Adriatik Shatri XII/6

PROJEKT NE MATEMATIKE
VARGU ARITMETIK DHE GJEOMETRIK
 Veshtrim i pergjithshem mbi progresionet

Varg linear(aritmetik) quhet vargu tek I cili diferenca

e do dy termave te njepasnjeshme eshte
konstante

Vargu I numrave ne te cilin heresi i do dy termave

te njepasnjeshme eshte konstant.
 Rast konkret nje shembulli te progresionit linear

Shahu eshte nje loje mjaft e popullarizuar e cila

eshte e bazuar ne progresion aritmetik, rast konkret
eshte levizja e kalit para, ai shkon nga tre kshtu q
rritet me nj raport t prbashkt, si dhe levizja
prapa e dallimi i vetem eshte se shkon duke u
zvogeluar. Tjeter figure qe mbeshtetet ne varg
linear eshte edhe ushtari qe leviz para.
Progresioni linear gjen zbatim edhe ne astronomi, per studimin e fazave te
henes(lunar) ku shihen zenjet dhe diferenca e cikleve.
OLD FAITHUL: PARKU NACIONAL YELLOW STONE

Old Faithul eshte nje gejzer natyral ne SHBA, q

prodhon shprthime t gjata q jan lehtsisht t
parashikueshme dhe uditrisht askush nuk e
kontrollon at.
Koha mes shprthimeve sht i bazuar n zgjatjen e
shprthimit t mparshm:
N qoft se nj shprthim zgjat nj minut, ather
shprthimi i ardhshm do t ndodh n rreth 46
minuta.
N qoft se nj shprthim zgjat pr 2 minuta,
ather shprthimi i ardhshm do t ndodh n 58
minuta.
Shprthimet kshtu ndodh n sekuencn e
46,58,70,82,94 ... me nj diferenc t prbashkt t
12(d).
 N sallat e filmit n radhn e par ka 10 vende, n radhn e
dyt ka 12 vende dhe kshtu me radh, nj format progresion
aritmetik: 10,12,14,16.
 Rast konkret
Dhoma juaj sht shum e ftoht, kshtu q ju
vendosni pr t rregulluar termostatin. Temperatura
aktuale e dhoms sht 18 celsius. N nj prpjekje
pr te nxehur, e rritim temperaturen n 20 grad
celsius. Kur kjo nuk do t ngroh dhomn
mjaftueshme pr ju, ju vendosni pr t rritur
termostatin pr 22 Celsius. kjo temperatur nuk
sht ende mjaft e ngroht, kshtu q ju vazhdoni
t rritni at n kt mnyr.
Atehere do te fitohet nje varg linear si 18,20,22
Pas operacionit n gju, trajneri juaj ju tregon se pr t
t kthyer n programin tuaj duhet te vraponi ngadal.
Ai sugjeron vrapim 12 minuta do dit ne javn e
par.do jav m pas, ai sugjeron q t rritet
intensitesi nga 6 minuta n dit.
 Ngasja e makines
Kur nj makin rrit shpejtesine 20 km per minut q
do t thot se makina do t formojn nj sekuenc
aritmetike, sepse do minut do t shtoj 10 km.
 VARGU GJEOMETRIK

Fizikanet perdorin progresione gjeometrike per te

llogaritur sasine e materialit radioaktiv te lene pas
gjysem-zberthimit. Gjate do gjysemzberthimi,
materiali dekompozohet me 50 %.