EKUACIONET

EKSPONENCIALE
DHE ZBATIMI I EKUACIONEVE
EKSPONENCIALE

Kujtim BARALIU_Prizren_2014
[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

1. ABSTRAKTE

E dimë se Algjebra është degë e matematikës e cila përveç tjerash merret edhe
me shqyrtimin e ekuacioneve të ndryshme, ku hyjnë edhe ekuacionet
eksponenciale dhe logaritmike.
Në matematikë, ekuacionet janë shprehje ose formula të formës , kua A
dhe B janë shprehje të cilat mund të përmbajnë një ose më shumë variabla “të
panjohura” dhe “=” tregon barazinë e shprehjes.
Në matematikë ekzistojnë tipe të ndryshme të ekuacioneve, mirëpo ne me këtë
rast do të merremi vetëm e studimin e ekuacioneve eksponenciale dhe
logaritmike, duke shqyrtuar disa nga mënyrat më kryesore të zgjidhjes së këtyre
ekuacioneve.
Zakonisht kjo pjesë e matematikës përdoret shumë në shkollat fillore dhe të
mesme, prandaj unë në këtë punim diplome jam mundur të zgjidh disa nga
format më të shpeshta dhe më të zbatueshme të këtyre ekuacioneve në jetën e
përditshme.
Mirëpo para se të zgjidhim një ekuacion logaritmik, duhet të shohim se në ç’
mënyrë mund ta zgjidhim atë. Disa ekuacione logaritmike, zgjidhen me heqjen e
logaritmit, ndërsa disa tjera me rishkrimin e ekuacionit logaritmik në formën
eksponenciale. Se si duhet të veprojmë ne varet nga forma e ekuacionit, prandaj
çelësi i zgjidhjes së problemit është në gjetjen e formës adekuate për zgjidhjen e
ekuacioneve të tilla.
1

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

2. H Y R J E

Ekuacionet eksponenciale dhe logaritmike janë pjesa më e rëndësishme e

kalkulimeve algjebrike në matematikë dhe si të tilla janë shumë të nevojshme dhe
të zbatueshme në jetën tonë të përditshme dhe sidomos në shkencat e sakta dhe
shkencat teknike. Ekuacionet eksponenciale dhe logaritmike, për shkaqe më të
lehta studimi ndahen në tri kategori;
Në ekuacione eksponenciale me bazë të njëjtë,
Në ekuacione eksponenciale me bazë të ndryshme dhe
Ekuacione logaritmike.
Në vazhdim ne do të përpiqemi të sqarojmë mënyrën e zgjidhjes së këtyre
ekuacioneve, duke shpjeguar paraprakisht vetitë e ekuacioneve të tilla, si të atyre
eksponenciale, ashtu edhe të ekuacioneve logaritmike. Më pastaj do të
shqyrtojmë prodhimin dhe pjesëtimin e ekuacioneve eksponenciale, sikurse edhe
mbledhjen dhe zbritjen e tyre. Shih, grafikun në vazhdim.

Në kapitullin e fundit, ku kemi zgjidhur disa probleme që kanë të bëjnë me

zbatimin e ekuacioneve eksponenciale dhe logaritmike, janë dhënë disa shprehje
2
të veçanta (formula) të cilat zgjidhen me anë të rregullave të ekuacioneve
logaritmike.
Prizren 2014 | Kujtim BARALIU
[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

3. EKUACIONET EKSPONENCIALE

Barazimi te i cili ndryshorja ndodhet në eksponent, quhet barazim ose ekuacion

eksponencial. Funksioni eksponencial me bazën a, është funksion i cili jepet me
funksionin ( ) ku dhe , ndërsa paraqet ndonjë numër
të çfarëdoshëm real. Funksioni i mësipërm është “ekuacion eksponencial” i formës
së dhënë. Shpjegimi tjetër thotë se; nëse funksioni ku dhe ,
është funksion bijektiv (1-1 dhe mbi), i , atëherë zgjidhja e barazimeve
ekpsonenciale mbështetet në ekuivalencën e dhënë;
( ) ( ) ( ) ( )
Nëse është konstante pozitive dhe ndryshorja paraqitet në eksponent,
atëherë ky ekuacion për këtë arsye quhet funksion eksponencial. Ekuacione të
tilla eksponenciale mund të jenë funksionet;

, ( ) , , , , etj.

Për zgjidhjen e ekuacioneve eksponenciale nuk ekziston ndonjë metodë e

përgjithshme, prandaj për zgjidhjen e këtyre ekuacioneve ne do të mbështetemi
në vetitë e funksionit eksponencial, të cilat do ti përshkruajmë në vazhdim dhe në
këtë teoremë.
Teoremë-1. Ekuacioni eksponencial;
( ) ( )
( )
është i një vlefshëm me ekuacionin;
( ) ( ) ( )
Vërtetim; Le të jetë një zgjidhje e ekuacionit (1), dmth; 3
( ) ( )

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

Atëherë në bazë të vetive të funksionit eksponencial, rrjedh se; ( ) ( )

që dmth se është një zgjidhje e ekuacionit (2).
Anasjelltas, le të jetë zgjidhje e ekuacionit (2), dmth; ( ) ( ), atëherë
do të kemi;
( ) ( )

dmth, është zgjidhje e ekuacionit (1). Shih shembujt e mëposhtëm.

Tani të shohim disa veti të ekuacioneve eksponenciale;
Fusha e përkufizimit janë të gjithë numrat real,
Shtrirja e funksionit është prej ( ), ku për çdo vlerë të ndryshores ,
funksioni merr vlera pozitive.
Grafiku u funksionit kalon nëpër pikat (0,1) përderisa numrat pozitiv rriten
deri në zero, fuqia është 1.
Funksioni është rritës, nëse dhe funksioni është zvogëlues nëse
.
Një funksion tjetër eksponencial është funksioni i formës; , ai quhet
funksion eksponencial natyral. Me këtë rast quhet numër transcendental, që
dmth se ky numër nuk është rrënjë e asnjë numri tjetër. Pra kemi;
√
Në vazhdim ne do të shohim disa ekuacione, të cilat përfshijnë funksione të
caktuara eksponenciale, por së pari të shohim disa rregulla për eksponentet:
( )

( )

( )
4

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

Në rregullin e dytë që e shkruajtëm më sipër, themi se duhet të zbatojmë ligjin

komutativ dhe asociativ për të grupuar fuqitë me bazë të njëjtë, nëse duam të
aplikojmë rregullën e eksponentëve.
( ) , vetia komutative

( ) ( )( ) , vetia asociative

( ) , analog me:

Shënim; Kur një variabël nuk ka eksponent, atëherë është e kuptueshme se

eksponenti do të jetë i barabartë me 1.
Shembull; Të zgjidhet ekuacioni eksponencial i dhënë në formën:
Zgjidhje:
Pasi që mund të shkruajmë; ( )
Atëherë ekuacionin e dhënë e shkruajmë në formën:

Apo ky ekuacion është ekuivalent me ekuacionin tjetër:

Zgjidhjet e ekuacionit të dhënë janë: . Pra këto janë zgjidhjet

e ekuacionit të dhënë.
Shembull; Të zgjidhet ekuacioni eksponencial
( )
( )
√
Zgjidhje;

Me këtë rast i sjellim të gjitha fuqitë në bazën e njëjtë dhe kemi:

5
( ) ( ) ( ) *( ) +

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

( ) ( )

Shembull; Të gjendet për të cilin:

Së pari konvertohet baza, pastaj aplikohet ligji i herësit të funksioneve

eksponenciale (nga formulat e mësipërme) dhe në fund barazohen eksponentët
dhe gjendet

( )

( )

( )

( )

( )
Shembull; Të gjendet për të cilin:
Me këtë rast zbatojmë ligjin e zbritjes së ekuacioneve eksponenciale dhe fitojmë:
( )

( )

( )

( ) ( )

Prova;
6
( ) ( ) ( )

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

Shembull; Të gjendet për të cilin:

Me këtë rast zbatojmë ligjin e zbritjes së ekuacioneve eksponenciale dhe fitojmë:
( )

( )

( ) ( )

Prova;

Shembull; Të gjendet për të cilin:

Me këtë rast zbatojmë ligjin e mbledhjes së ekuacioneve eksponenciale dhe
fitojmë:

Tani zëvendësojmë dhe fitojmë formën tjetër të ekuacionit eksponencial;

Tani zëvendësojmë në shprehjen e mësipërme dhe kemi;

dhe 7

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

Gjejmë dhe provën:

Shembull; Të gjendet për të cilin:

Edhe me këtë rast zbatojmë ligjin e mbledhjes së ekuacioneve eksponenciale dhe
( )
fitojmë:
( )

Me këtë rast zëvendësojmë dhe kemi;

Tani nga kemi;

Prova është kjo;

( )

Shembull; Të gjendet për të cilin:

Zbatojmë ligjin e mbledhjes së ekuacioneve eksponenciale dhe kemi:

( )

Zëvendësojmë prej nga marrim shprehjen;

8
( ) ( )

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

Tani bëjmë zëvendësimin e këtyre vlerave në ekuacionin eksponencial:

dhe kemi;

Shembull; Të gjendet për të cilin: . Në mënyrë

analoge si më sipër, zbatojmë ligjin e zbritjes së ekuacioneve eksponenciale dhe
marrim këto zgjidhje;

( )
( )
Tani zëvendësojmë; dhe marrim ekuacionin:
( )

Shumëzojmë me 4 dhe kemi formën tjetër të ekuacionit:

( ) ( )

Tani kur kthehemi te shprehja eksponenciale, fitojmë dy ndryshoret :

9
Shembull; Të zgjidhet sipas , ekuacioni eksponencial; 32

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

Pasi që numri 32 mund të shkruhet si atëherë për ekuacione ku baza e

tyre është njëjtë, mund të shkruajmë se edhe eksponentet janë të njëjta, pra:

Shembull; le të jetë dhënë ekuacioni;

Të zgjidhet sipas dhe do të kemi: , prandaj;

( )

Pra; dhe
Të gjendet për të cilin, vlen ekuacioni: . Zbatohet formula:

4. EKUACIONET EKSPONENCIALE ME BAZË TË NJËJTË

Shembull-1: Kur punojmë me ekuacione ekpsonenciale, atëherë duhet të

aplikojmë ligjin e eksponentëve, sikurse në këta shembuj:

Shembull-2: Kur zgjidhim ndonjë ekuacion ekponecial me bazë të dhënë, është

shumë e rëndësishme që të dy anët ekuacionit të kenë të njëjtën bazë;
( )

10

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

Pra thamë që nëse bazat e një ekuacioni janë të barabarta, atëherë edhe
eksponentët janë të barabartë. Prandaj marrim shembujt në vazhdim;
Shembull; Të gjenden ekuacionet në vazhdim:

( ) ( )

Apo ekuacioni tjetër;

apo

Shembull; Të gjendet ekuacioni eksponencial në vazhdim:

( )
( ) ( )

Pra kemi;

Shembull; Të gjendet ekuacioni eksponencial me bazë të njëjtë: √ √ ku,

dhe kanë vlerat; Zgjidhje:
√ √

√
Shembull; Të gjendet ekuacioni ekponencial; në dy mënyra të zgjidhjes
së tij: Zgjidhje. 11

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

( )

Apo forma tjetër;

( )

Shembull; Të gjendet ekuacioni ekponencial; në dy mënyra të zgjidhjes

së tij. Zgjidhjet; dhe
Shembull; Të zgjidhet ekuacioni eksponencial i formës: , Zgjidhje;

Shembull; Të zgjidhet ekuacioni eksponencial i formës: Zgjidhje;

( )
( )( )

Ekuacioni i parë na qon në zgjidhjen: ndërsa ekuacioni i dytë

nuk ka zgjidhje, sepse . Prandaj
12
është zgjidhja e vetme e ekuacionit.

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

Shembull; Të zgjidhet ekuacioni eksponencial i formës: . Me

këtë rast do të zgjidhim detyrën në dy mënyra;
Zgjidhja e parë:
( )
( ) ( )

Zgjidhja e dytë: , zëvendësojmë dhe fitojmë:

( ) ( )

Shembull; Të zgjidhet ekuacioni eksponencial i formës:

Zgjidhje; Zëvendësojmë dhe kemi:
( )

( ) √( ) √

ashtu që pas zëvendësimit fitojmë:

√

Prandaj;
√
( )

Shembull tjetër analog është ekuacioni tjetër eksponencial; ,i 13

cili zgjidhet njësoj;

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

( ) √( ) ( ) √

Përderisa është;
√ √

√
( )

Shembull; Të zgjidhet ekuacioni i formës: , Zgjidhje; Nxjerrim si

të përbashkët dhe kemi;

( ) ( )

5. EKUACIONET EKSPONENCIALE ME BAZË TË NDRYSHME

Shembull; Të zgjidhen ekuacionet eksponenciale me bazë të ndryshme:

dhe dhe . Mënyra e vetme për zgjidhjen e këtyre
ekuacioneve është që ato të sillen në ekuacione me bazë të njëjtë.

14

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

Shembull; Të zgjidhet ekuacioni eksponencial me bazë të ndryshme dhe të

gjendet prova e tij: . Zgjidhje;

( )

Shembull; Të gjendet për të cilin: . Edhe këtu, së pari e

konvertojmë ekuacionin në baza të njëjta dhe pasta e gjejmë ndryshoren e
eksponentit; Zgjidhje:
( )

Shembull; Të gjendet për të cilin: . Zgjidhje: Së pari konvertohet

baza, pastaj aplikohet ligji i prodhimit të funksioneve eksponenciale, në fund
barazohen eksponenetet dhe gjendet

Shembull; Të zgjidhet ekuacioni eksponencial me bazë të ndryshme:

( )

15

Shembull; Të zgjidhet ekuacioni eksponencial me bazë të ndryshme:

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU
[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

( ) ( )

( )

Shembull; Të zgjidhet ekuacioni eksponencial me bazë të ndryshme:

përderisa;

√
Shembull; Të zgjidhet ekuacioni eksponencial me bazë të ndryshme:
( )
( )

( )

Shembull; Të zgjidhet ekuacioni eksponencial me bazë të ndryshme duke e kthyer

ekuacionin me bazë të njëjtë: . Zgjidhje;
( ) ( )

16
Shembull; Të zgjidhet ekuacioni eksponencial:

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

( ) ( )

( ) ( ) ( )

Shembull; Të njehsohet nga ekuacioni: (√ √ √ √ ) . Zgjidhja:

(√ √ √ √ )

(√ √ √ √ ) [(√ √ √ √ ) ]

[(√ √ ) √ √ √ √ (√ √ ) ]

( √ √ √ √ )

( √ )

( √ ) ( )

17

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

6. EKUACIONET EKSPONENCIALE LOGARITMIKE

Përkufizimi i Logaritmit – Le të jetë dhënë ekuacioni:

Ku është numër real dhe i panjohur, ndërsa janë numra real të dhënë.
Pasi që , atëherë numri duhet të jetë pozitiv. Duke u
mbështetur në vetitë e funksionit eksponencial, mund të vërtetojmë se ekuacioni
i mësipërm eksponencial, për vlerën e ka një dhe vetëm një zgjidhje, të
cilën e quajmë logaritëm të numrit me bazë .
Logaritmi i numrit me bazë përkufizohet me ekuivalencën
e funksionit, të dhënë me shprehjen;

Shprehjen e fundit e lexojmë “logaritmi i numrit b me bazë a”. Dhe në fund para
se të merremi më gjerësisht me zgjidhjen e të gjitha formave të ekuacioneve
logaritmike, do të përshkruajmë disa nga vetitë themelore të logaritmeve.
Vetitë e Logaritmeve

18

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

Në vazhdim do të zgjidhim disa detyra me anë të cilave do të vërtetojmë vetitë e

logaritmeve. Do të provojmë të zgjidhim forma nga më të ndryshmet, me saktësi
dy numra pas presjes dhjetore.
Shembull; Të zgjidhet ekuacioni i formës; . Zgjidhje:

Shembull; Të zgjidhen ekuacionet e formës;

( ) ( )
Zgjidhje:
( )

dhe ekuacioni ( )
( )

Shembull; Të zgjidhet ekuacioni i formës; ( ) . Zgjidhje:

( )
( )

Shembuj; Të zgjidhen ekuacionet e dhëna:

19

( ) ( )

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

( )

Shembulli tjetër është, ky:

( ) ( )
( ) ( )

( ) ( )
( )

Në një ekuacion logaritmik, variablat mund të jenë brenda funksionit logaritmik,

ose brenda bazës së funksionit logaritmik. Pra me këtë rast kemi një term
logaritmik, ose më shumë se një i tillë. Për shembull, të zgjidhen funksionet
eksponenciale, në vazhdim;
1. ( )
2. ( )
3.
Shembull: Të zgjidhet funksioni eksponencial logaritmik, me variabla brenda
funksionit logaritmik;
( )
( ) 20

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

Shembull: Të zgjidhet funksioni eksponencial logaritmik, me variabla brenda

funksionit logaritmik;
( )

Tani antilogaritmojmë funksionin dhe kemi;

( )

Shembull: Të zgjidhet funksioni eksponencial logaritmik, me variabla brenda

funksionit logaritmik;

( ) ( )
√
√
Po japim disa shembuj dhe taktika tjera të zgjidhjes së funksioneve eksponenciale
logaritmike, ku fuqia është e panjohur;
Shembull:

Shembull; 21

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

Tani logaritmojmë shprehjen dhe kemi;

Shembull;

Tani logaritmojmë të dy anët duke përdorë

Shembull; Të gjendet ndryshorja e ekuacionit eksponencial:

( )

Shembull; Të zgjidhet në mënyrë algjebrike ekuacioni i formës;

( ) ( )
Zgjidhje; ( ) ( )
( )( ) 22

( )( )

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

( )( )

Shembull; Të zgjidhen në mënyrë algjebrike ekuacionet e formës;

( ) ( ) ( ) ( )

( ) ( ) ( ) ( )
( )( )
( )( )

( ) ( )
( )( )

Shembull; Të zgjidhen ekuacionet e formës së dhënë më poshtë, me saktësi për

dy presje decimale; Zgjidhje;
( )
a)
b) ( )
c) ( ) ( )
( )
( ) ( ) ( )
logaritmojmë anë për anë:

23

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

( ) ( )( )
( )
( ) ( ) ( )
( )

( ) ( )

Shembull; Njehso te ekuacioni logaritmik:

( )

Pasi që dimë se atëherë kemi:

( )

( )

( √ )

( √ )

√ √

Tani e ngremë shprehjen në fuqinë e tretë dhe fitojmë:

( ) (√ √ ) ( √ ) √

√ √
24

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

7. ZBATIMI I EKUACIONEVE EKSPONENCIALE

Shembull interesant të zbatimit të ekuacioneve eksponenciale në degë tjera të

shkencës janë shembujt për rritjen natyrale që zakonisht zbatohen në fizikë,
mjekësi, ekonomi, bujqësi, sezmiologji, etj.
Shembull: Një baktere dyfishohet në çdo katër minuta. Nëse kemi 500 baktere
origjinale, atëherë sa kohë do të marrë kërkimi i 16000 baktereve të tilla?

Zgjidhje: Zbatojmë formulën; ( )

Ku, ( ) ,
, t- koha e kaluar dhe d- dyfishimi i kohës.
Prandaj nga shprehja e mësipërme për shumim të baktereve për kohë të caktuar,
e cila është analoge me shprehjen e njohur në fizikë për dezintegrim të
bërthamave radioaktive, kemi:

Pra duhet të kalojnë 20 minuta që bakteret të shtojë sasinë dhe të arrijë numrin
25
16000 pjesëzave.

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

Shembull: Popullimi i disa lloje të rriqrave në Malishevë, bëhet sipas shprehjes:

që paraqet popullimin e rriqrave për dy ditë. Nëse në një sipërfaqe
të caktuar janë 1000 rriqra të cilat fillojnë shumimin e tyre, sa kohë do të marrë
që ato të shumohen për tu bërë një milion? Zgjidhje:

Tani gjejmë logaritmin e shprehjes;

Shembull: Kur është e përfshirë duke përdorë logaritmin natyror ( ) atëherë

ekziston një taktikë e qartë që zgjidh këtë problem; Psh, Temperatura e çajit që pi
Viola është shprehur në ( ) dhe pas minutave është: . Sa kohë
do të kalojë deri sa çaji të arrijë gjysmën e temperaturës së tij fillestare ashtu që
Viola të mund ta pijë çajin? Zgjidhje:

Nga kushti i detyrës kemi; , atëherë fitojmë zgjidhjen:

Tani logaritmojmë:
26

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

Shembull: Koha e gjysmë zbërthimit të Natriumit (Na-24) është 15 orë. Sa kohë do

të marrë që të zbërthehen 1600 mg të grimcave të natriumit për të mbetur 100
mg natrium. Zgjidhje:
Përdorim shprehjen matematike;

( ) ( ) ( )

( )
( )

( ) ( ) ( )

( )

( )

( ) ( )

Shembull; Nëse doni të hani drekë dhe mbi shporet keni fasule e cila sapo është
zier dhe tani është në temperaturën , përderisa temperatura e
dhomës është , kurse ritmi i ftohjes së fasules është , atëherë
sa do të zgjasë koha e ftohjes së fasules, nëse ajo duhet të konsumohet në
temperaturën . Zgjidhje:
( ) 27

( )

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

( )

( )
( )

Pra nga kjo detyrë kuptojmë se para se të hamë fasule, duhet të presim së paku
11 minuta që ajo të ftohet!
Shembull; Nëse i ke 5000€ në bankë dhe ia jep dikujt të punoj me ato para, me
interes vjetor prej 5%. Atëherë për sa kohë do të dyfishohen paratë tua? Zgjidhje;

( ) ( )

( )
,
atëherë;

( )

( ) ( )

( )
Shembull; Momenti i magnitudës M të veprimit të një tërmeti, liron energjinë e
cila mund të modelohet përmes kësaj formule; . Thuhet se
tërmeti më shkatërrues që ka ndodhë deri më tani në Tokë1, kishte magnitudën
prej 9.5 shkallë Rihter. Sa energji ka liruar ky tërmet? Zgjidhje:

28

1
Ky tërmet ka ndodhë më 22 maj 1960 në Kil të Amerikës Latine.

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

Tani ngremë në eksponent secilën anë duke përdorë bazën dhe kemi;

Pra tërmeti ka liruar një energji kolosale prej , apo 2.7 trilion xhul.

8. REZYME

Ekuacionet eksponenciale dhe logaritmike janë një pjesë mjaft interesante e

matematikës e cila është mjaft interesante për nxënës dhe student. Kjo fushë e
matematikës po bëhet gjithnjë e më shumë një degë e cila po studiohet me të
madhe për shkak të zbatimit të disa formulave të saj në degë dhe disiplinë atë
ndryshme shkencore.
Pra studimi i këtyre ekuacioneve është me interes të veçantë dhe pikërisht për
këtë arsye, unë kam bërë një studim të shumicës së formave që sot zgjidhen më
së shumit për të sqaruar probleme shkencore nga fusha të ndryshme të shkencës.
Në këtë punim jam munduar të zgjidh lloje të ndryshme të problemeve me
ekuacione që kanë bazë të njëjtë ose të ndryshme dhe ekuacione logaritmike.
Krejt në fund të punimit jam përpjekur të sqaroj disa nga zbatimet e mundshme
të këtyre ekuacioneve në jetën e përditshme dhe përgjithësisht në shkencë. Me
këtë kam dashur të bëj të njohur fuqinë e këtyre ekuacioneve në shpjegimin e
shumë problemeve me të cilat përmallet njeriu në jetën e përditshme. 29

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

Në përfundim të këtij shkrimi dua të them se ky punim diplome mund të ndihmoj

sa do pak në sqarimin e disa problemeve të zbatimit të këtyre ekuacioneve në
praktikë, por edhe të kontribuoj në njohjen e disa mësimdhënësve që punojnë në
shkolla fillore dhe të mesme me lloje të ndryshme të ekuacioneve eksponenciale
dhe logaritmike të cilat jam munduar ti zgjidh në këtë punim.

30

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU

[EKUACIONET EKSPONENCIALE] PUNIM DIPLOME

9. LITERATURA

Literatura primare

Christopher Thomas - Introduction to Exponents and Logarithms, University of

Sydney, 1998.
Prof.Dr. Muharrem Berisha, Përmbledhje detyrash të zgjidhura nga Matematika,
për klasën e dytë të Gjimnazit. ETMMK, Prishtinë 1996
Prof. Ali Azemi, Përmbledhje detyrash të zgjidhura nga Matematika për Gjimnaz.
Botuar në Ferizaj, (CIP), me ISBN 978-9951-552-00-4.
Mathpower 12, Western Edition. Exponents and Logarithms

Literatura Sekondare

http://tutorial.math.lamar.edu/Classes/CalcI/ExpLogEqns.aspx
http://www.mathsisfun.com/algebra/exponents-logarithms.html
http://www.purplemath.com/modules/solvexpo2.htm
http://www.es.ucsc.edu/~pkoch/EART_110A/Labs/Exponential
http://maths.mq.edu.au/numeracy/web_mums/module2/Worksheet

10. PËRMBAJTJA
1. ABSTRAKTE 2
2. HYRJE 3
3. EKUACIONET EKSPONENCIALE 4
4. EKUACIONET EKSPONECNIALE ME BAZË TË NJËJTË 11
5. EKUACIONET EKSPONENCIALE ME BAZË TË NDRYSHME 17
6. EKUACIONET LOGARITMIKE 20
7. ZBATIMI I EKUACIONEVE EKSPONENCIALE 26
8. REZYME 31
9. LITERATURA 32 31
10. PËRMBAJTJA 33

Prizren 2014 | Kujtim BARALIU