SREKL DKM MAKNA TPLER

Srekli dkm makinelerini retilen mamuln ebadna

gre ana grupta snflandrabiliriz.
- BLLET: Uzun mamul reten makinelerdir.
160x160mmye kadar kare kesit dken ok yollu
makinelerdir.
- BLUM: Kesit ebatlar billet ebatlarndan byktr.
160-400mm genilikte ve 600mmye kadar kalnlkta
uzun mamul retirler.
- SLAB: Byk pota tonajlar ile yksek retime
ynelik yass mamul reten makinelerdir. Slab kalnl
130-300mm, slab genilii 750-2700mm arasnda
deimektedir. Tek yollu ve ya ift yollu
tasarlanabilirler.

Ayrca tasarm , yatrm maliyetleri, rn kalitesi dikkate

alnarak 5 ayr tip srekli dkm makinesi retilmitir:
- Dikey (Vertical-type) Srekli Dkm Makineleri: Dik
kalba sahiptir ve hibir bkme veya dorultma
yaplmadan dik pozisyonda kesme yaplr.
- Dikey Srekli Dkm Makineleri: Dik kalba sahiptir
ve tek noktal bkme ve dorultma yaplr.
- Dikey Srekli Dkm Makineleri: Dik kalba sahiptir
ve srekli bkme ve dorultma yaplr.
- Kavisli (Bow-Type) Srekli Dkm Makineleri:
Kavisli kalba sahiptir ve tek noktal dorultma yaplr.
- Kavisli Srekli Dkm Makineleri: Kavisli kalba
sahiptir ve srekli dorultma yaplr.

SREKL DKM-Baz Makine Tipleri

Slab Dkm

ekil 2.3. Srekli dkm tesisi

1 pota tareti

4 ve 5 segmentler

8 kukla vinci

2 tandi arabas

6 ekme makinesi

9 kukla arabas

3 kalp

7 kukla kafas iticisi

10 kesme makinesi

SREKL DKM

SREKL DKM-Pota Tandi

SREKL DKM

Slab Dkm Kesme lemi

ERDEMR SREKL DKM TESSLER

1. VE 2. SREKL DKMLER
550 00 ton/yl kapasitelidir.
Radyal kalpldr. 1 No lu Tesis 750-1300 mm, 2 No lu
Tesis 100-1600 mm genilikte dkebilmektedir.
3. VE 4. SREKL DKMLER
850 00 ton/yl kapasitelidir.
Dz kalpldr. Her iki tesis 750-1650 mm genilikte
slab dkebilmektedir

SREKL DKM TESS EKPMANLARI

1- TARET: Sreklilii salayan ekipmanlarn
birincisidir. ki ayakl olup ekseni etrafnda 360 0
dnebilme kabiliyetine sahiptir.
Grevi; dolu potay dkm konumuna, bo potay da
dkm sirklasyonuna girmesi iin geri gndermek
zere pota vincine tamaktr.
2 - POTA ARATP: Almina-grafit malzemenin
izostatik presleme yntemiyle preslenmesinden elde
edilen refrakter yapl bir malzemedir. Sv eliin ve
curufun kimyasal ve mekanik andrma etkisine
dayankl olmas istenir. Ayn zamanda souk olarak
kullanldndan ani s oklarna diren gstermesi
gerekmektedir.

Pota ara tpnn grevi;

1- Sv eliin, potadan tandie ak esnasnda hava
ile temasn keserek s kaybn nler, elik
kirliliine ve eliin mekanik zelliklerine olumsuz
etkileri olan azot ve oksijen kapmasn minimuma
indirir.
2- Sv eliin tandie dzenli ekilde akn
salayarak tandite oluacak s kayplarn
minimuma drr. Ayrca bu dzenli ak tandi
ierisindeki curufun ve inklzyonlarn sv elik
yzeyine yzerek kmasna olanak salar.
3-TAND:
Srekli dkm prosesinde sreklilii salayan
ikinci ekipmandr. Potadaki sv elik bittiinde
taret vastasyla yeni potann dkm konumuna

kadar geen srede kalba sv elik akn devam

ettirerek dkmn srekliliini salar.
Dkm annda tandi iindeki sv elik belirli
ykseklikte tutularak kalba dzenli ve dkm hz ile
orantl miktarda sv elik ak salanr. elik i yap
temizliini iyiletirmek iin tandi ii dam, weir, buffle
plate gibi ak kontrol refrakterleri ile donatlabilir. Aksi
taktirde tandi seviyesinin dmesi veya ak dzeninin
bozulmas durumlarnda slab yzeyinde veya yzey
altnda makroinklzyon kusurlar grlebilir. Tanditen
kalba sv elik ak stoper veya srgl sistem
sayesinde kontrol edilir. Srgl sistem iki sabit plaka
arasndaki hareketli plaka sayesinde ak kontrol eden
mekanizmadr. Hava ile temas kesmek iin hareketli
plakadan inert gaz flenir.

Fakat elik temizlii asndan bakldnda stoper sistemi

srg plakas sistemine gre daha avantajldr. nk
srgl sistemde eliin oksitlenmesi daha kolaydr
ayrca tandite nozul evresinde oluan trblansla kalba
curuf kama olasl daha fazladr.
Tandi yzeyindeki sv eliin atmosferle temasn
kesmek iin tandi rt tozlar kullanlr. Tandi rt
tozlarnn grevleri u ekilde sralanabilir:
- Atmosferle sv elik arasnda izolasyon salayarak
scaklk kaybn minimize eder
- eliin havadan oksijen kaparak tekrar oksitlenmesini
ve kalnt oluumunu engeller
- elik yzeyinde sv bir curuf tabakas oluturarak tekrar
oksitlenme kaynakl kalntlar zer

- Dk sperheat ile dkm dkerek slab yrtlmas ve

i yap ve yzey kalitesinde nemli avantajlar salar. 4 TAND DALDIRMA NOZULU:
Tandi daldrma nozulu tanditen kalba belirli hzda ve
dzenli olarak trblans oluturmadan sv elik
beslemesi yapmaktadr.
Tandi daldrma nozulu kalbn aaya ve yukarya
yapm olduu sinsoidal hareket srasnda kalptaki sv
elik yzeyinde herhangi bir oynama meydana
getirmeden sv eliin tanditen kalba akn salar.
Ayrca eliin ak srasnda atmosferle temasn keserek
izolasyon grevi de yapar.

Tanditen kalba dzenli ak sayesinde seviye

oynamalarn engelleyerek eliin curuf kapmasn ve i
temizliinin bozulmasn engeller.
Tandi daldrma nozullarnn kalp iindeki derinlii de
slab yzeyinde atlak oluumu asndan ve kalp
yzeyindeki seviye oynamasnn nlenmesi asndan
nemlidir.
Tandi daldrma nozulu, sv eliin ve dkm tozunun
andrc etkisini bertaraf etmesi iin almina grafit
(%80-90 Al2O3 , %10-20 C) malzemeden yaplmtr.

5- KALIP:
Kalp ilk katlamann saland ve sv eliin kat bir
kabuk oluturduu yerdir. Eit bir s karm salayarak
katlaan yzeyin bozulma ve yrtlma olmadan ikincil
soutma blgesine ulamasn salar. Katlaan kabuk
kalnl kalb terk ettii srada dkm hzna ve kalbn
uzunluuna bal olarak 10 ila 30 mm arasnda olur.
Ayrca kalb sv eliin inklzyonlardan kurtulma
imkannn olduu son yer olarak da tanmlayabiliriz.
Kalptaki s karm srekli dkm prosesinin en nemli
noktasdr. nk s karmnn kontrol sayesinde slab
yzey kalitesinin bozulmas ve slab yrtlma riski nlenir.
Is karm su soutmal bakr plakalar sayesinde olur.

Srekli dkm kalb dkm esnasnda osilasyon ad

verilen dikey salnm hareketi yapar. Bu hareketin amac
kalp ile kat kabuk arasndaki srtnmeyi drmek ve
yapmay nlemektir. Osilasyon hareketi temel
parametre ile tanmlanr. Stroke, frekans ve negatif strip.
Stroke; salnm hareketinin derinliini, frekans ; birim
zamandaki salnm saysn, negatif strip ise kalbn
aaya doru hareketi ile katlaan kabuun aa
hareketi arasndaki fark ifade eder. Kalp osilasyon
hareketi slab yzeyinde osilasyon izgileri ad verilen
izlere neden olur. Osilasyon izgilerinin derin ve dzensiz
olmas bata enine yzey atla olmak zere baz
kusurlara neden olur.

Kalbn osilasyon hareketi srasnda bakr plakalarla

katlaan kabuk arasndaki yalamay gerekletirmek iin
kalba dkm tozu beslemesi yaplr. Dkm tozlarnn
grevleri unlardr:
- Kalp ile kat kabuk arasnda yalama yapmak
- Sv eliin hava ile temasn engelleyerek tekrar
oksitlenmeyi nlemek.
- Kalpta s transferini dzenlemek
- Sv elik yzeyine ykselen inklzyonlar toplamak
- Sv elik yzeyinde sl izolasyon yapmak
Dkm tozlar genel olarak SiO2, CaO, Al2O3, Na2O, CaF2
ve ergime ve izolasyon zelliini dzenlemek amac ile
%1,0-1,5 C ierir.

Dkm tozlarnda baziklik deeri (CaO / SiO2 oran)

nemlidir. Yksek baziklik viskoziteyi drrken dkm
tozunun oluturduu sv curufun kalnt ve oksit zme
kapasitesini arttrr. Ayrca yksek baziklikte s transferi
azalr ve slab yrtlmas riski artar. Dkm tozu iindeki
alkali ve floritler ise akcl arttrarak, hzl s transferi
salarlar.
6- KNCL SOUTMA BLGES:
Kalpta meydana gelen ilk katlama ve kabuk
olumundan sonra ikincil soutma blgesi boyunca
soutma devam ettirilerek slabn tm kesiti boyunca
tamamen katlamas salanr.

kincil soutma sistemi makine zelliklerine, dkm

hzna gre belirlenen soutma blgelerinden meydana
gelir. Her bir blgenin farkl hedef scakl vardr.
Pskrtme suyu debileri bu scakla gre belirlenir.
Soutma erilerini kabaca ana grupta toplayabiliriz:
- Sert Soutma (dk karbonlu kalitelere uygulanr)
- Orta Soutma (Orta ve yksek karbonlu kaliteler)
- Yumuak Soutma (Peritektik kalitelere uygulanr)
kincil soutma sisteminde hedef alnan metalurjik
kriterler yledir:

-Dkmn tm yzeyi ve kesiti boyunca homojen bir

soutma salamak
- Slab yzey scaklnn mensksten dorultma
noktasna kadar ncenden belirlenen standart
scaklklarda deiimini salamak
-Scaklk farkllamalarn en aza indirmek
- Dorultma blgesinden nce tam katlama salamak,
ime gerilimlerini minimize etmek
- Slab yzey scakln dorultma noktasnda krlgan
scaklk blgesinin (700-9000C) dnda tutmak
- Makine knda scak arj iin gerekli maksimum
yzey scakl salamak

SLAB YZEY VE YAPI KUSURLARI VE

OLUUM MEKANZMALARI
Srekli dkm prosesi esnasnda geilen dk sneklik
blgelerinde (13400C zeri ve 700-9000C) maruz kalnan
mekanik ya da sl kaynakl ekme gerilimleri elik
kalitesine bal olarak belli bir deeri atnda mamul
yzeyinde veya i kesitinde atlamalara yol aabilir.
Belirli bir atlan meydana gelmesine neden olan ekme
gerilimi her zaman atlaa dik yndedir. Yani boyuna
yzey atlaklarn enine gerilmeler, enine yzey
atlaklarn boyuna gerilmeler meydana getirir.
Lokasyonuna gre mamul kusurlarn ikiye ayrabiliriz:
Yzey kusurlar ve i yap kusurlar

YZEY KUSURLARI:
Yar mamul yzeyinde veya hemen yzey altnda oluan
boyuna atlaklar, enine atlaklar, yldz atla, ke
atla, gaz boluu ve makro inklzyon kusurlardr.
-Boyuna Yzey atla:
Boyuna yzey atlann oluumunu etkileyen
parametreler unlardr
- Kalp konikliinin hatal oluu
- Kalptaki soutmada ve ikincil soutmada dzensizlik
- Dkm scaklnn yksek olmas
- Yksek dkm hz
- Kalp knda yeterli bir destek olmamas (makine
mekanik ayarlarnn bozulmas)

Boyuna atlak

Enine Yzey atla

Enine Ke atlak

Gaz Boluu

Yldz atlak

Slab
Yzey
Kusurlar

Makro inklzyon

Ayrca; elik kimyasna gre atlak oluum riski deiir.

Peritektik kalitelerde kusur kma riski fazladr. Ayn
zamanda kimyasal kompozisyonda artan kkrt boyuna
atlak oluumunu arttrr.
- Enine Yzey atlaklar:
Enine yzey atlaklar slab geni yzeylerinde kelere
yakn yerlerde ve osilasyon izleri diplerinde meydana
gelirler. Dkm yzeyinde grlmezler. Skarf sonras
tespit edilirler. Derinlii 1-10mm arasnda deiebilir.
Bu tip atlaklar kalp anmas, dzensiz osilasyon ve
uygunsuz kalp yalamann meydana getirdii kalpla kat
kabuk arasndaki yksek srtnme kuvvetinden meydana
gelir.

Ayrca elik kimyasal kompozisyonundaki Al, Nb, V, Ti,

Ni gibi alam elementleri atlak oluum riskini arttrr.
elikteki Al ve N miktarnn enine atlak oluumuyla
direk ilgisi vardr. kincil soutma blgesinde slabn
tekrar snma ve soumas neticesinde stenit tane
snrlarnda AlN kelmesi meydana gelir. Bu kelme
698-8980C arasnda sneklik kayplarna yol aar. Enine
yzey atlan yaratan boyuna ekme gerilimleri ikincil
soutma kaynakl sl gerilimler veya dorultma kaynakl
mekanik gerilimlerdir.

-Ke atla:
Ke atlaklar bir kalbn mr boyunca kalp
boyutlarndaki deiimlerin yarataca dzensiz soutma
ile ilgilidir. Eer kalbn bir kenar dier kenara gre daha
fazla anrsa kalbn koniklii anan tarafta daha az dier
tarafta daha ok olur. Bu da koniklemenin azald tarafta
ke atlana yol aar.
Ayrca ikincil soutma blgesinde ke blgelerinin daha
fazla soutulmas da ke atlana neden olur.
- Yldz atlaklar:
Yldz atlaklar geni yzeyde bazen de yzeyin hemen
altnda yldz biiminde ve kmelenmi halde bulunurlar.
Derinlikleri 1,5-3mm kadardr.

Bu tr atlaklar yksek miktarda Al, Nb ve V ieren

eliklerde, bakrla kaplanm kalptan (eer alma
yzeyi kaplanmam ise) syrlan bakrn elik yzeyinde
tane snrlarnda birikerek scak krlganlk oluturmas
sonucu meydana gelir. Kalp alma yzeyinin Cr veya
Ni ile kaplanmas ile nlenebilir.
Gaz Boluklar:
Gaz boluklar sv elik bnyesinde yetersiz
deoksidasyon sonucu bulunan znm oksijen veya
ortamdaki nemden sv elik bnyesine geen H2
gazlarnn kalpta katlama srasnda yzeyden
kaamayp yzeyde veya hemen yzey altnda hapsolmas
neticesinde oluurlar.

Yanl dkm tozu kullanlmas da gaz boluu

oluturabilir. Kabuk yzeyine yapan dkm tozu
ierisindeki C paracklarnn yanmas sonucunda ortaya
kan gazlar bu kusura neden olabilirler.
Gaz boluklarnn nlenebilmesi iin eliin tam olarak
deokside edilmi olmasndan baka dkm esnasnda
szdrmazlk ve izolasyon amal kullanlan inert gaz
debilerininde kontrol altnda tutulmas gerekmektedir.
- Makro nklzyon:
elik ierisindeki oksit, slfit ve nitrit karakterli
inklzyonlarn katlama esnasnda yzeyde veya yzeyin
hemen altnda hapsolmas neticesinde oluurlar.

elik kimyasal kompozisyonundaki oksijen veya dkm

esnasnda yetersiz izolasyon sonucu elik bnyesine
geen oksijen Al, Si, Zr gibi elementlerle birleerek
istenmeyen oksitleri olutururlar. Ayrca elik
bnyesindeki fazla miktarda S, Mn ve Ca ile birleerek
slfitleri ve azot ise Ti ve Al ile birleerek nitrrleri
olutururlar. Bu istenmeyen inklzyonlar tandite
yzdrlerek tandi rt tozlarnn oluturduu curufa
yaptrlmak istenir fakat bir ksm inklzyon kalba
kaar. Dkm tozunun oluturduu sv curuf,
inklzyonlarn bir ksmn bnyesine alr baz
inklzyonlar ise curuf bnyesine alnamadklar iin
yzeyde veya yzeyin hemen altnda makro inklzyon
kusuru olarak hapsolurlar.

Ayrca kalptaki ar seviye oynamalarnda yzeydeki

curufun ve dkm tozunun da elik ile karma riski
vardr ve katlaan kabukta hapsolabilirler. Bu kusurlarda
slab yzeyinde curuf yaras olarak grlr.
Makro nklzyonu azaltmak iin:
- BOFda potaya curuf kamasnn nlenmeli
- Homojen bir kimyasal kompozisyon ve scaklk dalm
salanmal
- elik ierisindeki znm oksijen miktar dk
olmal
- Srekli dkm esnasnda eliin hava ile temas
nlenmeli ve ok iyi bir izolasyonun salanmal
- Uygun dkm tozu kullanlmal

- Dzenli, uygun hzda ve seviye oynamas olmadan

dkmn devam
-Potada ,tandite uygun refrakter kullanm
- Tandi kapasitesinin byk olmas
gibi nlemler alnabilir. Ayrca kalbn dz veya radysl
oluu da makro inklzyonlarn kalpta yzdrlmesi
asndan nemlidir. Dz kalpta inklzyonlarn yzerek
curufa yapma olasl daha fazla olduu iin makro
inklzyon asndan daha avantajldr.
- Aln atlaklar:
Aln atlann nedeni makine ayarlar ile ilgilidir. Aln
atlann oluum mekanizmas en son katlaan yer olan
slabn orta ksmnda henz sv halde olan eliin
ferrostatik basncna rollerin tam kar koyamamas
neticesinde oluur.

Bu atlaa ikincil soutma blgesindeki soutma

sularnn yeterli olmad durumlarda veya dkm hznn
artt durumlarda da karlalr. Bu tr makine
ayarlarndan kaynaklanan aln atla dkm boyunca
aralkl olarak devam eder.
Aln atlann ikinci bir oluum mekanizmas daha
vardr. Tandi deitirme, nozul ykama, seviye oynamas
gibi ara verme durumlarnda hzn sfrlanmasndan sonra
ek yerinde oluan scaklk farkllamalarnn neticesinde
ara vermenin nndeki veya arkasndaki slabta aln
atla kabilir. Bu atlak lokal olup dkmn dier
slablarnda grlmez ve derinlii 50cmyi gemez.

 YAPI KUSURLARI
- Merkez izgi Segregasyonlar:
Dkm kesitinin merkez ksmnda dar kenarlara dik
olarak uzanan segregasyonlardr. En son katlamann
olutuu merkezde biriken kalntlarn ani soumayla
birlikte meydana getirdii izgi eklinde kusurlardr.
- atlaklar: Dkmn kesiti boyunca segregasyon
izgisi ile geni yzey arasnda geni yzeye dik oluan
atlaklardr. elik bileimindeki S ve Pun atlak
oluumuna direk etkisi vardr. Oluan MnS tane
snrlarna yerleir ve ikincil soutma blgesinde ar
soumann meydana geldii durumlarda termal
gerilimlerle ortaya karlar.

l Nokta
atla

yap Almina
inklzyonlar

Slab yap
Kusurlar

Aln atla

Dikey atlak

C/Mn
Segregasyonu

- l Nokta atlaklar:
Slab kesitindeki katlama yzeyinin birleim yerinde
dar yzeye dik olarak oluurlar. Kusur uzunluu 1-12mm
arasnda deiir. l nokta atlaklarna bozuk makine
ayarlarndan dolay slabn geni yzeylerinin imesi
neden olur. Geni yzeylerin ferrostatik basnla imesi,
daha souk ve mukavemetli olan dar yzeylerin konkav
eklinde bklerek bu kusurun olumasna neden olur.
- Yap nklzyonlar:
kalptaki ince taneli viskozitesi fazla olan Al-oksit
inklzyonlar ufak dalgalanmalarda ve seviye
oynamalarnda slabn i ksmnda kalarak katlarlar ve i
yap inklzyonlarn olutururlar.