TEORIJA TROKOVA

Obraun mjesta trokova

Obraun trokova i uinaka

(pogonski obraun) (1)
-

Upravljako raunovodstvo je drugi bitan dio

ukupnog raunovodstva preduzea, koje ukljuuje
i obraun trokova i uinaka - obraun
trokova sa kalkulacijom, pogonski obraun, to se
moe smatrati embrionom iz koga se upravljako
raunovodstvo razvilo.
Obraun trokova i uinaka/pogonski obraun
obuhvata poslovna zbivanja unutar preduzea.
Glavni zadatak je da raunski obuhvati
vrijednosno izraene utroke proizvodnih inilaca i
njihovu transformaciju u proizvedene i prodate
uinke preduzea. U sreditu obrauna trokova
sastoje se svi poslovni dogaaji koji se odnose na
proces kombinovanja inilaca i uinaka.

Obraun trokova i uinaka

(pogonski obraun) (2)
Iz toga proizlazi da sadrinu pogonskog obrauna ine slijedea

njegova podruja:

- obraun trokova po vrstama, od koga se oekuje

odgovor na pitanje koliko je ega utroeno u preduzeu;
- obraun trokova po mjestima trokova, od koga se
oekuje odgovor na pitanje o tome gdje su nastali trokovi;
- obraun nosilaca trokova,... s kojim uincima su trokovi
nastali, to podrazumijeva kalkulaciju cijene kotanja
jedinice uinaka);
- kratkoroni analitiki obraun uspjeha,... o tome koliki su,
gdje i po osnovu kojih proizvoda ili grupa proizvoda nastali
prihodi, rashodi, dobici ili gubici, i to za kratkorone
periode (mjeseno, najvie tromjeseno).

Odnos upravljakog i
finansijskog knjigovodstva

Razlikovanje ova dva knjigovodstva napravljeno je 70-tih

godina

Finansijsko knjigovodstvo

Eksterni korisnici;
Za sagledavanje efekata poslovanja finansijskog poloaja, uspjenosti i
novanih tokova;
Periodino izvjetavanje;
Regulativa (zakonska, profesionalna, interna);
Istorijski podaci;
Cjelina preduzea.

Upravljako knjigovodstvo

Interni korisnici;
Za planiranje i donoenje odluka i kontrolu poslovanja;
Izvjetavanje je iz dana u dan;
Regulisano je profesionalnom regulativom i uputstvima korisnika;
Okrenuto prema informacijama o budunosti firme; i
Predmet posmatranja su dijelovi firme, segmenti, grupe proizvoda,
znaajni kupci i slino.

Odnos finansijskog i
upravljakog
Upravljako
raunovodstvo
raunovodstva
Finansijsko raunovodstvo

obezbjeuje informacije
internim korisnicima za
potrebe planiranja,
organizovanja i
kontrole poslovnih aktivnosti.

obezbjeuje informacije za
eksterne korisnike.

Faze menadment procesa

Planiranje
Planiranje

Motivisanje/
Motivisanje/
Organizovanje
Organizovanje

Kontrola
Kontrola

Raunovodstvo trokova
vs. Obraun trokova i
uinaka
Raunovodstvo trokova je iri pojam (Mellerovich) i

obuhvata obraunavanje pogonskih trokova i uinaka,

statistiku, analizu trokova, kalkulaciju, kratkoroni
obraun uspjeha, obraun planskih trokova
Izdvajaju se poslovi obrauna trokova, planiranja i analize
trokova iz finansijskog i upravljakog raunovodstva
Odnos raunovodstva trokova vs. finansijsko i upravljako
raunovodstvo

Finansijsko
raunovodstvo

Raunovodstvo
trokova

Upravljako
raunovodstvo

Obraun trokova i
uinaka (pogonsko
knjigovodstvo)

Ui pojam od raunovodstva trokova

Ono obuhvata samo obraun
proizvodnje ili pogonsko
knjigovodstvo
Pogonsko knjigovodstvo daje odgovor
na pitanja:

Gdje se troi i
U vezi sa ime nastaju trokovi

Obraun trokova i
uinaka- pojmovi

Uinak je rezultat aktivnosti preduzea

Trokovi su novani izraz utroenih
dobara i usluga
Kalkulacija cijene kotanja je procedura
utvrivanja trokova koji su nastali u
vezi stvaranja odreenog uinka
Zadatak kalkulacije je utvrivanje cijene
kotanja (trokovi po jednom uinku ili
za cjelokupnu proizvodnju)

Organizacioni dijelovi
preduzea

Organizaciona struktura preduzea

diktira nain na koji se obezbjeuje
razvoj i sadrina obrauna trokova.
Postoje dva dijela preduzea

proizvodno funkcionalno podruje ili

proizvodna djelatnost; i
neproizvodno funkcionalno podruje ili
neproizvodna djelatnost

Organizacioni dijelovi
preduzea

U zavisnosti od zadataka koje

obavljaju, organizacioni dijelovi
proizvodne djelatnosti mogu se
sistematizovati u tri ue cjeline:
osnovnu;
sporednu djelatnost; i
pomonu djelatnost.

Proizvodna djelatnost

Osnovna predstavlja glavnu proizvodnu djelatnost

(proizvodnja automobila). Obuhvata one organizacione
dijelove proizvoakog preduzea u kojim se proizvode
proizvodi zbog kojih je ono i osnovano.
Proizvodi osnovne djelatnosti se izrauju za trite. Kao
takvi nose i sve trokove proizvoakog preduzea, pa
se
zato i zovu nosioci trokova. Oni predstavljaju i nosioce
uspjeha jer se prilikom njihove prodaje javlja i odreeni
rezultat.

Proizvodna djelatnost

Sporedna djelatnost (proizvodnja elektro instalacija za

automobil) i obuhvata one organizacione dijelove
proizvoakog preduzea koji se bave oplemenjivanjem
otpadnih materijala ili daljom preradom proizvoda
osnovne
djelatnosti. Proizvodi iz sporedne djelatnosti takoe imaju
karakter robne proizvodnje, odnosno namijenjeni su
tritu.
Prema tome, i oni predstavljaju nosioce trokova.

Proizvodna djelatnost

Pomona djelatnost (kotlarnica, vozni park- kamioni

za prevoz automobila do dilera i sl.) obuhvata one
organizacione dijelove proizvodne djelatnosti iji je
zadatak da obezbijede normalne uslove za
funkcionisanje osnovne i sporedne djelatnosti, a
takoe i neproizvodnih djelatnosti (nabavka,
prodaja, uprava).

Neproizvodna djelatnost

nabavka;
uprava; i
prodaja.

Neproizvodna djelatnost nabavka

Nabavka obuhvata organizacione

dijelove koji se bave nabavkom
materijala i drugih faktora
procesa rada, kao i organizacione
dijelove koje nabavljeni materijali
zaprimaju, uvaju i izdaju.

Neproizvodna djelatnost prodaja

Prodaja obuhvata organizacione

dijelove iji je zadatak prodaja
kupcima, kao i one u kojima se
proizvodi uvaju, da bi se kasnije
otpremili kupcima.

Neproizvodna djelatnost uprava

Uprava obuhvata sve

organizacione dijelove koji na
odreen nain i u odreenom vidu
povezuju sve ostale organizacione
dijelove u preduzeu. Tu spadaju:
direkcija, opta sluba,
raunovodstvo i dr.

Savremene sheme
organizacije

U strukturi organizacije ima smisla

vriti vezivanje (alokaciju) trokova
prema aktivnostima, jer se u
razliitim fazama proizvodnje,
nabavke, prodaje obavljaju razliite
aktivnosti.

Nosioci trokova

Svi trokovi se vezuju za

odgovarajue nosioce trokova
Nosioci trokova mogu biti:

uinci preduzea kao cjeline (gotovi

proizvodi); i
uinci pojedinih dijelova preduzea
(usluge)

Nosioci trokova

Usluge mjesta trokova iz proizvodnih djelatnosti

mogu se izraziti u odreenim naturalnim jedinicama
mjere, za razliku od neproizvodnih jedinica gdje je to
nemogue.
ta uzeti kao jedinicu mjere za izraunavanje uinaka
proizvodnih mjesta trokova, zavisi od toga ta se
javlja kao nosilac trokova kojem se usluge vre.
Izbor prave jedinice mjere predstavlja jednu od
osnovnih pretpostavki za dobijanje tanih podataka o
visini trokova pojedinih proizvoda kao konanih
nosilaca trokova.

Uinci kao privremeni

nosioci trokova

Uinci u ovom smislu su zapravo USLUGE

Usluge se mogu pruati proizvodima (proizvodnja
koncentrata soka, priprema soka i flairanje)

Usluge/uinci iz proizvodne djelatnosti se mogu izraziti u

naturalnim jedinicama mjere (mainski asovi, kg, litre i
slino) ili izvedenim (ekvivalentnim ) jedinicama mjere

Usluge se mogu pruati drugim dijelovima firme (vrenje

poslova za druge organizacione dijelove firme, njihovi
uinci su neproizvodni)

Ove usluge se izraavaju samo vrijednosno (na primjer,

snabdijevanje proizvodnje i drugih dijelova preduzea
vodenom parom iz kotlarnice ili usluge administriranja mree
i slino)
proizvodni i neproizvodni dijelovi preduzea vre usluge
drugim dijelovima iste firme, te su tako samo privremeno
ponijeli trokove zato se nazivaju privremeni nosioci trokova

Uinci preduzea kao

konani nosioci trokova

Konani nosioci trokova su konani uinci

preduzea namijenjeni tritu ili uinci koji
imaju karakter robne proizvodnje, a to
znai da se mogu nai u prometu;
Konani nosioci su i uinci faktora procesa
rada proizvedenih u firmi i aktiviranih na
raunima sredstava ( preduzee ih
samostalno proizvodi i koristi za sebe stalna sredstva, rezervni dijelovi, sitan
inventar i ambalaa)

Uinci preduzea kao

konani nosioci trokova

Uinci preduzea kao cjeline (gotovi

proizvodi finalizirani za krajnju potronju)
Ponekad konani uinci mogu da potiu iz
neproizvodne djelatnosti kada one
obavljaju usluge za eksterno trite:
- Primjer: marketing sluba obavlja poslove
reklamiranja za neke eksterne klijente
- Primjer: servisna radionica vri 1000 asova rada na
popravkama od toga 900 asova za preduzee i 100
asova eksterno (100 asova eksterno su konani
uinci koji e ponijeti konane trokove za tu uslugu)

Podjela konanih nosilaca

trokova prema djelatnosti

Prema djelatnosti u kojoj se izrauju:

nosioci trokova osnovne djelatnosti;

nosioci trokova sporedne djelatnosti; i
nosioci trokova pomone djelatnosti.

Obuhvataju se u klasi 9 na raunima grupe

95 - Nosioci trokova

Podjela konanih nosioca

trokova prema tipu
proizvodnje

Nosioci trokova masovne proizvodnje:

Masa istovrsnih homogenih proizvoda (cement, pivara)

Masa ogranienog broja razliitih proizvoda (pekara,
kamenolomi)
Masa ogranienog broja razliitih proizvoda koji se
izrauju od istog osnovnog materijala- rafinerija

Nosioci trokova individualne porudbine ili

radnog naloga:

Individualna porudbina (nalog izdaje tehnika

priprema proizvodnje) brodogradnja, mainogradnja,
konfekcija
Proizvodnja moe biti komadna i serijska

Mjesta trokova

Mjesta trokova daju odgovor na pitanje

gdje nastaju trokovi

Mjesto trokova je ui organizacioni dio

preduzea na kome se obavljaju
homogeni poslovi i koji proizvode
homogene uinke (ako se izraavaju u
istoj jedinici mjere, ako postoji priblina
jednakost strukture i visine trokova za
taj uinak)

Zato su bitna mjesta

trokova?

Podjela na pojedinane i opte trokove:

Trokovi se mogu podijeliti na one koji se mogu, na

osnovu dokumentacije, ukljuiti u cijenu kotanja
proizvoda (trokovi materijala za izradu i trokovi
zarada direktno zaposlenih u proizvodnji).
Trokovi koji se ne mogu direktno ukljuiti u proizvod
(opti trokovi), oni se na nosioce ukljuuju tako to
se prvenstveno rasporeuju na mjesta trokova.
Mjesta trokova su bitna jer se opti trokovi, prije
svega, rasporeuju na njih pa tek u konanom
obraunu na proizvode i usluge kao konane nosioce
trokova.

Zato su bitna mjesta

trokova?

Za svaku vrstu primarnih trokova otvara se

poseban raun za njihovo obuhvatanje. Rauni
primarnih trokova, za ta je predviena klasa 5,
treba da pokau ta i koliko se troi u preduzeu.
Ukupan iznos svih primarnih trokova su trokovi
svih uinaka u preduzeu proizvedenih u istom
obraunskom periodu, bez obzira na stepen njihove
dovrenosti.
Podaci o trokovima sadrani u klasi 5 ne pruaju
uvid u visinu trokova po organizacionim dijelovima
u kojim su nastali, niti po proizvodima (nosiocima
trokova) koji su ih izazvali.

Zato su bitna mjesta

trokova?

Koliko od ukupnih primarnih trokova otpada

na pojedine proizvode, kao konane nosioce
trokova, najee je nemogue direktno
utvrditi (osim kod trokova materijala za
izradu).
Da bi se do tane cijene kotanja pojedinih
proizvoda to lake i bre dolo, potrebno je da
se u okviru klase 9 otvore odgovarajui rauni
mjesta i nosilaca trokova.

Podjela mesta trokova

prema djelatnosti kojoj
pripadaju

92 - rauni MT nabavke, tehnike

uprave i pomonih delatnosti;
93 - rauni glavnih proizvodnih
mjesta trokova; i
94 - rauni mjesta trokova
uprave, prodaje i slinih aktivnosti

U preduzeu se troe
faktori procesa rada

Materijalni elementi procesa rada

(obuhvataju se na klasama 0 Neuplaen upisani kapital i stalna
imovina, 2 - Kratkorona potraivanja,
plasmani i gotovina i 1- Zalihe)
Nematerijalni elementi procesa rada
(usluge)- troe se u momentu
pribavljanja klasa 5 - Rashodi

Utroci i trokovi

Utroci su koliinski izraz troenja

Trokovi su novani izraz troenja
faktora procesa rada u vezi
stvaranja odreenih korisnih
uinaka, kao i obavezni novani
doprinosi uslovljeni poslovanjem i
postojanjem firme

Trokovi

Uvijek imaju dvije komponente:

Koliinska utroci u naturalnoj

jedinici mjere (kilogram, metar i sl.) ili
nekoj vremenskoj jedinici asovi
rada
Cjenovna cijena, tarifa, vrijednost

Cijena kotanja

je iznos trokova koje je trebalo uiniti

ukupna vrijednost da bi se proizvod
doveo u stanje, oblik i prilike u kojima
se nalazi u posmatranom trenutku
to znai da moe da postoji cijena
kotanja finalnog proizvoda, ali i
cijena kotanja poluproizvoda

Trokovi i izdaci

Trokovi sada, izdaci sada (materijal

utroen , nabavljen i plaen u istom
obraunskom periodu)
Trokovi sada, izdaci kasnije (utroeni
materijal nabavljen na kredit)
Trokovi sada, izdaci ranije (unaprijed
plaeni materijal)
Trokovi sada izdaci nikada (materijal
primljen bez naknade)

Podjele trokova znaajne

u upravljakom
raunovodstvu

Primarni i sekundarni trokovi

Varijabilni i fiksni trokovi,
mjeoviti trokovi
Direktni (pojedinani) i indirektni
(opti) trokovi

Primarni i sekundarni
trokovi

Primarni novani izraz troenja faktora procesa rada

nabavljenih izvan firme ili proizvedenih u firmi (trokovi
materijala, amortizacija, trokovi rada, trokovi doprinosa i
lanarina, trokovi pozajmljivanja, trokovi stranih usluga).
Prije nego nastanu, odreeni primarni trokovi oni se
aktiviraju na nekom od rauna stanja (materijal,
oprema su prvo aktivirani u bilansu stanja, a troenjem
prelaze u bilans uspjeha na raun trokovi materijala ili
trokovi amortizacije).
Sekundarni trokovi novani izraz troenja usluga
stvorenih i utroenih u istom periodu, (reijske usluge
pogona, usluge uprave firme, usluge kotlarnice, usluge
odravanja).
ne aktiviraju se na raunima stanja

Primarni trokovi

Primarni trokovi - prirodne vrste

trokova:

Trokovi
Trokovi
Trokovi
Trokovi
Trokovi
Trokovi

materijala,
amortizacije
stranih usluga
rada
pozajmljivanja
doprinosa i lanarina

Fiksni trokovi

Fiksni trokovi (amortizacija, osiguranje, usluge

odravanja, usluge uprave preduzea i pogona)
Fiksni trokovi su u masi konstantni na datom obimu
aktivnosti i na kratak rok, po jedinici opadaju sa
porastom obima proizvedenih uinaka
Primjer: trokovi osiguranja imovine
U masi - trokovi osiguranja iznose 100.000 KM na
godinjem nivou
Firma e proizvesti u ovoj godini 10.000 komada gotovih
proizvoda (FTR po jedinici = 100.000 : 10.000 = 10
KM/komad)
U slijedeoj godini oekuje se proizvodnja od 5.000
komada (FTR po jedinici = 100.000:5.000 = 20
KM/komad)

Varijabilni trokovi

Ukupan iznos (u masi) u kratkom roku se mijenja

srazmjerno promjenama obima aktivnosti
Varijabilni trokovi po jedinici su konstantni
U ove trokove spadaju trokovi materijala
izrade, trokovi zarada zaposlenih, trokovi
goriva i maziva i slini

Trokovi materijala (1 kg jabuka za proizvodnju soka

kota 1 KM)
Za proizvodnju jedne litre koncentrata soka treba 2 kg
jabuka, trokovi materijala su 2 kg x 1 KM = 2 KM)
Za proizvodnju 10.000 litara soka treba 10.000 litara x
2 KM /litra= 20.000 KM)

Mjeoviti trokovi

Imaju fiksnu i varijabilnu komponentu

Stepenasti trokovi (trokovi zarada
kasirke u supermarketu, na svakih 40
kupaca dolazi nova kasirka)
Krivolinijski po rastuoj ili opadajuoj
stopi rasta u odnosu na promjene
obima aktivnosti

Mjeoviti trokovi zarada

kasirke u supermarketu
Relevantni raspon
Stvarni trokovi

Varijabilna
aproksimacija
trokova
40

Kupci na sat

440

Trokovi odravanja

Mjeoviti trokovi odravanja po pacijentu kao

izazivau trokova
Relevantni raspon
$5.00 po
pacijent/danu
Ukupni
VTR
$10,000
Fiksni
trokovi
1,000

5,000

Broj pacijenata u mjesecu

Direktni (pojedinani) i
indirektni (opti) trokovi

Direktni (pojedinani) - vezuju se za nosioce

na osnovu dokumenta direktni trokovi
rada zaposlenih na izradi proizvoda i
direktni trokovi materijala izrade
Indirektni trokovi (opti) nije ih mogue
direktno vezati za nosioce trokova (opte
fiksni trokovi kao to je amortizacija,
osiguranje i opte varijabilni trokovi
trokovi pogonske energije, goriva, maziva )

Direktni i indirektni
trokovi
Trokovi
Trokovi
materijala
materijala

Trokovi
Trokovi
zarada
zarada zaposlenih
zaposlenih
uu proizvodnji
proizvodnji

Indirektni
Indirektni
trokovi
trokovi

Indirektni trokovi
Primjeri:
Primjeri: indirektni
indirektni rad
rad ii indirektni
indirektni materijal
materijal
Zarade zaposlenih koji ne
rade direktno u proizvodnji.
Primjer: trokovi zarada
osoblja odravanja, osoblja
bezbijednosti i sl.

Materijal koji se koristi

da podri proizvodni
proces.
Primjeri: sredstva za

odravanje proizvodne hale

(ulje, deterdenti...)

Pitanje

Koji od slijedeih trokova se mogu

smatrati indirektnim trokovima
proizvodnje za kompaniju Boeing?
(Vie od jednog odgovora je tano).

A. Amortizacija opreme
B. Provizija prodavca aviona
C. Trokovi instaliranja crne kutije u
Boeingu 767
D. Trokovi zarada nadzornika proizvodnje

Odgovor

Koji od slijedeih trokova se mogu

smatrati indirektnim trokovima
proizvodnje za kompaniju Boeing?
(Vie od jednog odgovora je tano)

A. Amortizacija opreme
B. Provizija prodavca aviona
C. Trokovi instaliranja crne kutije u
Boeingu 767
D. Trokovi zarada nadzornika proizvodnje

Izazivai trokova u
preduzeu

Pogonsko - organizaciona spremnost

(kapacitet preduzea) - OFT (opte
fiksni trokovi)
Proizvodnja - linija proizvodnje soka
od
1 litre
avio prevoznik avioni, posade,
zemaljski kapaciteti

Izazivai trokova u
preduzeu

Proizvodni uinci - osnovne,

sporedne i pomone djelatnosti
kao izazivai trokova:
Linija 1 litra, trokovi zarada
zaposlenih u proizvodnji, trokovi
elektrine energije, maziva i sl.
varijabilni trokovi po karakteru

Izazivai trokova

Nosioci trokova (gotovi proizvodi)

izazivaju slijedee trokove:

direktno vezani trokovi se jo nazivaju

pojedinani varijabilni trokovi
trokovi materijala za izradu
trokovi izrade skica za proizvodnju,
trokovi sloga u tamparijama,
hemijske analize za pojedine proizvode
i sl.)

Svrha obrauna trokova

Obezbeuje informacije za:

Bilansiranje zaliha nedovrene proizvodnje,

gotovih proizvoda i poluproizvoda (koliina zaliha,
bilansna cijena zaliha, koliina realizovanih
proizvoda i komercijalna cijena kotanja)
Podaci u vezi planiranja i kontrole (kontrola
razvoja trokova, ekonominosti troenja,
ekonominosti poslovanja, za ove potrebe koriste
se standardni trokovi)
Voenje poslovne politike (politika cijena,
poslovno odluivanje, raspodjela plata
zaposlenima)

Informacije obrauna
trokova koje slue za
bilansiranje zaliha

Podjela trokova na trokove

proizvoda i trokove perioda
Trokovi proizvoda (koji se mogu
ukljuiti u vrijednost gotovog
proizvoda ili nedovrene
proizvodnje) i
Trokovi perioda (ukljuuju se
direktno u bilans uspjeha na stranu
rashoda perioda)

Informacije obrauna
trokova koje slue za
bilansiranje zaliha

Trokovi proizvoda
(direktni materijal,
direktni rad, pojedinani
varijabilni trokovi, opte
varijabilni trokovi)
Zalihe

Trokovi prodatih
gotovih
proizvoda

Trokovi perioda

(trokovi nabavke, opteg

upravljanja i
administracije,
istraivanja i razvoja i
marketinga (prodaje)
Rashodi

Prodaja

Bilans
stanja

Bilans
uspjeha

Bilans
uspjeha

Pitanje

Koji od slijedeih trokova je

troak perioda za proizvodno
preduzee?

A. Amortizacija opreme za proizvodnju.

B. Porez na imovinu.
C. Direktni materijal.
D. Trokovi elektrine energije koja se
koristi za osvetljenje proizvodne hale.

Odgovor

Koji od slijedeih trokova je

troak perioda za proizvodno
preduzee?

A. Amortizacija opreme za proizvodnju

B. Porez na imovinu
C. Direktni materijal
D. Trokovi elektrine energije koja se
koristi za osvjetljenje proizvodne hale

Informacije obrauna
trokova koje slue za
bilansiranje zaliha

Kljuni problem je utvrditi bilansnu

cijenu zaliha gotovih proizvoda i
nedovrene proizvodnje
MRS 2 Zalihe

Informacije obrauna
trokova koje slue za
bilansiranje zaliha

MRS 2- Zalihe , cijena kotanja

obuhvata:
Trokovi materijala
Trokovi konverzije

MRS 2- Zalihe, cijena

kotanja
Cijena kotanja
Trokovi materijala

Direktan
materijal

Trokovi konverzije

direktne
zarade, opti
fiksni i opti
varijabilni
trokovi

MRS 2, Zalihe trokovi koji se ne

ukljuuju u cijenu kotanja (trokovi
perioda)

Cijena kotanja

neubiajeni iznos
otpadnog
materijala,
rasipanje radnog
vremena (rada) i
drugi trokovi
(administracija,

MRS 2, Zalihe trokovi koji se ne

ukljuuju u cijenu kotanja (trokovi
perioda)

neuobiajeni iznos otpadnog materijala za

izradu i nepotrebnog rada;
trokovi skladitenja (osim ako ne ine uslov za
opstanak gotovog proizvoda (zamrznuta riba);
administrativni i opti trokovi (trokovi zarada
raunovoa u firmi i drugih slubenika);
trokovi prodaje (zarade komercijalista,
amortizacija njihove opreme, transportni
trokovi otpremanja gotovih proizvoda,
trokovi amortizacije magacina).

Podjela sistema obrauna

trokova

2 vrste sistema obrauna trokova:

po stvarnim i
po planskim trokovima

Kriterijum - koji podaci o trokovima

se ukljuuju u cijenu kotanja

Podjela sistema obrauna

trokova

Kriterijum - koji trokovi se

ukljuuju u cijenu kotanja

po potpunim i
po nepotpunim trokovima.

Podjela sistema obrauna

trokova

Obraun trokova i uinaka po

operacijama (Operation Costing)
Odloeni obraun trokova i
uinaka (Backflush costing)
Obraun trokova po aktivnostima
(ABC, Activity based costing)

Razvoj novih sistema

obrauna trokova diktiraju
slijedei faktori:

Razvoj
Razvoj interneta
interneta
Just-in-Time Proizvodnja
Just-in-Time Proizvodnja
Total Quality Management
Total Quality Management
Meunarodna konkurencija
Meunarodna konkurencija

Zakonski propisi koji opredjeljuju voenje

obrauna trokova i uinaka u preduzeu

Bilansni kontni okvir se primjenjuje

u naoj zemlji
Klase od 0 do 8 odnose se na
finansijsko knjigovodstvo
Klasa 9 - pogonski obraun odnosi
se na obraun trokova i uinaka

Any Questions?