24.09.

2016

Biyomalzemeler
• Biyomalzemelere giriş
• Biyouyumluluk
• Biyomalzemelerin sınıflandırılması
• Biyomalzemelerin özellikleri
• Hücre ve doku etkileşimleri
• Metalik implant malzemeleri
• Polimer implant malzemeleri
• Seramik implant malzemeleri
• Kompozit implant malzemeleri
• Cam-seramikler
• Dental seramikler
Doç. Dr. Atilla EVCİN • Kaplamalar
• Biyomalzemelerin üretimi
• Biyomalzemeleri karakterizasyon
metodları

Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi © 2016

Yardımcı Kaynaklar
• Arasınav % 30 • Biomaterials Science, Third
Edition: An Introduction to
• Ödev % 20 Materials in Medicine, Buddy D.
Ratner, Allan S. Hoffman,
Frederick J. Schoen, Jack E.
• Final % 50 Lemons, Academic Press, 2012
• ISBN-13: 978-0123746269
ISBN-10: 0123746264 Edition:
• Şifre :biyo16 3rd

1
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
 24.09.2016

Yardımcı Kaynaklar Yardımcı Kaynaklar

• BIOMATERIALS SCIENCE • Biomaterials: The Intersection
• An Introduction to Materials of Biology and Materials Science,
in Medicine Johnna S. Temenoff and
• 2nd Edition Antonios G. Mikos, Prentice
• Edited by Hall, 2008
• Buddy D. Ratner, Allan S. • ISBN-13: 978-0130097101 ISBN-
10: 0130097101 Edition: 1st
Hoffman
• Frederick J. Schoen, Jack E.
Lemons
• Elsevier Academic Press 2004

Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi © 2016

Yardımcı Kaynaklar Yardımcı Kaynaklar

• BIOMIMETIC, BIORESPONSIVE,
• Biomaterials: An
AND BIOACTIVE MATERIALS Introduction, Joon Park
• Edited by and R. S. Lakes,
• Matteo Santin, Gary Phillips Springer 2007
• Wiley 2012 • ISBN 978-0-387-37880-0

2
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
 24.09.2016

Yardımcı Kaynaklar
• An Introduction to • Introduction to
Biomaterials, Second Edition Biomaterials
(Biomedical Engineering),
Jeffrey O. Hollinger, CRC • Donglu Shi
Press 2011 • Editor
• ISBN 9781439812563
• Tsinghua University
Press 2005

Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi © 2016

• SERVICE CHARACTERISTICS OF
• Handbook of Materials
• BIOMEDICAL MATERIALS AND
IMPLANTS for Medical Devices
• A Batchelor • J.R. Davis, editor
• J R Batchelor
• Margam Chandrasekaran
• ASM International 2003
• Imperial College Press 2004

3
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
 24.09.2016

• Biomaterials in • CERAMICS AND

Orthopedics
COMPOSITE
• edited by
MATERIALS
• Michael 1. Yaszemski
• Debra J. Trantolo • B.M. CARUTA Editor
• Kai-Uwe Lewandrowski
• Vasif Hasirci
• Nova Science
• David E. Altobelli
Publishers, Inc. 2006
• Donald L. Wise
• MARCEL DEKKER 2004

Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi © 2016

• Biomedical Materials • BIO-IMPLANT

INTERFACE
• Roger Narayan
• Improving Biomaterials
• Editor
• and Tissue Reactions
• Jan Eirik Ellingsen
• Springer 2009 • S. Petter Lyngstadaas

• CRC PRESS 2003

4
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
 24.09.2016

• Thin Films and Coatings • BIOMATERIALS PRINCIPLES

in Biology AND PRACTICES
• Edited by
• Joyce Y. Wong
• Soroush Nazarpour • Joseph d. Bronzino
• Editor • donald R. Peterson
• CRC Press 2013

• Springer 2013

Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi © 2016

• Bioactive materials in medicine • HYDROXYAPATITE

• Design and applications SYNTHESIS, PROPERTIES
AND APPLICATIONS
• Edited by
• X. Zhao, J. M. Courtney and H. • VALERI S. GSHALAEV AND
Qian • ALEKSANDRA C. DEMIRCHAN
• Woodhead 2011 • EDITORS

• Nova Science Publishers 2012

5
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)

Biyomalzeme nedir?
• Vücudun herhangi bir organ, doku veya
fonksiyonunu yer değiştirmek, güçlendirmek yada
tedavi etmek amacıyla biyolojik sistemlerle
arayüzey oluşturan malzemelerdir (Williams, 1999).
• Vücudun herhangi bir organ, doku veya
fonksiyonuyla yer değiştiren, tedavi eden yada
güçlendiren bir sistemin herhangi bir parçası yada
tümü olarak belli bir periyod boyunca kullanılan
doğal yada sentetik kökenli madde veya
maddelerin birleşimdir. (Williams, 1987).
21
Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi © 2016
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
24.09.2016
Biyomalzeme nedir?
• Bir biyomalzeme, doğal bir fonksiyonla yer
değiştiren, güçlendiren yada performansını
artıran biyomedikal cihaz yada yaşayan bir
yapının bir kısmını veya hepsini oluşturan doğal
veya insan yapımı bir malzemedir. (Wikipedia).
• Yaşayan bir sistemle birleşen yada yerine
konulmak için tasarlanan sistematik ve
farmakolojik olarak inert bir maddedir. ( Clemson
Universitesi Biyomalzeme Danışma Kurulu).
22
• Biyomalzemeler, insan vücudundaki canlı
dokuların işlevlerini yerine getirmek ya
da desteklemek amacıyla kullanılan doğal
ya da sentetik malzemelerdir.
• Sürekli olarak veya belirli aralıklarla
vücut akışkanlarıyla (örn. kan) temas
ederler.
6
 24.09.2016

Biyomalzeme tarihi Biyomalzeme tarihi

Yıl Gelişme Yıl Gelişme
18th–19th yüzyıl Kemik kırılmalarını birleştirmek için farklı metal 1930 lar Paslanmaz çelik ve kobalt krom alaşımlarının kullanımı
aletler: Fe, Au, Ag veya Pt çubuk veya pimler
1938 İlk tam kalça protezi
1860-1870 Steril cerrahi birimleri
(Dr J. Lister tarafından geliştirilen cerrahi tekniğe 1940 lar Kornea impantı ve zarar görmüş kafatası kırıklarının
kadar biyomalzemelerin kullanımı pratik bölümleriyle yer değiştirmek için PMMA’ın ilk defa kullanımı
olmamıştır.)
1946 Kalça kemiğinin protezinde ilk defa biyomekanik olarak
1900 başları Kemik plakalar kemik kırıklarını tedavide yardım dizayn edildi: eklem yer değiştirmesinde kullanılan ilk plastik
etmek amacıyla denendi. PMMA.
Fakat bunların çoğu karmaşık mekanik dizaynları
nedeniyle kırıldı; 1950 lar İlk kan damar yer değişimi
-Çok ince
-Köşelerde biriken gerilmeler. 1960 lar İlk ticari kalp kapakçığı değişimi
-Vücutta hızla korozyona uğraması
25 26

Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi © 2016

Ortapedik İmplant PMMA,akrilik,silikon

7
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
 24.09.2016

• İlk metal protez 1938 yılında vitalyum (Co-Cr-

Mo) alaşımından üretilmiştir.

• 1960’lara kadar kullanılan bu protezler metal • Aynı yıllarda Hench tarafından

korozyona uğradığında ciddi tehlikeler geliştirilen biyoaktif seramikler, (örn.
yaratmıştır. biyocam ve hidroksiapatit) ile bu
problem çözülmüş bulunmaktadır.
• 1972 yılında alumina ve zirkonya isimli iki
seramik yapı herhangi bir biyolojik olumsuzluk
yaratmaksızın kullanılmaya başlanmıştır ancak
dokuya bağlanma problemi ortaya çıktığı için • İlk başarılı sentetik implantlar,
yeni arayışlar devam etmiştir. iskeletteki kırıkların tedavisinde
kullanılan kemik plakalarıdır.

Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi © 2016

• 1950’li yıllarda kan damarlarının değişimi

ve yapay kalp vanaları, 1960’larda da
kalça protezleri geliştirilmiştir.

• Kalp ile ilgili cihazlarda esnek yapılı

sentetik bir polimer olan poliüretan
kullanılırken, kalça protezlerinde ise
paslanmaz çelik daha çok tercih
edilmiştir.

8
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
 24.09.2016

Kalp cihazları Yapay kalp

Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi © 2016

Dental İmplant
• Diş hekimliğinde ilk olarak 1937’de
poli(metil metakrilat) (diş akriliği olarak
bilinir) ve yüksek molekül ağırlıklı
polietilen de kalça protezi olarak
kullanılmaya başlanmıştır.

• II. Dünya savaşından sonra paraşüt bezi

olarak bilinen poliamid damak
protezlerinde kullanılmaya başlandı.

9
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
 24.09.2016

Yumuşak doku parçaları

• 1970’lerde ilk sentetik, bozunur yapıdaki
ameliyat ipliği poli glikolik asitten
üretilmiştir.

• Son 30 yılda çok sayıda metal, seramik

ve polimer vücudun değişik parçasının
onarımı ve yenilenmesi amacıyla
kullanılmıştır.

Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi © 2016

• Günümüzde medikal uygulamalarda halen

• Biyomalzemeler yalnızca implant olarak aşılamamış sorunlarda vardır.
değil vücut dışına yerleştirilen ama • Bunların çözümünde doku mühendisliği ve
vücutla etkileşim halindeki cihazlarda, gen tedavisi alternatif yaklaşımlar
çeşitli eczacılık ürünlerinde ve teşhis sunmaktadır.
kitlerinde de yaygın olarak • Özellikle nanoteknoloji, bilişim
kullanılmaktadır. teknolojileri ve fabrikasyon
yöntemlerindeki gelişmelere paralel
olarak daha mükemmel biyomalzemelerin
yapılması çalışmaları devam etmektedir.

10
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
 24.09.2016

• Birçok biyomateryal, kültür ortamında

hücrelerin gelişimini yönetme
• Biyomalzemelerin farklı kullanım alanları
arasında,
kapasitesine sahiptir.
 hücre teknolojisinde hücre ve hücresel ürün
destek malzemesi olarak, • Ancak sinir, kemik, kan damarları veya
 atık su arıtımında adsorban (yakalayıcı tutucu) kornea epiteli gibi kritik bölgelerde
malzeme olarak, hasar sonrası hücre gelişimini içeren
 biyosensörlerde, doku yenilenmesinde, hücrelerin çok
 biyoayırma işlemlerinde, daha özgün emirlere (sinyallere)
 enzim,doku, hücre gibi biyoaktif maddelerin gereksinimi vardır.
immobilizasyonunda (tutuklanmasında) ve
biyoçiplerdeki kullanımları sayılabilir.

Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi © 2016

• Canlıda, hasarlı dokuları tamir eden ve

yenilenmeyi sağlayan hücreler, hem ‘düşman’
hasar bölgesinden hem de çevredeki sağlıklı
dokulardan gelen moleküler sinyaller
tarafından adeta bombardımana tutulurlar.
• Bu nedenle seçilecek ideal madde,
– hasarlı dokunun tamiri için gerekli olan ve
– çevre dokulardaki hedef hücrelerden salınan
yapıları birleştirici ve
– büyüme özelliğini devam ettirici maddelerle seçimli
olarak etkileşime girebilecek
özellikte olmalıdır.

11
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
 24.09.2016

• İnterdisipliner bir alan: İlaç dağıtım

Cilt/kıkırdak
araçları
– Kimya Polimerler
Göz implantları

– Fizik
Ortopedik Kemik protezleri
– Biyoloji vida/sabitleyici

– Mekanik
Metaller Sentetik Seramikler
 İlgi alanları: Biyomalzemeler
– Polimerler
Dental Dental Implantlar
– Seramikler Implantlar
Yarıiletken
– Kompozit malzemeler Implant edilebilir Malzemeler
Biyosensorler

– Elektronik malzemeler Mikroelektrodlar

– Metaller

Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi © 2016

• Biyouyumluluk, malzeme ve vücut • Biyouyumluluğun çok net bir tanımının

sıvılarının kimyasal etkileşimi ve bu olmaması, kullanılacak malzemenin hem
etkileşimin fizyolojik sonuçlarının vücuda türüne hem de vücudun neresinde ne
ne kadar zarar verip vermediğidir. amaçla kullanılacağına bağlı olmasından
kaynaklanmaktadır.
• Bir malzemenin biyouyumlu olması için • Örneğin; direkt kanla temas edecek
bulunduğu canlıdaki fizyolojik ortam malzemeyle, direkt kemikle temas
tarafından kabul edilmesi gerekir. edecek malzemenin biyouyumluluk
tanımları birbirinden çok farklı
olacaktır.

12
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
 24.09.2016

• Biyomalzemelerin yaşayan sistemlerin • Biyouyumluluk, bir biyomalzemenin en

içerisinde veya onlarla ilişkide olan önemli özelliği olup, vücut ile uyuşabilirlik
sistematik ve farmakolojik olarak olarak da tanımlanabilir.
reaksiyona girmeyen malzemeler • Bu tanıma göre biyomalzemeler,
olmalarından dolayı araştırmacılar; kendilerini çevreleyen dokuların normal
biyomalzeme ve biyouyumluluk değişimlerine engel olmayan ve dokuda
terimlerini, malzemelerin biyolojik istenmeyen tepkiler (iltihaplanma, pıhtı
performanslarını belirtmek için oluşumu vb.) oluşturmayan malzemelerdir.
kullanmışlardır.

Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi © 2016

• Bazı araştırmacılar biyouyumluluğu ikiye • Biyouyumluluğu yüksek olan malzemeler,

ayırarak, bedene yerleştirilebilir cihazların
Yüzey uyumluluğu, bir biyomalzemenin hazırlanmasında kullanılmaktadır.
vücut dokularına fiziksel, kimyasal ve • Ancak halen mükemmel biyouyumluluğa
biyolojik olarak uygun olması,
sahip bir malzeme sentezi
Yapısal uyumluluğu, malzemenin vücut gerçekleştirilebilmiş değildir.
dokularının mekanik davranışına sağladığı
optimum uyum olarak
tanımlamışlardır.

13
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
 24.09.2016

• Vücut sıvılarının pH
değeri farklı dokulara
göre 1 ile 9 arasında
değişir. • Biyomalzemeler;
• Günlük aktivitelerimiz  Metaller
sırasında
kemiklerimiz yaklaşık
 Seramikler
4 MPa, tendomlar ise  Polimerler
40-80 MPa değerinde  Kompozitler
basınç ve gerilmeye
olmak üzere dört gruba ayrılabilir.
maruz kalırlar.

İskelet kasları kemiklere bağlanarak genellikle onların hareketini sağlar.

Kasların iskelete bağlandığı yere kas kirişi veya tendon denir.

Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi © 2016

• Alüminyum oksit, biyoaktif cam, karbon ve

hidroksiapatit (HA) biyouyumlu seramik • Her malzemenin kendine özgü
malzemelere, uygulanabilme alanı vardır.
• Altın, tantal, paslanmaz çelik ve titanyum • Örn. polimerler çok değişik bileşimlerde
alaşımları biyouyumlu metal malzemelere ve şekillerde (lif, film, jel, boncuk,
• Polietilen (PE), poliüretan (PU), nanopartikül) hazırlanabilmeleri
politetrafloroetilen (PTFE), poliasetal (PA), nedeniyle biyomalzeme olarak geniş bir
polimetilmetakrilat (PMMA), kullanım alanına sahiplerdir.
polietilenteraftalat (PET), silikon kauçuk (SR),
polisülfon (PS), polilaktik asit (PLA) ve
poliglikolik asit (PGA) gibi biyouyumlu
polimerik malzemelere örnek olarak verilebilir.

14
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
 24.09.2016

• Bunun yanında, • Metallerin, sağlamlıkları, şekillendirilebilir

örn. ortopedik alanda mekanik
dayanımlarının zayıf olduğu,
sıvıları yapısına alarak şişebilir veya
istenmeyen toksik ürünler (monomer,
antioksidan gibi) salgılayabilir olmaları,
sterilzasyon işlemlerinin (otoklavlama,
etilen oksit, 60Co radyasyonu) polimer
özelliklerini etkilemesi
olumsuz özellikleridir.
olmaları ve yıpranmaya karşı dirençli olmaları
bazı uygulamalarda tercih edilebilmelerini
sağlamıştır.
• Ancak biyouyumluluklarının düşük olması,
korozyona uğramaları, dokulara göre çok sert
olmaları, yüksek yoğunlukları ve alerjik doku
reaksiyonlarına neden olabilecek metal iyonu
salımı bu malzemelerin kullanım alanlarını
sınırlandırmıştır.

Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi © 2016

• Homojen özellik gösteren ve kullanım açısından

dezavantajlara sahip olan tüm bu malzeme
• Seramiklerin ise biyouyumlulukları son gruplarına alternatif olarak da kompozit
derece yüksektir ve korozyona dayanıklı malzemeler geliştirilmiştir.
malzemelerdir. • Tıbbi uygulamalarda kullanılacak
biyomalzemeleri,
• Bunun yanında, kırılgan olmaları, esnek yumuşak doku
olmamaları, yüksek yoğunluğa sahip ve
olmaları bu malzemelerin sert doku
dezavantajlarıdır. yerine kullanılacak biyomalzemeler olarak
incelemek mümkündür.

15
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
 24.09.2016

• Ortopedik ve diş implantları metal ve Kardiyovasküler Uygulama

seramiklerden hazırlanırken (sert doku
yerine)
• Kalp-damar sistemi ve plastik cerrahi
malzemeleri polimerlerden (yumuşak doku
yerine) kullanılmaktadır.
• Genelleme de yapmak çok doğru olmayabilir
çünkü bir kalça protezi metal ve polimer
kompozitlerden hazırlanabildiği gibi bir kalp
kapakçığı da polimer, metal ve karbondan
hazırlanabilir.

Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi © 2016

Biyomalzemelerin Kullanım Alanları

Göz Tedavi Uygulamaları
• Hastalıklı veya hasar görmüş kısımların yerine
(diyaliz, protezler)
• İyileşmeye yardımcı olmak (ameliyat ipliği
(kat-küt), vidalar teller)
• Fonksiyonelliği artırmak (lens kalp pili işitme
cihazı)
• Estetik görüntü problemleri düzeltmek (diş
teli, deri implantasyonu,silikon)
• Tedaviye yardımcı olmak (katater, direnaj)
• Teşhise yardımcı olmak (biyoalgılayıcılar,
endoskopi, enjektör)
• Fonksiyon bozukluklarını düzeltmek (omurga
fixatörleri)

16
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)
 24.09.2016

Tablo .Sentetik Malzeme ve Modifiye Edilmiş Doğal Malzemelerin Uygulamaları

Tablo .İmplantasyonda Kullanılan Malzemelerin Avantaj ve Dezavantajları
İskelet Sistemi
Eklem yer değiştirmeleri (kalça , diz) Titanyum, Ti-Al alaşımlar, paslanmaz çelik, Malzeme Avantajlar Dezavantajlar Örnekler
polietilen
Kırılma fiksatörleri (Kemik plate) Paslanmaz Çelik, Kobalt-Krom alaşımlar Polimerler: Düşük yoğunluk, Mekanik dayanım azlığı, Diş, cement, suni tendonlar, kulak
Silastic®, Teflon esneklik, zamana bağlı degrasyon
Kemik çimentosu Polimetilmetakrilat ®, Dacron ® fabrikasyon
Suni tendom ve ligamentler Teflon, Dacron Nylon kolaylığı

Diş implantları Titanyum, Aluminyum, Kalsiyum fosfat Metaller: Tensile strength Düşük biyolojik Ortopedik fiksatörler, diş
Paslanmaz Çelik yüksek uyumluluk, fizyolojik implantları
Kardiovasküler Sistem dayanımlılık, ortamda korozyon, yüksek
316 S, Titanyum
Kan Vessel protezleri Dacron, Teflon, Poliüretan Alaşımlar yıpranma- yoğunluk, yumuşak bağ
dayanımlılığı, dokuları ile mekanik
Kateter Silikon, teflon, poliüretan
uyumsuzluk
Kalp vanaları Paslanmaz Çelik, Karbon, tekrar onarılmış doku
Seramikler: İyi biyolojik Düşük tensile impact Hip protezleri, seramik dişler
Organlar Aluminyum uyumluluk, strength, fabrikasyon
Suni Kalp Poliüretan Oksit, Kalsiyum korozyona zorluğu, düşük mekanik
Aluminyum, dayanıklılık, inert, reliability, yüksek
Geçici Deri tamiri Silikon, kolojen bileşikleri Titanyum oksit, dirence dayanım yoğunluk, resilience
Suni böbrek Selüloz, polisakkarit Karbonlar eksikliği

Lensler Kompositler: İyi biyolojik Fabrikasyon üretim Suni kalp vanaları, diz eklemleri
Seramik kaplı uyumluluk, zorluğu (karbon fiberlerle kuvvetlendirilmiş
İç oküler lensler PMMA, silikon, hidrojel korozyona yüksek yoğunluklu polietilen)
metal
Kontak lensler Silikon-akrilat, hidrojel Karbon kaplı dayanıklılık, inert,
mazlzeme dirence dayanım
Kornea Bandajı Kolajen, hidrojel

Doç. Dr. Atilla EVCİN Afyon Kocatepe Üniversitesi © 2016

17
Create PDF files without this message by purchasing novaPDF printer (http://www.novapdf.com)