‫جزوه آموزش ایمنی شرکت کیسون‬

‫ایمنی کار با ماشین سنگ فرز‬

‫‪1‬‬
 ‫جزوه آموزش ایمنی شرکت کیسون‬
‫(ایمنی کار با دستگاه سنگ فرز)‬
‫فهرست مطالب‬

‫صفحه‬ ‫عنوان‪:‬‬

‫‪3-4‬‬ ‫• تعاريف و مالحظات عمومي‬

‫‪5-10‬‬ ‫• نحوه تعويض و انتخاب صحيح صفحه سنگ فرز‬
‫‪11‬‬ ‫• مخاطرات عمده كار با ماشين سنگ فرز‬
‫‪12-19‬‬ ‫• سوانح و حوادث مربوطه‬
‫‪20-34‬‬ ‫• اصول ايمني كار با ماشين سنگ فرز‬
‫‪35-38‬‬ ‫•لوازم و تجهيزات مورد نياز – هشدار‬
‫‪39‬‬ ‫• گزارش نقص دستگاه‬

‫‪2‬‬
 ‫ماشین سنگ فرز ( ‪)Grinding Machines‬‬
‫• رايج ترين كاربردهاي ماشين سنگ فرز عبارتند از‪ :‬سنگ زني(پرداخت) و‬
‫برشكاري‬
‫• تجهيزات جانبي اين دستگاه براي كارهاي متفاوت فرق دارد و حتماً بايد‬
‫متناسب با كاربرد مورد نظر و همچنين جنس سطح كار (فلز‪ ،‬سنگ‪ ،‬كاشي يا‬
‫مواد ديگر) انتخاب گردند‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫افراد مجاز ( ذیصالح)‪Authorized Persons :‬‬
‫‪ ‬ماشين ها و صفحات سنگ سمباده فقط بايستي توسط افراد مجاز و ذيصالح‬
‫مورد استفاده قرار گرفته و يا تحت تعمير و تعويض قرار گيرند و افراد غير مجاز حق‬
‫كار كاردن با اين ماشين ها را ندارند‪.‬‬
‫‪‬تمامي افراد مجاز( ذيصالح) بايستي در دوره هاي آموزشي تخصصي ايمني كار با‬
‫ماشين هاي سنگ سمباده شركت نمايند‪.‬‬
‫‪‬ليست كليه پرسنل آموزش ديده و ذيصالح براي كار با ماشين هاي سنگ سمباده‬
‫و نيز افراد مجاز براي تعمير و تعويض صفحه سنگ بايستي در دفتر شاپ آهنگري و‬
‫‪ HSE‬موجود باشد‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫نحوه تعویض صفحه سنگ‬

‫‪ -1‬در ابتدا دستگاه را از برق جدا كرده و سيم آن‬

‫را جمع كنيد‪.‬‬
‫‪ -2‬دكمه فشار در طرف مقابل صفحه سنگ و‬
‫روي بدنه دستگاه قرار دارد كه به آن كليد‬
‫قفل كننده نيز مي گويند‪ .‬اين دكمه را فشار‬
‫دهيد تا محور سنگ قفل شود‪.‬‬
‫‪ -3‬در حاليكه دسته دستگاه را محكم با دست‬
‫گرفته ايد با آچار مخصوص در جهت عكس‬
‫حركت عقربه هاي ساعت مهره را بچرخانيد تا‬
‫مهره مخصوص نگهدارنده سنگ باز شود‪ .‬در‬
‫صورت سفت بودن مي توانيد با چكش كوچك‬
‫ضربه اي به آچار وارد كنيد تا مهره نگهدارنده باز‬
‫شود‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫‪ -4‬مهره‪ ،‬صفحه سنگ كهنه و بوش زير صفحه سنگ را از روي محور خارج كنيد‪.‬‬

‫‪ ‬توجه داشته باشيد كه هر دستگاهي‬

‫كه براي تعمير يا تعويض‪ ،‬قطعه اي را‬
‫از آن باز ميكنيد ترتيب قرارگيري‬
‫قطعات مجاور هم را يادداشت كنيد يا‬
‫به ترتيب باز كردن كنار هم در جاي‬
‫مناسب قرار دهيد تا در موقع مونتاژ‬
‫دچار اشكال و سردرگمي نشويد‪.‬‬
‫خارج کردن صفحه سنگ و مهره زیر صفحه از‬
‫روی محور سنگ‬

‫‪ -5‬قسمتهاي زير صفحه سنگ‪ ،‬محور‪ ،‬كف و اطراف محافظ را با پارچه تنظيف تميز‬
‫كنيد‪ ،‬سپس اقدام به بستن صفحه سنگ نو بنماييد‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫بمنظور پیشگیري از حوادث هنگام انتخاب صفحه سنگ فرز اصول‬
‫زیر را در نظر داشته باشید‬

‫با سنگ فرزي كار كنيد كه مشخصات زير روي برچسبي نوشته و بدان‬
‫الصاق شده باشد ‪:‬‬

‫‪ ‬نام كارخانه سازنده‬

‫‪ ‬تركيب شيميايي سنگ‬
‫‪ ‬ا بعاد سنگ‬
‫‪ ‬حداكثر مجاز تعداد چرخش قرص سنگ در دقيقه‬
‫‪ ‬سنگ سمباده اي كه در تركيب آن فلز بكار رفته است بايد با يك‬
‫نوار سفيد در امتداد قطر سنگ مشخص شده باشد‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫صفحه سنگ فرز پيش از استفاده بايد به دقت مورد بازرسي و‬
‫تست زنگ ‪ ring test-‬قرار گيرد تا از سالم و بدون ترک‬
‫بودن صفحه سنگ اطمينان حاصل شود‪.‬‬
 ‫صفحه سنگ مناسب با سرعت دستگاه انتخاب كنيد ‪.‬‬
‫وقتي صفحه جديدي سوار مي كنيد يك دقيقه تمام به شكل آزمايشي آنرا بكار بياندازيد و‬
‫صحت آنرا چك كنيد‬
‫البته در تمام اين مدت كنار بايستيد‬

‫‪9‬‬
‫قبل از شروع کار حتما صفحه را از نظر نداشتن ترک‪ ،‬لب پر بودن‪ ،‬شکستگی و‬
‫فرسودگی مورد بازدید قرار دهید و هرگز از صفحه های دارای نواقص فوق استفاده‬
‫نکنید‪.‬‬

‫‪10‬‬
‫خطرات اصلی و عمده کار با ماشین های سنگ فرز عبارتند از‪:‬‬

‫‪‬خرد شدن و پرتاب صفحه سنگ‬

‫‪‬گير كردن مو و لباس بين صفحه و بخش هاي در حال چرخش‬
‫‪‬حريق ناشي از پرتاب جرقه و ذرات داغ به اطراف‬
‫‪‬برق گرفتگي‬

‫‪11‬‬
 ‫سوانح و حوادث مربوط به سنگ فرز‬

‫‪ ‬سنگ هاي فرز از جمله ابزارهايي هستند كه در صورت عدم رعايت نكات ايمني‬
‫كار با آنها مي تواند بسيار خطر آفرين باشد ‪.‬‬

‫‪ ‬در بيشتر موارد به دليل عدم رعايت يك سري از نكات ساده ايمني‪ ،‬ساالنه‬
‫تعداد زيادي از افراد دچار نقص عضو و يا حتي فوت مي شوند ‪.‬‬

‫عمده ترین حوادث و جراحات مربوط به کار ماشین های سنگ فرز عبارتند از ‪:‬‬
‫‪ ‬بريدگي ها‪ ،‬بويژه بريدگي دست ها‪ ،‬بازوها‪ ،‬صورت و گلو‬
‫‪‬پرتاب و فرو رفتن ذرات و اشياء خارجي‬
‫‪‬آتش سوزي و سوختگي ها‬
‫‪video-dcbb8416e28f91e6eb47095aac992075dd3645d21fc55bb0a549c3e6b26f281d-V.mp4‬‬ ‫‪‬برق گرفتگي و شوک الكتريكي‬

‫‪12‬‬
 ‫مثال هایی از حوادث مربوط به کار با سنگ فرز‬

‫آسيب هاي ناشي از فاقد حفاظ بودن دستگاه و عدم استفاده از شيلد صورت‬
‫يا عينك ايمني در هنگام كار با دستگاه سنگ فرز‬
‫‪13‬‬
‫فرو رفتن پليسه در چشم در اثر عدم استفاده از عينك ايمني و فاقد‬
‫حفاظ بودن دستگاه فرز‬

‫‪14‬‬
‫جراحت ها و قطع عضو در نتيجه كار نا ايمن با دستگاه فرز‬

‫‪15‬‬
‫جراحت ها و قطع عضو در نتيجه كار با دستگاه فرز نا ايمن‬

‫‪16‬‬
‫جراحت ها و قطع عضو در نتيجه كار نا ايمن با دستگاه فرز‬

‫‪17‬‬
 ‫مرگ در نتیجه کار نا ایمن با دستگاه فرز‪-‬‬
‫مرگ در اثر گیر کردن چفیه به سنگ فرز در حین کار با دستگاه‬

‫‪18‬‬
 ‫شبه حادثه سنگ فرز دستی‬

‫استفاده از صفحه سنگ( ديسك) برش به جاي صفحه(ديسك) ساب‬

‫و شكستن ديسك‬
‫‪19‬‬
‫اصول ایمنی کار با سنگ فرز‬

‫‪20‬‬
 ‫حفاظ گذاري ماشین هاي سنگ فرز‬
‫‪‬حفاظ باید طوری طراحی شده و محکم باشد که اگر صفحه شکسته شد‪ ،‬از پرتاب‬
‫شدن قسمتهای شکسته شده به بیرون جلوگیری شود‪.‬‬
‫‪‬حفاظ هائی که بوسیله کارخانه بر روی ماشین ها سوار شده اند طوری طراحی‬
‫شده اند که اندازه الزم از سنگ سمباده را برای کار مورد نظر در دسترس می گذارند‪.‬‬
‫‪‬دستگاه سنگ فرز باید دارای محافظ بوده وحفاظ باید دارای زاویه ‪ 180‬درجه باشد‪.‬‬

‫‪180 deg‬‬

‫‪21‬‬
‫از كار كردن با دستگاه سنگ فرز بدون حفاظ خودداري نمائيد‪.‬‬

‫‪22‬‬
‫احتیاط های ایمنی قبل از شروع کار با سنگ فرز دستی‬

‫اگر ماشين سنگ زني با برق كار مي كند بايستي‬

‫هر سه ماه يكبار تحت آزمايش لوازم و تجهيزات‬
‫برقي قابل حمل (‪)Portable Appliance Testing-PAT‬‬
‫قرار گيرد‪.‬‬
‫تست لوازم و تجهيزات برقي قابل حمل (‪ )PAT‬به‬
‫معني بررسي و آزمايش لوازم و تجهيزات‬
‫الكتريكي به منظور حصول اطمينان از كاركرد ايمن‬
‫آنها مي باشد‪.‬‬
‫تجهيزات تست شده مورد تاييد يا معيوب‬
‫بايد از طريق نصب يك پالک مشخص‬
‫شود‪.‬‬

‫‪23‬‬
‫‪‬قطعه كاري كه تحت عمليات سنگ زني قرار دارد بايستي به صورت ايمن و‬
‫مناسب مهار شود به گونه اي كه در طول عمليات سنگ زني حركت نكند‪.‬‬
‫‪ ‬بررسي صدور پرميت كار گرم ( ‪ )Hot Work Permit‬در صورت لزوم و قبل از‬
‫شروع به كار سنگ زني‬
‫‪‬جابجا كردن تمامي مواد قابل اشتعال و احتراق از مجاورت ناحيه سنگ زني قبل‬
‫از شروع به كار‬
‫‪‬استفاده از ديواره هاي جدا كننده موقت ( ‪ (Temporary Barriers‬در صورت‬
‫انجام كار در مجاورت محل هاي شلوغ‬
‫‪‬اطمينان از سالم بودن بدنه سنگ سمباده‪.‬‬
‫‪‬در صورت عدم تست ‪ PAT‬در سه ماه گذشته از ماشين استفاده نشود‪.‬‬

‫‪24‬‬
‫مراقب جرقه های حاصل از برشکاری باشید که روی خود و دیگران پاشیده نشوند و در‬
‫مجاورت تابلوها و اتصاالت برقی ‪ ،‬مواد قابل انفجار و قابل احتراق هرگز با دستگاه برش‬
‫کار نکنید‪.‬‬

‫‪25‬‬
‫‪ ‬از صفحه هایی متناسب با ابعاد دستگاه و حفاظ استفاده نمائید و هرگز از صفحه های‬
‫دارای شکستگی‪ ،‬ترک و خردگی استفاده نکنید‪.‬‬

‫حداکثر فاصله بین صفحه و حفاظ دستگاه ‪ 2‬سانتی متر می باشد‪.‬‬

‫‪26‬‬
 ‫نكات ایمنی هنگام کار با سنگ فرز دستی‬

‫• ماشین های سنگ سنباده با دور زیاد کار میکنند‪ .‬لذا رعایت نکات ایمنی هنگام کار با این وسایل‬
‫بسیار با اهمیت است‪.‬‬
‫• از سنگ سنباده ای که سنگ آن کوچك شده است استفاده نکنید‪.‬‬
‫به کار بگیرید‪.‬‬ ‫• باید صفحه سنگ را تحت زاویه ‪ 15 -30‬درجه با سطح کار‬

‫‪27‬‬
‫‪ -‬هر روز قبل از انجام کار دوشاخه برق‪ ،‬سیم ‪ ،‬اتصاالت برقی ‪ ،‬حفاظ و صفحه دستگاه را از‬
‫نظر سالمت مورد بازرسی قرار دهید و از کار کردن با دستگاه معیوب جدا خودداری نمائید‪.‬‬
‫از دستگاه فاقد دوشاخه هرگز استفاده نکنید‪.‬‬

‫‪28‬‬
 ‫سنگ ها حتما‬
‫بايد با دو‬
‫دست گرفته‬
‫شوند‪.‬‬

‫سنگزنی سر لوله با یك دست در حالی که با دست دیگر قطعه کار را نگه داشته است ‪.‬‬
‫ماشین سنگ سمباده پس زده و به انگشت شست دست چپ ضربه زده و باعث آسیب و جراحت شده‬
‫است‪.‬‬

‫چه چیزی می توانست از بروز این حادثه پیشگیری کند؟‬ ‫‪29‬‬

‫‪‬در هنگام عمليات سنگ زني از به كارگيري فشار بيش از حد بر روي قطعه در‬
‫حال سنگ زني پرهيز نمائيد‪.‬‬
‫‪‬قطعات كار نبايستي به سمت صفحه سنگ فشار داده شوند‪ .‬معموال بنا به‬
‫داليلي از قبيل كهنگي و فرسودگي صفحه ممكن است اين كار توسط اپراتور‬
‫انجام گيرد)‪.‬‬
‫‪‬از به كارگيري ابزار و قطعات به عنوان اهرم جهت متوقف نمودن صفحه در حال‬
‫چرخش خودداري نمائيد‪.‬‬
‫‪‬صفحات سنگ فرز فقط بايد براي سابيدن مواد و قطعاتي كه براي اين منظور‬
‫طراحي شده اند مورد استفاده قرار گيرند و استفاده از آنها براي هر منظور ديگري‬
‫ممنوع مي باشد ‪ .‬براي مثال تماس با تخته و چوب مي تواند باعث صدمه با‬
‫صفحه سنگ شود‪.‬‬
‫‪‬همواره از جوشكاري و يا سنگ زدن بر روي هر چيزي كه احتمال دارد داراي مواد‬
‫قابل اشتعال باشد خودداري نمائيد‪.‬‬
‫‪ ‬اجازه ندهيد صفحه در اثر كار ‪ ،‬بيش از حد كوچك شود ‪.‬‬
‫‪ ‬هرگز اجازه ندهيد صفحه هنگام كار با شيء ديگري برخورد كند ‪.‬‬

‫‪30‬‬
‫هرگز دستگاه را با سيم حمل يا بلند نكنيد‪.‬‬

‫‪31‬‬
‫حالت ناصحيح بدن هنگام كار‪ ،‬عضالت را خسته ميكند و‬
‫ميتواند موجب مخاطرات جدي شود‪.‬‬

‫حتي االمكان بدون اينكه خم شويد كار كنيد‪.‬‬

‫‪32‬‬
‫هرگز از روي اين صفحه براي سايش اسفاده نكنيد‬

‫‪33‬‬
‫هرگز دستگاه روشن در حال چرخش را روي زمين نگذاريد!!!‬

‫‪34‬‬
‫لوازم و تجهیزات حفاظت فردی مورد نیاز‬
‫ماسك هاي يكبار مصرف فقط در برابر ذرات غير‬
‫خطرناک محافظت ايجاد مي نمايد‪ .‬براي تامين‬
‫محافظت كافي در برابر مواد و گردو غبارات خطرناک از‬
‫ماسك فيلتر دار مناسب استفاده نمائيد‪.‬‬
‫هنگام استفاده از دستگاه سنگ فرز حتما از شيلد‬
‫مخصوص صورت و در صورت عدم امكان از عينك‬
‫ايمني مخصوص استفاده نمائيد‪.‬‬

‫‪35‬‬
‫لوازم و تجهیزات حفاظت فردی مورد نیاز‬

‫دستكش هاي چرمي براي اينكار مناسب‬

‫مي باشند‪.‬‬
‫دستكش ها بايد انعطاف پذير بوده تا در روند‬
‫كار اپراتور مشكلي ايجاد نكند‪.‬‬
‫در حين كار با دستگاه سنگ‬
‫سمباد در صورت لزوم از پيش‬
‫بندها و يا آستين هاي چرمي‬
‫ممكن است استفاده شود ‪.‬‬

‫‪36‬‬
‫مواردی که نباید هنگام کار با ماشین سنگ فرز دستی پوشیده شوند و سایر‬
‫احتیاط های الزم‬
‫‪ ‬در حین کار با ماشین های سنگ فرز بایستی از پوشیدن لباس های گشاد‬
‫و افتاده‪ ،‬آستین بلند‪ ،‬چفیه‪ ،‬انگشتر و سایر جواهرات و یا متعلقاتی که‬
‫احتمال گیر کردن در ماشین سنگ فرز را دارند‪ ،‬خودداری کرد‪.‬‬
‫‪‬بایستی که موهای بلند توسط سربند بسته شوند‪.‬‬
‫‪‬استفاده از دستکش تنها زمانی مجاز می باشد که به صورت گشاد و افتاده‬
‫نباشند‪.‬‬

‫‪37‬‬
38
 ‫گزارش نقص و خرابی در دستگاه‬

‫کلیه کارکنان باید عیوب دستگاه های خود را در اسرع وقت به سرپرست خود‬
‫اطالع دهند‪.‬‬
‫کلیه کارکنان باید نکات ناایمن دستگاههای خود را به سرپرست خود اطالع دهند‪.‬‬
‫سرپرست باید در رفع نقائص و یا موارد ناایمن سریعا اقدام نماید قبل از آنکه‬
‫خطری متوجه کارکنان گردد‪.‬‬

‫‪39‬‬
‫با آرزوی موفقیت و تندستی‬
‫‪ HSE‬شرکت کیسون‬

‫‪40‬‬