Professional Documents
Culture Documents
ÇÖZÜM
SAYIŞTAY 2006
Fiil işlendikten sonra yürürlüğe giren ve failin lehine olan ceza
Suçluların geri verilmesiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
kanunu geçmişe uygulanır. Cezayı kaldıran veya hafifleten yeni
doğrudur?
ceza kanunu, işlenen suç ister yargılama aşamasında olsun,
A) Suçluların geri verilmesi sadece mahkûmları değil, sanıkları ister infaz aşamasında olsun, fail hakkında uygulanır.
da ilgilendirir.
Geçici veya süreli kanunlar, yürürlükte bulundukları süre içinde
B) Suçluların Geri Verilmesine Dair Avrupa Sözleşmesi hangi işlenmiş olan suçlar hakkında uygulanmaya devam ederler.
suçlardan dolayı geri verme işleminin yapılacağı konusunda Ancak yürürlükten kalktıktan sonra işlenen suçlar hakkında
sayma sistemini benimsemiştir. uygulanmaz.
C) Avrupa Sözleşmesi vatandaşın geri verilmeyeceğini hükme Lehe olan hüküm, önceki ve sonraki kanunların ilgili bütün
bağladığı için, hiçbir devlet aksi bir uygulama yapıp vatandaşı- hükümleri olaya uygulanarak, ortaya çıkan sonuçların birbirle‐
nı iade edemez. riyle karşılaştırılması suretiyle belirlenir. Karma uygulama
D) Belçika Şartı siyasi suçluların iade edilemeyeceklerini öngö- yasaktır.
rür. CEVAP: D
E) Suçluların geri verilmesi ile sınır dışı etme kurumları, nitelik-
leri itibariyle aynıdır.
KİK 2009
KPSS 2009
ZİRAAT BANKASI 2007
Kanunilik ilkesiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlış-
Ceza kanunlarının zaman bakımından uygulanmasıyla ilgili tır?
aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Suç ve cezanın sadece kanunla yaratılmasını amaçlar.
A) İşlendiği zaman yürürlükte bulunan kanuna göre suç sayıl-
B) Yürütmenin keyfiliğini önlemeyi amaçlar.
mayan bir fiilden dolayı kimseye ceza verilmez.
C) Yargının keyfiliğini önlemeyi amaçlar.
B) Yeni kanunun lehe olan hükümleri geçmişe yürür.
D) Yasamanın keyfiliğini önlemeyi amaçlar.
C) Lehe olan kanun saptanırken, yeni ve eski kanunun lehe
olan hükümleri birlikte uygulanamaz. E) Suç ve ceza yaratan normlar yönünden kıyas işlemini yasak-
lamayı amaçlar.
D) Süreli kanunlar, bu kanunlar yürürlükten kalktıktan sonra
işlenmiş olan suçlara da uygulanır.
E) Süreli kanun yürürlükten kalksa da yürürlükte olduğu sırada ÇÖZÜM
işlenmiş suçlarda yargılamaya devam edilir ve hüküm verilir.
Kanunilik ilkesini düzenleyen TCK’nın 2. maddesine göre “(1)
Kanunun açıkça suç saymadığı bir fiil için kimseye ceza verilemez
1
CEZA HUKUKU – Çıkmış Sorular ve Çözümleri
Ceza Hukukunun Temel İlkeleri ve Uygulama Alanı
ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. Kanunda yazılı cezalardan ve veya neticenin Türkiye’de gerçekleşmesi halinde suç, Türki‐
güvenlik tedbirlerinden başka bir ceza ve güvenlik tedbirine ye’de işlenmiş sayılır. Suç;
hükmolunamaz. (2) İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza 1) Türk kara ve hava sahaları ile Türk karasularında,
konulamaz. (3) Kanunların suç ve ceza içeren hükümlerinin uygu‐ 2) Açık denizde ve bunun üzerindeki hava sahasında, Türk
lanmasında kıyas yapılamaz. Suç ve ceza içeren hükümler, kıyasa deniz ve hava araçlarında veya bu araçlarla,
yol açacak biçimde geniş yorumlanamaz”. Kanunilik ilkesi yargı‐
3) Türk deniz ve hava savaş araçlarında veya bu araçlarla,
nın keyfiliğini önlemeyi amaçlar. Çünkü bu ilkeye göre hakim
sadece kanunu uygulamakla görevlidir. Bir fiil sosyal tehlikeli olsa 4) Türkiye’nin kıt’a sahanlığında veya münhasır ekonomik
bile, ceza kanununda suç olarak düzenlenmemiş ise hakim ceza bölgesinde tesis edilmiş sabit platformlarda veya bunlara
veremez. Bir fiil sosyal tehlikeli olmasa bile, ceza kanununda suç karşı, İşlendiğinde Türkiye’de işlenmiş sayılır.
olarak düzenlenmiş ise hakim cezaya hükmetmek durumundadır. CEVAP: D
Kanunilik ilkesi yürütmenin keyfiliğini önlemeyi de amaçlar.
Çünkü suç ve ceza sadece kanunla konulabilir, idarenin düzenle‐
yici işlemleriyle suç ve ceza konulamaz. İDARİ 2010
Ancak kanunilik ilkesi yasamanın keyfiliğini önlemeyi amaçlamaz. Türk Ceza Kanunu’na göre, aşağıdakilerden hangisi geri
Çünkü kanun koyma yetkisi yasamada bulunmaktadır ve yasama vermede fiile ilişkin şartlardan biri değildir?
tarafından her zaman kanunla suç ve ceza konulabilir. A) Fiilin Türk kanunlarına göre suç teşkil etmesi
CEVAP: D B) Fiilin Türkiye’nin yargılama yetkisine girmemesi
C) Fiilin zaman aşımına uğramamış olması
MHUY 2010 D) Fiilin affa uğramamış olması
E) Fiilin kasten işlenmiş olması
Bir suç işlediği ileri sürülen milletvekili ile ilgili aşağıdaki
işlemlerden hangisi yapılabilir?
A) Sorgulama ÇÖZÜM
B) Yargılama TCK’nın 18. maddesine göre, yabancı ülkede suç işlediği iddia
C) Delil toplama edilen ve Türkiye’de bulunan kişiler talep eden ülkeye geri
D) Yakalama verilebilir. Bu kişi şüpheli, sanık ve hükümlü olabilir. Ancak,
E) Tutuklama geri verme talebine esas teşkil eden fiil, aşağıdaki yer alan
nitelikte ise geri verme talebi kabul edilmez:
1) Türk kanunlarına göre suç değilse.
ÇÖZÜM
2) Düşünce suçu veya siyasi ya da askeri suç niteliğinde ise.
Seçimden önce veya sonra suç işlediği öne sürülen milletvekili, 3) Türkiye Devletinin güvenliğine karşı, Türkiye Devletinin veya
meclis kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuk‐ bir Türk vatandaşının ya da Türk kanunlarına göre kurulmuş
lanamaz ve yargılanamaz. Bunun dışında kalan işlemler yapı‐ bir tüzel kişinin zararına işlenmişse.
labilir. 4) Türkiye’nin yargılama yetkisine giren bir suç ise.
CEVAP: C 5) Zamanaşımına veya affa uğramış ise.
CEVAP: E
İDARİ 2010
Türkiye’de işlediği suçtan dolayı yabancı ülkede hakkında İDARİ 2010
hüküm verilen kimsenin Türkiye’de yeniden yargılanması ile
Aşağıdakilerden hangisi suçta ve cezada kanunilik ilkesinin
ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
sonuçlarından biri değildir?
A) Türkiye’de yeniden yargılanmaz.
A) Kanunun açık olması
B) Yabancı ülkede beraat etmişse yargılanır.
B) İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza konulamaması
C) Cezasını yabancı ülkede çekmemişse yargılanır.
C) Örf ve âdetle suç ve ceza konulamaması
D) Türkiye’de yeniden yargılanır.
D) Kanunların suç ve ceza içeren hükümlerinin uygulanmasın-
E) Adalet Bakanının izniyle yargılanır. da kıyas yoluna başvurulamaması
E) Bir fiilin, davranış normlarını ihlal etmesinin o fiilin suç sayıl-
ÇÖZÜM ması için yeterli olması
2
CEZA HUKUKU – Çıkmış Sorular ve Çözümleri
Ceza Hukukunun Temel İlkeleri ve Uygulama Alanı
namaz. Kanunda yazılı cezalardan ve güvenlik tedbirlerinden B) A, hakkında hüküm verilmiş olsa bile Türkiye’de resen
başka bir ceza ve güvenlik tedbirine hükmolunamaz”. yeniden yargılanır.
‐ Ceza kanunu açık, net, anlaşılabilir olmalıdır. C) A, ancak Adalet Bakanının talebi üzerine Türkiye’de yeniden
‐ İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza konulamaz. yargılanır.
Yönetmelik, tüzük ve olağan kanun hükmünde kararnameler D) A, Fransız Adalet Bakanlığının izni hâlinde Türkiye’de yeni-
ile suç ve ceza konulamaz. Ancak, istisnai olarak olağanüstü den yargılanır.
kanun hükmünde kararnameler ile suç ve ceza konulabilir. E) A, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin izin vermesi hâlinde
‐ Suç ve ceza içeren hükümlerinin uygulanmasında kıyas yapı‐ Türkiye’de yeniden yargılanır.
lamaz.
ÇÖZÜM
‐ Örf ve adet ile suç ve ceza konulamaz veya kaldırılamaz.
‐ Failin aleyhine olan ceza kanunu geçmişe uygulanmaz. Bir yabancı, Türk kanunlarına göre aşağı sınırı en az bir yıl
hapis cezasını gerektiren bir suçu yabancı ülkede Türkiye’nin
CEVAP: E
zararına işlediği ve kendisi Türkiye’de bulunduğu takdirde,
Türk kanunlarına göre cezalandırılır. Hakkında yargılama
KPSS 2011 yapılması talebe bağlı değildir.
CEVAP: B
Türk Ceza Kanunu’na göre, suçta ve cezada kanunilik ilkesi ile
ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Kanunilik ilkesi, kanunun açıkça suç saymadığı bir fiilden KPSS 2012
dolayı kişilerin cezalandırılmasını engeller.
Haksızlık teşkil eden fiili işlemesi dolayısıyla kişi hakkında
B) Kanunilik ilkesi, örf ve adete göre suç ihdas etmeye ve ceza yapılan kınama yargısından ibaret olan ve failin cezalandı-
vermeye engeldir. rılmasını sağlayan ceza hukuku ilkesi aşağıdakilerden hangi-
C) Kanunilik ilkesi, kanun hükmünde kararname ile suç ve ceza sidir?
içeren hükümler konulmasına engeldir. A) Kanunsuz suç ve ceza olmaz
D) Kanunilik ilkesi, kişinin tehlikelilik hâli göz önünde bulundu- B) Ceza sorumluluğunun şahsiliği
rularak hükmedilen güvenlik tedbirleri bakımından geçerli
C) Kusurluluk
değildir.
D) Kıyas yasağı
E) Kanunilik ilkesi, suç ve ceza içeren hükümlerin kıyasa yol
açacak şekilde geniş yorumlanmasına engeldir. E) Şüphenin sanığın aleyhine yorumlanması
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM Kusur, haksızlık teşkil eden fiili gerçekleştiren şahsın bu fiili
gerçekleştirmesi nedeniyle kınanması gerektiği konusundaki
Suçta ve cezada kanunilik ilkesini düzenleyen TCK’nın 2. madde‐
yargıyı ifade etmektedir. Bu nedenle, haksızlık teşkil eden fiili
sine göre; “1) Kanunun açıkça suç saymadığı bir fiil için kimseye
işlemesi dolayısıyla kişi hakkında yapılan kınama yargısından
ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. Kanunda yazılı
ibaret olan ve failin cezalandırılmasını sağlayan ceza hukuku
cezalardan ve güvenlik tedbirlerinden başka bir ceza ve güvenlik
ilkesine, “kusurluluk ilkesi” denir.
tedbirine hükmolunamaz. (2) İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç
ve ceza konulamaz. (3) Kanunların suç ve ceza içeren hükümleri‐ CEVAP: C
nin uygulanmasında kıyas yapılamaz. Suç ve ceza içeren hüküm‐
ler, kıyasa yol açacak biçimde geniş yorumlanamaz”. Görüldüğü
gibi kanunilik ilkesi sadece cezalar bakımından değil, güvenlik KPSS 2012
tedbirleri bakımından da kabul edilmiştir. 5237 sayılı TCK’ye göre, bir suç nedeniyle kişinin yabancı ülkeye
CEVAP: D geri verilmesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Geri vermeye, kişinin bulunduğu yer ağır ceza mahkemesi
İDARİ 2011 karar verir.
B) Ağır ceza mahkemesi geri verme talebinin kabul edilebilir
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde Türkiye’ye karşı açılan olduğuna karar verse de bu kararın yerine getirilip getirilme-
davalarda savunma yapmak üzere görevlendirilen Fransız mesi, Bakanlar Kurulunun takdirine bağlıdır.
vatandaşı avukat A, başvurucunun avukatının maddi menfaat
C) Geri verme hâlinde, kişi ancak geri verme kararına dayanak
önerisi üzerine gerekli savunmayı yapmaz ve Türkiye başvuru-
teşkil eden suçlardan dolayı yargılanabilir.
cuya tazminat ödemeye mahkûm olur. A, işlediği fiilden dolayı
Fransa’da yargılanır ve 3 yıl hapis cezasına çarptırılır. D) Türk vatandaşlarına karşı işlenen suçlar bakımından da geri
verme talebi kabul edilebilir.
A’nın işlediği suçtan dolayı Türkiye’de yargılanıp yargılana-
mayacağı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? E) Geri verilmesi istenen kişi hakkında koruma tedbirlerine
başvurulmasına, Türkiye’nin taraf olduğu ilgili uluslararası
A) A, hakkında yabancı ülkede hüküm verildiği için artık Türki-
sözleşme hükümlerine göre karar verilebilir.
ye’de yargılanamaz.
3
CEZA HUKUKU – Çıkmış Sorular ve Çözümleri
Ceza Hukukunun Temel İlkeleri ve Uygulama Alanı
4
CEZA HUKUKU – Çıkmış Sorular ve Çözümleri
SUÇUN UNSURLARI
ÇÖZÜM
KPSS 2006
Olayda (A) ve (B) birbirinden habersiz bir şekilde hareket ettik‐
Kast ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
leri için, aralarında bir anlaşma veya iştirak iradesi bulunma‐
A) Kasti sorumluluk istisnai bir sorumluluktur. maktadır. Bu yüzden ikisi hakkında iştirak hükümleri uygula‐
B) Kast için fiilin bilinmesi yeterlidir. namaz. Bu durumda (A) veya (B) diğerinin hareketinden so‐
C) Olası (muhtemel) kast cezayı ağırlaştıran bir nedendir. rumlu olmaz. Yani ikisini de kasten öldürme suçundan sorumlu
D) Kast için sadece hareketin bilinip istenmesinin yeterli oldu- tutmak mümkün değildir. İkisinin de verdiği zehir öldürmeye
ğu suç tipleri vardır. yetersiz olduğu için (A) ve (B) öldürmeye teşebbüsten sorumlu
olur.
E) Özel kast suçun kurucu unsuru değil, sadece suça etki eden
nedendir. CEVAP: C
Kast değil, taksir istisnai bir sorumluluktur. Çünkü taksir kanu‐ (A), (B)’ye 20 metreden başındaki elmayı vurabileceğini söyler
nun açıkça belirttiği hallerde cezalandırılır. Kast ise böyle ve bunun üzerine iddialaşırlar. (B), başına bir elma koyar. (A),
değildir; suçun oluşması kastın varlığına bağlıdır. Kast için fiilin ateş eder, mermi (B)’nin başına isabet eder ve (B) ağır şekilde
bilinmesi yeterli değildir, istenmesi de gerekir. Olası kast, yaralanır.
kasıtlı suçlarda cezayı hafifletici nedendir. Özel kast suçun Buna göre, (A)’nın sorumluluğuyla ilgili aşağıdaki ifadelerden
kurucu unsurudur. Örneğin hırsızlık suçu özel kastla işlenen bir hangisi doğrudur?
suçtur. Çünkü failin “yarar sağlamak amacıyla” malı almış A) Kasıtlı insan yaralamadan sorumludur.
olması gerekir. Yarar sağlama amacı yoksa hırsızlık suçu oluş‐ B) Basit taksirli insan yaralamadan sorumludur.
maz. Neticeli suçlarda kast için hem hareketin, hem de netice‐
C) Olası kast ile insan yaralamadan sorumludur.
nin bilinmesi ve istenmesi gerekir. Ancak hakaret suçu gibi sırf
hareket suçlarında netice bulunmadığından, hareketin bilin‐ D) Öngörülü taksirle insan yaralamadan sorumludur.
mesi ve istenmesi kast için yeterlidir. E) (B)’nin rızası olduğu için sorumlu değildir.
CEVAP: D
ÇÖZÜM
KPSS 2007 (A), hareketi yaparken merminin (B)’ye isabet edebileceğini
Aşağıdaki suçlardan hangisi taksirle de işlenebilir? öngörmüştür. Ancak ustalığına güvenerek (B)’yi vurmayacağı‐
na da inanmıştır. Kişinin neticeyi öngörmesi ve gerçekleşmeye‐
A) Yaralama suçu. B) Tehdit suçu.
ceği inancıyla hareket etmesi durumunda öngörülü (bilinçli)
C) Hırsızlık suçu. D) Cinsel saldırı suçu. taksir sözkonusu olur. (B)’nin bu fiile rıza göstermesi (A)’nın
E) Zimmet. sorumluluğunu etkilemez. Çünkü yaşam hakkı veya vücut
bütünlüğü üzerinde kişinin mutlak surette tasarruf etme hakkı
yoktur.
ÇÖZÜM
CEVAP: D
Taksir istisnai bir sorumluluktur. Taksir, kanunda açıkça belirti‐
len hallerde cezalandırılır. TCK, yaralamanın hem kasıtlı, hem
de taksirli şeklini cezalandırmaktadır. MALİ HİZMET UZMAN YARDIMCILIĞI 2008
CEVAP: A Türk Ceza Kanunu’na göre, kastla ilgili aşağıdaki ifadelerden
hangisi yanlıştır?
A) Kasta dayalı sorumluluk istisnai bir sorumluluktur.
KPSS 2007
B) Kastın unsurları bilme ve istemedir.
(A) ve (B) birbirinden habersiz bir şekilde öldürmek için (C)’ye C) Sırf davranış suçlarında davranışın bilinip istenmesi yeterlidir.
zehir verirler. Her birinin verdiği zehir öldürücü miktarda
D) Sonuçlu suçlarda sonucun istenmediği durumda kasttan söz
değildir. Ancak ikisinin verdiği zehir (C)’nin ölümüne neden
edilemez.
olur.
E) Suçun olası kast ile işlenmiş olması hâlinde cezada indirim
Buna göre, (A) ve (B)’nin cezai sorumluluklarıyla ilgili aşağı-
yapılır.
daki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Sonucu nedeniyle ağırlaşan yaralama suçundan sorumlu-
durlar. ÇÖZÜM
B) Kasten insan öldürme suçundan sorumludurlar.
Kast, suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek
C) İnsan öldürmeye teşebbüs suçundan sorumludurlar. gerçekleştirilmesidir. Yani failin fiili bilerek ve isteyerek gerçek‐
D) Taksirle insan öldürme suçundan sorumludurlar. leştirmesi halinde kasttan sözedilir. Kural olarak suçun oluş‐
E) Olası kastla insan öldürme suçundan sorumludurlar.
5
CEZA HUKUKU – Çıkmış Sorular ve Çözümleri
SUÇUN UNSURLARI
KPSS 2010
ÇÖZÜM
Türk Ceza Kanunu’na göre, taksirle ilgili aşağıdaki ifadeler-
Kast, suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek den hangisi yanlıştır?
gerçekleştirilmesidir (TCK m.21/1). Kastın, suçu oluşturan A) Taksirli fiiller, kanunun belirttiği hâllerde cezalandırılır.
davranışın icrası anında var olması yeterlidir. Örneğin fail
B) Taksirle işlenen suçlardan dolayı verilecek ceza, zararın
öldürmek amacıyla ateş edip yaraladığı mağduru pişman
ağırlığına göre belirlenir.
olarak hastaneye kaldırır, ancak mağdur hastanede kurtarı‐
lamayarak ölür. Bu örnekte fail başlangıçta bulunan kastı C) Neticesi sebebiyle ağırlaşan suçlarda failin cezalandırılması
nedeniyle kasten öldürmeden cezalandırılır. Ancak kast, hare‐ için ağır netice bakımından en azından taksirli hareket etmesi
ketin yapılmasından sonra da ortaya çıkabilir. Örneğin fail gerekir.
gece vakti otomobiliyle yanlışlıkla bir yayaya çarparak onu D) Bilinçli (öngörülü) taksir cezayı ağırlaştıran bir nedendir.
ağır bir şekilde yaralar. Daha sonra yaralanan yayanın hızla E) Taksir, neticenin öngörülemeyerek gerçekleştirilmesidir.
kan kaybettiğini görmesine rağmen, bu durumu umursamaz
ve olay yerinden kaçar. Yayanın zamanında hastaneye kaldı‐
rılmadığı için öldüğü anlaşılır. Bu örnekte fail başta taksirli ise ÇÖZÜM
de sonradan ortaya çıkan kastı nedeniyle (ihmali davranışla Taksirli fiiller, kanunun belirttiği hallerde cezalandırılır (TCK
işlenen) kasten öldürmeden cezalandırılır. Bazı suçlar yönün‐ m.22/1). Yani suçlarda asıl kusurluluk şekli kast olup, taksir ise
den genel kasttan başka özel kast da aranır. Örneğin hırsızlık istisnai bir sorumluluk şeklidir. Örneğin mala zarar verme
suçu böyledir. Hırsızlık suçunda failin malı bilerek ve isteyerek sadece kasten işlenebilir, çünkü taksirli şekli kanunda düzen-
almasının yanında, “yarar sağlamak maksadıyla” hareket lenmemiştir. Bir fiilin, kastedilenden daha ağır veya başka bir
etmiş olması da gerekir. Olası kast halinde ceza artırılmaz. neticenin oluşumuna sebebiyet vermesi halinde, kişinin bun-
Tam tersine olası kast halinde, kasıtlı suçun cezası indirilerek dan dolayı sorumlu tutulabilmesi için bu netice bakımından en
verilir. Olası kast genel cezayı hafifletici nedendir. azından taksirle hareket etmesi gerekir (TCK m.23/1). Çünkü
CEVAP: C kusursuz suç ve ceza olmaz. Kişinin öngördüğü neticeyi iste-
memesine karşın, neticenin meydana gelmesi halinde bilinçli
taksir vardır ve bilinçli taksirde taksirli suçun cezası taksirli
KPSS 2009
suçun cezası artırılarak verilir. Yani bilinçli (öngörülü) taksir
I. Suçun oluşması için kural olarak failin taksirli olması aranır. cezayı ağırlaştıran bir nedendir. Taksir, dikkat ve özen yüküm-
II. Öngörülü taksirde netice fail tarafından öngörülmüştür. lülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni
tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştiril-
III. Öngörülü taksirde ceza artırılır.
mesidir (TCK m.22/1). Yani normal (bilinçsiz) taksir neticenin
IV. Taksirli fiiller ancak kanunda açıkça belirtilen hallerde öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir. Taksirle işlenen suçtan
cezalandırılır. dolayı verilecek olan ceza failin kusuruna göre belirlenir (TCK
V. Neticesi sebebiyle ağırlaşan suçlarda failin netice yönün- m.22/4) (zararın ağırlığına göre değil).
den en azından taksirli hareket etmesi gerekir. CEVAP: B
Taksirle ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III
D) II, IV ve V E) II, III, IV ve V
6
CEZA HUKUKU – Çıkmış Sorular ve Çözümleri
SUÇUN UNSURLARI
İDARİ HAKİMLİK 2010 Taksir dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla su-
çun neticesinin istenmeyerek gerçekleştirilmesidir (TCK
Polisin kovaladığı hırsız A, aracını ileride barikat kuran polis m.22/2). İstenmeyen neticenin fail tarafından öngörülmemiş
memurlarından birinin üzerine sürerek çarpmış ve polis me- olması halinde bilinçsiz (basit) taksirden, öngörülmesi halinde
murunun ölmesine neden olmuştur. ise bilinçli (öngörülü) taksirden sözedilir.
Buna göre, A’nın fiili işleyiş şekliyle ilgili aşağıdaki ifadeler- Somut olayda kamyon şoförünün hız sınırlarının üzerinde
den hangisi doğrudur? seyretmesi dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık olarak
A) Tasarlama B) Bilinçsiz taksir değerlendirilip, taksirle yaralamadan sorumlu tutulur.
C) Olası kast D) Bilinçli taksir CEVAP: E
E) Doğrudan kast
KPSS 2011
ÇÖZÜM Kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın neticenin
Failin fiili bilerek ve isteyerek yapması halinde doğrudan kast- meydana geldiği hâlle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğ-
tan sözedilir. Failin neticeyi öngörmüş olması ve doğrudan rudur?
istememekle birlikte neticeyi göze alması halinde ise olası A) Kişi bu fiili kasten işlemiştir.
kasttan sözedilir. B) Kişi bu fiili bilinçsiz taksirle işlemiştir.
Somut olayda hırsız A, polis barikatını görmesine rağmen polis C) Kişi bu fiili olası kasta işlemiştir.
memurlarından birinin üzerine sürmek suretiyle sonucu ön- D) Kişi bu fiili bilinçli taksirle işlemiştir.
görmüş ve istemiştir. Öngörülen sonucun kaçınılmaz olması
E) Kişi bu fiili kast taksir kombinasyonu çerçevesinde işlemiş-
halinde olası kast değil, doğrudan kast söz konusudur.
tir.
CEVAP: E
Türk Ceza Kanunu’nda açıkça düzenlenmemiş olan kurum TCK’nın 22/3. maddesine göre; “Kişinin öngördüğü neticeyi
aşağıdakilerden hangisidir? istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi hâlinde bilinçli
taksir vardır; bu hâlde taksirli suça ilişkin ceza artırılır”.
A) Nedensellik bağı
Örneğin sirk gösterisinde partnerinin kafasında bulunan elmaya
B) Suça iştirak
bıçak saplama gösterisini gerçekleştiren kişinin attığı bıçak, el-
C) Suça teşebbüs maya değil de partnerine isabet ederse, bilinçli taksirle öldürme
D) Suçların içtimaı suçu oluşur. Bilinçli taksirde fail neticeyi öngörmekte, fakat onun
E) Ceza sorumluluğunun şahsiliği, kast ve taksir gerçekleşmeyeceği inancıyla hareket etmektedir.
CEVAP: D
ÇÖZÜM
TCK’da m.37 vd. Suça iştirak, m.35 Suça teşebbüs, m.42 vd.
Suçların içtimaı, m.20 Ceza sorumluluğunun şahsiliği, m.21
kast, m.22 taksir düzenleme altına alınmıştır. Nedensellik bağı
kanunda düzenlenmemiştir.
CEVAP: A
7
CEZA HUKUKU – Çıkmış Sorular ve Çözümleri
SUÇUN UNSURLARI
8
CEZA HUKUKU – Çıkmış Sorular ve Çözümleri
CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN-AZALTAN NEDENLER
9
CEZA HUKUKU – Çıkmış Sorular ve Çözümleri
CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN-AZALTAN NEDENLER
10
CEZA HUKUKU – Çıkmış Sorular ve Çözümleri
CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN-AZALTAN NEDENLER
Haksız tahrikte tepkinin derhal gösterilmesi şart değildir. konu ve kullanılan vasıta arasında orantı bulunmak koşulu ile
Aradan zaman aralığı geçse bile öfke ve üzüntü hali devam işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez (TCK m.25/2).
ediyorsa fail haksız tahrikten yararlanabilir. Kişi tehlikeye bilerek neden olmamalı ve tehlikeye katlanma
Haksız tahrik halinde fiil suç olma özelliğini korur. Haksız tah‐ (göğüs germe) yükümlülüğü olmamalıdır.
rik ceza sorumluluğunu kaldıran değil, azaltan nedendir. Hak‐ CEVAP: C
sız tahrikte faile indirilmiş ceza verilir.
CEVAP: A
ZİRAAT BANKASI 2008
SAYIŞTAY 2008 Türk Ceza Kanununa göre, ceza ehliyetiyle ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi doğrudur?
Türk Ceza Kanunu’na göre, meşru savunma ile ilgili aşağıdaki
A) 21 yaşını dolduran sağır ve dilsizlere tam ceza verilir.
ifadelerden hangisi doğrudur?
B) 12 yaşını doldurmuş 15 yaşını doldurmamış çocuklara ceza
A) Meşru savunma ancak hayata, vücut bütünlüğüne ve cinsel
verilmez, tedbir uygulanır.
özgürlüğe karşı saldırılar yönünden kabul edilmiştir.
C) 15 yaşını doldurmuş 18 yaşını doldurmamış çocuklara tam
B) Meşru savunma mameleki haklara yönelik saldırılar için de
ceza verilir.
kabul edilmiştir.
D) 15 yaşını doldurmamış sağır ve dilsizlere azaltılmış ceza
C) Meşru savunma gerçekleşmesi şüpheli olan saldırı yönün-
verilir.
den kabul edilmiştir.
E) 12 yaşını doldurmamış çocuklara ceza verilmez ve tedbir
D) Meşru savunma tekrarı şüpheli olan saldırılar yönünden
uygulanmaz.
kabul edilmiştir.
E) Meşru savunma için herhangi bir saldırı yeterlidir.
ÇÖZÜM
ÇÖZÜM Fiili işlediği sırada 0‐12 yaş arasındaki çocukların kusur yete‐
neği yoktur. Bu kişiler hakkında ceza verilemez; ancak hakla‐
Gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş rında çocuklara özgü güvenlik tedbirleri uygulanılabilir.
saldırılar meşru müdafa kapsamındadır.
Fiili işlediği sırada 12‐15 yaş arasında bulunan çocukların isnat
Meşru müdafa gerçekleşen, gerçekleşmesi veya tekrarı mu‐ (anlama ve isteme) yeteneği araştırılır. Bu dönemdeki çocukla‐
hakkak olan haksız bir saldırıya karşı yapılır. Gerçekleşmesi rın işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamaması
şüpheli veya tekrarı şüpheli saldırılar meşru müdafa kapsa‐ veya davranışlarını yönlendirme yeteneğinin yeterince geliş‐
mında değildir. memiş olması halinde ceza verilmez; ancak haklarında çocuk‐
Meşru savunma için yapılan saldırının haksız bir saldırı olması lara özgü güvenlik tedbirleri uygulanır. İsnat yeteneği varsa
gereklidir. indirilmiş ceza verilir.
Meşru savunma kişi veya başkasına ait bir hakka karşıkabul Fiili işlediği sırada 15‐18 yaş arasında bulunan çocuklar hak‐
edilmiştir. Mamelek haklarına yapılan saldırı da meşru müda‐ kında indirilmiş ceza verilir.
fa kapsamındadır. Fiili işlediği sırada 0‐12 yaş arasında bulunan çocuklara ilişkin
CEVAP: B hükümler, 0‐15 yaş arasında bulunan sağır dilsizler hakkında;
12‐15 yaş arasında bulunan çocuklara ilişkin hükümler, 15‐18
arasında bulunan sağır ve dilsizler hakkında; 15‐18 yaş arasın‐
ZİRAAT BANKASI 2008
da bulunan çocuklara ilişkin hükümler ise, 18‐21 yaş arasında
Türk Ceza Kanunu’na göre, zorunluluk hâliyle ilgili aşağıdaki bulunan sağır ve dilsizler hakkında uygulanır.
ifadelerden hangisi yanlıştır? CEVAP: A
A) Failin bilerek neden olmadığı bir tehlike olmalıdır.
B) Tehlike ağır bir tehlike olmalıdır.
ZİRAAT BANKASI 2008
C) Tehlike mutlaka faile yönelik olmalıdır.
D) Tehlike mal varlığı hakkına yönelik olabilir. Türk Ceza Kanununa göre, amirin emrini yerine getirmeyle
ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
E) Tehlike muhakkak bir tehlike olmalıdır.
A) Şirket sahibinin emrini uygulayan işçi sorumlu olmaz.
B) Emrin görevle ilgili bir emir olması yeterlidir.
ÇÖZÜM C) Emrin görev gereği zorunlu bir emir olması gerekir.
Gerek kendisine gerek başkasına ait bir hakka yönelik olup, D) Emrin konusunun suç teşkil etmesi fiilin hukuka uygunlu-
bilerek neden olmadığı ve başka suretle korunmak olanağı ğunu etkilemez.
bulunmayan ağır ve muhakkak bir tehlikeden kurtulmak veya E) Emrin hukuka uygunluğunun denetlenmesi hiçbir şekilde
başkasını kurtarmak zorunluluğu ile ve tehlikenin ağırlığı ile engellenemez.
11
CEZA HUKUKU – Çıkmış Sorular ve Çözümleri
CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN-AZALTAN NEDENLER
ÇÖZÜM ÇÖZÜM
Yetkili bir merciden verilip, yerine getirilmesi görev gereği Zorunluluk hali gerek kendisine gerek başkasına ait bir hakka
zorunlu olan bir emri uygulayan sorumlu olmaz. yönelik olup, bilerek neden olmadığı ve başka suretle korun‐
Böyle bir emirden söz edebilmek için kamu hukukundan kay‐ mak olanağı bulunmayan ağır ve muhakkak bir tehlikeden
naklanan bir astlık‐üstlük ilişkisi var olmalıdır. Özel hukuktan kurtulmak veya başkasını kurtarmak zorunluluğu ile ve tehli‐
kaynaklanan bağlılık ilişkisi astlık‐üstlük ilişkisi sayılmaz. kenin ağırlığı ile konu ve kullanılan vasıta arasında orantı
Emrin konusu hukuka aykırı, fakat suç değilse memur emri bulunmak koşulu ile işlenen fiillerdir.
yerine getirmez ve bu aykırılığı emri verene bildirir. Ancak üstü CEVAP: A
emrinde ısrar eder ve bu emri yazı ile yenilerse emir yerine
getirilir; bu halde emri yerine getiren sorumlu olmaz.
İDARİ HAKİMLİK 2008
Konusu suç teşkil eden emir hiçbir surette yerine getirilemez.
Aksi takdirde yerine getiren ile emri veren sorumlu olur. A, öldürmek kastıyla B’ye ateş eder. Bacağından yaralanan B,
CEVAP: C silahını çekerek A’ya bir el ateş eder ve onu yaralayarak etkisiz
hale getirir. Bununla yetinmeyen B, yerde yatmakta olan A’nın
yanına giderek başına üç el ateş eder ve onu öldürür.
İDARİ HAKİMLİK 2008 Buna göre, B’nin cezai sorumluluğu ile ilgili aşağıdaki ifade-
Türk Ceza Kanunu’na göre, cezai ehliyetle ilgili aşağıdaki lerden hangisi doğrudur?
ifadelerden hangisi doğrudur? A) B, meşru savunmadan yararlanır, cezalandırılmaz.
A) İrade dışı alınan alkolün etkisiyle işlediği fiilin hukuki anlam B) B, kasıtlı insan öldürmeden cezalandırılır.
ve sonuçlarını algılayamayana azaltılmış ceza verilir. C) B, meşru savunmada sınırın aşılması nedeniyle taksirli insan
B) İradi olarak alınan uyuşturucunun etkisinde suç işleyene öldürme suçu cezasıyla cezalandırılır.
ceza verilmez. D) B, kasıtlı yaralama ve kasıtlı insan öldürmeden cezalandırı-
C) İradi olarak alınan alkolün etkisinde suç işleyenin cezası lır.
azaltılır. E) B, insan öldürmeye teşebbüsten ve kasıtlı insan öldürme-
D) Geçici nedenle, fiille ilgili davranışlarını yönlendirme yete- den cezalandırılır.
neği önemli derecede azalmış olana ceza verilmez.
E) İradi olarak alınan alkolün etkisi altında olan kimse kasıtlı ÇÖZÜM
suçları işleyemez.
Gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş,
gerçekleşen, gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak olan haksız
ÇÖZÜM bir saldırıyı o anda hal ve koşullara göre saldırı ile orantılı
Geçici bir nedenle ya da irade dışı alınan alkol veya uyuşturucu biçimde defetmek zorunluluğu ile işlenen fiillerden dolayı faile
madde etkisiyle, işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını ceza verilmez (TCK m.25/1).
algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlen‐ Meşru müdafaadan bahsedilebilmesi için tekrarı muhakkak bir
dirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişiye ceza ve‐ saldırının bulunması gerekir. Somut olayda, B, A’yı etkisiz hale
rilmez (Uyku hali, ipnotizma, baygınlık geçirme, sara nöbeti getirmesine rağmen gidip kafasına ateş ederek öldürmüştür.
gibi). Dolayısıyla kasten adam öldürmeden tam ceza verilir. Soruda
Alkol veya uyuşturucu madde iradi olarak alınmışsa ceza bahsedilmemiş ancak, bu olayda haksız tahrik hükümleri de
verilir. Taksirli sarhoşluk da iradi sayılır. uygulanabilir.
CEVAP: D CEVAP: B
A, ormanda dolaşırken bir ayının saldırısına uğrar. Kendisini A, B’yi öldürmek için boğazını sıkarken, kendisini bıçakla yara-
korumak için A, ormanda yaşayan B’nin kulübesinin kapısını layarak engel olmaya çalışan C’yi bıçakla yaralamıştır.
kırarak içeri girer. Bu olayla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Buna göre, A yönünden aşağıdaki hâllerden hangisi vardır? A) A, sadece insan öldürmeye teşebbüsten dolayı cezalandırı-
A) Zorunluluk hâli lır.
B) Meşru savunma hâli B) A, insan öldürmeye teşebbüsten ve insan yaralamadan
cezalandırılır.
C) Hakkın kullanılması hâli
C) C, insan yaralamadan cezalandırılır.
D) Kanun hükmünün yerine getirilmesi hâli
D) A, meşru savunma nedeniyle cezalandırılmaz.
E) Maddi cebir hâli
E) C, haksız tahrikten yararlanır.
12
CEZA HUKUKU – Çıkmış Sorular ve Çözümleri
CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN-AZALTAN NEDENLER
13