Mądrość życiowa przychodzi z czasem i to dzięki niej lepiej radzimy sobie z różnymi

problemami, jakie stawia przed nami życie. Można ją określić jako osobisty zbiór prawd i zasad
każdego z nas. W czasach starożytnych za mędrca była uznawana osoba, która miałam duże
doświadczenie życiowe oraz posiadła rozum, czyli posiadała mądrość życiową. Twórcy starożytni uczą
nas, że mądrość życiowa to fundament sposobu myślenia i działania. Powinna zawierać niezbędne
wartości takie jak: wierność, pokora, odpowiedzialność oraz rozsądek, które pomogą człowiekowi
odnaleźć właściwą drogę swojego życia. Tak uważali w czasach antycznych myśliciele, jednak te cechy
do dziś pozostały oznacznikami mądrości życiowej.

W życiu należy się kierować wiernością do swoich przekonań, do swoich wierzeń oraz do
drugiego człowieka, którego darzy się uczuciem. Jest ona wartością w stosunku do swoich bliskich, bo
pokazuje kim są dla nas te osoby zarówno za życia, jak i po śmierci. Cechowała się nią Antygona w
odniesieniu do swojego brata-Polinika oraz do swojej wiary. Uważała, że ważniejsza jest miłość do
rodziny niż nienawiść o czym świadczy cytat: „Współkochać przyszłam a nie współnienawidzić”.
Wykazała się lojalnością wobec praw boskich. Jej zdaniem prawa ustalone przez bogów są święte i
stoją wyżej od ludzkich zasad i wymagań. Tytułowa bohaterka tragedii Sofoklesa nie uznawała
słuszności Kreona, który obwieścił zakaz pochówku zdrajcy ojczyzny, którym był jeden z braci
Antygony. Kierowała się swoimi racjami na temat praw w Hadesie, które są inne niż te panujące na
Ziemi, co oznaczało, że władca Teb mógł się mylić. Taką postawą godną podziwu w dzisiejszych
czasach wyróżniała się żona Odyseusza- Penelopa. Jej mąż opuścił dom rodzinny, aby wziąć udział w
wojnie. Jednakże powrócił do swojego królestwa po 20 latach. Przez ten czas Penelopa odrzucała
wszystkich zalotników i dochowała przysięgi małżeńskiej, czekając wiernie na powrót ukochanego.
Wierność jest cenioną cechą za równo w starożytności, jak i obecnie. W dzisiejszych czasach jest ona
dość zaniedbywana, a przyczyną tego może być zaburzenie wartości.

Mądrość życiowa ujawnia się w pokorze, która polega na rozumieniu własnych ograniczeń.
Jest ona niezbędnym warunkiem do dojrzałości duchowej oraz psychicznej , co oznacza
niewywyższanie się ponad innych i przechwalanie się swoimi osiągnięciami. Osoba mądra nie uważa
się za lepszą od innych i jest otwarta na nową wiedzę. Sokrates kierował się myślą: „wiem, że nic nie
wiem”. Filozof próbował uczyć pokory udowadniając swoim rozmówcom, że nie posiadają pełnej
wiedzy na każdy temat. Jego świadomość braku obeznania prowadziła do poszukiwania go i
umiłowania. Nauczał on swoich uczniów, że realizacja niewiedzy jest potężnym narzędziem w
rozwoju osobistym i najczęściej pierwszym poważnym krokiem w jego kierunku. Przyznawał również
swój brak wiedzy na teamt śmierci, a obawę przed nią uważał za nie mądrą, gdyż człowiek nie wie co
może go spotkać, gdy jego serce przestanie bić. Może się okazać to czymś najwspanialszym. Pokora
jest jedną z ważniejszych wartości jakich możemy się nauczyć od starożytnych twórców. Ludzie w
dzisiejszych czasach często pławią się w pysze i przechwalają się swoją niewielką wiedzą.

W utworach starożytnych możemy odnaleźć ważny przekaz na temat odpowiedzialności za

swoje decyzje. Jest ona świadomością konsekwencji swoich działań lub podjętego ryzyka związanego
z nimi. Często w imię wyższych wartości ludzie postępują niezgodnie z czyimiś zasadami, jednak
potrafią ponieść odpowiedzialność i przyjąć na siebie najwyższą karę. Antygona przyznaje się do
popełnionej zbrodni. Jest gotowa na wyrok śmierci za pochowanie brata i nie sprzeciwia się swojemu
losowi, którym jest wyrok postawiony przez Kreona za złamanie jego zakazu pogrzebania zdrajcy-
Polinika. Do końca uważa, że to co zrobiła było słuszne. Nie pozwala również , by jej siostra przyjęła
na siebie część kary. Mówi: „Wybrałaś życie- ja życia ofiarę”. Oznacza to, że jest pogodzona ze
skutkami swoich czynów i podkreśla, że Ismena nie zrobiła nic co zasługuje na kare śmierci. Cecha
odpowiedzialności jest wyznacznikiem dojrzałości wobec swoich zasad. W starożytności kierowali się
nią ludzie honorowi. Dziś honor jest mniej znaczący, gdyż ludzie nie zawsze wiedzą co on oznacza, a
jest on między innymi właśnie odpowiedzialnością.

Dzięki starożytnym twórcą możemy dowiedzieć się czym jest rozsądek. To niepoddawanie się
ślepo instynktom i emocjom lecz rozsądne dokonanie decyzji. Można go określić jako umiejętność
trafnej oceny sytuacji i odpowiednie zachowanie się w niej. Achilles jest przeciwieństwem Hektora,
który pochłonięty został pragnieniem zemsty za śmierć swojego przyjaciela Patroklesa. Jego
przeciwnik, który świadomy jest swej śmierci prosi, aby po walce oddać jego ciało Tybeńczykom.
Heros jednak odmawia mu, ukazując swą prawdziwą twarz, zawziętą i bezlitosną. Hektor czuł
wewnętrzny nakaz udziału w walce. Podjął się wyzwania, pomimo wcześniejszego lęku. Tybeńczyk
wbrew obawom przed swoją porażką staje, by chronić swoją ojczyznę. Kieruje się rozumem i sercem,
co godne jest naśladowania. Pokonał swój lęk, co świadczy o jego umiejętności nie podlegania
emocjom. Rozsądek to istotna cecha każdego wojownika w starożytności. Ludzie XXI wieku często
zapomnajnają o nim i pochopne bez zastanowienia lub często pod wpływem emocji podejmują
istotne decyzje, co może mieć tragiczne skutki.