Ikapitong Aralin

Si Bonifacio at ang
Katipunan at
Sigaw sa Pugad
Lawin
Presentasyon ng Ikalimang Pangkat
Bencito, Gabriel Joie C.
Gutaya, Mary Joyce D.
Nuelan, Karyl Majbritt C.
Que, Jenny L.
Tributo, Trista Ysabel I.
La Liga Filipina
Ang La Liga Filipina ay ang samahang itinatag ni
Jose Rizal saKalye Ilaya, Tondo noong 3 Hulyo
1892, na may hangaring pag-isahin ang buong
Pilipinas, maitaguyod ang mga reporma, mabigyan
ng suporta ang edukasyon, agrikultura, at komersiyo,
malabanan ang anumang uri ng karahasan at ‘di
makatarunganggawain, at mabigyang proteksyon at
tulong ang bawat isang kasapi.
La Solidaridad
Ang La Solidaridad ay isang diyaryo sa wikang
Espanyol nanagsilbing pangunahing tinig ng
Kilusang Propaganda para sa mgakailangang
reporma sa Filipinas noong panahon ng
kolonyalismong Espanyol.
 “Ang insureksyon ay ang huling lunas, lalo na
kapag ang mga tao ay naniniwala na ang
mapayapang paraan ay upang matiyak ang mga
remedyo para sa mga kasamaan ay
nagpapatunay na walang saysay.”
- Marcelo H. Del Pilar
• Ang insureksyon o pag-aaklas ay isang bukas na pagsalungat sa
itinakdang kapangyarihan.
 Kilusang Kilusang
Repormista Rebolusyonaryo

Ang repormista ay ang Ang rebolusyonaryo naman

pagnanais ng pagbabago sa ay ang pagnanais ng
pamamagitanng malinis at pagbabago samarahas na
payapang paraan. paraan.
Si Bonifacio at ang
Katipunan
• Unang Paksa: Ang Pagtatatag ng Katipunan
• Ikalawang Paksa: Mga Layunin at Estruktura ng
Katipunan
• Ikatlong Paksa: Ang Pamahalaan ng Katipunan
• Ikaapat na Paksa: Mga Naging Eleksyon ng
Katipunan
• Ikalimang Paksa: Pagiging Isang Katipunero
Ang Pagtatatag ng Katipunan
01
➢ KKK – Kataastaasan Kagalanggalang na Katipunan ng mgaAnak ng Bayan
➢ Itinatag noong ika-7 ng Hulyo, 1892 sa isang bahay sa Kalye Azcarraga, Maynila (Claro M.
Recto Avenue sa kasalukuyan) nina Andres Bonifacio, Teodoro Plata, Valentin Diaz, Ladislao Diwa,
Deodata Arellano, at isa o dalawa pa.
➢ Sandugo – ito ay isinagawa ng mga tagapagtatag ng Katipunan upang maipakita ang
kanilang pagmamahal sa bayan at pagmamahal sa pagka-Pilipino; isang sinaunang kaugalian
ng mga Pilipino na naglalakip ng pagpapatibay ng pagkakaibigan o kapatiran.
➢ Sistemang Tatsulok – ito ay ang paraan upang makakuha ng ibang kasapi ng Katipunan sa
pamamagitan ng pagpasok ng orihinal na kasapi ng dalawang ibig sumaping hindi
magkakilalasubalit kilala ng nagpapasok.
➢ Napagkasunduan din na ang bawat miyembro ay magbabayad ng membership fee at buwanang
buwis.
 02
Mga Layunin at Estruktura ng Katipunan
➢ Tatlong Pangunahing Layunin ng Katipunan:
1. Layuning sibiko – ito ay batay sa prinsipyo ng pagtutulong-tulong at pag-iingat sa mga
mahihina at mahihirap.
2. Layuning pampulitika – ito ay paghiwalay ng Pilipinas mulasa Espanya, o ang pagkamit ng
kalayaan mula sa pagigingisang kolonya.
3. Layuning moral – ito ay nakatuon sa pagtuturo ng mabutingasal at hygiene.
– ang hygiene ay ang prinsipyo ng pangangalagasa kalusugan, lalo na sa pamamagitan ng
kalinisan; sanitary science.
➢ Mayroong damayan sa pagitan ng mga miyembro ng Katipunan, o tinatawag na mga
Katipuneros.
 03
Ang Pamahalaan ng Katipunan
➢ Tatlong Sangay ng Pamahalaan ng Katipunan:
1. Kataastaasang Sanggunian o Supreme Council​- Central Government
2. Sangguniang Bayan o Provincial Council​​- Provincial Government
3. Sangguniang Balangay o Popular Council - ​Municipal Government
4. Sangguniang Hukuman o Judicial Council – tinatawag ng Camara Secreta (Secret
Chamber) na binubuo nina Andres Bonifacio, Emilio Jacinto, at Pio Valenzuela; nagpapasya
sa mga miyembro na naglantad ng mga lihim ng katipunan.
 04

Mga Naging Eleksyon ng Katipunan

➢ 100 lamang na bagong miyembro ang nakuha ng Samahan sa katapusan ng 1892.
➢ Napagkasunduan na ang lahat ng miyembro ay papayagangkumuha ng kahit ilang mga
bagong miyembro batay sa mgapangyayari.
➢ Dahil nagkaroon ng sapat na dami ng miyembro ang Katipunan, naisip nila na maghalal
ng mga opisyal.
 05

Mga Naging Eleksyon ng Katipunan

➢ Unang Kataastaasang Sanggunian:
o Deodato Arellano – supremo
o Andres Bonifacio – tagasiyasat/tagapamagitan (comptroller)
o Ladislao Diwa – tagausig (fiscal)
o Teodoro Plata – kalihim
o Valentin Diaz – ingat-yaman
 05
Mga Naging Eleksyon ng Katipunan
➢ Ikalawang Kataastaasang Sanggunian (1893):
o Roman Basa – supremo
o Andres Bonifacio – tagausig (fiscal)
o Jose Turiano Santiago – kalihim
o Vicente Molina – ingat-yaman
o Briccio Brigido Pantas, Restituto Javier, Teodoro Plata, Teodoro Gonzales, at Ladislao Diwa
– mga kasangguni

➢ Noong 1895, hinalili ni Bonifacio ang kanyang sarili upang palitansi Basa at nanatiling
supremo hanggang sa itatag ang isangrebolusyonaryong pamahalaan sa Tejeros, Cavite.
 Pagiging Isang Katipunero

➢ Tatlong Uri ng Katipunero:

1. Bayani – ang selya o password ay “Rizal”
2. Kawal – ang selya o password ay “Gom-Bur-Za”
3. Katipon – ang selya o password ay “Anak ng Bayan”
Katipunan Codes
Katipunan Flags
The Teachings of the
Katipunan
1. Katungkulang Gawain ng mga Anak ng
Bayan (Ten commandments of
Katipunan)
2. Kartilla (Basic Teachings)
Ang Katipunera
- Ilan sa mga kasapi ay ang asawa ni Bonifacio,
kapatid na babae, at ilang anak ng mga katipunero
- Pangunahing gawain ay magsagawa ng
pagkanta at pagsayaw upangpagtakpan ang
pagpupulong ng Katipunan
Ang Kalayaan
- Printing press ay binili nina Candido Iban at Francisco del
Castillo sa halagang 400 pesos
- Pen names:
Jacinto bilang Pingkian at Dimas-ilaw
Bonifacio bilang Agapito Bagumbayan
Valenzuela bilang Madlang away
- Mula 300 na miyembro ay umabot ito ng 30,000 matapos
ang pagpapalaganap ng dyaryo na pinangalanang ‘kalayaan’
 Andres Bonifacio
- Liga- gumagamit ng mapayapang paraan
- Katipunan- layong gumamit ng ‘force of arms’ para sa kalayaan
- Anak nina Santiago Bonifacio at Catalino de Castro na maagangnamatay noong
Kabataan ni Bonifacio
- Hindi nakatapos ng pag aaral na tinatayang grade 4 sa kasalukuyangpanahon at
maagang nagtrabaho
- Tuwing gabi ay nagbabasa siya ng mga sulat Espanyol
- Tinuruan ang kaniyang sarli na magbasa at magsulat
- Nabasa niya ang orihinal na kopya ng Noli Me Tangere at El Filibusterismo
- Anti-friar at anti-colonnial
 Emilio Jacinto
- Ipinanganak sa Tondo noong Desyembre 15, 1875
- Nag aral sa San Juan de Letran at sa Santo Tomas kung saan siya nag aral ng Law
- Naging kaibigan ni Bonifacio
- Nagsulat ng Kartilla ng Katipunan
- Namatay sa edad na 24 noong 1899
 Cry of Pugad lawin o Cry of Balintawak
- ni Pio Valenzuela
- isang primarying batis sa pangyayari nang pagpunit ng sedula
- nakulong sa Fort Santiago
- August 23, 1896 sa Pugad lawin
- Ayon sa kaniya, ang unang lugar kung saan nagtipon sina Bonifacio, Jacinto, at
pang kasapi kasama siya ay sa Balintawak
- Ang 500 na miymembro ay nagkita-kita noong August 22, 1896 sabahay ni
Apolonio Samson at Kangkong kung saan nagpalitan lamang sila ng pananaw
 Cry of Pugad Lawin o Cry of Balintawak
- Sa Pugad Lawin o bahay ni Juan Ramos na anak ni Melchora Aquino at nagtipon ang
1,000 na miymbro ng Katipunan kung saannagkaroon ng debate at diskusyon noong
August 23, 1896 kung ang rebolusyon ba ay mangyayari sa August 29, 1896.
- Pagkatapos ng pagpupulong ay pinunit nila ang kanilang sedula at isinigaw ang “Long
Live the Philippines! Long Live the Phillipines!”
 The Cry of Bahay Toro
- Ni Santiago Alvarez
- Isang kilalang Katipunan na warlord sa Cavite
- Anak ni Mariano Alvarez at kamag anak ni Gregoria de Jesus
- Ang kanyang bersyon ay hindi kasing tanggap katulad kina Valenzuela dahil wala
siya mismo sa nasabing pangyayari
- Ayon sa kanya:
- Sunday, August 23, 1896 ay nagkita at dumating ang 500 na mgakatipunero
- Monday, August 24, 1896 ay nagpulong ang 1,000 na katipunero nanagsimula alas
dyes ng umaga at natapos ng alas dose kasabay ay sabay-sabay na sigaw ng “Long Live
the Sons of the Country” o Mabuhay ang mga Anak ng Bayan”
 Gregoria de Jesus’ Version of the First Cry
- Siya ay lakambini ng Katipunan
- Asawa ni Bonifacio
- Tagapangalaga ng mga dokumento, mga selyo, at armas
- Ayon sa kaniya nangyari ang pagpunit ng sedula noong August 25, 1896
 The Guardia Civil’s Report on the Cry of Balintawak
- Ayon kay Kapitan Olegario Diaz na isang kumander ng Guardia Civil sinabi niyang
nangyari ang unang sigaw sa Balintawak noongAugust 25, 1896
- Sinasabing si Bonifacio at ang kaniyang mga kasamahan ay pumunta sa Calooocan at
noong August 23, 1896 ay dumiretso sabaryo ng Balintanac (Balintawak)
- Noong August 24, 1896 ay inatake sila ng mga guardia civil
- Ang supreme Council ay nagpatawag ng malaking pagpupulongnoong August 25,
1896
 The Cry of Balintawak
- Ni Guillermo Masangkay
- Isang Katipunan heneral
- Isang nakababatang kaibigan ni Bonifacio
- Ayon sa kaniya ginanap sa Balintawak ang malaking pagpupulongsa bahay ni
Apolonio Samson
Thank you
very much!