მონღოლების პირველი გამოჩენა საქართველოში:

მონღოლები საქართველოში პირველად მე-13 საუკუნის დასაწყისში გამოჩნდნენ

მონღოლთა შემოსევების დროს.

მონღოლთა იმპერიამ ჩინგიზ ხანის მეთაურობით დაიწყო მისი ექსპანსია საქართველოში

1220 წელს.

ჯალალ ად დინის კამპანია საქართველოში:

ჯალალ ად დინ მინბურნუმ, ხვარაზმის იმპერიის უკანასკნელმა მმართველმა , მე -13

საუკუნის დასაწყისში წამოიწყო ლაშქრობა საქართველოში.

ის მიზნად ისახავდა მონღოლებისთვის დაკარგული ტერიტორიების დაბრუნებას და

მონღოლთა იმპერიის წინააღმდეგ ქართველ მმართველებთან მოკავშირეობას ეძებდა .

მონღოლეთის იმპერიის დაშლა:

მონღოლთა იმპერიამ 1227 წელს ჩინგიზ ხანის გარდაცვალების შემდეგ დაიწყო

დაქვეითება.

შინაგანი კონფლიქტები, მემკვიდრეობითი დავები და იმპერიის გადაჭარბებული

გაფართოება ასუსტებდა მონღოლთა კონტროლს.

XIV საუკუნის შუა ხანებში მონღოლთა იმპერია დაიშალა ცალკეულ სახანოებად, რითაც
დაკარგა კონტროლი საქართველოზე და სხვა რეგიონებზე.

საქართველო ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნებთან ურთიერთობაში:

საქართველოს ისტორიის მანძილზე მნიშვნელოვანი ურთიერთქმედება ჰქონდა ახლო

აღმოსავლეთის ქვეყნებთან.

ვაჭრობა, კულტურული გაცვლები და დიპლომატიური ურთიერთობები დამყარდა ახლო

აღმოსავლეთის ისლამურ სახელმწიფოებთან, როგორიცაა აბასიანთა ხალიფატი და
სელჩუკთა იმპერია.

მრავალ სამეფო და მისი შედეგები საქართველოში:

მრავალსამეფო პერიოდი გულისხმობს საქართველოს დაყოფას რამდენიმე

დამოუკიდებელ სამეფოდ და სამთავროდ.

ამ ფრაგმენტაციამ დაასუსტა საქართველოს პოლიტიკური ერთიანობა , რამაც იგი

დაუცველი გახადა შემოსევებისა და შიდა კონფლიქტების მიმართ.

საქართველოს საშინაო პოლიტიკა გიორგი ბრწყინვალის დროს:

გიორგი ბრწყინვალე იყო ქართველი მმართველი, რომელიც მეფობდა XIV საუკუნეში .

მას მრავალი გამოწვევა შეექმნა, მათ შორის მონღოლთა შემოსევები და შიდა

ძალაუფლების ბრძოლა.

მისი მეფობის მოწმე იყო პოლიტიკური ერთიანობის აღდგენისა და მონღოლთა

ბატონობის წინააღმდეგ წინააღმდეგობის გაწევის მცდელობები.
მონღოლთა ბატონობის დასასრული და საქართველოს პოლიტიკური ერთიანობის
აღდგენა:

საქართველოში მონღოლთა ბატონობა XIV საუკუნის ბოლოს დასრულდა.

საქართველოს მეფის გიორგი V-ის თაოსნობით მონღოლები განდევნეს, პოლიტიკური

ერთიანობა აღდგა.

გიორგი V-მ გადამწყვეტი როლი ითამაშა ქართული სახელმწიფოს კონსოლიდაციასა და

დამოუკიდებლობის განმტკიცებაში.

საქართველოში გიორგი მაღიშნის დროს სახელმწიფო მმართველობის სისტემის და

საკანონმდებლო საქმიანობის რეგულირება:

გიორგი მაღიშნი მე-15 საუკუნის საქართველოში გამოჩენილი მოღვაწე იყო.

მან გაატარა ადმინისტრაციული და სამართლებრივი რეფორმები , მიზნად ისახავდა

უფრო ორგანიზებული მმართველობის სისტემის ჩამოყალიბებას.

მისი ძალისხმევა მოიცავდა კანონებისა და რეგულაციების კოდიფიკაციას უფრო

ეფექტური სახელმწიფო ადმინისტრაციის უზრუნველსაყოფად .

საქართველოს ურთიერთობა ეგვიპტელ მამლუქებთან:

საქართველომ დიპლომატიური და სავაჭრო ურთიერთობა აწარმოა ეგვიპტის მამლუქთა

სასულთნოსთან.

მამლუქებს და ქართველებს ჰქონდათ კომერციული კავშირები, საქონლის გაცვლა და

მომგებიან სავაჭრო გზებში მონაწილეობა.

საქართველოს ურთიერთობა ევროპულ ქვეყნებთან:

საქართველოს დიპლომატიური კონტაქტები ჰქონდა ევროპის სხვადასხვა

სახელმწიფოებთან, მათ შორის ბიზანტიის იმპერიასთან, უნგრეთის სამეფოსთან და
საფრანგეთის სამეფოსთან.

ეს ურთიერთობები მოიცავდა პოლიტიკურ ალიანსებს, სავაჭრო ხელშეკრულებებს და

კულტურულ გაცვლებს.

საერთაშორისო სავაჭრო ურთიერთობები შავ ზღვაზე:

შავი ზღვა გადამწყვეტი როლი ითამაშა საერთაშორისო ვაჭრობაში შუა საუკუნეებში .

საქართველო, სხვა სანაპირო რეგიონებთან ერთად, ეწეოდა საზღვაო ვაჭრობას

ხმელთაშუა ზღვის, ახლო აღმოსავლეთისა და ევროპის ქვეყნებთან.

თემურლენგის კამპანიები საქართველოში:

თემურლენგი (ტიმური) XIV საუკუნის ბოლოს აწარმოებდა სამხედრო ლაშქრობებს

საქართველოში.

მისმა შემოსევებმა მნიშვნელოვანი განადგურება გამოიწვია და ქართული სამეფოები

დაასუსტა.
თუმცა თემურლენგის მმართველობამ საქართველოზე ხანგრძლივი კონტროლი არ
დაამყარა.
სწავლის განვითარება შუა საუკუნეებში:

შუა საუკუნეებში სწავლა ძირითადად ეკლესიისა და სამონასტრო ინსტიტუტების გარშემო

იყო ორიენტირებული.

მონასტრებმა გადამწყვეტი როლი შეასრულეს ცოდნისა და ხელნაწერების შენახვაში .

განათლება ძირითადად მიმართული იყო რელიგიურ კვლევებზე, ლათინურ და კლასიკურ

ნაშრომებზე.

ფეოდალური წოდების აღზრდა:

ფეოდალური სისტემა შუა საუკუნეებში ეფუძნებოდა იერარქიულ სოციალურ სტრუქტურას .

ფეოდალური წოდება მემკვიდრეობით გადაეცა და განისაზღვრა დიდგვაროვან ოჯახებში

დაბადებით.

ფეოდალთა განათლება ხაზს უსვამდა სამხედრო მომზადებას, რაინდობას და

მმართველობისთვის აუცილებელ უნარებს.

ქალთა განათლება:

შუა საუკუნეებში ქალთა განათლება შეზღუდული იყო, განსაკუთრებით დაბალ კლასებში .

დიდგვაროვან ქალებს უფრო მეტი წვდომა ჰქონდათ განათლებაზე, რომელიც

ფოკუსირებული იყო საშინაო უნარებზე, ეტიკეტსა და რელიგიურ სწავლებაზე .

განათლების ყველაზე მნიშვნელოვანი ცენტრები მესოპოტამიასა და საქართველოში :

მესოპოტამიას, რომელიც ცნობილია თავისი უძველესი ცივილიზაციით , ჰქონდა ცნობილი

სწავლების ცენტრები, როგორიცაა აშურბანიპალის ბიბლიოთეკა ნინევეში .

საქართველოში საგანმანათლებლო ცენტრები იყო გელათის აკადემია და იყალთოს

აკადემია, რომლებიც წარმოადგენდნენ კულტურული და ინტელექტუალური
განვითარების მნიშვნელოვან კერებს.

დასავლეთ ევროპის უნივერსიტეტები და პირველი უნივერსიტეტი მსოფლიოში :

ბოლონიის უნივერსიტეტი, რომელიც დაარსდა 1088 წელს იტალიაში, ხშირად ითვლება

პირველ უნივერსიტეტად მსოფლიოში.

სხვა ცნობილი შუა საუკუნეების უნივერსიტეტებია პარიზის უნივერსიტეტი , ოქსფორდის

უნივერსიტეტი და სალამანკას უნივერსიტეტი.

საუნივერსიტეტო განათლება ორიენტირებული იყო თეოლოგიაზე, სამართალზე ,

მედიცინასა და ლიბერალურ ხელოვნებაზე.

უნივერსიტეტის სწავლება:

საუნივერსიტეტო სწავლება შუა საუკუნეებში ტრიალებდა ლექციებისა და დებატების

გარშემო.
პროფესორები, რომლებიც ცნობილია როგორც მაგისტრები, კითხულობდნენ ლექციებს
სხვადასხვა თემაზე.

მოსწავლეები ეწეოდნენ დისკუსიას, ლოგიკასა და უძველესი ტექსტების შესწავლას .

აბანოები ევროპასა და აღმოსავლეთის ქვეყნებში შუა საუკუნეებში :

აბანოები მნიშვნელოვან როლს ასრულებდნენ ჰიგიენაში, სოციალიზაციასა და

დასვენებაში შუა საუკუნეების ევროპასა და ახლო აღმოსავლეთში .

ევროპაში საზოგადოებრივი აბანოები გავრცელებული იყო და შეხვედრის ადგილი იყო .

ახლო აღმოსავლეთში აბანოების ტრადიცია, რომელიც ცნობილია როგორც ჰამამები ,

იყო გავრცელებული და რომაული და ბიზანტიური ბანაობის პრაქტიკის გავლენა .

აბანოები საქართველოში შუა საუკუნეებში:

შუა საუკუნეების საქართველოში საზოგადოებრივი აბანოები ქალაქის ცხოვრების

განუყოფელი ნაწილი იყო.

ეს აბანოები, სახელწოდებით „თბილისის გოგირდის აბანოები“, გამოიყენებოდა

თბილისის ბუნებრივ ცხელ წყაროებს.

ისინი ემსახურებოდნენ კომუნალურ ადგილებს ბანაობის, დასვენებისა და

სოციალიზაციისთვის.

იდეები სილამაზის შესახებ შუა საუკუნეებში:

სილამაზის იდეალებზე შუა საუკუნეებში გავლენას ახდენდა რელიგიური და კულტურული

ფაქტორები.

ფერმკრთალი კანი, სიმსუქნე და მოკრძალება ხშირად ქალებისთვის სასურველ თვისებად

ითვლებოდა.

კაცები იდეალიზებდნენ ფიზიკურ ძალას, მამაკაცურობას და რაინდობას .

ტანსაცმელი და შუა საუკუნეების საზოგადოება ევროპასა და საქართველოში :

შუა საუკუნეების საზოგადოებაში ტანსაცმელი გამოხატავდა სოციალურ სტატუსს ,

პროფესიას და რელიგიური წეს-ჩვეულებების დაცვას.

ბერები ატარებდნენ სამოსს ან ჩვევებს, რაც ასახავდა მათ რელიგიურ ერთგულებას .

ფეოდალები თავიანთ სიმდიდრესა და წოდებას ავლენდნენ დახვეწილი , მორთული

სამოსით.

ევროპელი გლეხები იცვამდნენ მარტივ, პრაქტიკულ ტანსაცმელს, რაც ასახავდა მათ

აგრარული ცხოვრების წესს.

გრძელი მოგზაურობის მიზეზები:

შუა საუკუნეებში გრძელი მოგზაურობები მოტივირებული იყო სხვადასხვა ფაქტორებით ,

მათ შორის ვაჭრობით, ძიებით, მომლოცველობითა და სამხედრო დაპყრობით .
პირველი გრძელი სახმელეთო მოგზაურობა:

აბრეშუმის გზამ ხელი შეუწყო პირველ ხანგრძლივ სახმელეთო მოგზაურობებს ,

აკავშირებდა ევროპას აზიასთან.

მარკო პოლოს მოგზაურობა ჩინეთში მე-13 საუკუნეში გრძელი სახმელეთო მოგზაურობის

ცნობილი მაგალითია.

გრძელი საზღვაო მოგზაურობის წინაპირობები:

გრძელი საზღვაო მოგზაურობა მოითხოვდა წინსვლას გემთმშენებლობაში , სანავიგაციო

ინსტრუმენტებში, როგორიცაა კომპასები და ასტროლაბები, და ქარის ნიმუშებისა და
დინების ცოდნა.

გრძელი საზღვაო მოგზაურობისთვის საჭირო აღჭურვილობა:

მტკიცე გემები, რომლებსაც შეუძლიათ გაუძლონ გრძელ მოგზაურობებს, როგორიცაა

კარაველები და გალეონები.

სანავიგაციო ინსტრუმენტები, როგორიცაა კომპასები, ასტროლაბები და კვადრატები

მიმართულებისა და განედების დასადგენად.

საზღვაო სქემები და რუქები მარშრუტების გამოსათვლელად და აღმოჩენების ჩასაწერად .

დებულებები, როგორიცაა საკვები, წყალი და სამედიცინო მარაგი ეკიპაჟისთვის .

იალქნები და გაყალბება ამძრავისთვის, ასევე ნიჩბები მშვიდ წყლებში

მანევრირებისთვის.

იარაღი და თავდაცვითი ზომები მეკობრეებისა და მტრული შეტაკებებისგან დასაცავად .

ხელსაწყოები და აღჭურვილობა სარემონტოდ, მათ შორის სადურგლო და აფრების

დასამზადებელი მასალები.

დიდი გეოგრაფიული აღმოჩენები:

აღმოჩენების ხანა (XV-XVII სს.) მნიშვნელოვანი გეოგრაფიული აღმოჩენებისა და

გამოკვლევების მოწმე იყო.

მკვლევარები, როგორიცაა კრისტოფერ კოლუმბი, ვასკო და გამა, ფერდინანდ მაგელანი

და ჯეიმს კუკი, გააკეთეს ინოვაციური მოგზაურობები, აღმოაჩინეს ახალი მიწები და
საზღვაო გზები.

პირველი მოგზაურობა მსოფლიოს გარშემო:

მსოფლიოს პირველი დოკუმენტირებული შემოვლითი მოძრაობა ფერდინანდ მაგელანი

ხელმძღვანელობდა.

მაგელანის ექსპედიცია, რომელიც დაიწყო 1519 წელს, მიზნად ისახავდა დასავლეთისკენ

მიმავალი მარშრუტის პოვნას Spice Islands.
მიუხედავად იმისა, რომ მაგელანი მოგზაურობის დროს გარდაიცვალა , მისმა ერთ -ერთმა
გემმა დაასრულა შემოვლითი მოძრაობა 1522 წელს.

ახალი კონტინენტის ცივილიზაციები:

„ახალი კონტინენტი“ გულისხმობს ამერიკას, რომელიც აღმოაჩინეს ევროპელმა

მკვლევარებმა აღმოჩენების ეპოქაში.

ახალი კონტინენტის ცივილიზაციები მოიცავდა აცტეკებს, მაიას, ინკებს და სხვადასხვა

ძირძველ კულტურებს მდიდარი ისტორიით, მოწინავე სასოფლო-სამეურნეო პრაქტიკით
და რთული საზოგადოებებით.

სირთულეები, რომლებსაც მეზღვაურები აწყდებიან მოგზაურობის დროს :

არაპროგნოზირებადი ამინდის პირობები, მათ შორის ქარიშხალი, ქარიშხალი და

მღელვარე ზღვა.

ნავიგაციის შეზღუდული ცოდნა და ელემენტარული ინსტრუმენტებისადმი

დამოკიდებულება.

ახალი საკვების და წყლის ნაკლებობა, რაც იწვევს არასრულფასოვან კვებას და

დაავადებას.

ხანგრძლივი ყოფნა ზღვაზე დაძაბული და ანტისანიტარიული პირობებით .

პოტენციური შეტაკებები მტრულად განწყობილ მკვიდრ მოსახლეობასთან ან

მეკობრეებთან.

ხანგრძლივ მოგზაურობებში C ვიტამინის ნაკლებობის გამო სკორბუტის რისკი .

ევროპის დიდი გეოგრაფიული აღმოჩენების დადებითი შედეგები:

სავაჭრო გზების გაფართოება და ევროპელი ვაჭრებისთვის ახალ ბაზრებზე წვდომა .

ახალი სამყაროდან ღირებული რესურსებისა და საქონლის შეძენა , როგორიცაა ოქრო ,

ვერცხლი, სანელებლები და სოფლის მეურნეობის პროდუქტები.

გაზრდილი სიმდიდრე და ეკონომიკური ზრდა ევროპული ქვეყნებისთვის , რომლებიც

ჩართულნი არიან საზღვარგარეთ ძიებებსა და კოლონიზაციაში.

იდეების, ცოდნისა და ტექნოლოგიების გაცვლა სხვადასხვა კულტურებს შორის , რაც

იწვევს წინსვლას მეცნიერებაში, ნავიგაციასა და კარტოგრაფიაში .

კოლონიური იმპერიების დაარსება, ევროპულ ძალებს პოლიტიკური გავლენითა და

ტერიტორიული კონტროლით უზრუნველყოფა.

კულტურული და ინტელექტუალური ტრანსფორმაცია ახალი საკვების , ხელოვნების ,

ენების და რელიგიური რწმენის დანერგვით.

ევროპის მსოფლმხედველობის გაფართოება და დედამიწის გეოგრაფიის და

ცივილიზაციების მრავალფეროვნების გაგება.