„PRL POD RZĄDAMI EDWARDA GIERKA”

PRACA Z TEKSTEM

TEKST ŹRÓDŁOWY NR. 1

PRZEMÓWIENIE EDWARDA GIERKA DOTYCZĄCE WYDARZEŃ GRUDNIOWYCH, WYGŁOSZONE W LUTYM 1971 R.

W CZASIE PLENUM KC PZPR (FRAGMENT).

Próby rozwiązania konfliktu z klasą robotniczą za pomocą siły – głęboko sprzeczne z zasadami socjalizmu – mogły
doprowadzić jedynie do przelewu krwi, wykopać przepaść między władzą ludową a narodem […]. Niestety, takie
właśnie były decyzje kierownictwa, podjęte wbrew odczuciom większości aktywu partyjnego, bez konsultacji z całym
Biurem politycznym, a nawet bez poinformowania Komitetu Centralnego. […] Dramat sytuacji polegał na tym, że nie
rozumiano charakteru wydarzeń, a zwłaszcza ich przyczyn.
PRZEMÓWIENIE EDWARDA GIERKA, CYT. ZA: WIEK XX W ŹRÓDŁACH, OP. CIT., WARSZAWA 1998, S. 407.

ZADANIA DO TEKSTU

1. Jak Gierek ocenił użycie siły na Wybrzeżu w grudniu 1970 r.? abcde

Użycie siły ocenił jako sprzeczne z ideą socjalizmu i tworzące przepaść pomiędzy narodem a władzą.

2. Dlaczego twoim zdaniem nowy I sekretarz KC poruszył ten temat w jednym z swoich pierwszych ze swoich
przemówień?

Według mnie sekretarz KC poruszył ten temat, by zdobyć przychylność społeczeństwa wobec siebie i komunizmu.

TEKST ŹRÓDŁOWY NR. 2

SPRAWOZDANIE Z PRAC KOMISJI KC PZPR POWOŁANEJ W 1981 R. W CELU WYJAŚNIENIA PRZYCZYN I

PRZEBIEGU KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH W OKRESIE POLSKI LUDOWEJ.

Po wielu dyskusjach w gronie kierownictwa partyjno-rządowego, a w końcowej fazie z udziałem przedstawicieli

władz wojewódzkich postanowiono dokonać podwyżki cen żywności. […] Zgłoszona przez premiera Piotra
Jaroszewicza na posiedzeniu Sejmu w dniu 24 czerwca 1976 r. […] zapowiedź podwyżki cen z dniem 26−27 czerwca,
a więc po jednodniowej w istocie i bardzo formalnie potraktowanej konsultacji z przedstawicielami zakładów pracy,
instytucji i gmin (nowe cenniki były już wydrukowane i rozesłane), wywołała społeczny sprzeciw. W dniu 25 czerwca
w zakładach pracy panowało podniecenie i żywiołowo manifestowana niewiara w jakąkolwiek konsultację oraz
podatność na opinię, że władza liczyć się będzie tylko z masową presją. W 10 województwach doszło w zakładach
pracy do organizowania strajków i wieców. Wystąpienia uliczne miały miejsce w Radomiu i Ursusie, a w mniejszej
skali również w Płocku.
SPRAWOZDANIE Z PRAC KOMISJI KC PZPR, CYT. ZA: SPRAWOZDANIE Z PRAC KOMISJI KC PZPR POWOŁANEJ W 1981 R. DLA WYJAŚNIENIA
PRZYCZYN I PRZEBIEGU KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH W DZIEJACH POLSKI LUDOWEJ, WARSZAWA 1983, S. 52−53.

ZADANIA DO TEKSTU

1. Powiedz, kto podjął decyzję o podwyższeniu cen żywności. abcde

Decyzja została podjęta przez kierownictwo partyjno–rządowe i przedstawicieli władz wojewódzkich.

 2. Wyjaśnij, co świadczyło o pozorności konsultacji podwyżki cen zapowiedzianych na 25 czerwca. abcde

O pozorności konsultacji świadczył czas jaki one trwały – 1 dzień.

3. Wymień przyczyny protestów w Radomiu, Ursusie i Płocku. abcde

 Brak zaufania wobec władzy w temacie konsultacji.
 Opinia głosząca, że władza zwróci uwagę na głos społeczeństwa.
 Podwyżka cen.