Proteze za donje ekstremitete

Proteze za donje ekstremitete su medicinska sredstva dizajnirana da zamene funkciju ili samo prisustvo nedostajueg donjeg ekstremitete koliko je to mogue. Nasuprot tome ortotika pomagala su ureaji dizajnirani da prue podrku i dodatak postojeem ekstremitetu. Prva slika prikazuje patrljak nakon amputacije dok je na drugoj prikazana natkolena proteza.

Rigidna livena obloga koja titi patrljak i pomae u njegovom formiranju nakon amputacije

Primer natkolene proteze sa kvadrilateralnim patrljkom, zglobom kuka i pelvinom suspenzijom.

Karakteristike dobre proteze

Da bi proteza bila idealna mora da bude udobna za noenje, laka za oblaenje i skidanje, male teine, izdrljiva i estetski zadovoljavajua. Takoe, mora da mehaniki dobro funkcionie i da ne zahteva neko posebno odravanje, meutim ukoliko ne postoji adekvatna motivisanost pacijenta za noenje proteze i najidealnija proteza nee biti koriena. Kada se vri odabir proteze tj. sastavnih delova, treba uzeti u obzir sledee: Nivo amputacije Oblik patrljka, Psihiko stanje pacijenta, Oekivanu funkciju osobe koja e je nositi kao i njenu namenu, Finansijske mogunosti pacijenta, Kao i opte stanje pacijenta (nivo uvebanosti i kondicije, nivo miine mase, druge bolesti koje pacijent ima i njihov uticaj na organizam, neuroloki i senzomotorni deficit, vizualna ogranienja).

Komponente proteze za donje ekstremitete

Najvanije komponente proteza za donje ekstremitete su leite (sa ili bez lajnera), suspenzija, komponente kuka (ukoliko su potrebne), pilon i protetsko stopalo. Protetsko stopalo je komponenta koja uglavnom funkcionie i izgleda kao stopalo ali koje moe imati i drugaiju formu u zavisnosti od namene proteze. Leite Leite slui za kontakt patrljka i ostatka proteze. Ono mora da zatiti patrljak ali takoe i da na odgovarajui nain prenosi sile koje nastaju prilikom stajanja i kretanja. Privremeno poetno leite e verovatno morati da se prilagoava vie puta dok se volumen patrljka ne stabilizuje. Poetno leite se pravi tako to se uzima gipsani otisak patrljka. Takoe ono se moe napraviti i pomou kompjuterske tehnologije koja nakon mapiranja patrljka prua podatke na osnovu kojih se kasnije pravi privremeno leite. Najee leite koje se upotrebljava kod transtibijalnih amputacija je PTB (patellar tendon-bearing). Kod ovog leita imamo naglaeni oslonac i pritisak na patelarnu tetivu, meutim postoji kontakt i oslonac i na drugim mestima u protezi. Koncept potpunog kontakta je vaan zato to ukoliko nema potpunog kontakta kako u proksimalnom tako i u distalnom delu patrljka, pri emu patrljak funkcionie kao pumpa koja olakava cirkulaciju, dolazi do viestrukih problema na koi usled oteane venske cirkulacije, pa se javljaju edem patrljka i ulceracije na koi. TSB (total surface bearing) je tip leita gde je oslonac i optereenje podjednako rasporeeno na razliitim delovima leita uz rastereenje pojedinih kritinih regiona. Koji e se tip leita upotrebiti zavisi od samog stanja patrljka svakog pojedinanog pacijenta.

Verukozna hiperplazija koja se razvila nakon choke sindroma.Ovaj se sindrom razvija kada je proksimalni deo leita uzak dok u distalnom delu nema kontakta izmeu leita i patrljka to dovodi zo zadravanja venske cirkulacije, to dovodi do oticanja patrljka i izmene tkiva patrljka kao i promene boje zbog nagomilavanja hemosiderina.