O autorze:

• Aleksander Kamiński urodził się 28

stycznia 1903 roku Warszawie gdzie
również zmarł 15 marca 1979 roku
działacz harcerski jeden ze współ
organizatorów Szarych Szeregów twórca
i komendant organizacji małego sabotażu
wawer
• Był pedagogiem, harcmistrzem, żołnierzem
Armii Krajowej
• Część informacji zaczerpnął z pamiętnika Zośki
•
•
Najważniejsze informacje:
• Miejsce akcji: Akcja rozgrywa się przede wszystkim w okupowanej Warszawie.
• Czas: okupacji hitlerowska, akcja obejmuje okres od czerwca 1939 r., do sierpnia 1943 r.
• Gatunek: Powieść dokumentalna (literatura faktu)
• Rodzaj: Epika
• Geneza: Do powstania książki przyczyniły się wypadki związane z aresztowaniem, a następnie odbiciem Rudego.
• Bohaterowie:
• Zośka (Tadeusz Zawadzki),
• Rudy (Jan Bytnar),
• Alek (Aleksy Dawidowski)
• Najważniejsze wątki utworu: Mały sabotaż, niewola Rudego, Akcja pod Arsenałem
• Autor: Aleksander Kamiński
• Kamienie na Szaniec zostały wydane: 1943
• Kamienie na szaniec to nowela / powieść Aleksandra Kamińskiego / Aleksandra Kamieńskiego, której akcja rozgrywa się podczas I wojny światowej / II wojny światowej, w okresie od stycznia / czerwca
1936 r. / 1939 r.

• Przesłanie- „Kamienie na szaniec” to lektura wskazująca najważniejsze wartości w życiu każdego człowieka, takie jak: wolność,
sprawiedliwość, patriotyzm, walka ze swymi słabościami, wierność idei braterstwa, przestrzeganie zasad.
Główny temat:
• Lektura opowiada o losach 3 przyjaciół - Alka, Rudego i Zośki podczas II
wojny światowej. Akcja skupia się wokół walk bohaterów z niemieckim
okupantem. Podczas powieści odbywały się takie akcje jak "Pod
Arsenałem", gazowanie kin, malowanie żółwi, wywieszanie polskich
flag, zbijanie szyb w których były zdjęcia Niemców itp.
• Jest to opowieść o ludziach którzy potrafili pięknie umierać i pięknie żyć
Zośka-Tadeusz Zawadzki
• Urodził się 24 stycznia 1921 r., a poległ 20 sierpnia 1943 r. pod
Sieczychami. Był dowódcą warszawskich Grup Szturmowych. Został
odznaczony pośmiertnie Krzyżem Virtuti Militari i dwukrotnie Krzyżem
Walecznym.
• Wygląd: Był wysokim szczupłym i wysportowanym chłopcem obdarzony
niemal dziewczęcą urodą miał delikatną cerę, regularne rysy, niebieskie
oczy i jasne włosy czemu zawdzięczał przezwisko Zośka.
• Miał starszą siostrę Hankę,
• Był inteligentny i zdolny, ale nie należał do osób towarzyskich. Miał duże
zdolności organizacyjne i przywódcze. Był ambitny, konserwatywny,
przewidujący, odważny, skuteczny. Zdobył przydomek Kotwicki za
namalowanie największej ilości kotwic na murach. Cieszył się zaufaniem
• Umiera jako dowódca
• -Ginie 5 miesięcy później niż Alek i Rudy
• -Opisał swoje wspomnienia w dzienniku
• Umierając, myśli o Ojczyźnie i kolegach
•
Rudy- Jan Bytnar
• Urodził się 6 maja 1921 roku pochodził z rodziny inteligenckiej, był wybitnie zdolny i ambitny.
Ukończył gimnazjum imienia Stefana Batorego z wyróżnieniem. Wszystko czym się
zajmował traktował jak wyzwanie i okazję do doskonalenia się. Był drobnym chłopcem o
piegowatej twarzy i rudych włosach. Był mózgiem akcji sabotażowych, wymyślił schematy
rysunku żółwia, symbole i odznaki swojego zastępu. Planował działanie swojego
oddziału. Odznaka Buków autorstwa Rudego przedstawiała cyfrę 23 wpisaną w metalowy
trójkąt, który leżał na pomarańczowej podkładce. Rudy nie znosił niepotrzebnej brawury,
potrafił odróżnić zbędne ryzyko od prawdziwej odwagi. Lubił prowadzić długie dyskusje
filozoficzne i społeczne, doskonale gotował. Miał olbrzymią wiedzę, był wrażliwy,
delikatny, skromny. Swoją prawdziwą wielkość okazał podczas przesłuchań gestapo gdy
był bity i torturowany z nieludzkim okrucieństwem a jednak nie wydał ani jednego z
kolegów!
• Rudy umiera jako męczennik
• -"Rudy" został odbity przez kolegów z Szarych Szeregów podczas słynnej akcji pod
Arsenałem, jednak był tak skatowany przez oprawców z Gestapo, że zmarł cztery dni
później
• -miał świadomość, że umrze
• -ostatnie godziny to nieustanny ból
• -przed śmiercią recytował fragment ,,Testamentu mojego” słowackiego
•
•
Alek- Maciej Aleksy Dawidowski
• Nosił przezwisko- Glizda z racji wysokiego wzrostu. Był wesołym,
gadatliwym blondynem o niebieskich oczach. Alek był doskonałym
sportowcem, kolegą z harcerstwa i gimnazjum Rudego i Zośki.
Współdziałał z organizacją Wawer, AK był urodzonym przywódcą. Alek
odznaczał się uczciwością i wrażliwością, był założycielem i liderem
klubu 5 chłopców podobnych do niego, którzy udzielali się w akcjach
sabotażowych. Alek chwilami zachował się jak dziecko, popisywał się
odwagą, był trochę próżny na przykład musiał stać się właścicielem
pięknej skórzanej kurtki. W krytycznych sytuacjach potrafił jednak
wykazać opanowanie i zimną krew. Nie mógł pogodzić się z
koniecznością zabijania Niemców. Wsławił się odkręceniem
niemieckiej tablicy z pomnika Kopernika za co otrzymał zaszczytny
pseudonim ,,Kopernicki’’- zmarł 30 marca 1943 roku w wyniku rany
postrzałowej odniesionej podczas Akcji pod Arsenałem.
• Alek umiera jako żołnierz
• -miał poczucie spełnionej misji
• -nie bał się śmierci
•
•
Akcje Małego Sabotażu:
•
a) oddziałujące na społeczeństwo:
• -akcja fotograficzna (tłuczenie szyb witryn
fotografów wystawiających zdjęcia Niemców)
• -akcja kinowa (malowanie na murach
,,tylko świnie siedzą w kinie”)
• -akcja restauratorska (wysyłanie listów,
tłuczenie szyb, fałszywe ogłoszenia)
• -inne (żółwie, kotwice) (malowanie żółwi
pokazującą powolną pracę)
•
b) oddziałujące na Niemców:
-Wojna z Goebbelsem (pisanie litery V- zwycięstwo,
zamiana hasła, Niemcy ,,zwyciężają”
-sklepy wędliniarskie (wpuszczanie gazów do sklepów
w ramach protestu przeciwko sprzedawaniu wędlin)
-zrywanie flag hitlerowskich (zamienianie czerwonych
flag na biało-czerwono)
-pomnik Kopernika (postanowił usunąć niemiecką płytę
zasłaniający jego napis ,,Mikołajowi Kopernikowi”
-pomnik lotnika (Rudy namalował na pomniku lotnika
Znak Polski walczącej)
 • Jedna z najważniejszych akcji zbrojnych Grup Szturmowych
Szarych Szeregów. W trakcie której uwolniono harcmistrza
Jana Bytnara "Rudego" oraz 25 innych więźniów politycznych.
Akcja pod Akcją dowodzili: całością Stanisław Broniewski "Orsza", a
bezpośrednio Tadeusz Zawadzki "Zośka". W akcji został ciężko
ranny Aleksy Dawidowski "Alek". "Rudego" przeniesiono do
Arsenałem: oczekującego samochodu, który odjechał z miejsca akcji.
Odbity "Rudy" zmarł 30 marca 1943 roku. W odwecie za "Akcj ę
pod Arsenałem", 27 marca 1943 r. na dziedzińcu Pawiaka
rozstrzelano 140 więźniów - Polaków i Żydów.
Celestynowem:

• Akcja pod Celestynowem odbyła się z dnia 19 maja

na 20 w 1943 roku. Jak sama nazwa akcji
wskazuje miejscem był Celestynów. Celem akcji
było uwolnienie więźniów jadących do obozów
koncentracyjnych. Na dowódcę wyznaczono
Mietka a na jego zastępcę Zoske. Przeszkodami
jakimi spotkały uczestniczących było spóźnienie
pociągu, niespodziewane strzały pod koniec
akcji, niemiec który wyszedł z pociągu oraz
ciemność. Akcja została udana, uwolniono 49
więźniów.
Akcja pod
Czarnocinem:
• Akcja pod Czarnocinem miała miejsce 6
czerwca 1943. Wtedy właśnie oddział
warszawskich Grup Szturmowych Szarych
Szeregów dowodzony przez Tadeusza
Zawadzkiego (Zośkę) przeprowadził akcję,
której celem było wysadzenie pociągu w
okolicach stacji kolejowej w Czarnocinie.
Jednakże przez komplikacje takie jak
oczekiwanie na magazyniera oraz błądzenie
Zośki, pociąg zdołał przejechać przez most
bez większych problemów. Zdecydowano
wtedy o zniszczeniu samego mostu, jednak
skończyło się jedynie na jego uszkodzeniu.
Niestety smierć poniósł Oracz, któremu
skończyła się amunicja.
Metody walki z okupantem.
• Mały Sabotaż- przeprowadzane podczas okupacji hitlerowskiej akcje ośmieszające
Niemców, zwalniające ich działanie propagandowe i podtrzymujące nadzieję ludności na
zwycięstwo np. zrywanie niemieckich flag, rysowanie na murach symbolu zwycięstwa.
• Konspiracyjną organizację młodzieżową Mały Sabotaż Wawer założono w Warszawie w
1940 roku.
• Sabotaż- to celowe i utajone złe wykonywanie pracy w celu jej zdezorganizowania. Celem
tych działań było podniesienie na duchu załamanych mieszkańców Warszawy, danie im
nadziei na zwycięstwo.
• W listopadzie 1942 roku działalność sabotażowa przekształciła się w akcję dywersyjną.
• Dywersja – to działania zbrojne przeprowadzone na tyłach wojsk wroga w celu osłabienia
i utrudnienia mu działalności na froncie, np.: likwidacja wroga, odbijaniu więźniów z
Pawiaka i z transportów idących do obozów koncentracyjnych, wysadzaniu mostów i
torów kolejowych którymi szły niemieckie transporty wojskowe, likwidowaniu posterunku
żandarmerii niemieckiej.
•
Plan wydarzeń:
• 1.Przedstawienie bohaterów 18.Wyjazd Zośki z ojcem i siostrą na wieś
• 2.Wybuch wojny 19.Odznaczenie bohaterów
• 3.Wyruszenie ,,Buków” z Warszawy na wschód 20.Akcja pod Celestynowem (odbicie więźniów)
• 4.Udzielanie pomocy rannym uchodźcom 21. Nieudana akcja pod Czarnocinem
• 5.Powrót do Warszawy 22.Likwidacja posterunku żandarmenii w Sieczychach
• 6.Areszt i śmierć ojca Alka oraz śmierć Zośki
• 7.Współpraca ,,Buków” z planem
• 8.Gazowanie restauracji, zaklejanie plakatów
• 9.Praca zarobkowa chłopców
• 10.Mały Sabotaż
• 11.Włączenie chłopców do grup Szturmowych Szarych Szeregów
• 12.Akcja dywersyjna - wykolejenie niemieckiego pociągu
• 13.Ucieczka Alka i Rudego z łapanek
• 14.Areszt Rudego i okropne tortury
• 15.,,Akcja pod Arsenałem” (odbicie Rudego)
• 16.Śmierć Alka i Rudego
• 17.Wyrok śmierci na dwóch gestapowców
•
Motywy:
• Wojna i okupacja
• Patriotyzm
• Poświęcenie dla Ojczyzny
• Dojrzewanie
• Męstwo
• Braterstwo
• Młodość
• Przyjaźń
•
W jakich tematach można wykorzystać
wiedzę o lekturze :
• Można dowiedzieć się z niej bardzo dużo o tym, jak w tamtych trudnych czasach wyglądało życie młodych ludzi. Przede wszystkim
jest to dla mnie utwór, w którym możemy znaleźć wspaniałe przykłady bohaterstwa i patriotyzmu młodzieży, której odebrane
zostały (przez wojnę), najwspanialsze lata życia.
Najsłyniejsze Cytaty
• A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei. Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec.
• Kończy się w tym miejscu opowieść, choć walka toczy się dalej. Nieubłagana sprawiedliwość powoli, lecz nieodwołalnie zbliża karzącą dłoń ku gardłom
zbrodniarzy świata. We krwi i męce tworzenia rodzi się polski świat Jutra, zamglony chaosem chwili. Walka trwa. Trzeba przerwać tę opowieść. Opowieść o
wspaniałych ideałach BRATERSTWA i SŁUŻBY, o ludziach, którzy potrafią pięknie umierać i PIĘKNIE ŻYĆ

•
• Patriotyzm nie polega na przekrzykiwaniu się kto Polskę bardziej kocha. Rzecz w tym , aby po cichu, z zaciętymi zębami, nieco pochylonym karkiem, ale z
podniesioną głową żyć w niej i nie uciekać

• Samotność, częsta towarzyszka wewnętrznej siły człowieka - przyciąga i zniewala otoczenie

•
Dziękujemy za
uwagę :)

Prezentowali:
Szymon Wota
Filip Trzeciak