships with
work characteristics. Work & Stress, 21, 3, s. 197-219.
McCreary, D.R., Thomson, M.M. (2004). The development of a reliable and valid mea-
ȱȱȱȱǯȱȱ¢ȱȱęȱȱ ȱȱ ȱ
#02-051ǯȱȱȮȱDZȱȱǭǰȱĴDZȦȦǯǯǯȦȦŚŞȦ
p524535.pdf (z dnia 30.10.2008).
ǰȱ ǯǰȱ ǰȱǯǰȱǰȱǯȱǻŘŖŖŜǼǯȱȱȱȱěȱ-
mes of occupational stress. New Zealand journal of Psychology, 35, 2, s. 92-98.
ÚȬǰȱǯȱǻŘŖŖşǼǯȱ£¢ȱï £ȱȱČȱÙČ¢°ȱ£ ǵȱPolskie
Forum Psychologiczne, ŗŚ, 1, s. 33-45.
ÚȬǰȱǯȱǻŘŖŖśǼǯȱȱȱȱȱȱȱȱȱȱ
diverse health outcomes in employees of uniformed professions. International
Journal of Occupational Medicine and Environmental Health, 18, 3, s. 233-240.
ÚȬǰȱǯȱǻŘŖŖřǼǯȱȱ£ ¢ȱà ǯȱàÙȱȮȱ ȱȮȱ£-
ganieǯȱRàĊDZȱ ǯ
ǰȱ ǯǯǰȱǰȱ ǯǯȱǻŗşşşǼǯȱȱȱ¢ȱȱȱȱȱěǯȱ
Psychological Bulletin, 125, 1, s. 3-30.
Schaufeli, W.B., Peeters, M.C.W. (2000). Job stress and burnout among correctional
ĜDZȱ ȱ ȱ ǯȱ International Journal of Stress Management, 7, 1, s.
19-48.
Selye, H. (1978). ȱÙ£¢ǯȱ£ DZȱÚ ¢ȱ ¢ȱ¢ £¢
Spector, P.E. (19 April 2006). ȱ ȱ ȱ Ȭȱ ěȱ Ȭȱ ȱ
ǻ Ǽǯȱ ¢ȱ ȱ ȱ ǰȱ ĴDZȦȦǯǯǯȦDžȦȦ
jawsover.html (z dnia 30.10.2011).
Tellegen, A., Watson, D., Clark, L.A. (1999). On the dimensional and hierarchical
ȱȱěǯȱPsychological Science, 1, ŗŖǰȱŚǰȱs. 297-303.
ǰȱǯǰȱ¢ǰȱǯǰȱǰȱǯȱǻŘŖŖŜǼǯȱ ȱȱěȱ Ȭȱȱ-
mary health care physicians. European Journal of Public Health, 17, 5, s. 514-519.
Van Gelderen, B.R., Konijn, E.A., Bakker, A.B. (2011). Emotional labor among trai-
ȱȱĜDZȱȱȱȱȱȱǯȱJournal of Positive
Psychology, 6, 2, s. 163-172.
Van Katwyk, P.T., Fox, S., Spector, P.E., Kelloway, E.K. (2000). Using the Job-related
ěȱ Ȭȱ ȱ ǻ Ǽȱ ȱ ȱ ěȱ ȱ ȱ ȱ
stressors. Journal of Occupational Health Psychology, 5, s. 219-230.
ȱǰȱǯǯȱǻŘŖŖřǼǯȱȱȱȱ ȱěȱȱȱȱ
ě¢ȱǻǼȱȱȱě¢ȱǻǼȱȱȱǯȱPersonality
ȱ ȱě, 35, s. 1873-1881.
strona 91
ȱ ȱ£ȱǻŘŖŖŞǼǯȱ££ȱ¢£¢ȱ¢Ù£¢ȱȮȱ-
ȱ ïȱ ǯȱ £ȱ ȱ à ȱ ȱ £à ȱ
pracowników (seria: Protecting workers’ health, 9). Warszawa: CIOP-BIP.
strona 92