ROUND 1

FACT OR BLUFF
 1 2 3

Past is Past Go With the Flow What Done is Done

 1

Past is Past
 Ano ang organisasyon na nabuo
noong 1892 nina Andres Bonifacio?
FACT
 Ang Kataastaasan, Kagalanggalangang
Katipunan ng mga Anak ng Bayan ang
nabuong lihim na organisasyon sa pamumuno ng
“Supremo” Andres Bonifacio, Deodato Arellano,
Ladislao Diwa, Teodoro Plata, Valentín Díaz, at
Jose Dizon noong Hulyo 7, 1892.

Katipunan ang mga tawag sa mga miyembro

ay isinailalim sa lubos na paglilihim at sila ay
inaasahang susunod sa mga tuntuning itinakda
ng lipunan. Noong una nga, ang pagiging kasapi
sa Katipunan ay bukas lamang sa mga lalaki
Pilipino; kalaunan, tinanggap ang mga babae sa
lipunan.
Katipunan Monument in Manila, Philippines
 Ang La Liga Filipina ay itinatag noong
Hulyo 3, 1892. Ito ay isang isang kilusan na
naghahangad na magkaroon ng repormang
pampulitika sa pamahalaang kolonyal ng
Espanya sa pamumuno ni Jose Rizal. Ngunit,
pagkatapos maitatag ang organisasyon
pagkatapos ng kanilang unang pagkikita,
nalaman ito ng mga Espanyol at ipinatapon si
Rizal sa Dapitan.
 Ang Kalayaan ang opisyal na pahayagan ng
Katipunan. Ito ay ginawa at ipinakalat sa bingit
ng rebolusyon. Ang paglalathala ng unang isyu
ng Kalayaan ay nakatulong sa paglaki ng hanay
ng Katipunan at makakuha ng mas maraming
tagasunod sa panig nito. Sina Andres Bonifacio,
Emilio Jacinto, at Dr. Pio Valenzuela ay lumikha
ng Kalayaan, isang Tagalog na pahayagan,
upang itaguyod ang ganap na kalayaan ng
Pilipinas.
 2 3

Go With the Flow What Done is Done

 2

Go With the Flow

Galing sa salitang griyego na, “El
Grito de Rebelion” na ang ibig
sabihin ay “Lakhan ng Pagdahas”
bluff
 Ang salitang “El Grito de Rebellion” ay nang galing sa salitang Espanyol na
ang ibig sabihin ay “The Cry of Rebellion” o sa Filipino ay, “Sigaw ng
Paghihimagsik”.
Ang El Grito de Rebelion ay mahigpit na tumutukoy sa isang desisyon o
panawagan na mag-alsa. Hindi ito necessarily connote shouting, unlike sa
salitang Filipino na sigaw.
 “Viva La Indepencia Filipina!” o kapag
isinalin sa wikang Filipino, ay “Mabuhay ang
kalayaan ng Pilipinas!”, ito ang nilahad ng
ilang mga manunulat ay tumutukoy sa isang
Sigaw ng Montalban noong Abril 1895, sa
mga Kuweba ng Pamitinan kung saan ang
isang grupo ng mga miyembro ng Katipunan
ay sumulat sa mga dingding ng kuweba, “Viva
la indepencia Filipina!” matagal pa bago
nagpasya ang Katipunan na maglunsad ng
isang pambansang rebolusyon.
Bonifacio: Ang Unang Pangulo?

Ang isang alternatibong kahulugan ng Sigaw

bilang “Kapanganakan ng Estado ng Bansang
Pilipino” o sa ingles ay “Birth of the Filipino
Nation State”. Ito ay kinabibilangan ng
pagtatatag ng isang pambansang insurgent na
pamahalaan sa pamamagitan ng Katipunan
kasama si Bonifacio bilang Pangulo sa Banlat,
Pasong Tamo noong Agosto 24, 1896 – matapos
mapunit ang mga sedula ngunit bago ang unang
labanan. Tinawag itong Haring Bayang
Katagalugan o Sovereign Tagalog Nation.
Ang Katipunan ay kilala sa pagtatag ng
Unang Republika ng Pilipinas, na isa sa mga
mahahalagang tagumpay ng kanilang kilusan.
Bagaman hindi direkta ginawang gobyerno
ang Katipunan, ang kanilang mga kilos at
pagsusumikap ay nagdala ng
pangunahing papel o ang cedula sa
pagtatag ng republikang ito. Ang ideya na
dapat kilalanin si Andres Bonifacio bilang
unang pangulo ng Pilipinas ay isang panukala
na tumutukoy sa kanyang kontribusyon sa
pagtatag ng Katipunan at pagtayo ng unang
republika.
 ROU ND 2
FINAL ROUND
Mirror, Mirror on the Wall

Sinong Tama at Sinong Mali?

Ayon sa National Historical Commission
nangyari ang “First Cry” sa Pugad Lawin
noong Agosto 23 1896.
Lt. Olegario Diaz
Background:
Siya ang Spanish Commander
ng Guardia Civil Veterana ng
Maynila.
Inimbestigahan niya ang
pagkatuklas ng Katipunan
(Document 371).
Account:
Saad ni Diaz nanaganap ang
Sigaw sa Balintawak noong
Agosto 25, 1896.
Gregoria De Jesus
Background:
Kilala sa kanyang palayaw na Oriang.
Siya ang “Lakambini ng Katipunan” at
ang asawa ni Andres Bonifacio.
Tagapag-ingat ng sikretong dokumento
ng katipunan.
Account:
Sa kanyang salaysay, nangyari ang
Unang “Iyak” malapit sa Caloocan
noong Agosto 25, 1896.
FACT
 Dr. Pio Valenzuela
Background:
Si Valenzuela ay isang filipino physician at
isa sa mga lider ng rebolusyon.
Naging isa sa mga miyembro ng
Katipunan at naging isa sa mga opisyales
noong siya ay 23 taong gulang.
Isa siya sa mga nasa pagpupulong bago
nangyari ang unang sigaw.
Account:
Sinabi niya na ang "Cry" ay ginanap sa
Pugad Lawin noong Agosto 23, 1896.
Pugad Lawin Shrine
located in Pugad Lawin, Quezon City
Gen. Santiago Virata Alvarez
Background:
Isa si Alvarez sa mga katipunero na may ngalan
na “Kidlat ng Apoy”
Isang delegado heneral ng sangguniang
panlalawigan ng Katipunan sa Cavite.
Account:
Sampalukan, barrior ng Bahay Toro noong
Agosto 24, 1896
Argument:
hindi isang nakasaksi bilang resulta ang kanyang
account ay hindi nabigyan ng ganoong pansin.
Gen. Guillermo Masangkay
Background:
Isang kaibigan at taga-payo ni Andres Bonifacio
Isa sa mga unang miyembro ng Katipunan at na nagtalagang magtayo
ng KKK sa Cavite.
Account:
Unang bersyon:
Sa panayam ng Sunday Tribune Magazine, sinabi ni Masangkay na ang
unang sigaw ay nangyari sa Balintawak noong Agosto 26, 1896.
Pangalawang bersyon:
Sa isang panayam na inilathala sa pahayagang Bagong Buhay, binago ni Masangkay ang
kanyang salaysay na nagsasaad na nagsimula ang rebolusyon noong Agosto 23, 1896,
katulad ng paninindigan ni Dr. Pio Valenzuela.
Pangatlong bersyon:
Ang pahayag ni Masangkay sa petsa ay binago muli nang ang kanyang apo, si Soledad
Buehler- Borromeo, ay nagbanggit ng mga mapagkukunan, kasama ang mga papeles ng
Masangkay, na ang orihinal na petsa ay Agosto 26.
Teodoro Gregorio
Kalaw Zaide

sa kanyang 1925 na aklat na

saad sa kanyang libro na
The Filipino Revolution ay
nangyari daw ang unang sigaw
isinulat na ang kaganapan ay
naganap noong huling linggo sa Balintawak ng Agosto 26,
ng Agosto 1896 sa Kangkong, 1896.
Balintawak.
Teodoro Agoncillo
Base sa libro ni Teodoro Agoncillo na
pinamagatang “The Revolt of the
Masses” na isinulat noong 1956.
Binigyang kahulugan ang “the cry” bilang
pagpunit ng mga cedula na nagsisimbolo
ng labanan para sa rebolusyon.
Naniniwala si Teodoro Agoncillo sa
pahayag ni Pio Valenzuela na sa Pugad
Lawin naganap ang pagpunit ng mga
cedula.
Accounts:
Unang bersyon:
Isinalaysay niya ang unang bersyon, kung kailan sariwa
pa sa kanyang alaala ang mga pangyayari, sinabi niya
kay Francisco Olive, ang pagsisiyasat ng mga
Espanyol, na ang "Sigaw" ay itinanghal sa
"Balintawak ng Miyerkules, Agosto 26, 1896".

Pangalawang bersyon:
Si Dr. Valenzuela sa kanyang fading memory at nang
walang pagkonsulta sa mga nakasulat na dokumento
ng Rebolusyong Pilipino ay sumulat ng kanyang memoir Dr. Pio Valenzuela
ng Rebolusyon. Sinabi niya na ang "Cry" ay ginanap sa
Pugad Lawin noong Agosto 23, 1896.
Mula 1908 hanggang 1963, ang opisyal
ang paninindigan ay naganap ang
sigaw noong Agosto 26 sa Balintawak.
Noong 1963 ang Pilipinas ay nagdeklara
ng shift ang gobyerno sa termino ni
Diosdado Macapagal sa Proclamation
No. 149 at inilipat na sa Agosto 23 sa
Pugad Lawin, Quezon City ang lugar
at petsa ng unang sigaw ng rebolusyon.
Mar am in g
ala
S sa ma t
pakikinig!