Professional Documents
Culture Documents
đề cương ôn tập
đề cương ôn tập
1
2
2
3
3
4
4
5
3. Đặc tính làm việc của động cơ điện có đặc điểm gì?
Đặc tính này thường được đặc trưng bởi “Tỷ lệ tốc độ x” - tỷ số
giữa tốc độ lớn nhất của động cơ điện và tốc độ cơ sở (Base
speed)
5
6
Khi vận hành trong vùng tốc độ thấp, điện áp cung cấp cho động
cơ tăng với sự tăng của tốc độ thông qua bộ chuyển đổi điện trong
khi dòng điện được giữ không đổi.
Tại điểm tốc độ cơ sở, điện áp của động cơ điện tiến tới điện áp
nguồn
Sau điểm tốc độ cơ sở, điện áp động cơ được giữ không đổi và
dòng điện bị sụt giảm theo đường hyperbol khi có sự gia tăng đốc
độ động cơ. Chính vì vậy, mô men cũng sụt giảm theo hyperbol khi
có sự gia tăng đốc độ động cơ
6
7
▪ Điều này do, đối với một động cơ điện cụ thể, nếu động cơ đó có vùng
công suất không đổi dài, hộp số 1 tay số cũng sẽ đủ để cung cấp lực kéo
cần thiết cho ô tô ở tốc độ thấp.
▪ Ngược lại, thì 1 hộp số nhiều tay số (> 2 cấp) phải được trang bị cho
xe
7
8
▪ Trong điều kiện vận hành thực tế, hệ thống truyền lực thường vận hành
với tải bộ phận. Lực kéo thực tế và tốc độ ô tô thay đổi liên tục theo điều
kiện vận hành thực tế, chẳng hạn như tăng tốc, giảm tốc, lên dốc, xuống
dốc, ....
▪ Những điều kiện vận hành thay đổi như vậy là do điều kiện tham gia
giao thông thực tế cũng như loại phương tiện.
▪ Do đó nó rất khó để mô tả chính xác lực kéo thực và tốc độ theo chính
xác điều kiện giao thông thực.
▪ Tuy nhiên, để khắc phục điều này các chu trình lái được phát triển để
“giả lập” các điều kiện giao thông sát với thực tế.
▪ Những chu trình lái này thể hiện sự thay đổi tốc độ xe theo thời gian
vận hành trên đường.
8
9
9
10
10
11
11
12
▪ Vì độ bền chu kỳ(*) cần thiết, ắc quy thông dụng thường có thiết kế
theo kiểu AGM (Absorbing Glass Mat = hấp thụ thảm thủy tinh) hoặc
công nghệ thảm sợi.
▪ Hơn nữa ắc quy có dung lượng lớn hơn. Mức nạp của ắc quy luôn được
giám sát bởi một cảm biến ắc quy. Cảm biến này được kết nối với bộ
điều khiển động cơ và máy phát điện.
- Hỗ trợ mô men xoắn:
▪Trong một số trạng thái vận hành nhất định, chẳng hạn như khi khởi
chạy hoặc tải toàn phần, mô men xoắn của động cơ đốt trong có thể
được hỗ trợ bởi động cơ điện. Đặc biệt rất thích hợp để khởi chạy các
động cơ điện vì ở tốc độ thấp chúng có sẵn một mô men xoắn lớn.
▪ Để có được sự hỗ trợ mô men xoắn hiệu quả, cần thiết có một hệ
thống lưu trữ năng lượng có công suất lớn, thí dụ như ắc quy nickel -
hydride hoặc ắc qui ion lithi.
▪Hệ thống cũng được hoạt động với điện áp cao hơn để giảm cường độ
dòng điện, và qua đó có thể giảm tiết diễn dây dẫn điện.
▪ Công suất điện cao hơn cũng có thể làm tăng mức năng lượng thu hồi
được từ hệ thống phanh.
- Vận hành bằng xe điện:
▪ Khi dẫn động bằng điện, hệ thống dẫn động sử dụng năng lực truyền
động được cung cấp bởi một hoặt nhiều động cơ điện.
▪Chức năng này chỉ có ở truyền động hybrid toàn phần với vận tốc có
thể lên đến khoảng 50 km/h.
13
14
14
15
Xe sử dụng pin nhiên Thân thiện với môi Chi phí cao: Công
liệu trường: Chỉ thải ra nghệ pin nhiên liệu
hơi nước, không có còn mới và đắt đỏ.
khí thải độc hại. Hạ tầng nạp nhiên
Tầm hoạt động và liệu: Số lượng trạm
thời gian tiếp nạp hydro còn rất
nhiên liệu: Tầm hạn chế.
hoạt động tương Sản xuất và lưu trữ
đương xe chạy xăng hydro: Hiện tại, việc
và chỉ mất khoảng 5 sản xuất và lưu trữ
phút để nạp nhiên hydro an toàn và
liệu. hiệu quả vẫn là
Hiệu suất cao: thách thức.
Cung cấp năng
lượng liên tục cho
động cơ điện
15
16
8. Phân tích các phương án phối hợp nguồn động lực trên
ô tô Hybrid: nối tiếp, song song, nối tiếp - song song, và
phức hợp?
Nối tiếp
Động cơ điện trực tiếp truyền lực đến hệ thống dẫn động bánh
xe. Động cơ đốt trong chỉ đảm nhận nhiệm vụ cung cấp năng
lượng cho động cơ điện và nạp cho ắc quy.
Ưu điểm: Động cơ xăng chủ yếu chỉ hoạt động khi chạy xe đường
dài nên giúp tiết kiệm xăng và giảm ô nhiễm môi trường.
Nhược điểm: Với loại hệ thống này, dung tích và kích thước ắc
quy lớn do động cơ điện đảm nhận vai trò truyền lực chính. Động
cơ xăng dễ rơi vào tình trạng làm việc quá tải vì phải luôn cung
cấp năng lượng cho động cơ điện và ắc quy.
Song song
Cả động cơ điện và động cơ đốt trong đều cùng đảm nhận vai trò
truyền lực. Khi nào động cơ điện làm việc, khi nào động cơ đốt
trong làm việc hay khi nào cả hai cùng làm việc sẽ do bộ điều
khiển trung tâm quyết định tuỳ vào từng điều kiện vận hành.
Ưu điểm: Xe đạt công suất cao hơn do có hai nguồn truyền lực.
Dung tích và kích thước ắc quy không quá lớn.
Nhược điểm: Hệ thống có cấu tạo phức tạp, chi phí sản xuất cao.
Hỗn hợp
16
17
Hệ thống hỗn hợp kết hợp cả hai hệ thống nối tiếp và song song.
Hệ thống này giúp tận dụng tối đa thế mạnh, đồng thời khắc
phục nhược điểm của hai hệ thống trên. Trong trường hợp này, hệ
thống hybrid có thể chuyển đổi giữa hai phương án tùy thuộc vào tình
huống lái xe. Khi xe cần công suất cao, hệ thống sẽ hoạt động theo
phương án song song để tận dụng cả hai nguồn động lực. Khi xe chạy ở
tốc độ hằng, phương án nối tiếp được sử dụng để tăng hiệu suất nhiên
liệu. Phương án kết hợp này cung cấp sự linh hoạt và tối ưu hóa hiệu
suất năng lượng trên một loạt các điều kiện lái xe.
17
18
Về nguyên tắc, pin nhiên liệu hoạt động tương tự như một pin điện/ắc
quy, tuy nhiên pin điện/ắc quy thông thường chỉ có thể cung cấp lượng
điện năng giới hạn, sẽ ngừng hoạt động khi các chất phản ứng phản ứng
hết, trong khi đó pin nhiên liệu là một thiết bị sản xuất điện năng khi
nhiên liệu được cung cấp một cách liên tục
Về lý thuyết, mọi chất có thể bị oxy hóa được cung cấp liên tục dưới
dạng dòng chảy để xảy ra phản ứng đều có thể sử dụng như nhiên liệu
cung cấp cho anode của pin nhiên liệu. Tương tự, chất oxy hóa thường là
dòng lưu chất mà có thể bị khử với tốc độ đủ lớn.
18
19
Pin nhiên liệu có khả năng chuyển đổi năng lượng hóa học
trực tiếp thành năng lượng điện với hiệu suất cao hơn so với
các hệ thống năng lượng truyền thống, như động cơ đốt
trong. Hiệu suất của pin nhiên liệu có thể đạt trên 60%,
trong khi động cơ đốt trong thường chỉ đạt khoảng 20-30%.
Khi sử dụng hydro làm nhiên liệu, sản phẩm phụ duy nhất
của pin nhiên liệu là hơi nước và nhiệt, không có khí thải độc
hại hay khí gây hiệu ứng nhà kính, làm cho chúng trở thành
một lựa chọn rất thân thiện với môi trường.
Pin nhiên liệu cung cấp một nguồn năng lượng ổn định và
đáng tin cậy, có khả năng hoạt động liên tục trong nhiều giờ
hoặc thậm chí nhiều ngày, miễn là cung cấp đủ nhiên liệu.
Pin nhiên liệu có thể được thiết kế để phù hợp với nhiều ứng
dụng và quy mô khác nhau, từ các hệ thống di động nhỏ
như điện thoại di động và máy tính xách tay đến các hệ
thống cố định lớn như trạm phát điện.
Cần Cơ Sở Hạ Tầng
Một thách thức cho việc triển khai rộng rãi của pin nhiên liệu
là cần có cơ sở hạ tầng để sản xuất, lưu trữ, và phân phối
hydro an toàn và hiệu quả. Điều này đòi hỏi đầu tư lớn và sự
cam kết từ chính phủ và doanh nghiệp.
Công nghệ pin nhiên liệu, đặc biệt là các bộ phận như bản
màng trao đổi proton (PEM) và hệ thống cung cấp nhiên
liệu, hiện vẫn còn khá đắt đỏ. Tuy nhiên, chi phí đang giảm
dần nhờ vào sự cải thiện trong công nghệ và quy mô sản
xuất.
Những đặc tính này làm cho hệ thống pin nhiên liệu trở thành
một lựa chọn quan trọng trong việc phát triển các giải pháp năng
lượng bền vững cho tương lai, đặc biệt trong bối cảnh thế giới
đang cố gắng giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và giảm
thiểu tác động tiêu cực lên môi trường.
20
21
Công nghệ pin nhiên liệu (Fuel Cell Technology) là một công nghệ
chuyển đổi năng lượng hóa học trực tiếp thành năng lượng điện
bằng cách sử dụng một phản ứng hóa học giữa hydrogen và oxy.
Trong ngữ cảnh phương tiện vận tải, pin nhiên liệu thường được
sử dụng để cung cấp điện cho động cơ của ô tô, tàu hỏa, hoặc
các ứng dụng di động khác. Dưới đây là mô tả chi tiết về công
nghệ pin nhiên liệu:
proton và electron.
Cathode (Cực dương): Nơi proton và electron hợp
hydrogen)
1. Nạp Hydrogen:
Hydrogen từ nguồn nhiên liệu được nạp vào anode của
proton và electron.
3. Chuyển Động Điện Tử:
Electron di chuyển qua mạch ngoại vi để tạo ra dòng
điện.
4. Điện Ly Hóa Hydrogen:
Proton di chuyển qua bản màng traò đổi proton (PEM)
tới cathode.
5. Phản ứng Tại Cathode:
Tại cathode, proton, electron và oxy tạo ra nước và
dòng điện.
22
23
Không có khí thải độc hại được tạo ra trong quá trình
hoạt động.
2. Hiệu Suất Cao:
Hiệu suất chuyển đổi năng lượng cao, đặc biệt là so với
thống.
4. Hoạt Động Yên Tĩnh và Êm Dịu:
Pin nhiên liệu hoạt động yên tĩnh và êm dịu hơn so với
1. Cơ Sở Hạ Tầng Sạc:
Cần cơ sở hạ tầng sạc hydrogen, và hiện vẫn chưa phát
Công nghệ pin nhiên liệu đang phát triển để giảm chi phí và tăng
tính ổn định, và nó được xem là một phần quan trọng của cuộc
chuyển đổi từ năng lượng hóa thạch sang năng lượng tái tạo và
sạch sẽ.
23
24
24
25
Hydrogen (H2):
Lưu ý rằng tuy hydro là một nguồn năng lượng sạch, việc sản xuất và vận chuyển nó đôi
khi vẫn liên quan đến các thách thức môi trường và kinh tế. Các nỗ lực đang được tiếp
tục để phát triển các phương thức sản xuất hydro thân thiện hơn và cơ sở hạ tầng vận
chuyển và lưu trữ hiệu quả hơn.
25
26
13. Các giải pháp truyền động cho ô tô lai điện loại
“Micro Hybrids, Mild Hybrids và Full Hybrids”?
1. Hệ thống Micro-Hybrid
Trong khái niệm truyền động này, thành phần điện (bộ khởi động/máy phát
điện) chỉ được sử dụng để thực hiện chức năng dừng khởi động (start-stop)
và hệ thống này cũng được gọi là “hệ thống dừng khởi động”. Khi phanh,
một phần động năng có thể được tái sử dụng để tạo năng lượng điện (phanh
tái tạo). Trong đó công nghệ phanh tái tạo giúp dừng động cơ đốt trong khi
xe dừng và khởi động lại khi người lái tăng tốc. Đây là một hệ thống
Hybrid đơn giản nhất, và bạn có thể thấy nó cũng giống như hệ thống
Idling Stop được áp dụng trên xe máy.
2. Hệ thống Mild Hybrid
Trong hệ thống Mild Hybrid (hybrid nhẹ), bộ truyền động điện có chức
năng hỗ trợ động cơ đốt trong. Nhờ sự hỗ trợ của động cơ điện, điểm hoạt
động của động cơ đốt trong có thể được chuyển đến phạm vi hiệu quả tối
ưu. Điều này được gọi là dịch chuyển điểm tải. Tuy nhiên, việc truyền động
xe hoàn toàn bằng điện là không thể. Hệ thống pin cung cấp năng lượng
cho động cơ thường là loại pin 48V. Mild Hybrid được trang bị động cơ
lớn hơn loại Micro, có chức năng hãm tái sinh để sạc điện cho pin
3. Hệ thống Full Hybrid
Một động cơ điện/máy phát điện hiệu suất cao hơn được kết hợp với một
động cơ đốt trong. Hệ thống này có thể lái xe hoàn toàn bằng điện. Ngay
khi có điều kiện, động cơ điện sẽ hỗ trợ động cơ đốt trong. Hành trình làm
chậm được thực hiện hoàn toàn bằng điện. Chức năng dừng khởi động
động cơ đốt trong được thực hiện. Phanh tái sinh được sử dụng để sạc pin
cao áp. Hệ thống này có thể tách rời nhờ một bộ ly hợp giữa động cơ đốt
trong và động cơ điện. Động cơ đốt trong chỉ hoạt động theo yêu cầu.
26
27
14. So sánh tính kinh tế nhiên liệu và ô nhiễm môi trường của phương
tiện truyền thống và các giải pháp phương tiện thay thế?
Môi Trường:
27
28
Ảnh Hưởng Ô Nhiễm Thấp: Xe điện và hybrid giảm phát thải khí CO2 và
chất ô nhiễm so với xe truyền thống.
Không Khí Sạch: Xe điện không tạo ra khí thải độc hại trực tiếp.
Tổng Quan:
Sự lựa chọn giữa phương tiện truyền thống và các giải pháp thay thế thường phụ thuộc
vào nhu cầu cá nhân, chi phí, và mức độ quan tâm đến môi trường của người tiêu dùng.
28