DIPLOMSKI RAD

Pozicioniranje banaka na finansijskom tritu kroz primjer virtuelne banke

Mentor Student
Doc. dr Milica Laki Branislav Kordi 116/11

Banja Luka, jul, 2015. godine.

UVOD

Da li u bankarskom sektoru Republike Srpske postoji dovoljan nivo

konkuretnosti? Iako se na tom tritu u 2014. godini nadmetalo 10
banaka, neki korisnici bankarskih usluga smatraju da konkurencija nije
na zavidnom nivou i da bih mogla i morala biti vea, pravdajui to
visokim cijenama bankarskih usluga. S druge strane ,bankari i pojedini
analitiari tvrde da je konkurencija u Republici Srpskoj slina kao i u
zemljama okruenja, i susjednom entitetu, i da bankari RS posluju na
prilno sporom i relativnom malom tritu koje je ve podijeljeno.
Cilj ovog rada je teorisko i praktino pozicioniranje banaka u odnosu na
makroekonomske pokazetelje. Svrha je opisivanje i poreenje banaka
kroz primjer virtuelne banke.
Glavna hipoteza ovog rada: kako e se pojedinane banke pozicionirati
na tritu u uslovima turbulencije kada mora da prati makroekonomske
pokazatelje ponudu i potranju.
BANKARSKE FINANSIJSKE INSTITUCIJE

1. Centralna banka
2. Depozitne banke
3. Poslovne banke
4. Univerzalne banke
5. Specijalizovane i granske banke
6. Investicione banke
7. Hipotekarne banke
8. Lombardne banke.
Makroekonomski pokazatelji bankarskog sektora BiH (RS)
 Ipak, ovo pokazuje da su Republika Srpska i Bosna i Hercegovina
zajedno sa regionom na putu tek blagog privrednog oporavka, te da e i
tokom 2014. godine zaostajati za ostalim tritima, uprkos oporavku
zapadnih privrednih partnera. Projekcije pokazuju da rast nee biti vei
od 2,5%, to je daleko ispod stopa rasta, koje su u godinama privrednog
rasta prelazile 5%, odnosno daleko ispod ostalih tranzicionih trita ije
stope rasta dostiu 4-5%.
No, ipak, u godini pred nama oekuje se prestanak negativnih kretanja
u BiH ekonomiji i ulazak u mirnije razdoblje, odnosno razdoblje u
kome se ne oekuju znaajniji potresi. Prestanak pada
spoljnotrgovinske razmjene, investicija i krajnje potronje trebali bi da
dovedu do realnog rasta BDP. Pokazatelji trita rada i dalje ce imati
nepovoljna kretanja, meutim, sa slabijim intenzitetom zbog stagnacije
broja zaposlenih osoba i usporenije stope rasta broja nezaposlenih
osoba, dok ce plate u nominalnom smislu imati manji pozitivan rast.
Najvei izazov sa kojim se susree BiH, kao i druge zemlje u okruenju
i ire, jeste nezaposlenost.
 Makroekonomski pokazatelji RS
Projekcija makroekonomskih pokazatelja Republike Srpske za 2014. godinu
izvrena je na osnovu njihovih kretanja u prethodnom periodu,
pretpostavki o privrednom rastu glavnih spoljnotrgovinskih partnera,
usvojenih i planiranih politika Vlade, makroekonomskih projekcija
meunarodnih finansijskih institucija, te ciljeva Vlade Republike Srpske u
2014. godini.
Nakon izlaska privrede Republike Srpske iz recesije i pozitivne stope
privrednog rasta u prvom i drugom kvartalu 2013. godine (0,9% i 1,3%
respektivno), te zbog planiranih politika u narednom periodu i oporavka u
zemljama koje su najvaniji spoljnotrgovinski partneri, procjenjuje se da e
se pozitivni trend u 2014. godini nastaviti, sa blagim ubrzanjem privrednog
rasta na nivou od 2%. Oekuje se da e nosioci privrednog rasta u 2014.
godini biti prije svega rast neto izvoza i rast investicija. Trend rasta neto
izvoza u 2013. godini, podstaknut rastom inostrane tranje za domaim
proizvodima usljed privrednog oporavka najznaajnijih spoljnotrgovinskih
partnera Republike Srpske, nastavie se i u 2014. godini.
BANKARSKI POSLOVI I ORGANIZACIJA BANAKA NA
TRITU REPUBLIKE SRPSKE
Bankarski sektor u Republici Srpskoj je u posljednjih 15 godina izvrio
potpunu reformu sa ciljem jaanja ukupnog drutveno-ekonomskog
sistema. Bive dravne banke u procesu privatizacije dospjele su u ruke
novih vlasnika iz inostranstva.
U Republici Srpskoj posluje deset banaka:
Hypo Alpe Adria Bank a.d. Banjaluka
Banka Srpske a.d. Banjaluka,
NLB Razvojna banka a.d. Banjaluka,
Komercijalna banka a.d. Banjaluka,
Bobar banka a.d. Bijeljina (banka u likvidaciji)
Nova Banka a.d. Bijeljina,
Unicredit banka a.d. Banjaluka,
Pavlovi International bank a.d. Bijeljina,
MF banka a.d. Banjaluka.
Sberbank a.d. Banjaluka
 Ukupnu monetarnu politiku vri Centralna banka Bosne i Hercegovine.
Centralna banka Bosne i Hercegovine odrava monetarnu stabilnost u skladu
s currency board aranmanom (1KM: 0,51129 EURO), to znai da izdaje
domau valutu uz puno pokrie u slobodnim konvertibilnim deviznim
sredstvima po fiksnom kursu 1 KM: 0,51129 EURO.
Nadzor i kontrolu finansijskog stanja i stabilnosti poslovanja banaka na nivou
entiteta vri Agencija za bankarstvo Republike Srpske koja je osnovana 1998.
godine kao pravni sljedbenik Narodne banke RS
Ono to je bila konstanta, a ta se vezuje i sama definicija banke, to je da se
banka kao ustanova bavi kreditnim i novanim poslovima. Osnovna
posrednika funcija banke je pribavljanje i usmjeravanje sredstava sa svrhom
uzimanja i davanja kredita. Otuda su osnovni bankarski poslovi sledei:
prikupljanje depozita i pribavljanje sredstava
kreiranje novca i odobravanje kredita
obavljanje platnog prometa
Hypo Alpe Adria Bank a.d. Banja Luka
Hypo banka Banja Luka je prema finansijskim pokazateljima za
2013. godinu kapitalno najsnanija banka na domaem tritu.
Aktiva banke iznosila je 1,174 milijarde KM, dok su ukupni
depoziti iznosili 746,5 miliona KM. Ukupni krediti banke iznosili
su 791 milion KM.
Akcionarski kapital Hypo banke Banja Luka na kraju 2013.
godine je iznosio 156.9 miliona KM, dok je ukupan kapital bio
200,7 miliona KM.
Snagom kapitala, jednog od kljunih inilaca uspjenog
poslovanja i najvanijeg faktora kompenzacije rizika u bankama,
Hypo banka je dodatno potvrdila ulogu stabilne i sigurne
finansijske institucije. Time je potvrena i opredjeljenost vlasnika
Hypo banke Banja Luka da stvori dugorono stabilnu i
respektabilnu finansijsku instituciju u Republici Srpskoj.
 Banka Srpske a.d. Banja Luka
Banka Srpske je jedna od prvih komercijalnih banaka osnovanih u Republici
Srpskoj, koja je sa poslovanjem pocela 12. juna 2000. godine u Banjoj Luci.
Kroz uspjean proces dokapitalizacije u tadanjoj Balkan Investment Bank AD,
je 9. jula 2013. godine izvrena promjena vlasnike strukture u sklopu koje su
novi akcionari Banke postali Akcijski fond RS AD Banjaluka, Fond za
restituciju RS AD Banjaluka, Garantni fond RS i Fond za razvoj i zapoljavanje
Republike Srpske AD, ime je Banka prela u vlasnitvo Republike Srpske. U
skladu sa tim banka je ponijela i novo ime, Banka Srpske a.d. Banja Luka.
Iznos upisanog i uplaenog kapitala je 35,018,810.00 KM.
Misija ove banke je da bude sinonim uspjene i odgovorne kompanije koja
prua podrku zaposlenima, drutvu i zajednici u cilju ostavrenja zajednikog
rasta i razvoja kroz nove ponude i aktivnosti.
Vizija Banke Srpske koja ih vodi na tom putu, jeste da budu pristupana,
usluna banka sa kojom je lako poslovati. Ona koja ostvaruje napredak u svim
segmentima svoga rada, promoviui trajne vrijednosti, komunicirajui
pripadnost, odogovornost, stabilnost i kredibilitet sa irokom lepezom svojih
proizvoda, odlikujui se brzinom i kvalitetom pruanja usluga.
NLB Razvojna banka a.d. Banja Luka

NLB Razvojna banka osnovana je sa sjeditem u

glavnom gradu Republike Srpske Banja Luci. To je dio
finansijskih kompanija koje ine: Banjaluka berza i
filijale u NLB grupi. NLB Razvoja banka Banja Luka
ima svoje porijeklo u VB banci a.d. Banja Luka,
osnovana 1998. godine. Kupovinom razvojne banke u
Banja Luci u aprilu 2006. godine banka je poela da
radi pod nazivom NLB Razvojan banka.
Osnivaki kapital NLB Razvojne banke a.d. Banja
Luka je 207 870 032 KM.
 Komercijalna banka a.d. Banja Luka

Komercijalana banka a.d. Banja Luka je osnovana kao univerzalna

banka, radi obavljanja svih poslova u skladu sa Zakonom o bankama
Republike Srpske.
Komercijalna banka a.d. Banja Luka poela je sa radom 26.
septembra 2006 godine. U akcionarskom kapitalu banke od 60
miliona KM veinski akcionar sa ueem od 99,9 % je
Komercijalna banka a.d. Beograd, jedna od vodeih banaka u Srbiji.
Komercijalna banka a.d. Banja Luka svoje poslovanje bazira na
pruanju kvalitetne i efikasne bankarske usluge usmjerene
podjednako na poslovno bankarstvo i poslovanje sa stanovnitvom.
Potencijalni klijenti mogu oekivati da Komercijalna banka a.d.
Banja Luka, iji je slogan " Meni najblia", prui najkvalitetniji
bankarski servis i laku realizaciju bilo kog od njegovih poslovnih ili
individualnih ciljeva.
Nova banka a.d. Bijeljina
Nova banka AD Banja Luka posluje na tritu Bosne i Hercegovine od 1999.
godine i to kao jedna od prvih privatnih banaka u Bosni i Hercegovini. Od tada pa
do danas, Banka je izrasla u jednu od vodeih banaka u Republici Srpskoj i Bosni i
Hercegovini.
Organizacionu strukturu Banke ine: Centrala Banke u Banjoj Luci, koja je
smjetena u modernom i savremenom objekatu, u vlasnitvu Banke, u centru grada
i gdje su uspostavljenje core banking funkcije i 58 drugih organizacionih jednica,
odnosno, 12 filijala.
Akcionarski kapital Banke iznosi 94.435.314,00 KM i formiran je kroz 24 emisija
hartija od vrijednosti.
Banka ima veoma izraenu diverzifikaciju vlasnitva. U prosjeku akcije banke
posjeduje oko 400 fizikih i pravnih lica. U vlasnitvu domaih fizikih i pravnih
lica se nalazi 80% akcija, to banci daje karakter preteno domae banke. Ipak,
pojedinano najvei akcionar je Adriatic Fund B.V. iz Holandije sa 14,8% akcija
banke.
Nova banka se u proloj godini, sa aktivom od 1,45 milijardi KM,
pozicionirala kao najvea banka u Republici Srpskoj i jedna je od pet vodeih
banaka na tritu BiH.
UniCredit banka a.d. Banja Luka
UniCredit Bank Banja Luka je banka kerka UniCredit Bank Austria AG,
lanice UniCredit Group. Zajedno sa UniCredit, UniCredit Bank Austria AG
rukovodi vodeom mreom poslovnih jedinica u centralnoj i Istonoj Evropi sa
preko 2900 poslovnih jedinica. Zapoaljava 60.000 zaposlenih koji servisiraju
17 miliona klijenata u 24 zemlje.
UniCredit Bank Austria AG je veinski vlasnik sa 98,388749% uea u
osnovnom (akcionarskom) kapitalu Banke i istim procentualnim ueem u
akcijama sa pravom glasa.
Uee ostalih akcionara Banke u osnovnom kapitalu Banke iznosi 1,611251%
Pod imenom Banjaluka banka d.d. Banja Luka prvi put se pojavljuje krajem
1989.godine, kao dioniarsko drutvo sa veinskim dravnim kapitalom.
Poetkom 2002. godine izvren je proces vlasnike transformacije i banka
mijenja naziv u Nova Banjaluka Banka a.d. Banja Luka.Od 01. juna 2008.
godine, Nova Banjaluka Banka posluje pod nazivom UniCredit Bank Banja
Luka.
Pavlovi Interenational banka a.d. Bijeljina
Pavlovi International Bank sa sjeditem u Slobomiru, nakon
kupovine i pripajanja "Semberske banke" iz Bijeljine, "Privredne
banke" Brko i "Privredne banke" Doboj, ini jednu modernu
meunarodnu banku, koja svojom mreom sa 36 lokacija pokriva
veliki deo teritorije Bosne i Hercegovine.
Banka ima jednu od najveih mrea poslovnica u Republici Srpskoj
to naim klijentima omoguava brz i jednostavan pristup
finansijskim proizvodima i uslugama. To potvruje preko 110.000
klijenata koji su nam ukazali svoje povjerenje. Cilj banke je da odri
stabilnost i samoodrivost poslovanja, finansiranjem kreditnih
aktivnosti iz vlastitih kapaciteta primjenom najkvalitetnijih bankarskih
praksi uz kontinuirano ulaganje u inovacije i efikasno upravljanje
trokovima.
MF banka a.d. Banja Luka

MF banka a.d. Banja Luka je domaa banka osnovana 2007.

godine. U veinskom vlasnitvu je MKD MIKROFIN d.o.o.
Banja Luka. Cilj banke je pruanje kvalitetnih usluga malim i
srednjim preduzeima, koja seu od savjetodavnih usluga pa do
kreiranja kreditnih rijeenja po mjeri naih klijenata.
MF banka a.d. Banja Luka ima snane temelje u iskustvu
steenom kroz dugogodinju praksu mikrokreditiranja. Brze i
moderne bankarske procedure, kao i veliki broj klijenata meu
malim i srednjim preduzeima unutar nae finansijske grupe, ine
osnov ove savremene mlade banke.
Asortiman proizvoda i usluga proiren je i kompletnom kreditnom
ponudom za fizika lica te uslugama tipa e-bankinga i sms usluge,
kako za fizika lica tako i za poslovne subjekte.
 SberBank a.d. Banja Luka
Sberbank je jedinstveni bankarski partner u regiji Centralne i Istone Evrope,
Rusiji i zemljama CIS-a (Zajednica nezavisnih drava), zahvaljujui
sposobnosti da izgradi most ka istonim tritima u kombinaciji s lokalnim
znanjem i usmjerenou naih zaposlenih na potrebe i elje klijenata.
Sberbank je jedna od najprofitabilnijih finansijskih institucija u svijetu i
vodea banka u Rusiji sa tradicijom od preko 170 godina poslovanja koja nudi
nove proizvode zasnovane na najviem kvalitetu i najsavremenijim
tehnologijama.
Sa trinom vrijednou od 62.4 milijarde amerikih dolara, ruski gigant u
bankarskom poslovanju sa stanovnitvom Sberbank svrstala se meu 20 na
rang listi onih sa najveom vrijednou na svijetu
Uvidom u bilanse Sber banke moe se konstatovati sledee stanje kapitala:
SberBank Rusija 344 milijarde EURA
SberBank Evropa 9.9 milijardi EURA
SberBank a.d. Banja Luka 298 miliona EURA
 VIRTUELNA BANKA
Poslednjih godina svedoci smo ubrzanog razvoja razliitih elektronskih
servisa, a prije svega onih koji su orijentisani ka to brem protoku informacija
i novca. Pratei ovaj dinamian razvoj, servisi koji klijentima omoguavaju
elektronsko poslovanje i elektronska plaanja doivjeli su veliku
transformaciju i napredak u odnosu na ono to je na tritu bilo dostupno do
prije samo par godina.

Imajui u vidu maksimum vrijeme je novac, razvijeni su sistemi kao to je

iBank koja podrava elektronsko poslovanje i pomae u donoenju finansijskih
odluka u pravom trenutku, sa bilo kog mjesta, bez tehnikih ogranienja i na
osnovu informacija dobijenih u realnom vremenu. Unapreenju i kreiranju
novih funkcionalnosti iBank sistema je doprinio i profil nove generacije
klijenata koja u svakodnevnoj komunikaciji koristi Internet, drutvene mree,
napredne mobilne tehnologije, a takvu elektronsku komunikaciju ele da
ostvare i sa svojom bankom.
Primjer bilansa virtuelne banke
 U okviru ovog bilansa imamo prethodni i trenutni period koje sam
analizirao. Uzei u obzir makroekonomske promjene izvrio sam
uporeivanje ta dva perioda i izrazio te promjene u %.
Imajui u vidu da je BDP u predhodnom periodu bio izmeu 1 i
1,5% to se drastino odrazilo na likvidnost banke u odnosu na trenutni
period gdje je BDP izmeu 2 i 2,5%, koji pokazuje dosta veu
likvidnost banke.
U prethodnom periodu ekonomski strunjaci smatraju da nee
biti inflacije i da e cijene ostati stabilne dok je u trenutnom periodu
dolo do pojave inflacije od 2,5% i to je uticalo na porast cijena
kredita.
Ekonomisti su predvidjeli da u prethodnom periodu nee biti
poveanja plata dok u trenutnom dolazi do poveanja iste za 3%.
Dolazi do smanjenja tranje za hipotekarnim kreditima zbog rasta
kamatnih stopa.
 ZAKLJUAK
Bankarski sektor Republike Srpske je likvidan i sposoban da sve
obaveze izvrava u roku dospijea, nema razloga za podizanjem
depozita, jer sve banke, osim Bobar banke, ispunjavaju zakonski
propisane uslove i u mogunosti su da odgovore zahtijevima graana.
Rezultati istraivanja idu u prilog ocjeni da je kretanje osnovnih
makroekonomskih pokazatelja znaajno doprinijelo visokoj likvidnosti
domaeg bankarskog sektora. Trend pada bruto drutvenog proizvoda,
kao i trend poveanja nezaposlenosti, deficita platnog bilansa i inflacije,
na statistiki znaajnom nivou determiniu smanjenje kreditne
aktivnosti bankarskog sektora i njihovu izloenost riziku likvidnosti.
I na samom kraju moe se konstatovati da su potvrene hipoteze ovog
rada i da su se banke u Republici Srpskoj dobro pozicionirale u odnosu
na makroekonomske pokazatelje.
HVALA NA PANJI