Laboratorium przetwarzania Rok akad.

20…/20…
sygnałów w informatyce
Grupa: Temat ćwiczenia nr.1:
Sekcja: Bezinercyjne i inercyjne układy ze wzmacniaczami operacyjnymi
Skład sekcji:

Data wykonania: Data oddania: Ocena: Podpis:

Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z prostymi układami wzmacniaczy
zbudowanymi w oparciu o wzmacniacz operacyjny oraz elementy rezystancyjne R.

1. Układy pomiarowe i pomiary.

Symbol graficzny wzmacniacza operacyjnego przedstawiono na rys. 1. Wzmacniacz ma
dwa wejścia: U- odwracające i U+ nieodwracające oraz jedno wyjście Uout. Wzmacniacz
zasilany jest napięciem UZ+ i UZ-. Uniwersalność wzmacniacza operacyjnego polega na tym że
dołączona niewielka ilość elementów zewnętrznych w różnych konfiguracjach powoduje
możliwość budowy wielu układów elektronicznych o różnych właściwościach np.
wzmacniaczy odwracającego fazę, wzmacniacza nieodwracającego fazę, komparatorów,
układów sumujących i wielu innych.
+UZ

U- -
WO
Uout
U+ +

-UZ

Rys. 1. Symbol graficzny wzmacniacza operacyjnego

1.1 Badanie wzmacniacza odwracającego fazę

Układ wzmacniacza odwracającego fazę łączymy według schematu pomiarowego

przedstawionego na rys. 2. W układzie wykonujemy pomiary napięć: wejściowego U1 oraz
napięcia wyjściowego U2. Wyniki pomiarów należy zestawić w tabeli 1.1. Wzmocnienie
napięciowe pomiarowe obliczmy na podstawie wzoru 1.

𝑈2 𝑅2
𝑘𝑢𝑝 = =− (1)
𝑈1 𝑅1
 R2
𝑈2 𝑅2
𝑘𝑈 = =−
𝑈1 𝑅1
R1
-
WO

E U1 V1 +
U2 V2

Rys. 2. Układ pomiarowy wzmacniacza odwracającego.

Tabela 1.1. Wyniki pomiarów wzmacniacza odwracającego dla różnych wzmocnień.

ku=-1 ku=-2 R2=16kΩ ku=-10

R2=16kΩ R1=16kΩ R1=8,2kΩ R2=8,2kΩ R1=820Ω
Lp.
U1 U2 kup U1 U2 kup U1 U2 kup
V V - V V - V V -
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.

1.2 Badanie wzmacniacza nieodwracającego fazę

Układ wzmacniacza nieodwracającego fazę łączymy według schematu pomiarowego

przedstawionego na rys. 3. W układzie wykonujemy pomiary napięć: wejściowego U1 oraz
napięcia wyjściowego U2. Wyniki pomiarów należy zestawić w tabeli 1.2. Wzmocnienie
napięciowe pomiarowe obliczmy na podstawie wzoru 2.

𝑈2 𝑅
𝑘𝑢𝑝 = 𝑈1
= 1 + 𝑅2 (2)
1
 R2
𝑈2 𝑅2
𝑘𝑈 = =1+
𝑈1 𝑅1
R1
-
WO
+

U2 V2
E U1 V1

Rys. 3. Układ pomiarowy wzmacniacza nieodwracającego.

Tabela 1.2. Wyniki pomiarów wzmacniacza nieodwracającego dla różnych wzmocnień.

ku= 2 ku= 3 R2=16kΩ ku= 11

R2=16kΩ R1=16kΩ R1=8,2kΩ R2=8,2kΩ R1=820Ω
Lp.
U1 U2 kup U1 U2 kup U1 U2 kup
V V - V V - V V -
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.

1.3 Badanie układu komparatora napięcia.

Układ komparatora napięcia łączymy według schematu pomiarowego przedstawionego na

rys. 4. W układzie wykonujemy pomiary napięć: wyjściowego Uo przy ustalonym napięciu U+
i zmiennym napięciu U- oraz napięcia wyjściowego Uo. przy ustalonym napięciu U- i zmiennym
napięciu U+. Wyniki pomiarów należy zestawić w tabeli 1.3.
 R
-
WO
R
E1 U- V- +

Uo Vo
E2 U+ V+

Rys. 4. Układ pomiarowy komparatora napięcia.

Przestawiony komparator napięcia (rys.4.) służy do porównywania napięcia

doprowadzonego do jednego wejścia z wartością napięcia doprowadzonego do drugiego
wejścia i realizuje zależność:
𝑈𝑍+ 𝑗𝑒ż𝑒𝑙𝑖 𝑈+ > 𝑈−
𝑈0 = { (3)
𝑈𝑍− 𝑗𝑒ż𝑒𝑙𝑖 𝑈+ < 𝑈−

Tabela 1.3. Wyniki pomiarów komparatora napięcia.

U+= -3 V U+= 5 V U-= -5 V U-= 3 V

Lp. U- Uo U- Uo U+ Uo U+ Uo
V V V V V V V V
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
 2. Opracowanie wyników
Na podstawie wyników pomiarów i obliczeń dla wzmacniacza odwracającego i
nieodwracającego fazę zestawionych w tabelach 1.1 i 1.2 należy dla poszczególnych
wzmocnień wykreślić charakterystyki U2=f(U1) oraz na każdej z nich charakterystykę
teoretyczną. Na podstawie tabeli 1.3 zawierającej wyniki pomiarów komparatora napięcia
należy wykreślić charakterystyki Uo=f(U-) dla U+=const. i Uo=f(U+) dla U-=const.

3. Pytania problemowe

1.1 Wyprowadzić zależność na wzmocnienie wzmacniacza odwracającego fazę.

1.2 Wyprowadzić zależność na wzmocnienie wzmacniacza nieodwracającego fazę.
1.3 Narysować charakterystykę Uo=f(U-) dla U+=0 V. napięcie zasilania wzmacniacza
wynosi UZ=± 12 V.