Jest powszechnie znane, że rozwój dziecka można obserwować już od najwcześniejszych

etapów życia, w tym w okresie niemowlęcym. Każde dziecko jest inne, ale jednocześnie
można dostrzec pewne uniwersalne aspekty rozwojowe. Na przykład, większość dzieci w
określonym wieku zaczyna mówić pierwsze słowa. To przykład norm rozwojowych, które
pozwalają nam oceniać, czy rozwój dziecka przebiega prawidłowo.

Podczas dorastania ludzie często szukają swojej indywidualności i tożsamości, co jest

naturalną potrzebą. Ta potrzeba bycia 'unikalnym' jest szczególnie widoczna w okresie
adolescencji. Jednakże, jeśli przekonanie o swojej unikalności utrzymuje się w dorosłości w
sposób, który wykracza poza normę, może to wskazywać na pewne problemy rozwojowe lub
ze zdrowiem psychicznym.

Psychologia rozwojowa daje nam narzędzia do zrozumienia, jak rozwijamy się przez całe
życie, od poczęcia aż do śmierci. Znajomość norm i etapów rozwojowych pozwala na lepsze
zrozumienie siebie i innych, a także na efektywną pomoc i wsparcie w przypadku
ewentualnych zaburzeń rozwojowych.

W tym kontekście, warto pamiętać, że choć każdy z nas jest inny, dzielimy też wiele
wspólnych doświadczeń i cech, które łączą nas jako ludzi. Dzięki temu psychologia może
funkcjonować jako nauka, poszukująca zarówno unikalności jednostki, jak i uniwersalnych
prawidłowości, które definiują nasz rozwój na różnych etapach życia.

To nie jest popularne przekonanie, ale pamiętam jak moja matka mówiła mi, że ciąża to
normalny stan. 'Kiedy byłam z tobą w ciąży, robiłam wszystko. Jeziorne wakacje, skakałam do
rzeki' - takie dyrdymały mi opowiadała. To ma bardzo poważne skutki, ponieważ kiedy źle się
czułam w ciąży, czułam się winna. Przecież normą jest, że ciąża niczego nie zmienia i człowiek
jest jak skowronek. To życie jest jak zasłona zapomnienia. Może intencje były dobre, ale nie
chcę, żeby moja córka myślała, że czułam się wspaniale w ciąży, choć bywało różnie. To może
świadczyć, że matka nie była przygotowana do roli, co widać po tym, jak deprecjonowała
swoje doświadczenia, śmiejąc się z nich. To pokazuje, że po moim urodzeniu nie było z nią
dobrze, ani fizycznie, ani psychicznie. Na szczęście miała przyjaciółkę, która studiowała
pielęgniarstwo i która stała się moją chrzestną. Powiedziała, nie bez skromności, że
uratowała mi życie.

Przejdźmy teraz do naszej psychologii rozwojowej. Musimy dysponować podziałem życia na

okresy. Okres prenatalny jest bardzo bogaty w zjawiska. Dzięki współczesnej wiedzy i
metodach obserwacji płodu możemy dowiedzieć się, w jakiej kolejności rozwijają się
zdolności płodu, np. kiedy zaczyna słyszeć czy reagować wzrokiem podobnie jak po
urodzeniu.

Okres niemowlęcy do pierwszego roku życia i wczesne dzieciństwo do trzeciego roku życia są
kluczowe. Kiedy dziecko ma 3 lata, zastanawiamy się, czy jest gotowe do szkoły, co zależy od
wielu czynników, w tym od wychowania. Jeśli dziecko nie było przewlekle chore i nie
stwierdzono u niego upośledzeń, biologicznie jest gotowe na wyzwanie, jakim jest zmiana
środowiska i przejście przez okres separacji. Dziecko do pewnego wieku, gdy matka znika,
traci poczucie jej istnienia, co jest naturalne w jego rozwoju.
Wiek przedszkolny i średnie dzieciństwo są związane z wieloma zmianami w życiu dziecka. Z
punktu widzenia psychologii rozwojowej, wprowadzenie obowiązku szkolnego od szóstego
roku życia było błędem. Rozwój emocjonalny dziecka może nie nadążać za rozwojem
poznawczym, co oznacza, że dziecko może nie być gotowe do szkoły emocjonalnie.

Na zakończenie, ważne jest, aby pamiętać, że wychowanie i rozwój dziecka są złożone i

wymagają indywidualnego podejścia. Każde dziecko rozwija się w swoim własnym tempie, a
naszym zadaniem jako psychologów jest wspieranie tego procesu w najbardziej odpowiedni
sposób.

Takie słowa, które dziecko w pewnym wieku może usłyszeć, są ważne, ale nie chodzi nam
tutaj o narzucanie roli. Musimy zrozumieć, co to oznacza dla nas i dla dziecka. Kiedy
milczymy na temat naszych uczuć, nie komunikujemy, co naprawdę czujemy. Czasami jest
nam głupio, lub nie chcemy nikomu zawracać głowy. Jednak ta postawa może prowadzić do
nieporozumień. Interakcje między rodzicem a dzieckiem, szczególnie w wieku młodzieńczym,
często są pełne konfliktów.

Wczesna dorosłość trwa do około trzydziestego piątego, czterdziestego roku życia. Następnie
wchodzimy w średnią dorosłość, która trwa od czterdziestki do sześćdziesiątki. Często ludzie
w tym okresie doświadczają kryzysów, ale to jest naturalna część życia. Późna dorosłość, czyli
wiek senioralny, to czas, który należy traktować z szacunkiem i zrozumieniem.

Teraz przechodzimy do obszarów zmian, czyli co podlega rozwojowi. Ważne jest, abyśmy
zastanowili się, co się rozwija i jak możemy to obserwować. Rozwój fizyczny, w tym masa
ciała, wzrost, rozwój narządów i układów, a także motoryka, są kluczowe. Motoryka mała,
związana ze sprawnością drobnych mięśni, oraz motoryka duża, związana ze sprawnością
większych grup mięśniowych, są niezwykle ważne, zwłaszcza w edukacji wczesnoszkolnej.

Kiedy przygotowuję się do tego wykładu, widzę, jak ważne jest, aby dzieci od najmłodszych
lat rozwijały swoje umiejętności manualne, zamiast spędzać czas przed ekranami.
Przykładanie wagi do rozwijania motoryki dziecka, zamiast ułatwiania sobie życia poprzez
technologię, jest kluczowe dla ich zdrowego rozwoju.

Następnie, rozwój poznawczy to kolejny kluczowy obszar. Umiejętność skupienia uwagi,

która u małych dzieci jest bardzo zmienne, rozwija się wraz z wiekiem. Dzieci są naturalnie
ciekawe świata, ale potrzebują naszego wsparcia, aby nauczyć się koncentracji i
eksplorowania świata w zdrowy sposób.

To, co chcę państwu przekazać, to znaczenie zrozumienia różnych etapów rozwoju i wpływu
naszych działań na rozwój dziecka. Rozwój fizyczny, poznawczy, a także emocjonalny i
społeczny, są wszystkie ze sobą ściśle powiązane i niezbędne dla zdrowego rozwoju.

Dlatego jako przyszli psycholodzy, nauczyciele, rodzice, czy po prostu jako członkowie
społeczeństwa, mamy odpowiedzialność za wspieranie i zrozumienie procesu rozwojowego.
Niech ta wiedza będzie przewodnikiem w naszym podejściu do wychowania i edukacji,
abyśmy mogli wspierać nasze dzieci w ich drodze do stawania się pełnoprawnymi,
szczęśliwymi członkami społeczeństwa.