Professional Documents
Culture Documents
Bu I 5 Hóa Lý 1
Bu I 5 Hóa Lý 1
HÓA LÝ I
Email: mai.nguyenthituyet1@hust.edu.vn
1
Chương 3. SỰ CHUYỂN PHA TRONG HÓA LÝ I
1. Tại sao khi nấu ăn trên núi thức ăn lâu chín hơn so với khi
nấu ở vùng đồng bằng ?
2. Tại sao nấu trong nồi áp suất thì đồ ăn nhanh chín hơn ?
3. Làm cách nào để sấy khô vật chất (đường, muối, thức ăn,
trái cây, tinh dầu…) mà không làm nóng chảy/phân hủy
chúng ?
3
1. Sự chuyển pha loại 1
HÓA LÝ I
CHƯƠNG 4. CB PHA HỆ 1 CHẤT NGUYÊN CHẤT
V CP
Chuyển pha loại 1
(thường gặp: nóng chảy,
kết tinh, ngưng tụ, bay hơi)
Nhiệt độ
Chuyển pha loại 1: thay đổi nhảy vọt các thông số nhiệt động
TS. Nguyễn Thị Tuyết Mai
4
Hóa Lý, ĐHBKHN
1. Sự chuyển pha loại 1 HÓA LÝ I
CHƯƠNG 4. CB PHA HỆ 1 CHẤT NGUYÊN CHẤT
• Sự chuyển pha: chuyển đổi giữa các trạng thái tập hợp
thay đổi đột ngột những tính chất của hệ (khối lượng riêng,
nhiệt dung, thể tích, hiệu ứng nhiệt…)
• Cân bằng pha trong hệ 1 chất nguyên chất: cân bằng giữa
các trạng thái tập hợp của chất đó
TS. Nguyễn Thị Tuyết Mai
5
Hóa Lý, ĐHBKHN
HÓA LÝ I
1. Sự chuyển pha loại 1 CHƯƠNG 4. CB PHA HỆ 1 CHẤT NGUYÊN CHẤT
Bậc tự do C = k - f + 2
C=3-f
C0f3
số pha lớn nhất có thể cùng tồn tại ở trạng thái cân bằng: 3
C=3-f
f=1C=2
Hệ 1 pha, P và T có thể thay đổi tùy ý (trong một giới hạn xác định) mà hệ
vẫn tồn tại ở dạng 1 pha.
f=2C=1
Hệ 2 pha, nhất biến, khi 1 thông số thay đổi thì thông số còn lại phải thay đổi
theo: T = f(P) hoặc P = f(T)
f=3C=0
Chỉ tồn tại cân bằng của 3 pha trong 1 điều kiện bên ngoài hoàn toàn xác
định (P và T =const)
TS. Nguyễn Thị Tuyết Mai
7
Hóa Lý, ĐHBKHN
2. Ảnh hưởng của áp suất tới HÓA LÝ I
CHƯƠNG 4. CB PHA HỆ 1 CHẤT NGUYÊN CHẤT
nhiệt độ chuyển pha
A () ↔ A ()
f = 2 c = 1 T = f(P)
Điều kiện cân bằng pha ở T=const và P=const:
=
Chất nguyên chất: = G G = G
Khi có thay đổi P → P + dP thì T → T + dT
Hệ thiết lập CB mới: G + dG = G + dG
Mà G = G dG = dG
TS. Nguyễn Thị Tuyết Mai
8
Hóa Lý, ĐHBKHN
2. Ảnh hưởng của áp suất tới HÓA LÝ I
dT
Quá trình sôi (hóa hơi): V=(Vh – Vl)>0; hh>0 0 P tăng Ts tăng
dP
dT
Quá trình nóng chảy: V=(Vl - Vr)>0; nc>0 0 P tăng Tnc tăng
dP
dT
Riêng trường hợp nước: V= (Vl - Vr)<0; nc>0 0 P tăng Tnc giảm
dP
T (K); V (L/mol);
(atm.L/mol)
TS. Nguyễn Thị Tuyết Mai
10
Hóa Lý, ĐHBKHN
2. Ảnh hưởng của áp suất tới HÓA LÝ I
Ví dụ:
d (phenol,l) = 1,056 g/ml
d (phenol,r) = 1,072 g/ml
nc (phenol) = 104,35 J/g
Tnc,1atm = 41 oC
Tính nhiệt độ nóng chảy của phenol ở 500 atm.
(1 J = 0,00987 atm.L)
Đs: Tnc,500atm = 43 oC
TS. Nguyễn Thị Tuyết Mai
11
Hóa Lý, ĐHBKHN
3. Ảnh hưởng của nhiệt độ tới HÓA LÝ I
Tính toán gần đúng các thông số nhiệt động (P, Ts, …)
VD:
Tính Ts của nước ở 2 atm biết nhiệt hóa hơi là 538,1 cal/g
ĐS: Ts,2atm = 120,9 oC
TS. Nguyễn Thị Tuyết Mai
14
Hóa Lý, ĐHBKHN
3. Ảnh hưởng của nhiệt độ tới PHYSICAL CHEMISTRY I
Bài tập:
Chất lỏng được làm nóng trong 1 bình hở, khi áp suất hơi trên bề mặt
chất lỏng = áp suất ngoài → hiện tượng sôi
Từ điểm tới hạn trở lên: chỉ còn 1 pha tồn tại gọi là pha lỏng siêu tới hạn
(điền đầy bình chứa, không có bề mặt phân cách)
https://www.youtube.com/watch?v=GEr3NxsPTOA
TS. Nguyễn Thị Tuyết Mai
18
Hóa Lý, ĐHBKHN
HÓA LÝ I
4. Giản đồ pha hệ 1 chất nguyên chất CHƯƠNG 4. CB PHA HỆ 1 CHẤT NGUYÊN CHẤT
▪ Ở T Tc: tăng P
→ thu được chất lỏng siêu tới hạn
Ở P xác định, 2 pha L và R cùng tồn tại, nằm cân bằng với nhau
Điểm ba:
3 pha cùng tồn tại nằm cân bằng
(thường là R, L, K)
Hệ 1 chất nguyên chất:
điểm 3 ở điều kiện T, P xác định
https://www.youtube.com/watch?v=r3zP9Rj
7lnc&fbclid=IwAR1bL9AFMS-
YWqHoXPG0QOSpBjMu8vdRWiwtcMLd9i
woOM8xU57dLOPionE
Điểm ba
không có giới hạn phân chia
T ▪ Trong các vùng: f=1 và c=2
Hơi
nước
A ▪ Trên các đường: f=2 và c=1
Nhiệt độ (oC)
TS. Nguyễn Thị Tuyết Mai
27
Hóa Lý, ĐHBKHN
HÓA LÝ I
4. Giản đồ pha hệ 1 chất nguyên chất CHƯƠNG 4. CB PHA HỆ 1 CHẤT NGUYÊN CHẤT
Điểm ba
tăng T thì Pth tăng nhanh hơn Phh
T
Hơi
▪ Đường TB (nóng chảy):
nước
A
dT/dP = T.V/nc
Nhiệt độ (oC)
TS. Nguyễn Thị Tuyết Mai
29
Hóa Lý, ĐHBKHN
HÓA LÝ I
4. Giản đồ pha hệ 1 chất nguyên chất CHƯƠNG 4. CB PHA HỆ 1 CHẤT NGUYÊN CHẤT